FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ EĞİTİMLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLARI ANLAMA SEVİYELERİ

Transkript

1 XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ EĞİTİMLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLARI ANLAMA SEVİYELERİ Mehmet KÜÇÜK 1, Salih ÇEPNİ 2 ve Osman TAVŞAN 1 1 KTÜ. Artvin Eğitim Fakültesi. İlköğretim Anabilim Dalı. Artvin. 2 KTÜ. Fatih Eğitim Fakültesi. İlköğretim Anabilim Dalı. Trabzon. kucukm@ktu.edu.tr, salihcepni@tused.org, otavsan@ktu.edu.tr Özet Bu çalışma, ilköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının; olgu, kavram ve kuram ifadelerini anlama seviyelerini ve bunları örneklendirme durumlarını ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada örnek olay çalışması yöntemi kullanılmıştır akademik yılında yürütülen çalışmanın örneklemini; KTÜ, Fatih Eğitim Fakültesi nin ilköğretim fen bilgisi öğretmenliği programının son sınıfında okuyan 72 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Örneklemdeki öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini nasıl anladıklarını ortaya çıkarmak amacıyla bir anket çalışması yapılmıştır. Bu ankette, öğretmen adaylarına, araştırılan ifadelerle ilgili anlamalarını ve bunları örneklendirme durumlarını ortaya çıkarmayı hedefleyen açık uçlu altı soru sorulmuştur. Elde edilen veriler, dört farklı anlama kategorisi altında - anlama, yanlış anlama, anlamama, cevap vermeme - analiz edilip frekanslanmıştır. Bu yolla araştırılan ifadelerin anlaşılma seviyesi ile örneklendirilme durumunu içeren % ve frekans değerlerinin sunulduğu tablolar hazırlanmıştır. Elde edilen verilerden özetle, öğretmen adaylarının bu ifadeleri tam olarak anlamadıkları, bunlarla ilgili bazı yanlış anlamalara sahip oldukları ve tanımını yapabildikleri bazı ifadelere örnek veremedikleri veya örnek verebildikleri bazılarını da tanımlayamadıkları ortaya çıkmıştı Anahtar Kelimeler: Olgu, Kavram, Kuram, Anlama Seviyesi, Fen Eğitimi. Abstract This study has been implemented to find out middle school science teacher candidates understanding levels of fact, concept and theory words and if they could give appropriate eample to each of those. Case study method was used in the study. The study was implemented between 2003 and 2004 academic years. Sample included 72 student science teachers of middle school who are at their last years of pre service teacher education program and studying at the Fatih Faculty of Education of Karadeniz Technical University. A questionnaire was implemented to the sample to determine their understanding levels about fact, concept and theory words. In these questionnaires si open-ended questions were asked to the sample to epose their understanding levels and if they could give appropriate eamples to each of those. Data was analyzed and frequented under four understanding categories as; understanding, wrong understanding, no understanding and no answer. Thus, tables, which shows the researched words % and frequency values was prepared. From the data in sum, it was concluded that student science teachers could not eactly understand these words, had some misconceptions on them, while they could describe some of them on the other hand, they could not give

2 appropriate eample to these, also while they could give appropriate eample to some of them on the other hand they could not describe them. Key Words: Fact, Concept, Theory, Understanding Levels, and Science Education. 1. GİRİŞ Bilimsel bilgi birikiminin ve toplumsal hayata yansıması olan teknolojinin hızla arttığı bir dünyada yaşamaktayız. Üretilen bu bilgi ve teknoloji, bilimin ve özellikle de fen bilimlerinin önemini açıkça ortaya koymaktadır. Literatürde bilim kavramının farklı tanımları vardır. Bilim, bilginin tabiatını düşünme, mevcut bilgi birikimini anlama ve yeni bilgi üretme süreci olarak ifade edilmektedir (Çepni, 2001). Bunun yanında, doğada vuku bulan olayların sistematik bir şekilde izlenmesi, akıl ve mantık süzgeçlerine tabi tutulmasına yönelik faaliyetlere de bilim denmektedir (Arslan, 2000). Bilim ve fen bilimleri arasındaki sıkı ilişki dikkate alındığında, okullarımızda öğrencilere sunduğumuz fen bilimleri eğitimi üzerinde daha fazla durulmasının bir ihtiyaç olduğu ortaya çıkmaktadır. Fen bilimleri; yapıcı, yaratıcı, eleştirici düşünme yeteneğine sahip olan, kazandığı bilgi ve deneyimleri günlük yaşamda kullanabilen, bilim ve teknoloji arasında ilişki kurabilen bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır (Gürdal, Bayram ve Şahin, 1998). Bu nedenle, bir ülkenin bilimsel ve teknolojik açılardan ilerlemesinin belki de tek yolu; öğrencilerinin fen bilimleri alanında içinde bulunulan zamana uygun etkili bir eğitimden geçirilmeleri ve aldıkları bu eğitimi de yaşantılarında kullanmalarıdır (Çepni, Ayas, Johnson ve Turgut, 1997). Eğitim ve özellikle fen eğitimi alanında ülkemizde son on yılda yapılan birçok çalışma, fen bilimleri eğitim ve öğretimin sorgulanmaya başlandığını ve fen öğretimi alanındaki problemlere çözüm arandığını ortaya koymaktadır. Fen öğretimi ile öğrencilere; (i) Bilimsel bilgileri bilme ve anlama (ii) Araştırma ve keşfetme (iii) Tasarlama ve yaratma (iv) Duygulanma ve değer verme ve (v) Kullanma ve uygulama şeklinde sıralanan birtakım özellikler kazandırılmaya çalışılmaktadır. Bu özelliklerden biri olan ve fen bilimlerinin temelini oluşturan bilimsel bilgileri bilme ve algılama basamağının; olgu, kavram ve kuram gibi farklı yapılardaki bilgileri bilme ve algılama olduğu belirtilmektedir (Kaptan ve Korkmaz, 2001). Bu nedenle, ilk olarak öğretmenlerin ve öğretmen

3 adaylarının bu bilgileri tam olarak bilmesi ve algılamasına ihtiyaç olduğuna inanılmaktadır. Zaten, eğitim ve öğretim süreci içinde öğretmenlerin kullandıkları öğretim yaklaşımları ile yöntem, teknik ve modellerinin zenginliği, okullarda yapılan öğretimin niteliğinin de en önemli ölçüsü olarak kabul edilmektedir (Genç ve Küçük, 2003). Bu amaçla, hizmet öncesi dönemde öğretmen adaylarına ve hizmet içi dönemde iş başındaki öğretmenlere; eğitim bilimleri alanındaki birçok çağdaş yaklaşım, yöntem, teknik ve model hakkında bilgi, uygulamalı olarak kazandırılmaya çalışılmaktadır (Çepni, Küçük ve Ayvacı, 2002). Fakat, öğretmen adaylarının eğitimle ilgili bu ifadelerin bazılarını tam olarak anlayamadıkları, bunları birbirleriyle karıştırdıkları ve tanımlamasını yaptıkları birtakım ifadeleri örneklendiremedikleri veya örneklendirdikleri ifadelerin tanımını yapmakta zorlandıkları / yapamadıkları, kişisel deneyimlerimiz boyunca öğretmen adaylarıyla bir arada bulunduğumuz ortamlarda dikkatimizi çeken bir konu olmuştur. Bunun yanında, öğretmen adaylarının sınavlarda, uygulamalı derslerdeki ders sunumlarında ve teslim ettikleri ödevlerde kavram, kuram, olgu, yöntem, yaklaşım, teknik ve model ifadelerini birbirleriyle karıştırdıkları belirlenmiştir. Bunlar arasında en çok karıştırılanların; olgu, kavram ve kuram ifadeleri olduğu anlaşılmıştır. Halbuki, bu ifadeler, fen bilimleri eğitiminin temellerini oluşturmaktadır. Bu nedenle, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının ancak bu kavramları tam olarak bilmeleri ve amaçlarına uygun şekilde kullanmaları durumunda etkili fen eğitimcileri veya eğitim bilimcileri olacağına inanılmaktadır. Bu noktada belirtilen ifadelerin öğretmen adayları tarafından ne şekilde anlaşıldığının araştırılmasına ihtiyaç olduğu ve bunların öğretmen adaylarına doğru bir şekilde nasıl kazandırılabileceği üzerinde önemli bilgiler elde edilebileceği, öğretim elemanlarının ders sunumlarında nelere dikkat etmeleri gerektiği üzerinde birçok kritik noktanın tartışmaya açılabileceği düşünülmüştür. Buradan hareketle, mevcut çalışmada ilköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini algılama düzeylerinin ve bunları örneklendirme durumlarının tespit edilmesinin oldukça yararlı olabileceğine inanılmaktadır.

4 2. AMAÇ Bu çalışma, ilköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini anlama seviyelerini ve bunları örneklendirme durumlarını ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. 3. YÖNTEM Bu araştırmada, ilköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kuram ve kavram ifadelerini anlama seviyelerinin ve bunları örneklendirme durumlarının derinlemesine araştırılması için örnek olay çalışması yöntemi kullanılmıştır (Çepni, 2001) akademik yılı arasında yürütülen bu araştırmanın örneklemini, KTÜ Fatih Eğitim Fakültesi ilköğretim fen bilgisi öğretmenliği programının son sınıfında okuyan 72 kişi oluşturmaktadır. Bu çalışmada veri toplamak amacıyla altı açık uçlu sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. İlk üç soruda; adayların olgu, kavram ve kuram hakkında ne bildiklerini kısaca açıklamaları ve son üç soruda ise; bu ifadelere uygun örnekler vermeleri istenmiştir. İlk üç sorunun analizinde adayların olgu, kavram ve kuram ifadelerini anlama seviyeleri, anlama, yanlış anlama, anlamama ve cevap vermeme kategorileri kullanılarak belirlenmiştir. Bu değerlendirme yöntemi Çepni (1997) tarafından yapılan ve fizik öğretmen adaylarının yasa, teori ve hipotez ifadelerini anlama seviyelerinin araştırıldığı bir başka çalışmada kullanılmıştır. Bu kategorilerin anlamı, literatürde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır (Çepni, Aydın ve Ayvacı, 2000) anlama- bilimsel olarak doğru ve istenen cevabın büyük oranda verilmesi. -yanlış anlama- bilimsel cevaplara alternatif olarak öğrencilerin geliştirmiş oldukları cevapların verilmesi. anlamama- soruyla ilgisi çok az olan veya hiç olmayan, bilimsel değer taşımayan cevapların verilmesi. - cevap vermeme- sorunun cevabının boş bırakıldığı, aynen veya kısmen tekrarlandığı durumu ifade etmektedir. Bu değerlendirme kategorileri esas alınarak, son üç soru, anlama ve anlamama kategorileri altında değerlendirilmiştir. Bu kısımda anlama- ifadeye uygun örnek verilmesi ve anlamama- ifadeye uygun örnek verememe veya cevap yazmama durumunu ifade etmektedir. Bu anlama kategorileri kullanılarak, örneklemdeki fen bilgisi öğretmen adaylarının anketteki soruların her birine

5 verdikleri cevaplar belirlendikten sonra % ve frekans değerleri hesaplanarak Tablo 1a ve Tablo 2a da sunulmuştur. Bununla birlikte, adayların sorulara verdikleri cevapların hangi anlama kategorisi altında incelendiklerinin ortaya konması için bazı öğrenci cevapları hiç değiştirilmeden Tablo 1b ve Tablo 2b de sunulmuştur. Bir sonraki bölüme geçmeden önce bu çalışmada incelenen üç ifadenin olgu, kavram ve kuram- bilimsel anlamlarının açıkça ortaya konulmasına ihtiyaç vardır. Bu üç ifadeyle ilgili literatürde birçok tanım vardır. Fakat, bunlar arasında öğretmen adaylarının kullandıkları kaynak kitapta bulunan ve anlamalarının büyük bir bölümünü oluşturduğuna inanılan İlköğretim Fen Öğretimi kitabındaki açıklamalara aşağıda yer verilmiştir (Turgut, Baker, Cunnigham ve Piburn, 1997). Olgu: Olgu, iki sözcük veya eylem arasındaki ilişkiyi belirten veya doğadaki varlık ve olayların bütünü olarak açıklanmaktadır. Olgular, değiştirilemez, tartışılamaz ve tek doğru cevabı vardır, basit gözlemlerin bir ürünü olup, yaşadığımız dünyadan elde edilen verilerdir. Bilimsel olgular, doğrudan gözlenebilir ve istenildiğinde tekrar gösterilebilir özelliklere sahiptirler. Bu özelliklerin her zaman bir bilimsel olguda bulunduğunu iddia etmek doğru olmaz. İstendiğinde tekrar edilebilme özelliğine sahip olmayan bazı olgular da vardır. Bunun yanında, birtakım olgular da doğrudan gözlemlenemeyebilir. Kavram: Kavram; insan zihninde anlam kazanan, farklı obje ve olguların değişebilen ortak özelliklerini temsil eden bir bilgi formu, bir değişkendir; bir sözcükle ifade edilir şeklinde tanımlanmaktadır (Ülgen, 2001). En açık tanımı ise; yaşantı sürecindeki deneyimlerimiz sonucunda iki veya daha fazla varlığı ortak özelliklerine göre bir arada gruplayıp diğer varlıklardan ayırt ederek zihnimizde bir düşünce birimi olarak depolarız, işte bu düşünce birimlerine kavram denir. Bu tanım, kavramların bilgi bütününü oluşturan yapı taşları olduğunu ifade etmektedir. Kuram (teori): Fende kavramlar, genel olarak hipotez ve teori olarak isimlendirilirler. Teoriler, hipotezlere oranla daha önemli deneysel desteğe sahiptir. Bu bakımdan, doğruluğu henüz test edilmemiş bilgilere ve önerilere hipotez denirken, eğer bir kuram deneylerle destekleniyorsa ve bilinen tüm olgularla uygunsa ve daha uygun bir rakibi yoksa, kuram (teori) olarak adlandırılırlar.

6 4. BULGULAR Bu çalışmanın bulguları, ilköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini algılama seviyeleri ve bu ifadelere örnek verme durumları olmak üzere iki aşamada sunulmuştur. İlk olarak, adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini algılama seviyeleri dört farklı anlama kategorisi altında anlama, yanlış anlama, anlamama ve cevap vermeme- analiz edildikten sonra, % ve frekans değerleri hesaplanarak Tablo 1a da verilmiştir Fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini anlama seviyeleri Tablo 1a. İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini anlama seviyelerinin dağılımı Cevap Anlama Yanlış Anlama Anlamama Vermeme N = 72 f % f % f % f % Olgu Kavram Kuram Tablo 1 deki veriler incelendiğinde, Fen bilgisi öğretmen adaylarının % 54.2 sinin kavram, % 51.4 ünün olgu ve % 20.8 inin ise kuram ifadesini doğru olarak açıklayabildiği ortaya çıkmıştır. Bu kavramların yanlış anlaşılma oranlarının % 20.8 ile % 25.0 arasında değiştiği ve en fazla yanlış anlamanın olgu ifadesi üzerinde yoğunlaştığı belirlenmiştir. Tablo 1 den ayrıca kavram ifadesinin % 18.0 ile en fazla anlaşılmayan ifade olduğu tespit edilmiştir. Kavram ve kuram ifadelerine adayların % 5.6 ile 8.4 arasında değişen oranlarda cevap veremedikleri ayrıca ortaya çıkmıştır. Bu üç ifadeyle ilgili örneklemin verdiği cevapların bazıları ve bunların incelendikleri anlama kategorileri Tablo 1b de sunulmuştur.

7 Tablo 1b. İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerine verdikleri cevapların dağılımı Yapılan Açıklamalar Anlama Yarı Anlama Anlamama Olgu Doğadaki olay ve varlıkların bütünü Doğrudan veya dolaylı gözlem sonucu elde edilen ve isteyen herkes tarafından her zaman tekrarlanan bilgi topluluğu Olayların bir bütün olarak ele alınması Doğadaki olayların sonucuna verilen isim Olaylara bütünsel açıdan bakma Çevredeki olayların zihinde anlamlandırılması Varlıkların tümüne birden verilen isim Yapısal ve fonksiyonel işleve sahip olma Kavram Kuram Varlıklar, objeler, nesneler belirli özelliklerine göre gruplandırıldığında bu gruplara verilen isim Genellemeyi ifade eden sözcük Varlık, olay ve cisimlerin oluşturduğu grubun başlığına verilen isim Doğada gerçekleşen olayların genellenmesiyle ortaya çıkan ifade Ortak özellikleri taşıyan nesnelerin adı Bir olaya verilen isim Bir olayı veya etkiyi kavrayabilme Bir olayı anlama yeteneği Nesneler arası ilişkilerin genellenmesi Doğruluğu kesin olarak kanıtlanmamış, doğru olduğu yönünde çok güçlü kanıtlar bulunan bilgi topluluğu Genelliği ve geçerliği tam olarak ispatlanmamış, fakat hiç kimse tarafından reddedilmeyen düşünce birimi Doğruluğu bilinen, fakat tam olarak ispatlanamadığı için hayali olarak kabul edilen bilgi birimi Yanlışlığı ve doğruluğu henüz kanıtlanmamış fakat doğru kabul edilen gerçekler Problemin geçici çözüm yolu Doğruluğu kanıtlanmamış genelleme Doğruluğu kesin olarak ispatlanmış olay

8 4.2. Fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerine örnek verebilme seviyeleri Fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerine uygun örnek verebilme seviyelerinin % ve frekans dağılımları Tablo 2a da verilmiştir. Tablo 2a. İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerine uygun örnek verebilme seviyelerinin dağılımı Anlama Anlamama N = 72 f % f % Olgu Kavram Kuram Tablo 2 deki veriler incelendiğinde; İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının; % 73.6 ile en çok kavram, % 65.3 ile kuram ve en sonda % 44.4 ile olgu ifadelerine doğru örnek verebildikleri ortaya çıkmıştır. Buna rağmen, olgu ifadesine uygun örnek verememe yüzdesinin % 55.5, kuram ifadesine % 34.7 ve kavram ifadesine ise % 26.4 olduğu belirlenmiştir. Bu üç ifadeyle ilgili örneklemin verdiği örneklerden bazıları ve incelendikleri anlama kategorisi Tablo 2b de sunulmuştur.

9 Tablo 2b. İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerine verdikleri cevapların dağılımı Verilen Örnekler Anlama Anlamama Olgu Tohumun çimlenmesi Ağacın büyümesi Suyun C de kaynaması Yağmurun yağması Savaş Gezegen, dünya Sıvıların kaldırma kuvveti Hastalık Kavram Kütle, hacim, yoğunluk Kuş Ağaç İnsan, bitki, hayvanlar Silgi Yağmur oluşumu Arşimet kanunu Suyun kaldırma kuvveti Kuram Bohr atom modeli Evrim teorisi Bing-bang teorisi Ericson un sosyal gelişim kuramı Yerçekimi kanunu Kaldırma kuvvetinin nasıl oluştuğu Gazlar ısınınca genleşir Kütlenin korunumu 5. TARTIŞMA VE SONUÇ Bu çalışmada, örneklemindeki ilköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının olgu, kavram ve kuram ifadelerini anlama seviyeleri ile bunları örneklendirme durumları derinlemesine incelenmiştir. Bu ifadelerin anlaşılma seviyesinin belirlenmesi için olgu, kavram ve kuram ifadelerine verilen cevaplar dört farklı

10 anlama kategorisi altında ve bunları örneklendirme durumları ise iki farklı anlama kategorisi altında analiz edilmiştir. Burada daha iyi sonuç ortaya koyması açısından, incelenen her bir ifadenin ayrı ayrı anlaşılma seviyeleri ve örnek verilme durumlarının tartışılması yerine, bu ifadelerin her birinin anlaşılma seviyesi ile örnek verilme durumunun karşılaştırılması yapılmıştır. Örneğin, olgu ifadesini öğretmen adaylarının tanımlayabilme oranı % 51.4 iken, buna uygun örnek verebilme oranı % 44.4 olarak hesaplanmıştır. Bu durum, olgu ifadesini tanımlayabilme açısından anlamış olarak düşünülen öğrencilerin, buna uygun örnek veremediklerini ortaya koymaktadır. Bu sonuç, öğrencilerin ifadeyi bilgi seviyesinde yani öğrendikleri şekilde cevaplama eğiliminde oldukları anlamına gelmektedir. Kavram ifadesini tanımlayabilme yüzdesi % 73.6 dır. Bu sonuç, öğretmen adaylarının kavram ifadesini diğer ifadelere göre daha iyi anladıkları, fakat kavram ifadesini tanımlama yüzdesinin uygun örnek verme yüzdesinden düşük olması ise, bu ifadeyi tanımlamada güçlük çekildiğini göstermektedir. Kuram ifadesini tanımlayabilme yüzdesi % 20.8 gibi düşük iken, örnek verebilme yüzdesi % 65.3 olmuştur. Fakat, burada kavram ifadesinde olduğu gibi örnek verebilme yüzdesine yakın anlama olduğunu söylemek zordur. Çünkü, aradaki fark oldukça büyüktür. Kuram ifadesine örnek verme yüzdesinin fazla çıkmasını şu şekilde açıklayabiliriz: Kuram ifadesine verilen örneklerden Evrim Teorisi, Bohr Atom Modeli ve Big-Bang teorilerinin birçok ders içinde tartışılması, ayrıca gazete, dergi ve televizyonlarda bu konular hakkında yayınlar yapılması kuram ifadesine örnek verme yüzdesini artırmış olabilir. Buradan, örneklerin kuram olduğu bilinmesine rağmen gerçek anlamda kuramın ne olduğunun bilinmediği sonucu ortaya çıkmaktadır. Örneklemdeki fen bilgisi öğretmen adaylarının algılama düzeyi en düşük olan ifade kuram olmuştur. Kuram ifadesini yanlış anlama oranının % 25 olması, öğretmen adaylarının bu ifadeyi olgu ve kavram ifadesine göre daha çok yanlış anlamalarının bir sonucudur. Bu ifadeyi anlayamayanların içerisinde, bu ifadenin hipotez ve kanun gibi farklı yapılardaki bilimsel bilgilerle karıştırılması adayların kuram ifadesini yeterince anlayamadıklarını ortaya koymaktadır.

11 Bu ifadeler arasında yalnızca kavram ifadesinin yüksek oranda doğru olarak anlaşıldığı belirlenmiştir. Bunun nedeninin, uygulamalı ve teorik derslerde, kavram haritaları, kavram ağları ve anlam çözümleme tabloları gibi etkinliklerin uygulamalı olarak işlenmiş olması olduğuna inanılmaktadır. Bu araştırmanın sonuçları özetle, fen bilimlerinin doğasıyla ilgili bazı basit ifadelerin dahi fen bilgisi öğretmen adayları tarafından tam olarak anlaşılmadığını ortaya koymaktadır. Bu durum fen okutacak ve ilköğretim öğrencilerini fen bilgisinin doğası hakkında bilgilendirmekle sorumlu olacak olan öğretmen adaylarının çok zayıf oldukları anlamına gelmektedir. Bu sorunun her ne kadar farklı nedenleri olsa da, - örneğin öğretim elemanlarının ders sunumları ve öğretim materyallerinde yer alan ifadelerin adayların bu ifadeleri doğru bir şekilde anlamasını etkilemesi olası olup bu sorun mevcut çalışmanın konusu değildir. Fakat, adayların fen bilimlerinin doğasıyla ilgili kavramlar hakkındaki anlamalarının daha kapsamlı çalışmalarda ele alınması ve yanlış anlamalarının altında yatan sebeplerin kesinlikle araştırılmasına ihtiyaç vardır. Bundan sonraki çalışmalarda daha geniş bir örneklem grubu üzerinde bu problemin araştırılması planlanmaktadır. 6. KAYNAKLAR Arslan, M. (2000, Eylül). İlköğretim okullarında fen bilgisi öğretimi ve belli başlı sorunları, IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara. Çepni, S. (1997). Fizik öğretmen adaylarının temel terimlerdeki yanılgılarının akademik başarılarına etkileri, Milli Eğitim Dergisi, 38, Çepni, S. (2001). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Erol Ofset Matbaacılık, Trabzon. Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. & Turgut, F. (1997). Fizik öğretimi, Ankara: YÖK/Dünya Bankası yayınları. Çepni, S., Aydın, A. ve Ayvacı, H. Ş. (2000, Eylül). 4 ve 5. sınıflarda fen bilgisi programındaki fizik kavramlarının öğrenciler tarafından anlaşılma düzeyleri, IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.

12 Çepni, S., Küçük, M. ve Ayvacı, H. Ş. (2002, Mayıs). Fen bilgisi uygulama laboratuarı derslerinin değerlendirmesi, 2000 li Yıllarda Uluslararası Katılımlı 1. Öğrenme ve Öğretme Sempozyumu, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Genç, H. ve Küçük, M. (2003, Ekim). Öğrenci merkezli fen bilgisi öğretim programının uygulanması üzerine bir durum tespit çalışması, XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya. Gürdal, A., Bayram, H. ve Şahin, F. (1998, Haziran). İlköğretim okullarında enerji konusunun entegrasyon ile öğretilmesi, III. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon. Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2001). İlköğretimde fen bilgisi öğretimi el kitabı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara. Turgut, M. F. Baker, D. Cunnigham, R. ve Piburn, M. (1997). İlköğretim fen öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası yayınları. Ülgen, G. (2001). Kavram geliştirme, Pegem A Yayıncılık, Ankara.