Türkiye küçük Millet Meclisleri Mart 2016 O.P. Raporu

Transkript

1 Türkiye küçük Millet Meclisleri Mart 2016 O.P. Raporu *Kadın Cinayetleri, şiddet, ceza indirimleri ve çözüm önerileri 1 1 * Ankara saldırısı, ABD ve Rusya Gölgesinde Suriye ve PYD ile İlişkiler

2 2

3 Ortak Paydalar 1- Kadın cinayetlerinde ceza indirimleri kabul edilemez, yasaların caydırıcılığı arttırılmalıdır. 2- Kadına yönelik şiddeti önlemek için, toplumun her alanında farkındalık yaratacak bir eğitim verilmelidir. 3- Türkiye nin de içinde bulunduğu bölge uluslararası güçlerin çıkar çatışmalarına sahne oluyor. Hazırlayan: 24 Mart 2016 Yakup Kadri Karabacak Cemil Altay Türkiye küçük Millet Meclisleri Koordinasyonu Raporda yer alan görüşler TkMM katılımcılarına aittir. TkMM Girişimi, Uncular Cad. 28/2, TR İSTANBUL 3

4 Panorama 2016 Mart ayında Türkiye küçük Millet Meclisleri nin genel gündemi Kadına şiddet konusu oldu. 2011, 2013, 2014 ve 2015 te de konuştuğumuz başlık güncelliğini korusa da, basında ve kamuoyunda öne çıkan olaylar 2016 daki belirleyeceğimiz gündemi hangi yönden ele alacağımızın ipuçlarını verdi. 8 Mart Dünya Kadınlar yaklaşırken açıklanan sivil toplum örgütü raporları, Meclis Komisyonu çalışmaları yasal düzenlemeler, çözüm önerileri tartışıldı, tartışılıyor. Konu, basında yer alan kadın cinayetleri ve tecavüz haberleri, yasaların caydırıcılık kapasitesi ve faillere uygulanan ceza indirimleri yönünden farklı boyutlar taşıyor. Mart ayının ilk hafta sonunda yaptığımız toplantılarda Kadın cinayetleri, şiddet, ceza indirimleri ve çözüm önerileri genel gündemiyle toplandık. 12 ilin tercih ettiği bu genel gündem dışında, Suriye ve PYD ile ilişkilerde ABD ve Rusya nın tutumu, Cenevre ye kimlerin davet edileceği ve ateşkesin geleceği tartışmaları devam ederken meydana gelen Ankara Saldırısı, 3 ilde Ankara Saldırısı, ABD ve 4

5 Rusya gölgesinde Suriye ve PYD ile ilişkiler başlığında tartışıldı. ***** TkMM Mart 2016 toplantıları Batman, Diyarbakır, Elazığ, Eskişehir, Hatay, Iğdır, Kayseri, Kocaeli, Mardin, Bodrum/Muğla, Muş, İzmir, İstanbul ve Ankara illerinde yapıldı. Malatya kmm toplantısı yeterli katılım olmaması sebebiyle iptal edildi. 14 ilde yapılan toplantılarda, her iki genel gündemle ilgili 10 il özel konuk ağırlarken, Eskişehir kmm de CHP Eskişehir milletvekili Cemal Okan Yüksel koltuğunu boş bırakmayan tek vekil oldu. Belediye başkanlarına ayrılan koltuğu sadece Kayseri Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mustafa Çelik boş bırakmadı. Kadın Cinayetleri, şiddet, ceza indirimleri ve çözüm önerileri Erkek şiddetinin, algı düzeyinde de olsa, tecavüz ve cinayet ile sınırlandırıldığı düşünülüyor. Oysa, çalışma yaşamından, aile yaşamına, sosyal ilişkilere kadar özel ve kamusal yaşamın tamamında, farklı görüntüler altında fiziksel ve duygusal erkek şiddetinin var olduğu, katılımcılar tarafından özellikle vurgulanıyor. Kadınların bilhassa yakın çevrelerinden şiddet gördüğünün de altı çizilmiş. 5

6 Erkek şiddetinin var olma nedenleri ise kategorik olarak farklı bakış açılarıyla değerlendiriliyor: Bunlardan ilki şiddetin bir bütün olarak tüm insan ilişkilerinde var olduğunun altını çizerken, bu genelleme ile, kadının ekonomik, fiziksel zayıflıklarının şiddete daha fazla muhatap olmasına kapı araladığını ima ediliyor. İkinci yaklaşım ise, erkek şiddetinin genel şiddet eğiliminin yanında başka özel gerekçelerle kendini var ettiğinde ısrarcı görünüyor. Bu gerekçeler arasında, kadının ekonomik yaşama katılımındaki yetersizlikler, erkek egemen kültürün hem kadınlara hem de erkeklere dayattığı dil, üslup ve yaşam tarzı başka eşitsizlikler sayılıyor. Kadının günümüzde, toplumsal yaşama katılımında görülen artışın-erkeklerle olan büyük eşitsizlik devam etse de- erkek şiddetini tetikleyen bir çatışma alanı yarattığını düşünen katılımcılarımız da var. Buna bağlı olarak, artan şiddetin, kadının toplumsal yaşama katılımına da mani olacağı endişesi taşınıyor. Erkek şiddeti ve dinsel inançlar arasında bir ilişki var mı sorusu aynı bahisle gündeme sıklıkla gelmiş. Katılımcılardan İslami inançların bu şiddeti pekiştiren ölçüleri olduğunu düşünenler iktidarın bilhassa bu hususta dini değil, seküler hukuk yasalarını referans alması gerektiğinin altını çiziyor. 6

7 Bu başlıkta, konuşanların çoğunluğu ise sorunun İslam ın yanlış yorumlarından ve yanlış pratik uygulamalarından kaynaklandığını ifade ediyor. İslamiyet in kadınları emanet olarak tanımlamasının ise Müslümanlar tarafından yanlış algılandığının altı çiziliyor. Katılımcılarımızdan iktidarın kadın politikalarının yetersiz, yanlı ya da yanlış olduğunu ifade edenler olduğu gibi, iktidarın böyle bir evrensel şiddet ortamında hata yapabileceği ve bütün politikalarının buna mahkum edilmemesi gerektiğini belirten katılımcılar da var. Siyasete yönelen en büyük eleştiri ise üsluba ilişkin. Özellikle liderlerin siyaset dilinin çatışma ve şiddete zeminini güçlendirdiğinde neredeyse herkes hemfikir. Bununla birlikte, yasama ve yürütme organlarının erkek şiddetini önleyici ve kadını güçlendirecek politikalar üretmekten çok uzak olduğunun altı çiziliyor. Bilhassa, yargının ilgili davalarda ceza indirimi ve iyi hal uygulamaları, erkek şiddetini cesaretlendirilecek en büyük yanlışlardan biri olarak telaffuz edilmiş. Bilhassa görsel medyanın yayıncılık politikası- realiti şovlar, evlilik programları, önemli eleştirilerin muhatabı görünüyor. 7

8 Burada siyasetin kullandığı üslup da katılımcılar tarafından, genel olarak tüm siyasetin eleştirisiyle doruğa çıkıyor ve eleştiri genel bir sistem eleştirisine dönüyor. Kadının güçlendirilmesinin, devlet ve siyasetin demokratikleşmesi ön şartıyla ilişkili olduğunu düşünen katılımcılarımız da var. Genele baktığımızda, şiddetin arkasındaki sebepler, aile içinde çocuğu yetiştirme şeklinden, Türkiye tarihinin şiddetle yoğrulmasına, erkek egemen ekonomiye-dile ve dünyada da yükselen şiddet kültürüne kadar farklı etkenlerle temellendiriliyor. Hem yasaların uygulamalarında hem de dini alandaki uygulamalarda yanlılıklar ve yanlışlar, katılımcıların ortak payda arayışını hızlandırıyor. Katılımcılar; kendi savundukları görüş olsa da, çuvaldızı kendilerine batırıyor. Fail için cesaret noktasına dönüştüğü belirtilen ceza indirimleri, katılımcıların ilk buluşma noktasını oluşturuyor: Kadın cinayetlerinde ceza indirimleri kabul edilemez, yasaların caydırıcılığı arttırılmalıdır. Tartışma, bazı katılımcıların toplumdaki şiddet kültürünün artık kurucu hale geldiği tespitiyle boyut değiştiriyor ve şiddetin her alanda normalleşmesi, çözüm önerisinde farklı görüşten olsa da hep bir ağızdan diğer uzlaşıyı işaret ediyor: Eğitim! 8

9 Kadına yönelik şiddeti önlemede ve kadının toplumdaki yerinin ve bireyselliğinin daha iyi anlaşılması için hukuki eğitim, evlilik içi eğitim, dini eğitim, kurumsal eğitim, örgün eğitim... şeklinde hem kadınları hem de toplumun her kesimini bilinçlendirecek bir eğitim programının gerekliliğinin de altı çiziliyor. Ankara saldırısı, ABD ve Rusya Gölgesinde Suriye ve PYD ile İlişkiler Üç ilde katılımcılarımız tarafından ele alınan konunun ortak paydaya da yansıyan en önemli vurgusu: Türkiye nin içinde olduğu bölgede, uluslararası güçler tarafından bir vekalet savaşı yürütüldüğü. Bu uluslararası güçler arasında kimler sayılıyor? ABD, Rusya ve Avrupa ülkeleri kategorik olarak aynı grupta zikredilirken, İsrail farklı konuşmalarda hususiyetle altı çizilen tek tekil ülke. İsrail in ve çıkarlarının, bölgede yaşanan tüm gelişmelerde dahli olduğuna yönelik inanç göze ilk çarpanlardan. Benzer şekilde, bu inancı güçlendiren bir değerlendirme de, ABD nin Ortadoğu enerji kaynaklarına duyduğu ihtiyaç azalırken ve Ortadoğu ya olan ilgisi geçmişe oranla azalmışken İsrail in güvenliği gerekçesi ile yeniden aktif bir pozisyona geçtiği yönünde. 9

10 Yalnızca bir katılımcımız Türkiye nin Suriye nin iç işlerine bu denli dahil olması ile hata yaptığını vurgularken, anlaşıldığı kadarıyla diğer katılımcılarımız Türkiye nin başka bir şansı olmadığı fikrine daha yakınlar. IŞİD, TAK, PYD ya da PKK, hangi örgütten bahsedilirse bahsedilsin, bu konuda ağırlıklı görüş, tamamının ifa edilen vekalet savaşlarının aparatı, taşeronu, maşası olduğu yönünde. Katılımcıların çoğunluğu Ankara saldırısının da bu anlamda Türkiye ye verilen uluslararası bir mesaj olduğu fikrindeler. Elbette amiyane ifadesiyle yaran varsa kaşırlar diyen katılımcılarımızda var. Türkiye nin özellikle Kürt meselesi bağlamında sorunu çözme iradesi ortaya koymadan bu yaranın var olmaya devam edeceğinin de altını çiziyorlar. İslam coğrafyasının birlik olamadığı ve sorunlara ortak çözüm getiremediği sürece, uluslararası vekalet kavgasının, Müslümanlara kaybettirmeye devam edeceğine olan inanç çok güçlü. 10

11 11

12 Sayılarla TkMM Mart 2016 Forum Toplantıları Gerçekleşme sayı ve oranları: Yapılması gereken toplantı sayısı: 15 Gerçekleştirilemeyen toplantı: 1 Yapılan toplantı sayısı: 14, toplantı gerçekleşme oranı: % 93 Sivil Toplum katılımı: Olması gereken sivil toplum katılımcı sayısı: 280 Toplam sivil toplum katılımcı sayısı: 140, % 50 Seçilmişlerin katılımı: Katılması gereken milletvekili sayısı: 90 Katılan toplam milletvekili sayısı ve oranı: 1, % 1,11 Katılması gereken belediye başkanı sayısı: 14 Katılan toplam belediye başkanı sayısı ve oranı: 1 % 7,14 Kolaylaştırıcı ağırlayan belediye sayısı ve oranı: - Medya ilgisi: Toplantılara katılan medya muhabiri sayısı toplam: 17 Toplantı başına düşen medya muhabiri sayısı: 1 Toplantılara kim ev sahipliği yaptı? Ev sahipliği yapan belediyeler ve oranı: 7, % 50 Ev sahipliği yapan meslek odaları ve oranı: 1, % 7,14 Ev sahipliği yapan STÖ sayısı ve oranı: 6, % 42,85 Ev sahipliği yapan sendika sayısı ve oranı: - Sivil toplum bileşenlerinin katılım oranları: Katılımcı meslek odaları sayısı: 7, %5 Katılımcı sendika sayısı: 10, % 7,14 Katılımcı dernek/vakıf/girişim sayısı: 123, % 87,85 İzleyiciler: İzleyici olarak katılanlar: 142 Kanaat Önderleri: 14 Parti Temsilcileri: 12 12