Birleşmiş Milletler in 60 yılda 60 başarısı

Transkript

1 Birleşmiş Milletler in 60 yılda 60 başarısı Birleşmiş Milletler (BM), büyük bir tahribat yaratmış korkunç bir savaş sonrasında, uluslararası ilişkileri istikrara kavuşturmak ve barışı daha sağlam temeller üzerine oturtmak için kuruldu. Nükleer savaş tehdidi ve bitmez tükenmezmiş gibi görünen bölgesel çatışmaların sonucu, barışı korumak BM nin en önemli kaygısı haline geldi, mavi bereli barış gücü askerlerinin faaliyetleri de bu çabanın en bilinen unsuru oldu. Ancak, BM nin faaliyetleri barışı korumak ve ihtilaflara çözüm bulmak ile sınırlı değil. BM ve bağlı kuruluşları, çoğu kez pek fark edilmese de, yeryüzünde insanların yaşam kalitesini artırmak amacıyla pek çok alanda kapsamlı çalışmalar gerçekleştiriyor. Çocuk gelişimi ve sağlığı. Çevre koruma. İnsan hakları. Tıbbi araştırmalar. Yoksullukla mücadele ve ekonomik kalkınma. Tarımsal kalkınma ve balıkçılık. Eğitim. Kadınların konumunun güçlendirilmesi. Acil durum ve doğal afet yardımı. Hava ve deniz taşımacılığı. Atom enerjisinin barışcıl amaçlar için kullanılması. İş ve işçi hakları. Liste bu şekilde uzayıp gidiyor. BM ve bağlı kuruluşları 1945 yılında kurulduklarından bu yana bir çok konuda çalışmalarını yürütüyor. İşte bunlardan öne çıkanlar: 1. BM Kalkınmayı Destekler Birleşmiş Milletler (BM) in, dünyanın dört bir yanında insanların yaşam koşullarını yükseltmeye, yaratıcılık ve becerilerini artırmaya adadığı kaynak ve çalışmalar 2000 yılından bu yana, Binyıl Kalkınma Hedefleri adı altında yürütülüyor. BM nin kalkınma amaçlı yıllık harcaması 10 milyar doları geçiyor. Örneğin, BM Kalkınma Programı (UNDP), 166 ülkede görev yapan çalışanları aracılığıyla gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğu azaltmak ve iyi yönetişimi sağlamak alanında ilk sırada yer alıyor. BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) nun 157 ülkede temsilciliği var ve her yıl, çocukların korunması, aşılanması, HIV/AIDS ile mücadele edilmesi ve kız çocuklarının eğitimine 1,2 milyar dolar harcıyor. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), ülkelerin kalkınma amaçlı ticaret faaliyetleri geliştirmelerine yardımcı oluyor. Bunlara ek olarak, gelişmekte olan ülkelere her yıl 20 milyon dolara yakın kredi sağlayan Dünya Bankası nın, 1947 yılından bu yana destek verdiği kalkınma projelerinin sayısı 9,500 ü aşıyor. Kalkınma yardımları için oluşturulan fonların tamamına yakını çeşitli ülkelerin bağışları sonucunda elde ediliyor. 2. BM Demokrasiyi Destekler BM, Dünya nın dört bir yanında demokratik kuruluşları güçlendirmeye ve geliştirmeye yardım ediyor. Kamboçya, Namibya, El Salvador, Eritre, Mozambik, Nikaragua, Güney Afrika, Kosova ve Doğu Timor dahil olmak üzere, birçok ülkede insanların özgür ve adil seçimlere katılımlarını sağlıyor, Afganistan, Irak ve Burundi gibi,

2 90 dan fazla ülkeye tarihlerinde bir dönüm noktası olacak seçimlerin gerçekleştirilmesi için seçim sonuçlarının gözlemlenmesi dahil teknik destek veriyor. 3. BM İnsan Haklarının Gelişmesini Destekler BM, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin Genel Kurul da kabul edildiği 1948 yılından bu yana, siyasi, medeni, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar alanında düzinelerce geniş kapsamlı antlaşmayı hayata geçirdi. BM İnsan Hakları kuruluşları, bireysel şikayetlerin araştırılması sonucunda dünyanın dikkatini işkence, keyfi gözaltına alma ve kayıp insan vakaları üzerine çekerek hükümetlerin insan hakları konusunda daha duyarlı olmalarını sağladı. ormanların ve canlı türlerinin yok olması, hava ve su kirliliği gibi küresel sorunlara çözüm bulmak amacıyla çalışır. Bu sorunlar dile getirilmediği sürece, çevresel kayıplar, gelişmenin ve insan yaşamının dayanağı olan doğal sermayeyi tüketecek, uzun vadede pazarlar ve ekonomiler sürdürülebilirliklerini kaybedecektir. 7. Nükleer Silahlanmayı Engeller BM, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) vasıtasıyla nükleer enerji kullanan ülkelerin gizlice nükleer silah üretmelerini önlemeye çalışıyor, 70 ülkede yüzlerce nükleer tesisi denetliyor. Günümüzde, nükleer teknolojinin denetlemesine ilişkin olarak 157 ülkenin taraf olduğu 237 adet uluslararası anlaşma bulunuyor. 4. BM Barış ve Güvenliği Sağlar BM, 2005 yılına kadar, dünyanın sorunlu bölgelerinde 60 barış gücü ve gözlemci heyeti görevlendirerek müzakere süreçlerinin ilerleyebilmesini sağladı, ayrıca milyonlarca insanın savaş sonucu hayatını kaybetmesini önledi. Günümüzde, BM dünyanın çeşitli bölgelerinde, 16 barış gücü operasyonu yürütüyor. 5. BM Barışa Yardımcı Olur BM nin katkıları sayesinde, 1945 den bu yana, 170 ayrı bölgesel çatışma barış anlaşmasının imzalanması ile sonuçlandı. Çatışmaları önlemek için sessiz diplomasi uygulayan BM İran-Irak savaşının sona ermesi, Sovyet askerlerinin Afganistan dan çekilmesi, El Salvador ve Guatemala daki iç savaşların sona ermesinde etkin rol oynadı. 6. BM Çevreyi Korumaya Yardımcı Olur BM küresel çevre sorunlarına çare bulmak için çalışır. Anlaşmaları müzakere etmek ve ortak görüş belirlemek için bir platform olan BM, iklim değişikliği, ozon tabakasının delinmesi, toksik atıklar, 8. BM Ülkelerin Bağımsızlıklarına ve Kendi Geleceklerini Tayin Etmelerine Yardımcı Olur BM, 1945 yılında kurulduğunda, 750 milyon insan, sömürgeci güçlerin idaresinde yaşıyordu. BM, 80 den fazla ülkenin bağımsızlığını kazanmasına yardımcı oldu. 9. BM Savaş Suçlularının Yargılanmasına Yardımcı Olur Yugoslavya ve Ruanda için kurulan BM mahkemeleri savaş suçlularının hüküm giymelerini ve cezaevlerine konmalarını sağladı, soykırım ve insan hakları konularında içtihad hukuku geliştirilmesine yardımcı oldu, savaştan etkilenen bölgelerde yaşayan insanların adalete olan inançlarını güçlendirdi. 10. BM Güney Afrika da Irkçı Rejimin Sona Erdirilmesine Yardımcı Oldu BM, silah ambargosundan, ayrımcı spor karşılaşmalarının önlenmesine kadar çeşitli girişimleriyle ırkçı sistemin sona erdirilmesinde önemli bir rol oynadı de yapılan seçimlere Güney Afrikalıların eşit şartlarda katılmasına imkan sağlanması sonucu, si-

3 yahların da yer aldığı bir hükümet kuruldu. 11. BM Uluslararası Hukukun Güçlendirilmesine Yardımcı Olur BM nin çabaları sonucu, insan hakları, terörizm, uluslararası suçlar, mülteciler, silahsızlanma, mallar ve açık denizlerle ilgili 500 den fazla çok taraflı antlaşma yürürlüğe girdi. 12. BM Mültecilere İnsani Yardım Sağlar BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), savaş, salgın hastalık veya zulümden kaçan mültecilere 1951 yılından bu yana diğer BM kuruluşlarının da katkılarıyla yardımda bulunuyor. UNHCR mültecilerin sorunlarına uzun vadeli veya sürekli çözümler bulmayı, onların anavatanlarına dönmelerini sağlamayı, sığındıkları ülkelere uyum sağlamalarına yardımcı olmayı veya onları üçüncü bir ülkeye yerleştirmeyi amaçlıyor. Çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturtuğu sığınma hakkı arayan ve yerlerinden edilmiş 19 milyonun üzerindeki mülteci, yemek, sığınak, tıbbi yardım, eğitim ve kendi vatanlarına geri dönme konularında BM den yardım alıyor. 13. BM Gelişmekte Olan Ülkelerde Kırsal Kesimdeki Yoksulluğun Azaltılmasına Yardımcı Olur Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), kırsal kesimde yaşayan insanların yoksulluktan kurtulmaları için küçük miktarda kredi almalarına imkan veren bir sistem geliştirdi. IFAD, faaliyete geçtiği 1978 den bu yana 676 projeye, 8,5 milyon dolar harcadı ve 250 milyon insan bu projelerden yararlandı. IFAD fonlarının tümü ülkelerin gönüllü katkılarından oluşuyor. 14. BM Filistinli Mültecilere Yardım Eder Uluslararası toplum, Filistin-İsrail sorununa kalıcı bir çözüm ararken, bir insani yardım ve kalkınma kuruluşu olan BM Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı (UNRWA), Filistinli mültecilere dört nesildir sağlık, eğitim, sosyal hizmet, mikrofinans ve acil yardım desteği veriyor. Bugün, Ortadoğu da 4 milyondan fazla mülteci bu kuruluştan hizmet alıyor. 15. Afrika nın Kalkınmasına Yardım Eder BM Afrika ya öncelik vermeye devam ediyor. BM Genel Kurulu, Afrika ekonomisinin iyileşmesine ve gelişmesine uluslararası destek sağlamak amacıyla 1986 yılında özel bir oturum düzenledi yılında, Afrikalı Devlet Başkanları Afrika nın Kalkınması için Yeni Ortaklık Planı adı altında bir program oluşturdu ve BM Genel Kurulu da 2002 yılında Afrika ya uluslararası yardımın bu plan çerçevesinde aktarılmasını kabul etti. BM kalkınma için ayırdığı kaynakların yüzde 33 ünü Afrika kıtası için harcıyor. Bütün BM kuruluşlarının Afrika yararı için özel programları bulunuyor. 16. Kadınların Refahının Artırılmasını Destekler BM kadınların konumlarının güçlendirilmesine katkıda bulunur. BM Kadınlar için Kalkınma Fonu (UNIFEM) ve Kadınların İlerlemesi için Uluslararası Araştırma ve Çalışma Enstitüsü (INSTRAW) 100 den fazla ülkede, kadınların yaşam kalitesinin iyileştirilmesi ve kadın haklarının geliştirilmesine yardım ediyor. INSTRAW araştırma ve çalışma projelerini yürütürken, UNIFEM kadınlara yönelik şiddetin azaltılmasına, HIV/AIDS in yayılmasının önlenmesine, kadınların ekonomik özgürlüklerinin sağlanmasına yönelik projelere -iş bulma, arazi ve miras haklarına sahip çıkmalarına - destek veriyor. Kadın haklarının sağlanması BM kuruluşlarının öncelikli konularından biridir.

4 17. BM Kadın Haklarını Destekler Kadınların yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve kendi hayatları üzerinde daha fazla söz sahibi olabilmeleri için konumlarının güçlendirilmesi BM nin uzun vadeli amaçlarından biridir. BM tarafından 1975 yılında Meksika şehrinde ilk kez bir Dünya Kadınları Konferansını düzenlendi. Bu konferans ve BM Uluslararası Kadınların Onyılı etkinlikleri çerçevesinde düzenlenen diğer konferanslarla birlikte kadın haklarının geliştirilmesi için bir gündem oluşturuldu yılında, 180 ülke tarafından onaylanan, BM Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi, dünya çapında kadın haklarının gelişmesine yardımcı oldu. 18. BM İnsanların Temiz İçme Suyuna Ulaşmasına Katkıda Bulunur BM nin su konusundaki çalışmalarının ilk onyılı içinde ( ) 1 milyardan fazla insan, hayatlarında ilk kez temiz içme suyuna kavuştu. Buna ilaveten, 1990 ve 2002 yılları arasında 1,1 milyar insan daha temiz içme suyuna ulaştı. Uluslararası Tatlı Su Yılı olan 2003 yılında, çok değerli su kaynaklarının önemi ve korunmasına yönelik toplumsal duyarlılık artırıldı. İkinci Uluslararası Tatlı Su Onyılı ( ) temiz içme suyuna ve kaynaklarına erişimi olmayan insan sayısını yarıya indirmeyi hedefliyor. 19. BM Çocuk Felcini Ortadan Kaldırdı Bugüne kadar düzenlenmiş en büyük uluslararası halk sağlığı kampanyası olan Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi sonucunda, çocuk felci, 6 ülke dışında yok edildi. Bu ülkeler Afganistan, Hindistan, Mısır, Nijer, Nijerya ve Pakistan dır. Bu teşebbüsün başını çeken BM Dünya Sağlık Örgütü ve Çocuklara Yardım Fonu, Uluslararası Rotary Kulübü, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrolü ve Engellenmesi Merkezi nin girişimleri sonucunda, en az 5 milyon çocuğun hastalığa kapılarak sakat kalması önlendi. Bir zamanlar çocukları sakat bırakan bu hastalık, günümüz itibari ile 125 ülkede yok edilmenin eşiğinde. 20. BM HIV/AIDS ile mücadele eder Dünya üzerinde 40 milyona yakın kişiyi etkileyen HIV/AIDS hastalığına karşı verilen küresel savaşın koordinasyonu BM HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) tarafından yürütülüyor. BM 130 dan fazla ülkede HIV/AIDS hastalığının yayılmasının engellenmesi ve tedavi hizmetlerinin herkese ulaşması için çalışıyor, hastalığın bireyleri ve toplumları daha az etkilemesini sağlamak için önlemler alıyor, bireylerin ve toplumların bu hastalığa karşı bilinçlenmesi için çaba harcıyor. 10 BM kuruluşu, tecrübe ve bilgi birikimlerini UNAIDS çatısı altında bir araya getiriyor. 21. BM Çiçek Hastalığını Ortadan Kaldırdı Çiçek hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü nün 13 yıllık çabası sonucunda, 1980 yılında dünya üzerinden tamamen silindi. Hastalığın yok olması, aşılama ve izleme faaliyetlerinde yaklaşık bir milyar dolarlık tasarruf sağladı. Bu rakam, bu felaketin yok edilmesi için harcanan paranın yaklaşık üç katını oluşturuyor. 22. BM Parazitlerin Yol Açtığı Hastalıklarla Mücadele Eder Dünya Sağlık Örgütü nün 11 Batı Afrika ülkesinde uyguladığı program sonucu, nehir körlüğü olarak bilinen hastalık tamamen yok edildi. Bu çalışma ile 11 milyon çocuğun kör olması engellendi ve 25 milyon hektar verimli toprak tarıma uygun hale getirildi. Çeşitli BM kuruluşlarının 1991 de Kuzey Afrika daki çalışmaları ise, insan ve hayvan eti ile beslenen korkunç bir parazitin yok edilmesini sağladı. Bunun gibi programlar Gine Solu-

5 canı ve diğer tropik parazitlerden arınmayı da sağladı. 23. BM Salgın Hastalıklarla Mücadele Eder Dünya Sağlık Örgütü, onbinlerce insanın ölümüne neden olabilecek kadar tehlikeli olan SARS hastalığının yayılmasını engelledi. Örgütün Mart 2003 tarihli küresel uyarısı ve acil durum seyahat tavsiyeleri sonucu, hemen hemen bütün ülkeler hastalığın daha fazla yayılmasını engelleyebildi. Dünya Sağlık Örgütü her yıl 200 ile 250 arasında değişen salgın ile mücadele ediyor. Bu salgınların ortalama 5 ile 15 i kapsamlı bir uluslararası müdahale gerektiriyor. 24. BM Aşıyı Herkes İçin Ulaşılır Kılar Son 20 yılda, aşılanma neticesinde 20 milyon hayat kurtarıldı. Aşılama neticesinde önlenebilen 6 önemli hastalığa (çocuk felci, tetanoz, kızamık, kabakulak, difteri, tuberküloz) bağışıklık kazananların oranı 1970 lerde yüzde 5 iken BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) nün çabaları sayesinde bu oran günümüzde yüzde 76 lara kadar yükseldi. Kızamık hastalığından ölüm 1999 dan 2005 yılına kadar yüzde 50 geriledi. Tetanoza karşı aşılanma çalışmaları yüzbinlerce anne ve çocuğun hayatını kurtardı ve 104 gelişmekte olan ülkede hastalığın tamamen ortadan kaldırılmasını sağladı. 25. BM Çocuk Ölümlerini Azaltmak İçin Çalışır 1960 lı yılların başlarında, her beş çocuktan biri, beş yaşına ulaşmadan hayatını kaybediyordu. BM kurumlarının aldığı, hidroterapi, su, temizlik, diğer sağlık ve beslenme önlemleri neticesinde, çocuk ölümlerinin oranı, 2002 yılı itibari ile 12 çocukta bire düştü. BM 2015 yılı itibariyle çocuk ölümlerini 1990 rakamlarına göre üçte iki oranında azaltmayı öngörüyor. 26. BM Çalışma Hayatını Kolaylaştırıcı Önlemler Alır BM iş dünyasına yararlı katkılarda bulunur. BM, istatistik, ticaret hukuku, gümrük yöntemleri, fikri mülkiyet, hayvancılık, gemicilik, iletişim, ekonomik faaliyetlerin kolaylaştırılması ve işlem maaliyetlerinin azaltılması gibi çok çeşitli alanlarda standartları belirleyerek küresel ekonomi için bir altyapı oluşturur. Ayrıca, siyasi istikrarı, iyi yönetişimi, yolsuzlukla mücadeleyi, gerekli iktisadi politikaları ve ticari hayatı kolaylaştıracak hukuki düzenlemeleri destekleyerek, gelişmekte olan ülkelerde yatırım için uygun ortam yaratır. 27. BM Gelişmekte Olan Ülkelerde Sanayiyi Destekler BM Endüstriyel Kalkınma Organizasyonu (UNIDO) nun çabaları sayesinde, Kuzey-Güney ve Güney-Güney endüstriyel işbirliği, girişimciliğin desteklenmesi, yatırım, teknoloji transferi ve uygun maliyetli kalkınma konularında arabulucu rolü üstlenir. Ülkelerin küreselleşme sürecine rahatça geçmelerine ve yoksulluğu sistemli olarak azaltmalarına yardımcı olur. 28. BM Afetzedelere Yardım Eder BM, doğal afetlerde ve diğer acil durumlarda afetzedelere yapılacak yardım çalışmalarını koordine eder ve uygular. BM kuruluşları, Kızılay, Kızılhaç, büyük yardım kuruluşları ve hayırseverlerle birlikte çalışarak afetzedelere en çok ihtiyaç duydukları alanlarda insani yardım sağlar. BM nin insani yardım amacıyla topladığı yıllık bağış tutarı 2 milyon doların üzerindedir. 29. BM Doğal Afetlere Karşı Önlemler Geliştirir Dünya Meteoroloji Örgütü nün erken uyarı sistemi milyonlarca insanı afetlerin korkunç etkilerinden koruyor. Binlerce gözlem istasyonu sayesinde, meteorolojik kaynaklı afetler büyük bir doğruluk payı ile tahmin edilebiliyor, petrol,

6 kimyasal madde ve nükleer sızıntılar ile mücadelede teknik bilgi aktarımı yapılıyor, uzun süreli kuraklık dönemleri önceden tahmin edilebiliyor ve böylece kuraklıktan etkilenmiş bölgelere verimli bir şekilde yiyecek yardımı sağlanabiliyor. 30. BM Tsunami Kurbanlarına Yardım Eder 26 Aralık 2004 te tsunaminin Hint Okyanusunu vurmasından sonraki 24 saat içinde, BM nin afetin boyutlarını ölçme ve koordinasyon ekipleri en çok zarar görmüş bölgelere gönderildi. Yardımın ilk 6 ayında BM hayatta kalanlara yardım ederek, 1,7 milyondan fazla insana yiyecek, evsiz kalmış 1,1 milyondan fazla insana barınak, 1 milyondan fazla kişiye içme suyu sağladı, 1,2 milyondan fazla çocuğu kızamığa karşı aşıladı. Çabuk ve etkili insani yardım sevkiyatı sayesinde yıkımın ilk gününden sonra hayat kaybı olmaması ve bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmaması sağlandı. 31. BM Ozon Tabakasını Korumak Üzere Çalışmalar Yapar Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Dünya Meteoroloji Örgütü, tüm dünyanın dikkatini ozon tabakasına verilen zararın yarattığı tehlikeye çekiyor. Montreal Protokol ü olarak bilinen anlaşmanın sonucu olarak, dünya hükümetleri, ozon tabakasının delinmesine neden olan kimyasal maddelerin üretimini durdurmaya ve bu maddelerin yerine daha güvenli maddeleri kullanmaya başladı. Böylece, milyonlarca insan aşırı ultraviole ışınınına maruz kalmaktan kaynaklanan deri kanserinden korunmuş olacak. 32. BM İklim Değişikliği ile Mücadele Eder Küresel Çevre Hizmeti (GEF), gelişmekte olan ülkelerde iklim değişikliğinden kaynaklanan risklerin azaltılmasına yönelik projelere kaynak sağlar de kurulan GEF, küresel çevre koruma için oluşturulmuş en büyük mali havuza sahiptir. GEF aynı zamanda, doğal hayatın çeşitliliği, ozon tabakasının korunması, uluslarası suların temizlenmesi, toprak erezyonu ile mücadele ve toksik-organik maddelerin üretiminin durdurulması için hazırlanan projeleri de destekler den bu yana, GEF, sivil toplum kuruluşları ve çeşitli gruplara hibe olarak 5,7 milyar dolar verdi. Bu bağlamda ayrıca kamu ve sivil toplum kuruluşlarının oluşturdukları projelere, verdiği in üzerinde küçük ölçekli mali hibe aracılığıyla katkı sağladı. GEF in, başta BM Kalkınma Programı, Çevre Programı ve Dünya Bankası olmak üzere ortaklarından temin etttiği mali kaynak 18,8 milyar dolardır. 33. BM Dünyanın Kara Mayınlarından Arındırılması İçin Çalışır Her yıl binlerce masum insanın ölümüne ya da sakat kalmasına neden olan kara mayınlarının Afganistan, Angola, Bosna-Hersek, Irak, Mozambik ve Sudan ı da içeren 30 a yakın ülkeden temizlenmesi çabalarına BM liderlik ediyor. BM ayrıca mayın kurbanlarının kendi kendilerine yeterli hale gelmelerine yardımcı oluyor, ülkelerin stoklarındaki kara mayınlarının imhası konusunda teknik destek veriyor. 34. BM En Fazla İhtiyacı Olanlara Gıda Yardımı Yapar Dünya nın en büyük insani yardım kuruluşu olan Dünya Gıda Programı (WFP), her yıl 80 ülkede mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere yardımcı oluyor ve açlık çeken yaklaşık 90 milyon insana gıda yardımı ulaştırıyor. Dünya Gıda Programı nın yiyecek yardımı, açlıktan etkilenen kadınların ve çocukların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenleniyor. Okul beslenme projeleri sayesinde bir

7 öğün yemeğin maliyeti sadece 19 cent tir- 17 milyondan fazla çocuğa bedava öğle yemeği sağlanıyor. WFP lojistik faaliyetlerini her türlü teknolojiyi kullanarak yiyecek malzemeleri bazen eşek ve sığırlarla taşıyarak, bazen havadan atarak, sevkiyatları uydular aracılığıyla takip ederek- gerçekleştiyor. WFP, son 40 yılda, 33.5 milyar dolarlık bir yatırım sonucu Dünya nın en fakir ülkelerinde yaşayan 1,4 milyar insana 78,3 milyon ton yiyecek yardımında bulundu. 35. BM Açlıkla Mücadele Eder BM Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) açlıkla mücadele konusundaki uzun vadeli küresel çabalara öncülük ediyor. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelere hizmet veren FAO, tüm ülkelerin eşit ortaklar olarak katıldıkları toplantılarda uluslararası anlaşmaların ve politikaların oluşması için tarafsız bir platform oluşturuyor. Ayrıca, FAO gelişmekte olan ülkelerin tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinin modern-leştirilmesine yardım ediyor, böylece herkesin iyi beslenme imkanına sahip olmasını garanti altına alıyor. 36. BM Aşırı Balık Avlanılmasını Önler Dünyadaki balık cinslerinin yüzde 16 sının soyları aşırı avlanma sonucu tehdit altında, yüzde 8 nin ise soyları tükenme tehlikesi ile karşı karşıya. FAO, deniz balıkçılığı üretimini izleyerek aşırı avlanmadan kaynaklanan zararları önlemeye çalışıyor. FAO ve üye ülkeler bu soruna, 1995 te kabul edilen Bilinçli Balıkçılık Uygulamaları Yönetmeliği ile çözüm bulmaya çalışıyor. 37. BM Zehirli Maddeleri Yasaklar BM, Dünya yı şimdiye kadar üretilmiş en tehlikeli kimyasal maddelerin etkilerinden koruma amacıyla Sürekli Organik Kirleticiler konulu Stokholm Sözleşmesini hazırladı de kabul edilen Sözleşme ile insanların ölümüne, sinir ve bağışıklık sisteminde tahribata, kansere ve üreme bozukluklarına neden olan ve çocuk gelişimine zarar veren 12 tehlikeli böcek ilacı ve endüstriyel kimyasal maddenin önüne geçilmesi amaçlanıyor. BM ayrıca biyolojik çeşitliliğin korunmasına, iklim değişiklikliğine çözüm bulunmasına, soyu tehlikede olan türlerin korunmasına, çölleşme ile mücadeleye, bölgesel denizlerin temizlenmesine, tehlikeli atıkların sınırötesi geçişlerinin engellemesine yardımcı oluyor. 38. BM Tüketici Sağlığını Korur FAO ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), üye ülkelerle beraber çalışarak yiyecek güvenliğini sağlamak amacıyla 200 den fazla gıda maddesine standart, gıdaların kutulanma, şişelenme, işlenme, taşınma ve paketlenme yöntemlerine yönelik den fazla güvenlik kuralı geliştirdi. Bu çalışmalar sonucu, tüketicinin doğru bilgilendirilmesi için paket üzerinde muhteviyatının belirtilmesi zorunluluğu getirildi. 39. BM Terörizmle Mücadele Eder Uluslararası terörle mücadele için yasal bir çerçeve oluşturarak rehin alma, hava korsanlığı, bombalı terörist saldırılar, bunlara mali destek sağlanması ve en güncel olarak nükleer terörizm konularını içeren 13 küresel sorun ile ilgili anlaşmaya son halinin verilmesine öncülük eden kuruluş BM dir. Söz konusu anlaşmalar 2005 Haziran ayı itibariyle 63 ülke tarafından onaylanmış bulunuyor. BM Terörle Mücadele Komitesi, 11 Eylül den sonra devletlerin benimsedikleri sorumlulukları yerine getirip getirmediklerini denetliyor ve teröre karşı yürütülen çalışmaları yönlendiriyor. BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) ve diğer BM kuruluşları 100 den fazla ülkenin teröre karşı mücadele yeteneğini artırmak için çalışıyor.

8 40. BM Üreme ve Ana Sağlığı Konularında Çalışır Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), bireylerin ne zaman ve kaç çocuk sahibi olmak istediklerine dair kararlarını daha sağlıklı ve bilinçli verebilmeleri için gönüllü aile planlaması projeleriyle insanlara yardım ediyor ve ailelere, özellikle de kadınlara, kendi hayatlarını kontrol etmeleri için olanak sağlıyor. Bu çalışmaların sonucu olarak, gelişmekte olan ülkelerde kadınlar daha az çocuk sahibi oluyor 1960 ta ortalama 6 iken şu anda 3 ve böylece dünya nüfus artış hızı yavaşlıyor. UNFPA nın faaliyete geçtiği 1969 yılında, dünya genelinde aile planlaması uygulayan aile sayısı yüzde 20 nin altındaydı. Bugün ise yüzde 61 civarında. Ayrıca, UNFPA ve ortakları gebelikle bağlantılı ölümlerin azaltılması, doğumların vasıflı kişiler tarafından gerçekleştirilmesi, acil durumlar için doğum uzmanlarına erişim ve aile planlaması konularında da destek sağlıyor. 41. BM Büyük Uluslararası Sorunlara Hukuki Çözümler Sağlar Uluslarası Adalet Divanı, sınır anlaşmazlıkları, diplomatik ilişkiler, rehin alma, sığınma ve ekonomik haklar gibi tüm uluslararası anlaşmazlıklara çözüm bulunması amacıyla görüş ve tavsiye bildirerek katkıda bulunur. 42. BM Küresel Ticari İlişkileri Geliştirir Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) yaptığı ticaret anlaşmalarıyla kalkınmakta olan ülkelerin mallarının uygun fiyattan satışına yardım eder, ticari alt yapılarının verimliliğini artırarak bu ülkelerin ürettikleri mallara çeşitlilik kazandırır ve küresel ekonomiye entegre olmalarını sağlar. 43. BM Ekonomik Reformları Destekler Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) pek çok ülkeye ekonomi yönetimlerinin geliştirilmesi konusunda yardımcı oluyor, ödemeler dengesindeki bozuklukları gidermek üzere geçici mali destek ve devlet memurlarına eğitim imkanı sağlıyor. 44. BM Açık Denizlerde İstikrar ve Düzeni Sağlar Açık denizlerin kullanımının tek bir anlaşma etrafında düzenlenmesine yönelik uluslarası çabaların önderi BM dir de düzenlenen Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Anlaşması neredeyse evrensel kabul görmüş ve ilk defa deniz ve denizaltındaki faaliyetler için hukuksal bir çerçeve sunmuştur. Bu anlaşma, deniz sınırlarının çizilmesine, ulusal deniz yasalarının oluşturulmasına, açık denizlerde seyahat ile ilgili konulara, denizlerde kıyısı bulunan ve bulunmayan devletlerin hak ve sorumluluklarına, denizlerin korunmasına, denizle ilgili bilimsel araştırma yapmak için ortak çalışmalar yürütülmesine ve denizde yaşayan canlıların korunmasına ve bunların yaşam koşullarının devamına ilişkin kuralları oluşturmuştur. 45. BM Hava ve Deniz Seyahatlerini Geliştirir BM Kuruluşları deniz ve hava seyahatleri için güvenlik standartları koyar. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) sayesinde hava seyahati en güvenli taşımacılık aracı haline geldi yılında havayolculuğu yapan 9 milyon kişiden sadece 590 ı uçak kazası sonucu hayatını kaybetti yılında havayolu seyahati yapan kişi sayısı 3,3 milyara çıkarken kazalarda ölenlerin sayısı 420 ye düştü. Uluslarası Denizcilik Örgütü (IMO) denizleri daha güvenli hale getirmek için çalışıyor. İstatistiklere göre deniz seyahatleri de daha

9 güvenli hale geldi ve çevresel koşullara uyum sağladı. Gemi kayıpları azaldı, ölümlü kazaların sayısı düştü, denizlerdeki yağ, hava, ve kanalizayon kaynaklı kirlilik sorunları azaldı, deniz yoluyla taşınan kargo miktarı arttı. 46. BM Yasa Dışı Uyuşturucu Maddelerle Mücadele Eder Üç ayrı BM sözleşmesini temel alan UNODC, HIV/AIDS in uyuşturucu kullanımına bağlı yayılması da dahil olmak üzere uyuşturucuların yarattığı sosyal ve sağlık sorunlarını göz önüne bulundurarak, yasa dışı uyuşturuculara olan arzı ve talebi ortadan kaldırmaya çalışır. Kanunun uygulayıcısı kuruluşlara destek olarak, uyuşturucu kullanımını engellemeyi ve kullanıcıları tedavi etmeyi amaçlayan programları destekler. Fakir çiftçilerin para kazanmak için yasa dışı ürünlere olan bağımlılığını azaltır ve yasal ürünler yetiştirerek yaşamlarına devam etmelerini sağlar. 47. BM Uluslarası Suçla Mücadele Eder UNODC yolsuzluk, rüşvet, para aklama, yasa dışı uyuşturucu madde, insan ticareti ve kaçakçılığı gibi uluslararası organize suçlarla mücadele etmek için örgütlere ve ülkelere yasal ve teknik destek sağlar, ceza hukuku sistemlerini güçlendirir. Ayrıca konu ile ilgili uluslarası sözleşmelerin uygulamaya konmasında kilit rol oynar. 48. BM İnsan Onuruna Uygun Çalışma Ortamını Geliştirir Toplu sözleşme hakkı, zorla insan çalıştırılmasının ve çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması, işyerinde ayrımcılığın engellenmesi gibi birçok temel hak ve ilke iş hayatına Uluslarası Çalışma Örgütü sayesinde girdi. Herkes için terfi imkanı ve sosyal güvenlik hakkının sağlanması ve işverenler, çalışanlar ve hükümetler arasında güçlü bir sosyal diyalog kurulması Çalışma Örgütünün faaliyetlerinin özünü oluşturuyor. 49. BM Gelişmekte Olan Ülkelerde Okuma-Yazma ve Eğitim Oranının Artırılması İçin Çalışır Gelişmekte olan ülkelerdeki yetişkinlerin sadece yüzde 66 sı okumayazma biliyor, oysa çocukların yüzde 84 ü ilkokula devam ediyor. Hedef ise 2015 e kadar dünyadaki bütün çocukların ilkokul eğitimi almalarını sağlamak. Günümüze kadar uygulanan programların amacı eğitimi iyileştirmek ve kadın okuma-yazma oranını 1970 deki yüzde 36 dan 2000 yılı itibari ile yüzde 70 e çıkarmaktı. Şimdiki hedef ise 2015 yılına kadar tüm kız çocuklarının ilk ve orta dereceli okulları bitirmelerini sağlamak. 50. BM Çocuklara Karşı Olan Sorumluluk Bilincinin Dünya Genelinde Artırılması İçin Çalışır El Salvador dan Lübnan a, Sudan dan eski Yugoslavya ya kadar uzanan bir coğrafyada ateşkes günleri nin yerleşmesine öncülük eden, barış koridorları açan Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) savaşlarda iki ateş arasında kalan çocuklara aşı ve gerekli yardım maddelerini ulaştırıyor. Çocuk Hakları konulu anlaşma, 192 ülkede tarafından onaylandı. BM de 2000 yılında çocuklar ile ilgili olarak düzenlenen özel oturumundan sonra, 190 hükümet, sağlık, eğitim, çocukların istismardan korunması, sömürü, şiddet ve HIV/AIDS e karşı mücadele konusunda belli bir süre içerisinde gerçekleştirilmesi öngörülen hedefleri belirledi. 51. BM Tarihi, Kültürel, Mimari ve Doğal Alanları Korur Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 137 ülkede eski anıtların, tarihi, kültürel ve doğal alanların korunmasına yardımcı oluyor, kültürel mirasın ve seçkin doğal alanların korunması için uluslarası anlaşmalar yapıyor.

10 52. BM Akademik ve Kültürel Mübadeleyi Mümkün Kılar BM, UNESCO ve Birleşmiş Milletler Üniversitesi aracılığıyla, bilimsel işbirliğinin sağlanmasını, kurumlar arası bilgi ağının oluşmasını ve azınlıklar ve yerli halklar da dahil herkesin kültürel zenginliklerini yansıtmasını teşvik eder. 53. BM Fikri Mülkiyet Haklarını Korur Dünya Fikri Mülkiyet Hakları Örgütü (WIPO), fikri eserlerin yaratıcılarını dünya çapında korumak ve mucitlerin, yazarların hünerlerinin tanınmasını ve ödüllendirilmesini temin etmek için çalışıyor. Fikri hakların korunması yaratıcılığı teşvik ediyor, bilimin ve teknolojinin sınırlarını genişleterek edebiyat ve sanat dünyasını zenginleştiriyor. Ayrıca, entellektüel ürünlerin pazarlanması için istikrarlı bir ortam oluşturarak uluslarası ticaretin gelişimini sağlıyor. 54. BM Basın ve İfade Özgürlüğünü Savunur UNESCO, tüm insanların sansürden uzak ve kültürel açıdan çeşitlilik arz eden bilgi edinmesini sağlamak için medyanın gelişimine yardımcı oluyor, bağımsız gazeteleri ve yayıncıları destekliyor. Örgüt gazetecilerin maruz kaldıkları cinayet ve gözaltına alma gibi ciddi ihlalleri açıkca kınayarak basın özgürlüğünün koruyuculuğunu da yapıyor. 55. BM Gecekondu Mahallelerini İnsana Yakışır Yerleşimlere Dönüştürmek İçin Çalışır Günümüzde dünya nüfusunun yarısının yaşadığı şehirler hem ulusal üretimin ve tüketimin hem de ekonomik ve sosyal gelişimin merkezidir. Aynı zamanda, hastalıkların, suçun, kirliliğin ve yoksulluğun da yaşandığı yerlerdir. Gelişmekte olan ülkelerdeki gecekonduda yaşayan kesim nüfusun yüzde 50 sinden de fazlasını oluşturuyor ve bu kişilerin barınacakları bir yere, içme suyuna ve sağlık hizmetlerine erişimleri yok denecek kadar az. BM-HABITAT, 150 yi aşkın teknik program ve projeleriyle, 61 ülkede, hükümetler, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği halinde şehirlerdeki bu soruna çözüm bulmak için çalışıyor. BM- HABITAT, şehirde yaşayan yoksullara mülkiyet güvencesi sağlamayı ve temel hizmetler ve ucuz mesken imkanları sunmayı hedefliyor. 56. BM Küresel Posta Hizmetlerini Geliştirir Posta hizmeti veren kuruluşlararası işbirliğini sağlamak amacıyla oluşturulan Evrensel Posta Birliği (UPU), küresel posta ağında son teknolojiye sahip ürün ve hizmetlerin kullanılmasını sağlıyor. UPU, uluslararası posta için kurallar koyuyor, posta hizmetlerinin kullanımını teşvik ederek hacmini artırmak ve servisin kalitesini yükseltmek için öneriler getiriyor. 190 üyesi tarafından yılda 430 milyar parça posta taşınan UPU Dünya nın en büyük dağıtım ağını oluşturuyor. 57. BM Tarım Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Üretim Maliyetinin Düşürülmesi İçin Çalışır FAO nun sağladığı yardım sayesinde Asya da pirinç üreticilerinin hasılatı arttı, siyasi reformlar ve yerel katılımla üreticilerin haşere ilaçlarına olan ihtiyaçları azaldı ve 50 milyon dolardan fazla tasarruf sağlandı. Hükümetler ise, buna bağlı olarak haşere ilacı yardımlarındaki düşüş sonucu 150 milyon doların üzerinde tasarruf etti. Bu ilaçların kullanımındaki düşüş sayesinde çevre ve sağlıkla ilgili harcamalarda 10 milyon dolardan fazla tasarruf sağladı.

11 58. BM Özürlülerin Haklarını Savunur BM, bedensel özürleri bulunan insanların eşit şartlarda sosyal, ekonomik ve politik hayata katılımlarının sağlanması için yürütülen çalışmalara öncülük ediyor. BM, bedensel özürlü kişilerin toplum için bir kaynak olduğunu ortaya koyan ve onların dünya çapında hak ve itibarlarını artıracak ilk anlaşmayı kaleme alıyor. 59. BM Küresel Telekomünikasyonun Geliştirilmesi İçin Çalışır Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, hükümetleri ve sanayiyi biraraya getirerek küresel telekomünikasyon ağlarını ve hizmetlerini düzenler ve geliştirir. Bu kuruluş, radyo dalgalarının ortak kullanım şartlarını belirler, uydu yörüngelerinin tahsis edilmesinde uluslarası işbirliğini sağlar, gelişmekte olan dünyada telekomünikasyon altyapısını güçlendirir ve iletişim araçlarının birbirlerine kesintisiz bağlanması için dünya çapında standartlar getirir. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, geniş bantlı internetten son çıkan kablosuz teknolojilere, havacılık faaliyetlerinden gemi seferlerindeki teknolojik gelişmelere, astronomiden uydu tabanlı meteorolojik araştırmalara, telefon ve faks hizmetlerinden televizyon yayıncılığına kadar pek çok alanda iletişime katkı sağlar. Birliğin bu çalışmaları sonucu telekomünikasyon bugün karşımıza 1 trilyon dolarlık küresel bir sektör olarak çıkıyor. 60. BM Yerli Halkların Yaşam Koşullarını İyileştirmek İçin Çalışır Dünya çapında 70 ülkede yaşayan ve dünya nüfusunun en mağdur insanları arasında yer alan 370 milyon yerliye yapılan haksızlıkları gün ışığına çıkaran BM dir de kurulan ve 16 üyeden oluşan Yerel Halklar için Daimi Forum, kalkınma, kültür, insan hakları, çevre, eğitim ve sağlık konularında çalışmalar yapıyor, bu halkların konumunu küresel seviyede iyileştirmeye çalışıyor. Hazırlanış tarihi: 2005 Aralık