CUMHURYET ÜNVERSTES LAHYAT FAKÜLTES DERGS IX / 2. Hakemli Dergi

Transkript

1 I CUMHURYET ÜNVERSTES LAHYAT FAKÜLTES DERGS IX / 2 Hakemli Dergi SVAS 2005

2 II Cumhuriyet Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi IX / 2 (2005) Sahibi C.Ü. lahiyat Fakültesi Adına Prof. Dr. Nevzat Yaar AIKOLU (Dekan) Editör Prof. Dr. Ramazan ALTINTA Yayın Kurulu Prof. Dr. Nevzat Yaar AIKOLU Prof. Dr. Mehmet Zeki AYDIN, Prof. Dr. Ali AKPINAR, Doç. Dr. Cemal AIRMAN, Doç. Dr. Ali AKSU C.Ü. lahiyat Fakültesi Dergisi. C.Ü. lahiyat Fakültesi Dergisi hakemli bir dergidir. ISSN: Yazıma Adresi Cumhuriyet Üniversitesi lahiyat Fakültesi Kampüs / SVAS ilahiyat@cumhuriyet.edu.tr. Web : Tlf: Belge Geçer: Baskı: Dilek Matbaacılık, Sivas, Aralık 2005

3 III Danıma ve Hakem Kurulu Ankara Üniversitesi Prof. Dr. Ali YILMAZ / Prof. Dr.Baki ADAM / Prof. Dr.Cemal TOSUN / Prof. Dr.Ethem CEBECOLU / Prof. Dr.rfan AYCAN / Prof. Dr.brahim SARIÇAM / Prof. Dr.smail ÜNAL / Prof. Dr.Mehmet AKKU / Prof. Dr.Mehmet BAYRAKTAR / Prof. Dr. Mualla SELÇUK / Prof. Dr. Murtaza KORLAELÇ / Prof. Dr. Mustafa ERDEM / Prof. Dr. Recep KILIÇ / Prof. Dr. Sabri HZMETL / Prof. Dr. âmil DACI / Prof. Dr.Ahmat Nedim SERNSU / Doç. Dr. Ali DERE / Doç. Dr. Bünyamin ERUL / Doç. Dr. M. Emin ÖZAFAR / Prof. Dr. Sönmez KUTLU / Prof. Dr.Tahir YAREN / Yrd. Doç. Dr. Ruhi KALENDER Atatürk Üniversitesi Prof. Dr. Beir GÖZÜBENL / Prof. Dr. Davut YAYLALI / Prof. Dr. Lütfullah CEBEC Prof. Dr. Sadık KILIÇ Cumhuriyet Üniversitesi Prof. Dr. Nevzat Yaar AIKOLU / Prof. Dr. Mehmet Zeki AYDIN / Prof. Dr. Mehmet ARSLAN Prof. Dr. Ramazan ALTINTA / Prof. Dr. Hüseyin AKKAYA / Prof. Dr. Ali AKPINAR Prof. Dr. Ahmet GÖKBEL / Doç.Dr. Talip ÖZDE / Doç. Dr. Abdullah KAHRAMAN Doç. Dr.Metin ÖZDEMR / Doç. Dr.Sabri ERTURHAN / Doç. Dr. Ali AKSU Doç. Dr. Bayram ÇETNKAYA / Doç. Dr. Cemal AIRMAN / Doç. Dr. Enbiya YILDIRIM Doç. Dr. Hakkı AYDIN / Doç. Dr. Hasan KESKN / Doç. Dr. smail ÇALIKAN Doç. Dr. Metin BOZKU / Doç. Dr. Kadir ÖZKÖSE / Yrd. Doç. Dr.Abubekir Sıddık YÜCEL Yrd. Doç. Dr. Durmu TATLILIOLU / Yrd. Doç. Dr. Galip YAVUZ/ Yrd. Doç. Dr. Gökhan Sebati IKIN / Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YILMAZ / Yrd. Doç. Dr. Mustafa Doan KARACOKUN Yrd. Doç. Dr. Mehmet BAKTIR / Yrd. Doç. Dr. Nuri ADIGÜZEL / Yrd. Doç.Dr.Sami AHN Doç. Dr. Ünal KILIÇ/ Yrd. Doç. Dr. Üzeyir OK /Yrd.Doç.Dr.Ali TAKN / Yrd.Doç. Dr. Selim EREN / Yrd.Doç.Dr.Ali YILMAZ / Yrd. Doç. Dr. M. Kazım ARICAN /Yrd. Doç. Dr. Alim YILDIZ Yrd. Doç.Dr.Mustafa KILIÇ Dicle Üniversitesi Prof. Dr. Hulusi KILIÇ Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Avni LHAN / Prof. Dr.Ömer DUMLU Erciyes Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet UUR / Prof. Dr. Cihat TUNÇ / Prof. Dr. Harun GÜNGÖR Prof. Dr.Muhammet evki AYDIN / Prof. Dr. Yunus APAYDIN Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Nadim MACT nönü Üniversitesi Doç. Dr. uayb ÖZDEMR Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Ali KÖSE / Prof. Dr. Hüsrev SUBAI / Prof. Dr. Mustafa ÇAIRICI Prof. Dr. Sadrettin GÜMÜ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Prof. Dr.Ahmet TURAN / Prof. Dr. Hüseyin PEKER / Prof. Dr. sa DOAN/Doç. Dr. Yılmaz CAN Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Abdullah AYDINLI / Prof. Dr. Faruk BEER / Prof. Dr. Suat CEBEC Selçuk Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet ÖNKAL / Prof. Dr.Hakkı SEZER / Prof. Dr. erafettin GÖLCÜK / Prof. Dr. Yusuf IICIK / Prof.Dr. Tacettin UZUN Prof. Dr. Zekeriya KTAPÇI / Doç. Dr. A. Turan YÜKSEL Uluda Üniversitesi Prof. Dr.Ahmet Saim KILAVUZ / Prof. Dr. Erol AYYILDIZ / Prof. Dr. Hayati HÖKELEKL Prof. Dr. zzet ER / Prof. Dr. Mustafa KARA

4 IV DERG YAYIN KURALLARI 1. Cumhuriyet Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi hakemli bir dergi olup, haziran ve aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez yayınlanır. 2. Dergide yayınlanan yazıların bilimsel sorumluluu yazarlarına aittir. 3. Derginin yayın dili Türkçe dir. Türçe özet verilerek yabancı dildeki makaleler de yayınlanabilir 4. Dergide yayınlanmak üzere verilen yazılar Yayın Kurulu tarafından konusu ve özellii göz önünde bulundurularak konunun uzmanı hakemlere incelettirilir. Yazılar hakem raporuna göre yazar tarafından düzeltilir. Yazar deiiklik yapmamakta israr ederse, bu durum ilgili kısımlara dipnot halinde belirtilir. 5. Dergide Cumhuriyet Üniversitesi lahiyat Fakültesi dıında kiilerin de bilimsel nitelikli yazıları yayınlanır. 6. Yazılar dergide üç nüsha olarak teslim edilir. 7. Dergide yazıların yayımlanıp yayımlanmayacaı konusunda son kararı yayın kurulu verir. 8. Dergide yer alan yazıların yayın hakları saklıdır. Yazılar yayıncının izni olmadan kısmen veya tamamen basılamaz, çoaltılamaz ve elektronik ortama taınmaz. 9. Dergide verilen yazılar daha önce hiç bir yerde yayınlanmamı olmalıdır. 10. Toplam 25 sayfayı aan yazıların tamamının bir anda yayınlanıp yayınlanmayacaına yayın kurulu karar verir. 11. Yayınlanmayan yazılar iade edilmez. 12. Her makale için Türkçe-ngilizce kısa özet ve ingilizce-türkçe anahtar kelimeler belirtilir. 13. Makalelerle birlikte yayın kurulunun belirleyecei hakem ücretleri pein alınır. 14. nceleme ilemi biten makalenin son ekli disketle editöre teslim edilir. 15. Dergide; Orjinal bir aratırmayı bulgu ve sonuçlarıyla yansıtan makaleler. Yeterli sayıda bilimsel makaleyi tarayarak, konuyu bu günkü bilgi düzeyinde özetleyip, bir deerlendirme ile günümüzdeki önemini belirten tarama yazıları. Bir konudaki farklı görüleri bilimsel düzeyda ortaya koyan eletiri yazıları. Kitap tanıtımı ve Çeviriler Yeni Bir yöntem, teknik veya aratırma bulguları ortaya koyan, alanına katkı salayacak olan bildiriler yayınlanır. YAZIM KURALLARI 1- Gönderilen yazılar; a. IBM uyumlu bilgisayarda MS Word proramında yazılmalıdır. b. A4 boyutundaki kaıdın tek yüzüne kenarlardan 3 er cm bırakılarak çıktısı alınmalıdır. c. Gövde metni 10 punto ve 1,5 aralı, dipnot metni ise 8 punto ve 1 aralıklı Arial yazı tipinde biçimlendirilmelidir. 2- Yazının balıı ngilizce ve Arapça çevirisiyle birlikte verilmelidir. 3- Yazarın ismi ve akademik ünvanı balıın altına yazılmalıdır. 4- Yazının sonuna özgeçmi, posta ve adresleri ile telefon numaraları eklenmelidir. 5- Yazının Türkçe ve ngilizce asgari 150 kelimelik özeti metinden önce verilmelidir. Dipnotlarda eserin: 6- lk referans verildii yerde tercihen aaıdaki formatlar kullanılmalıdır. Telif: Adı Soyadı, Eser Adı, Yayınevi, Cilt Yer ve Tarih. Sayfa Çeviri: Adı Soyadı, Eser Adı, Çeviren: Adı Soyadı, Yayınevi. Cilt. Yer ve Tarih. Sayfa. Makale: Adı Soyadı, Makalenin Adı Makalenin Yayınlandıı Kaynak,Yayınevi Cilt Yer ve Tarih,, Sayfa. Ansiklopedi maddesi: Adı Soyadı, Madde Adı Ansiklopedinin Adı, Cilt, Yer ve Tarih,,Sayfa. Dipnotlarda aynı esere ikinci kez atıf yapılıyorsa, yazarın soyadı, eserin cilt ve sayfa numarası, aynı yazarın birden fazla eseri kullanılıyorsa, yazarın soyadı ve eserin kısaltılmı ismi her defasında verilmelidir.

5 V EDTÖR den Saygıdeer Okuyucular! Daha önce duyurduumuz üzere Sivas lı Din Bilginleri özel sayımızla karınızdayız. Böyle bir sayıyı çıkarmamızdaki amacımız, toplumsal düzlemde ortaya çıkan düünce sorunlarımızın çözümünde, geçmi tecrübe ve ilmi mirasımızdan yararlanmak ve bilgi birikimimizi yeni kuaklara tanıtmaya çalımaktır. Bilindii gibi ilmî anlamda ilerleme, geçmiteki kıymetlerden müstani olmakla deil, onları, yeni deiiklikler ve keiflerle daha mütekâmil kıymetlere ulatırmakla mümkün olabilir. Kaldı ki, geçmii bilmek ve tanımak gelime için yeterli deildir. Gelecein salam zeminler üzerinde yeniden inâsı, biraz da geçmiin kritiini doru bir ekilde yapmaya balıdır. Dergimizin bu sayısında Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde düünceleriyle derin izler bırakmı Sivas ın yetitirdii saygın din bilginlerinin sadece birkaçını sizlere tanıtmaya çalıtık. Bunlar arasında ihâbuddîn es-sivâsî, emsüddîn es-sivâsî, Fahreddîn Divriî, Kemaleddîn bnü l-hümâm es-sivâsî, Mustafa Takî Efendi, Vâiz Ahmet Yılmaz vb. din bilginleri sayılabilir. Takdir edilecei üzere Sivas ın yetitirdii din bilginlerinin tamamını bütün yönleriyle tanıtmak, Dergimizin hacmini kat kat aar. O nedenle bu sayımız, bu alanda atılmı bir ilk adım kabul edilmelidir. Dergimizin bu sayısına gösterilen youn ilgi neticesinde bize ulaan birçok makale arasından, ancak, hakemlerden yayınlanması için olumlu rapor alınan makaleler dikkatlerinize sunulmutur. Sanırım bu sayımız, aratırmacılar için aranan bir kaynak olacaktır. Sivas lı Din Bilginleri adını verdiimiz bu özel sayıya, deerli zamanlarını ayırarak, yazdıkları makalelerle katkıda bulunan aratırıcılara, incelemeleriyle çalımaların olgunlamasını salayan bilimsel hakemlerimize yürekten teekkür eder, dergimizin bundan sonraki sayılarına katkılarının devamını dilerim. Bu duygu ve düüncelerle sizleri tekrar gelecek sayımıza aratırmalarınızla katkıda bulunmaya davet eder, hepinize sevgi ve saygılarımı sunarım. Prof. Dr Ramazan ALTINTA

6 VI ÇNDEKLER emseddin Sivâsî, Hayatı, ahsiyeti, Tarikatı, Eserleri Prof. Dr. Hasan AKSOY - 1 bnü l-hümâm Es-Sivâsî ye (Ö. 861/1456) Göre Allah ın Yaratıklara Acı Çektirmesi Sorunu Prof. Dr. Ramazan ALTINTA - 45 Mustafa Takî Efendi, Kırk Hadis Yahut lm-i Hâl-i Siyasî Ve ctimâî Adlı Eseri Ve Bazı Hadislere Getirdii Yorumlar Doç. Dr. Cemal AIRMAN - 61 ihâbuddîn Es-Sîvâsî: Hayatı Ve lmi ahsiyeti Doç. Dr. Bahattin DARTMA - 89 ihâbuddin Es-Sivâsî nin Hayatı, Eserleri Ve Hadis Usulüne Dair Riyâdu l-ezhâr Fî Cilâi'l-Ebsâr simli Eseri Yrd. Doç. Dr. Harun Reit DEMREL Emekli Vaiz Ahmet Yılmaz Ve Bir cazet Örnei Yrd. Doç Dr. Ali YILMAZ Fahreddîn Divrii nin Hayatı, lmi ahsiyeti Ve Eserleri Dr. Yusuf DOAN Kemaleddin bnü l-hümam ın slâm Düünde Tarihindeki Yeri Ve el- Müsayere Adlı Eserinden man Ve slâm Örnei Dr. Halil TAPINAR Milli Mücadelenin Ve lk Meclisin Manevi Mimarlarından Sivaslı Bir Âlim: Mustafa Takî Efendi (D.1873/V.1925) Fatih ÇINAR hvân-i Safâ Düüncesinde Temel Tasavvufî Kavramlar Ve Meseleler Doç. Dr. Bayram Ali ÇETNKAYA - 205

7 VII Prof. Dr. Hasan AKSOY - 1!"#$%&'()*%+,- Prof. Dr. Ramazan ALTINTA - 45!)6 789%!0"(:;<=:" (0. / ;<=:>(?2@#2 Assoc. Prof. Dr. Cemal AIRMAN - 61 * %( 2 = A Assoc. Prof. Dr. Bahattin DARTMA - 89 B@)/CD:E " (;87F/0AG = : Assis. Prof. Dr. Harun Reid DEMREL GD)IJDKD % =0!H! Assis. Prof. Dr. Ali YILMAZ * %( 1/G = Dr. Yusuf DOAN @6"6JDK-@6 +4L2/71"+- G" ( Dr. Halil TAPINAR / :%MD*%*<M(- 9%! Fatih ÇINAR "N +42/* :'O9C4 Assoc. Prof. Dr. Bayram Ali ÇETNKAYA - 205

8 VIII CONTENTS Shamsaddin al-sivasi, His Personality, Religious Order and His Works Prof. Dr. Hasan AKSOY - 1 The Problem of Allah s Making Creatures Suffer in The Opinion of Ibn al- Humam al-sivasi Prof. Dr. Ramazan ALTINTA - 45 Mustafa Taqi Afandi, His Work Titled Forty Traditions or Political and Social Catechism and His Interpreations to Some Traditions Assoc. Prof. Dr. Cemal AIRMAN - 61 Shihabuddin al-sivasi, His Life and Scientific Personality Assoc. Prof. Dr. Bahattin DARTMA - 89 The Life of Shihabuddin al-sivasi, His Works and His Work on the Methodology of Tradition titled Riyad al-azhar fi Jilai al-absar Assis. Prof. Dr. Harun Reid DEMREL Retired Preacher Ahmad Yılmaz and A Sample of Autharization Assis. Prof. Dr. Ali YILMAZ The Life of Fahraddin Divrigi, His Personality and Scientific Works Dr. Yusuf DOAN The Place of Kemaleddin Ibn al-humam in The History of Islamic Thought and an Example of Belief and Islam From His Work Titled al-musayara Dr. Halil TAPINAR Mustafa Taqî Afandi (D.1925) A scholar from Sivas the moral builder of the Fist National Assembly and National Combat. Fatih ÇINAR Basic Mystical Concept and Problems in The Thought of Ihwan al- Safa Assoc. Prof. Dr. Bayram Ali ÇETNKAYA - 205