1. HIRSIZ ALARM TES SATI

Transkript

1 1. HIRSIZ ALARM TES SATI 1.1. H rs z Alarm Sistemi Kablosu Tan Bina içi sabit tesisatlarda sinyal ve data ileti iminde kullan lan esnek kontrol ve iç ba lant kablolar r. Enstrümantasyon ve kontrol mühendisli inde; endüstriyel elektronikte, bilgisayarlarda, ofis makinelerinde; tüm ileti im sistemlerinde, ses frekans iletiminde, veri transferinde ve elektronik amaçl bilgi ileti iminde kullan lmaktad r Kablo Standartlar Resim 1.1 VDE standartlar na göre elektronik kontrol kablolar üreticiler taraf ndan LIYY LIYY TP LIYCY LIHCH gibi isimlendirilir. D k flar n üzerinde kablo üreticisinin ismi, kablo cinsi ve 1 metre aral kl olarak uzunlu u yaz r. Sizlerin bu kablolar ; çal ma gerilimi, çal ma s cakl, minimum bükülme yar çap, iletken yap gibi özellikleri dikkate alarak projelerinizde kullanman z gerekmektedir. Baz kablolar gerekli k sa mesafeli ve küçük bükülme yar çap n kullan lmas gerektiren dar alanlarda kontrol kablolar olarak da kullan rlar. Bu kablolar d ar da ve direkt toprak alt na gömülerek kullan lmazlar. Elektrolitik tavl bak r iletkeni olan yar sert PVC izolasyonlu, çok damarl, grup büküm üzerine ay olarak polyester bant bulunan, PVC k fl, k f ve ay aras nda kalayl bak r örgü ekran bulunan kablolard r. 1

2 LIYY Elektronik Kontrol Kablolar Resim 1.2: LIYY tipi kablo Flexible yap daki kablo, çoklu bükülmü bak r iletkenlerin yar sert PVC ile DIN standard na uygun renklerde izole edilerek, olu turulan damarlar n ikili alt gruplar eklinde bükülerek olu turulan kablo özü effaf PES sarma band ile helisel olarak sar r. Kablo özü üzerine PVC gri k f tatbik edilmi tir. LIYY Elektronik Kontrol Kablosu Elektriksel Özellikleri KILIF RENG ÇALI MA GER TEST GER LETKEN DC D RENC *> fc. 250 V L m- GRAY/RAL V 0.22mm2 ZOLE RENG MIN. BÜK. YARI ÇAPI ÇALI MA SICAKLI I 0.50mm2 fc T 0.75mm2-30 C +80 C DIN LETKEN YAPISI 7\ ZOLAS. D RENC 1.00mm2 15 X D IV. 1.50mm2 Çoklu Bükülü Bak r EFEKT F KAPAS TE ft 120 nf -vww min. 200 M Q x km 2.50mm2 85Q/km 39Q/km 26Q/km 19.5Q/km 13.3Q/km 7.98Q/km ekil LIYY TP Elektronik Kontrol Kablolar Resim 1.3: LIYY-TP tipi kablo Flexible yap daki kablo, çoklu bükülmü bak r iletkenlerin yar sert PVC ile DIN standard na uygun renklerde izole edilerek, olu turulan damarlar n ikili alt gruplar eklinde bükülerek olu turulan kablo özü effaf PES sarma band ile helisel olarak sar r. Kablo özü üzerine PVC gri k f tatbik edilmi tir. 2

3 LIYY-TP Elektronik Kontrol Kablosu Elektriksel Özellikleri KILIF RENG ÇALI MA GER TEST GER LETKEN DC D RENC / - i* L -VWr GRAY/RAL-7001 ZOLE RENG 250 V MIN. BÜK. YARI ÇAPI 1200 V ÇALI MA SICAKLI I 0.22mm2 0.50mm2 /. DIN nf 15 X D -30 C C LETKEN YAPISI EFEKT F KAPAS TE ZOLAS. D RENC JS. Çoklu Bükülü Bak r Hh 7\ T -m- min. 200 M Q x km 0.75mm2 1.00mm2 1.50mm2 85Q/km 39Q/km 26Q/km 19.5Q/km 13.3Q/km 7.98Q/km 2.50mm2 ekil LIYCY Elektronik Kontrol Kablolar Resim 1.4: LIYCY tipi kablo Flexible yap daki kablo, çoklu bükülmü bak r iletkenlerin yar sert PVC ile DIN standard na uygun renklerde izole edilerek, olu turulan damarlar n birlikte katlar eklinde bükülmesi ile olu an kablo özü effaf PES sarma band ile helisel sar larak üzerine kalayl bak r tellerden örgü ekran tatbik edilir. Ekranlanm kablo özü üzerine PVC gri k f tatbik edilmi tir. LIYCY Elektronik Kontrol Kablosu Elektriksel Özellikleri KILIF RENG ÇALI MA GER TEST GER LETKEN DC D RENC /. * 1 GRAY/RAL V 1200 V ZOLE RENG /. DIN LETKEN YAPISI "*" Çoklu Bükülü Bak r MIN. BÜK. YARI ÇAPI 7\ 15 X D EFEKT F KAPAS TE \Y <Wr 120 nf ÇALI MA SICAKLI I 1-30 C C ZOLAS. D RENC i n. 2 0 m 0 M Q x k m e k 3

4 i l wv 0.22mm2 0.50mm2 0.75mm2 1.00mm2 1.50mm2 2.50mm2 85Q/km 39Q/km 26Q/km 19.5Q/km 13.3Q/km 7.98Q/k m 4

5 LIHCH Elektronik Kontrol Kablolar Resim 1.5: LIHCH tipi kablo Flexible yap daki kablo, çoklu bükülmü bak r iletkenlerin jalojensiz alev geciktiren malzeme ile DIN standard na uygun renklerde izole edilerek, olu turulan damarlar n birlikte, katlar eklinde bükülmesi ile olu an kablo özü effaf PES sarma band ile helisel sar larak üzerine kalayl bak r tellerden örgü ekran tatbik edilir. Ekranlanm kablo özü üzerine PVC gri renkli helojensiz, alev geciktiren malzemeden k f tatbik edilir LIHCH Elektronik Kontrol Kablosu Elektriksel Özellikleri fc. f KILIF RENG ÇALI MA GER TEST GER LETKEN DC D RENC L GRAY/RAL V 1200 V ZOLE RENG MIN. BÜK. YARI ÇAPI 7\ ÇALI MA SICAKLI I T /. DIN X D -30 C C LETKEN YAPISI EFEKT F KAPAS TE ZOLAS. D RENC -VWr 0.22mm2 0.50mm2 0.75mm2 1.00mm2 1.50mm2 2.50mm2 85Q/km 39Q/km 26Q/km 19.5Q/km 13.3Q/km 7.98Q/km Çoklu Bükülü Bak r J3>. 120 nf Hh -mmin. 200 M Q x km 1.2. H rs z Alarm Sistemi ekil 1.4 Basit anlamda bir alarm sistemi isyerinizin veya oturdugunuz meskenin içeriden ar dan veya her iki yönden de korunmas ve yetkisi ( ifresi) olmayan kisilerin içeri girmesine izin vermeyen elektronik sistemlerdir. yi bir alarm sistemi h rs n veya sabotajc n içeriye girmesine izin vermemeli, ayr ca bu tip durumlarda telefon hatti vas tas ile telefon arama cihaz veya güvenlik merkezi (AHM) kanalindan d dünya ile irtibat halinde olmal, ayr ca sisteme bagli dogru yere yerlestirilmis güçlü bir sirenle de yak n çevreyi uyarmal r. 5

6 H rs z Alarm Sistemleri Güvenlik Panelleri Geli en teknoloji ile beraberinde yaln zca h rs za kar önlem alan cihazlardan ç p insan güvenli ini tehtit eden di er unsurlar da kontrol eder hale gelmi tir ( Sa k-yang n gibi). ekil 1.5 Alarm panellerini ba ca 2 gruba ay rmak mümkündür. Tip alarm panelleri; merkeze ba lanabilen (Kominikatörlü). Tip alarm panelleri; merkeze ba lanamayan (Kominikatörsüz). Merkeze ba lanabilen alarm panelleri üzerlerinde dijital bir kominikatöre sahip olup, merkez taraf ndan günün 24 saati kontrol alt nda tutulan (Bilgisayar ortam nda) müdahale durumunda bu merkezce gerekli önlemler almas gereken ileri teknoloji ürünü alarm panelleri. Merkeze ba lanamayan alarm panelleri; genellikle küçük i yeri ve evlerde lokal amaçl, yaln zca cayd ve uyar niteli i bulunan panellerdir. Alarm panelleri içerisinde bulundurdu u özellikleri kullanabilmesi için baz ürünlere ihtiyaç duymaktad r. Bu ürünlerden baz lar unlard r Manyetik Kontak Genellikle kap ve pencere gibi aç p kapanabilen yüzeylere tak lan kap ve pencerenin izinsiz olarak aç ld alarm paneline bildirir. ekil 1.6 6

7 P r Dedektör çeriye giren canl lar n hareketlerini tespit edip alarm paneline bildiren göz Cam K lma Dedektörü ekil 1.7. CAM k lmas anlay p alarm paneline bildiren ürün Harici Siren ekil 1.8 alanlara monte edilebilen, su almayan, akülü, temperli yüksek ses ç na sahip fla örlü siren. ekil

8 Dahili Siren Bina içerisinde kullan lan harici sirene göre daha az ses ç na sahip siren Telefon Aray ekil 1.10 Sizin kaydedece iniz sesli mesaj sizin belirledi iniz 6 numaraya otomatik olarak bildirir. Bu i lemi telefon numaras bulamamas durumunda 4 kere tekrarlar. ekil

9 1.3. H rs z ve Yang n Alarm Sisteminin Montaj Alarm Sistemlerinin Genel Blok emas Enerp Bes'teme taa 9

10 Ev çi H rs z Alarm Kullan m emas 10

11 Panel Tipi Telefon Çevirici Ba lant emas P.T.T. Telefon +12V- TRG sss s sss A larm Panelinden PIR Dedektörü Ba lant emas 11

12 Panel, Keypad, PIR Dedektör, Siren Ba lant emas Aküden Trafodan Panel Klemensleri J PIR Dedektörü Keypad Klemensleri + PIR Dedektörü Siren Klemensi +xm -vmvm rmvm + PIR Dedektörü 12

13 lem S ras rs z alarm paneline ait ba lant emas incelenir. Kullanma klavuzundaki bilgilere göre kullan lacak kablo seçilir. rs z alarm sistemi elemanlar yerleri belirlenir. er s va üstü tesisat çekilecekse uygun kanallar dö enir. Kanal içine letkenler çekilir. rs z alarm sistemi elemanlar yerlerine montaj yap r. Elemanlar n giri ba lant lar yap r. Tüm elemanlar ba land ktan sonra enerji verilerek test yap r Dikkat Edilecek Hususlar Ba lant lar yaparken kablo uçlar 5mm den fazla s rmay z. Montaj yaparken, kablo renkleri ile terminal renklerinin birbiriyle uyu mas na dikkat ediniz. Ba lant emas nda gösterilenden ba ka kablo ba lamay z Tesisatta kullan lan borular n çap daire say da göz önüne al narak en az 14mm olmal r. ifre girerek alarm durdurmak için keypadler kap ya yak n yerlere monte edilmelidir. Proje uygulan rken iç tesisat yönetmeli i ve Bay nd rl k bakanl teknik artnamelerinde belirtilen kurallara uyunuz. 13

14 U 2. YANGIN ALARM S STEMLER 2.1. Yang n Alarm Sistemlerinde Kullan lan Kablolar Resim J- SH(St)SH FE180 E30/E90 Yang n Alarm Kablosu Resim 2.2: J-SH(St)SH FE180 E30/E90 yang n alarm kablosu 14

15 Yang n artlar alt nda (750 C ve alev alt nda) sabit çal mak ko uluyla (FE-180) 180 dakika enerji iletimini sürdürebilen, aleve dayan kl, halogen free kablolard r. Bu kablolar yang n alarm sistemlerinde, yang n halinde çal mas gereken cihaz, asansör ve makinelerin kumanda kablolar olarak, yang n alarm sistemlerine ba havaland rma sistemlerinde besleme kablosu olarak, kablonun yang n esnas nda yanarak zehirli gaz karmas n istenmedi i ortamlarda hastane, i merkezlerinde okullarda, vb. yerlerde kullan rlar. KABLO YAPISI letken : nce çok telli elektrolitik bak r zolasyon : Silikon kauçuk kompound Damar tan mlama : VDE 0815 Çift : ki damar bir çift olu turacak ekilde bükülür Büküm : Çiftler sabit ad mda katlar halinde bükülür Ayr : Polyester bant Ekran : Toprak teliyle birlikte alüminyum polyester k f : Çok yüksek ya ve yang n artlar na dayan kl özel halogen free silikon kauçuk kompound k f rengi : Turuncu Tablo 2.1: J-SH(St)SH FE180 E30/E90 yang n alarm kablosu yap TEKN K ÖZELL KLER Standart : VDE 0815 e göre zolasyon direnci : >100 M i x km Efektif kapasite (800 Hz) : 120 nf/km Çal ma gerilimi : 300V Test gerilimi (AC 50 Hz) : 800V Çal ma s cakl : -60 C / +180 C Min. bükülme yar çap : 7,5 x Kablo çap Alev test : IEC & IEC Izolasyon devaml (FE 180) IEC 331 (TS 3164 Ex-Proof) : Tablo 2.2: J-SH(St)SH FE180 E30/E90 yang n alarm kablosu teknik özellikleri 15

16 Resim 2.3: JE-H(St)H FE180/E30 HFFR yang n alarm kablosu Endüstriyel tesisler, büyük oteller, hastaneler, al veri merkezleri, enerji santralleri, JE-H(St)H FE180/E30 HFFR Yang n Alarm Kablosu kültür merkezleri, konutlar, havaalan, metro gibi insan say n çok oldu u, yang n tehlikesi olan tesislerde ak m iletiminin devam sa lamak için otomatik kontrol, güvenlik ve yang n alarm sistemlerinin donan mlar nda analog ve say sal sinyallerin iletiminde kullan r. Bu tip kablolar, yang n esnas nda alevi iletmezler, duman yo unlu u çok dü ük korozyona elveri li ortamlar yaratmaz ve de insan sa etkileyecek zehirli gazlar karmaz ekil JE-H(St)H FE180/E30 HFFR Yang n Alarm Kablosu Yap KABLO YAPISI letken : nce çok telli elektrolitik bak r zolasyon : Halojensiz elastomer kompound Damar tan mlama : VDE 0815 Çift : ki damar bir çift olu turacak ekilde bükülür Büküm : Çiftler sabit ad mda katlar halinde bükülür Ayr : Polyester bant Koruyucu bant : Cam elyaf tekstil bant Ekran : Toprak teliyle birlikte AL-PES bant k f : HFFR kompound k f rengi : Turuncu Tablo 2.3: J-SH(St)SH FE180 E30/E90 yang n alarm kablosu teknik özellikleri TEKN K ÖZELL KLER Standart : VDE 0815 zolasyon direnci Efektif kapasite (800 Hz) Çal ma gerilimi Test gerilimi (AC 50 Hz) : > 100 Mohm.km : 120 nf/km : 300 V : 1200 V Çal ma s cakl : -30 C / +70 C Min. bükülme yar çap : 15 x Kablo çap Alev testi : IEC & IEC Izolasyon devaml (FE 180 IEC 331, TS 3164 : Tablo 2.4: JE-H(St)H FE180/E30 HFFR yang n alarm kablosu teknik özellikleri 16

17 Resim 2.4: JH(St)H...Lg HFFR yang n alarm kablosu Bu halojen içermeyen ekranlanmam kontrol ve iç ba lant kablolar enstrümantasyon ve kontrol mühendisli inde; endüstriyel elektronikte, bilgisayarlarda, ofis makinelerinde; JH(St)H...Lg HFFR Yang n Alarm Kablosu tüm ileti im sistemlerinde, ses frekans iletiminde, veri transferinde ve elektronik amaçl bilgi ileti iminde ve de yang n ihbar kablosu olarak kullan lmaktad r. Bu tip kablolar, yang n esnas nda alevi iletmezler, duman yo unlu u çok dü ük korozyona elveri li ortamlar yaratmaz ve de insan sa etkileyecek zehirli gazlar ç karmaz. KABLO YAPISI letken : Mono telli elektrolitik bak r zolasyon : HFFR kompound Damar tan mlama : VDE 0815 Çift : ki damar bir çift olu turacak ekilde bükülür Büküm : Çiftler sabit ad mda katlar halinde bükülür Ayr : Polyester bant Ekran : Toprak teliyle birlikte AL-PES bant k f : HFFR kompound k f rengi : rm Tablo 2.5: JH(St)H...Lg HFFR yang n alarm kablosu yap TEKN K ÖZELL KLER Standart : VDE 0815 zolasyon direnci : > 100 Mohm.km Efektif kapasite (800 Hz) : 120 nf/km Çal ma gerilimi : 300 V Test gerilimi (AC 50 Hz) : 800 V Çal ma s cakl : -30 C / +70 C Min. bükülme yar çap : 15 x Kablo çap Alev testi : IEC & IEC Tablo 2.6: JH(St)H...Lg HFFR yang n alarm kablosu teknik özellikleri 17

18 2.2. Yang n Alg lama ve hbar Sistemleri Kablo Çekiminde Dikkat Edilecek Hususlar Bir yang n alg lama ve alarm sisteminin istenildi i gibi çal mamas n en önemli sebeplerinden biri kablolaman n do ru ve düzgün yap lmamas r. Kablolamada gerek tasar m gerekse montaj a amas nda a daki noktalara çok dikkat edilmelidir. Dedektörlerin bulundu u zon (yang n bölgesi) kablolar, üretici firma önerilerine uygun seçilmelidir. Kablo kesitleri hesaplanmal r. Üretici firma zon (yang n bölgesi) uzunluklar na uyulmal r. Kablo yükü hesaplar yap lmal r. Ba lant lar mukavim bir biçimde ve do ru yap lmal r. Kablo güzergahlar, müdahale edilebilecek ekilde seçilmelidir. Kablo güzergahlar nda su ya da çok yüksek nem olmamal r. E er olacak ise bu artlara uygun kablo kullan lmal r. Kablo ekranlamas, standartlara ve yönetmeliklere uygun biçimde topraklanmal r Yang n Alg lama ve hbar Sistemleri Tan m Konaklama, toplanma, e itim, sa k hizmeti, ticaret, ofis, endüstriyel, depolama, cezaevi, amaçl tüm binalarda, yang ba lang ç a amas nda, tehlikeli boyutlara varmadan alg layarak, gerekli önlemlerin al nmas sa layacak ekilde, her binaya özel projelendirilmi, tesis edilmesi yasalar gere i olan yang n erken uyar sistemidir. Sistem en basit anlamda, yang ba lang ç a amas nda alg layacak çe itli tipteki detektörler, alg lanan yang n de erlendirmesini yapacak ve gerekli olan yerleri uyaracak ana kontrol paneli ve sesli veya görsel uyar cihazlar ndan meydana gelir. Yang n alg lama sistemlerinde genel amaç yang n ba lang ç a amas nda alg lanarak gerekli olan yerlere uyar lar n yap lmas r. Uyar n yap lmas ndan itibaren geçen her dakika önemlidir. Buna göre yang n olu tu u yere en k sa sürede müdahalenin yap lmas, ancak yang n olu ma yerinin panel üzerinde görülmesiyle mümkün olur. Yang n alg lama sistemleri, bu bilginin al nma prensibine göre ikiye ayr r. 18

19 Konvansiyonel (Klasik) Yang n Alg lama ve hbar Sistemleri Sistemde yang n ya da ar za bilgisi panel üzerinde bölge (zone) baz nda görülür. Sistemin kurulu bulundu u bina bölümlere ayr lm r. Bu bölümleme kat baz nda ya da bina baz nda yap labilir. Sistemde kablo tesisat, olu turulacak bölge say na göre yap r. Her bölgeye en fazla 20 detektör ba lanabilmektedir. stenildi i kadar yang n ihbar butonu kullan labilir. Siren kablosu panelden ayr olarak çekilir Adresli Yang n Alg lama ve hbar Sistemleri Sistemde yang n ve ar za bilgisi adres baz nda panel üzerinde bulunan LCD ekran üzerinde görülür. Sistemdeki tüm cihazlar panel üzerinde bir adres te kil eder. Bu adresler istenildi inde Türkçe de yaz labilir. Sistem mimari yap itibariyle karma k ve yang na müdahalenin bina içerisinde zor olaca binalarda kullan r. Tüm alg lama ve manuel cihazlar bir adres te kil etti inden dolay yang n müdahalesi en k sa sürede yap labilir. Konvansiyonel sistemlere göre, geli mi teknik özelliklere sahip sistemlerdir. Sistemdeki tüm elemanlar sistemin kendine özgü yaz ile çal r. Söndürme, gaz alg lama, bina otomasyonu, müzik anons, gibi sistemlerle irtibatland lacak altyap ya sahip sistemlerdir Sistemi Olu turan Elemanlar ve Özellikleri Ana Kontrol Paneli Detektör ve yang n ihbar butonlar ndan gelen uyar sinyallerini de erlendiren 1 bölgeden 32 bölgeye kadar zone ( bölge ) kontrol kartlar bulunan yang n alarm kontrol panelleridir. Sistem 24 V DC gerilimle çal r. Elektrik kesildi inde kontrol panosu içinde, sistemi 24 saat süreyle besleyebilecek kapasitede bak ms z tip akü grubu ve gerilimi 220 V AC olan sistemden giri alabilen, V DC ç ile santral beslerken ayn anda aküleri de arj edebilen bir güç kayna bulunur. Sistemde olu an ar zalar ve yang n ihbarlar panelin ön yüzünde bulunan ledler ve buzzer (v lt ) ile kullan lara bildirir. E er gelen yang n ihbar ise sistemde bulunan sirenleri otomatik olarak devreye sokar. Ön panelde buzzer, siren susturma, panel resetleme gibi i levleri yapan butonlar bulunur. Resim 2.5: Ana kontrol paneli 19

20 Optik Duman Detektörü Fotometrik prensibe göre çal an duman alg layan, gelen sinyalleri bir kez de erlendirdikten sonra ana panele gönderen, üzerinde alarm durumunu gösteren bir ledi bulunan, gövdesi ABS termoplastikten imal edilmi detektörlerdir. Kullan m yerleri normal artlarda duman, toz, buhar bulunmayan genel mahallerdir. (otel odalar, hastane odalar, ofisler, elektrik pano odalar, depolar gibi. ) Alg lama alanlar m² dir yonizasyon Duman Detektörü Resim 2.6: Optik duman dedektörü Görülebilir ve görülemez gaz partikülleri yang n ba lang nda hissedecek özellikte, gelen sinyalleri bir kez de erlendirdikten sonra ana panele gönderen, üzerinde alarm durumunu gösteren bir ledi bulunan, gövdesi ABS termoplastikten imal edilmi detektörlerdir. Paslanmaz çelik ve s zd rmaz bir bölüm içerisinde radyoaktif element Americium 241 ihtiva ederler. Kullan m yerleri normal artlarda duman, toz, buhar bulunmayan genel mahallerdir. (otel odalar, hastane odalar, ofisler, elektrik pano odalar depolar gibi. ) Alg lama alanlar m² dir. Resim 2.7: yonisazyon duman dedektörü 20

21 Is Detektörleri Sabit detektörü; bulundu u ortam s cakl n belirli bir de ere (57 C-85 C) ula mas prensibine göre, s cakl k art oran detektörü; bulundu u ortam s cakl n belirli bir zaman aral ndaki de imi esas al narak alarm veren, gelen sinyalleri bir kez de erlendirdikten sonra ana panele gönderen, üzerinde alarm durumunu gösteren bir ledi bulunan, gövdesi ABS termoplastikten imal edilmi detektörlerdir. Kullan m yerleri normal artlarda duman, toz, buhar bulunan genel mahallerdir. (mutfaklar, restoranlar, çama rhaneler, kalorifer daireleri, barlar gibi ) Alg lama alanlar 30-50m² dir I n (Beam) Detektörleri Resim 2.8: Is dedektörü Infrared n yayan bir verici ve bu sinyalleri alg layan bir al dan olu ur. I n demetinin duman taraf ndan kesilmesi cihaz n alarmla paneli uyarmas esas na göre çal r. Kullan m yerleri; normal tip detektörlerin kullan lamayaca büyük ve yüksek tavanl mahallerdir.(depolar, spor salonlar, fabrikalar gibi ) Alg lama alanlar ; al verici aras azami 100m, detektörler aras sa dan ve soldan 7 m dir Duman Detektörleri Resim 2.9: I n (Beam) dedektörü Yang n alg lama sistemlerinde, yang n de ik etkilerini alg layan dedektörler kullan r. Kulan lacak dedektör tipinin belirlenmesi için, ortamdaki materyalin yanma özellikleri bilinmelidir. 21

22 Yava ve için için yanmalarda h zl cevap verebilen elektro optik prensibiyle çal an duman dedektörüdür Yang n hbar Butonlar Resim 2.10: Duman dedektörü Kare görünümlü sert plastikten imal edilmi, cama bas ld nda cam k lacak ve bunu takiben sistemi alarm durumuna geçirecek ekilde dizayn edilmi manuel alarm butonlar r. Kullan m yerleri; genelde kaç yollar, koridorlard r Yang n hbar Sireni Resim 2.11: Yang n ihbar butonu Panele, detektör veya butonlardan gelen alarm bilgisinden sonra yüksek sesli uyar yapan elektronik ikaz cihazlar r. Panelden ayr bir kablo çekilir ve bu hat üzerine ba lan r. Resim 2.12: Yang n ihbar sireni 22

23 Yang n Alarm Sistemlerinin Genel Blok emas 23

24 Panel, Keypad, Duman Dedektör, Siren Ba lant emas küden 24

25 lem S ras rs z alarm paneline ait ba lant emas incelenir. Kullanma klavuzundaki bilgilere göre kullan lacak kablo seçilir. rs z alarm sistemi elemanlar yerleri belirlenir. er s va üstü tesisat çekilecekse uygun kanallar dö enir. Kanal içine letkenler çekilir. rs z alarm sistemi elemanlar yerlerine montaj yap r. Elemanlar n giri ba lant lar yap r. Tüm elemanlar ba land ktan sonra enerji verilerek test yap r Dikkat Edilecek Hususlar Alarm sistemlerinin düzgün çal abilmesi için kullanma klavuzlar ndaki kurallara uygun montaj n yap lmas na dikkat etmek gerekiyor. Ba lant lar yaparken kablo uçlar 5mm den fazla s rmay z. Montaj yaparken, kablo renkleri ile terminal renklerinin birbiriyle uyu mas na dikkat ediniz. Ba lant emas nda gösterilenden ba ka kablo ba lamay z Tesisatta kullan lan borular n çap daire say da göz önüne al narak en az 14mm olmal r. ifre girerek alarm durdurmak için keypadler kap ya yak n yerlere monte edilmelidir. Proje uygulan rken iç tesisat yönetmeli i ve Bay nd rl k bakanl teknik artnamelerinde belirtilen kurallara uyunuz. Kontrol panelinin vidalar sökerek kapa aç z. Panel gövdesini ula m kolayl, enerji ve telefon hatt ba lant göz önüne alarak monte ediniz. ebeke enerji kablosu, telefon kablosu, keypad ve dedektör kablolar için gövdede aç lan bo luktan kablolar içeri al z. Enerji kablolar n di er kablolar ile k sa devre olmamas na dikkat ediniz. Her kabloyu gerekli ba lant yerlerine montesini yap z. Akü montaj yap z. Her firman n üretti i teknolojiye göre kablo giri modülleri vard r. Bu modüllere ba lanacak zon (yang n bölgesi) ve dedektör say üretici taraf ndan belirlenir. 25

26 Keypad ve zonlardan gelen kablolar emaya uygun olarak ba lant yap n. Tüm kablolama i lemlerinden sonra akü ba lant yapmay unutmay n. Panelin kapa monte ederek devreye enerji verip kontrolünü yap n. Panale Kablosuz Eleman Montaj Panale ait anteni panelin üst k sm nda montesini yap n. Kablosuz malzemelerin montaj gerekli yerlere yap n. Kullanma klavuzunda belirtilen özelliklere dikkat ederek monte edilmi elemanlar n kontrol paneline tan tma program yap n. Manyetik kap dedektörlerini duvara veya çerçeveye monte edin. Antenlerinin dü ey olmas na dikkat edin. M knat kap ya monte edin. PIR dedektör soketlerini duvara veya kö elere üzerindeki ok i aretine dikkat ederek monte edin. Dedektörü sokete yerle tirin. Anahtar ndan enerji vererek dedektör kapa kapat n. Tüm dedektörleri test ederek kontrol panelinin verdi i sinyalleri gözlemleyin. Sensörlerin yerlerini numaralar panel üzerindeki zonlara( yang n bölgeleri) etiketleyin P r ve Duman Dedektörlerini Hatal Monte Örnekleri Resim 2.13: PIR dedektör ri ve tak lma alanlar 26

27 2.4. Bay nd rl k Bakanl Genel Teknik artnamesi Konvansiyonel yang n alarm sistemi Sistem tasar ve genel özellikleri Yang n alarm sistemi, konvansiyonel yang n ihbar santral, konvansiyonel optik duman, iyonize duman, kombine s cakl k, optik duman ve s cakl k, iyonize duman ve s cakl k, n tipi duman, patlay gaz, karbonmonoksit detektörleri, konvansiyonel dahili ve harici tip yang n ihbar butonlar, dahili ve harici tip sesli ve kl alarm cihazlar ile birlikte çal acakt r Sistemdeki kontrol paneli ile detektörler ve butonlar aras ndaki tesisat, PVC boru içerisinde plastik k fl ve plastik izoleli en az 2x J-Y(St) ekranl iletkenleri havi hususi yang n kablolar yla s va alt nda, rutubetli yerlerde etan malzeme ile s va üstünden yap lacakt r Tekrarlay panel ba lant yap lacak ise, tekrarlay panel ile santral aras ndaki tesisat, PVC boru içerisinde plastik k fl ve plastik izoleli en az 6x2x J-Y(St) ekranl iletkenleri havi hususi yang n kablolar yla s va alt nda, rutubetli yerlerde etan malzeme ile s va üstünden yap lacakt r Yang n alarm sisteminin beslenmesi, sadece yang n alarm sistemini besleyen bir otomatik sigorta üzerinden veya binada mevcut olmas halinde jeneratör ya da kesintisiz güç kayna üzerinden yap lacakt r Tüm binalarda her ba ms z kat, en az bir yang n bölgesi olarak kabul edilecek ve bir kat n alan 2000 m² den büyükse birden fazla yang n bölgeleri belirlenecektir Bir yang n bölgesinin herhangi bir do rultuda uzakl 100 m yi ve bölge çerisinde yang n ba lang görsel olarak saptamak için al nmas gereken uzakl k 30 m yi geçmeyecektir Tekrarlay paneller, kontrol panelinin tesis edildi i yerde personelin bulunamad zamanlarda veya istenilmesi halinde ikinci veya daha fazla mahallerde tesis edilecektir Yang n alarm sistemlerinde, yüksekli i 4 m yi geçmeyen hacimlerde, her 50 m² ye, daha yüksek tavanlarda her 40 m² ye bir adet duman detektörü yerle tirilecektir Yang n alarm sistemlerinde yüksekli i 4 m yi geçmeyen hacimlerde, her 40 m² ye, daha yüksek tavanlarda her 30 m² ye bir adet kombine s cakl k detektörü yerle tirilecektir Yang n ihbar butonlar yang n kaç yollar nda tesis edilecek ve her kaç /ç noktas nda bir adet yang n ihbar butonu bulunacakt r. Yang n ihbar 27

28 butonlar n bir kattaki her hangi bir noktadan o kattaki her hangi bir yang n ihbar butonuna yatay eri im uzakl 50 m yi geçmeyecek ekilde düzenlenecektir. Tüm yang n ihbar butonlar görülebilir ve kolayca eri ilebilir olacakt r. Yang n ihbar butonlar, yerden en az 110 cm ve en fazla 140 cm yükseklikte monte edilecektir Sesli ve kl uyar cihazlar n hatlar PVC boru içerisinde plastik izoleli, en az 2x 2,5 mm² kesitinde iletkenlerle yap lacakt r. Rutubetli yerlerde tesisat, etan malzeme ile s va üstünden yap lacakt r Sesli uyar cihazlar binan n her yerinde, yerden 150 cm yükseklikte ölçülecek ses seviyesi, ortalama ses seviyesinin en az 15 dba üzerinde olacak ekilde yerle tirilmi sesli uyar cihazlar, 100 cm uzakl kta en az 85 dba, en çok 120 dba ses seviyesi elde edilecek özellikte olacakt r Yang n alarm sisteminin, detektörler veya butonlardan gelen sinyalin türüne göre panelin ön yüzünde ve detektörlerin üzerinde bulunan kl göstergeler yard yla kullan bilgilendirecektir Yang n alg lama sistemi projelendirilmesi ve tesisi, ilgili teknik artname ve Binalar n Yang ndan Korunmas Hakk nda Yönetmeli in 4. Bölümünde belirtilen yang n alg lama ve uyar sistemleri göz önüne al narak yap lacakt r Sistemin ana ve yard mc elemanlar Konvansiyonel yang n alarm santral, Konvansiyonel tekrarlay yang n alarm paneli, Konvansiyonel detektörler, Konvansiyonel optik duman detektörü, Konvansiyonel iyonize duman detektörü, Konvansiyonel kombine s cakl k detektörü, Konvansiyonel optik duman ve s cakl k detektörü, Konvansiyonel iyonize duman ve s cakl k detektörü, Foto-elektrik n (beam) detektörü, Patlay gaz detektörü, Karbonmonoksit gaz detektörü, Konvansiyonel dahili yang n ihbar butonu, Konvansiyonel harici yang n ihbar butonu, 28

29 Dahili elektronik yang n ihbar sireni, Dahili elektronik yang n ihbar fla örü, Dahili elektronik yang n ihbar siren fla örü, Harici elektronik yang n ihbar sireni, Harici elektronik yang n ihbar siren fla örü, Paralel ihbar lambas, Santral, geli mi elektronik teknolojisi ile imal edilmi olacak ve 5, 10, 15, 20, 25, 30, 40, 50, 60 veya 70 yang n bölgesine sahip olabilecektir Yang n ihbar santral nda, standart olarak en az 1 adet süpervize (hat kopuk ve k sa devre ar za denetimi) edilmi sesli alarm ç ve itfaiyeye ya da uzaktaki bir yang n mücadele merkezine ya da bir gözlem istasyonuna sinyalizasyon için alarm ve ar za lar bulunacakt r Konvansiyonel yang n ihbar santral, alg lama ve alarm cihazlar na giden tüm hatlar aç k devre, k sa devre ve hat üzerinde bulunan cihazlar n yerinden sökülmesi gibi ar zalara kar sürekli olarak denetim alt nda tutulacakt r Santral n topraklanmas ba ms z olarak 5 ohm dan büyük olmayacak ekilde yap lacakt r Foto-elektrik n (beam) detektörü Yang n alarm sisteminde, geni hacim ve yüksek tavanl mekanlarda n tipi duman detektörü kullan lacakt r n tipi duman detektörü, verici ve al olmak üzere 2 parçadan olu acak ve kesinlikle yans kullan lmayacakt r. Verici ve al aras ndaki mesafe 5m den 100 metreye kadar aç labilir olacakt r Al üzerinde paralel ihbar lambas ç olacakt r. Al ve verici cihazlar aras nda senkronize çal may ve bilgi (data) haberle mesi için 2x J-Y(St) yang n kablosu kullan lacakt r Konvansiyonel harici yang n ihbar butonu Sistemde manuel ikaz eleman olarak çal acak ve s va üstü ve s va alt montaja uygun olacakt r Analog adresli ( ak ll, interaktif ) yang n alarm sistemi Sistem tasar ve genel özellikleri Yang n alarm sisteminde, kontrol paneli ile detektörler, butonlar ve saha kontrol modülleri aras ndaki kar kl ( interaktif ) ileti im, bir protokol çerçevesinde say sal olarak yap lacak ve ileti im s ras nda bir hataya meydan vermemek için veri paketleri, bozulmaya kar sürekli kontrol edilecektir. Veride bozulmaya yol açmamak için ve olas hatalar minimuma indirmek için 29

30 tesisat, PVC boru içerisinde plastik k fl ve plastik izoleli J-Y(St) ekranl iletkenleri havi hususi yang n kablolar yla s va alt nda yap lacakt r. Rutubetli yerlerde tesisat etan malzeme ile s va üstünden yap lacak ve taksimat kutular aras ndaki hatlarda ayn ekilde yap lacakt r Network sistemi ile birbirine ba lanacak santrallar aras ndaki tesisat bu i e uygun netilekteki iletkenler ile s va alt nda yap lacak, rutubetli yerlerde etan malzeme ile s va üstünden ve taksimat kutular aras ndaki hatlarda ayn ekilde yap lacakt r Yang n alarm sisteminin beslemesi, sadece yang n alarm sistemini besleyen bir otomatik sigorta üzerinden ve e er binada mevcut ise jeneratör ya da kesintisiz güç kayna gibi bir ikincil besleme kayna ndan yap lacakt r Yang n alarm sistemlerinde, yüksekli i 4 m yi geçmeyen tavanlarda en çok her 50 m² ye, daha yüksek tavanlarda en çok her 40 m² ye bir duman detektörü yerle tirilecektir Yang n alarm sistemlerinde yüksekli i 4 m yi geçmeyen tavanlarda, en çok her 40 m² ye, daha yüksek tavanlarda en çok her 30 m² ye bir s cakl k detektörü yerle tirilecektir Yang n ihbar butonlar yang n kaç yollar nda tesis edilecek ve her kaç -ç noktas nda bir adet yang n ihbar butonu bulunacakt r. Yang n ihbar butonlar n yerle imi, bir kattaki her hangi bir noktadan o kattaki her hangi bir yang n ihbar butonuna yatay eri im uzakl 50 m yi geçmeyecek ekilde düzenlenecek, tüm yang n ihbar butonlar görülebilir ve kolayca eri ilebilir olacak ve yang n ihbar butonlar yerden en az 110 cm., en fazla 140 cm. yükseklikte monte edilecektir Sesli ve kl uyar cihazlar n hatlar PVC boru içerisinde plastik izoleli, en az 2x 2,5 mm² kesitinde iletkenlerle rutubetli yerlerde tesisat etan malzeme ile s va üstünden yap lacak ve taksimat kutular aras ndaki hatlarda ayn ekilde yap lacakt r Sesli uyar cihazlar, binan n her yerinde yerden 150 cm. yükseklikte ölçülecek ses seviyesi, ortalama ses seviyesinin en az 15 dba üzerinde olacak ekilde yerle tirilmi olacak, sesli uyar cihazlar 300 cm. uzakl kta en az 75 dba en çok 120 dba ses seviyesi elde edilecek özellikte olacakt r. ELEKTR KOF