Ortaokul Öğrencilerinin Yazma Kaygılarının İncelenmesi: Malatya İli Örneği

Transkript

1 Ortaokul Öğrencilerinin Yazma Kaygılarının İncelenmesi: Malatya İli Örneği Ayşe Ateş İnönü Üniversitesi, TÖMER Şenol Akaydın İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Özet Bu araştırmada Malatya merkez ortaokullarının 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinden seçilen toplam 228 öğrencinin yazma kaygıları ölçülmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, ortaokul öğrencilerinin yazma kaygıları; sınıfa, cinsiyete, ölçeğin uygulandığı okullara ve en sevdiklerini belirttikleri ders ile Türkçe dersi arasındaki ilişkiye göre incelenmiştir. Nicel bir araştırma olan bu çalışmada veriler Yazma Kaygısı Ölçeği ile elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Niceliksel verilerin karşılaştırılmasında iki grup arasındaki farkı t testi, ikiden fazla grup durumunda parametrelerin gruplar arası karşılaştırmalarında Tek yönlü (One way) Anova testi ve farklılığa neden olan grubun tespitinde Scheffe testi kullanılmıştır. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotlar (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Araştırma sonuçları ortaokul öğrencilerinin yazma kaygılarının orta düzeyde olduğunu göstermektedir. Ayrıca ortaokul öğrencilerinin yazma kaygısı; cinsiyete ve sınıflara göre anlamlı bir farklılık gösterirken, okul ve sevilen ders değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Anahtar Kelimeler: yazma, yazma kaygısı, ortaokul öğrencileri

2 An Investigation Of Secondary School Studentsʹ Writing Anxiety: (Malatya Province Sample) Abstract In this study, it is aimed to measure writing anxiety of secondary schools 6th, 7th and 8th grade students in Malatya city center. For this purpose, writing anxiety of secondary school students was analyzed according to; class, gender, the school which the scale applied in, the relationship between the Turkish lesson and the lesson that was expressed by the students as their favorite one. In this qualitative research, data was obtained by the help of ʺWriting Anxiety Scaleʺ. The data obtained in this study was analyzed using SPSS 21.0 software. T test was used in finding the difference between the two groups in the comparison of quantitative data. One way ANOVA test was used in the intergroup comparisons of the parameters. Scheffé s test was used in identifying the group that caused the difference. In order to analyze the data, descriptive statistical methods (frequency, percentage, mean, standard deviation) were used. Research results indicated that the secondary school students had writing anxiety at a medium level. Also writing anxiety of secondary school students showed significant differences according to gender and class. However there was no significant difference according to the school and the popular lessons. Keywords: writing, writing anxiety, secondary school students Giriş Dil becerilerinden biri olan yazma, bilgilerin nesilden nesile aktarılmasına zemin oluşturan önemli bir iletişim aracıdır. Kompozisyon ve yazılı anlatım olarak da adlandırılan yazma; duygu, düşünce, istek ve olayların belli bir bütünlük ve düzen içerisinde bazı sembollerle ifade edilmesidir (Özbay, 2007; Göçer, 2010). Çeçen e (2011) göre yazma, kurallara uygun, bütünlüğü içinde metin oluşturma becerisidir. Diğer bir ifadeyle, beyinde yapılandırılmış bilgilerin yazıya dökülme sürecidir (Güneş, 2007). Öğrencilerin en çok zorlandıkları dil becerisi olarak görülen yazma, araştırmacılar tarafından geliştirilmesi zor bir beceri olarak ele alınmaktadır (Göğüş, 1978; Yalçın, 2002; Demirel ve Şahinel, 2006; Maltepe, 2006). Bu, yazma becerisinin birbiriyle sıkı ilişkilere sahip birçok eylemin, art arda kullanılmasını gerektiren karmaşık bir süreç olması ile ilişkilidir (Coşkun, 2007). Yazma becerisi en son geliştirilen beceri olmasıyla önem taşır. Akyol (2011) öğrencinin 25

3 yazma becerisi geliştikçe bilgiyi transfer etme, düşünceleri gözden geçirip düzenlemenin daha etkili bir şekilde yapıldığını ifade eder. Yazma kişide yoğrulan bilgileri aktarmaya yarar (Özbay, 2007). Duygu ve düşüncelerin yazıya aktarılması sırasında zihinsel süreçlerdeki bazı aksamalar yazma ile ilgili çeşitli problemleri de beraberinde getirmektedir. (Zorbaz, 2010: 17). Yazma ile ilgili bu problemler yazma kaygısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yazma kaygısı çalışmaları iletişim kaygısı araştırmalarının bir alt kümesi olarak başladı (Smith, 1984). Yazma kaygısıyla ilgili olarak 1970 ten beri çalışmalar yapılmaktadır. İlk çalışmalarda öğrencilerin yazma kaygısı ile standart testlerin yazılı anlatım bölümlerindeki başarıları arasındaki ilişki incelenmiştir lı yıllardan sonra araştırmaların sayısında bir azalma görülmekle beraber yazma kaygısı, hâlâ çalışılan bir konudur (Zorbaz, 2010). Yazma kaygısı; yazmaya karşı geliştirilen ve daha çok yazmanın zorunlu olduğu durumlarda üzüntü, kızgınlık, korku şeklinde ortaya çıkan bir tepkidir. (Zorbaz, 2010: 194). Petzel ve Wenzel e (1993) göre yazma kaygısı, yazı yazma sürecine olumsuz bir tepkidir. Bu tepki ilk olarak psikolojik ve fizyolojik bileşenler içeren bir duygu olarak ortaya çıkar. Psikolojik bileşenler kaygı, endişe, korku vb. içerir. Yaşanılmış ya da yaşanılmamış fizyolojik bileşenler ise mide rahatsızlığı, terleme, titreme ve baş ağrısı gibi şeyler içermektedir. Yazma kaygısı, yazma ile ilgili olumsuz tecrübelerle ilişkilidir. Yazılı anlatım çalışmalarıyla ilgili olarak öğretmenlerden olumsuz geri bildirimler alan ve kompozisyon puanı düşük olan bireylerde yazılı anlatım olumsuz bir çağrışım doğurmaktır. Bireyde oluşan bu olumsuz çağrışım zamanla yazma kaygısına sebep olmaktadır. (Zorbaz, 2011: 2273). Daly e göre yazma hakkındaki olumlu tutum, yazma becerilerindeki başarılı gelişime ve yazmadaki sürekliliğe bağlıdır. Öğretim sürecinde yazma becerisinin geliştirilmesiyle ilgili aksaklıklar ve yazmada sürekliliğin olmayışı yazmaya karşı olumsuz tutumların geliştirilmesine sebep olmaktadır. Bireyde yazmaya karşı geliştirilen olumsuz tutum zamanla yazma başarısına etki ederek bireyde yazma kaygısı oluşturabilir. (Akt. Zorbaz, 2011: 2272). Yazma kaygısının azaltılması için öğrencilerin iyi bir yazma eğitiminden geçmesi gerekmektedir. İyi bir yazma eğitiminden geçmemiş bireyler, yazılı anlatım sırasında hata yapacaklarını, düşüncelerini anlatamayacaklarını, yazdıklarının beğenilmeyeceğini düşünerek genellikle yazmaktan kaçınmayla sonuçlanacak kaygılar içinde olurlar. Bazen iyi 26

4 bir eğitimden geçmiş bireyler de yazma kaygısı duyabilirler. (Aşılıoğlu ve Özkan, 2013: 95 96). Birey; kendini yazma becerisi yönünden zayıf ve yetersiz görüyorsa bu yetersizlik hissi, yazma kaygısına sebep olabilmektedir. Literatürde olumsuz benlik kavramı olarak ifade edilen bu durum; özellikle yazma becerisi zayıf olan, yazmayı zor ve üstesinden gelinmesi güç olarak gören bireylerin yazılı anlatım dan kaçınma eğilimini arttırmaktadır. (Zorbaz, 2011: 2273). Kişinin kendisini yazılı olarak etkili bir şekilde ifade edebilmesi konusunda önemli değişkenlerden birisi de yüksek yazma kaygısıdır. (Çakmak ve Civelek, 2013: 358). Yüksek yazma kaygısına sahip olan öğrenciler yazma noktasında yaşıtlarına göre daha kötü performans sergilerler. Bu kaygı yazma becerilerinin gelişimini de olumsuz bir şekilde engeller. Bu öğrenciler yazma işinden kaçınırlar, böylece onlara en iyi yardımcı olabilecek kişilerden de kaçınırlar (Tighe, 1987). Öğrencinin başarıya ulaşmasında kaygı düzeyinin belirli bir seviyede olması gerekir. (Bayat, 2014). Kaygı, aşırı olmamak koşuluyla kişinin düşüncelerini seçmesi, sıralaması, düzenlemesi ve yazıya aktarması sırasında daha dikkatli olmasını ve maksadını yazılı olarak daha iyi ifade edebilmesini de sağlar. Ayrıca yazma eylemi gerçekleştirildikten ve ürün ortaya konulduktan sonra kişiyi rahatlatır, ona bir işi başarmaktan dolayı olumlu duygular yaşatır. Bu duyguların sıkça yaşanması ve kaygının kişide bıraktığı etkiler, yazma konusunda güdüleme ve alışkanlık kazanmayı sağlar. (Aşılıoğlu ve Özkan, 2013: 95 96). Öğrencilerin yazma kaygılarına ve bu kaygılara neden olan etmenlere ilişkin saptamalar yapmak, yaşanan bu kaygının ortadan kaldırılabilmesi açısından atılması gereken öncelikli bir adımdır. Bu bakımdan öğrencilerin daha yetkin metinler üretebilmelerini sağlamada belirleyici bir etkiye sahip olan yazma kaygısının saptanmasının ve kaygıya neden olan etmenlerin belirlenmesinin gerekliliği açıktır. (Karakaya ve Ülper, 2011: 693). Yazma kaygısı konusunda ülkemizde farklı örneklem grupları üzerinde yapılmış pek çok çalışma vardır. Zorbaz (2010) ilköğretim okulları ikinci kademe (6, 7 ve 8. sınıf) öğrencilerinin yazma kaygı ve tutukluk düzeylerini çeşitli değişkenlere göre tespit etmeye ve bunların öğrencilerin yazılı anlatımlarıyla ilişkisi ortaya koymaya yönelik bir çalışma yapmıştır. Yaman (2010) ilköğretim ikinci kademe Türk öğrencilerine yönelik ʺYazma Kaygısı Ölçeğiʺ geliştirmek, ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini incelemek ve geliştirilen ölçek 27

5 aracılığıyla ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazma kaygısı taşıma durumlarını ortaya koymak amacıyla bir çalışma yapmıştır. Karakoç Öztürk (2012) ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazma kaygılarının çeşitli değişkenler açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini araştırmıştır. Aşılıoğlu ve Özkan (2013) Diyarbakır il merkezinde bulunan ortaokul öğrencilerinin yazma sürecindeki kaygı düzeylerini, cinsiyet ve sınıf değişkenleri açısından incelemiştir. İşeri ve Avcı (2014) yaratıcı yazma etkinliklerinin 8. sınıf öğrencilerinin yazma eğilimlerine ve yazma kaygılarına etkisini belirlemeye yönelik bir çalışma yapmıştır. Ülkemizde yazma kaygısı ile ilgili çalışmalara bakıldığında geçmişinin çok eski olmadığı görülmektedir. Bundan dolayı öğrencilerin yazma kaygısının nasıl azaltılacağı ile ilgili çalışmaların oldukça önemli bir yeri vardır. Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin yazma kaygılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu genel amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Ortaokul öğrencilerinin yazma kaygıları ortalama ne düzeydedir? 2. Öğrencilerin yazma kaygıları, sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık gösteriyor mu? 3. Öğrencilerin yazma kaygıları, cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösteriyor mu? 4. Öğrencilerin yazma kaygıları, ölçeğin uygulandığı okullara göre anlamlı bir farklılık gösteriyor mu? 5. Öğrencilerin yazma kaygıları, en çok sevilen derse göre anlamlı bir farklılık gösteriyor mu? Yöntem Araştırmanın Modeli Araştırmada ortaokul öğrencilerinin yazma kaygıları; sınıf, cinsiyet, okul ve sevilen ders değişkenlerine göre incelenmiştir. Bu çerçevede araştırma tarama yöntemine göre desenlenmiştir. Tarama yöntemi, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey veya nesne kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır (Karasar, 2013). 28

6 Evren ve Örneklem Araştırmanın çalışma evrenini Malatya merkez ortaokulları; örneklemini ise uygun örnekleme yöntemine göre seçilen okullarda (Hayriye Başdemir, Atatürk ve Sümer) 6, 7 ve 8. sınıflarda öğrenim gören toplam 228 öğrenci oluşturmaktadır (Büyüköztürk vd., 2013: 92). Araştırma, seçilen ortaokullardaki 6, 7 ve 8. sınıf düzeyinde tüm şubelere uygulanamaması yönüyle sınırlıdır. Çalışma grubunda yer alan öğrencilerin cinsiyet, sınıf ve okullara göre dağılımları Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Çalışma Grubu Hakkında Tanımlayıcı Bilgiler Okul Cinsiye t Sınıf Düzeyi 6.sınıf 7.sınıf 8.sınıf Genel Toplam % Erkek Hayriye Başdemir Ortaokulu 77 33,8 Kız Erkek Sümer Ortaokulu 65 28,5 Kız Erkek Atatürk Ortaokulu 86 37,7 Kız Toplam Veri Toplama Aracı Araştırmada Daly ve Miller tarafından (1975a) geliştirilmiş, Türkçeye uyarlaması Özbay ve Zorbaz (2011) tarafından yapılmış olan Yazma Kaygısı Ölçeği kullanılmıştır. Veri toplama aracı; ortaokul öğrencilerinin; yazma kaygısını belirlemeye yönelik 21 sorudan oluşmaktadır. Yazma kaygısını belirlemeye yönelik sorular 5 li likert tipinde 1=Tamamen katılıyorum, 2=Katılıyorum 3=Kararsızım, 4=Katılmıyorum ve 5=Kesinlikle katılmıyorum u ifade edecek şekilde derecelendirilmiştir. 21 maddelik Yazma Kaygısı Ölçeği nin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0,90 olarak bulunmuştur. Bu çalışmadaki örnekleme bağlı Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı ise 0.88 olarak tespit edilmiştir. Verilerin Analizi Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçek yoluyla elde edilen verilerin dağılımının 29

7 normalliğine ilişkin Kolmogrov Smirnov testi kullanılmıştır. İnceleme sonucunda verilerin normal dağılım gösterdiği tespit edilmiş (p=0.200>0.05) olduğundan bu çalışmada parametrik testler kullanılmıştır. Niceliksel verilerin karşılaştırılmasında iki grup arasındaki farkı t testi, ikiden fazla grup durumunda parametrelerin gruplar arası karşılaştırmalarında Tek yönlü (One way) Anova testi ve farklılığa neden olan grubun tespitinde Scheffe testi kullanılmıştır. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotlar (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Elde edilen bulgular %95 güven aralığında 0,05 anlamlılık düzeyinde yorumlanmıştır. Bulgular ve Yorumlar Bu bölümde, ölçek yoluyla toplanan verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgular yer almaktadır. Elde edilen bulgulara yönelik açıklama ve yorumlar yapılmıştır. Tablo 2. Ortaokul Öğrencilerinin Ortalama Yazma Kaygısı Düzeyleri N Ortalama Standart Sapma En düşük En yüksek Yazma Kaygısı Puanları ,71 15,347 25,00 104,00 Ortaokul öğrencilerinin yazma kaygısı puanları incelendiğinde; en düşük puanın 25, en yüksek puanın 104, ortalama puanın ise 71,71 olduğu görülmektedir. Ölçekten alınacak arası puan yüksek düzeyde, arası orta düzeyde, arası puan düşük düzeyde yazma kaygısının göstergesidir (Zorbaz, 2010, 85). Bu çalışmada elde edilen ortalama puan, ortaokul öğrencilerinin orta düzeyde yazma kaygısına sahip olduğunu göstermektedir. Tablo 3. Sınıflara Göre Yazma Kaygısı Sınıf N Ortalama Ss F p Fark Yazma Kaygısı ,76 15, ,74 12, ,88 17,112 3,865 0, Araştırmaya katılan öğrencilerin yazma kaygısı puanları ortalamalarının sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü 30

8 varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (F=3,865; p=0,022<0,05). Farklılıkların kaynaklarını belirlemek amacıyla yapılan Scheffe testi sonucunda farkın yedinci ve sekizinci sınıflar arasında olduğu bulunmuştur. 7. sınıf öğrencilerinin yazma kaygısı, 8. sınıf öğrencilerine göre düşüktür. Tablo 4. Cinsiyete Göre Yazma Kaygısı Ortalamaları Cinsiyet N Ortalama Ss F p Yazma Kaygısı Kız ,32 13,901 Erkek ,78 15,483 4,347 0,000 Araştırmaya katılan öğrencilerin yazma kaygısı puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (F=4,347; p=0,000<0,05). Kızların yazma kaygısı puanları (x=76,32), erkeklerin yazma kaygısı puanlarından (x=67,78) yüksek bulunmuştur. Kızların yazma kaygısı erkeklere göre düşüktür. Tablo 5. Okullara Göre Yazma Kaygısı Ortalamaları Okul N Ort Ss F p Yazma Kaygısı Hayriye Başdemir Ortaokulu 77 72,31 13,638 Sümer Ortaokulu 65 70,23 17,250 Atatürk Ortaokulu 86 72,31 15,373 0,425 0,654 Araştırmaya katılan öğrencilerin yazma kaygısı puanları ortalamalarının okul değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,425; p=0,654>0,05). Tablo 6. Sevilen Derse Göre Yazma Kaygısı Ortalamaları Sevilen Ders N Ortalama Ss F p Yazma Kaygısı Türkçe Dersi 34 73,76 18,407 Diğer Dersler ,36 14,773 0,842 0,401 31

9 Araştırmaya katılan öğrencilerin yazma kaygısı puanları ortalamalarının sevilen ders değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t testi sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (F=0,842; p=0,401>0,05). Sonuç, Tartışma ve Öneriler Yazma çok yönlü bir süreçtir. İnsanların en son öğrendiği temel beceridir ve geliştirilmesi çok önemlidir. Öğrencilerin yazma kaygısı duymaları birçok alışkanlıklarının olmaması ile açıklanabilir. Örneğin okuma alışkanlığı edinmemiş bir öğrencinin zengin bir zihin haritasına sahip olması beklenemez. Zorbaz (2010) evine gazete ve dergi alınan öğrencilerin yazma kaygısının düştüğünü ve yazılı anlatım başarılarının yükseldiğini ifade etmektedir. Yine el yazısı kötü olan öğrencilerin, el yazısı düzgün olan öğrencilere göre daha fazla yazma kaygısı taşıdığı bilinen bir gerçektir (Yaman, 2010). Araştırmanın sonuçlarına göre ortaokul öğrencilerin yazma kaygılarının orta düzeyde olduğu görülmektedir. Yaman (2010) çalışmasında ortaokul öğrencilerinin orta düzeyde yazma kaygısına sahip olduklarını tespit etmiştir. Yine Aşılıoğlu ve Özkan (2013) araştırmalarında ortaokul öğrencilerinin orta dereceye yakın düzeyde yazma kaygısına sahip olduklarını belirlemişlerdir. Tunçel (2014) yaptığı araştırmada, orta düzeyde kaygının başarıyı artırıcı bir rol oynadığını ifade etmektedir. Kaygı düzeyinin düşük veya fazla olması zararlı olup orta düzeyde ayarlanması gerekmektedir. Zira bireylerin kaygılarının az olması genel uyarılmışlık hâlinin düşük olduğunu gösterir ki bu da başarısızlığın gerekçelerinden biridir. Yine aynı şekilde kaygı düzeyinin yüksek olması da aşırı stres ve korkuyu, sonucunda da kaçınma davranışını tetiklediğinden başarısızlık için başka bir sebeptir. (Maden, Dincel, Maden, 2015: 753). Gerek yüksek gerekse düşük kaygının öğrenmeyi olumsuz yönde etkilediği bilinen bir gerçektir. Önemli olan kaygı düzeyini orta düzeyde tutabilmektir (Sevim ve Özdemir Erem, 2013). Yazma kaygısının sonuçları kişilerin tutumunda birtakım değişiklikler meydana getirmektedir (Tiryaki, 2012). Bu değişiklik meslekten tutun da hayatın değişik kademelerine kadar etkisini gösterir. Faigley, Daly ve Witte (1981) yüksek yazma kaygısına sahip öğrencilerin, çok fazla yazma gerektirmeyeceğine inandıkları meslek ve akademik dalları; 32

10 düşük yazma kaygısına sahip öğrencilerin ise bunların aksine daha fazla yazma gerektiren meslek ve akademik dalları tercih ettiklerini ifade ederler. 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin yazma kaygılarının 8. sınıf öğrencilerine oranla düşük olduğu araştırmanın sonuçlarından anlaşılmaktadır. Zorbaz (2010) 8. sınıf öğrencilerinin kaygı düzeylerinin 6 ve 7. sınıf öğrencilerine göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek olduğunu ve sınıflara göre yazma kaygısının 6. sınıftan 8. sınıfa doğru düzenli bir şekilde arttığını tespit etmiştir. Aşılıoğlu ve Özkan (2013) 8. sınıf öğrencilerinin, 6 ve 7. sınıf öğrencilerine göre yazma kaygılarının daha yüksek olduğunu belirlemişlerdir. Kana, Özbaşı ve Ünlü nün (2015) yaptıkları araştırmaya göre, ortaokul öğrencilerinin ilk yıllarında diğer sınıflara göre yazmaya daha yatkın olduğu söylenebilir. Daha ileriki yıllarda bu yatkınlığın azalması öğrencilerde kaygı düzeyinin artmasında etkili olacağı söylenebilir. Zorbaz a (2010: 195) göre öğrencinin gerek eğitim gerekse gelişmeye bağlı olarak ne yaptığı konusunda bilinçlenmesi kaygı düzeyinin artmasına neden olabilir. Yazma kaygısını azaltmak için tüm sınıf düzeyine yönelik etkinlikler, yazma ve değerlendirme çalışmaları yaptırılabilir. Yazma kaygısı yüksek olan öğrencilerin yazma becerisinin daha az gelişeceği söylenebilir. Kaygının vermiş olduğu olumsuz duyguların giderilmesi için öğrencilere mutlaka yazma becerilerini geliştirici aktiviteler yapılmalıdır. Bu aktiviteler okulla sınırlı kalmayıp okul dışında da devam edecek nitelikte olmalıdır. Yine sınıf içi etkinliklerin öğrencide kaygı oluşturmayacak şekilde yapılması gerekmektedir. Öğrencilerin yazma kaygısına yol açan sınıf içi etmenleri öğretmenlerin çözmesi gereklidir. Bu yüzden öğretmenler öğrencilerini dikkatli izlemeli ve sınıfı daha yakından tanımak için çaba sarf etmelidir. Yine öğretmenlerin, öğrencilere not gerektirmeyen yazma çalışmaları yaptırmalarının yazma kaygısının azaltılmasında ve önlenmesinde faydalı olacağı söylenebilir. Elde edilen sonuçlara göre kız öğrencilerin yazma kaygılarının erkek öğrencilere oranla daha düşük olduğu görülmektedir. Yazma kaygısı üzerine yapılan çalışmalarda cinsiyet farlılıkları ile ilgili kesin bir sonuca ulaşılamamıştır. Çalışmaların bazılarında kız öğrencilerin yazma kaygılarının erkeklerden daha düşük olduğu (Daly ve Miller, 1975b; Zorbaz, 2010; Shang, 2013; Aşılıoğlu ve Özkan, 2013) bazılarında erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre yazma kaygısının daha düşük olduğu (Thompson, 1981; Xu, 1993; Cheng, 2002) bazılarında ise cinsiyete göre anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir (Yaman, 2010; Tiryaki, 2012; İşeri 33

11 ve Ünal, 2012). Bu durumun, bu gibi çalışmalarda kullanılan yöntem, öğrenci profili, öğrenim ve yaş düzeyinin farklılığı, sosyoekonomik çevre gibi durumlardan kaynaklandığı söylenebilir. Yazma etkinlikleri için belirlenen konuların seçiminde cinsiyet farklılığından kaynaklanan etkenlerin göz önünde bulundurulmaması yazma kaygısına yol açabilir. Kız öğrencilerin erkeklere göre yazmaya olan yatkınlıklarına karşın, yazma etkinlikleri için erkek öğrencilerin ilgisini çekmeyen konuların seçilmesi, bu etkinliğe isteyerek katılımlarını olumsuz yönde etkilemektedir. (Aşılıoğlu ve Özkan, 2013: 105). Araştırmanın yapıldığı okulların oluşturduğu değişkene göre ise sonuçlarda anlamlı bir fark bulunamamıştır. Okullar arasında herhangi bir anlamlı fark bulunamaması genel olarak farklı okullarda aynı sevideki öğrencilerin hemen hemen aynı kaygı durumuna sahip oldukları sonucu ile bağdaştırılabilir. Yine sosyoekonomik çevreleri farklı okullarda yapılacak olan çalışmalar bu durumu değiştirebilir. Öğrencilere sorulan En sevdiğiniz ders nedir? sorusuna verilen yanıtlardan Türkçe dersi ile diğer dersler arasındaki fark ise anlamlı bulunmamıştır. Böylece, öğrencilerin yazma kaygılarının sevdikleri ders ile ilgili olabileceği düşünülmemektedir. Yazma okulda kazandırılması gereken bir beceri olması itibarıyla öğretmenlere büyük görevler düşmektedir. Öğrencilerin yazmayı bir korku durumundan zevk veren unsura dönüştürmeleri öğretmenlerinin destekleyici tavırlarıyla gerçekleşecektir. Öğretmenlerin eğitim öğretim sürecinde öğrencilerin yazma kaygılarını artıracak veya buna sebep olacak davranışlardan kaçınması gerekir. Öğretmenlerin öğrencilere yazılı çalışmalar yaptırırken dikkate alması gereken belli başlı konular vardır. Örneğin; öğretmen yazma çalışması yaptırırken, öğrencilere konular üzerinde dayatma yapmamalı aksine öğrencilerin istedikleri ve yazmaktan hoşlanacağı konuları tercih etmelidir. Bununla beraber öğretmenler, öğrencilerin cesaretini kırmamalı aksine onları teşvik etmelidir. Yine öğretmenlerin, öğrencilerin yazdıkları karşısında sınıfta incitici ve alaycı bir dille dönüt vermesi de öğrencide yazma kaygısına yol açabilir. Bunun için öğretmenlerin yapılan yanlışları isimsiz olarak tüm sınıfa hitaben anlatması en doğru yol olacaktır. Yine öğrencilerin sınıf ortamlarında kendilerini rahat bir şekilde ifade eden bireyler olabilmesi için çaba harcanmalıdır. Böylelikle öğrencilerin yazma kaygılarında da düşüşler olacağı gibi özgüveni yüksek nesiller de yetişmiş olacaktır. 34

12 Kaynakça Akyol, H. (2011). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegema Akademi Yayıncılık. Aşılıoğlu, B. ve Özkan, E. (2013). Ortaokul öğrencilerinin yazma kaygılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Diyarbakır örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), Bayat, N. (2014). Sürece dayalı yazma yaklaşımının yazma başarısı ve kaygısı üstündeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Cheng, Y. S. (2002). Factors associated with foreign language writing anxiety. Foreign Language Annals, 35, vhttp://onlinelibrary.wiley.com/doi/ /j tb01903.x/abstract adresinden tarihinde erişilmiştir. Coşkun, E. (2007). Yazma becerisi. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe öğretimi içinde (s ). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Çakmak, E. ve Civelek, F. (2013). Tartışmacı yazma eğitiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve yazma kaygılarına etkisi. GEFAD, 33(2), Çeçen, M. A. (2011). Yazma eğitimi açısından metin bilgisi. M. Özbay (Ed.), Yazma eğitimi içinde (s ). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Daly, J. A., & Miller, M. D. (1975a). Further studies in writing apprehension: Sat scores, success expectations, willingness to take advanced courses and sex differences. Research in the Teaching of English, (9), adresinden tarihinde erişilmiştir. 35

13 Daly, J. A., & Miller, M. D. (1975b). The empirical development of an İnstrument to measure writing apprehension. Research in the Teaching of English, (12), adresinden tarihinde erişilmiştir. Demirel, Ö. ve Şahinel, M. (2006). Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Faigley, L., Daly, J. A., & Witte, S. P. (1981). The role of writing apprehension in writing performance and competence. Journal of Educational Research, (75), adresinden tarihinde erişilmiştir. Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi. Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. İşeri, K. ve Avcı, A. S. (2014). Yaratıcı yazma etkinliklerinin sekizinci sınıf öğrencilerinin yazma eğilimleri ve yazma kaygılarına etkisi. International Journal of Language Academy, 2(4), İşeri, K. ve Ünal, E. (2012). Türkçe öğretmen adaylarının yazma kaygı durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), Kana, F., Özbaşı, D. ve Ünlü, S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin yazma eğilimlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(2), doi: /ijhs.v12i Karakaya, İ. ve Ülper, H. (2011). Yazma kaygısı ölçeğinin geliştirilmesi ve yazma kaygısının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), Karakoç Öztürk, B. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazma kaygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 36

14 Maden, S., Dincel, Ö. ve Maden, A. (2015). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazma kaygıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(2), Maltepe, S. (2006). Yaratıcı yazma yaklaşımı açısından Türkçe derslerindeki yazma süreçlerinin ve ürünlerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II (2. baskı). Ankara: Öncü Kitap ve Yayıncılık. Özbay, M. ve Zorbaz, K. Z. (2011). Daly Miller ın yazma kaygısı ölçeğinin Türkçe ye uyarlanması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), Petzel, T. P., & Wenzel, M. U. (1993). Development and initial evaluation of a measure of writing anxiety. adresinden tarihinde erişilmiştir. Sevim, O. ve Özdemir Erem, N. H. (2013). Yaratıcı drama tekniğinin öğrencilerin yazma kaygıları üzerindeki etkileri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6(11), Shang, H. F. (2013). Factors associated with English as a foreign language university students writing anxiety. International Journal of English Language Teaching, 1(1), Smith, M. W. (1984). Reducing writing apprehension. adresinden tarihinde erişilmiştir. Thompson, M. O. (1981). The returning student: Writing anxiety and general anxiety. adresinden tarihinde erişilmiştir. Tighe, M. A. (1987). Reducing writing apprehension in English classes tarihinde erişilmiştir. Tiryaki, E. (2012). Üniversite öğrencilerinin yazma kaygısının çeşitli değişkenler açısından belirlenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), Tunçel, H. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe ye yönelik kaygı ve kaygının yabancı dil başarısına etkisi. Turkish Studies, 9(5), Xu, L. (1993). A survey of college English writing instruction in China and suggestions for improvement. a survey of college english writing 37

15 instruction in china and suggestions for improvement/ adresinden tarihinde erişilmiştir. Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları. Yaman, H. (2010). Türk öğrencilerinin yazma kaygısı: Ölçek geliştirme ve çeşitli değişkenler açısından yordama çalışması. International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), Zorbaz, K. Z. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin yazma kaygı ve tutukluğunun yazılı anlatım becerileriyle ilişkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Zorbaz, K. Z. (2011). Yazma kaygısı ve yazma kaygısının ölçülmesi. e Journal of New World Sciences Academy, 6(3),