Sistem Modellerinin Zaman Cevabı ve Performans Kriterleri

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sistem Modellerinin Zaman Cevabı ve Performans Kriterleri"

Transkript

1 Korol Siemleri Taarımı Siem Modellerii Zama Cevabı ve Performa Krierleri Prof.Dr. Galip Caever Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever

2 Kapalı dögü iemi oluşurulmaıda öce iem modelide geçici rejim cevabıı aalizi ile iem aımlamaı öemlidir. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever

3 Trafer Fokiyou: Trafer Fokiyou Kuuplar&Sıfırlar Başlagıç koşulları ıfır kabul edilerek bir iemi cevap fokiyuu çıkışı ile ürücü fokiyou giriş araıdaki Lapla raformayoları oraıa rafer fokiyou deir. Trafer fokiyou iemi diamik karakeriiklerii aımlar. Siem özelliğidir. Siemi fizikel yapıı hakkıda bilgi vermez, farklı fizikel iemleri rafer fokiyoları ayı olabilir. Kuuplar: Trafer fokiyouu paydaıı kökleridir. Komplek kuuplar üm iemi eerji depolama karakeriikleri ile alakalı doğal frekalarıı emil eder. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 3

4 Komplek kuuplar iemi doğal frekalarıdır, eör ve harekelediricileri düzlemideki yerleride bağımızdır. Komplek kuuplar iemi değişik iç eerji depolama elamaları araıda eerjii erbeçe dolaşığı doğal frekaları emil eder. Sıfırlar: Trafer fokiyouu payıı kökleridir. Seörler ve harekelediriciler ile aımlaa eerji depolama karakeriikleri ile alakalı rezoa frekalarıı emil eder. Komplek ıfırlar iemi eerji iki gibi davraacağı frekaları emil eder. G Sıfırlar:-, -5 K Kuuplar:0, -3, -5, -8 ae Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 4

5 Örek: Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 5

6 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 6 5 C A B C e c B A C

7 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 7

8 . Giriş fokiyouu kubu zorlamış çözümü üreir. Orjideki kuup çıkışa birim baamak fokiyou oluşurdu. Trafer fokiyouu kubu doğal cevabı oluşurur. - 5 deki kuup e -5 yi ürei 3. Reel ekedeki kuup e -a şekilide üel bir cevap üreir, bu kuup e kadar olda ie üel geçici cevap 0 a o kadar hızlı düşer 4. Sıfır hem kararlı halde hemde geçici rejimde büyüklüğü oluşmaıa yardımcı olur. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 8

9 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 9

10 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 0 Örek: K K K K C Siemii cevabı: e K e K e K K c Zorlamış Çözüm Doğal Çözüm

11 Birici Derece Siem Cevabı ve Özellikleri Eğer R/ birim baamak ie c e C a a a a ya göre iemi iceleyelim; a e a e a Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 0.37 a x e 0.37 a 0.63

12 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever

13 Zama Sabii: /a ya zama abii deir. Deklemler ve şekle göre e -a i başlagıç değerii %37 ie düşmeie kadar ola zama veya birim baamak cevabıı %63 üe ulaşıcaya kadar geçe üre olarak aımlaabilir. Zama abiii birimi / dir. a paramereie de üel freka deir. 0 da e -a i ürevi a oldugu içi 0 da başlagıç eğimi a dır. Böylece. derece iemi geçici cevabı zama abii olarak değerledirilebilir. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 3

14 Yükelme Zamaı, T r : Yükelme zamaı cevabı %0 u da %90 ıa ulaşıcaya kadar geçe üre olarak aımlaır. c e a Deklemide c0.9 ve c0. zamalarıda fark alıcak olura l e a a l e a a T r a a a olarak buluur. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 4

15 Yerleşme Zamaı, T : Yerleşme zamaı cevabı %98 ie ulaşıcaya kadar geçe üre olarak aımlaır. c e a Deklemide c0.98 olarak alııra l e a a 4 T a olarak buluur. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 5

16 İkici Derece Siem Cevabı ve Özellikleri Birici derece iemlerde paramerei değişimi adece iemi cevap hızıı ekiler ama ikici derece iemlerde paramere değişimi cevabı şeklii de değişirebilir. Örek: Siemii ele alalım: Bu iemi iki olu kubu var ve ıfırı yok. Paydadaki b ayıı adece girişi çarpa bir fakör. a ve b ye değişik ayılar aayarak ikici derece iemi iceleyeceğiz. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 6

17 Aşırı Söümlü: İki kök reel eke üzerideyke oluşa cevabdır. R/ ve CRG ike 9 C 9 9 C Olarak eçelim Olarak yazılabilir. Burada haırlaacağı üzere giriş fokiyou abi zorlu çözümü Reel eke üzerideki iki kuup da doğal çözümü oluşurur ki buları frekaları kuupları yerlerie bağlıdır. c K K e K 3 e.46 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 7

18 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 8

19 Söümlü: Komplek eşleik kökler varke ola cevabdır. C 9 9 Olarak eçelim Eşleik kuuplar:, -±j.8 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 9

20 , -±j.8 Kubu reel kımı iioidali geliğii üel düşüm frekaıa dek gelirke, imajier kımı ie iüoidali oilayo frekaıa karşılık gelir. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 0

21 Geel olarak; Bü ür cevaplara öümlü cevaplar adı verilir ve kararlı hale öümlü oilayo ile ulaşır. Siüoidal ı frekaıa öümlü oilayo frekaı deir, ω d Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever

22 Örek: Siemii birim baamak cevabıı yazıız. Eşleik kuuplar:, -5±j3.3 c 5 K e K Co 3.3 K 3 Si 3.3 c K 5 K 4e Co 3.3 φ φ a K K 3 K 4 K K 3 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever

23 Oilayolu Cevap: C 9 İki kök imajier eke üzerideyke oluşa cevabdır. 9 Olarak eçelim Orjideki giriş abi zorlamış cevabı oluşururke imajier eke üzeride ±3j deki kuuplar iüodial doğal cevap oluşurur. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 3

24 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 4

25 C Kriik Söümlü Cevap: İki kalı kök reel ekeegaif bölge üzerideyke oluşa cevabdır Olarak eçelim c K K e 3 K 3 e 3 Orjideki giriş abi zorlamış cevabı oluşururke reel eke üzeride -3 deki kuuplar üel ve üel ile zamaı çarpımı doğal cevabı oluşururlar. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 5

26 Aşırı Söümlü: Öze Kökler:-σ, -σ Söümlü: Kökler:-σ d ± jω d Oilayolu Cevap: Kökler: ±j ω Kriik Söümlü Cevap: σ σ c K e K e σ d c Ae Co ω φ c ACo ω φ d Kökler:-σ, -σ c K e K e σ σ Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 6

27 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 7

28 Doğal Freka, ω : İkici derece bir iemi doğal frekaı iemi öümüz oilayo frekaıdır. Söüm oraı, ζ: Üel düşüm frekaıı doğal frekaa oraıdır. ζ Üel düşüm frekaı/doğal frekarad/ ζ/πdoğal periyo/üel zama abii G b a Öreğii ele alalım, b Söümüz iemi kuupları imajier eke üzeride olacakır ve iem cevabı öümüz iüoidaldir. Siemi öümüz olmaı içi a0 olmalıdır. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 8

29 Böylece aım gereği iemi oilayo frekaı iemi doğal frekaıdır. Siem kuupları imajier ekede ± b de olduğu içi ω b ve bω dir. Siemimiz öümlü olduğuda a 0 ve komplek eşleik kökleri gerçek kıımları a/ dir. Bu değer daha öce belirildiği gibi üel düşüm frekaıı aımlar, a ζ ω dolayııyla a ζω dir. Geel olarak ikici derece iem: G ω ζω ω Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 9

30 Örek: Geel olarak: G G ζω ve 36 ω ω 4. 6 ζ 6 ω ζω İkici derece iemi kökleri: ω 0.35 ie, ζω ± ω ζ Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 30

31 , ζω ± ω ζ ζ 0 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 3

32 , ζω ± ω ζ 0 < ζ < Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 3

33 , ζω ± ω ζ ζ Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 33

34 , ζω ± ω ζ ζ > Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 34

35 Örek: a Siemii e ür cevabı olacağıı buluuz. ζω ve b ω ζ.55 ζ > ζ a b 8 Olduğu içi aşırı öümlüdür Örek: Siemii e ür cevabı olacağıı buluuz. ζ ζ 8 6 ζ Olduğu içi kriik öümlüdür Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 35

36 Söümlü İkici Derece Siemler Bir çok fizikel problemler içi öümlü ikici derece iem iyi bir modeldir. İkici derece iemi birim baamak cevabıı iceleyelim: ω C ζω ω K K K 3 ζω ω ζ < Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 36

37 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 37 ζ ω ζω ζ ω ζ ζ ζω C Si Co e c ζ ω ζ ζ ζ ω ζω [ ] φ ζ ω ζ ζω Co e c a ζ ζ φ

38 Söüm kaayıı küçüldükçe çıkış daha oilayolu olur. Değişe öüm oraları ile İkici derece iem cevabı Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 38

39 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 39

40 . Tepe Sürei, T p : Siem cevabıı epe veya makimum okaya ulaşığıda geçe üre.. Aşım, %OS: Siem cevabıı epe veya makimum okaı ile kararlı haldeki değeri araıdaki farkı kararlı haldeki değere oraıdır. % olarak ifade edilir. 3. Yükelme Zamaı, T r : Siem cevabıı %0 u da %90 ıa ulaşıcaya kadar geçe üre olarak aımlaır. 4.Yerleşme Zamaı, T : Siem cevabıı %98 ie ulaşıcaya kadar geçe üre olarak aımlaır. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 40

41 Bu ip bilgiler aarımcıı cevabı hızıı veya doğaıı iem performaıı azalıp azalmadığıa karar vermei açııda öemlidir. Öreği bir CD okuyucuuu kafaıı bilgiyi okumak içi kararlı hale gelmei üm bilgiayar performaıı ekiler.. Tepe Sürei, T p, i İcelemei T p, c i ürevi alııp 0 da ora ilk ıfırı bularak heaplaır. Başlagıç şarları ıfır kabul edilip, df L f f 0 d L. c C Türev eoremi kullaılacak olura ω ζω ω Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 4

42 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 4 Paydayı düzeleyecek olurak,. ζ ω ζω ω c L ζ ω ζω ζ ω ζ ω. Si e c ζ ω ζ ω ζω Türevi 0 a eşilediğimizde: π ζ ω ζ ω π ve i her bir değeri yerel makimum veya miumumu göerir. 0, 0 aıa karşılık gelir ve eğim ıfırdır. i değeri olmaı birici epe zamaıa karşılık gelir. Böylece: ζ ω π T p

43 . Aşım, %OS, i İcelemei c c max,t p aıda c i değeridir. % OS c max c c fial fial 00 ζω ζ e Co ω ζ Si ω ζ ζ ζπ ζ ζ cmax c Tp e Co π Si π ζ ζπ ζ c e Birim baamak içi c fial max % OS e ζπ ζ 00 ve l% OS /00 ζ π l % OS /00 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 43

44 Söüm Oraı -Aşım Grafiği Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 44

45 3. Yerleşme Sürei,T, i İcelemei Yerleşme üreii bulabilmek içi c i kararlı hal c fial değerii %98 ie ulaşığı zamaı heaplamamız gerekir. Taımda haırlaacağı üzere yerleşme ürei azala iüoidalı geliğii 0.0 ye ulaşma üreidir. Dolayııyla: 0.0 c e ζω ζ ζ e [ ] Co ω ζ φ ζω burada T Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever l0.0 ζω ζ ye bağlı olarak T i pay ı 3.9 ile 4.74 araıda değişir. Bir yaklaşım yaparak, T 4 ζω yazabiliriz. ζ 45

46 4. Yükelme Sürei,T r, i İcelemei Yükelme zamaı ve öüm araıdaki ilişki aşağıdaki şekil ile buluabilir. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 46

47 Örek: G Siemi içi, T p, %OS vet yi buluuz a ω ζω b 00 0 a ζ b π π T p % OS T ω e 4 ζω ζ ζπ ζ e Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 0.75π Şekilde T r

48 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 48

49 Söümlü İkici Derece Siemleri Kuup Çizimi Co θ ζ, σ ± d jω d T p π ω d T 4 σ d Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever Üel öüm frekaı Söümlü oilayou frekaı 49

50 Tepe ürei,t p, kubu imajier kımı ile er oraılıdır. düzlemide yaay çizgiler abi epe ürelerii göerir. Yerleşme ürei,t, kubu reel kımı ile er oraılıdır. düzlemide dikey çizgiler abi yerleşme ürelerii göerir. ζ Coθ Olduğu içi eğimli çizgiler abi öüm oraı çizgileridir. Ayrıca %OS adece öüm oraıı fokiyou olduğu içi bu çizgilere abi %OS çizgileri de diyebiliriz Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 50

51 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 5

52 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 5

53 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 53

54 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 54

55 Örek: Kuup şekli verile Siem içi,ζ, ω, T p, %OS vet yi buluuz ζ Coθ Coarca 7 / ω rad / T p T % OS π ω Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever d 4 σ d e π π e ζπ ζ %

56 Örek: G / D J J Siemii birim baamak Tork girişie K cevabıda %0 lik bir aşım ve yerleşme zamaı olmaı içi J ve D e J olmalıdır. K D ω ve ζω ; T J J D 4 ζω 4 ve ζ J ω J K Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 4 ζω ζω ζ OS %0 ie ζ0.456şekilde ie K5 olduğuda, J0.6kg-m ve D.04 N-m/rad J K 56

57 İlave Kuup olmaı Durumuda Siemi Davraışı Şimdiye kadar yapığımız aalizler ve deklemler ıfırı olmaya eşleik komplek kuuplu ikici derece iemler içidi. İki de fazla kubu veya ıfırları ola iemler içi bu deklemleri kullaamayız. Acak, bazı şarlar alıda, ikide fazla kubu ve ıfırları ola iemler domia iki eşleik komplek kubu ola iem gibi ele alıabilir. Bu bölümde kubu ilave edilmei halii iceleyeceğiz. Var ayalım ki 3 derece bir iemi eşleik kökleri: ζω ± ω ζ ve üçücü kök :, α r reel eke üzeride olu. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 57

58 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 58 Birim baamak cevabı kımi keirlere ayırma yöemi ile belirleebilir: r d d D C B A C α ω ζω ω ζω Zama domeyide: [ ] d d r De CSi BCo e Au c α ζω ω ω

59 α r Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 59

60 Üçücü kubu ekiii ihmal edilebilir olmaı içi domia kuuplarda e kadar uzak olmaı gerekir? Bu amame ieile haaiyee bağlıdır ama geel olarak üel düşüm 5 zama abii ouda ihmal edilebilir kabul edilir. Böylece eğer üçücü kök bakı kökleri 5 ka oluda ie iemi ikici derece kabul edebiliriz. Bu üel düşümü geliği e kadar? Tepe üreie ekii ihmal edilebilir mi? bc A B C a b c C a b D c Bakı olmaya üçücü kök c olu ve kararlı hal çözümü birim cevaba ulaşı. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 60

61 Paydaki kaayıları ıraı ile heapladığımızda, A ; B c ca b c ca C ca c c b a bc ca ; D c b b ca c A; B-; C-a; D0 Görüldüğü gibi bakı kök ouza doğru hareke eiğide bu kubu geliği ve cevabı 0 olmakadır. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 6

62 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 6 Örek: ; ; T T T Siemlerii birim baamak cevaplarıı bulup karşılaşırıız Co e e c Co e e c Co e c

63 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 63

64 İlave Sıfır olmaı Durumuda Siemi Davraışı İki kuuplu ieme bir reel ıfır ekleyelim Siem kuupları -±j.88 olu ve ıraıyla -3, -5, ve -0 da ıfırlar ekleyelim. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 64

65 Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 65 Görüleceği üzere ıfır bakı kuuplara e kadar yakı ie geçici rejimdeki ekii daha fazla olur. Sıfır bakı kuuplarda uzaklaşıkça iem cevabı ikici derece iem cevabıa bezemekedir. c b a T c B b A / / c b c a c b c b a b Kımi keirler açılımı ile iceleyelim: Eğer a, b ve c ye göre çok büyük ie / / c b c b c b a T Sıfır baiçe kazaç kaayıı gibi davraır. c b a

66 Eğer ikici derce ieme ağ yarı düzlemde bir ıfır ekleire So değer poiif olmaıa karşı başlagıça bir üre egaif çıkış üreir. Bu ür iemlere o-miumum faz iemler deir. Bir mooikle veya uçak o-miumum faz ie iz direkiyou ağa çevirdiğiizde mooikle veya uçak ola doğru hareke emei alamıa gelir. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 66

67 Sıfır-Kuup Elimie Edilmei T K z p a 3 b Eğer ıfır ile p3 kubu birbirii göürüre, veya birbirlerie çok yakıa üçücü derece iem yie ikici derece iem gibi davraır. Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 67

68 Lapla Döüşüm Tablou Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 68

69 Lapla Döüşüm Tablou Korol Siemleri Taarımı Prof.Dr.Galip Caever 69

Otomatik Kontrol. Sistem Modellerinin Zaman Cevabı ve Performans Kriterleri. Prof.Dr.Galip Cansever. Ders #6-8. Otomatik Kontrol

Otomatik Kontrol. Sistem Modellerinin Zaman Cevabı ve Performans Kriterleri. Prof.Dr.Galip Cansever. Ders #6-8. Otomatik Kontrol Der #6-8 Oomaik Korol Siem Modellerii Zama Cevabı ve Performa Krierleri Prof.Dr.Galip Caever Oomaik Korol Prof.Dr.Galip Caever Kapalı dögü iemi oluşurulmaıda öce iem modelide geçici rejim cevabıı aalizi

Detaylı

Sistem Modellerinin Zaman Cevabı ve Performans Kriterleri

Sistem Modellerinin Zaman Cevabı ve Performans Kriterleri Korol Siemleri Taarımı Siem Modellerii Zama Cevabı ve Performa Krierleri Korol Siemleri Taarımı Öğreim Görevlii : Der Yeri ve Zamaı : A-0 Perşembe 7-0pm Ofi : E-Blok E-mail : gorgu@yildiz.edu.r Daışma

Detaylı

Sistemin derecesi, sistemin karakteristik denkleminin en sade halinde (çarpansız) paydadaki s nin en yüksek derecesidir.

Sistemin derecesi, sistemin karakteristik denkleminin en sade halinde (çarpansız) paydadaki s nin en yüksek derecesidir. 43 BÖLÜM 3 ZAMAN CEVABI Sitemi derecei, itemi karakteritik deklemii e ade halide (çarpaız) paydadaki i e yükek dereceidir. Bir Trafer Fokiyouu Kutupları Trafer fokiyou G() N()/N() şeklide ifade edilire,

Detaylı

Frekans Analiz Yöntemleri I Bode Eğrileri

Frekans Analiz Yöntemleri I Bode Eğrileri Frekan Analiz Yöntemleri I Bode Eğrileri Prof.Dr. Galip Canever 1 Frekan cevabı analizi 1930 ve 1940 lı yıllarda Nyquit ve Bode tarafından geliştirilmiştir ve 1948 de Evan tarafından geliştirilen kök yer

Detaylı

DENEY 5 İkinci Dereceden Sistem

DENEY 5 İkinci Dereceden Sistem DENEY 5 İkici Drcd Sitm DENEYİN AMACI. İkici drcd itmi karaktritiklrii alamak.. Söüm oraı ζ i, ikici drcd itm üzridki tkiii gözlmlmk. 3. Doğal frka i, ikici drcd itm üzridki tkiii gözlmlmk. GENEL BİLGİLER

Detaylı

SİSTEMLERİN ZAMAN CEVABI

SİSTEMLERİN ZAMAN CEVABI DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM306 SİSTEM DİNAMİĞİ SİSTEMLERİN ZAMAN CEVABI Kutuplar, Sıfırlar ve Zama Cevabı Kavramı Birici Mertebede Sistemleri Zama Cevabı İkici

Detaylı

DENEY 4 Birinci Dereceden Sistem

DENEY 4 Birinci Dereceden Sistem DENEY 4 Birici Derecede Sistem DENEYİN AMACI. Birici derecede sistemi geçici tepkesii icelemek.. Birici derecede sistemi karakteristiklerii icelemek. 3. Birici derecede sistemi zama sabitii ve kararlı-durum

Detaylı

Ders #9. Otomatik Kontrol. Kararlılık (Stability) Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr.

Ders #9. Otomatik Kontrol. Kararlılık (Stability) Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr. Der #9 Otomatik Kontrol Kararlılık (Stability) 1 Kararlılık, geçici rejim cevabı ve ürekli hal hataı gibi kontrol taarımcıının üç temel unurundan en önemli olanıdır. Lineer zamanla değişmeyen itemlerin

Detaylı

FREKANS CEVABI YÖNTEMLERİ FREKANS ALANI CEVABI VEYA SİNUSOİDAL GİRİŞ CEVABI

FREKANS CEVABI YÖNTEMLERİ FREKANS ALANI CEVABI VEYA SİNUSOİDAL GİRİŞ CEVABI FREKANS CEVABI YÖNEMLERİ FREKANS ALANI CEVABI VEYA SİNUSOİDAL GİRİŞ CEVABI G(s (r(t ı Laplace döüşümü; A(s B(s A(s (s p (s p L(s p C(s G(sR(s R(s R s A(s B(s R(s A(s R a C(s L B(s s s j s j s p a b b s

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferasiyel Deklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulumak veya kullaım koşulları hakkıda bilgi içi http://ocw.mit.edu/terms web sitesii ziyaret ediiz.

Detaylı

BİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ. A.Saide Sarıgül

BİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ. A.Saide Sarıgül BİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ A.Saide Sarıgül DENEYİN AMACI: Akastre bir çubuğu modal parametrelerii (doğal frekas, titreşim biçimi, iç söümü) elde edilmesi. TANIMLAMALAR: Modal aaliz: Titreşe bir sistemi

Detaylı

Otomatik Kontrol I. Laplace Dönüşümü. Vasfi Emre Ömürlü

Otomatik Kontrol I. Laplace Dönüşümü. Vasfi Emre Ömürlü Oomaik Konrol I Laplace Dönüşümü Vafi Emre Ömürlü Laplace Dönüşümü: Özellikleri eoremleri Kımî Keirlere Ayırma By Vafi Emre Ömürlü, Ph.D., 7 Laplace ranform I i advanageou o olve By uing, we can conver

Detaylı

ESM406- Elektrik Enerji Sistemlerinin Kontrolü. 2. SİSTEMLERİN MATEMATİKSEL MODELLENMESİ Laplace Dönüşümü

ESM406- Elektrik Enerji Sistemlerinin Kontrolü. 2. SİSTEMLERİN MATEMATİKSEL MODELLENMESİ Laplace Dönüşümü ESM406- Elektrik Enerji Sitemlerinin Kontrolü. SİSTEMLERİN MATEMATİKSEL MODELLENMESİ Laplace Dönüşümü.. Hedefler Bu bölümün hedefleri:. Komplek değişkenlerin tanıtılmaı.. Laplace Tranformayonun tanıtılmaı..

Detaylı

LOGARİTMİK ORTAM FİLTRELERİNİN SİSTEMATİK SENTEZİ

LOGARİTMİK ORTAM FİLTRELERİNİN SİSTEMATİK SENTEZİ .C. PAMUKKALE ÜNİERSİESİ FEN BİLİMLERİ ENSİÜSÜ LOGARİMİK ORAM FİLRELERİNİN SİSEMAİK SENEZİ Şaziye SURA YLMAZ Yükek Lia ezi DENİZLİ 5 LOGARİMİK ORAM FİLRELERİNİN SİSEMAİK SENEZİ Pamukkale Üiveritei Fe Bilimleri

Detaylı

Temel Elektrik Mühendisliği-I

Temel Elektrik Mühendisliği-I Akara Üiversiesi Mühedislik Fakülesi, Fizik Mühedisliği Bölümü FZM7 Temel Elekrik MühedisliğiI Temel Elekrik Mühedisliğiil, Çev. Ed: K. Kıymaç Yazarlar: A. E. Fizgerald, D. E. Higgibham, A. Grabel 3. Bölüm:

Detaylı

Mekanik Titreşimler ve Kontrolü. Makine Mühendisliği Bölümü

Mekanik Titreşimler ve Kontrolü. Makine Mühendisliği Bölümü Mekaik Titreşimler ve Kotrolü Makie Mühedisliği Bölümü s.selim@gtu.edu.tr 4.10.018 Söümlü tek serbestlik dereceli sistemler Serbest cisim diyagramı k c kx cx Force 0 m Ft () m F Titreşim hareketi bir başlagıç

Detaylı

Kök Yer Eğrileri. Doç.Dr. Haluk Görgün. Kontrol Sistemleri Tasarımı. Doç.Dr. Haluk Görgün

Kök Yer Eğrileri. Doç.Dr. Haluk Görgün. Kontrol Sistemleri Tasarımı. Doç.Dr. Haluk Görgün Kök Yer Eğrileri Bir kontrol taarımcıı itemin kararlı olup olmadığını ve kararlılık dereceini bilmek, diferaniyel denklem çözmeden bir analiz ile item performaını tahmin etmek iter. Geribelemeli kontrol

Detaylı

0 1 2 n 1. Doğu Akdeniz Üniversitesi Matematik Bölümü Mate 322

0 1 2 n 1. Doğu Akdeniz Üniversitesi Matematik Bölümü Mate 322 Bölüm 3. İkici Mertebede Lieer ve Sabit Katsaılı Diferesiel Deklemler 4 3. Geel Taımlar ( ) ( ) ( ) a ( ) + a ( ) + a ( ) +... + a ( ) + a ( ) = f ( ) () 0 şeklideki bir deklem. mertebede lieer deklem

Detaylı

Bölüm I Sinyaller ve Sistemler

Bölüm I Sinyaller ve Sistemler - Güz Haberleşme Sisemleride emel Bilgiler Güz - uay ERŞ. Haa Bölüm I Siyaller ve Sisemler emel Bilgiler Siyaller ve Sııladırılması Güç ve Eerji Furier Serileri Furier rasrmu ve Özellikleri Dira Dela Fksiyu

Detaylı

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI Projesii Kousu: Bir çekirgei metre, metre veya 3 metre zıplayarak uzuluğu verile bir yolu kaç farklı şekilde gidebileceği ya da bir kişii veya (veya 3) basamak atlayarak basamak sayısı verile bir merdivei

Detaylı

Bölüm 7 - Kök- Yer Eğrisi Teknikleri

Bölüm 7 - Kök- Yer Eğrisi Teknikleri Bölüm 7 - Kök- Yer Eğrii Teknikleri Kök yer eğrii tekniği kararlı ve geçici hal cevabı analizinde kullanılmaktadır. Bu grafikel teknik kontrol iteminin performan niteliklerini tanımlamamıza yardımcı olur.

Detaylı

Deney-1 Analog Filtreler

Deney-1 Analog Filtreler Đleişim Siemleri ab. Noları Arş.Gör.Koray GÜRKAN kgurkan@ianbul.edu.r Deney- Analog Filreler Đleişim iemlerinde, örneğin FM bandında 00 MHz de yayın yapacak olan bir radyo vericiinde modülayon onraı oraya

Detaylı

Nümerik Analiz. Bilgisayar Destekli. Ders notları 2014. PROGRAMLAR: Doğrusal denklem sistemi Çözücüler

Nümerik Analiz. Bilgisayar Destekli. Ders notları 2014. PROGRAMLAR: Doğrusal denklem sistemi Çözücüler ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ Mühedilik Mimarlık Fakültei İşaat Mühediliği Bölümü E-Pota: ogu.ahmet.topcu@gmail.com We: http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu Bilgiayar Detekli Nümerik Aaliz Der otları 014 Ahmet

Detaylı

denklemini x=0 adi nokta civarında çözünüz.

denklemini x=0 adi nokta civarında çözünüz. dklmii = adi okta ivarıda çözüüz. Rküra bağıtıı DİFERANSİYEL DENKLEMLER UFUK ÖZERMAN y +y +( /6y= ( dklmi içi = oktaıı düzgü tkil okta olduğuu götri, İdi dklmii köklrii bulu v çözü. P( = = = = tkil okta

Detaylı

problem 111) s+1=0 koku nedir s=-1 s+5=0 koku nedir s=-5

problem 111) s+1=0 koku nedir s=-1 s+5=0 koku nedir s=-5 problem ) +=0 koku nedir =- +5=0 koku nedir =-5-5=0 koku nedir =+5 -------------------------- -------------------------- problem ) +=0, ifirdan onuza kadar degiire kok nail degiir. +=0 kokleri 0 0 - -

Detaylı

Ders #10. Otomatik Kontrol. Sürekli Hal Hataları. Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr.

Ders #10. Otomatik Kontrol. Sürekli Hal Hataları. Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr. Der #0 Otomatik ontrol Sürekli Hal Hataları Prof.Dr.alip Canever Prof.Dr.alip Canever Denetim Sitemlerinin analiz ve taarımında üç kritere odaklanılır:. eçici Rejim Cevabı. ararlılık 3. Sürekli Hal ararlı

Detaylı

ÇOKLU ALT SİSTEMLERİN SADELEŞTİRİLMESİ

ÇOKLU ALT SİSTEMLERİN SADELEŞTİRİLMESİ 73 BÖLÜM 5 ÇOKLU ALT SİSTEMLERİN SADELEŞTİRİLMESİ 5. Blok Diyagramları Blok diyagramları genellikle frekan domenindeki analizlerde kullanılır. Şekil 5. de çoklu alt-itemlerde kullanılan blok diyagramları

Detaylı

MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ

MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ Mustafa ÖZDEMİR İ. Cem PARMAKSIZOĞLU ÖZET Düya çapıda rekabeti ö plaa çıktığı bu gükü şartlarda, e gelişmiş ürüü, e kısa sürede, e ucuza üretmek veya ilk yatırım ve işletme

Detaylı

Yard. Doç. Dr. Mustafa Akkol

Yard. Doç. Dr. Mustafa Akkol Yard. Doç. Dr. Mustaa Akkol Değişim Oraı: oksiouu değişimii ile, i değişimii İle östere. Değişim oraı olur. Diğer tarata olduğuda, Değişim oraı ve 0, alalım. Örek: Yard. Doç. Dr. Mustaa Akkol olur. 0,

Detaylı

Devreler II Ders Notları

Devreler II Ders Notları Devreler II Der Noları 3-4 LAPLACE DÖNÜŞÜMÜNÜN DURUM DENKLEMLERİNİN ÇÖZÜMÜNDE KULLANILMAI Doğrual zamanla değişmeyen bir devrenin analizi için oluşan durum denklemi abi kaayılı doğrual diferaniyel denklem

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Ön Söz Polinomlar II. ve III. Dereceden Denklemler Parabol II. Dereceden Eşitsizlikler...

İÇİNDEKİLER. Ön Söz Polinomlar II. ve III. Dereceden Denklemler Parabol II. Dereceden Eşitsizlikler... İÇİNDEKİLER Ö Söz... Poliomlar... II. ve III. Derecede Deklemler... Parabol... 9 II. Derecede Eşitsizlikler... 8 Trigoometri... 8 Logaritma... 59 Toplam ve Çarpım Sembolü... 7 Diziler... 79 Özel Taımlı

Detaylı

BAĞINTI VE FONKSİYON

BAĞINTI VE FONKSİYON BAĞINTI VE FONKSİYON SIRALI N-Lİ x, x, x,..., x tae elema olsu. ( x, x, x,..., x ) yazılışıda elemaları sırası öemli ise x, x, x,..., x ) e sıralı -li deir. x, x, x,..., x ) de ( x (, x, x ( x, ) sıralı

Detaylı

DİFERANSİYEL DENKLEMLER ve UYGULAMALARI

DİFERANSİYEL DENKLEMLER ve UYGULAMALARI Ercie Üiveritei Mühedilik Fakültei Makia Mühediliği Bölümü DİFERANSİYEL DENKLEMLER ve UYGULAMALARI (DERS NOTLARI) Doç.Dr. Sebahatti ÜNALAN Kaeri, Elül BÖLÜM I. GİRİŞ. ROBLEM ve DİFERANSİYEL ÇÖZÜM Mühedilik

Detaylı

ZAMAN SKALASINDA BAZI KISMİ DİNAMİK DENKLEMLERİN SALINIMLILIĞI ÜZERİNE

ZAMAN SKALASINDA BAZI KISMİ DİNAMİK DENKLEMLERİN SALINIMLILIĞI ÜZERİNE ZAMAN SKALASINDA BAZI KISMİ DİNAMİK DENKLEMLERİN SALINIMLILIĞI ÜZERİNE DOKTORA TEZİ Dez UÇAR DANIŞMAN Doç. Dr. Yaşar BOLAT MATEMATİK ANABİLİM DALI TEMMUZ AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Detaylı

H09 Doğrusal kontrol sistemlerinin kararlılık analizi. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören

H09 Doğrusal kontrol sistemlerinin kararlılık analizi. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören H09 Doğrual kontrol itemlerinin kararlılık analizi MAK 306 - Der Kapamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H0 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri belemenin önemi H04

Detaylı

Kontrol Sistemleri. Kontrolcüler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç GÖREN

Kontrol Sistemleri. Kontrolcüler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç GÖREN ontrol Sitemleri ontrolcüler Doğrual Sitemlerin Sınıflandırılmaı: Birinci Mertebeden Gecikmeli BMG Sitemler: x a T 1 x a t x e t Son değer teoremi : x x x adr adr adr lim xa 0 lim 0 T 1 t T t 2T t 3T t

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA ELEMANLARI LABORATUARI DENEY FÖYÜ

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA ELEMANLARI LABORATUARI DENEY FÖYÜ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK AKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA ELEMANLARI LABORATUARI DENEY ÖYÜ DENEY I VİDALARDA OTOBLOKAJ DENEY II SÜRTÜNME KATSAYISININ BELİRLENMESİ DERSİN

Detaylı

Kontrol Sistemleri Tasarımı. Kontrolcü Tasarımı Tanımlar ve İsterler

Kontrol Sistemleri Tasarımı. Kontrolcü Tasarımı Tanımlar ve İsterler ontrol Sitemleri Taarımı ontrolcü Taarımı Tanımlar ve İterler Prof. Dr. Bülent E. Platin ontrolcü Taarımı İterleri Birincil iterler: ararlılık alıcı rejim hataı Dinamik davranış İterlerin işlevel boyutu:

Detaylı

ISL 418 Finansal Vakalar Analizi

ISL 418 Finansal Vakalar Analizi 23.3.218 2. HAFTA ISL 18 Fiasal Vakalar Aalizi Paraı Zama Değeri Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 Paraı Zama Değeri Paraı Zama Değeri Yatırım ve fiasma kararlarıda rasyoelliği yakalamak

Detaylı

Kontrol Sistemleri Tasarımı

Kontrol Sistemleri Tasarımı Kotrol Sistemleri Tasarımı Frekas Yaıtı Prof. Dr. Bület E. Plati 3 Ağustos 0 Eylül 06 Taım Kararlı bir sistemi siüs girdisie sürekli rejim yaıtı Bu taımda 3 temel boyut bulumaktadır:. Kararlı bir sistem

Detaylı

LİNEER CEBİR DERS NOTLARI. Ayten KOÇ

LİNEER CEBİR DERS NOTLARI. Ayten KOÇ LİNEER CEBİR DERS NOTLARI Aye KOÇ I MATRİSLER I.1. Taım F bir cisim olmak üzere her i = 1,2,..., m, j = 1,2,..., içi aij F ike a11 a12... a1 a21 a22... a 2 M M... M am1 am2... am (1) şeklide dikdörgesel

Detaylı

Otomatik Kontrol. Blok Diyagramlar ve İşaret Akış Diyagramları. Prof.Dr.Galip Cansever. Ders #3. 26 February 2007 Otomatik Kontrol

Otomatik Kontrol. Blok Diyagramlar ve İşaret Akış Diyagramları. Prof.Dr.Galip Cansever. Ders #3. 26 February 2007 Otomatik Kontrol Der # Otomatik Kontrol Blok Diyagramlar ve İşaret Akış Diyagramları ProfDralip Canever 6 February 007 Otomatik Kontrol ProfDralip Canever Karmaşık itemler bir çok alt itemin bir araya gelmeiyle oluşmuştur

Detaylı

Bölüm 2: Bir Boyutta Hareket

Bölüm 2: Bir Boyutta Hareket Bölüm : Bir Boyua Hareke Kavrama Soruları 1- Harekeli bir cimin yer değişirmei ile aldığı yol aynımıdır? - Hız ile üra araındaki fark nedir? 3- Oralama ve ani hız araındaki fark nedir? 4- Ne zaman oralama

Detaylı

POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK. Derleyen Osman EKİZ Eskişehir Fatih Fen Lisesi 1. GİRİŞ

POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK. Derleyen Osman EKİZ Eskişehir Fatih Fen Lisesi 1. GİRİŞ POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK Derleye Osma EKİZ Eskişehir Fatih Fe Lisesi. GİRİŞ Poliomları idirgeebilmesi poliomları sıfırlarıı bulmada oldukça öemlidir. Şimdi poliomları idirgeebilmesi ile ilgili bazı

Detaylı

ı ı ı ğ ş ı ı ıı ıı ıı ı ı ıı ıı ıı ıı ııı

ı ı ı ğ ş ı ı ıı ıı ıı ı ı ıı ıı ıı ıı ııı Ş Ü Ğ Ü Ğİ Ö İ Ö öç Ş İ Ğ ç ç ö Ü Ş ö Ö ç ç ö ö ö Ğ Ğ Ü Ş Ü Ş İ İ ö ö ç ç İ Ç İ Ü Ş İ Ç Ç Ü Ş İ İ ö İ Ü İ İ Ü Ü Ü Ü İ Ü ö ç ö Ç İ ç İ İ ç ç ç İ İ İ ö ö İ ö ö ç İ ö ç İ İ İ ç ç ö ç ö ç ç İ ç İ ö ç ç ç ö

Detaylı

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri uyruk Teorisi Ders Notları: Bazı uyruk Modelleri Mehmet YILMAZ mehmetyilmaz@akara.edu.tr 10 ASIM 2017 11. HAFTA 6 Çok kaallı, solu N kapasiteli, kuyruk sistemi M/M//N/ Birimleri sisteme gelişleri arasıdaki

Detaylı

HARDY-CROSS METODU VE UYGULANMASI

HARDY-CROSS METODU VE UYGULANMASI HRY-ROSS MTOU V UYGUNMSI ğ şebekelerde debi bir oktaya çeşitli yollarda gelebildiği içi, şebekei er agi bir borusua suyu agi yolda geldiğii ilk bakışta söyleyebilmek geellikle mümkü değildir. Çözümleme

Detaylı

ÇÖZÜM.1. S.1. Uyarılmış bir hidrojen atomunda Balmer serisinin H β çizgisi gözlenmiştir. Buna göre,bunun dışında hangi serilerin çizgileri gözlenir?

ÇÖZÜM.1. S.1. Uyarılmış bir hidrojen atomunda Balmer serisinin H β çizgisi gözlenmiştir. Buna göre,bunun dışında hangi serilerin çizgileri gözlenir? KONU:ATOM FİĞİ ebuyukfizikci@otmail.com HAIRLAYAN ve SORU ÇÖÜMLERİ:Amet Selami AKSU Fizik Öğretmei www.fizikvefe.com S.1. Uyarılmış bir idroje atomuda Balmer serisii H β çizgisi gözlemiştir. Bua göre,buu

Detaylı

BİR STURM-LIOUVILLE TİPİNDE PROBLEMİN ÇÖZÜM FONKSİYONLARININ ASİMPTOTİĞİ VE GREEN FONKSİYONU

BİR STURM-LIOUVILLE TİPİNDE PROBLEMİN ÇÖZÜM FONKSİYONLARININ ASİMPTOTİĞİ VE GREEN FONKSİYONU T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİR STURM-LIOUVILLE TİPİNDE PROBLEMİN ÇÖZÜM FONKSİYONLARININ ASİMPTOTİĞİ VE GREEN FONKSİYONU Oka KUZU YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI KIRŞEHİR

Detaylı

İstatistiksel Tahminleme. Güven Seviyesi. Verilerin yayılımı ( Örnek hacmi X = X / n Güven seviyesi (1 - )

İstatistiksel Tahminleme. Güven Seviyesi. Verilerin yayılımı ( Örnek hacmi X = X / n Güven seviyesi (1 - ) 04.05.0 İtatitikel Tahmileme İTATİTİKEL TAHMİNLEME VE YORUMLAMA ÜRECİ GÜVEN ARALIĞI Nokta Tahmii Populayo parametreii tek bir tahmi değerii verir μˆ σˆ p Pˆ Aralık Tahmii Populayo parametreii tahmi aralığıı

Detaylı

Bölüm 5: Hareket Kanunları

Bölüm 5: Hareket Kanunları Bölüm 5: Hareket Kauları Kavrama Soruları 1- Bir cismi kütlesi ile ağırlığı ayımıdır? 2- Ne zama bir cismi kütlesi sayısal değerce ağırlığıa eşit olur? 3- Eşit kollu terazi kütleyi mi yoksa ağırlığı mı

Detaylı

BİR STURM-LIOUVILLE PROBLEMİNİN BAZI ÖZELLİKLERİ VE GREEN FONKSİYONU

BİR STURM-LIOUVILLE PROBLEMİNİN BAZI ÖZELLİKLERİ VE GREEN FONKSİYONU T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİR STURM-LIOUVILLE PROBLEMİNİN BAZI ÖZELLİKLERİ VE GREEN FONKSİYONU Yaemi KUZU YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI KIRŞEHİR HAZİRAN T.C. AHİ

Detaylı

Bir Rasgele Değişkenin Fonksiyonunun Olasılık Dağılımı

Bir Rasgele Değişkenin Fonksiyonunun Olasılık Dağılımı 5.Ders Döüşümler Bir Rasgele Değişkei Foksiyouu Olasılık Dağılımı Bu kısımda olasılık dağılımı bilie bir rasgele değişkei foksiyoları ola rasgele değişkeleri olasılık dağılımlarıı buluması ile ilgileeceğiz.

Detaylı

Permütasyon Kombinasyon Binom Aç l m. Olas l k ve statistik. Karmafl k Say lar

Permütasyon Kombinasyon Binom Aç l m. Olas l k ve statistik. Karmafl k Say lar 0 0 0 Gerçek Say lar Kümesii Geiflletme Gere i Kümesi Aalitik Düzlemde Gösterilmesi Efllei i Modülü da fllemler ki Karmafl k Say Aras daki Uzakl k Karmafl k Say Geometrik Yeri Kutupsal Gösterimi Karmafl

Detaylı

POLİNOMLAR. reel sayılar ve n doğal sayı olmak üzere. n n. + polinomu kısaca ( ) 2 3 n. ifadeleri polinomun terimleri,

POLİNOMLAR. reel sayılar ve n doğal sayı olmak üzere. n n. + polinomu kısaca ( ) 2 3 n. ifadeleri polinomun terimleri, POLİNOMLAR Taım : a0, a, a,..., a, a reel sayılar ve doğal sayı olmak üzere P x = a x + a x +... + a x + a x + a biçimideki ifadelere x e bağlı reel katsayılı poliom (çok terimli) deir. 0 a 0 ax + a x

Detaylı

Üstel Dağılım Babam: - Şu ampullerin hangisinin ömrünün daha kısa olduğu hiç belli olmuyor. Bazen yeni alınanlar eskilerden daha önce yanıyor.

Üstel Dağılım Babam: - Şu ampullerin hangisinin ömrünün daha kısa olduğu hiç belli olmuyor. Bazen yeni alınanlar eskilerden daha önce yanıyor. Üsel Dağılım Babam: - Şu ampulleri hagisii ömrüü daha kısa olduğu hiç belli olmuyor. Baze yei alıalar eskilerde daha öce yaıyor. Hele şuradaki bildim bileli var. Evde yedek ampul yokke, gerekirse ou söküp

Detaylı

n, 1 den büyük bir sayma sayısı olmak üzere,

n, 1 den büyük bir sayma sayısı olmak üzere, KÖKLÜ SAYILAR, de üyük ir sayma sayısı olmak üzere, x = α deklemii sağlaya x sayısıa α ı yici derecede kökü deir. x m = x m O halde tersi düşüülürse, ir üslü sayıı üssü kesirli ise, o sayı köklü sayı içimide

Detaylı

5 İKİNCİ MERTEBEDEN LİNEER DİF. DENKLEMLERİN SERİ ÇÖZÜMLERİ

5 İKİNCİ MERTEBEDEN LİNEER DİF. DENKLEMLERİN SERİ ÇÖZÜMLERİ 5 İKİNCİ MERTEBEDEN LİNEER DİF. DENKLEMLERİN SERİ ÇÖZÜMLERİ Bir lieer deklemi geel çözümüü bulmak homoje kısmı temel çözümlerii belirlemesie bağlıdır. Sabit katsayılı diferasiyel deklemleri temel çözümlerii

Detaylı

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI µ µ içi Güve Aralığı ALTERNATİF İTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMAI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları

Detaylı

YÜZME HAVUZUNUN AYARLI SIVI SÖNÜMLEYİCİ OLARAK PERFORMANSI

YÜZME HAVUZUNUN AYARLI SIVI SÖNÜMLEYİCİ OLARAK PERFORMANSI . Türkiye Deprem Mühediliği ve Simoloi Koferaı -4 Ekim ODTÜ AKARA ÖZET: YÜZME HAVUZUU AYARLI SIVI SÖÜMLEYİCİ OLARAK PERFORMASI A. Bozer Yrd. Doç. Dr., İşaat Müh. Bölümü, uh aci Yazga Üiveritei, Kayeri

Detaylı

Örnek 2.1 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI III. Markov Süreçleri Ders 7. Koşulsuz Durum Olasılıkları. Örnek 2.1

Örnek 2.1 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI III. Markov Süreçleri Ders 7. Koşulsuz Durum Olasılıkları. Örnek 2.1 Örek.1 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI III Markov Süreçleri Ders 7 Yrd. Doç. Dr. Beyazıt Ocakta Web site: ocakta.bau.edu.tr E-mail: bocakta@gmail.com Reault marka otomobil sahilerii bir soraki otomobillerii de Reault

Detaylı

Doç. Dr. M. Mete DOĞANAY Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ

Doç. Dr. M. Mete DOĞANAY Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ TAHVİL DEĞERLEMESİ Doç. Dr. M. Mee DOĞANAY Prof. Dr. Ramaza AKTAŞ 1 İçerik Tahvil ve Özellikleri Faiz Oraı ve Tahvil Değeri Arasıdaki İlişki Tahvili Geiri Oraı ve Vadeye Kadar Geirisi Faiz Oraı Riski Verim

Detaylı

LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2

LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2 LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ SABİT NOKTA İTERASYONU YÖNTEMİ Bu yötemde çözüme gitmek içi f( olarak verile deklem =g( şeklie getirilir. Bir başlagıç değeri seçilir ve g ( ardışık

Detaylı

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler ve örnekler Güç ve hareket iletimi

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler ve örnekler Güç ve hareket iletimi Makie Elemaları II Prof. Dr. Akgü ALSARAN Temel bilgiler ve örekler Güç ve hareket iletimi İçerik Güç ve Hareket İletimi Redüktör Vites kutusu Örek 2 Giriş 3 Bir eerjiyi, mekaik eerjiye döüştürmek içi

Detaylı

STATİK MUKAVEMET İÇİN TASARIM (Design for Static Strength) Maksimum Normal Gerilme Teorisi (Maximum Normal Stress Theory)

STATİK MUKAVEMET İÇİN TASARIM (Design for Static Strength) Maksimum Normal Gerilme Teorisi (Maximum Normal Stress Theory) Gücelleme:04/11/018 TATİK MUKAVEMET İÇİN TAARIM (Desig for tatic tregth) MUKAVEMET TEORİLERİ (Failure Theories) Maksimum Normal Gerilme Teorisi (Maximum Normal tress Theor) Üç asal gerilmede birisii, malzemei

Detaylı

Tümleştirilmiş Kombinezonsal Devre Elemanları

Tümleştirilmiş Kombinezonsal Devre Elemanları Sayıal Devreler (Lojik Devreleri) Tümleştirilmiş Kombiezoal Devre Elemaları Sayıal itemleri gerçekleştirilmeide çokça kullaıla lojik devreler, lojik bağlaçları bir araya getirilmeiyle tümleştirilmiş devre

Detaylı

t Dağılımı ve t testi

t Dağılımı ve t testi r. Mehme Akaraylı ağılımı ve ei oç. r. Mehme AKSARAYLI.E.Ü. İ.İ.B.F. EKONOMETRİ BÖLÜMÜ mehme.akarayli@deu.edu.r Sude ağılımı Küçük öreklerde (

Detaylı

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları Alteratif üretim

Detaylı

Hava. çıkışı. Fan. Şekil 1 6/7 Motor şasi ve fan gurubunun yalıtımı

Hava. çıkışı. Fan. Şekil 1 6/7 Motor şasi ve fan gurubunun yalıtımı Uygulama /0 Fa ve motor gurubu şasi üzerie cıvatalamış olup şasi de fabrika zemiie dübellerle bağlamak istemektedir. Şasi ve üzerideki toplam kütle 00 kg dır. Motor döme devri =000 dev/dak. Sistemi yere

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

Otomatik Kontrol. Fiziksel Sistemlerin Modellenmesi. Prof.Dr.Galip Cansever. Elektriksel Sistemeler Mekaniksel Sistemler. Ders #4

Otomatik Kontrol. Fiziksel Sistemlerin Modellenmesi. Prof.Dr.Galip Cansever. Elektriksel Sistemeler Mekaniksel Sistemler. Ders #4 Der #4 Otomatik Kontrol Fizikel Sitemlerin Modellenmei Elektrikel Sitemeler Mekanikel Sitemler 6 February 007 Otomatik Kontrol Kontrol itemlerinin analizinde ve taarımında en önemli noktalardan bir tanei

Detaylı

Tek Bir Sistem için Çıktı Analizi

Tek Bir Sistem için Çıktı Analizi Tek Bir Sistem içi Çıktı Aalizi Bezetim ile üretile verile icelemesie Çıktı Aalizi deir. Çıktı Aalizi, bir sistemi performasıı tahmi etmek veya iki veya daha fazla alteratif sistem tasarımıı karşılaştırmaktır.

Detaylı

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ İkici bölümde verileri frekas tablolarıı hazırlaması ve grafikleri çizilmesideki esas amaç; gözlemleri doğal olarak ait oldukları populasyo dağılışıı belirlemek ve dağılışı geel özelliklerii

Detaylı

2.2. Fonksiyon Serileri

2.2. Fonksiyon Serileri 2.2. Foksiyo Serileri Taım.. Herhagi bir ( u (x reel (gerçel değerli foksiyo dizisi verilsi. Bu m foksiyo dizisii tüm terimlerii toplamıa, yai u m (x + u m+ (x + u m+2 (x + u m+3 (x + + u m+ (x + = k=m

Detaylı

Titreşim Sistemlerinin Modellenmesi : Matematik Model

Titreşim Sistemlerinin Modellenmesi : Matematik Model Tireşim Sisemlerii Moellemesi : Maemaik Moel Müheislik sisemleri ile ilgili ireşim aalizlerii gerçekleşirme içi öcelikle sisem serbeslik erecelerii yapılacak ireşim aalizi ile uyumlu olarak emsil eecek

Detaylı

1. GRUPLAR. 2) Aşağıdaki kümelerin verilen işlem altında bir grup olup olmadığını belirleyiniz.

1. GRUPLAR. 2) Aşağıdaki kümelerin verilen işlem altında bir grup olup olmadığını belirleyiniz. Sorular ve Çözümleri 1. GRUPLAR 1) G bir grup olmak üzere aşağıdaki eşitlikleri gösteriiz. i) e G birim elema olmak üzere e 1 = e. ii) a G olmak üzere (a 1 ) 1 = a. iii) a 1, a 2,, a G içi (a 1 a 2 a )

Detaylı

TĐCARĐ MATEMATĐK - 5.2 Bileşik Faiz

TĐCARĐ MATEMATĐK - 5.2 Bileşik Faiz TĐCARĐ MATEMATĐK - 5 Bileşik 57ÇÖZÜMLÜ ÖRNEKLER: Örek 57: 0000 YTL yıllık %40 faiz oraıyla yıl bileşik faiz ile bakaya yatırılmıştır Bu paraı yılı souda ulaşacağı değer edir? IYol: PV = 0000 YTL = PV (

Detaylı

Yrd.Doç. Dr. Mustafa Akkol

Yrd.Doç. Dr. Mustafa Akkol komşuluğu: Taım: ; isteildiği kadar küçük seçilebile poziti bir sayı olmak üzere a a açık aralığıa a R sayısıı komşuluğu deir Örek : Taım: a a a a ve 0 00 olsu ' i 0 00 0 00 999 00 : Z R bir dizi deir

Detaylı

PROJE RAPORU. PROJENİN ADI: Karmaşık Sayıların n. Dereceden Kökler Toplamı ve Trigonometrik Yansımaları

PROJE RAPORU. PROJENİN ADI: Karmaşık Sayıların n. Dereceden Kökler Toplamı ve Trigonometrik Yansımaları PROJE RAPORU PROJENİN ADI: Karmaşık Sayıları. Derecede Kökler Toplamı ve Trigoometrik Yasımaları PROJENİN AMACI: Karmaşık sayıı karekökleri toplamı sıfırdır. Peki. derecede kök toplamı içi de geçerli miydi?

Detaylı

Bölüm 4. Görüntü Bölütleme. 4.1. Giriş

Bölüm 4. Görüntü Bölütleme. 4.1. Giriş Bölüm 4 Görüü Bölüleme 4.. Giriş Görüü iyileşirme ve görüü oarmada arklı olarak görüü bölüleme görüü aalizi ile ilgili bir problem olup görüü işlemei göserim ve aılama aşamalarıa görüüyü hazırlama işlemidir.

Detaylı

Süzgeç. Şekil 4.1 Süzgeçlemedeki temel fikir

Süzgeç. Şekil 4.1 Süzgeçlemedeki temel fikir Deey 4: ayısal üzgeçler Amaç Bu deeyi amacı solu dürtü yaıtlı (FIR) ve sosuz dürtü yaıtlı (IIR) sayısal süzgeçleri taıtılması ve frekas yaıtlarıı icelemesidir. Giriş iyal işlemede süzgeçleme bir siyali

Detaylı

AKIŞKAN BORUSU ve VANTİLATÖR DENEYİ

AKIŞKAN BORUSU ve VANTİLATÖR DENEYİ AKIŞKA BORUSU ve ATİLATÖR DEEYİ. DEEYİ AMACI a) Lüle ile debi ölçmek, b) Dairesel kesitli bir borudaki türbülaslı akış şartlarıda hız profili ve eerji kayıplarıı deeysel olarak belirlemek ve literatürde

Detaylı

ORTALAMA EŞĐTSĐZLĐKLERĐNE GĐRĐŞ

ORTALAMA EŞĐTSĐZLĐKLERĐNE GĐRĐŞ ORTALAMA EŞĐTSĐZLĐKLERĐNE GĐRĐŞ Lokma Gökçe Olimpiyat problemlerii çözümüde eşitsizlik teorisi öemli bir yer tutar. Baze bir maksimum miimum değer problemide, baze bir geometrik eşitsizlik kaıtıda, baze

Detaylı

Fresnel Denklemleri. 2008 HSarı 1

Fresnel Denklemleri. 2008 HSarı 1 Feel Deklemle 8 HSaı 1 De İçeğ Aa Yüzeyde Mawell Deklemle Feel şlkle Yaıma Kıılma 8 HSaı Kayak(la Oc ugee Hech, Alfed Zajac Addo-Weley,199 Kuaum leko-diamğ (KDİ, Rchad Feyma, (Çev. Ömü Akyuz, NAR Yayılaı,

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

vor vsu n Sini 2 = n 12 = sabit ; Sinr n1 Sini n = Sinr Sinr = Sini

vor vsu n Sini 2 = n 12 = sabit ; Sinr n1 Sini n = Sinr Sinr = Sini KIRILMALAR Gülük hayatta çok sık rastladığımız ve gözlemlediğimiz bir olaydır kırılma. Bir su kuyusua baktığımız zama kuyuu dibii daha yakıda görürüz. Çay bardağıdaki kaşığı bardak içideyke kırık gibi

Detaylı

Alçak Geçiren Flitre ve Faz Farkı Kavramı

Alçak Geçiren Flitre ve Faz Farkı Kavramı EEM 3 - Elektrik - Elektronik Mühendiliğe Giriş Deney ralık 08 lçak Geçiren Flitre ve Faz Farkı Kavramı. İlgili Devre Şemaı ve Teorik Formülayon Şekil. lçak geçiren litre ve girişe uygulanan üoidal. Kirchho

Detaylı

(c) λ>>d. (b) λ d. (a) λ<<d

(c) λ>>d. (b) λ d. (a) λ<<d 1. Geometrik Otik Geometrik otik düzgü düzlem elektromayetik dalgaları arklı malzemeleri ara yüzeyide yasıma ve kırılmasıı ieler. Pratikte dalgaları madde ile etkileşmeside düzgü düzlem dalgalarda bahsedemeyiz.

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ-MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ-MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1 MK371 ISI TRANSFERİ (2+2) DERSİ

EGE ÜNİVERSİTESİ-MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ-MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1 MK371 ISI TRANSFERİ (2+2) DERSİ EGE ÜNİVERSİESİ-MÜHENDİSİK FAKÜESİ-MAKİNA MÜHENDİSİĞİ BÖÜMÜ 1 MK371 ISI RANSFERİ (+) DERSİ-ÖZE BİGİER: (8.6) EGE ÜNİVERSİESİ-MÜHENDİSİK FAKÜESİ MAKİNA MÜHENDİSİĞİ BÖÜMÜ MK371 ISI RANSFERİ (+) DERSİ.BÖÜM

Detaylı

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ .4.26 5. HAFTA ISF44 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ Mekul Kıymet Yatırımlarıı Değerlemesi Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 Temel Değerleme Modeli Mekul Kıymet Değerlemesi

Detaylı

Tahmin Edici Elde Etme Yöntemleri

Tahmin Edici Elde Etme Yöntemleri 6. Ders Tahmi Edici Elde Etme Yötemleri Öceki derslerde ve ödevlerde U(0; ) ; = (0; ) da¼g l m da, da¼g l m üst s r ola parametresi içi tahmi edici olarak : s ra istatisti¼gi ve öreklem ortalamas heme

Detaylı

ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ

ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ Öğreme Etkili Hazırlık ve Taşıma Zamalı Paralel Makieli Çizelgeleme Problemi HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ TEMMUZ 2006 CİLT 2 SAYI 4 (67-72) ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL

Detaylı

12.7 Örnekler PROBLEMLER

12.7 Örnekler PROBLEMLER 2. 2.2 2.3 2.4 Giriş Bir Kuvvetin ve Bir Momentin İşi Virtüel İş İlkei Genelleştirilmiş Koordinatlar Örnekler Potaniyel Enerji 2.5 Sürtünmeli Makinalar ve Mekanik Verim 2.6 Denge 2.7 Örnekler PROBLEMLER

Detaylı

Ele Alınacak Ana Konular. Hafta 3: Doğrusal ve Zamanla Değişmeyen Sistemler (Linear Time Invariant, LTI)

Ele Alınacak Ana Konular. Hafta 3: Doğrusal ve Zamanla Değişmeyen Sistemler (Linear Time Invariant, LTI) 5..5 Ele Alıaca Aa Koular Ayrı-zama işaretleri impuls dizisi ciside ifade edilmesi Ayrı-zama LTI sistemleri ovolüsyo toplamı gösterilimi Hafta 3: Doğrusal ve Zamala Değişmeye Sistemler (Liear Time Ivariat

Detaylı

TEK-FAZLI TRANSFORMATÖRÜN PARAMETRELERİNİN BULUNMASI DENEY 325-02

TEK-FAZLI TRANSFORMATÖRÜN PARAMETRELERİNİN BULUNMASI DENEY 325-02 İNÖNÜ ÜNİERSİTESİ MÜENDİSİK FKÜTESİ EEKTRİK-EEKTRONİK MÜ. BÖ. 325 EEKTRİK MKİNRI BORTURI I TEK-FZI TRNSFORMTÖRÜN PRMETREERİNİN BUUNMSI DENEY 325-02 1. MÇ: Tek fazlı tranformatörün çalışmaını incelemek

Detaylı

Diş sayısı tam sayı olması gerekmektedir. p p d. d m = ve

Diş sayısı tam sayı olması gerekmektedir. p p d. d m = ve DĐŞLĐLER Diş Boyuları Taba Kavisi (Fille Radius) Diş başı yüksekliği (Addedum) Taba yüksekliği(dededum) Diş yüksekliği (Addedum +Dededum) Taksima (Circular pich) Diş kalılığı (Tooh Thickess) Dişler arasıdaki

Detaylı

Standart Formun Yapısı. Kanonik Form. DP nin Formları SİMPLEX YÖNTEMİ DP nin Düzenleniş Şekilleri. 1) Optimizasyonun anlamını değiştirme

Standart Formun Yapısı. Kanonik Form. DP nin Formları SİMPLEX YÖNTEMİ DP nin Düzenleniş Şekilleri. 1) Optimizasyonun anlamını değiştirme 5.0.06 DP i Düzeleiş Şekilleri DP i Formları SİMPLEX YÖNTEMİ ) Primal (özgü) form ) Kaoik form 3) Stadart form 4) Dual (ikiz) form Ayrı bir kou olarak işleecek Stadart formlar Simplex Yötemi içi daha elverişli

Detaylı

Su Yapıları II Hidroelektrik Enerji Üretimi

Su Yapıları II Hidroelektrik Enerji Üretimi Su Yapıları II Hidroelektrik Eerji Üretimi Yrd. Doç. Dr. Burha ÜNAL Bozok Üiversitesi Mühedislik Mimarlık Fakültesi İşaat Mühedisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burha ÜNAL Bozok Üiversitesi aat Mühedislii

Detaylı

9/29/2015. Ele Alınacak Ana Konular. Hafta 1: İşaretler ve Sistemler. Sürekli-zaman ve ayrık-zaman işaretler. Bağımsız değişkenin dönüştürülmesi

9/29/2015. Ele Alınacak Ana Konular. Hafta 1: İşaretler ve Sistemler. Sürekli-zaman ve ayrık-zaman işaretler. Bağımsız değişkenin dönüştürülmesi Ele Alıacak Aa Koular Sürekli-zama ve ayrık-zama işareler Bağımsız değişkei döüşürülmesi Hafa : İşareler ve Sisemler Üsel ve siüzoidal işareler İmpuls ve birim basamak foksiyoları Sürekli-zama ve ayrık-zama

Detaylı