Ölümcül Toplant lar. fl Yaflam ndaki En Ac Verici Sorunun Çözümüyle lgili Bir Liderlik Öyküsü PATRICK LENCIONI. Çeviren Ekin Duru

Transkript

1 Ölümcül Toplant lar

2 Ölümcül Toplant lar fl Yaflam ndaki En Ac Verici Sorunun Çözümüyle lgili Bir Liderlik Öyküsü PATRICK LENCIONI Çeviren Ekin Duru

3 ISBN Death by Meeting Jossey Bass Patrick Lencioni, 2004 bzd Yay n ve letiflim Hizmetleri Optimist Yay m Da t m Telefon: Faks : e-posta: bilgi@optimistkitap.com Optimist yay n no. : 011 Yay ma haz rlayan : Cemal Engin Birinci bas m Düzelti Düzenleme Bask ve cilt : Ekim 2004, stanbul : Fevzi Gölo lu : Selim Talay : Acar Matbaac l k A.fi.

4 çindekiler Girifl 7 Öykü 9 Bafllang ç 10 Birinci K s m: Geçmifle Dönüfl 11 kinci K s m: Dü üm Noktas 25 Üçüncü K s m: Bafl Kahraman 55 Dördüncü K s m: Eylem 71 Beflinci Bölüm: Karar 171 Model 213 Toplant lar n Paradoksu Problem: Dram Yoklu u Problem: Ba lamsal Yap Eksikli i 224 En Büyük Meydan Okuma: Çok Fazla Toplant Masal 240 Toplant larla lgili Son Bir Düflünce 243 Haftal k Taktik Toplant s K lavuzu 244 Teflekkür 245

5 Ola anüstü insan kar m Lana ya Sars lmaz güven ve iyimserli in için

6 Girifl Toplant lara kat lmak zorunda olmasayd m iflimi çok daha fazla severdim. Bu sözleri y llar boyunca birlikte çal flt m birçok yöneticiden duymuflumdur. Bir zamanlar bunu anlay flla karfl - lar hatta e lendirici bulurdum, ama sonunda bunun ifl kültürümüzün durumuyla ilgili üzücü bir yorum oldu u kan s na vard m. Bir ameliyat öncesi bir cerrah n hemfliresine, nsanlar ameliyat etmek zorunda olmasayd m bu ifli gerçekten severdim dedi ini düflünün. Ya da bir orkestra flefinin bir temsilden önce, Bu konserler olmasayd iflimden daha fazla zevk al rd m dedi ini. Hatta bir futbolcunun, Maça ç kmak zorunda kalmasam iflimi çok severdim dedi ini. Saçma, de il mi? Ama toplant lardan yak n rken bizim yapt m z da aynen bu. fiöyle düflünün. fiirketlerin bafl nda ve yönetiminde yer alanlar m z n bafll ca görevi toplant lar düzenlemektir. Eninde sonunda do um yapt rmak, gol atmak ya da sahneye ç kmak gibi somut ve fiziksel bir görev için ifle al nmad k. Hofllansak da hofllanmasak da, toplant lar bir ameliyathaneye, bir oyun alan na ya da bir sahneye oldukça benzer konumdad r. Ama gene de ço umuz toplant lardan nefret ederiz. Yak n r, kaç nmaya çal fl r ve kendimiz yönetiyor bile olsak bir an önce bitmelerini iple çekeriz. fiirket yönetimimizin en 7

7 Ölümcül Toplant lar önemli unsuru olan bu faaliyeti böylesine s k c ve gereksiz bulmam z ne kadar ac. Tüm bunlar gereksiz ve utanç verici, çünkü toplant lar çok önemlidir. Hükümetler savafla girip girmeme kararlar n burada al rlar, bakanlar ve yard mc lar vergi indiriminin yararlar n burada tart fl rlar ve yönetim kurulu baflkanlar ve üyeleri yeni bir marka ya da ürün yaratma ya da bir fabrikay kapatma konular n burada de erlendirirler. Bu nedenle flunu sormak istiyorum: E er toplant lardan nefret edersek flirketimizin baflar ya ulaflmas na yol açacak sa l kl kararlar alabilir miyiz? Sanm yorum. Bir ekibin ortak deneyimlerinden yararlanarak dinamik, hareketli ve konuya odaklanm fl tart flmalar sonucu kararlar al nan bir toplant n n yerini hiçbir fley tutamaz. Gerçek fludur ki baflar s z toplant larda sa l ks z kararlar al n r ve bu da s radanl n en belirgin göstergesidir. Ama umutsuzlu a kap lmayal m. Toplant lara al fl lagelen, geleneksel davran fl n d fl nda bir bak fl aç s yla yaklafl r, video-konferanslar, internet yaz l mlar ya da karmafl k düzenlemelerle hiçbir ilgisi olmayan birkaç kural uygularsak s k c ve gereksiz buldu umuz toplant lar verimli, ilginç ve hatta enerjik bir konuma dönüfltürebiliriz. Bunu yaparken ayn zamanda toplant lar n tekdüzeli inden yak narak zaman, enerji ve coflkular n bofl yere harcayan rakiplerimize fark atar z. Bunun nas l sa lanaca na bir örnek olarak toplant larla görülmedik bir flekilde bafla ç kan bir yöneticiyle ilgili bir öykü yaratt m. Öyküyü bu fikirleri kuruluflunuzda uygulaman za yard mc olacak baz pratik öneriler izlemektedir. Kitab m z n Türkçe bask s nda okumada ak c l kolaylaflt rmak için isimler de Türkçelefltirilmifltir. Toplant lar n z daha etkin k lmak ve hem kendinizin hem de çal flanlar n z n flevkini yeniden kamç lamak yolundaki çal flmalar n zda flans n z aç k olsun. 8

8 Öykü

9 Bafllang ç Murat Evrim yaflam nda hiç bu kadar gergin olmam flt. On alt yafl ndayken babas n n cenazesinde konuflma yapmaya haz rland zaman bile. Kar s na evlenme teklif ederken dahi. Yaflam ndaki en önemli golf turnuvas nda oyunu kazan p kaybetmesini belirleyecek vuruflu yapmak üzereyken bile. Hay r, an bu and. On dakika sonra Toplant bafllayacakt ve Murat mesle inin, parasal gelece inin ve s f rdan bafllay p oluflturdu u flirketinin önündeki iki saate ba l oldu una kesinlikle inanmaktayd. Bir an kusmak üzere oldu unu sand. Yaflam m nas l bu kadar çabuk altüst olabilir? diye kendi kendine sordu.

10 Birinci K s m Geçmifle Dönüfl

11 Kifli Çal flanlar n ço u Murat ola anüstü bir insan ama s radan bir baflkan olarak tarif ederdi. Kiflisel aç dan, baflkanlar n gerçekten severlerdi. Murat sad k bir efl, dört çocu unu çok seven, namuslu, yard msever bir kifli ve komflu idi. Bu adamdan hofllanmamak hatta hayran olmamak elde de ildi. Bir yönetici olarak k s tl l bu nedenle daha da flafl rt - c yd. 13

12 Yaflam Öyküsü Evrim ailesi son elli y ld r güney sahillerindeki bu kentte mütevaz bir yaflam sürmekteydi ve Murat yöredeki golf sahalar n n üstünde ya da çevresinde, top toplay c ya da bahç van olarak çal flarak büyümüfltü. Golfe düflkünlü ü ancak bilgisayarlara olan merak yla boy ölçüflebilirdi; bu nedenle ortaö renimini tamamlad ktan sonra evden ayr l p baflkentteki bir üniversitede elektrik mühendisli i ve bilgisayar bilimi e itimi ald. Dört y l sonra dersleri aç s ndan vasat ama golf alan nda büyük turnuva s ralamas n n en bafl nda yer alan bir ö renci olmufltu. Murat, büyük turnuvaya kat lman n ve bir gün kendi memleketinde dostlar n n ve ailesinin önünde sahilde oynaman n çekicili i karfl s nda direnemedi. Bu nedenle bir eleme turuna kat ld ve k sa sürede dingin esprileri ve vurufllarla ilgili önerilere gereksinim duyanlar için sergiledi i yard mseverli i ile çevresinde en sevilen oyunculardan biri oldu. Bunu izleyen befl y l boyunca Murat ikinci kademe turnuvalarda bir hayli baflar l oldu ve geçimini sa layacak kadar para kazand. Ama tam büyük turnuvaya kat lacakken golfçülerin yips ad n verdi i kronik bir s k nt ya düfltü bu, vurufl esnas nda k m ldamadan durmay engelleyen bir tür rahats zl kt. Birçok gelecek vaat eden oyuncunun kariyeri bu sahte-fizyolojik yips nedeniyle sona ermiflti ve Murat de istemeden onlar n aras na kat ld. 14

13 Yaflam Öyküsü Murat bir düfl k r kl yaflad nda bunun kendisini engellemesine asla meydan vermezdi; bu nedenle kendisine yeni bir hedef belirleyerek evine döndü. Birkaç ay içinde evlendi, biriktirdi i parayla küçük bir ev sat n ald, yöredeki iki program yap mc s yla anlaflt ve piyasada gördüklerinden çok daha gerçekçi oldu una inand bir golf video oyunu haz rlamaya giriflti. Bu girifliminin sonucu tüm beklentilerinin üstünde oldu. 15

14 F rsat Yip Yaz l m flirketini kurmas ndan iki y l sonra Murat ilk ürününü piyasaya sürdü. Bu tüm sporla ilgili oyunlar n n gerçekçilik standard na bir örnek oluflturdu. Bu sporla ilgili derin bilgisi sayesinde, oyun tüm golf kurallar n n püf noktalar n ve tabii ki vurufllar n inceli ini kapsamaktayd. Daha bafllang çta oyun akla gelebilecek en önemli müflteri oda n n, bizzat golfçülerin göz bebe i oldu. Turnuvalara kat lan birçok oyuncu ile yak n dostluklar kurmufl oldu u için Murat baflar l genç golfçülerin bir k sm ndan yüksek miktarlarda olmasa da etkin sponsorluk sa lamay baflard. Ama Yip in bir video oyunu olman n ötesinde bir baflar kazanmas ve spor bas n nda yer almas bir rastlant sonucuydu. Murat n dostlar ndan biri ürünün piyasaya ç kmas n n üstünden bir y l geçmeden ilk büyük turnuvay kazand. Turnuva sonras ndaki bas n konferans nda kendisine baflar l vurufllar n n s rr soruldu. Neredeyse utanarak, Bunu söyledi ime kendim de inanam yorum dedi, ama san - r m son zamanlarda oynamakta oldu um bir video oyununun bunda pay var. Böylece baklay a z ndan ç karm fl oldu. 16