Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme"

Transkript

1 Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice - 11(2) Bahar/Spring Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları İletişim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme Ramazan ACUN a Hacettepe Üniversitesi Öz Bu çalışmada, üniversite seviyesinde tarih öğretim programları geliştirmede ve/veya mevcut bir programı tutarlık ve bütün açısından değerlendirmede kullanılabilecek kavramsal bir çerçeveye yer verilmektedir. Bu çerçeve, Tarih Eğitim Sistemi (TES) ve Tarih Araştırma Sistemi (TAS) adlı, birbiriyle sıkı sıkıya ilişkili, sistem yaklaşımın esas alan iki modelden oluşmaktadır. TES, tarih eğitim-öğretim sürecini modellerken, TAS tarihçilik mesleğini modellemektedir. Kavramsal çerçevenin kullanılabilirliği tarih bölümü için geliştirilen taslak bir programla gösterilmiştir. Bütün seviyeler (lisans, yüksek lisans ve doktora) için ortak olarak belirlenen temel alanlar, bu alanlarda her seviye için farklılaşacak şekilde önerilen dersler, derslerde uygulanabilecek proje tabanlı eğitim ve elektronik kayda (log) dayalı ölçme ve değerlendirme metotları ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Çalışma, tarih alanı için bir ilktir. Ayrıca, çalışma kapsamında geliştirilen TES ve TAS modelleri jenerik olup diğer sosyal bilim alanları için kolayca uyarlanabilir niteliktedir. Geliştirilen kavramsal çerçeve, sadece tarih alandaki eğitimöğretimi değil, alanın kendisini de sistem yaklaşımı ile modelliyor olması bakımından, Türkiye de program geliştirme alanında bu yaklaşımı konu alan diğer araştırmalardan farklılık göstermektedir. Anahtar Kelimeler Tarih Eğitimi, Tarihçilik, Sistem Yaklaşımı, Tarihte Program Geliştirme Üniversitelerin tarih bölümü öğretim programlarının birbirlerinden çok farklı olduğu kısa bir inceleme ile görülebilmektedir. Bu farklılıkların bir kısmının bölümün sahip olduğu öğretim kadrosu, bulunduğu üniversitenin benimsediği eğitim-öğretim yaklaşımı ve o üniversitenin içinde bulunduğu bölgenin/ülkenin eğitim politikası gibi kabul edilebilir faktörlerden kaynaklanırken, diğer bir kısmının ise tutarlı ve bütünlüğü olan bir program geliştirebilmek için gerekli kavramlaştırma eksikliğinden kaynaklandığı söylenebilir. Gerçekten de yıl öncesinde tarih bölümlerinde derslerin belirlenmesi ve içeriklerinin hazırlanması zaman bölümlemesi esas alınarak yapılırdı; a Dr. Ramazan ACUN. Tarih alanında Doçenttir. Çalışma alanları arasında Tarih ve Bilgisayar (Tarihi Bilişim), e-öğrenme ve Bilim Tarihi yer almaktadır. İletişim: Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü Beytepe, Ankara/ TÜRKİYE. Elektronik posta: acun@hacettepe.edu. tr; Tel: Fax: ilkçağ tarihi, ortaçağ tarihi, yeniçağ tarihi gibi. Bunun eksik olduğu anlaşıldı ve tamamen değilse bile büyük ölçüde vazgeçildi. Yeni bir eğilim olarak ortaya çıktığı görülen coğrafi bölümlemeyi esas programlar da, benzer şekilde, eksik ve keyfidir. Bu çalışmanın amacı, üniversiteler için tutarlı bir tarih öğretim programı geliştirmede ve/veya mevcut bir programı bir tutarlılık açısında değerlendirmede kullanılabilecek bir kavramsal çerçeve ortaya koymaktır. Bunun için Tarih Eğitim Sistemi (TES) ve Tarih Araştırma Sistemi (TAS) adlı, sistem yaklaşımı temel alan, birbiriyle sıkı sıkıya ilişkili iki model geliştirilmiştir. Makalenin bundan sonraki ilk bölümünde sistem yaklaşımına dayalı olarak program geliştirme alanında dünyada ve Türkiye de yapılan çalışmalar kısaca gözden geçirilmektedir. Daha sonraki iki bölümünde sırasıyla TES ve TAS modelleri anlatılmaktadır. Daha sonra, söz konusu bu modellerden hareketle örnek bir çalışma olarak geliştirilen Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Programları taslağına yer verilmektedir. Bu taslakta bü- 823

2 K U R A M V E U Y G U L A M A D A E Ğ İ T İ M B İ L İ M L E R İ tün seviyeler (lisans, yüksek lisans ve doktora) için ortak olarak belirlenen temel alanlar, bu alanlarda her seviye için farklılaşacak şekilde önerilen dersler, derslerde uygulanabilecek proje tabanlı öğretim ve proje kapsamında gerçekleştirilen etkinliklerin elektronik kaydına (log) dayalı ölçme ve değerlendirme metotları ayrıntıları ele alınmaktadır. Sonra gelen Tartışma bölümünde önerilen yaklaşımın eğitim teorilerindeki son gelişmeler çerçevesinde değerlendirilmesi yapılmaktadır. Eğitimde Program Geliştirme ve Sistem Yaklaşımı Eğitim bilimlerinde öğrenme-öğretim programı geliştirme konusunda temel olarak iki yaklaşımdan söz edilebilir. Birincisi Ralph Tyler (1949) tarafından ileri sürülen ürün yaklaşımı, diğeri de Lawrence Stenhouse (1975) ile özdeşleştirilen süreç yaklaşımıdır. Her iki yaklaşımda da programın temel unsurları hedef, içerik, öğrenme yaşantıları ve değerlendirmedir. Ancak, ağırlık noktaları farklıdır. Ürün yaklaşımı, davranış hedeflerinin belirlenmesine ağırlık vermektedir. Buna göre, eğitimin amacı öğrencide istendik davranış elde edilmesidir. Öğretim programı da esasında uygulanması gereken bir takım dokümanlardır. Süreç yaklaşımında ise öğretim programı fiziki bir şey olmaktan çok, öğretim elemanı, öğrenci ve içerik (bilgi) arasındaki sürekli bir etkileşimdir. Diğer bir ifadeyle, sınıfta ne oluyorsa, insanlar ne için hazırlanıyor ve neyi değerlendiriyorsa öğretim programı işte odur. Sistem yaklaşımı, bilgisayar sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, üçüncü bir yaklaşım olarak öne çıkmaya başlamıştır. Buna göre, çok basitçe, girdiler bir işlem süreci sonucunda çıktılara dönüşür. Çıktılar, bir geri besleme mekanizması aracılığı ile bir sonraki adımda sisteme tekrar girebilir. Bu yaklaşım, eğitime uygulandığında ürün ve süreç yaklaşımlarının her ikisini de içeren daha bütüncül bir bakış açısı getirmektedir. Wulf ve Schave (1984) tarafından önerilen sistem yaklaşımına dayalı program geliştirme modeline göre, program geliştirme süreci üç aşamada ele alınmaktadır. Birinci aşamada seçilen bir komisyon tarafından problemin tanımlanması yapılmakta ve ihtiyaçlar belirlenmektedir. Modelin ikinci aşaması geliştirmedir. Burada, önce ihtiyaçlara uygun içerik belirlenmektedir. Sonra, öğrencide oluşması amaçlanan davranışlar ve bu davranışları kazandırıcı uygun öğretim materyalleri, ders planları ve öğrenme ortamları hazırlanmaktadır. Modelin üçüncü ve son aşaması ise değerlendirme ve geri besleme mekanizmasıdır. Değerlendirme, öğrenme durumlarına göre farklı şekillerde yapılmaktadır. Geri besleme mekanizması, program geliştirme sürecinin her aşamasında yer almaktadır. Ancak geri beslemenin yoğun olarak yer aldığı alan değerlendirmedir. Türkiye deki program geliştirme alanındaki uzmanların ürün yaklaşımının etkisi altında kaldıkları söylenebilir (Demirel, 1992, s. 35). Ancak, az da olsa sistem yaklaşımını ele alan çalışmalar da bulunmaktadır. Mesela, Varış (1989) eğitimde program geliştirmenin tarihini kısaca özetledikten sonra, sistem yaklaşımını genel özellikleriyle tanımlamaktadır. Doğan (1974) sistem yaklaşımı hakkında genel bilgi verdikten sonra, mesleki ve teknik alanlarda uygulamaya dönük örnekler vermektedir. Şahinkesen (1990), yaklaşımın temel kavramlarını açıkladıktan sonra, Wulf ve Schave (1984) modelinin yukarıda birer cümle ile özetlenen adımlarını yine mesleki teknik eğitimden örneklerle açıklamaktadır. Bu kısa literatür özetinden, sistem yaklaşımıyla program geliştirme hakkında Türkiye de yapılan çalışmaların yeterli olmadığı, değişik alanlarda daha çok uygulama örneklerine ihtiyaç bulunduğu sonucu çıkarılabilir. Bu çalışmada, yaklaşımın tarihte program geliştirmede uygulanması denenmektedir. Ancak, çalışmada vurgu, öncekilerden farklı olarak, belli bir modelin adımlarının açıklanmasından çok, yaklaşıma dayalı model geliştirmededir. Sistem Yaklaşımıyla Tarih Eğitimi Tekrarlamak gerekirse, sistem yaklaşımının esası, girdilerin bir işlem süreci sonucunda çıktılara dönüşmesidir. Çıktılar, bir geri besleme mekanizması aracılığı ile bir sonraki adımda girdi olarak sisteme tekrar girebilir. Sistem yaklaşımıyla tarih eğitimi veya bu çalışmada kullanıldığı adıyla, Tarih Eğitim Sistemi (TES) Şekil 1 deki gibi modellenebilir. Şekil 1. Tarih Eğitimi Sistemi (TES) 824

3 ACUN / Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme Modele göre, girdileri öğrenci, ders içerikleri ve tarihçi öğretim elemanı olan bir eğitim-öğretim süreci sonunda mezuniyet törenlerinde sevinçten kepleri havaya fırlatan tarihçi mezunlar ve tecrübeli tarihçiler çıkmaktadır-öğretim elemanları bir öğretim yılı sonunda daha tecrübeli hale gelmektedirler. Mezunlar, bir sonraki adımda (öğretim yılında) yüksek lisans ve doktora gibi farklı bir seviyede tekrar sisteme girebilmektedir. Mezunların iş hayatındaki başarı durumları hakkında araştırmaya dayalı bilgiler de geri besleme mekanizması yoluyla sistem girdilerini etkileyebilmektedir. Bu etki daha çok ders içerikleri, öğretim metotları ve öğretim kadrosundaki değişiklikler (iyileştirmeler) şeklinde olacaktır. Sistemin eğitim-öğretim süreci parçasında, uygulanan eğitim-öğretim ve ölçme-değerlendirme metotları yer almaktadır. Öğrenme/öğretim ve ölçme değerlendirme konusu aşağıda, Öğretim Metodu ve Ölçme Değerlendirme başlığı altında ele alınmaktadır. Sistem girdilerinin kalitesi, çıktıların kalitesini doğrudan etkileyecektir. Bilgisayar programcıları bunu veciz bir şekilde ifade etmiştir: Garbage In, Garbage Out (GIGO). Kısaca, nasıl bir çıktı ya da hangi nitelikte bir son ürün bekleniyorsa girdiler ve işlem sürecinin ona göre düzenlenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, TES modelinin girdileri olan öğretim elemanı, öğrenci, ders içerikleri ve uygulanan öğretim metotlarının kalitesi sistemin çıktısı olan tarihçi mezunların kalitesi ile yakından ilgilidir. Türk yüksek öğretiminde şimdiki durumda bölümler, gelen öğrencinin kalitesi konusunda hemen hemen hiçbir kontrole sahip değildir (o çok daha büyük bir sistem tarafından belirlenmektedir). Öğretim kadrolarının niteliğini belirleme konusunda ise ancak kısmı bir kontrolleri söz konusudur. Bölümlerin tam kontrol sahibi olduğu alan öğretimin içeriği ve öğretme yöntemidir. Kısaca, tarih bölümleri, ancak ders içeriklerini ve öğretim metotlarını maniple ederek istedikleri nitelikte tarihçi yetiştirmeye çalışacaktır. Peki, istenilen nitelikte tarihçi ne demektir? Belki bundan da önce sorulması gereken: Tarih nedir ve tarihçilik nasıl bir meslektir? Bu soruların cevapları da yine sistem yaklaşımı kavramları kullanılarak aşağıda verilmektedir. Sistem Yaklaşımıyla Tarihçilik Tarihçiliğin ne olduğu konusunda ciltler yazılmıştır. Ancak, E. H. Carr ın (1996, s. 37) şu tanımının genel olarak kabul gördüğünü söylemek mümkündür: Tarih, tarihçi ile olguları arasında karşılıklı bir etkileşim süreci; bugünle geçmiş arasında kesintisiz bir diyalogdur. Olgunun ne olduğu tartışılabilir. Tartışılmayacak tek şey, olgulara temel oluşturan olayların bir zaman ve mekân çerçevesi içinde meydana geldiğidir. Zaman ve mekân olguların bağlamını oluşturur ve olguların anlaşılması, anlamlandırılması için gereklidir. Başka bir ifadeyle, zaman ve mekân her olgunun ayrılmaz niteliğidir. Tarihçiler için tarihi zaman yazı ile başlar -ondan önceki dönemler, Arkeoloji ve Antropoloji gibi bilimlere bırakılmıştır. Ne zaman bittiği ise tartışmalıdır. Ancak, genel eğilim, tarihi zamanı yakın dönem tarihi adı altında içinde bulunulan ana kadar getirmek olarak belirmektedir (Acun, 2008). Tarihçiler için mekân teoride bütün dünyadır. Pratikte, fizikteki yerellik ilkesi burada da geçerlidir. Bu ilkeye göre, bir nesne doğrudan sadece kendi yakın çevresi tarafından etkilenmektedir. Gerçekten de, Tarihçiler kendilerini genellikle yakın çevre ile sınırlamaktadırlar. Bu gözlemden hareketle, Türkiye deki bir üniversitenin tarih bölümü için en uygun mekân sınırlandırmasının Türkiye ve çevresi olduğu söylenebilir. Ancak buradaki Türkiye bugünkü anlamda Türkiye, yani Türkiye Cumhuriyeti değil, tarihi anlamda Türkiye dir ki, farklı zamanlarda farklı coğrafyaları ifade etmiştir. Carr ın tarih tanımı ve sistem yaklaşımı esas alınarak Şekil 2 deki model oluşturulmuştur. Bu modele Tarih Araştırma Sistemi (TAS) adı verilmiştir. Şekil 2. Tarih Araştırma Sistemi (TAS) Modele göre, miktarı bugüne yaklaştıkça artan (ters piramit bunu temsil etmektedir) olgular ev- 825

4 K U R A M V E U Y G U L A M A D A E Ğ İ T İ M B İ L İ M L E R İ reninden seçilen olgular (örneklem), araştırılan konu hakkında daha önce yazılmış tarihler, araştırılan konunun günümüze uzantıları konusunda diğer sosyal bilimlerin ortaya koyduğu bilgiler, sosyo-ekonomik-politik konjonktür verileri tarihçinin zihnine giren girdilerdir. Bunlara, iç girdiler adı verilen tarihçinin kendi sosyo-kültürel arkaplan verileri dahil edilerek işlenir. Girdiler, gerektiğinde olgu seçimine geri dönmeyi de içeren rekürsiv bir yazma süreci sonucunda Tarih olarak çıktıya dönüşür. Model, bir tarih araştırmasında birebir aynı olguları kullanmış ve hatta aynı eğitimi almış (aynı sosyal bilim bilgisine sahip) olsa dahi, iki tarihçinin yazacağı tarihlerin neden farklı olacağını da çok güzel açıklamaktadır: Girdilerden en az biri, sosyokültürel kişisel arka plan verileri, her tarihçi için farklı olacaktır. Bu da çıktıyı, yani, yazılan tarihi etkileyecektir. Bu anlamda modelin rölativist bir tarih yazımını işaret ettiği söylenebilir. Modelin bir başka özelliği ise jenerik olmasıdır. Tarihçi ve Tarih kaldırılıp, yerine herhangi bir sosyal bilim disiplini ve o disiplinin mensubu bilimci konulabilir. Model tutarlılığını ve geçerliliğini koruyacaktır. Model bu haliyle evrenseldir. Dünya tarihi çalışmaları için kullanılabilir. Ancak, tarihçiler araştırmalarında genellikle baş edebilecekleri bir konuyu, belli bir zaman ve mekân sınırlaması içinde ele alırlar. Bu noktada önemle not edilmelidir ki, bilişim teknolojilerindeki ilerlemeler tarihçinin geçmişte tabi olduğu sınırları bütünüyle kaldırmadıysa bile oldukça esnetmiştir. Tarihin Girdileri TAS modelinde görüldüğü üzere, tarih en temel girdisi olgulardır. Olgular bugünden geriye doğru gidildikçe azalmaktadır. Bunun mecburen yapılacak olgu seçimi, işlenmesi ve yorumlanması bakımdan farklı sonuçları vardır. Zaman içinde geriye doğru gidildikçe ele alınması gereken olgu sayısı azaldığı için seçme kolaylaşmakta, hatta seçme diye bir problem kalmamakta, buna karşılık bunları anlamlandırmak, kaynakları okumak giderek zorlaşmaktadır. Kaynakları okuyabilmek için çoğu kere ölü dilleri ve/veya artık kullanılmayan alfabe ve yazı çeşitlerini öğrenmek gerekmektedir. İlave olarak, eski toplumsal ve ekonomik yapıları anlamak için insan yapımı kalıntılar ve fosiller gibi kaynakları kullanan arkeoloji ve antropoloji gibi bilimlerin bulgularına ihtiyaç duyulmaktadır. Günümüze yaklaştıkça, tam tersine, karmaşıklaşan söz konusu toplumsal ve ekonomik yapılar ile bu yapılar üzerinde gelişen ilişkileri ve bunları düzenleyen kuralları anlayabilmek için siyaset, sosyoloji, iktisat ve hukuk gibi bilimlerin ortaya koyduğu kavram ve teorilere ihtiyaç duyulmaktadır. Artan olgu sayısı, bunlardan temsil kabiliyeti yüksek seçme yapılmasını gerektirmektedir. Bu da tarihçinin diğer sosyal bilimlerce rutin olarak kullanılan tesadüfi örnekleme ve tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerini bilmeleri ve kullanmalarını gerekli kılmaktadır. Böylece, büyük ölçüde, kişisel tercihlere göre yapılan olgu seçimine dayalı analizlerin yarattığı tartışmalı sonuçların önüne geçilmiş olacaktır. Seçilen olgu ya da verilerin analizi ve yönetimi ise günümüzde artık webden de erişilebilen modern veri tabanı metotları ile yapılmaktadır. TAS modelinin, rölativist bir tarih yazımını öngördüğüne yukarıda işaret edilmişti. Bu demektir ki, bir tarihçi araştırdığı konuda kendisinden önce yazılanları, bu durumun bilincinde olarak eleştirel bir gözle okumak durumundadır. Aynı şey olguları içeren kaynakları okurken de söz konusudur. Bir Çıktı Olarak Tarih Tarihçi tarafından incelemeye değer görülen konular ve incelemede kullanılan olgular, inceleme yaklaşım ve metotları zaman içinde değişim göstermektedir. Bunun sebebi, sosyo-ekonomik politik konjonktürün yarattığı yeni problem ve durumlara cevap verme endişesi olabileceği gibi, bilim ve teknolojide meydana gelen ilerlemeler sonuncu ortaya çıkan yeni teori, bulgu, metot ve teknikler de olabilir. Tarihçilerin incelemeye değer bulduğu konuların neler olduğu ve bunların zaman içinde nasıl bir değişime uğradığının bilinmesi tarihin doğru okunmasına yardımcı olacağı açıktır. Böyle bir çaba aynı zamanda boşluklara işaret ederek pro-aktif biçimde yeni araştırma alanlarını da ortaya çıkarabilir. Bir çıktı olarak tarih farklı seviyelerde olabilir: Akademik tarih (tarihçi için tarih) ve popüler tarih (halk için tarih). Araştırılan konuların günümüzle bağlantısının kurulması, bu yapılırken de ilgili sosyal bilim kavramlarının kullanılması, karşılık olarak tarihin diğer sosyal bilimciler tarafında kullanılırlığını artıracaktır. Tarihçi Şekil 2 de görüldüğü üzere, tarihçi, TAS modelinin tam merkezinde yer almaktadır ve bilgiyi ileri dü- 826

5 ACUN / Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme zeyde işleyen ve yorumlayan bir bilgisayar konumundadır. Bu bilgisayarın hafızasına giren verileri nasıl işleyeceği ve yorumlayacağı ise beyninde kodlanmış durumdadır. Bu kodları bugün için tam olarak çözüp anlayabilmek mümkün değilse bile, özel bir araştırma türü yoluyla bazı ipuçları elde edilebilir. Bu özel araştırma türü biyografidir. Tarihçinin biyografi ile ilgisi sadece diğer tarihçilerin biyografisi ile sınırlı değildir. Tarihçi için tarihin yapıcısı, aktörü insandır (Yediyıldız, 1990, s. 27). Dolayısıyla o aktörün hayatını anlamak bir anlamda tarihin akışını anlamak demektir. Tarihi aktörler tek tek değil de grup halinde ve aralarındaki ilişkileri de kapsayacak şekilde çalışılırsa, o zaman bu araştırma türüne grup biyografisi veya prosopografi adı verilmektedir. Bireylerin faaliyetlerinin çoğunluğu gerçekte, küçük ve döneminde yalnızca birkaç kişiyi, sonrasında ise hiç kimseyi etkilememiş olabilir. Fakat bu tür faaliyetlerin bir araya gelmesi, tarihin önemli olaylarını oluşturmuştur (Stone, 1987, s. 45). Biyografi ve grup biyografisi bugün artık çok oturmuş araştırma türlerindendir. Tutarlı Bir Tarih Öğretim Programına Doğru TES modelinde görüldüğü üzere, farklı seviyelerdeki tarih öğretim programlarının ürünü (çıktısı) faklı bilgi ve beceri seviyesine sahip tarihçidir. Tarihçi ise TAS modeli çerçevesinde faaliyet gösteren kişidir - en azından bu çalışmanın temel varsayımı budur. TES ve TAS modelleri arasındaki ilişki özet olarak Şekil 3 teki gibi gösterilebilir. Görüldüğü gibi, iki model (sistem) arasında karşılıklı bir ilişki mevcuttur. TES modelinin çıktısı, tarihçi, TAS modelinin girdisi olmakta buna karşılık TAS modelinin çıktısı, tarih, ise (ders içerikleri olarak) TES modelinin girdisi olmaktadır. Şekil 3. TES ve TAS Modelleri Arasındaki İlişki TES modelinin ürünü tarihçi, tarihin nasıl okunacağından, olguların nasıl seçilip analiz edileceğine ve analiz sonuçlarının nasıl yorumlanacağına kadar, TAS modelinde ortaya konan çerçevenin bütünüyle bilincinde ve ona hâkim olmalıdır. Aksi takdirde, 16. yüzyıl divan şairlerinden Hayali nin dizesinde anlattığı durum ortaya çıkar: Ol mahiler ki derya içredür deryayı bilmezler. Bunun mantıki sonucu, tarih bölümü lisans ve lisansüstü derslerinin, seviyeye göre farklılaşacak şekilde, TAS modeli çerçevesinde faaliyet gösterebilecek tarihçiyi yetiştirmek üzere düzenlenmesidir. Bu derslerin neler olabileceğinin ipuçları aslında bir önceki bölümde verilmişti. Bu ipuçlarından hareketle hazırlanan örnek ders taslaklarını içeren çalışma aşağıda Önek Çalışma başlıklı bölümde verilmiştir. Örnek Çalışma Bu bölümde, sistem yaklaşımıyla tarih eğitimi ve tarihçilik konusunda yukarıda anlatılan kavramsal çerçevenin Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim programlarına uygulanması denenmiştir. Bu makalenin yazıldığı sırada, söz konusu bu bölümde yeniden yapılanma çalışmaları sürmekteydi. Bu kapsamda öğretim programlarının da gözden geçirilip yenilenmesi öngörülüyordu. Plana göre, özellikte lisansüstünde dersler temel alanlar olarak gruplandırılarak, öğrencilerin kendi seçimlerine göre bu alanlardan birinde uzmanlaşmaları sağlanacaktı. Soru, bu alanlar ne olmalıydı ve hangi dersleri içermeliydi? Bu sorunun cevabı, Tablo 1 de verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki bu çalışmanın amacı bitmiş bir öğretim programı ortaya koymak değildir. Amaç daha mütevazidir: Bu makalede tanımlanan TES ve TAS modellerinin ve genel olarak benimsenen yaklaşımın, böyle bir öğretim programını geliştirme sürecinde nasıl bir katkı yapabileceğini göstermektir. Bu tablo, önerilen temel alanlar, bu alanlara ait olmazsa olmaz dersler, dersin önerildiği program ve zaman ve mekân kısıtlamalarının birlikte görülebileceği şekilde düzenlenmiştir. Tabloda, programın bütünlüğünü bozmadan öğretim üyelerinin uzmanlıklarını değerlendiren özellikle lisansüstünde dersler konulabilmesi için boşluklar bırakılmıştır. Tabloda görüldüğü üzere, İnsan, Toplum ve Tarih; Ekonomi ve Tarih; Siyaset ve Tarih; Hukuk ve Tarih ve Bilim, Teknoloji ve Tarih temel alanlar olarak belirlenmiştir. Ortak Dersler olarak belirlenen dersler ise temel alanlardaki eğitimi desteklemek için gerekli metot, teknik ve kaynak dillerinden oluşmaktadır. Her bir temel alan için ilgili bölüm veya fakülteden alınmak üzere giriş düzeyinde dersler öngörülmüştür. 827

6 K U R A M V E U Y G U L A M A D A E Ğ İ T İ M B İ L İ M L E R İ Tablo 1. Tarih Bölümü Öğretim Programları için Ders Taslakları Temel Alan Seviye Ders Adı/Konusu Zaman Mekan Düşünceler L Toplum Bilime Giriş Sosyoloji Bl. L Psikolojiye Giriş Psikoloji Bl. Arkeolojiye Giriş Arkeoloji Bl. L Türkler M.Ö M.S.2000 Orta Asya Ön Asya L Sosyal Ağlar MS L Sosyal Kurumlar MS Orta Doğu, Balkanlar Orta Doğu, Balkanlar İnsan, Toplum ve Tarih YL Orta Doğu da Kimlik Oluşumu: Türkler ve İslam MS Orta Doğu YL Anadolu ve Kafkaslarda Kimlik Oluşumu: Türkler, Gürcüler, Çerkezler, Çeçenler ve Ermeniler MS Anadolu, Kafkaslar YL Balkanlarda Kimlik Oluşumu: Türkler, Yunanlılar, Bulgarlar ve Sırplar MS Anadolu Balkanlar YL, D Biyografi ve Grup Biyografisi YL, D Vakıf Kurumu D Nüfus Yapısı ve Göçler MS Anadolu, Balkanlar, Kafkaslar L Ekonomiye Giriş İktisat Bl. L Türkiye de Toprak Meselesi Türkiye L Türkiye de Sanayi ve Ticaret Türkiye Ekonomi ve Tarih L Türkiye de Kamu Maliyesi ve Finans Sektörü Türkiye YL, D Türkiye de Çok Uluslu Şirketler Türkiye D Sanayi Devrimi Avrupa L Siyaset Bilimine Giriş Siyaset Bl. L Devlet: Merkezi ve Yerel Yönetim Kurumları Türkiye Siyaset ve Tarih L İktidar ve Muhalefet Türkiye YL, D Siyasi Fikir Akımları Türkiye D Meclisler Türkiye D Askeri darbeler Türkiye D Savaş ve Barış Türkiye 828

7 ACUN / Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme L Hukuk Bilimine Giriş Hukuk Fak. L Örfi hukuk, şer i hukuk Hukuk ve Tarih YL Hukuk Kurumları ve Uygulamaları Türkiye Cumhuriyeti YL Türk Hukukunda Avrupa Etkisi Türkiye D L Mecelle Bilim Tarihine Giriş YL Tıp Tarihi Tıp Fak. Bilim, Teknoloji ve Tarih YL Türkiye de Bilim Adamları ve Bilim Kurumları Anadolu, Balkanlar YL Elektronik Medya (elektro-manyetik iletişim teknolojileri) YL Eleştirel Bakışla Tarih Araştırmaları Türkiye Cumhuriyeti L Tarih Nedir, Nasıl Okunur: Eleştirel Düşünceye Giriş L Bilgi ve İletişim Teknolojilerine Giriş L Proseminer (yazma teknikleri) Ortak Dersler L Osmanlı Türkçesi L, YL Osmanlı Paleografyası L, YL, D Veri Yönetimi ve Analizi: Veri Tabanı Metotları; İstatistik Metotlar L,YL YL YL İngilizce Arapça Latince Temel alanlar ve her bir temel alan için ilgili sosyal bilim sahasından giriş düzeyinde konulan dersler, TAS modelinin tarih, bugünle geçmiş arasında kesintisiz bir diyalogdur önermesinin tabii sonucudur. Tarihçi geçmişle diyaloga girebilmek için önce kendisini, sonra içinde yaşadığı toplumu, sonra bu toplum içinde gerçekleşen sosyal, siyasi ve ekonomik faaliyetleri, bu faaliyetleri düzenleyen kuralları ve hepsinin altında yatan bilim ve teknolojiyi bugünkü haliyle tanıyacaktır. Daha doğrusu, bunlarla ilgili temel kavramları ve aralarındaki ilişkileri öğrenecektir. Sonra, bölümün kendi dersleri yoluyla, tarihi derinliğe inerek bunların nasıl değişip geliştiğini anlayacak ve sonuçta, beklenti odur ki, seviyeye göre değişmek üzere, geleceğe yönelik kestirimler yapabilir hale gelecektir. Gerçekten de tarihin amaçlarından biri geleceğe dair çıkarsama yapmaktır (Öz, 2001, s. 18). Örnek olarak, İnsan, Toplum ve Tarih temel alanını ele alalım. Bu alanda öğrenciler, lisans düzeyinde diğer bölümlerden alınan Psikolojiye Giriş ve Toplum Bilime Giriş derslerinde şu temel kavramları öğrenecektir: Kişilik, Benlik, Duy- 829

8 K U R A M V E U Y G U L A M A D A E Ğ İ T İ M B İ L İ M L E R İ gu, İnanç, Tutum, Davranış, Kimlik, Bireysel Kimlik, Sosyal Grup (Sosyal Ağ), Sosyal İlişki, Sosyal Rol, Sosyal Tabaka, Sosyal Organizasyon, Sosyal Kurum, Toplum, Kültürel Kimlik, Millet ve Devlet. Sonra, Türkler adlı bölüm dersinde bir Türk olarak kendi kültürel kimliğinin nasıl oluştuğunu ve diğer kimliklerle etkileşim sonucu nasıl değiştiğini 4000 yıllık süreçte görecektir. Daha sonra, Sosyal Ağlar dersinde bu kimliğin oluşumuna yön vermiş bulunan bilim insanları, şairler, dervişler, esnaf ve tüccarlar, askeri ve mülki erkân gibi belli başlı sosyal grupları tanıyacaktır. Sosyal Kurumlar dersinde ise bu grupların oluşturdukları veya bağlantılı bulundukları Cami, Vakıf, Şifahane, Lonca, Mektep, Medrese, Mühendishane, Darülfünun ve Üniversite gibi kurumların oluşum ve değişimini Türkiye ve çevresi esas olmak üzere 1000 yıllık dönemde inceleyecektir. Lisansüstü düzeyde, lisans düzeyindeki dersler kapsamında olmak üzere, daha özelleşmiş ve ileri seviyede konular işlenecektir. Mesela lisans seviyesindeki Sosyal Kurumlar dersinde sadece bir başlık olan vakıf kurumu bu seviyede kendi başına bir ders olacaktır. Bu seviyede, daralan konuya karşılık, karşılaştırmalı çalışmalara imkân vermek açısından mekân sınırlaması esnetilebilir. TAS modelinin öngördüğü rölatif tarihin doğru okunabilmesi sıkı bir eleştirel düşünce (critical thinking) eğitimini gerektirir. Bu, eleştirel düşünce konusunda müstakil dersler yoluyla olabileceği gibi, programın bütününe yayılmış biçimde de olabilir (Bailin, Case, Coombs ve Daniels, 1999, s. 229). Nitekim yukarıdaki tabloda, bu konunun tarih metodu dersi kapsamında öğretilmesi öngörülmüştür. Biyografi ve grup biyografisi, eleştirel düşünce konusunun ağırlıklı olarak işlenebileceği diğer dersler olarak düşünülebilir. Bu bölümü sonlandırmadan önce iki noktaya daha temas etmekte fayda vardır. Birincisi, seçilen olguların (veya verilerin) işlenmesi ve yönetimi günümüzde artık modern veritabanı metotlarıyla yapılmaktadır. Taslak programda buna yönelik dersler de öngörülmüştür. İkincisi, Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü, Ankara dadır ve Ankara bugünkü Türkiye nin (Türkiye Cumhuriyeti nin) yönetim merkezidir Bu durum göz önüne alınarak programda Siyaset ve Tarih konusuna özel bir önem verilmiştir. Öğretim Metodu ve Ölçme-Değerlendirme Öğretim elemanını merkeze alan deyimle öğretim, öğrenciyi merkeze alan deyimle öğrenme yaklaşım ve metotları, öğrenmenin beyinde nasıl gerçekleştiğine ilişkin psikoloji ve eğitim bilimlerindeki yeni bulgulara ve teknolojinin ortaya koyduğu yeni imkânlara dayalı olarak gelişmekte ve çeşitlenmektedir. Yukarıda da belirtildiği gibi, bu çalışmada tarih eğitimi bir sistem olarak düşünülmüştür. Bu yaklaşımda, öğrenmenin bir süreç içinde gerçekleştiği varsayılmaktadır. Başka bir ifadeyle, öğrenmenin içeriği (ne öğrenildiği) kadar, nasıl öğrenildiği de bir o kadar önemlidir. Hatta, belki de İnternet, özellikle de online sosyal ağlar gibi okul dışı öğrenme imkanlarının 10 yıl öncesine kadar çok arttığı, bilginin hızlı değiştiği bir ortamda sürecin içerikten daha önemli hale geldiği bile söylenebilir. Her ne ise, öğretim süreçlerinde bir yandan mevcut İnternet kaynaklarını etkili kullanmaya, diğer yandan da bu kaynaklara katkıyı öngören düzenlemelerin yapılması kaçınılmaz görünmektedir. Peki, uygulama nasıl olacaktır? Burada önerilen yaklaşım, proje tabanlı öğrenmedir. Proje tabanlı öğrenmenin temelinde, özel olarak eğitim amaçlı tasarlanmış veya içinde eğitim unsuru bulunan gerçek bir araştırma projesi bulunmaktadır. Diğer araştırma projelerinde olduğu gibi, bir proje uygulama planı vardır. Bu planda proje hedefleri ve bu hedefleri geçekleştirmek üzere bir çalışma takvimi üzerinde anlaşmış takım üyeleri ve bütçe açıkça belirtilmektedir. Proje yürütücüsü dışındaki takım üyeleri lisans ve/veya lisansüstü öğrencileridir. Eğitim amacıyla tasarlanan projelerde, proje yöneticisi aynı zamanda bir danışmandır. Öğrencilerle bire bir ilgilenmekte ve projenin başlangıcında öğrencilere gerekli yönlendirici temel alan bilgisini sağlamaktadır. Projenin niteliğine göre, ekip bir veya birden çok seviyeden öğrenciden oluşabilmektedir. Lisans ve lisansüstü öğrencilerin projede birlikte yer alması durumunda, lisansüstü öğrenciler öğretmen konumundadır. Projenin niteliğine göre, öğrenciler proje tasarımı, veri toplama, analiz ve rapor yazımı aşamalarının bir bölümüne veya tamamına doğrudan katılmaktadır. Yoğun bir etkileşim ortamı vardır ve bu amaçla web tabanlı teknolojiler kullanılmaktadır. Ekip üyeleri, rekabet değil, işbirliği ve dayanışma anlayışıyla çalışmaktadır. Verimli bir işbirliği ve ortak çalışma için bazen özel olarak geliştirilmiş web tabanlı uygulamalar kullanılmaktadır. Yukarıda anlatılan çerçeveye yakın proje taban- 830

9 ACUN / Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme lı eğitimin bir uygulaması, Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümünde Bilgisayar ve Tarih dersleri kapsamında uzun süredir yapılmaktadır. Dersi veren öğretim üyesi, Türk ve Türkiye Tarihi Araştırmaları adlı kendi kişisel projesi için 1996 yılında BİB adı verilen bibliyografik bir veri tabanı geliştirmiştir. Lisans düzeyinde dersi alan öğrenciler, bu veri tabanını kullanarak, söz konusu proje alanında olmak kaydıyla, uluslar arası standartlarda bibliyografik veri girmek, girilen verileri sorgulamak ve veri tabanı yapısını incelemek suretiyle, veri tabanı yönetim sistemleri hakkında kavramsal düzeyde öğrendiklerinin uygulamasını yapmak imkânına sahip oluyorlardı. Lisansüstü düzeyde ise bu veri tabanına dayalı tez araştırmaları yapılmıştır (Acun, 2010). BİB veritabanı, 2008 yılında Türkiye Kaynakçası adıyla öğrenme nesneleri modelinde web tabanlı olarak yeniden programlanmış ve kaynakca.info adresinde yayınlanmaya başlamıştır (Acun, 2009a, 2009b). Böylece, söz konusu veritabanı sadece belli bir mekânda olan öğrencilerin değil, potansiyel olarak dünyanın her tarafından kullanıcıların erişimine açılmıştır. Bu yeni web tabanlı sistemde, önceki sisteme ilave olarak, kullanıcıların farklı yetki seviyelerine sahip olduğu bir üyelik mekanizması ve buna bağlı olarak yapabilecekleri işlemler tasarlanmıştır. Buna göre, kullanıcılar, üye olmayanlar, normal üyeler, editörler ve yöneticiler olarak farklı rol ve yetkiye sahip olacak şekilde gruplandırılmıştır. Herkesin sahip olduğu rol ve yetki seviyesine göre, arama-tarama yapma, yeni eser/yazar künye girişi, özelleştirilmiş kaynakça oluşturma, eserler ve yazarlar hakkında yorum/eleştiri yazma, e-öğrenme sorusu hazırlama/cevaplama ve girilen eser künyelerini ve yazar biyografileri düzenleme ve onaylama gibi işlemlerden bir veya birkaçını birden yapabilmeleri sağlanmıştır Derslerde öğrencilerin bu sisteme üye olmaları ve site içeriğine katkı yapmaları teşvik edilmiştir. Gerek bu teşvikler sonucu gerekse kendiliğinden üyelik yoluyla sitenin üye sayısı tarihi itibariyle 4700 ü bulmuş ve sonuçta bir kaynakca.info işbirliği ağı ndan söz edilir olmuştur. 1 Bu işbirliği ağı bugüne kadar kitap, makale, tez ve web sitesi olmak üzere civarında eser künyesinin girişini ve kontrolünü gerçekleştirmiştir. Site kullanım istatistiklerinden elde edilen ilk sonuçlar umut verici bulunmuş (Acun, 2009b) ve buradan hareketle geliştirilen kapsamlı araştırma projesinin Hacettepe Üniversitesi tarafından desteklenmesi kararlaştırılmıştır: Online İşbirliği Ağ Modeline Dayalı Olarak Türk ve Türkiye Araştırmalarında Genel Eğilimlerin Tespiti 2. Söz konusu bu proje çerçevesinde, proje tabanlı eğitimin bir başka uygulaması olarak, iki yüksek lisans ve bir de doktora tezi yaptırılması öngörülmektedir. Bibliyografya genel bir konudur. Dolayısıyla, kaynakca.info sadece bilgisayar ve tarih konulu derslerde değil, aynı ölçüde faydalı olacak şekilde diğer derslerde de kullanılabilir. Dahası, taslak programda yer alan bölüm derslerinin hemen hemen tamamı için eğitim amaçlı, yukarıda anlatılan projeye benzer araştırma projeleri hazırlanabilir. Bu projeler kapsamında kaynakca.info tarzı web tabanlı uygulamalar geliştirilebilir. Kısaca bilgisayar ve tarih dersinde uygulanan proje tabanlı eğitim, diğer derslere de yaygınlaştırılabilir. Ölçme ve değerlendirme konusuna gelince Proje tabanlı öğrenme için geliştirilecek web tabanlı yazılımı projenin uygulanması ile ilgili süreçleri bütünüyle veya büyük ölçüde kapsayacak şekilde programlanabilir. Böylece, proje ekip üyeleri (akdemisyen ve öğrenciler) tarafından projenin uygulaması kapsamında gerçekleştirilecek her bir etkinlik, kişi bazında, uygun detayda kayıt altına alınabilir. Başka bir ifadeyle, ölçülebilir. Elektronik kayda (log) dayalı böyle bir ölçme tekniği örneği aşağıda Şekil 4 te verilmiştir. Bu örnekte, proje tabanlı eğitimin uygulandığı Bilgisayar ve Tarih adlı derste, Kübra adlı öğrencinin, dersin belli bir aşamasına kadar kaynakca.info üzerinden gerçekleştirildiği etkinliklerin sayısal gösterimi verilmektedir. Buna göre, adı geçen öğrenci, 8 kategori etkinliğin üçünden, toplam 20 etkinlik gerçekleştirilmiştir. Etkinlik grup adları aktif bağlantı olup buradan ilgili etkinliklerin ayrıntılarına ulaşılabilmektedir. Mesela, Kübra nın yaptığı etkinlikler arasında, ders/proje kapsamında okuduğu makaleler (eser) hakkında yazdığı iki de yorum bulunmaktadır. Etkinlik grubu, Eser yorum üzerine tıklatılarak bu yorumlar incelenebilmektedir. 1 Bkz, R. Acun. (2010). Gelecek için şimdi ağlaşma zamanı. ay&makaleid=5 adresinden 16 Haziran 2010 tarihinde edinilmiştir. 2 Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi Kapsamlı Araştırma Projesi; Proje No: ; Yürütücü: Doç. Dr. R. Acun. 831

10 K U R A M V E U Y G U L A M A D A E Ğ İ T İ M B İ L İ M L E R İ Şekil 4. Proje Tabanlı Öğrenmede Elektronik Kayda Dayalı Ölçme Örneği Bu örnekteki, her bir etkinlik grubuna belli bir ağrılık vermek, bunu da o grupta gerçekleştirilen etkinlik sayısı ile çarpmak suretiyle bir gruptan elde edilen puanı, etkilik gruplarının tamamından elde edilen puanları toplamak suretiyle de toplam puan elde edilebilir. Matematiksel formül olarak ifade edilirse: Bir öğrencinin puanı = Bu formülde, eg:etkinlik grubu, a n :bir etkinlik grubunun ağırlığı, es:etkinlik sayısıdır. Bu formülden anlaşılacağı üzere, etkinlik gurubu sayısı sabit olmak zorunda değildir; projenin niteliğine göre artırılabilir veya azaltılabilir. Tartışma Bu makalede önerilen TES modeli, sistem yaklaşımına uygun olarak, tarihte program geliştirmesi konusuna bütüncül bir bakış açısı getirmektedir. Bir yandan ürün yaklaşımında olduğu gibi sistemin ürününün (tarihçi) sahip olacağı nitelikler bir hedef olarak ortaya konurken, diğer yandan da bu hedefe ulaşmak için gereken girdiler (öğrenci, öğretim elemanı ve içerik) ve bunların birbirleri ile karşılıklı etkileşimi aynı önemde göz önünde bulundurulmaktadır. Modelde yer alan geri besleme mekanizması sürecin performansının sürekli değerlendirilmesi imkânı sağlamaktadır. TES modelinde öğrenme yaşantılarının düzenlenmesi konusunda ise proje tabanlı öğrenme esas alınmıştır. Bu çerçevede, hem proje takım üyelerinin birbirleriyle hem de dış dünya ile etkileşimleri için web tabanlı uygulamalar önerilmiştir. Bu uygulamalar geliştirilirken, okul dışı öğrenmenin en önemli araçlarından bir haline gelmiş bulunan online sosyal ağların model alınması öngörülmüştür. Söz konusu uygulama yazılımları, proje kapsamında yapılan etkinliklerin elektronik kayıtlarından hareketle, öğrencilerin motivasyon ve öğrenme düzeylerini sürekli olarak ölçmede kullanılabilecek istatistikler üretecek şekilde programlanabilir. Kısaca söylemek gerekirse, burada önerilen öğrenme metodu yapılandırmacı (Demirel, 2005, s ) ve bağlantıcı (Siemens, 2006) öğrenme teorilerine uygundur. Bu çalışmada, dersler ve içeriklerinin belirlenmesinde zaman ve/veya coğrafi bölümlemeye dayalı klasik yaklaşım yerine, TAS modelinin esas alınması önerilmektedir. Buna göre, ders içerikleri disiplinler arası bir yaklaşımla ve Türkiye ve çevresi esas olmak üzere, konuya göre belli zaman kısıtlamaları göz önüne alınarak belirlenecektir. Disiplinler arası yaklaşım önemlidir, çünkü ünlü bilgi teorisyeni Marshall McLuhan a (1964, s. 13) göre, bilginin disiplinler şeklinde parçalanması, sıralı ardışıklık gerektiren bir mekanizasyon döneminin eseridir. Günümüz toplumları ise her şeyin diğer her şeyle ilişkili olduğu, yoğun bir bağlantılılık ortamında elektrik hızıyla ve eş zamanlılık gerektiren bir çalışma düzeni tarafından şekillenmektedir. Dolayısıyla, TAS modeli esas alınarak hazırlanacak bir programın, hedef ve sürece dair herhangi bir kavramlaştırma olmadan hazırlanacak bir programa kıyasla çok daha bütüncül ve tutarlı olacağı tartışmasızdır. Eğitim bilimciler öğretim programlarında tutarlılık ve bütünlüğe (coherence) yüksek önem atfetmişlerdir (Newmann, Smith, Allensworth ve Bryk, 2001; Schmidt, Wang ve McKnight, 2005). TES modeli, sistem içindeki bütün unsurların karşılıklı etkileşimi ve değerlendirme (geribildirim) üzerine kuruludur. Bunun zımni anlamı öğrencilerin eleştirel düşünce atmosferi içinde yetişecek olmalarıdır. Öte yandan, TAS modeli çerçevesinde araştırma (proje) yapan tarihçi her adımda eleştirel olmak durumundadır. Buradan hareketle, proje tabanlı öğretimin özünde eleştirel düşünce vardır denebilir. Bu metotta öğretilecek konunun içeriği ( ne düşünüleceği ) yanında, o konunun doğru anlaşılması ve değerlendirilmesi için gereken doğru düşünme yolları ( nasıl düşünüleceği ) da uygulamalı olarak öğretilmiş olmaktadır. Bailin ve arkadaşları (1999) tarafından tanımlanmış bulunan, eleştirel düşünce için gerekli davranışlar ve zihni alışkanlıklar en iyi araştırma projesi ortamında kazanılabilir. Ancak, bununla yetinilmeyip eleştirel düşünce konusunda spesifik dersler de konulabilir. Eleştirel düşünce her bakımdan önemlidir. Bilimin ilerlemesi eleştirel düşünce sonucudur (Popper, 1972, s. 148). 832

11 ACUN / Sistem Yaklaşımıyla Tarihte Program Geliştirme Sonuç Türk yüksek öğretiminde şimdiki durumda bölümler gelen öğrencinin niteliği konusunda hemen hemen hiçbir kontrole sahip değillerdir. Öğretim kadrolarının niteliğini belirleme konusunda ise ancak kısmı bir kontrolleri söz konusudur. Bölümlerin tam kontrol sahibi olduğu alan, en azından tarih bölümleri için, öğretim programları, yani öğretimin içeriği ve öğretme yöntemidir. O yüzden de bu makalede bu alana odaklanılmış ve tarihte program geliştirmede eksikliği hissedilen kavramlaştırmaya cevap vermek üzere, Tarih Eğitim Sistemi (TES) ve Tarih Araştırma Sistemi (TAS) adlı, birbiriyle ilişkili iki model geliştirilmiştir. TES modelinin TAS modeli ile birlikte tutarlı bir tarih öğretim programı geliştirmede nasıl kullanılabileceği örnek bir çalışma ile gösterilmiştir. Buradan hareketle, önerilen yaklaşımın mevcut programların tutarlık ve bütünlük açısından değerlendirilmesinde de kullanılabileceği rahatlıkla söylenebilir. Dahası, modeller jeneriktir. Modellerdeki Tarihçi ve Tarih kaldırılıp, yerine herhangi bir sosyal bilim disiplini ve o disiplinin mensubu bilimci konulabilir. Model tutarlılığını ve geçerliliğini koruyacaktır. Bu demektir ki, bu modeller diğer sosyal bilim disiplinlerinde de aynen tarihte olduğu gibi, program geliştirmede ve/veya mevcut bir programı tutarlık açısından değerlendirmede kullanılabilir. Modelin öğrenmede sağlayacağı verimin düzeyi ise ancak buna dayalı olarak geliştirilecek bir programın belli bir süre uygulanıp değerlendirilmesinden sonra görülebilecektir. Bu çalışmada önerilen yaklaşımın, benimsenmesi halinde, potansiyel olarak dolaylı bir etkisinden de söz etmek gerekir. Bilindiği üzere, Türkiye de üniversitelerin tarih bölümü ve hatta diğer birçok sosyal bilim bölümü mezunlarının önemli bir kısmı ilk ve orta öğretim okullarında öğretmen olarak istihdam edilmektedir. Söz konusu bu okullarda 2005 yılından itibaren program geliştirme çalışmalarında yapılandırmacı, yani süreç ağırlıklı bir öğrenme anlayışı benimsenmiştir. Dolaysıyla, ilk ve ortaöğretimde görev alacak tarih ve diğer sosyal bilim öğretmenlerinin bu çalışmada önerilen TES ve TAS modelleri çerçevesinde geliştirilecek programlardan yetişip mezun olmaları, orta öğretim kurumlarında uygulanmaya başlanan söz konusu yapılandırmacı öğrenme sürecine kolay uyum sağlamları, hatta sürece katkı yapmaları sonucunu doğuracaktır. Bu da dolaylı olarak, uzun vadede sisteme girdi olarak gelecek öğrencinin kalitesini olumlu yönde etkileyecektir. 833

12 Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice - 11(2) Spring Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları İletişim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. Curriculum Development in History Using Systems Approach Ramazan ACUN a Hacettepe University Abstract This work provides a conceptual framework for developing coherent history curricula at university level. It can also be used for evaluating existing curricula in terms of coherence. For this purpose, two models that are closely inter-connected called History Education System (Tarih Eğitim Sistemi or TES) and History Research System (Tarih Araştırma Sistemi or TAS) are developed using systems approach. TES represents the process of history education. TAS represents the historian s craft. Viability of the framework thus created is demonstrated by applying it to the development of a draft history education programs for all levels; undergraduate, master s and doctoral. Core fields for all these programs, courses which differentiate in terms of depth and coverage depending on the level for each one of the core fields; project based learning/teaching and activity log based assessment that can be applied in many of the courses are described in detail. This work is first for the discipline of history. Moreover, TES and TAS are generic models that can easily be adapted to developing curricula in other social science fields. This work differs from other studies involving the systems approach in Turkey in that it models not only learning/teaching process but also the field of teaching/learning itself, that is history. Key Words History Education, Historiography, Systems Approach, Curriculum Development in History. There are two main approaches to developing a curriculum: the product approach proposed by Ralph Tyler (1949) and the process approach usually associated with Lawrence Stenhouse (1975). The systems approach, which originates from the computer systems, is emerging as a third main approach due to, perhaps, the spread of computer systems in all facets of life. According to this approach, in simple terms, inputs are transformed into outputs to the environment through a process. Outputs to the environment may enter into the system again through a feedback mechanism. Curriculum development studies based on the systems approach follows closely the model proposed by Wulf and Schave (1984). The experts in the area of curriculum development in Turkey can be said to be under the influence of product approach (Demirel, 1992, p. 35). But there a Correspondence: Assoc Prof. Ramazan Acun, PhD. Hacettepe University, Faculty of Letters, Department of History, Ankara/ Turkey. acun@hacettepe.edu.tr. Phone: Fax: are also studies, although too few in numbers, concerning the systems approach. Varış (1989) reviews the history of curriculum development and introduces the basic concepts regarding the systems approach. Doğan (1974) explains the stages of curriculum development using this approach, through examples from technical education. Şahinkesen (1990) after a short description of basic concepts of the approach explains and expands on the steps of Wulf and Schave (1984) model. Current work concerning the curriculum development in history puts more emphasis on modeling than explaining the steps of a particular model. History Education From Systems Perspective Using systems approach, history education at the university level may be modeled as shown in Figure 1. This is called History Education System (Tarih Eğitim Sistemi) or TES for short. 834

13 ACUN / Curriculum Development in History Using Systems Approach Figure 1. History Education System (TES) As shown in the figure, history teaching staff, students and history course contents, inputs to the system, are transformed into outputs as history graduates and experienced history teaching staff (or the historian to represent both) through a process of education. In the process, learning/ teaching and assessment methods, called withinputs, regulate the relationships between the students and the teaching staff. Withinputs are different from the inputs in that they change rather slowly. The changes in withinputs are usually triggered by the information entering into the system through feedback mechanism. The outputs, the historians at various levels of knowledge, may enter into the system again through a feedback mechanism together with the information regarding their performance. In the systems approach, the quality of the outputs is regarded as closely tied to the quality of inputs including withinputs. Learning/teaching and assessment are dealt with in the section Learning/Teaching and Assessment Methods below. In Turkish higher education system, the departments virtually have no control over the quality of the incoming students. And they have only little control over the quality of teaching staff. The only area that they have full control is the content and methods of teaching. In short, the history departments will strive to achieve a certain level of quality outputs, that is up to the grade historian, only by manipulating the contents and methods of learning/teaching. The question here is: what is up to grade historian? Before that, one must ask: what does the historian do or what is the history anyway? These questions are answered below using again the concepts of the systems approach. Historiography from the Systems Perspective Numerous volumes are written regarding the nature of the history and history writing often from conflicting perspectives. But the description made by E. H. Carr (1996, p. 37) may be said to be accepted generally by the historians: history is a continuous process of interaction between the historian and his facts, an unending dialogue between the past and the present. The facts occur within the framework of time and space. They are inseparable attributes of the facts because they provide context for them to be meaningful. For the historians, the historical time begins with the invention of script. The periods before the script are left to other disciplines such as Anthropology and Archaeology. The end of the historical time is a matter of dispute among the historians. But the general tendency appears to be extending it until the present time under the title, contemporary history (Acun, 2008). Regarding space, in theory, it is the whole world. But in practice, the principle of locality applies here too: this principle states that an object is influenced directly only by its immediate surroundings. Therefore, the historians usually restrict themselves to a locality that they live in such as Balkans, Europe and Middle East. For a history department in a university in Turkey, therefore, restriction regarding space would be Turkey and its hinterland As may be known, the name Turkey covered different geographical areas in the past. Based on Carr s description of history and the systems approach, the model shown in Figure 2 can be constructed. This model is called Historical Research System (Tarih Araştırma Sistemi) or TAS for short. According to the model, the facts selected from a universe that gets larger as one moves forward in time (inverse pyramid represents this), the previous studies done by both the historians and other social scientists on the topic, if any, and the data from socio-economic-political conjuncture are the inputs to the historian s mind. Added to these are the withinputs, the historian s own socio-cultural background data. These are transformed into history through a process of writing which involves going back to the facts selection task as many times as necessary. The model makes it clear why the histories of two historian writing on the same topic cannot be identical even if they used the same set of facts and had similar education (similar social science knowl- 835

14 E D U C A T I O N A L S C I E N C E S : T H E O R Y & P R A C T I C E edge): at least one of the inputs would be different for each historian, that is the socio-cultural background data. Thus the model can be said to point to a relativist history writing. The model is generic in that in place of Historian and History, any social science discipline and its practitioner can be inserted without any loss of meaning. Figure 2. Historical Research System, TAS In the present form, the model is universal. It can be used for purpose of doing research on world history. But the historians usually study a topic that they can handle comfortably by restricting it to a well-defined time and space boundary. At this point, it needs to be pointed out that the advances in the information technology made the boundaries that the historian had to observe in the past flexed, if not removed them altogether. In summary, the output of the TES model is the historians at various levels of knowledge and experience. The historians in question are the ones who operate within the framework of TAS model. So there is reciprocal relationship between the two models or systems. The output of TES, the historian, is input to TAS. The output of TAS, history, in return, is input to the TES in the form of course contents. The historian, as the product (or output) of TES, is expected to know and master the framework described in the TAS model, from reading historical works critically, to selecting and analyzing facts and interpreting and writing the results of the analysis. From this it can be concluded that history education at university level should seek to raise the historians that would work within the framework established by TAS model. Obviously, that involves searching for an appropriate teaching content and method. In this work, it is proposed that the future historians first learn the present day by starting from himself or herself as a human being because, for the historians, it is the individual human beings that makes history (Yediyıldız, 1990, p. 27) and the society in which they live in by taking introductory courses from the relevant the departments such as psychology, sociology, economics, political science and law before engaging in a dialogue with the past. They then carry on to explore how the individual identities, groups and organizations form, connect with each other and change over time using perhaps a special method called prosopography or group biography (Stone, 1987, p. 45) in order to be able to make projections regarding the shape they would take in the future. Indeed, one of the aims of the history is to make projections about the future (Öz, 2001, p. 18). Along this line, which also implied by TAS model, a list of courses and methods for teaching them has been proposed for undergraduate and graduate programs for the Department of History in Hacettepe University, where a restructuring work was under way recently. Learning / Teaching and Assessment Method As a learning / teaching method, a project based approach has been proposed. Project-based approach relies on a real research project either designed primarily education in mind or has an element of education in it. As in other research projects, it has aims, a team who agreed on a working schedule and a budget to realize these aims. Members of the team are graduate and postgraduate students under the supervision of a senior academician. One of the distinguishing aspects of this style of education is the intensive use of information technology, particularly the use of web based, often custom designed applications for the coordination and execution of the project activities. Electronic records, or logs, of these activities can be used to evaluate the team members efforts in carrying out the tasks assigned to them. One way of doing this is to categorize the activities and giving them certain weights depending on the diffi- 836

15 ACUN / Curriculum Development in History Using Systems Approach culty and time it takes to complete an activity in each category. A score can be obtained for one category by multiplying the number of activities with its weight. For one team member, therefore, a total score can be calculated by summarizing scores obtained in all activity categories assigned to him or her. This can be written in a formula as follows: Total Score of one team member = where, ac is the activity category, w n is the weight of the activity category, and an is the number of activity. As it can be seen from this formula, number of activity category need not to be fixed; it varies depending on type and nature of the project. This style of education is being applied for more than ten years in the course called history and computing which aims to teach computing to the history students in the mentioned department. For this purpose, a web based tool called kaynakca.info was developed initially for teaching database concepts but later was converted into a research tool for graduate and post graduate students doing research on the matters involving Turks and Turkey (Acun, 2009a, 2009b, 2010). Discussion The approach proposed in this work for developing curriculum in history can be called holistic in that it combines the product approach and the process approach. The processes defined in the TES model involve project-based learning in conjunction with web based interaction tools. Thus the learning method proposed in this work lies within the modern constructivist (Demirel, 2005, p ) and connectivist (Siemens, 2006) learning theories. In the past, determining the list of courses and their content to be thought in the history departments would be based on periodisation. This approach used to produce course names such as History of Ancient Times, History of Middle Ages and History of Modern Times. This approach was found inadequate and abandoned. Recent trend seems to be using a geographical approach which produces course names like this: History of Asia, History of Europe and History of Mediterranean. From TAS model perspective, this is also inadequate. As said before, TAS model offers a more holistic approach. If adopted, the courses would involve topics that are relevant to today s societies. This means deriving them from the other social sciences i.e. an element of interdisciplinary would be inserted in all the courses. This is important because the modern society is much more connected than any single social science discipline can handle (McLuhan, 1964, p. 13). Time and space would be used to restrict to topics to a manageable size but also to bring same relevance to the target audience - the students. Thus, it can be argued that a history education program that was designed around TAS model would be much more coherent than any other programs not based on a proper conceptualization. Education scientists value highly the coherence in curricula (Newmann, Smith, Allensworth, & Bryk, 2001; Schmidt, Wang, & McKnight, 2005). TES model is based on the interaction of all the parties involved in learning/teaching. That is the students and the teachers interact within the framework of a research project they would all participate. This means that the future historians will be raised in an atmosphere of critical thinking. This is because they will not only learn the subject matter or content of the course ( what to think ), but also the correct way to understand and evaluate this subject matter ( how to think ). The attitudes and habits of mind required by critical thinkers as described by Bailin, Case, Coombs and Daniels (1999) can be acquired best in a research environment. Indeed, critical thinking has the key importance in scientific progress (Popper, 1972, p. 148). In this work, it is demonstrated by a case study that TES model in conjunction with TAS can be used for produce coherent history learning /teaching programs. This means that they can also be used for evaluating coherence of existing programs. Furthermore, these models are generic in that remove History and Historian and put any other social science discipline and its practitioner in place, the models would still preserve their validity. But their contribution to learning productivity cannot be seen before an actual implementation of a curriculum based on them. Finally, the proposed approach in this work, if adopted, would produce teachers that are familiar with constructivist learning theory and practice. The importance of this is that these teachers would easily adapt and even contribute to the development of curricula based on the constructivist theory adopted in Turkey in 2005 in primary and secondary education. This in turn would contribute to raising the quality of students coming to history departments in the universities. 837

16 E D U C A T I O N A L S C I E N C E S : T H E O R Y & P R A C T I C E References/Kaynakça Acun, F. (2008). Yakın dönem tarihi metodolojisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Acun, R. (2009a). Online sosyal ağlar yoluyla katılım kültürü oluşturma: kaynakca.info örneği. 1. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu içinde (s ). Uşak: Uşak Üniversitesi. Acun, R. (2009b). Öğrenme nesneleri modelinin sosyal ve beşeri bilimlere bir uygulaması: kaynakca.info. Proceedings of 9th International Educational Technology Conference içinde (s ). Ankara: Hacettepe University. Acun, R. (2010). Üniversitelerde eğitim ve araştırma işlevlerinin entegrasyonu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27 (1), Bailin, S., Case, R., Coombs, J. R., & Daniels, L. B. (1999). Conceptualizing critical thinking. Journal of Curriculum Studies, 31 (3), Retrieved 05 May 2010 from dx.doi.org/ / Carr, E. H. (1996). Tarih nedir? İstanbul: İletişim yayınları. Demirel, Ö. (1992). Türkiye de program geliştirme uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, Demirel, Ö. (2005). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Ankara: PegemA Yayıncılık. Doğan, H. (1974). Program geliştirmede sistem yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7 (1), McLuhan, M. (1964). Understanding media: The extensions of man. New York: McGraw-Hill. Newmann, F. M., Smith, B., Allensworth, E., & Bryk, A. S. (2001). Instructional program coherence: What it is and why it should guide school improvement policy. Educational Evaluation and Policy Analysis, 23 (4), Öz, M. (2001). Cumhuriyet döneminde tarih araştırmaları. B. Yediyıldız (Ed.), Atatürk ün Ölümünün 62.Yılında Cumhuriyet Türkiye sinde Bilimsel Gelişmeler Sempozyumu 8-10 Kasım 2000 Ankara Bildiriler ve Tartışmalar (s ). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü. Popper, K. R. (1972). Objective knowledge: An evolutionary approach. Oxford: Clarendon Press. Schmidt, W. H. Wang, H. C., & McKnight, C. C. (2005) Curriculum coherence: An examination of US mathematics and science content standards from an international perspective. Journal of Curriculum Studies, 37 (5), Retrieved 24 June 2010 from Siemens, G. (2006). Connectivism: Learning and knowledge today. In Global Summit 2006: Technology Connected Futures. Retrieved 24 May 2010 from dspace/bitstream/2150/34771/1/gs2006_siemens.pdf. Stenhouse, L. (1975). An introduction to curriculum research and development. London: Heineman. Stone, L. (1987). Prosopography. In the past and the present revisited. London: Routledge & Kegan Paul. Şahinkesen, A. (1990). Sistem yaklaşımı, analiz ve program hazırlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23 (2), Tyler, R. W. (1949). Basic principles of curriculum and instruction. Chicago: University of Chicago Press. Varış, F (1989). Eğitimde program geliştirmeye sistematik yaklaşım. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (1), Yediyıldız, B. (1990). Çağdaş tarihçilik. Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kollokyumu içinde (s ). Elazığ: yayınevi. Wulf, K. M., & Schave, B. (1984). Curriculum design: A handbook for educators. California: Scott, Foresman and Company. 838

I.YIL HAFTALIK DERS AKTS

I.YIL HAFTALIK DERS AKTS I.YIL SOS 101 Z Sosyal Bilgilerin Temelleri Basics of Social Sciences 2-0-2 4 I SOS 103 Z Sosyal Psikoloji Social Psychology 2-0-2 4 SOS 105 Z Arkeoloji Archeology SOS 107 Z Sosyoloji Sociology SOS 109

Detaylı

PROFESSIONAL DEVELOPMENT POLICY OPTIONS

PROFESSIONAL DEVELOPMENT POLICY OPTIONS PROFESSIONAL DEVELOPMENT POLICY OPTIONS INTRODUCTION AND POLICY EXPLORATION IN RELATION TO PROFESSIONAL DEVELOPMENT FOR VET TEACHERS AND TRAINERS IN TURKEY JULIAN STANLEY, ETF ISTANBUL, FEBRUARY 2016 INTRODUCE

Detaylı

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir. ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Detaylı

First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences

First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences Zehra Taşkın, Umut Al & Umut Sezen {ztaskin, umutal, u.sezen}@hacettepe.edu.tr - 1 Plan Need for content-based

Detaylı

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT The purpose of the study is to investigate the impact of autonomous learning on graduate students

Detaylı

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM ANA BİLİM DALI İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER BİR ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ: SHERATON ANKARA HOTEL & TOWERS

Detaylı

Educational On-line Programmes for Teachers and Students

Educational On-line Programmes for Teachers and Students Educational On-line Programmes for Teachers and Students Hamit İVGİN - İstanbul Provincial Directorate of National Education ICT Coordinator & Fatih Project Coordinator in İstanbul Kasım 2014 - İSTANBUL

Detaylı

Argumentative Essay Nasıl Yazılır?

Argumentative Essay Nasıl Yazılır? Argumentative Essay Nasıl Yazılır? Hüseyin Demirtaş Dersimiz: o Argumentative Essay o Format o Thesis o Örnek yazı Military service Outline Many countries have a professional army yet there is compulsory

Detaylı

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANI THE INFORMATION TECHNOLOGIES DEPARTMENT

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANI THE INFORMATION TECHNOLOGIES DEPARTMENT BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANI THE INFORMATION TECHNOLOGIES DEPARTMENT Bilişim Teknolojileri Alanı THE INFORMATION TECHNOLOGIES DEPARTMENT Mesleki ortaöğretim kurumlarında eğitim verilen alanlardan birisidir.

Detaylı

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet)

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet) 4 Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar (Özet) Günümüzde, teknolojinin gelişmesi ile yüz tanımaya dayalı bir çok yöntem artık uygulama alanı bulabilmekte ve gittikçe de önem kazanmaktadır. Bir çok farklı uygulama

Detaylı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS 507004092007 MAKİNA PROJESİ II Zorunlu 4 7 4

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS 507004092007 MAKİNA PROJESİ II Zorunlu 4 7 4 Ders Öğretim Planı Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS 507004092007 MAKİNA PROJESİ II Zorunlu 4 7 4 Dersin Seviyesi Lisans Dersin Amacı Dersin amacı Makina Mühendisliği bölümü Lisans öğrencilerine

Detaylı

Eleştirel Okuma (İngilizce) (KAM 332) Ders Detayları

Eleştirel Okuma (İngilizce) (KAM 332) Ders Detayları Eleştirel Okuma (İngilizce) (KAM 332) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Eleştirel Okuma (İngilizce) KAM 332 Güz 4 0 0 4 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

BOLOGNA PROJESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ERGOTERAPİ LİSANS PROGRAMI

BOLOGNA PROJESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ERGOTERAPİ LİSANS PROGRAMI BOLOGNA PROJESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ERGOTERAPİ LİSANS PROGRAMI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Teori (saat/hafta) Uygulama (saat/hafta) Laboratuar (saat/hafta)

Detaylı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS 507004832007 KALİTE KONTROLÜ Seçmeli 4 7 3 Dersin Amacı Günümüz sanayisinin rekabet ortamında kalite kontrol gittikçe önem kazanan alanlardan birisi

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS MESLEKİ İNGİLİZCE II İLH 418 8 2+0 2 3

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS MESLEKİ İNGİLİZCE II İLH 418 8 2+0 2 3 DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS MESLEKİ İNGİLİZCE II İLH 418 8 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Seçmeli Dersin

Detaylı

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ Duygu ÖZÇALIK GAYRİMENKUL GELİŞTİRME VE YÖNETİMİ ANABİLİM DALI ANKARA 2018 Her hakkı saklıdır

Detaylı

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ *

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ * Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 1, Yýl: 8, Haziran 2008 KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE

Detaylı

BİR BASKI GRUBU OLARAK TÜSİADTN TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞl'NE TAM ÜYELİK SÜRECİNDEKİ ROLÜNÜN YAZILI BASINDA SUNUMU

BİR BASKI GRUBU OLARAK TÜSİADTN TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞl'NE TAM ÜYELİK SÜRECİNDEKİ ROLÜNÜN YAZILI BASINDA SUNUMU T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM ANABİLİM DALI BİR BASKI GRUBU OLARAK TÜSİADTN TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞl'NE TAM ÜYELİK SÜRECİNDEKİ ROLÜNÜN YAZILI BASINDA

Detaylı

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH BÖLÜMÜ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS BİLGİ PAKETİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH BÖLÜMÜ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS BİLGİ PAKETİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH BÖLÜMÜ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS BİLGİ PAKETİ 1. Program Bilgileri Amaç: Bölümümüzün amacı, öğrencilerimize sadece geçmişle ilgili bilgi ve disiplinleri değil aynı zamanda

Detaylı

DERS BİLGİLERİ Haftalık Dersin Adı Kodu Yıl Yarıyıl TUL Saati Kredi AKTS

DERS BİLGİLERİ Haftalık Dersin Adı Kodu Yıl Yarıyıl TUL Saati Kredi AKTS DERS BİLGİLERİ Haftalık Dersin Adı Kodu Yıl Yarıyıl TUL Saati Kredi AKTS Temel Bilgisayar Bilimleri 0009 0509 1.Yıl Yaz +0+ x 4 Bölümü Dersin Seviyesi Ders Dili Ders Türü Öğretim Sistemi Dersin Ön Koşulu

Detaylı

Determinants of Education-Job Mismatch among University Graduates

Determinants of Education-Job Mismatch among University Graduates EMLT Project Determinants of Education-Job Mismatch among University Graduates Yılmaz Kılıçaslan Anadolu University ykilicaslan@anadolu.edu.tr Nilgün Çağlarırmak Uslu Anadolu University ncaglarirmak@anadolu.edu.tr

Detaylı

A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES

A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES by Didem Öztürk B.S., Geodesy and Photogrammetry Department Yildiz Technical University, 2005 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake

Detaylı

Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE

Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Evliya Çelebi Yerleşkesi (3100) KÜTAHYA Doğum Yeri ve Yılı: Isparta/Yalvaç Cep Telefonu: Telefon:765031-58 E-posta:

Detaylı

MEVLANA DEĞİŞİM PROGRAMI PROTOKOLÜ

MEVLANA DEĞİŞİM PROGRAMI PROTOKOLÜ m, MEVLANA DEĞİŞİM PROGRAMI PROTOKOLÜ MEVLANA EXCHANGE PROGRAMME PROTOCOL Bizler, aşağıda imzalan bulunan yükseköğretim kurumlan olarak, kurumlanmız arasında Mevlana Değişim Programı kapsamında işbirliği

Detaylı

Available online at

Available online at Available online at www.sciencedirect.com Procedia - Social and Behavioral Sciences 55 ( 2012 ) 1079 1088 *English Instructor, Abant Izzet Baysal University, Golkoy Campus, 14100, Bolu, Turkey (karakis_o@ibu.edu.tr)

Detaylı

Öğrenciler analiz programları hakkında bilgi sahibi olurlar

Öğrenciler analiz programları hakkında bilgi sahibi olurlar Ders Öğretim Planı Dersin Kodu 0000 Dersin Seviyesi Lisans Dersin Adı Bilgisayar Destekli Tasarım ve İmalat Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS Seçmeli Dersin Amacı İmalat amaçlı bir endüstriyel tasarımda, tasarım

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI DERSLERİ

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI DERSLERİ YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI DERSLERİ 1. SINIF GÜZ DÖNEMİ DERSLERİ (saat) SHB101 Sosyal e Giriş Introduction to Social Work Z 3/0 5 SHB103

Detaylı

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course.

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course. - University I would like to enroll at a university. Stating that you want to enroll I want to apply for course. Stating that you want to apply for a course an undergraduate a postgraduate a PhD a full-time

Detaylı

LEARNING GOALS Human Rights Lessons

LEARNING GOALS Human Rights Lessons This project is co-financed by the European Union and the Republic of Turkey Benim için İnsan Hakları Human Rights for Me LEARNING GOALS Human Rights Lessons Anton Senf May 2014 This project is co-financed

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH A.B.D. BİLGİ FORMU

TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH A.B.D. BİLGİ FORMU TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH A.B.D. BİLGİ FORMU Bölüm TARİH ANA BİLİM DALI Bölüm Başkanı PROF.DR. AYGÜN ATTAR Bölümün amacı Tarih Anabilim Dalının amacı yüksek

Detaylı

İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanlığı na

İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanlığı na 15/05/2016 İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanlığı na İnşaat Mühendisliği Bölümü İngilizce ve Türkçe Lisans Programlarının Program Çıktıları hakkında 04-14 Mayıs 2016 tarihleri arasında sadece mezun durumunda

Detaylı

İKTİSAT LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ

İKTİSAT LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ İKTİSAT LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ Genel Bilgiler Programın Amacı Kazanılan Derece Kazanılan Derecenin Seviyesi Kazanılan Derecenin Gerekleri ve Kurallar Kayıt Kabul Koşulları Önceki Öğrenmenin Tanınması

Detaylı

Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this

Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this ERROR Unlike analytical solutions, numerical methods have an error range. In addition to this input data may have errors. There are 5 basis source of error: The Source of Error 1. Measuring Errors Data

Detaylı

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜN MÜFREDAT PROGRAMI( 4Yıllık) 1.SINIF GÜZ. Introduction to Philosophy. İNG103 Temel İngilizce I Basic English I Zorunlu 2 2

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜN MÜFREDAT PROGRAMI( 4Yıllık) 1.SINIF GÜZ. Introduction to Philosophy. İNG103 Temel İngilizce I Basic English I Zorunlu 2 2 1.SINIF GÜZ DERS KODU FEL131 Felsefeye Giriş Philosophy ZORUNLU SEÇMELİ TEORİ/UYG./LAB (SAAT) 3 İNG103 Temel İngilizce I Basic English I 2 2 PSİ123 Genel Psikoloji General Pshicology 3 SBKY101 Siyaset

Detaylı

AKTS Başvurumuz. Bologna Süreci Uzmanlarının Değerlendirmesi

AKTS Başvurumuz. Bologna Süreci Uzmanlarının Değerlendirmesi AKTS Başvurumuz Bologna Süreci Uzmanlarının Değerlendirmesi Bologna Süreci Uzmanlarının Değerlendirme Sistemi Her bir bölüm için verilen skorlar Kabul edilebilir: 3 Çok iyi : 4 Örnek çalışma : 5 Part 1.

Detaylı

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute in partial fulfillment

Detaylı

TR2009/0136.01-02/409 Benim için İnsan Hakları «Human Rights for Me» Body of Knowledge for AC/HR Education

TR2009/0136.01-02/409 Benim için İnsan Hakları «Human Rights for Me» Body of Knowledge for AC/HR Education Benim için İnsan Hakları «Human Rights for Me» Body of Knowledge for AC/HR Education Benim için İnsan Hakları «Human Rights for Me» DVE/İHE için Bilgi Bankası FLOW CHART Overall framework: Bologna Functional

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ TARİH BÖLÜMü BİLGİ FORMU

TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ TARİH BÖLÜMü BİLGİ FORMU TÜRKİYE CUMHURİYETİ GİRESUN ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ TARİH BÖLÜMü BİLGİ FORMU Bölüm Bölüm Başkanı TARİH PROF.DR. AYGÜN ATTAR Bölümün amacı Tarih Bölümünün amacı; tarih bilimi ile ilgili meslek

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÇEV181 TEKNİK İNGİLİZCE I

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÇEV181 TEKNİK İNGİLİZCE I AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÇEV181 TEKNİK İNGİLİZCE I Dr. Öğr. Üyesi Firdes YENİLMEZ KTS Kredisi 3 (Kurumsal Saat: 2 Uygulama Saat: 1) Ders Programı Pazartesi 09:30-12:20

Detaylı

a, ı ı o, u u e, i i ö, ü ü

a, ı ı o, u u e, i i ö, ü ü Possessive Endings In English, the possession of an object is described by adding an s at the end of the possessor word separated by an apostrophe. If we are talking about a pen belonging to Hakan we would

Detaylı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS 507004352007 PROJE YÖNETİMİ Seçmeli 4 7 3 Dersin Amacı Bu ders, öğrencilere, teknik ve idari kapsamdaki sorunlara yönelik işlevsel çözüm önerileri geliştirmeyi,

Detaylı

MESLEK YÜKSEKOKULLARINA SINAVLI VE SINAVSIZ GEÇİŞ SİSTEMİ İLE YERLEŞEN ÖĞRENCİLERİN PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

MESLEK YÜKSEKOKULLARINA SINAVLI VE SINAVSIZ GEÇİŞ SİSTEMİ İLE YERLEŞEN ÖĞRENCİLERİN PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI MESLEK YÜKSEKOKULLARINA SINAVLI VE SINAVSIZ GEÇİŞ SİSTEMİ İLE YERLEŞEN ÖĞRENCİLERİN PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI PERFORMANCE COMPARASION OF VOCATIONAL SCHOOL STUDENTS ENROLLED VIA ENTRY EXAM AND

Detaylı

Virtualmin'e Yeni Web Sitesi Host Etmek - Domain Eklemek

Virtualmin'e Yeni Web Sitesi Host Etmek - Domain Eklemek Yeni bir web sitesi tanımlamak, FTP ve Email ayarlarını ayarlamak için yapılması gerekenler Öncelikle Sol Menüden Create Virtual Server(Burdaki Virtual server ifadesi sizi yanıltmasın Reseller gibi düşünün

Detaylı

YABANCI DİL I Zorunlu 1 1 4

YABANCI DİL I Zorunlu 1 1 4 Ders Öğretim Planı Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS 200001212010 YABANCI DİL I Zorunlu 1 1 4 Dersin Seviyesi Lisans Dersin Amacı After attending the Foreign Language I, students will

Detaylı

WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS. Lect. Yasin ORTAKCI.

WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS. Lect. Yasin ORTAKCI. WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS Lect. Yasin ORTAKCI yasinortakci@karabuk.edu.tr 2 INTERPOLATION Introduction A census of the population of the United States is taken every 10 years. The following table

Detaylı

What Is Team Leadership?

What Is Team Leadership? What Is Team Leadership? What Is Team Leadership? Team leadership is the management of a group of people brought together to work to achieve a common goal.in order to get everyone to work as one functioning

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU iii TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Rabia HOŞ tarafından hazırlanan " Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında

Detaylı

Konforun Üç Bilinmeyenli Denklemi 2016

Konforun Üç Bilinmeyenli Denklemi 2016 Mimari olmadan akustik, akustik olmadan da mimarlık olmaz! Mimari ve akustik el ele gider ve ben genellikle iyi akustik görülmek için orada değildir, mimarinin bir parçası olmalı derim. x: akustik There

Detaylı

Hukuk ve Hukukçular için İngilizce/ English for Law and Lawyers

Hukuk ve Hukukçular için İngilizce/ English for Law and Lawyers Hukuk ve Hukukçular için İngilizce/ English for Law and Lawyers Size iş imkanı sağlayacak bir sertifikaya mı ihtiyacınız var? Dünyanın önde gelen İngilizce sınavı TOLES, Hukuk İngilizcesi becerilerinin

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, Temmuz 2011

Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, Temmuz 2011 ÖZET Bayram ARICI * Anahtar Kelimeler: Yazma ABSTRACT Second level primary school students' language skills in the development of writing skills needed in the first place. Primary education, sixth, seventh

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ Danışman Doç. Dr. Tufan BAL YÜKSEK LİSANS TEZİ TARIM EKONOMİSİ ANABİLİM DALI ISPARTA - 2016 2016 [] TEZ

Detaylı

ÖZET. SOYU Esra. İkiz Açık ve Türkiye Uygulaması ( ), Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2012.

ÖZET. SOYU Esra. İkiz Açık ve Türkiye Uygulaması ( ), Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2012. ÖZET SOYU Esra. İkiz Açık ve Türkiye Uygulaması (1995-2010), Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2012. Ödemeler bilançosunun ilk başlığı cari işlemler hesabıdır. Bu hesap içinde en önemli alt başlık da ticaret

Detaylı

PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ PROGRAMI

PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ PROGRAMI ANADAL EĞİTİM PROGRAMI ZORUNLU DERSLERİ 1.Sınıf/1.Yarıyıl in ön koşulu var mı? *** in önceki eğitim programında eşdeğer bir dersi var mı? **** 1 YDİ101 YDF101 YDA101 2 ATA101 Temel Yabancı Dil (İngilizce)

Detaylı

MATEMATİK BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU:3201

MATEMATİK BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU:3201 BÖLÜM KODU:01 011-01 01.Yarıyıl Dersleri 0.Yarıyıl Dersleri MTK 101 Analiz I Analysis I 4 1 5 6 MTK 10 Analiz II Analysis II 4 1 5 6 MTK 11 Lineer Cebir I Linear Algebra I 1 4 MTK 1 Lineer Cebir II Linear

Detaylı

ALANYA HALK EĞİTİMİ MERKEZİ BAĞIMSIZ YAŞAM İÇİN YENİ YAKLAŞIMLAR ADLI GRUNDTVIG PROJEMİZ İN DÖNEM SONU BİLGİLENDİRME TOPLANTISI

ALANYA HALK EĞİTİMİ MERKEZİ BAĞIMSIZ YAŞAM İÇİN YENİ YAKLAŞIMLAR ADLI GRUNDTVIG PROJEMİZ İN DÖNEM SONU BİLGİLENDİRME TOPLANTISI ALANYA HALK EĞİTİMİ MERKEZİ BAĞIMSIZ YAŞAM İÇİN YENİ YAKLAŞIMLAR ADLI GRUNDTVIG PROJEMİZ İN DÖNEM SONU BİLGİLENDİRME TOPLANTISI ALANYA PUBLIC EDUCATION CENTRE S FINAL INFORMATIVE MEETING OF THE GRUNDTVIG

Detaylı

POLİMER KOMPOZİT TEST YÖNTEMLERİ

POLİMER KOMPOZİT TEST YÖNTEMLERİ Ders Öğretim Planı Dersin Kodu 50700902012 Dersin Seviyesi Lisans Dersin Adı LİMER KOMZİT TEST YÖNTEMLERİ Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS Seçmeli 8 3 Dersin Amacı Dersin amacı, öğrenciye günümüzde kullanımı

Detaylı

Implementing Benchmarking in School Improvement

Implementing Benchmarking in School Improvement Implementing Benchmarking in School Improvement "Bu proje T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı, AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığınca (Türkiye Ulusal Ajansı, http://www.ua.gov.tr) yürütülen Erasmus+

Detaylı

Bilişim Sistemleri Değerlendirme Modeli ve Üç Örnek Olay İncelemesi

Bilişim Sistemleri Değerlendirme Modeli ve Üç Örnek Olay İncelemesi Bilişim Sistemleri Değerlendirme Modeli ve Üç Örnek Olay İncelemesi Özet Dr. Sevgi Özkan ve Prof. Dr Semih Bilgen Enformatik Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Tel: (312) 210 3796 e-posta:

Detaylı

DOKUZ EYLUL UNIVERSITY FACULTY OF ENGINEERING OFFICE OF THE DEAN COURSE / MODULE / BLOCK DETAILS ACADEMIC YEAR / SEMESTER. Course Code: CME 4002

DOKUZ EYLUL UNIVERSITY FACULTY OF ENGINEERING OFFICE OF THE DEAN COURSE / MODULE / BLOCK DETAILS ACADEMIC YEAR / SEMESTER. Course Code: CME 4002 Offered by: Bilgisayar Mühendisliği Course Title: SENIOR PROJECT Course Org. Title: SENIOR PROJECT Course Level: Lisans Course Code: CME 4002 Language of Instruction: İngilizce Form Submitting/Renewal

Detaylı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS. BUHAR KAZANLARI Seçmeli 4 7 3

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS. BUHAR KAZANLARI Seçmeli 4 7 3 Ders Öğretim Planı Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS 507004472007 BUHAR KAZANLARI Seçmeli 4 7 3 Dersin Seviyesi Lisans Dersin Amacı Bu dersin amacı, öğrencilerin buhar kazanları ile ilgili

Detaylı

(1971-1985) ARASI KONUSUNU TÜRK TARİHİNDEN ALAN TİYATROLAR

(1971-1985) ARASI KONUSUNU TÜRK TARİHİNDEN ALAN TİYATROLAR ANABİLİM DALI ADI SOYADI DANIŞMANI TARİHİ :TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI : Yasemin YABUZ : Yrd. Doç. Dr. Abdullah ŞENGÜL : 16.06.2003 (1971-1985) ARASI KONUSUNU TÜRK TARİHİNDEN ALAN TİYATROLAR Kökeni Antik Yunan

Detaylı

İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM)

İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM) Dersin Adı İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM) Course Name Bilimde Önemli Anlar Great Moments in Science Ders Uygulaması, Saat/Hafta (Course Implementation, Hours/Week) Kodu Yarıyılı Kredisi

Detaylı

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI KONTENJAN TESBİT FORMU

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI KONTENJAN TESBİT FORMU SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI KONTENJAN TESBİT FORMU Anabilim Dalı Lisansüstü Programın Adı Alan İçi / Dışı Yüksek Lisans Kontenjan Teklifi Yüksek Lisansa Başvuruda

Detaylı

İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM)

İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM) İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM) DERSİN ADI COURSE NAME GELENEKSEL TAKI VE AKSESUARLAR TRADITIONAL ORNAMENTS AND ACCESSORIES AKTS Ders Uygulaması, Saat/Hafta Kredisi Kredisi (Course Implementation,

Detaylı

EBELİK YÜKSEK LİSANS/DOKTORA PROGRAM YETERLİLİKLERİ Program Profili: Ebelik lisansüstü eğitimi ; Ulusal ve uluslararası alanda anne ve yeni doğan

EBELİK YÜKSEK LİSANS/DOKTORA PROGRAM YETERLİLİKLERİ Program Profili: Ebelik lisansüstü eğitimi ; Ulusal ve uluslararası alanda anne ve yeni doğan EBELİK YÜKSEK LİSANS/DOKTORA PROGRAM YETERLİLİKLERİ Program Profili: Ebelik lisansüstü eğitimi ; Ulusal ve uluslararası alanda anne ve yeni doğan sağlığını koruma ve geliştirmede son derece önemli sağlık

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SOSYAL POLİTİKA LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SOSYAL POLİTİKA LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SOSYAL POLİTİKA LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI SOSYAL POLİTİKA Tezli Yüksek Lisans Programı Tezli yüksek lisans programında eğitim dili Türkçe dir. Programın

Detaylı

MÜZİĞİN RESİM SANATINDA TARİHSEL SÜRECİ 20.yy SANATINA ETKİSİ VE YANSIMASI. Emin GÜLÖREN YÜKSEK LİSANS TEZİ. Resim Anasanat Dalı

MÜZİĞİN RESİM SANATINDA TARİHSEL SÜRECİ 20.yy SANATINA ETKİSİ VE YANSIMASI. Emin GÜLÖREN YÜKSEK LİSANS TEZİ. Resim Anasanat Dalı MÜZİĞİN RESİM SANATINDA TARİHSEL SÜRECİ 20.yy SANATINA ETKİSİ VE YANSIMASI YÜKSEK LİSANS TEZİ Resim Anasanat Dalı Danışman: Doç. Rıdvan COŞKUN Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Haziran

Detaylı

AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ -

AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ - T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ - Necla YILMAZ Yüksek Lisans Tezi Çorum

Detaylı

TÜM ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI (ERASMUS-MEVLANA-FARABİ) BAŞVURU AŞAMALARI AYNI SÜRECİ TAKİP ETMEKTEDİR.

TÜM ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI (ERASMUS-MEVLANA-FARABİ) BAŞVURU AŞAMALARI AYNI SÜRECİ TAKİP ETMEKTEDİR. TÜM ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI (ERASMUS-MEVLANA-FARABİ) BAŞVURU AŞAMALARI AYNI SÜRECİ TAKİP ETMEKTEDİR. ELİNİZDEKİ KLAVUZDA ÖRNEK OLARAK ERASMUS+ BAŞVURU SÜRECİ BELİRTİLMİŞTİR. ALL STUDENT WHO WILL APPLY

Detaylı

İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM) Dersin Türü (Course Type)

İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM) Dersin Türü (Course Type) Dersin Adı Futsal Temel Beceri Eğitim Kodu (Code) Yarıyılı (Semester) Kredisi (Local Credits) İTÜ DERS KATALOG FORMU (COURSE CATALOGUE FORM) AKTS Kredisi (ECTS Credits) Course Name Basic Futsal Skill Education

Detaylı

DERS PLANI VE AKTS FORMU

DERS PLANI VE AKTS FORMU DERS PLANI VE AKTS FORMU DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl Saat (T-U) Kredi AKTS TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ VE SORUNLARI 3+0 3 6 Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Dersin Koordinatörü Türkçe Doktora Seçmeli

Detaylı

Student (Trainee) Evaluation [To be filled by the Supervisor] Öğrencinin (Stajyerin) Değerlendirilmesi [Stajyer Amiri tarafından doldurulacaktır]

Student (Trainee) Evaluation [To be filled by the Supervisor] Öğrencinin (Stajyerin) Değerlendirilmesi [Stajyer Amiri tarafından doldurulacaktır] Student (Trainee) Evaluation [To be filled by the Supervisor] Öğrencinin (Stajyerin) Değerlendirilmesi [Stajyer Amiri tarafından doldurulacaktır] Student s Name & Surname (Öğrencinin Adı & Soyadı): PERSONALITY

Detaylı

Yönetim Bilişim Sistemleri (Karma) - 1. yarıyıl. 380000000001101 Hukukun Temelleri Fundamentals of Law 2 0 0 2 2 5 TR

Yönetim Bilişim Sistemleri (Karma) - 1. yarıyıl. 380000000001101 Hukukun Temelleri Fundamentals of Law 2 0 0 2 2 5 TR - - - - - Bölüm Seçin - - - - - Gönder Yönetim Bilişim Sistemleri (Karma) - 1. yarıyıl 141000000001101 Akademik ve Sosyal Oryantasyon Academic and Social Orientation 1 0 0 1 0 1 TR 380000000001101 Hukukun

Detaylı

Tarih Öğretmeninin Meslekî Bilgi ve Becerilerini Şekillendiren Unsurlar

Tarih Öğretmeninin Meslekî Bilgi ve Becerilerini Şekillendiren Unsurlar G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 22, Sayı 1 (2002) 211-215 Tarih Öğretmeninin Meslekî Bilgi ve Becerilerini Şekillendiren Unsurlar The Principles That Shape The Proffessional Knowledge and Skills

Detaylı

ÖZGEÇMĐŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans

ÖZGEÇMĐŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans ÖZGEÇMĐŞ Adı Soyadı: Yeşim Özek Kaloti Doğum Tarihi: 1969 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Đngilizce DĐCLE ÜNĐVERSĐTESĐ 1988-1992 Öğretmenliği Y. Lisans TESOL University of Stirling

Detaylı

Dersin İngilizce Adı Dersin Türkçe Adı Kurums al Kredi. Akademik İletişim

Dersin İngilizce Adı Dersin Türkçe Adı Kurums al Kredi. Akademik İletişim MÜFREDAT ADI: Siyaset 2012 Bu program 2012-2013, 2013-2014 ve 2014-2015 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin Dersin İngilizce Adı Dersin

Detaylı

Ceyhan Çiğdemoğlu, PhD Flipped Classroom (FC) çalışmalarını incelemek, Hangi alanlarda çalışılmış Nasıl çalışmalar yapılmış Durumu değerlendirip Üniversitemizde yapılmakta olan ya da yapılacak çalışmalara

Detaylı

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ STAJ DEFTERİ TRAINING DIARY Adı, Soyadı Name, Lastname : ÖĞRENCİ NİN STUDENT S No ID Bölümü Department : : Fotoğraf Photo Öğretim Yılı Academic Year : Academic Honesty

Detaylı

Bu program ve akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır.

Bu program ve akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. MÜFREDAT ADI: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 2010 Bu program 2010-2011 ve 2011-2012 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Siyaset Biliminde Uygulamalı Araştırma PSIR

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Siyaset Biliminde Uygulamalı Araştırma PSIR DERS İLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Siyaset iliminde Uygulamalı Araştırma PSIR 480 8 3 + 0 3 6 Ön Koşul Dersleri PSIR 282 Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Zorunlu

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SBF İKTİSAT BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SBF İKTİSAT BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SBF İKTİSAT BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi nde iktisat yüksek lisans eğitimi tezli ve

Detaylı

Topluluk Önünde Konuşma (İngilizce) (KAM 432) Ders Detayları

Topluluk Önünde Konuşma (İngilizce) (KAM 432) Ders Detayları Topluluk Önünde Konuşma (İngilizce) (KAM 432) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Topluluk Önünde Konuşma (İngilizce) KAM 432 Güz 4 0 0 4 5 Ön

Detaylı

.. ÜNİVERSİTESİ UNIVERSITY ÖĞRENCİ NİHAİ RAPORU STUDENT FINAL REPORT

.. ÜNİVERSİTESİ UNIVERSITY ÖĞRENCİ NİHAİ RAPORU STUDENT FINAL REPORT .. ÜNİVERSİTESİ UNIVERSITY... /... AKADEMİK YILI... DÖNEMİ... /... ACADEMIC YEAR... TERM ÖĞRENCİ NİHAİ RAPORU STUDENT FINAL REPORT Deneyimleriniz hakkındaki bu rapor, Mevlana Değişim Programı nın amacına

Detaylı

MEDYA VE İLETİŞİM YÖNETİMİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ YÖNETİMİ YOĞUNLAŞMA ALANI BİLGİ PAKETİ

MEDYA VE İLETİŞİM YÖNETİMİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ YÖNETİMİ YOĞUNLAŞMA ALANI BİLGİ PAKETİ MEDYA VE İLETİŞİM YÖNETİMİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ YÖNETİMİ YOĞUNLAŞMA ALANI BİLGİ PAKETİ 1. Program Bilgileri Amaçlar: Medya ve İletişim Yönetimi Yüksek Lisans Programına

Detaylı

TARİH LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ

TARİH LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ TARİH LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ Bir toplumun dünya tarihi içinde rol oynayabilmesi, tarihin öznesi olabilmesi, bu şuura sahip olup olmamasına bağlıdır. Birey ya da toplum olarak tarihin oluşumunda rol üstlenebilmek,

Detaylı

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı W. MONTGOMERY WATT IN VAHİY VE KUR AN ALGISI.

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı W. MONTGOMERY WATT IN VAHİY VE KUR AN ALGISI. T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı W. MONTGOMERY WATT IN VAHİY VE KUR AN ALGISI Ersin KABAKCI Yüksek Lisans Tezi Çorum 2013 W. MONTGOMERY WATT IN VAHİY

Detaylı

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ PROGRAMI

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ PROGRAMI ANADAL EĞİTİM PROGRAMI ZORUNLU DERSLERİ.Sınıf/.Yarıyıl YDİ0 Temel Yabancı Dil (İngilizce) (Basic Foreign Language (English)) - 2 YDF0 Temel Yabancı Dil (Fransızca) (Basic Foreign Language (French)) - YDA0

Detaylı

Ders Kodu Ders Adı İngilizce Ders Adı TE PR KR AKTS SOS 104 Ekonomiye Giriş SOS 106 Sosyal Psikolojiye Giriş

Ders Kodu Ders Adı İngilizce Ders Adı TE PR KR AKTS SOS 104 Ekonomiye Giriş SOS 106 Sosyal Psikolojiye Giriş FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU : 311 01.Yarıyıl leri 02.Yarıyıl leri SOS 101 SOS 102 Sosyolojiye Giriş I Introduction to Sociology I 0 Sosyolojiye Giriş II Introduction to Sociology

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT UNIVERSITY INSTITUTE OF SOCIAL STUDIES MS ECONOMIC PROGRAMS OF THE DEPARTMENT OF ECONOMICS WITH THESIS

YILDIRIM BEYAZIT UNIVERSITY INSTITUTE OF SOCIAL STUDIES MS ECONOMIC PROGRAMS OF THE DEPARTMENT OF ECONOMICS WITH THESIS YILDIRIM BEYAZIT UNIVERSITY INSTITUTE OF SOCIAL STUDIES MS ECONOMIC PROGRAMS OF THE DEPARTMENT OF ECONOMICS WITH THESIS İktisat Bölümü nün Tezli Yüksek Lisans Programları Bölümümüzde tezli yüksek lisans

Detaylı

İKTİSAT YÜKSEK LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ

İKTİSAT YÜKSEK LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ İKTİSAT YÜKSEK LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ Genel Bilgiler Programın Amacı Kazanılan Derece Kazanılan Derecenin Seviyesi Kazanılan Derecenin Gerekleri ve Kurallar Kayıt Kabul Koşulları Önceki Öğrenmenin Tanınması

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Devletler Genel Hukuku I LAW213 3 3 + 0 3 6 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Zorunlu Dersin Koordinatörü Dersi

Detaylı

ACCOUNTANT: The accountant is the person who follows the monetary transactions of individuals and institutions and count the taxes accurately to make

ACCOUNTANT: The accountant is the person who follows the monetary transactions of individuals and institutions and count the taxes accurately to make ACCOUNTANT: The accountant is the person who follows the monetary transactions of individuals and institutions and count the taxes accurately to make payment to the Government. MUHASEBECİ: Kişilerin veya

Detaylı

EĞİTİM Doktora Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara 1997 2005 Eğitim Fakültesi, Bilgisayar Öğretimi ve Teknolojileri Bölümü

EĞİTİM Doktora Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara 1997 2005 Eğitim Fakültesi, Bilgisayar Öğretimi ve Teknolojileri Bölümü HAKKIMDA Dr. Erhan Şengel, yüksek lisans eğitimi yıllarında başlamış olduğu öğretim teknolojileri ile ilgili çalışmalarına 1994 yılından beri devam etmektedir. Online eğitim, Bilgisayar Destekli Eğitim,

Detaylı

Ekonomiye Giriş I Economics I

Ekonomiye Giriş I Economics I MÜFREDAT ADI: Siyaset 2010 Bu program 2010-2011 ve 2011-2012 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. Siyaset 2012 müfredatı için tıklayınız Siyaset 2015 müfredatı için tıklayınız

Detaylı

Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 29

Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 29 ÖZET: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Kürşat Özdaşlı: Sosyal Bilimler Enstitüsü nden bugüne kadar toplam 518 öğrenci mezun olmuştur. Önümüzdeki eğitim-öğretim dönemleri

Detaylı

YBÜ SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Lisans Programı Department of International Relations Undergraduate Curriculum

YBÜ SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Lisans Programı Department of International Relations Undergraduate Curriculum YBÜ SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Lisans Programı Department of International Relations Undergraduate Curriculum INRE First Year/ Fall PSPA101 Siyasete Giriş Introduction to Politics Zorunlu 3 5 PSPA103

Detaylı

Mekatronik Mühendisliği Yüksek Lisans Programı İlkeleri

Mekatronik Mühendisliği Yüksek Lisans Programı İlkeleri Mekatronik Mühendisliği Yüksek Lisans Programı İlkeleri TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Tezli yüksek lisans programında öğrencinin 60 ECTS kredilik Lisansüstü ders alması ve 60 ECTS kredilik tez çalışması

Detaylı

ENG ACADEMIC YEAR SPRING SEMESTER FRESHMAN PROGRAM EXEMPTION EXAM

ENG ACADEMIC YEAR SPRING SEMESTER FRESHMAN PROGRAM EXEMPTION EXAM ENG111 2016-2017 ACADEMIC YEAR SPRING SEMESTER FRESHMAN PROGRAM EXEMPTION EXAM Exam Type Date / Classes / Time Written Thursday, September 22 nd, 2016 Classes & Time to be announced on September 20th.

Detaylı

İŞSİZ BİREYLERİN KREDİ KARTLARINA İLİŞKİN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ YAPISAL EŞİTLİK MODELİYLE İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ

İŞSİZ BİREYLERİN KREDİ KARTLARINA İLİŞKİN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ YAPISAL EŞİTLİK MODELİYLE İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ Makalenin Yayınlandığı Dergi: İktisat İşletme ve Finans Yayınlanma Tarihi: 2014-08-01 00:00:00 Cilt: 29, Sayı: 341, Yıl: 2014 Sayfa(lar): 57-86 ISSN: 1300-610X Digital Object Identifier (DOI): 10.3848/iif.2014.341.4074

Detaylı