KARS EKONOMİSİ NE GENEL BAKIŞ VE UYGUN YATIRIM ALANLARI. 26 Şubat 2015 Hazırlayan: ALİEKBER TURAN GENEL SEKRETER

Transkript

1 KARS EKONOMİSİ NE GENEL BAKIŞ VE UYGUN YATIRIM ALANLARI 26 Şubat 2015 Hazırlayan: ALİEKBER TURAN GENEL SEKRETER

2 Toplam nüfus-2014: %56 sı belde ve köylerde Merkez ilçe nüfusu: %44 ü il ve ilçe merkezlerinde, 8 ilçe: Merkez, Akyaka, Arpaçay, Digor, Kağızman, Sarıkamış, Selim, Susuz Kafkas Üniversitesi: öğrenci, 10 fakülte İthalat: $ (2014) İhracat: $ (2014) Kurumlar vergisi mükellef sayısı (2014): 706 Kamu yatırımları (2014): 178 Milyon TL 2014 te 156 yeni şirket kuruldu e göre yeni kurulan şirket sayısı %136 oranında arttı. Yıllık artış oranına göre ilimiz Kars Türkiye de 1. sırada yılında ilimizde 66 yeni şirket kurulmuştu.

3 TRA2 de (Kars, Ağrı, Ardahan, Iğdır) sektörlerin ekonomi içindeki payları-2011 (TR de tarım %9, sanayi %26, hizmetler %65): Pay (%) Tarım Sanayi Hizmetler TRA de istihdamın sektörel dağılımı-2013 (TR de tarım %24, sanayi %26, hizmetler %50): Pay (%) Tarım Sanayi Hizmetler

4 İlimiz ürettiği mal ve hizmetleri yurtdışından daha çok yurtiçinde satmaktadır. Kars ın 2013 verilerine göre il içi ticaret hacmi ve en fazla mal ve hizmet ihraç ettiği iller aşağıdaki gibidir: Kars il içi ticaret hacmi: 160,5 milyon TL İstanbul: 100,7 milyon TL Ankara: 71,8 milyon TL Erzurum: 53,7 milyon TL Ardahan: 20,2 milyon TL İzmir: 18,7 milyon TL Iğdır: 15,1 milyon TL Kocaeli: 8,9 milyon TL Elazığ: 6,8 milyon TL Ağrı: 6,7 milyon TL Trabzon: 6,3 milyon TL

5 Süt üretimi (2014) ton. Ülkedeki 18 milyon 499 bin tonluk üretimin %3,6 sını ilimiz karşılıyor. Kars süt üretimini 2013 e göre %26 artırarak en çok süt üreten 5. il oldu. Büyükbaş hayvan sayısı: Ülkedeki toplam 14 milyon 123 bin büyükbaş hayvanın %3,7 si ilimizde bulunmakta ve ilimiz bu alanda Türkiye de 81 il arasında 5. sırada. Koyun sayısı: Ülkedeki toplam 31 milyon 115 bin koyunun %1,5 u ilimizde bulunmakta. Kaz sayısı: Ülkedeki toplam kazın %31,8 i ilimizde bulunmaktadır. Kars kaz sayısında Türkiye de 1. sırada bulunmaktadır te olan kaz sayısı 2014 te %141 artmıştır. Bal üretimi: kg. Ülkedeki toplam 102 milyon 486 bin kg lık üretimin %1,3 ünü ilimiz karşılamaktadır. İlimizdeki bal üretimi son 1 yılda yaklaşık 4 katına çıkmıştır.

6 Bitkisel üretim (2014) Patates: ton Arpa: ton Buğday: ton Şeker pancarı: ton Kayısı: ton Mısır: ton En büyük özel sektör tesisi Kars Çimento Fabrikası (Çimentaş Group, İzmir merkezli) En büyük kamu tesisi Kars Şeker Fabrikası (Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş., Ankara merkezli) İlimizde bu sanayi kuruluşları dışında büyük ölçekli yatırım bulunmamakla birlikte diğer işletmeler KOBİ statüsündedir.

7 Tarım ve Hayvancılığa Dayalı Sanayi (2013) Alan İşletme Sayısı Süt ve süt ürünleri 40 Et ve et ürünleri 1 Şeker üretimi 2 Yem 2 Un üretimi 0 Hububat ve bakliyat üretimi 0 Makarna üretimi 0 Kümes hayvancılığı entegre üretim 0 Alkolsüz içecekler, konserve, bisküvi, bitkisel yağ 0

8 Tarım ve Hayvancılık Sektörüne Dayalı Uygun Yatırım Alanları: Alan (SERKA-Pazar ve hammadde sorunu yaşamayacak alt sektörler) Süt inekçiliği/süt ürünleri Damızlık inek yetiştiriciliği Açıklama Kış aylarındaki hammadde ihtiyacını çözecek ve modern şartlarda 4 mevsim peynir üretimi sağlanacak Süt ve et verimini artıracak Et besiciliği/et ürünleri Arıcılık/Bal üretimi Kaz entegre üretimi Yem üretimi Tarım makineleri imalatı Sektördeki katma değer il ekonomisinde kalacak Ülke çapında bilenen Kafkas arısından modern tesislerde bal üretilecek Kaz eti ve sakatatları yurtdışına ihraç edilecek Kaliteli yem uygun maliyetle hayvancılık sektörüne sunulacak Özellikle bölgede sürekli artan traktör ve ekipman ihtiyacını karşılayacak

9 Kars ta kısa vadede; yapılacak yatırımları uygun ulaşım maliyetleriyle Kafkasya ve Orta Asya pazarlarına açması, ihracat hacmini artırması, ticareti canlandırması ve yerli/yabancı ziyaretçi trafiğini yoğunlaştırması beklenen projeler: Çıldır-Aktaş Karayolu Sınır Kapısı:

10 Çıldır-Aktaş Karayolu Sınır Kapısı: 2013 te m² lik alanda temeli atıldı. Yatırım bedeli 450 milyon TL ve Mayıs 2015 te açılması planlanıyor. Sınırdan Tiflis e olan ulaşım süresini 3,5 saate düşürecek. Türkgözü-Tiflis: 5 saat, Sarp-Tiflis: 6 saat. Kars a 110 km mesafede. Kars ın Gürcistan ve Azerbaycan pazarına uzaklığını 75 km kısaltacak.

11 Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu:

12 Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu (BTK): 2008 de Kars ta temeli atıldı. 826 km uzunluğunda in sonunda operasyonel hale gelmesi bekleniyor. Ülkemizdeki bölümünün yaklaşık 1,5 milyar TL ye malolması beklenmekte. Bitirildiğinde ilk etapta yılda 1,5 milyon yolcu ve 6 milyon ton yük taşıması, ilerleyen yıllarda ise yıllık 3 milyon yolcu ve 20 milyon yük taşıma kapasitesine ulaşması planlanıyor. Türkiye demiryolu ağını Kars ve Hazar Denizi üzerinden Orta Asya ve Uzak Doğu ya bağlayacak. Çin ile Avrupa ülkeleri arasındaki mesafeyi 35 günden (denizyolu) 13 güne (demiryolu) indirecektir. İlimiz Kars ı önemli bir ulaşım üssü haline getirecek.

13 Kars Lojistik Merkezi:

14 Kars Lojistik Merkezi: Türkiye deki 19 lojistik merkezden biri. 10 yıl içerisinde ülkedeki yük taşımacılığında karayolu payının %60 a düşürülmesi, demiryolu payının ise %15 e çıkarılması ve bu merkezlerin lojistik sektörüne yıllık yaklaşık 40 milyar dolar katkı sağlaması hedeflenmektedir. Kars Organize Sanayi Bölgesi nin yakınında m² lik alana yapılması ve7 km lik demiryolu bağlantısıyla BTK demiryolu hattına bağlanması planlanmakta. Uygulama projesi Eylül 2014 te ihale edildi de bitirilmesi bekleniyor. Önümüzdeki yıllarda lojistik sektörünün ülkemizde yıllık %10-15 büyüyeceği beklentisi, BTK nın ve özelde Kars Lojistik Merkezi nin önemini daha da artırmaktadır.

15 Hedef Kafkasya ve Orta Asya Pazarlarının Hacmi (2013): Ekonomi Büyüklük (Milyar $) Azerbaycan 73,6 Gürcistan 16,1 Kazakistan 231,9 Türkmenistan 41,9 Özbekistan 56,8 Kırgızistan 7,2 Tacikistan 8,5 Toplam 436

16 Yeni Teşvik Sistemi 2012 de yürürlüğe giren ve 2014 Mayıs ta 1 yıl daha uzatılan ve önceki yıllara göre daha kapsamlı destekler sağlayan yeni teşvik sisteminde; genel, bölgesel ve büyük ölçekli teşvik uygulamalarına stratejik yatırımların teşviki de eklenerek uygulama sayısı 4 e çıkarılmıştır. Yeni teşvik sistemi 4 teşvik bileşenine göre oranları değişmekle birlikte aşağıdaki destek unsurlarına sahiptir: -Gümrük vergisi muafiyeti -Vergi indirimi -Yatırım yeri tahsisi -Sigorta primi işveren payı desteği -Faiz desteği -Gelir vergisi stopajı desteği (YENİ) payı desteği (YENİ) -KDV istisnası (YENİ) -Sigorta primi işçi

17 Eski teşvik sisteminde daha önce 4 grupta toplanan iller, yeni teşvik sistemiyle birlikte sosyoekonomik gelişmişlik düzeyleri dikkate alınarak 6 bölgede toplanmıştır. İlimiz Kars; Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van, Bozcaada ve Gökçeada ile birlikte 6. bölgeye dahil edilmiştir. Sistem, 6. bölgeye diğer bölgelere göre daha yüksek oranlarda destek sağlamakla birlikte gelir vergisi stopajı desteği ve sigorta primi işçi payı destekleri sadece 6. bölgede uygulanmaktadır. Ayrıca yeni teşvik sistemi ile ülke genelinde Organize Sanayi Bölgelerine (OSB) yapılacak yatırımlara ek teşvikler getirilmiştir. Yerli ve yabancı yatırımcılar ilgili teşviklerden eşit şekilde yararlanabilmektedir.