BİRİNCİ BöLüm BİLGİSAYARIN, BİLİŞİMİN, BİLİŞİM SUÇLARININ VE İLGİLİ KAVRAMLARIN TANIMI VE TARİHÇESİ

Transkript

1 Dördüncü Baskıya Önsöz...7 Üçüncü Baskıya Önsöz...11 İkinci Baskıya Ö nsöz Birinci Baskıya Önsöz K ısaltm alar...43 G iriş BİRİNCİ BöLüm BİLGİSAYARIN, BİLİŞİMİN, BİLİŞİM SUÇLARININ VE İLGİLİ KAVRAMLARIN TANIMI VE TARİHÇESİ I. TERİM VE KAVRAM A. B ilgisaya r Bilgisayar Terimi Bilgisayarın Tanımı...55 a. Bilgisayarın Yaptığı İşler ve Fonksiyonlarına Göre Yapılan Tanım...56 b. Bilgisayarın Fiziksel Özellikleri ile Yaptığı İşler ve Fonksiyonlarına Göre Yapılan Tanım c. Bilgisayarı Oluşturan Ana Parçalar aa. Ana işlemci bb. Salt Okunur Bellek cc. Rasgele Erişilebilen Bellek...59 dd. Çevre Giriş - Çıkış Birimleri ee. işletim Yazılımı ff. Uygulama Yazılımı d. Bilgisayar Çeşitleri...60 e. Ayırt Edici Öğeler ve Bağdaştırıcı Tanım...61 f. Bilgisayarın Çalışma Mantığı ve Sistemi B. Bilgileri Otomatik İşleme Tabi Tutan S iste m Bilgileri Otomatik işleme Tabi Tutan Sistem Terimini Destekleyici Görüşler Bilgileri Otomatik İşleme Tabi Tutan Sistem Terimini Eleştiren Görüşler Değerlendirme ve Terimin Kapsamı...64 C. B ilişim ve Bilişim S istem i...65 D. Bilişim S u çu Terim Sorunu Bilişim Suçu Kavramının içeriği... 71

2 A. Genel Olarak B. İşlenme Ş ekilleri Trtıva Atı (Trojan Horse) Salam Tekniği Sistem Güvenliğinin Kırılıp içeri Girilmesi (Hacking) a. Suç İşleyen Bilişim Korsanları (Hacker) b. Sistem Güvenliğini Test Eden Eski Bilişim Korsanları (Ethical Hacker) Ağ Solucanları (Network Worms) Tavşanlar (Rabbits) Bukalemunlar (Chameleon) Mantık Bombaları (Logic Bombs) Bilişim Virüsleri İstem Dışı Alınan Elektronik Postalar (Spam) Hukuka Aykırı İçerik Sunulması DoS ve DDoS Atakları Phising Saldırıları Parola Kırına Saldırıları Botnet Saldırısı Çöpe Dalma DNS'in Haksız Şekilde Kötüye Kullanılması Web Sayfası Yönlendirme Tarama Diğer Yöntemler II. BİLİŞİM SUÇLARININ KRİMİNOLOJİ VE EKONOMİK SUÇLARLA İLİŞKİSİ A. Bilişim Suçlarının Kriminoloji ile İliş k is i Genel Olarak Bilişim Suçu Faillerinin Genel Özellikleri B. Bilişim Suçlarının Ekonomik Suçlar ile İliş k is i Ekonomi Hukuku Beyaz Yaka Suçluluğu ve Ekonomik Suç a. Beyaz Yaka Suçluluğu b. Ekonomik Suç Kavramı ve Tanımı aa. Kriminolojik - Sosyolojik Açıdan Ekonomik Suçlar bb. Ceza Yargılaması Kuralları Açısından Ekonomik Suçlar cc. Suçla Korunan Hukuksal Değer Açısından Ekonomik Suçlar c. Değerlendirme ve Görüşümüz Ekonomik Suç Olarak Bilişim Suçları III. KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ-ÖZELLİKLE İNTERNETİN-TERÖRİZME ETKİSİ...138

3 3. Eski TCK da Yer Alan "Diğer Herhangi Bir Unsur" Kavramı...73 E. V e ri F. İntern et Tanım internetin Teknik Yapısı, Alt Yapısı ve Yönetim Biçimi...78 a. İnternetin Teknik Yapısı aa. TCP/IP Protokolü bb. World Wide Web Sistemi b. internetin Alt Yapısı c. Genel Olarak İnternetin Yönetim Biçimi...79 G. Sosyal M ed ya Genel Olarak Tanım Sosyal Medyanın Biçimleri Sosyal Medyanın Endüstriyel Medyadan Farkı Sosyal Medyanın Şirketler Üzerindeki Etkisi Sosyal Otoritenin İnşası Sosyal Medyanın internet Kullanımına Etkileri Sosyal Medyanın Olası Tarihsel/Politik Etkileri Sosyal Medyadan Ortaya Çıkan Sosyal Pazarlamanın Ekonomik Etkileri Sosyal Medyanın Eğitime Etkileri Sosyal Medyayı Oluşturan İçeriklerin Sahipliği Sosyal Medyaya Getirilen Eleştiriler II. TARİHİ G E LİŞ İM A. Bilgisayarın Tarihi Gelişimi Birinci Dönem İkinci Dönem Üçüncü Dönem Dördüncü Dönem...98 B. İnternetin Tarihi Gelişimi...99 C. Bilişim Suçlarının Tarihi Gelişimi İkİNCi BöIüm BİLİŞİM SUÇLARININ İŞLENME ŞEKİLLERİ, KRİMİNOLOJİ, EKONOMİK SUÇLAR, TERÖRİZMLE İLİŞKİSİ VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA BİLİŞİM SUÇLARI I. BİLİŞİM SUÇLARININ İŞLENME ŞEKİLLERİ 107

4 C. Ulusal Hukuklarda Bilişim S uçları Genel Olarak ABD Hukukunda Bilişim Suçları a. Bilgisayar Sahtekarlığı ve Bilgisayarların Kötüye Kullanılması Yasası b. iletişim Ahlak Yasası c. Çocuk Pornografisinin Önlenmesi Yasası d. Çocukların Online Yayınlardan Korunması Yasası e. Elektronik Haberleşmenin Gizliliği Yasası f. İnternette Kumarın Önlenmesi Yasası g. Kimlik Hırsızlığı Yasası h. Terörizmle Mücadele Yasası ı. Bilişim Güvenliği Uzmanlığıyla ilgili Düzenlemeler Alman Hukukunda Bilişim Suçları İngiliz Hukukunda Bilişim Suçları Fransız Hukukunda Bilişim Suçları İtalyan Hukukunda Bilişim Suçları Diğer Ülkeler Hukuklarında Bilişim Suçları Üçüncü BöLüm 765 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU'NDA DÜZENLENEN BİLİŞİM SUÇLARI I. BİLİŞİM SUÇLARININ DÜZENLENME YÖNTEMLERİ A. Bilişim Suçları İçin Ayrı Bir Düzenleme Yapılmasının Gerekliliği Tartışm aları Ayrı Bir Düzenleme Yapılmasının Gerekmediğini Savunan Görüş Ayrı Bir Düzenleme Yapılmasının Gerektiğini Savunan Görüş Değerlendirme ve Görüşümüz B. Bilişim Suçlarının Düzenlenmesinde Uygulanan Yöntem ler Genel Olarak Bilişim Suçlarının Özel Yasa Yapılması Yöntemiyle Düzenlenmesi Bilişim Suçlarının Yürürlükteki Yasalarda Değişiklik Yapılması Yöntemiyle Düzenlenmesi a. Bilişim Suçlarının Tek Başlık Altında Düzenlenmesi b. Bilişim Suçlarının Korudukları Hukuksal Değer Esas Alınarak Düzenlenmesi c. Karma Yöntem C. Türk Ceza Kanunlarında Bilişim Suçlarının Düzenlenme Y öntem leri sayılı ETCK'da Bilişim Suçlarının Düzenlenme Yöntemi sayılı TCK'da Bilişim Suçlarının Düzenlenme Yöntemi II. BİLİŞİM SUÇLARININ TÜRK HUKUK DÜZENİNE GİRİŞİ

5 A. Genel Olarak Terörizm ve Terörizmin T a n ım ı... 1Jö B. Genel Olarak Teknolojideki ve Bilişim Teknolojilerindeki Gelişmelerin Terörizmin Üzerindeki Etkileri... ^ 1. Ulaştırma Araçlarındaki Teknolojik Gelişmelerin Terörizm Üzerindeki Etkileri Silah Teknolojisindeki Gelişmelerin Terörizm Üzerindeki Etkileri Bireysel Haberleşme Araçları Teknolojisindeki Gelişmelerin Terörizm Üzerindeki Etkileri Bilişim Sistemlerindeki Gelişmelerin Terörizm Üzerindeki Etkileri...14? C. Kitle İletişim Araçlarındaki Gelişmelerin Terörizm Üzerindeki E tkileri Genel Olarak Kitle İletişim Araçları ile Terörizmin İlişkisi...^52 2. Kitle İletişim Araçlarının Terör Eylemlerini Yansıtması...1^4 a. Eylem Sırasında Yansıtması...^ ^ b. Eylem Sonrasında Yansıtması... ^ 3. Kitle İletişim Araçlarının Terör Eylemlerini Yansıtması Konusundaki Tartışmaların ifade ve Basın Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi a. Sınırlamanın Yasa ile Yapılması Gerektiği Yönündeki Görüş...^ 50 b. Sınırlamanın Kendi Kendine Kontrol ile Yapılması Gerektiği Yönündeki Görüş... '61 D. Siber Terörizm Kavram ve Tanım Siber Terörün Geleneksel Terörden Farkları ve Avantajları... '55 3. Siber Terörün Riski ve Saldırı Yöntemleri...1^ E. Siber Savaş F. Hacktivizm ve Hacktivist Eylemlerin Hukuki Açıdan Değerlendirilm esi: G. Değerlendirme ve Görüşüm üz IV. BİLİŞİM SUÇLARININ ULUSLARARASI BOYUTU, ULUSLARARASI HUKUKTA VE YABANCI ULUSAL HUKUKLARDA BİLİŞİM SUÇLARINA İLİŞKİN YAPILAN DÜZENLEMELER...I 77 A. Bilişim Suçlarının Uluslararası Boyutu Bilişim Suçlarıyla Mücadelede Uluslararası İşbirliğinin Gerekliliği...1 ^ 2. Bilişim Suçlarının Sınır Aşan Suçlar Olmasının Nedenleri...1^ 3. Bilişim Suçlarının Uluslararası Ceza Hukuku ile İlişkisi Değerlendirme ve Görüşümüz B. Uluslararası Hukukta Bilişim Suçları...1" 1. Avrupa Konseyi'nce Bilişim Suçlarıyla İlgili Yapılan Çalışmalar a. Avrupa Siber Suç Sözleşmesi...18 b. Bilişim Sistemleri Aracılığıyla İşlenen Irkçı ve Yabancı Düşmanı Eylemlerin Suç Haline Getirilmesi İçin Avrupa Siber Suç Sözleşmesi'ne Ek Protokol Avrupa Birliği'nce Bilişim Suçlarıyla İlgili Yapılan Çalışmalar... I Diğer Ulusaliistü Kuruluşlarca Bilişim Suçlarıyla İlgili Yapılan Çalışmalar

6 8. Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. İçtim a Yaptırım D. Verilere veya Veri İşleme Zarar Vermek Suçu (m.525 b/1) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Fail ve Mağdur a. Fail b. Mağdur Suçun Konusu Maddi Unsur a. Hareket aa. Tamamen veya Kısmen Tahrip Etmek Hareketi bb. Değiştirmek Hareketi cc. Silmek Hareketi dd. Sistemin işlemesine Engel Olmak Hareketi ee. Sistemin Yanlış Biçimde işlemesini Sağlamak Hareketi ft. Değerlendirme ve Görüşümüz b. Netice Hukuka Aykırılık Unsuru Manevi Unsur Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. iştirak c. içtim a Yaptırım E. Bilişim Sistemi Aracılığıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlamak Suçu (m.525 b /2 ) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Fail ve Mağdur a. Fail b. Mağdur Suçun Konusu Maddi Unsur a. Hareket aa. Veriler Üzerinde Hileli Hareketler Yapılması aaa. Giriş Manipiilasyonu bbb. Yazılım ve Konsol Manipülasyonu ccc. Çıkış Manipülasyonu...271

7 III. 765 SAYILI ESKİ TÜRK CEZA KANUNU NDA DÜZENLENEN BİLİŞİM SUÇ LA RI A. ETCK'da Düzenlenen Bilişim Suçlarının Sınıflandırılmasına İlişkin Görüşler Beş Farklı Suç Tipinin Düzenlendiğini Kabul Eden Görüş Dört Farklı Suç Tipinin Düzenlendiğini Kabul Eden Görüş Değerlendirme ve Görüşümüz B. Verilerin Ele Geçirilmesi Suçu (m.525 a /1 ) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer...22i 3. Fail ve Mağdur a. Fail b. Mağdur Suçun Konusu Maddi Unsur a. Hareket b. Netice Hukuka Aykırılık Unsuru... 23i 7. Manevi Unsur Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. içtima Yaptırım a. Asli Yaptırım b. Fer'i Yaptırım C. Başkasına Zarar Vermek İçin Verilerin Kullanılması, Nakledilm esi veya Çoğaltılması Suçu (m.525 a /2 ) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Fail ve Mağdur a. Fail b. Mağdur Suçun Konusu Maddi Unsur a. Hareket aa. Kullanmak Hareketi bb. Nakletmek Hareketi cc. Çoğaltmak Hareketi b. Netice Hukuka Aykırılık Unsuru Manevi Unsur...246

8 c. İçtima Suça Etki Eden Sebepler Yaptırım DöndÜNCÜ BöLüm 52*7 SAYILI TÜRK CEZA KANUIMU'NDA DÜZENLENEN BİLİŞİM SUÇLARI I. TCK NIN OLUŞUMU, GENEL OLARAK YAPISI VE SUÇ TİPLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI A. TCK'nııı O luşum u B. TCK'mn Genel Olarak Yapısı C. TCK'da Düzenlenen Bilişim Suçlarının Sınıflandırılm ası D. ETCK ile TCK'da Düzenlenen Bilişim Suçlarının Karşılaştırılması BİLİŞİM ALANINDA SUÇLAR BÖLÜMÜNDE DÜZENLENEN SUÇ TİPLERİ A. Hukuka Aykırı Olarak Bilişim Sistemine Girme ve Sistemde Kalma Suçu (m.243) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer a. Korunan Hukuksal Değerin Değişikliğe Uğraması Sorunu b. Korunan Hukuksal Değerler Tipiklik a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları aa. Fail aaa. Genel Olarak Fail bbb. Tüzel Kişilerin Fail Olup Olamayacağı Sorunu aaaa. Cezaların Şahsiliği ilkesi Açısından Tiizel Kişilerin Sorumluluğu bbbb. Kusur İlkesi Açısından Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu cccc. Hareket Teorisi Açısından Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu dddd. Değerlendirme ve Görüşümüz eeee. Bilişim Suçları Açısından Tüzel Kişilerin Durumu bb. Mağdur cc. Suçun Konusu dd. Eylem aaa. Hareket bbb. Netice ccc. Suç İşlenmesi Sonucu Sistemin İçerdiği Verilerin Yok Olması ya da Değişmesi (243/3) ee. Suçun Nitelikli Halleri aaa. Genel Olarak bbb. Suçun Bedeli Karşılığı Yararlanılabilen Sistemler Hakkında işlenmesi (243/2)...353

9 ddd. Donanım Manipülasyonu... 27? bb. Banka Kartları veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması aaa. Genel Olarak bbb. Banka veya Kredi Kartlarının Yetkisiz Kullanımı aaaa. Banka veya Kredi Kartlarının Otomatik Para Çekme Makinelerinde Kullanımı bbbb. Banka veya Kredi Kartlarının Alışveriş Amacıyla Ticari işletmelerde Kullanımı cccc. Banka veya Kredi Kartlarının Veri iletim Ağlarında Yetkisiz Kullanımı ccc. Banka veya Kredi Kartlarının Limitin Üzerinde Kullanımı... 28? aaaa. Banka veya Kredi Kartlarının Otomatik Para Çekme Makinelerinde Verilen İzin Limitinin Üzerinde Kullanımı... 28? bbbb. Banka veya Kredi Kartlarının Alışveriş Amacıyla Ticari İşletmelerde Limit Üzerinde Kullanımı cccc. Banka veya Kredi Kartlarının Veri iletim Ağlarında Limit Üzerinde Kullanımı cc. Kullanımı Ücrete Tabi Sistemlerin Yetkisiz Kullanımı aaa. Web Sitelerinde Verilen Hizmetlerin Yetkisiz Kullanımı bbb. Şifreli Yayınların Yetkisiz Alınması b. Netice Hukuka Aykırılık Unsuru Manevi Unsur Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. İçtima Yaptırım F. Verilerde Sahtekârlık Yapılması ve Oluşturulan Sahte Belgenin Kullanılması Suçu (m.525 c ) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Fail ve Mağdur a. Fail b. Mağdur Suçun Konusu Maddi Unsur a. Hareket aa. Veri Yerleştirmek Hareketi bb. Verileri Tahrif Etmek Hareketi cc. Sahte Verilerden Oluşan Belgeyi Kullanmak Hareketi b. Netice Hukuka Aykırılık Unsuru Manevi Unsur Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak...306

10 ee. Suçun Nitelikli Hali (244/3) b. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları Hukuka Aykırılık Unsuru Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. İçtima Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma C. B ilişim Sistemi Aracılığıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlama Suçu (m.244/4) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Tipiklik a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları aa. Fail bb. Mağdur cc. Suçun Konusu dd. Eylem aaa. Hareket bbb. Netice b. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları Hukuka Aykırılık Unsuru Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. iştirak c. içtim a Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma D. Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması Suçları (m.245) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Tipiklik a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları aa. Fail bb. Mağdur cc. Suçun Konusu aaa. Banka Kartı bbb. Kredi Kartı ccc. Suçun Konusu Olarak Banka Kartı, Kredi Kartı ve Sağlanan Yarar ddd. Banka veya Kredi Kartının Başkasına Ait Olması dd. Eylem aaa. Hareket aaaa. Başkasına Ait Banka veya Kredi Kartıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlanması (245/1) aaaaa, Birleşik ve Serbest Hareketli Bir Suçtur...441

11 Etmesi Durumu (243/2-3)... b. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru Hukuka Aykırılık Unsuru a. Genel Olarak b. "Hukuka Aykırı Olarak" İfadesi Suçun Unsurlarına Dahil Değildir... 3^5 c. Mağdurun Rızası d. Yasa Hükmünün Uygulanması... 37^ e. Haklı Savunma Mümkün Müdür?...37^ f. Gazetecilik Mesleğinin İcrası Sisteme İzinsiz Girmek için Hakkın Kullanılması Hukuka Uygunluk Nedenini Oluşturmaz g. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması...37^ 5. Kusurluluk a. Genel Olarak b. Cebir ve Tehdit c. Hukuka Aykırı Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. İçtima Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma...38^ B, Bilişim Sisteminin İşleyişinin Engellenmesi veya Bozulması Suçu ile Verilerin Yok Edilmesi veya Değiştirilmesi Suçu (m.244/1-2 ) Genel Olarak Suçlarla Korunan Hukuksal Değerler Tipiklik a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları aa. Fail bb. Mağdur cc. Suçların Konusu dd. Eylem... 39^ aaa. Hareket... 3% aaaa. Bilişim Sisteminin işleyişini Engellemek (244/1) bbbb. Bilişim Sisteminin işleyişini Bozmak (244/1) cccc. Verileri Bozmak (244/2) dddd. Verileri Yok Etmek (244/2) eeee. Verileri Değiştirmek (244/2) ffff. Verileri Erişilmez Kılmak (244/2) gggg. Bilişim Sistemine Veri Yerleştirmek (244/2) hhlıh. Bilişim Sisteminde Var Olan Verileri Başka Bir Yere Göndermek (244/2) iiii. Değerlendirme ve Görüşümüz bbb. Suç Tipinde Yer Alan Hareketlerin ASSS ile Paralelliği ccc Maddenin 1. ve 2. Fıkralarındaki Hareketlerin Farkı ve Uygulaması ddd. Netice...^

12 6. Kişisel Cezasızlık Nedenleri ve Cezayı Kaldıran Kişisel Nedenler a. Fail ve Mağdur Arasındaki İlişki b. Etkin Pişmanlık Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma III. MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLAR ARASINDA YER ALAN BİLİŞİM SUÇLARI A. B ilişim Sisteminin Kullanılması Yoluyla İşlenen Hırsızlık Suçu (nı.142/2-e) Genel Olarak Korunan Hukuksal Değer Tipiklik a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları aa. Fail bb. Mağdur cc. Suçun Konusu aaa. Suçun Konusu Olarak Veri bbb. Verinin Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halini Oluşturup Oluşturmayacağına İlişkin Görüşler ve Yargıtay'ın Konuya ilişkin Kararları aaaa. Verinin Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halinin Konusunu Oluşturacağına ilişkin Görüş ve Yargıtay Kararları bbbb. Verinin Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halinin Konusunu Oluşturmayacağına ilişkin Görüş ve Yargıtay Kararları cccc. YCGK'mn Verinin Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halinin Konusunu Oluşturacağına ilişkin Kararı ve Bu Doğrultudaki Yargıtay Kararları dddd. Değerlendirme ve Görüşümüz dd. Eylem aaa. Hareket bbb. Netice ee. Suçun Nitelikli Hali b. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları Hukuka Aykırılık Unsuru Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. içtim a Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma B. Bilişim Sisteminin Kullanılması Yoluyla İşlenen Dolandırıcılık Suçu (m.158/1 - f) Genel Olarak Bilişim Sistemlerinin Dolandırıcılık Suçunun Nitelikli Halini Oluşturması İnternet Alışveriş Siteleri Aracılığıyla Dolandırıcılık Suçunun işlenmesi Nitelikli Hal midir? Değerlendirme ve Görüşümüz Cezayı Kaldıran veya Azaltan Kişisel Nedenler IV. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN SUÇLAR A. Veri Koruma Hukuku ve Kişisel Veri Kavramı Kişisel Veri ve Bu Verinin İşlenmesi Kavramlarının Tanımı...580

13 bbbbb. Ele Geçirme ve Elde Bulundurma Hareketleri ccccc. Kullanma ve Kullandırtma Hareketleri... 44? ddddd. Henüz Hamiline Teslim Edilmeyen Kartla Yarar Sağlanması eeeee. Başkasına Ait Banka veya Kredi Kartlarının Alışverişte Kullanılması fffff. Başkasına Ait Kredi Kartına Bağlı Ek Kart Çıkartılıp Kullanılması ggggg. Sanal Ağlar Üzerinde Kartla Alışveriş Yapılması hhhhlı. Kartların Hamil ile Yapılan Anlaşmada Belirlenen Miktarın Üzerinde Kullanılması... 44? ııııı. ATM'lerin Haksız Yarar Sağlamak için Kullanılması iiiii. Ölen Kişinin Banka Kartının Kullanılması Suretiyle Hesabından Para ya da Maaş Çekilmesi jjjjj. Başkasının Banka veya Kredi Kartının Üye iş Yerinde Slip Çekilerek Kullanılması...45i bbbb. Başkalarına Ait Banka Hesaplarıyla İlişkilendirilerek Sahte Banka veya Kredi Kartı Üretilmesi, Satılması, Devredilmesi, Satın Alınması veya Kabul E dilm esi cccc. Sahte Oluşturulan veya Üzerinde Sahtecilik Yapılan Bir Banka veya Kredi Kartını Kullanmak Suretiyle Yarar Sağlanması aaaaa. Serbest Hareketli Bir Suçtur bbbbb. Gerçeğe Aykırı Sahte Belgelerle Çıkarılan Kartlarla Yarar Sağlanması ccccc. Sahte Kartlarla Gerçek Olmayan Satış Belgesi Düzenlenmesi ddddd. Sahte Kartların Alışverişte Kullanılması eeeee. Sahte Banka veya Kredi Kartının Üye iş Yerinde Slip Çekilerek Kullanılması bbb. N e tice aaaa. 245/ Fıkralarda Yer Alan Suçlar Açısından N etice bbbb. 245/2. Fıkrada Yer Alan Suç Açısından N e tice b. T ip ikliğ in M a nevi (S ü b je ktif) U n s u rla rı Hukuka A ykırılık U nsuru Suçun Özel G örünüş B iç im le ri a. T e ş e b b ü s b. iş tir a k c. İç tim a aa. Genel Olarak bb. Zincirlem e Suç Kuralının U ygula nm a sı cc. Başkasına A it Banka veya Kredi Kartıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlama Suçu (245/1) ile Hırsızlık Suçu (141) Aynı Eyleme Birlikte U ygulanabilir m i? aaa. YCGK'nın Konuyla ilgili K ara rı bbb. Değerlendirme ve G örüşüm üz ccc. Banka Kartının Yardım Etme Bahanesiyle Ele Geçirilmesi ve Paranın Fail Tarafından Alınması Halinde ise Hırsızlık Suçu O luşm aktadır ddd. Başkasına Ait Banka veya Kredi Kartıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlama Suçu (245/1) ile Dolandırıcılık Suçunun (157) İliş k is i eee. Başkasına A it Banka veya Kredi Kartıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlama Suçu (245/1) ile N itelikli Dolandırıcılık Suçunun (158/1-f) iliş k is i fff. Başkasına A it Banka veya Kredi Kartıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlama Suçu (245/1) ile Güveni Kötüye Kullanma Suçunun (155) iliş k is i ggg. Başkalarına A it Banka Hesaplarıyla ilişkilendirilerek Sahte Banka veya Kredi Kartı Üretilmesi, Satılması, Devredilmesi, Satın Alınması veya Kabul Edilmesi (245/2) ile Belgede Sahtecilik Suçunun ( ) İliş k is i hhh. Sahte Banka veya Kredi Kartıyla Hukuka Aykırı Yarar Sağlama Suçu (245/3) ile N itelikli Dolandırıcılık Suçunun (158/1 -f) İliş k is i ııı M addenin 2. Fıkrası ile 3. Fıkrasının B irlikte İşlenm esi

14 5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. İçtim a Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma D. Verilerin Yok Edilmemesi Suçu (m.13 8 ) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Tipiklik a. Suçun Maddi (Objektif) Unsurları aa. Fail bb. Mağdur cc. Suçun Konusu dd. Eylem aaa. Hareket aaaa. Failin Görevli Olması ve Süreyi Geçirmesi bbbb. Verilerin Yok Edilmemesi bbb.netice b. Suçun Manevi (Sübjektif) Unsuru Hukuka Aykırılık Unsuru Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b. İştirak c. içtim a Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma E. Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Görüşlerimiz ve Çözüm Önerilerimiz V. Bilişim Sistemleri Aracılığıyla İşlenebilecek Diğer Suç Tipleri A. Haberleşmenin Engellenmesi Suçu (ın.124) B. Hakaret Suçu (m ) C. Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu (m.13 2 ) D. Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi veya Kayda Alınması Suçu (m.133) E. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu (m.13 4 ) F. M üstehcenlik Suçu (m.226) Beşîncİ BöIüm FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU İLE ELEKTRONİK İMZA KANUNU NDA DÜZENLENEN BİLİŞİM SUÇLARI I. FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU NDA DÜZENLENEN BİLİŞİM SUÇLARI...643

15 a. Kişisel Veri... 8^ b. Kişisel Verinin İşlenmesi...JO 2. Kişisel Verilerin Korunmasının Ceza Yasasında Düzenlenmesinin Gerekliliği B. Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Tipiklik a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları...^ aa. Fail bb. Mağdur KOI cc. Suçun Konusu... 1 dd. Eylem aaa. Hareket... bbb. Netice... b. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru...^ c. Suçun Nitelikli Halleri...5^4 4. Hukuka Aykırılık Unsuru... a. "Hukuka Aykırı Olarak" İfadesi Suçun Unsurlarına Dahil Değildir... b. Mağdurun Rızası... c. Yasa Hükmünün Uygulanması Suçun Özel Görünüş Biçimleri... a. Teşebbüs... b. İştirak c. İçtima... ^ 6. Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma...^16 C. Kişisel Verileri Verme veya Ele Geçirme Suçu (m.13 6 ) Genel Olarak Suçla Korunan Hukuksal Değer Tipiklik a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları...^ aa. Fail... bb. Mağdur cc. Suçun Konusu... '8 dd. Eylem aaa. Hareket aaaa. Kişisel Verilerin Başkasına Verilmesi... *^8 bbbb. Kişisel Verilerin Yayılması... ^ cccc. Kişisel Verilerin Ele Geçirilmesi... bbb. Netice... 2^ b. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru c. Suçun Nitelikli Halleri Hukuka Aykırılık Unsuru...621

16 B. Suçla Korunan Hukuksal Değer C. T ip ik lik Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları a. Fail b. Mağdur c. Suçun Konusu d. Eylem aa. Hareket aaa. Elektronik imza Oluşturma Verilerinin İzinsiz Kullanımı Suçıı Açısından (EİK m.16) aaaa. Genel Olarak bbbb. Verinin veya Aracın Elde Edilmesi cccc. Verinin veya Aracın Verilmesi dddd. Verinin veya Aracın Kopyalanması eeee. imza Oluşturma Aracının Yeniden Oluşturulması ffff. İzinsiz Elektronik imza Oluşturulması bbb. Elektronik Sertifikalarda Sahtekarlık Suçu Açısından (EİK m. 17) aaaa. Genel Olarak bbbb. Sahte Elektronik Sertifika Oluşturulması cccc. Geçerli Sertifikaların Taklit Edilmesi dddd. Geçerli Sertifikaların Tahrif Edilmesi eeee. Sahte Sertifika Kullanılması bb. Netice e.suçun Nitelikli Hali Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları D. Hukuka Aykırılık Unsuru E. Suçun Özel Görünüş B iç im le ri Teşebbüs İştirak İçtima F. Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturm a G. EİK'da Yer Alan Kabahatler (m.1 8 ) ALtinci BöLüm BİLİŞİM SUÇLARI AÇISINDAN CEZA MUHAKEMESİ KORUMA TEDBİRLERİ, ADLİ BİLİŞİM VE BU SUÇLARLA MÜCADELEDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER I. GENEL OLARAK II. BİLİŞİM SUÇLARI AÇISINDAN CEZA MUHAKEMESİ KORUMA TEDBİRLERİ A. Bilişim Sistemlerinde Arama, Kopyalama ve El Koyma Yasal Dayanak...684

17 A. Genel Olarak... 64!} B. Mali, Manevi ve Bağlantılı Haklara Tecavüz Suçları (m.71)...64$ 1. Genel Olarak } 2. Suçla Korunan Hukuksal Değer...64(5 3. Tipiklik... 64) a. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsurları...64) aa. Fail... 64)!)b Mağdur cc. Suçun Konusu dd. Eylem... 66i aaa. Hareket... 65i aaaa. Manevi Haklara Yönelik Suçu Oluşturan Hareketler... 65i aaaaa. Umuma iletmek ve Yayımlamak...66ı bbbbb. Alenileşmemiş Eserin içeriği Hakkında Bilgi Vermek... 66? ccccc. Esere Ad Koymak ddddd. Tanınmış Bir Başkasının Adının Konulması Suretiyle Eserin Dağıtılması, Yayılması ve Yayımlanması eeeee. Alıntı Yapılan Kaynağın Gösterilmemesi, Yanlış, Yetersiz veya Aldatıcı Kaynak Gösterilmesi fffff. Eserin Değiştirilmesi bbbb. Maddi Haklara Yönelik Hareketler aaaaa. Eserin işlenmesi...fjs.ı bbbbb. Eserin Çoğaltılması ccccc. Eserin Failin Kendisi Tarafından Çoğaltılmış Kopyalarının Satışa Çıkarılması ddddd. Eserin Kiralama veya Kamuya Ödünç Verilmesi Suretiyle Yayılması eeeee. Eserin ithal Edilmesi fffff. Eserin Temsil Edilmesi Eserin Veri İletim Ağı Üzerinden Yayılması ve Yayımlanması hhhhh. Eserin Ticari Amaçla Satın Alınması ııııı. Eserin Kişisel Amaç Dışında Bulundurulması ve Depolanması cccc. Bağlantılı Haklara Yönelik Hareketler bbb. Netice b. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları Hukuka Aykırılık Unsuru Suçun Özel Görünüş Biçimleri a. Teşebbüs b- İştirak c. İçtima Yaptırım, Soruşturma ve Kovuşturma C. Eserin Topluma Sunulması Sırasında Görülen Bilgiler ve Bu Bilgileri Temsil Eden Sayılar veya Kodların Yetkisiz Olarak Ortadan Kaldırılması veya Değiştirilm esi Suçu (m.71/2) D. Koruyucu Programları Etkisiz Kılmaya Yönelik Hazırlık Hareketleri Suçu (m.72) II. ELEKTRONİK İMZA KANUNU NDA DÜZENLENEN BİLİŞİM SUÇLARI A. EİK'da Yer Alan Suçlar (m )...665

18 b. İkinci Basamak Olay Yerinde Yapılmaması Gerekenler a. Hata I - Bilgisayarı Çalıştırmak b. Hata 2 - Bilgisayarın Sahibinden Yardım istemek c. Hata 3 - Bilgisayar Virüslerine Karşı Kontrol Yapmamak d. Hata 4 - Elektronik Delillerinin Nakliyesi Sırasında Hiçbir Önlem Almamak Canlı Analiz Paketleme - Nakliye - Muhafaza Elektronik Delillerin Gizli Yapısı F. Elektronik Delillere Adli Bilişim Uzmanının Y aklaşım ı Genel Olarak inceleme a. Disk Yazma Koruma işlemi b. imaj Alma c. Hash Değeri d. incelemenin Sonucu Çözümleme (Değerlendirme/Analiz) a. Bilgisayar Analiz Aşamaları b. Cep Telefonu Analiz Aşamaları c. Harici Diskler, CD/DVD, Hafıza Kartları ve Flash Belleklerin Analiz Aşamaları d. Kullanıcı Korumalı Dosyalar e. Aııti-Forensics ve Gizleme Yöntemleri Uzmanların Uyması Gereken Genel İlkeler Veri Kurtarma Adli Bilişim Raporu Özellikleri ve Rapor Hazırlanması IV. BİLİŞİM SUÇLARIYLA MÜCADELEDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER A. Kişilerin ve/veya Kurumlanıl Alması Gereken Ö nlem ler Genel Olarak Sistem Güvenliğinin Sağlanması ve Test Edilmesi B. Devletlerin Alması Gereken Ö nlem ler Bilişim Suçlarını Kovuşturan Birimlerin Kurulması ve Eğitilmesi a. Genel Açıklamalar b. ABD Örneği c. Ülkemizdeki Durum Sanal Terörizm Olgusuna Karşı Alınan Önlemler Devletlerin Sanal Alanı Denetlemesi Uluslararası İşbirliği Yapılması Organize Suçluluk - Bilişim Suçları İlişkisi V. OLMASI GEREKEN HUKUK AÇISINDAN BİLİŞİM SUÇLARI

19 2. Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Varlığı Başka Surette Delil Elde Etme İmkanının Bulunmaması Arama ve Kopyalama Tedbiri El Koyma Tedbiri CMK m.134 Özel Bir Düzenlemedir Uygulamadaki Eleştiriler ve Uygulanan Yöntem B. Soruşturma ve Kovuşturmada Mevzuat Kaynaklı Y enilikler ve E ksiklikler ASSS'nin İç Hukukumuzun Parçası Haline Gelmesi sayılı Yasanın 3/4. Maddesi ile Soruşturma Açısından Getirilen Değişiklik CMK m.135'te Bilişim Suçlarının Belirtilmemesi Soruşturmaların Eksikliğine veya Hukuk Aykırı Delil Elde Edilmesine Yol Açmaktadır C. İP Numarası Tek Başına Faili Göstermez III. ADLİ BİLİŞİM A. Giriş B. Bilgisayar Kriminalistiği Bilim i C. Adli Bilişim Kavram ı Tanını Adli Bilişim Metodolojisinin Faydalan D. Dijital Delil ve Dijital Delil T ürle ri Dijital (Elektronik) Delil Nedir? Dijital Delillerin Bulunduğu Ortamlar a. Anakart b. İşlemci c. Hafıza: RAM (Random Access Memory) - ROM (Read Only Memory) - Ön Bellek (Caclıe Memory) d. Hard Disk (Sabit Disk Sürücüsü) e. Floppy ve CD/DVD/BluRay f. Hafıza Kartları g. Dijital Depolama Birimleri h. Cep Telefonları ı. Dijital Kamera ve Fotoğraf Makineleri i. Mp3 çalar/ipod j. El Bilgisayarları (PDA, PALM, Pocket PC) k. Taşınır Bellekler (Flash Memory) I. Yazıcı, Faks, Fotokopi Makineleri ve Diğer Donanımlar E. Adli Bilişimin E vreleri Olay Yeri - Delil Toplama ve Muhafaza Delilleri Toplamaya Başlamadan Önce Dikkat Edilecek Hususlar a. Birinci Basamak

20 2. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı internet Kurulu C. T an ım la r D. Kamuyu Bilgilendirme Yükümlülüğü E. İnternet Öznelerinin Sorum luluğu Genel Olarak Almanya Örneği Sayılı Yasadaki Düzenleme a. İçerik Sağlayıcıların Sorumlulukları ve Yükümlülükleri b. Yer Sağlayıcıların Sorumlulukları ve Yükümlülükleri c. Erişim Sağlayıcıların Sorumlulukları ve Yükümlülükleri d. Erişim Sağlayıcıları Birliği e. Toplu Kullanım Sağlayıcıların Sorumlulukları ve Yükümlülükleri f. Değerlendirme ve Görüşümüz V. İNTERNET ERİŞ İM İN İN GENEL ENGELLENMESİ (FİLTRELEME) A. İnternet Hukuki Düzenlemelere Konu Olan Bir Alandır B. İnternetin Yönetim i C. Sanal Alanın Düzenlenmesine Yönelik M o d e ller Ulusal Alanda Yapılan Düzenleme Uluslararası Sözleşmelerle Yapılan Düzenleme Uluslararası Kuruluşlar Aracılığıyla Yapılan Düzenleme Kendi Kendine Yapılan Düzenleme (Self Regulation) Düzenleme Modelleri Hakkındaki Görüşümüz D. Bir Kitle İletişim Aracı Olarak İnternet ve İletişiminin Engellenmesi Genel Olarak Kitle İletişim Kavramı İnternet İletişiminin Kötüye Kullanılması Olgusu internet Yayıncılığı Açısından Basın Hukuku Kurallarının Uygulanabilirliği Sorunu İnternet iletişiminin Genel Engellenmesine Yönelik Düşünceler Devletlerin Sanal Alanı Düzenlemesi ve Genel Filtreleme E. İnternet İletişiminin Genel Engellenmesine Yönelik Bir İdari Pratik - Telekomünikasyon Kurumu'nuıı İnternet Üzerindeki Yetkileri ve Aldığı Kararlar F Sayılı İnternet Yayınlarının Düzenlenmesi Hakkında Kanuna Göre İnternet İletişiminin Genel Engellenm esi VI. İNTERNET ER İŞİM İN İN ÖZEL ENGELLENMESİ (ERİŞİMİN ENGELLENMESİ) A. İnternet İletişiminin M ahkem e Kararıyla Engellenmesi internet İletişiminin Mahkeme Kararıyla Engellenmesine İlişkin Örnek Olay İnternet İletişiminin Mahkeme Kararıyla Engellenmesine ilişkin Örnek Olayın Değerlendirilmesi

21 A. Ceza Hukuku Açısından... 73? B. Ceza M uhakem esi Hukuku A çısından...73g Yecİİncİ BöIüm İNTERNET İLETİŞİMİNİN ENGELLENMESİNİN HUKUKİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ VE 5651 SAYILI YASAYLA GETİRİLEN DÜZENLEME I. GİRİŞ II. DÜŞÜNCE (İFADE) ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ANLA M I, SINIRLARI VE İNTERNET AÇISINDAN Ö N E M İ...74i A. Kavram B. Düşünce (İfade) Özgürlüğünün İçeriği C. AİHS'de İfade Özgürlüğü AİHS nin Doğuşu ve Türk Hukuk Düzenine Girişi İfade Özgürlüğünün Anlamı ve Uygulanışı a. AİHS'de ifade Özgürlüğü Kavramı b. AİHS m. 10/1, ifade Özgürlüğünün İçeriği c. AİHS m. 10/11, İfade Özgürlüğünün Sınırlanabildiği Haller d. AİHS m.10/11, Sınırlamanın Sınırı D. Değerlendirme ve Görüşümüz III. İNTERNET İLETİŞİM İNİN ENGELLENMESİNE İLİŞKİN AYRIM LAR A. İnternete Erişimin Engellenmesi - İnternet İletişiminin Engellenmesi A yrım ı B. İnternet İletişiminin Teknik Açıdan Engellenebilirliği - Hukuki Açıdan Engellenebilirliği A y rım ı Ayrımın Kapsamı Teknik Açıdan Engelleme Yöntemleri C. İnternet İletişiminin "Genel Engelleme - Özel Engelleme" Yöntemleriyle Engellenebilirliği A y rım ı IV SAYILI "İNTERNET ORTAM INDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİ VE BU YAYINLAR YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARLA MÜCADELE EDİLMESİ HAKKINDA KANUN" İLE GETİRİLEN DÜZENLEMELER A. Yasanın Hazırlanış Süreci, Amacı ve Kapsam ı Yasanın Hazırlanış Süreci Amacı ve Kapsamı B. İnternetin Yönetiminde Yer Alan Kurum lar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu...770

22 Kaynakça Yargıtay Kararları Dizini A İH M Kararları Dizini Kavramlara Göre Arama D izin i Yazarın Ö zgeçm işi Yazarın Diğer Eserleri

23 3. AİHM'nin 5651 Sayılı Yasanın AİHS'nin 10. Maddesini İhlal Ettiğine Dair Kararı Anayasa Mahkemesi'nin TİB'in İletişimin Engellenmesi Kararının İfade Özgürlüğünü ihlal Ettiğine Dair Kararı a. Kabul Edilebilirlik Yönünden b. Esas Yönünden c. Değerlendirme ve Görüşümüz B. İnternet İletişiminin İdari Pratikle Engellenmesi - Telekomünikasyon Kurulu Kararıyla İletişimin Engellenmesi Örneği İnternet İletişiminin İdari Pratikle Engellenmesine İlişkin Örnek Olay İnternet İletişiminin İdari Pratikle Engellenmesine İlişkin Örnek Olayın Değerlendirilmesi VII SAYILI YASANIN İNTERNET İLETİŞİM İN İN ÖZEL ENGELLENMESİ (ERİŞİM İN ENGELLENMESİ) AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLM ESİ A. Erişimin Engellenmesi Kararı Verilebilecek Suç Tip leri Genel Olarak Müstehcen Yayınlar Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkan Sağlanması Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Şans Oyunları Yasasıyla İlgili Suçlar FSEK Ek Madde B. Koruma Tedbiri Olarak Erişimin Engellenmesi K ararı Yasal Dayanak Kararı Verebilecekler Uygulanacak Yöntem Tedbir Kararının Kalkması Yaptırım Uygulamadaki Durum ve Görüşümüz C. İdari Tedbir Olarak Erişimin Engellenmesi K ararı Yasal Dayanak Kararı Verebilecekler İdari Tedbir Olarak Erişim Engellemenin Hukuki Niteliği Uygulanacak Yöntem Yaptırım D. Haksız Engelleme Kararı Nedeniyle T azm inat E. Hukuka Aykırı İçeriğin Yayından Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi (m.9 ) F. Özel Hayatın Gizliliği Nedeniyle İçeriğe Erişimin Engellemesi (m.9/a ) G. Görevli M ah kem e VIII. DEĞERLENDİRME VE G ÖRÜŞÜM ÜZ