TOKAT EHRNDE MALA KARI SUÇLAR PROPERTY CRIMES IN TOKAT CITY

Transkript

1 TOKAT EHRNDE MALA KARI SUÇLAR PROPERTY CRIMES IN TOKAT CITY Alper UZUN * Alpaslan ALAAOLU** Özet Mala karı ilenen suçlar mekânsal olarak farklı daılı kalıbına sahiptir. Bu çalımanın amacı; 2006 yılında Tokat ehrinde mala karı ilenmi suçların mekânsal daılımını nedenleri ile birlikte açıklayarak analiz etmektir. Bu amaç dorultusunda ilk olarak aratırma konusunun verileri, ilgili kurumlardan elde edilerek amaca uygun ekilde düzenlenmi, daha sonra Anova istatistik yöntemi kullanılarak önceden tespit edilmi olan deikenler arasındaki ilikilerin varlıı ve mevcut olan ilikilerin yönü ortaya koyulmutur. Suçların mekânsal daılımındaki farklılıkta sosyoekonomik özellikler ile arazi kullanımının etkili olduu tespit edilmitir. Suçlar için merkezi i sahaları, youn nüfuslu alanlar ve salık fonksiyon alanları çekim merkezi olan yerlerdir. Bu bölgelerde suç miktarının en aza indirilebilmesi için sosyal ve ekonomik özellikler dikkate alınarak güvenlik tedbirleri tekrar gözden geçirilmelidir. Anahtar Kelimeler: Suç, suç corafyası, mekân, Tokat ehri, mala karı ilenmi suçlar. Abstract Property crimes spatially have different distribution pattern. The aim of this study is to analyze and explain spatial distribution and the causes of property crimes in Tokat City in Oriented to the aim in question, first, the authors have gotten the data from related institutions and organized them in order to get aimed results. By using Anova test, it is decided if there exist some the relations of selected variable, and then the direction of relations is put forward. The results of this research conclude the fact that there spatially exist some numerical differences in commuted property crime. It is seen that the differences in spatial distribution of crimes are thanks to socio economic differences and land use. Central business centers, most populated areas and functional medical areas are attractive for crimes. To minimize the crimes in before mentioned areas, some security measurements are checked over by paying attention to socio-economic characteristics. Key Words: Crime, crime geography, space, the city of Tokat, property crimes. GR Suç yeni bir olgu deildir. Her toplumda deien ölçülerde var olmu ve var olmaya da devam edecek olan evrensel ve genel bir olaydır. Suçun ilenmedii ya da kuralların çinenmedii bir toplum hayalden baka bir ey deildir. nsanların içindeki ihtiraslarla birlikte toplum içinde yaamanın ortaya çıkardıı çeitli sosyal çelikiler ve uyumsuzluklar bulundukça; suç olgusu da toplumda her zaman kendine yer bulacaktır (Dönmezer, 1994: 49). Suçsuz bir toplum olamayacaı için amaç suçluyu yakalamaktan ziyade suçun önlenmesi ve azaltılmasına yönelik çalımalar olmalıdır. Çalımada kullanılan suç kavramı, hukuki manada, yasada belirtilen ve kanun koyucu tarafından cezası tayin edilmi olan bir fiili deil, bu fiilin ilenmi olduu üphesi ile polisin ilem yaptıı eylemleri ifade etmektedir. Dolayısıyla suç sayısını oluturan rakamlar, cezası hükme balanmı suç sayısı deil polis tekilatı tarafından yapılan ilem sayısını göstermektedir (Öztürk, 2005: 4). Mala yönelik suç, birine ait olan herhangi bir malın onun izni dıında alınması veya o mala zarar verilmesi eklinde * Dr., Balıkesir Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Corafya Bölümü, auzun@balikesir.edu.tr ** Doç. Dr., Balıkesir Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Corafya Bölümü, alpaslan38@yahoo.com

2 Tokat ehrinde Mala Karı Suçlar 431 tanımlanmaktadır. Ayrıca bu suçun kapsamına yasalara aykırı olarak ekonomik kazanç salamaya yönelik eylemler de girmektedir (Üresinler, 2005: 90). Suçun mekândaki daılımı göz önüne alındıında en çok ehirsel alanlarda var olduu ve bu alanlardaki miktarının ise artma eiliminde olduu bir gerçektir. Özellikle nüfus miktarının ve younluunun arttıı alanlarda suç miktarları da artmakta ve ortaya sıcak noktalar olarak adlandırabileceimiz alanlar çıkmaktadır. Ratcliffe ve McCullagh (1999) sıcak noktaları, belli miktarlardaki suçların/olayların belirli dönemler boyunca süregelen biçimde younlatıı hassas alanlar ya da mekânlar olarak tanımlamaktadır. Suçun, mekân ile olan ilgisini açıklayan birçok çalıma mevcuttur. Örnein Herbert (1976), Cardiff ehrinde mekânsal niteliklerin suçlu davranı üzerindeki etkisini dikkate alan bir çalımasında corafyacıların bu konuya olan ilgilerinin azlıından ikâyetçi olmaktadır. Schweitzer, Kim ve Mackin (1999) tarafından yapılan dier bir çalımada, yazarlar ehirdeki ina edilmi çevre ile suç ve suç korkusu arasındaki ilikiyi açıklamaktadırlar. Bu konular açıklanırken ehirle ilgili demografik ve sosyal deikenler ele alınmı ve regresyon analizi yapılarak verilerin geçerlilii ispatlanmaya çalıılmıtır. Tabrizi ve Madanipour (2005) çalımalarında Tahran daki ina edilmi çevre ile evden hırsızlık arasındaki ilikiyi ele almılar ve suçun meydana geldii yerdeki fiziki ve sosyal çevre ile olan ilikisini açıklamılardır. Çalıma, hırsızların hedeflerini nasıl seçtiklerini, suç ilemede corafi mesafenin önemini ve suç önlemede hedefin nasıl zor hale getirileceini anlatmaktadır. çli (1993) çalımasında Türkiye de suçluların demografik, kültürel ve sosyoekonomik özelliklerini incelemitir. Öztürk (1996) ise, kentlerin sosyoekonomik yapısının suçluluk üzerindeki etkilerini Malatya örneinde açıklamıtır. Mutluer (1999) çalımasında Konya ehrinde suçun sosyokültürel ortam, örenim düzeyi, sahip olunan meslein türü, hane halkı üye sayısı, gelir düzeyi, konut sahiplii, ikamet süresi ve ikamet yeri ile olan ilikisini açıklamıtır. Aliaaolu ve Alaeddinolu (2005) çalımalarında Erzurum ehrinde mala karı ilenen suçları ele almılar ve ehirdeki suçun daılıında yoksulluk kültürünün, sosyoekonomik süzülmenin, ina edilmi çevrenin ve ehir içi arazi kullanıının etkili olduunu bulmulardır. Gürbüz ve Karabulut (2008), çocuklar tarafından mala ve cana karı ilenen suçların mekândaki daılıını corafi bilgi sistemleri ile haritalayarak analiz etmilerdir. Çalımada gridleme yöntemi kullanılarak harita üzerinde kriminal aktivitenin youn olduu sıcak noktalar belirlenmitir. ncelenen çalımaların daha çok ehirsel alanlarda ilenmi olan suçlara odaklandıkları görülmütür. Ele alınan temel konular ise ehirdeki suçların deiimi ve geliimi ve suç oranlarının hesaplanmasıdır. Bunların yanında kültürel ve yapısal faktörlerin her ikisi de ele alınarak suç olgusu açıklanmaya çalıılmı, ekonomik yoksunluk ile hırsızlık, ina edilmi çevre ile evden hırsızlık arasındaki iliki bulunmaya çalıılmı, hane halkının yapısı, yerleim bölgesinin özellikleri ve sosyal yapının ehirdeki suçun nerede ortaya çıkacaını nasıl etkiledii aratırılmıtır. Çalıma alanı olarak Tokat ehri seçilmitir. ehir, Karadeniz Bölgesi nin Orta Karadeniz Bölümü nün iç kesiminde bulunan Tokat ilinin idari merkezidir (ekil 1). Tokat ili merkez ilçe dâhil olmak üzere 12 ilçeden olumaktadır. Turhal, Zile, Erbaa ve Niksar ilçeleri ilin nüfus ve geliim açısından önemli merkezlerindendir. Çalıma alanı olan Tokat ehri ortasından Behzat Deresi nin geçtii vadide kurulmutur (Beirli, 2005: 8). Yeilırmak ın kollarının suladıı zengin tarım alanlarının ortasında bulunan Tokat kenti, balangıçta Behzat Deresi nin batısında kalan tepelik alanlarda ve Behzat Deresi nin vadisinde kurulmu, zamanla Yeilırmak Nehri nin vadisine doru genileme göstererek ırmaın akı dorultusu boyunca (E-W) gelimitir. Tokat kenti bu doal konumu nedeniyle geçmite önem taıyan bir merkez olmutur (Yurt Ansiklopedisi, : ).

3 432 Alper UZUN - Alpaslan ALAAOLU ekil 1. Çalıma sahası lokasyon haritası Bu çalımanın amacı; suç çeitlerinden biri olan mala karı ilenmi olan suçların genel özelliklerinin Tokat ehrindeki mekânsal daılımını nedenleri ile birlikte açıklayarak analiz etmektir. Aratırmada, Tokat ehir merkezinde 2006 yılında mala karı ilenmi olan suçların corafi daılıı analiz edilmi ve analiz sonuçlarına göre suçların önlenmesi ve azaltılmasına yönelik yapılması gerekenler ortaya koyularak suçun mekân ile olan ilikisi açıa çıkarılmıtır. Aliaaolu nun da belirttii gibi corafyacılar, suç corafyası çalımaları ile suçun toplumsal zararlarının anlaılmasını ve halkın bu konuda bilinçlenmesini amaçlamaktadırlar (Aliaaolu, 2007: 2). Çalımanın amacı dorultusunda, u sorulara yanıt bulunmaya çalıılmıtır: Mala karı ilenmi suçların mahallelere göre daılımı nasıldır? Demografik özellikler ile mala karı ilenmi suçların daılıı arasında iliki var mıdır? Mala karı ilenmi olan suçların youn olduu bölgelerin mekânsal özellikleri nelerdir? Materyal ve Yöntem Çalımada iki hipotez üzerinde durulmutur. Bunlardan birincisi mahalle nüfusları ile mala karı ilenen suçlar arasında doru orantının olduu ve ehirde insan younluunun arttıı mekânlarda suç miktarlarının da arttııdır. Dieri ise mahallelerin sosyoekonomik özellikleri ile mala karı ilenmi suç miktarları arasındaki ilikinin varlııdır. Bu hipotezlerin test edilebilmesinde kullanılacak temel veri suç istatistikleridir. Bu balamda eldeki çalımanın temel verisini Tokat ehrinin 2006 yılına ait mala karı ilenmi suç istatistikleri oluturmaktadır (Karaka, 2005: 59). Bu istatistikler suçun çeitli deikenler açısından daılımı hakkında bilgi edinmek için bavurulan önemli kaynaklardan biridir. Çalımada kullanılan suç istatistikleri Tokat l Emniyet Müdürlüü Önleyici Hizmetler ube Müdürlüü nden alınmıtır. Bu istatistikler, 2006 yılının birinci gününden balayarak yılın son gününe kadar polis sorumluluk bölgesinde meydana gelen ve ilgili kurum tarafından kayda geçen olayları göstermektedir. Suç verileri ArcGIS 9.1 programı kullanılarak bilgisayar ortamına aktarılmı ve Tokat ehri sayısallatırılmı haritası ile çakıtırılmıtır. ehir nüfuslarını ve mahallelerin sosyoekonomik özelliklerini gösteren istatistiki veriler Devlet statistik Enstitüsü nden (2007) elde edilmitir. Enstitüden, 2000 yılı nüfus sayımına göre, mahalleler bazında, nüfus, eitim durumu, medeni durum, ya grupları, i gücü durumu ve yapılan ie göre nüfus, konut mülkiyet durumları ve hane halkı büyüklüklerine ilikin veriler temin edilmi ve bu veriler amaca uygun olarak tekrar düzenlenmitir.

4 Tokat ehrinde Mala Karı Suçlar 433 Suçun mekandaki daılımının açıklanabilmesi için ayrıca baımlı ve baımsız deikenler tespit edilmi ve bu deikenlere SPSS 11.0 programı kullanılarak Anova analizi uygulanmıtır. Anova analizi bir baımlı deiken ile bir veya daha fazla baımsız deiken arasındaki ilikiyi incelemektedir. Bir baka deyile baımsız deikenler yardımıyla baımlı deikendeki deiimleri açıklamaya çalıan bir istatistiksel analiz tekniidir. Mala karı ilenmi suçların genel özelliklerinin ortaya koyulabilmesi için suç sayıları baımlı deiken olarak; bu baımlı deikeni etkileyebilecei düünülen sosyal, ekonomik ve demografik özellikler ise baımsız deikenler olarak ele alınmıtır. Bulgular Tokat ehri ekonomik fonksiyonlar kriterine göre bir sanayi ve ticaret kentidir. ehirdeki faal nüfusun % 53,8 i bu iki fonksiyonda, % 43 lük oranı hizmetler fonksiyonunda ve % 3,2 lik oranı ise tarım fonksiyonunda istihdam edilmitir (Ünal, 2006: 1). ehir, hizmet ve sanayi fonksiyonlarına ek olarak il merkezi kimliinden dolayı; 11 ilçe, 11 bucak, 77 belediye ve 612 köy yerlemesini idari etkisi altında bulundurmaktadır. ehrin idari kimlii onun göç almasında da etkili olmutur (Ünal, 2006: 42). ehrin bazı mahallelerindeki hızlı nüfus artıı ve hızlı yapılama younluu artırmı ve hizmetlerin halka ulamasında sorunlar ortaya çıkmıtır. Ortaya çıkan sorunları azaltmak amacıyla tarihinde daha önce 54 olan mahalle sayısı 41 e (ekil 2) düürülerek bu sorunların aılması amaçlanmıtır (Ünal, 2006: 43). Bu mahallelerin toplam nüfusu 2000 yılı nüfus sayımına göre kiidir. ekil 2. Tokat ehir Merkezindeki Mahalleler ehrin 2003 yılı mahalle nüfus younlukları dikkate alındıında; nüfus younlukları kii/ha arasında deien 7 mahalle ve 200 kii/ha dan fazla olan 3 mahalle (Camii Kebir, Esentepe ve

5 434 Alper UZUN - Alpaslan ALAAOLU Gülbaharhatun) vardır. Bu mahallelerin nüfusları olup toplam nüfus içindeki payları % dir. Dier bir ifade ile Tokat ehir nüfusunun yaklaık %35 i ehir alanının % 3,3 ünde toplanmıtır denilebilir. Yine ehir nüfusunun %18 inin, ehrin yüzölçümünün % 1 lik bölümünde; buna karılık nüfusun % 24 lük bölümü ise ehrin % 83 lük alanında ikamet ettii görülmektedir. Dier bir ifadeyle ehirde büyük alan kaplayan mahallelerin nüfus younlukları oldukça düüktür. Sonuç olarak Tokat ehrinde nüfus, mahallelere dengeli daılmamakta ve belirli mekânlar toplanma alanı olarak karımıza çıkmaktadır (ekil 3). Mahallelerin kurulu yıllarının, arazi kullanımlarının ve yüzölçümlerinin farklı olması beraberinde nüfus younluklarının da farklı olmasını getirmitir. ekil 3. Tokat ehri mahalle nüfus younlukları (1 nokta/150 kii) Bu açıklamalarla beraber ehirdeki güvenlik fonksiyonunun da açıklanması gerekmektedir. ehirlerin güvenlik fonksiyonunun temel elemanlarından birisi polisiye hizmetleridir. Amacı iç güvenlii salayarak toplumun huzurunu temin etmek olan emniyet tekilatı, bu ilevini polis merkezleri ve polis devriye hizmetleri ile yerine getirmektedir. Çalıma alanında iki adet polis merkezi bulunmaktadır. Bunlar, Behzat ve Karıyaka polis merkezleridir (ekil 4).

6 Tokat ehrinde Mala Karı Suçlar 435 ekil 4. Tokat ehri Polis Merkezlerinin Sorumluluk Bölgeleri ehrin yeni yerleim bölgesi sayılabilecek olan Yeilırmak Nehri nin kuzey tarafı, adından da anlaılacaı üzere, Karıyaka Polis Merkezi nin, Yeilırmak Nehri nin güneyinde kalan bölge ise Behzat Polis Merkezi nin sorumluluk sahası olarak belirlenmitir. Ancak ehrin batı yakasında Turhal yolu üzerinde bulunan, Yeilırmak ın güneyinde kalan ve birbirine komu olan Bedestenliolu, Derbent ve Yeniyurt mahalleleri de Karıyaka Polis Merkezi nin sorumluluk sahasına dâhil edilmitir. ehrin 28 mahallesi Behzat Polis Merkezi nin sorumluluk sahasında, geri kalan 13 mahalle ise Karıyaka Polis Merkezi nin sorumluluk sahasında bulunmaktadır. Tokat ehrinde Mala Karı lenmi Suçların Genel Özellikleri Konuyu ehir bazında deerlendirirken, Tokat ehrinin dier ilçelere göre suç durumunun ortaya koyulması önemlidir. Bu balamda Tokat ili polis sorumluluk bölgelerinde 2006 yılı verilerine göre kayda alınan 4283 adet suç olayında (Tablo 1), Tokat ehri dier ilçelere göre suç miktarının ve suç oranının en yüksek olduu ehirdir. l genelinde 2006 yılında ilenmi suçların yaklaık yarısı (%49,6 sı) Tokat ehrinde meydana gelmitir. Turhal ehri yüksek suç miktarı ile Tokat ehrinin ardından gelmektedir. Niksar, Erbaa ve Zile ehirleri de yüksek oranda suç olayı yaanan yerlemelerdir. Suç sayısının düük olduu ehirler ise Artova, Yeilyurt ve Almus tur. Baçiftlik ve Sulusaray ehirleri jandarma sorumluluk bölgesinde yer aldıından, bu ehirlere ait suç miktarları çalımaya dâhil edilmemitir.

7 436 Alper UZUN - Alpaslan ALAAOLU Tablo 1. Tokat li lçe Merkezlerinin Nüfus ve Suç Miktarları (2006), Kaynak: Tokat l Emniyet Müdürlüü (2007) lçeler 2000 Yılı 2006 Yılı Suç Suç Oranları Nüfusları Suç Miktarları Miktarları (%) ( de) Tokat , Turhal ,5 922 Niksar ,4 899 Erbaa ,7 818 Zile ,3 512 Pazar , Readiye ,0 530 Almus ,6 419 Yeilyurt ,3 247 Artova ,2 196 Toplam Suç miktarlarının yerlemelere göre farklılık göstermesinin nedenlerinden birisi yerlemelerin nüfus miktarı ile suç miktarları arasındaki ilikidir. Suçluluu kolaylatıran ve çoaltan önemli faktör nüfus toplanmasıdır. Soyaslan ında belirttii gibi suçluluun ehirlerde fazla olmasının nedeni; ehirlerin daha kalabalık yerlemeler olması ve bu yerlemelerde nüfus toplanmasının sosyal münasebetleri kolaylatırmasıdır (Soyaslan, 1996: 102). Dier bir ifadeyle, nüfus miktarı artıkça, ehirlerde ibölümü çeitlenmekte, birbirinden farklı özelliklere sahip olan insanların sayısı artmakta, kalabalık nüfusa balı olarak insan ilikileri younlamakta, komuluun ve iletiimin tipi deimekte ve böylece sosyal çözülme süreci hız kazanmaktadır. Yerlemedeki insan sayısının az olması daha homojen yapıda bir nüfus anlamına gelmektedir. Küçük oturma bölgeleri hareketlerin kontrolü bakımından adeta bir fonksiyon görmektedir. Bu yerlemelerde aile daha sabittir ve geleneklere balılık hâkimdir. Tokat ehri, ilçe merkezleri arasında suç oranının ( kiiye düen suç oranı) en yüksek olduu ehirdir. ehir, ayrıca, ilçe merkezlerinin ortalamasının da oldukça üstünde bir orana sahiptir. l ortalaması 1093 kii iken Tokat ehrinde bu oran 1879 kiidir. lçe nüfuslarının azalmasına paralel olarak suç oranları da azalmaktadır (Pazar ilçesi hariç). lde, 2006 yılında kayıt altına alınmı 4283 suç olayına balı olarak 2307 kii yakalanmıtır. Yakalananların ya durumuna bakıldıında, ya grubuna kadar yaın artmasına paralel olarak suç eylemine katılma oranı da artmakta; bu ya grubundan itibaren suç eylemine katılanların sayısı azalmaktadır (Tablo 2). Tablo 2. Tokat linde Yakalanan Suçluların Ya Gruplarına Göre Daılımı (2006), (Kaynak: Tokat l Emniyet Müdürlüü, 2007) Ya Dilimleri Yakalanan Suçlu Sayısı Toplam ya grubuna ait veri olmadıı için bu yatan sonra gelen suçlular toplam olarak verilmitir. Veri olduu takdirde bu gruba ait suçlu sayısının 41 45, 46 50, 51 55, 56 60, ve 65+ eklinde toplam 6 ya grubuna daha daılacaı düünüldüünde ya dilimi ile yakalanan suçlu sayısının düzenli olarak azalacaı aikârdır (ekil 5).

8 Tokat ehrinde Mala Karı Suçlar 437 Tokat ilinde yakalanan suçluların ya durumu, daha önce yapılmı olan çalımaların sonuçları ile paralellik göstermektedir. Yaın suç miktarı ile ters yönlü bir ilikisinin olduu, suç ileme miktarının genç yalar ya da gençlik yaının bitimine doru arttıı, orta yaın bitiminden itibaren ise azaldıı (Mutluer, 1999), suçlular arasındaki en riskli ya grubunu ya grubunun oluturduu (Brown, 1982), zorla soygun, hırsızlık ve araba hırsızlıının özellikle ya grubundaki gençler tarafından younlukla ilendii (Zengin, 2004), aktif ve hareketli olmanın yanında iddeti de gerektirmesi nedeni ile suçların daha çok gençler tarafından ilendii (Dönmezer, 1994) bilinmektedir. Çalıma Tokat ehri ölçeinde ve mala karı suçlar kapsamında ele alındıında; ehirde 2006 yılında kayda geçmi olan 2181 suç olayından mala karı ilenmi 776 suç mevcuttur. Tokat ehrinde kayda geçmi suçlar fikir verici olması için farklı bir ehir yerlemesi ile karılatırıldıında; Balıkesir ehri için yapılan bir çalımanın sonuçlarına göre, (Aliaaolu, 2007) ehirde polis kayıtlarına geçen suç sayısı 4680 dir. Tokat ve Balıkesir ehirlerinin nüfusları karılatırıldıında; Balıkesir, Tokat tan yaklaık iki kat fazla nüfusa (215 bin) sahiptir. Bu oran, her iki ehirde kayda geçmi suçlar içinde yaklaık aynı seviyededir. ekil 5. Tokat linde Yakalanan Suçluların Ya Dilimlerine Göre Daılımı (2006), (Kaynak: Tokat l Emniyet Müdürlüü, 2007) Tokat ehrinde 2006 yılında mala karı ilenmi suçlar ile nüfusun mahallelere göre daılımı incelendiinde (ekil 6); ilk bakıta bazı mahalleler yüksek suç miktarları ile dikkat çekmektedir. Yeilırmak, Alipaa, Esentepe, Karıyaka, Gülbaharhatun ve Yeniyurt suç miktarlarının yüksek olduu mahallelerdir. Bu mahalleler ehrin merkezinde ve yeni yerleim bölgesi olan Karıyaka da (Yeilırmak ın kuzey tarafı) yer almaktadır. Kii baına düen suç oranları (suç miktarı/mahalle nüfusu*1000) dikkate alındıında mahallelere göre ortalama suç oranı 6,8 dir. Suç oranının en yüksek olduu mahalle Yeniyurt Mahallesi (35,8) dir. Alipaa (27,1), Yarahmet (25,8), Kabe-i Mescit (18,2), Karıyaka (17,5) ve Hocaahmet (17,4) mahalleleri de suç oranının yüksek olduu dier mahallelerdir. Küçük sanayi sitesinin yer aldıı Yeniyurt Mahallesi göz ardı edildiinde, ehirde suç oranı yüksek olan mahallelerin, ehrin merkezinde ve yakın çevresinde kümelendiini söylemek mümkündür. ehrin kenar mahallelerinin hepsinde (Yeniyurt Mahallesi hariç) suç oranları düük deerlerdedir. Örnein Derbent (1,04), Oulbey (1,2) Erenler (1,4), Kaleardı (1,4) ve Topçam (1,7) mahalleleri suç oranları ehir ortalamasının (6,8) oldukça altındadır. Bütün bu açıklamalardan sonra önemli olan, suç miktarlarının mahallelere göre daılımındaki farklılıın nedenlerini açıklamaktır. Suç olayının corafi dinamikleri nüfus ve arazi kullanıı dikkate alınarak açıklanmaktadır (Aliaaolu, 2007). Nüfus, hem nitelik hem de nicelik açısından suç olayında etkisi çok fazla olan bir elemandır. lk olarak o alandaki nüfusun miktarı önemlidir. Daha sonra nüfusun yapısı, eitim ve gelir durumu suç miktarlarını etkileyen deikenlerdir (Cohen ve Felson, 1979; Brown, 1982; Nagle, 1995; Gümü, 2004; Karaka, 2005; Tabrizi ve Madanipour, 2005). ehirler, farklı arazi kullanımlarının mevcut olduu mekânlar olduklarından; bu farklı arazi kullanımlarına balı olarak suçun türü ve miktarı da deiiklik göstermektedir. Arazi kullanımındaki farklılıa balı olarak belirli mekânlar toplanma alanı olmakta, bu da nüfus hareketliliinin ve heterojenliinin bu alanlarda yüksek olmasına neden olmaktadır.

9 438 Alper UZUN - Alpaslan AL A AO LU ekil 6. Tokat ehrinde Mala Kar ı lenmi Suçlar ile Mahalle Nüfusları Arasındaki li ki (2006), (Kaynak: Tokat l Emniyet Müdürlü ü, 2007) Tokat ehrinde mala kar ı i lenmi suçlar ile mahalle nüfusları arasındaki korelâsyona bakıldı ında pozitif yönde orta düzeyde (r= 0,64) bir ili kinin mevcut oldu u görülmektedir. Nüfusu fazla olan bazı mahallelerde (Ye ilırmak ve Esentepe) suç miktarları da yüksektir. Oysa ekil 6 dikkatle incelendi inde görülmektedir ki suç miktarları mahallelerin nüfuslarından çok ehir içi arazi kullanımı ile ili kilidir. ehirde i ve ticaret hayatının yo un oldu u mahallelerde suç miktarları artmakta; tarımsal kimli e sahip olan kenar mahallelerde suç miktarları dü ük kalmaktadır. ehirde mala kar ı i lenmi suçlar birlikte de erlendirildi inde (mala kar ı i lenmi olan di er suçlar göz ardı edilirse) evden hırsızlık suçu kayda geçmi 132 olayla en önemli olan suç türüdür. Sayı olarak fazla olan di er suç türleri ise i yerinden hırsızlık ve mala zarar verme suçlarıdır. Bu üç suç türü Tokat ehrinde 2006 yılında kayda alınmı suçların yakla ık %45 ini meydana getirmektedir (Tablo 3). Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi

10 Tokat ehrinde Mala Karı Suçlar 439 Tablo 3. Tokat ehrinde Mala Karı lenmi Suçlar ve Genel Özellikleri (2006) üphelinin üphelinin Durumu Cinsiyeti Suç Türü Toplam Faili Faili Faili Erkek Kadın Yakalanan Firar Meçhul Evden Hırsızlık yerinden Hırsızlık Oto Hırsızlıı Otodan Hırsızlık Dolandırıcılık Yankesicilik Kapkaççılık naattan Hırsızlık Resmi Kurumdan Hırsızlık Gasp Mala Zarar Verme (Izrar) Mala Karı lenen Dier Suçlar T O P L A M Kaynak: Tokat l Emniyet Müdürlüü (2007) Kapkaç, inaattan hırsızlık, resmi kurumdan hırsızlık, gasp ve yankesicilik ise ehirde en az ilenmi olan suç türleridir. Bu suçlar için olay sayısı 1 ile 10 arasında deimektedir. Dolandırıcılık (46) ve otodan hırsızlık (35) suç miktarları ise orta seviyededir. Tokat ehrinde 2006 yılında mala karı ilenen suçlardan faili yakalanan 299 kii; faili firarda olan ise 26 kii vardır. Suçluların 451 i ise bulunamamıtır. Suçlarla ilgili olarak 298 üpheli bulunmaktadır. Bu üphelilerden 288 i erkek 10 u ise bayandır. Tüm ülkelerde ve ehirlerde olduu gibi Tokat ehrinde de erkek suçluluunun ön planda olduu görülmektedir. Tokat ehrinde mala karı ilenmi olan suçlar ile eitim seviyesinin mahallelere göre daılımı arasındaki iliki incelendiinde; mahalle sakinlerinin eitim seviyeleri deikenleri ile mala karı ilenen suç miktarları arasında yüksek düzeyde ve anlamlı bir iliki görülmektedir (R=0.805, R 2 =0.647, p<.001). Baımsız deikenlerin hepsi birlikte suç oranındaki toplam varyansın yaklaık %65 ini açıklamaktadır (Tablo 4). Baımsız deikenlerle baımlı deiken arasındaki ikili korelasyon (r) incelendiinde; mahallede okur-yazar olmayan, bir okul bitirmeyen, ilkokul mezunu, ilköretim mezunu ve lise mezunu bireylerin sayıları ile o mahallede mala karı ilenen suç miktarları arasında pozitif ve orta düzeyde bir ilikinin olduu görülmektedir. Mala karı suçlar ile eitim seviyesi arasında pozitif yönde en güçlü iliki yüksek örenim düzeyi ile ilgilidir. Yüksek örenim düzeyine sahip bireylerin sayısının fazla olduu mahalleler ile mala karı ilenen suç miktarları arasında pozitif ve yüksek düzeyde ikili korelasyon (r=.760) mevcuttur. Regresyon katsayılarının anlamlılıına ilikin t-testi sonuçları (p=.004) da bu ilikinin varlıını desteklemektedir. Aynı ekilde standardize edilmi regresyon katsayısına göre de yüksek örenim düzeyi ile mala karı suç miktarları arasında pozitif yönde (=1.402) güçlü bir iliki vardır. Tablo 4. Mahallelerin Eitim Seviyelerine Göre Mala Karı lenen Suçlara likin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları lköretim.077 Standart Deiken Lise B Hata t p.283 kili.699 r (Sabit) Yüksek öretim Okur-yazar R = 0.805, deil R2 = Bir F(6, okul 34) = bitirmeyen p = lkokul

11 440 Alper UZUN - Alpaslan ALAAOLU Standardize edilmi regresyon katsayısı (- kısaca beta olarak isimlendirilir), regresyon analizinde baımsız deikenin deerinin 1 birim artması veya azalması karısında baımlı deikenin ne kadar artacaını veya azalacaını gösterir. Beta, deikenler arasındaki ilikinin yönünü de ortaya koyar. Betanın iareti negatif ise deikenler arasında ters yönlü iliki, betanın deeri pozitif ise deikenler arasında doru yönlü iliki olacaktır. Deikenler arasında iliki yoksa beta deerinin sıfır olması beklenir (Turanlı, Güri ve Ayaydın: 1993). Bu açıklamalar dorultusunda Tablo 5 deki beta deerlerine bakıldıında ilkokul mezunlarının sayısı ile mala karı suç miktarları arasında ters yönlü güçlü bir ilikinin olduu görülmektedir. Dier bir ifade ile mahallede ilkokul mezunlarının sayısının artmasına balı olarak ilgili mahalledeki mala karı suç miktarları azalmaktadır. Bu sonuç, sosyoekonomik statü ile suç miktarları arasındaki ilikinin varlıını göstermektedir. lkokul mezunlarının sayısının çok olduu mahallede ebeveynlerden birinin çalımayacaını, hane halkındaki üye sayısının çekirdek aile tipine göre fazla olacaını; bunlara balı olarak evde sürekli doal gözetimin olacaını söylemek mümkündür. Ayrıca bu tür ailelerin gelir durumlarının düük olacaı düünüldüünde ise hanelerde çalmaya deer eyaların sayısı oldukça sınırlı olacaı aikârdır. Mahalle sakinlerinin ekonomik faaliyetleri ile mala karı ilenmi suç miktarları arasında yüksek düzeyde ve anlamlı bir iliki vardır (R=0.751, p<.001). Ekonomik faaliyetleri gösteren baımsız deikenler birlikte mala karı ilenen suç miktarlarındaki toplam varyansın yaklaık %57 sini açıklamaktadır (Tablo 5). Beta () katsayısına göre baımsız deikenlerden ticaret suç miktarları ile en fazla ilikinin olduu ekonomik faaliyet türüdür. Aynı ekilde regresyon katsayılarının anlamlılıına ilikin t-testi sonuçları da, sadece ticaret deikeninin suç miktarları üzerinde önemli bir etkiye sahip baımsız deiken olduunu göstermektedir (t=3.345; p<.01). Dier baımsız deikenlerin etkileri ise önemli bulunmamıtır (p>.05). Tablo 5. Mahalle Sakinlerinin Ekonomik Faaliyetlerine Göre Mala Karı lenen Suçlara likin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları Standart Deiken B Hata t p kili r (Sabit) malat Sanayi Ticaret Hizmet Sektörü naat Tarım R = R2 = F(5, 35) = p =.000 Ekonomik faaliyetler ile mala karı ilenmi suç miktarları arasındaki ikili korelasyonlar, ticaret deikeni için pozitif ve yüksek düzeyde bir ilikiyi göstermektedir (r=.741; =.858). Dier deikenlerin hepsi de pozitif yönde bir ilikinin varlıını göstermekle beraber iliki düzeyleri düüktür. Ticaret sektöründe çalıanların gelir durumlarının, bunların çounun iyeri sahibi olduu düünüldüünde, dier sektörlerde çalıanlara göre daha yüksek olacaı açıktır. Doal olarak, mahalle de ikamet edenler arasında ticaret sektöründe faaliyet gösterenlerin sayısının fazlalıı oranında, o mahallenin suçlular için çekicilii de artmaktadır. Mahalle sakinlerinin medeni durumları ile mala karı ilenen suç ilikisine dayalı kurulan regresyon modeli (Tablo 6) genel olarak anlamlıdır (F (4, 36) = ; p<.001). Medeni durum ile mala karı ilenen suçlar arasında orta düzeyde ve anlamlı bir iliki vardır (R=0.728, R 2 =0.530; p<.001). Mala karı ilenen suç miktarlarındaki toplam deikenliin %53 ünün farklı medeni durumlara sahip gruplar tarafından açıklandıı saptanmıtır. Mahalle sakinlerinin medeni durumları ile mala karı ilenen suçlar arasında orta düzeyde ve pozitif ikili ilikiler tespit edilmitir. Dier yandan, boanmı durumundaki grubun mala karı ilenen suç miktarları üzerinde önemli bir etkiye sahip olduu (t=2.503; p<.05) tespit edilmitir. Dier grupların ise suç sayıları üzerinde önemli bir etkiye sahip olmadıı saptanmıtır (p>.05). Standardize edilmi beta katsayılarına göre ise

12 Tokat ehrinde Mala Karı Suçlar 441 mala karı ilenen suçlar üzerindeki göreli önem sırasına göre grupların dul, boanmı, evli ve bekâr eklinde sıralandıı görülmektedir. Hane halkının nitelii konutların potansiyel hedef olmaları konusunda önem arz etmektedir. Boanmı veya dul karakterlerindeki hane halklarının, çekirdek veya geni aile tiplerine göre, mala karı suça maruz kalma riskleri daha yüksektir. Tek kiiden oluan haneler doal gözetimden uzaktırlar ve suçlular için hedef tekil ederler. Tokat ehri özelinde de bu varsayımın doruluu tespit edilmi; mahallelerde tek kiiden oluan hane sayısının artmasına paralel olarak mala karı suç miktarlarının da arttıı görülmütür. Tablo 6. Mahalle Sakinlerinin Medeni Durumlarına Göre Mala Karı lenen Suçlara likin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları Deiken B Standart Hata t p kili r (Sabit) Bekar Evli Boanmı Dul R = R2 = F(4, 36) = p =.000 ehirlerin içinde, farklı kullanımların ön plana çıktıı alanlar mevcuttur. Arazi kullanımındaki farklılıa balı olarak belirli mekânlar toplanma alanı olmakta, bu da nüfus hareketliliinin ve heterojenliinin bu alanlarda yüksek olmasına neden olmaktadır. Bu farklı kullanımlar bulundukları alana hâkim olmakta ve o alandaki sosyoekonomik hayata yön vermekte ve beeri faaliyetlerin çeidini belirleyerek hangi suç türlerinin hangi mekânlarda ortaya çıkacaına etki etmektedir. Bu balamda Tokat ehrindeki mala karı ilenmi suçların daılıı mekânsal arazi kullanımı ile ilikilendirildiinde ise Tokat ehrinde suç miktarlarının merkezden çevreye doru düü gösterdii; suçların mahallelere daılıında mekânsal arazi kullanımı ve çevre artlarının etkili faktörler olduu tespit edilmitir. ehirde arazi kullanımı mahallelere göre farklılık göstermektedir. Bazı mahalleler yönetim fonksiyon alanları ile ön plana çıkarken, bazıları ticaret fonksiyon alanları ile dikkat çekmektedir. ehirdeki balıca arazi kullanım ekilleri yönetim, konut, ticaret, sanayi, eitim, tarım alanları, yeil alanlar, gelime halindeki konut alanları ve yerlemeye sakıncalı alanlardır (ekil 7). Tokat ehir merkezinde, merkezilemi ticaret sahalarının veya merkezi i alanlarının varlıından söz etmek mümkün deildir. Çünkü ehirde ticaret, konut, eitim ve yönetim fonksiyon alanları iç içe geçmi ekildedir. Buna karılık ehirde perakende ticaret yapan iyerlerinin youn olduu alanlar da yok deildir. eritsel geliim özellii gösteren bu alanlar: Gaziosmanpaa Bulvarı, Behzat Bulvarı, Vali Zekai Gümüdi Caddesi, Orhangazi Caddesi, Yeniehir Caddesi, Vali Ayhan Çevik Caddesi, Kuyumcular Caddesi ve Hacı Munirbey Caddesi dir. Özellikle Gaziosmanpaa ve Behzat bulvarları ve çevresi ticaret fonksiyonlarının en youn olduu alanlardır. ehrin en ilek bulvarı olan Gaziosmanpaa da, çeitli kamu kurum ve kuruluları ile birçok ticari iyeri bulunmaktadır. Bu bulvarlar gün içerisinde birçok kii tarafından farklı amaçlarla ziyaret edilen mekânlardır. Bu alanların ziyaretçileri sadece ehrin sakinleri deildir; yakın kasabalarda ve merkeze balı köylerde oturanlar da çeitli ihtiyaçlarını gidermek amacıyla sık sık bu alanları ziyaret etmektedirler. Yukarıda adı geçen bulvarlara sınırı olan mahallelerde (Alipaa, Yarahmet ve Yeilırmak) evden ve iyerinden hırsızlık suçlarının yüksek miktarda olduu görülmektedir. Adı geçen mahalleler ehrin merkezinde bulunmakta; çok sayıda ticari, yönetim ve eitim fonksiyon alanları içermektedirler. yerinden hırsızlık suçunun rastlanmadıı mahalleler ise iyeri sayılarının az olduu ehrin kenar mahalleleridir. Yine iyerinden hırsızlık suçunun en fazla gerçekletii dier bir mahalle ehrin küçük sanayi sitesinin bulunduu Yeniyurt Mahallesi dir yılında ehir merkezinin 2 km. batısındaki Yeniyurt Mahallesi nde küçük sanayi sitesi faaliyete geçirilmi; ehir merkezindeki birçok imalathane ve atölye

13 442 Alper UZUN - Alpaslan ALAAOLU buraya taınmıtır. Balangıçta 600 iyerine sahip olan bu sitenin yanına daha sonra ek sanayi sitesi yapılmı ve 503 iyeri daha eklenmitir (Özçalar, 1988: 237). Küçük sanayi sitesi i günlerinde (Cumartesi dâhil) ve bu günlerdeki mesai saatlerinde oldukça hareketlidir. Buna karılık tatil günlerinde ve akam saatlerinde oldukça tenhadır. Alanın güvenliini salayan personel sayısı, büyüklüüne göre yetersiz kalmakta, sonuçta bu mekân hırsızlar için çekici hale gelmektedir. ekil 7. Tokat ehri Fonksiyonel Arazi Kullanım Alanları (2003) (K-aynak: Ünal 2005 ten deitirilerek) Salık alanlarının hâkim olduu Hocaahmet ve Alipaa mahallelerinde ise otodan hırsızlık ve yankesicilik suçları ön plandadır. Suçun oluması için tüm imkânlar bu alanda mevcuttur. Çünkü hastane gibi mekânlarda insanların dikkat düzeyleri düük olduundan madur olma riskleri artmaktadır. Bütün bu istatistiklerden çıkan sonuca göre, Tokat ehrinde mala karı ilenen suçlar ile mahallelerin sosyoekonomik özellikleri arasında yakın bir iliki vardır. Böylece, çalımanın her iki hipotezinin de dorulandıı görülmektedir. Hipotez 1 mahalle nüfusları ile mala karı ilenen suçlar arasında doru orantı olduu ve ehirde nüfus younluunun arttıı mekân ve zamanlarda suç miktarlarının arttıı; hipotez 2 ise mahallelerin sosyoekonomik özellikleri ile mala karı ilenmi suç miktarları arasında ilikinin var olduu eklinde ifade edilmiti.

14 Tokat ehrinde Mala Karı Suçlar 443 Tartıma ve Sonuç Çalımada Tokat ehir merkezinde mala karı ilenmi suçlar dier faktörler (nüfus, eitim, ekonomik durum, arazi kullanıı) ile birlikte deerlendirilerek çok boyutlu bir bakı açısı salanmıtır. Suçun mekânda hem sayısal hem de niteliksel olarak farklılık gösterdii gerçei Tokat ehri örneinde görülmektedir. Suçların daılımında arazi kullanımının ve sosyoekonomik özelliklerin etkili olduu tespit edilmitir. ve ticaret hacmi ile nüfusun fazla olduu alanlar ve salık fonksiyon alanları suçlular için çekim merkezleridir. Örenim düzeyi kiilerin sosyal statüsünü belirlemekte ve onların i hayatına katılma oranını etkilemektedir. Bu açıdan deerlendirildiinde yüksek örenim düzeyine sahip bireyler, gelir durumlarının iyi olması nedeniyle suçlular için hedef tekil etmektedir. Tokat ehrinde yüksek örenim düzeyine sahip bireylerin sayısının fazla olduu mahalleler ile mala karı ilenen suç miktarları arasında yüksek düzeyde ikili korelasyon mevcuttur. Hane halkının nitelii ve büyüklüü konutların potansiyel hedef olmaları konusunda önem arz etmektedir. Boanmı veya dul karakterlerindeki hane halklarının, çekirdek veya geni aile tiplerine göre, mala karı suça maruz kalma riskleri daha yüksektir. Çünkü tek kiiden oluan haneler doal gözetimden uzaktır ve koruma mekanizmaları zayıftır. Ekonomik gelimilik evden hırsızlık olayında önemli bir deikendir. Potansiyel suçlular hedeflerini seçerken zengin ve içine girilebilir konutları tercih etmektedir. Tokat ehrinde de evden hırsızlık suçunun en yüksek olduu Esentepe Mahallesi ehrin gelimi mahallelerinden biridir. Mekânsal arazi kullanımı suçun türünü de etkilemektedir. Küçük sanayi sitesinin bulunduu Yeniyurt Mahallesi, Tokat ta iyerinden hırsızlıın en fazla gerçekletii mahalledir. Uygun hedeflerin artması oranında suç miktarının da arttıı görülmektedir. Yine ehirde ticaret fonksiyon alanlarının youn olduu mahallelerde iyerinden hırsızlıın çok olması benzer özellikten kaynaklanmaktadır. Bu noktada yapılması gereken ise suçların azaltılmasına yönelik faaliyetlerdir. Suç miktarlarının fazla olduu mahallelerde potansiyel suçlular için riskler artırılarak caydırıcılık salanmalı ve suç eyleminin gerçeklemesi önlenmelidir. Ayrıca mahalle bilinci ve insanlar arası dayanıma salanmalı; geçmiin birincil ilikilerinin hâkim olduu toplum yapısı yeniden canlandırılmalıdır. Suç miktarlarının azaltılması için mahalle bilinci oluturulmalı ve insanlar arası dayanıma salanmalı; geçmiin birincil ilikilerinin hâkim olduu toplum yapısı yeniden canlandırılmalıdır. Yine suç miktarlarının fazla olduu mahallelerde potansiyel suçlular için riskler artırılarak caydırıcılık salanmalı ve suç eyleminin gerçeklemesi önlenmelidir. KAYNAKÇA ALAAOLU, A., ALAEDDNOLU, F. (2005). Erzurum ehrinde Mala Karı lenen Suçlar: Corafi Bir Yaklaım. Polis Bilimleri Dergisi. Cilt: 7, Sayı: 1, ALAAOLU, A. (2007). Balıkesir ehrinde Suçlar: Corafi Bir yaklaım (2005). Ankara: Detay Yayıncılık. BERL, M. (2005). Orta Karadeniz Kentleri Tarihi I, Tokat ( ). Tokat: Gaziosmanpaa Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, No:16, Aratırma Serisi:7, Gaziosmanpaa Üniversitesi Matbaası. BROWN, M.A. (1982). Modelling the Spatila Distribution of Suburban Crime. Economic Geography, Vol. 58, No. 3, COHEN, L. E. VE FELSON, M. (1979). Social Change and Crime Rate Trends: A Routin Activity Approach. American Sociological Review, Vol. 44, DEVLET STATSTK ENSTTÜSÜ (2007). 22 Ekim 2000 Genel Nüfus Sayım Sonuçları. Ankara. DÖNMEZER, S. (1994). Kriminoloji. stanbul: Beta Basım Yayım Daıtım A.. GÜMÜ, E. (2004). Crime In Urban Areas: An Empirical Investigation. Akdeniz Üniversitesi ktisadi dari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı:7, GÜRBÜZ, M. VE KARABULUT, M. (2008). Fatih Polis Merkez Amirliinin (Adana) Sorumluluk Sahasında Çocuk Suçlarının CBS le Haritalandırılması ve Analizi. Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2.

15 444 Alper UZUN - Alpaslan ALAAOLU HERBERT, D.T. (1976). The Study of Delinquency Araeas: A Social Geographical Approach. Transactions of the Institute of British Geographers, New Series, Vol. 1, No. 4, ÇL, T.G. (1993). Türkiye de Suçlular, Sosyal Kültürel ve Ekonomik Özellikleri. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını-Sayı: 71. KARAKA, E. (2005). Uygulamalı Corafyada Suç Haritaları I: Veri Kaynakları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 1, MUTLUER, F. (1999). Ekoloji-Suç likisi Konya Örnei-. Yayımlanmamı Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. NAGLE, G. (1995). Urban Crime: A Geographical Appraisal. Geographical Magazin, Vol. 67, Issue 3. ÖZÇALAR, A. (1988). Kazova nın Corafyası. Yayımlanmamı Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sostal Bilimler Enstitüsü, Ankara. ÖZÇALAR, A. (2006), Corafyaya Giri. Ankara: Hilmi Usta Matbaacılık. ÖZTÜRK, A. O. (2005). Trabzon Suç Analizi. Trabzon: ber Matbaacılık. ÖZTÜRK,. (1996). Kentlerin Sosyo-Ekonomik Yapısının Suçluluk Üzerindeki Etkileri Malatya Örnei ( ). Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. SCHWEITZER, J.H., KIM, J.W. VE MACKIN, J.R. (1999). The Impact of Built Environment on Crime and Fear of Crime in Urban Neighborhoods. Journal of Urban Technology, Vol. 6, Num. 3, SOYASLAN, D. (1996). Kriminoloji., Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları No: 512. TABRZ, L. R. VE MADANPOUR, A. (2005). Crime and The City: Domestic Burglary and Built Environment in Tahran. Habitat International, Elsevier, TOKAT VALL. (2006). Tokat l Yıllıı. stanbul: Renk Matbaası. TURANLI, M., GÜR, S. VE AYAYDIN, A. (1993). statistik Temel Kavramlar ve Uygulamalar. stanbul: Marmara Üniversitesi Nihad Sayar Eitim Vakfı Yayınları, No: 452/685. ÜNAL, Ç. (2005). ehir Corafyası Açısından Tokat. stanbul: Aktif Yayınevi. ÜRESNLER, R. (2005). Sosyo-Kültürel Yapı ve Suç (Kırıkkale Örnei). Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale. YURT ANSKLOPEDS. ( ). l l: Dünü, Bugünü, Yarını, Anadolu Yayıncılık A.., , , Cilt:X. ZENGN, M. (2004). Polis ve Suç Önleme. Polis Dergisi, Sayı: 26,