Hidrolik Sistem Yağları

Transkript

1 Hidrolik Sistem Yağları

2 Hidrolik Gücün Đletimi F1 F = ---- S1 S2 Pascal Prensibi

3 Đlk Hidrolikler Düşük basınçlar ( 7 bar ) Düşük sıcaklıklarklar ( 38 oc ) Geniş toleranslar Basit pompa ve valfler

4 Đlk Hidrolikler Kesici Takım Đş Silindiri ve Pistonu Stoplar Đş parçası Akış Denetim Tank Pompa Yön Değiştirme Kolları Emniyet Valfı Yön Denetim Valfı

5 Modern Hidrolikler

6 Modern Hidrolikler Yüksek basınçlar ( 700 bar ) Yüksek sıcaklıklarklar ( 93 oc ) Dar toleranslar Hassas pompa ve valfler

7 Hidrolik Yağlar ların Görevleri Güç taşı şıma Yağlama Sızdırmazlık Pasa karşı koruma Soğutma

8 Hidrolik Yağlar ların Özellikleri Uygun viskozite Yüksek viskozite indeksi Oksidasyona dayanıkl klılık Aşınmayı önleme Pas ve korozyondan koruma Köpük önleme Suyu ayırma

9 Hidrolik Yağ Viskozitesinin Belirlenmesi Öncelikle imalatçı önerisine bakılır Pompa cinsi Güç iletimi Sıcaklık Basınç ISO Viskozite Sınıflaması (40 oc ta cst)

10 ISO SINIFLANDIRMASI ISO Endüstriyel Yağ Viskozite Sınıflaması ISO Viskozite Viskozite Limitleri, cst / 40 oc Sınıfı cst / 40 oc Min. Max

11 Hidrolik Yağlarda Viskozite Seçimi Hidrolik Pompa Tipi Đlk Çalışma Sıcaklığında cst Normal Đşletme Sıcaklığında cst Paletli Dişli Pistonlu

12 Hidrolik Yağlarda Viskozite Seçimi ISO sınıfı Đlk Çalışma Devamlı Çalışma cst / 40 oc 860 cst 220 cst 13 cst 54 cst oc 6 oc 62 oc 27 oc 46-6 oc 12 oc 71 oc 34 oc 68 0 oc 19 oc 81 oc 42 oc

13 Hidrolik Yağlarda Viskozite Đndeksi Yağlar ların sıcaklık değişimlerine imlerine karşı viskozitelerini (akıcılıklarını) koruma özelliği Normal sıcaklık şartlarında Değişken sıcaklık şartlarında

14 cst - 20 oc ta Viskozite düşüşü Hidrolik Yağ Viskozite Đndeksi 2500 Yağlar ların sıcaklık değişimlerine imlerine karşı viskozitelerini koruyabilme özelliklerini gösteren sayısal sal bir değer er Hyd Oil HD 32 VI = 100 Hyd Tech HVI 32 VI = 140 Hyd Oil HD 46 VI = oc ta Viskozite artışı cst Sıcaklık C

15 Viskozitenin Sıcaklıklakla Değişimi imi Viskozite Đndeksi Viskozite cst ISO 32 (VI-100) -12 oc ta 860 cst,, 6 oc ta 220 cst, 62 oc ta 13 cst ISO 32 (VI-140) -22 oc ta 860 cst,, 0 oc ta 220 cst, 71 oc ta 13 cst Viskozite cst VI = 140 VI = 100 Sıcaklık oc

16 Hidrolik Sistemde Aşınma Nedenleri Đç ve dış kirleticiler Sert Sert maddeler, metalik parçalar alar, asidik ortam, su ve rutubet, uyumsuz yağ caklık Viskozite düşüşü, oksidasyon basınç Đç sürtünme, sıcaklık artışı Yüksek sıcakl Yüksek bas Hava girişi ve köpük Kavitasyon Uygun olmayan yağ Viskozite Kavitasyon, sıcaklık artışı Viskozite, aşınma önleyici katıklar klar, pompa aşınma testleri

17 Kirleticilerin Aşındırması Hassas yön denetim valfında çizici kirliliğin in oluşturdu turduğu aşınma Basınçlı Yağ Yağ Akışı Sürgü

18 Makina Elemanlarının Çalışma Toleransları Makina Elemanı Çalışma Boşlukları ( µm ) Bilyalı ve masuralı rulman Kaymalı Yatak Dişliler Dişli Pompa diş-pompa yan plakası Dişli pompa diş-pompa cidarı Santrifüj pompa kanat-cidar Santrifüj pompa kanat-uç Pistonlu Pompa Piston-gömlek Pistonlu pompa valf plakası-silindir Servovalfler Giriş ve çıkış Sürgü - cidar

19 Sis SĐS Buğu Yağmur Sigara Dumanı Saç Teli Ev Tozu Virüs Bakteriler Polen Kül Sanayi Sisi Sofra Tuzu Duman Kömür Tozu Elektron Mikroskopu Mikroskop Đnsanın Görme Sınırı Mikron

20 KĐRLĐLĐK SINIFLARI ISO : a/b/c a:4 µm, b:6 µm, c: 14 µm boyutlarından büyük 1 ml deki parçacık sayısını göstermektedir. NAS 1638 : National Aerospace Standards National Aerospace Contamination Limits NAS 1638 Particle Size Range (microns) Over Total Particles

21 KĐRLĐLĐK SINIFLARI Yağ Kirlilik Seviyeleri ISO Kodu Parçacık Sayısı ml'de 10 mikrondan büyük NAS /21/ /20/ /20/ /20/ /19/ /18/ /17/ /16/ /15/ /14/ /13/ /12/ /11/ /10/ /10/ /10/ /9/ /8/5 5 2 YENĐ YAĞ SEVĐYELERĐ PO HĐDROLĐKLERĐ

22 Kirlilik NAS 10 NAS 5-6

23 Hidrolik Yağlar ların Aşınma Önleme Özelliği Film mukavemetini artıran ran katıklar klar Sürtünme düzenleyici Aşınma önleyici (AW) Aşınma ve yük testleri DIN Part II DIN (ASTM D-2882)Vickers D V104C Aşınma Testi DIN FZG Yük Testi Vickers 35 VQ 25 Pompa Aşınma Testi

24 Hidrolik Basınç Artışı ışının Etkileri Đç sürtünmeler artar Đç ve dış kaçaklar aklar artar

25 Viskozitenin Basınçla Değişimi imi Viskozite, cst Basınç, Bar Hidrolik yağı ğın basınc ncı 350 bar a yükseldiğinde, viskozitesi iki katına çıkar.

26 Hidrolik Yağlar ların Oksidasyonu Nedenler; Oksijen, sıcaklık, bazı metaller, kirlilik, yağ kalitesi Belirtiler; Renk değişimi imi, viskozite artışı ışı, depozit oluşumu umu Sonuçlar lar; Yağı ğın bozulması, sistemde aşınma ve korozyon Önlemler; Kaliteli yağ, etkili bakım, periyodik analizler, zamanında nda yağ değişimi imi

27 Hidrolik Yağlar ların Oksidasyon Önleme Özelliği Oksidasyon önleyici katıklar klar Oksidasyon testleri DIN (ASTM D-943) D Oksidasyon Kararlılık Testi Cincinnati Milacron P.75 Termal Kararlılık Testi

28 Hidrolik Sistemin Isınmas nmasınana Karşı Önlemler Yağ viskozitesi doğru olmalı Yağ tankta dinlenmeli Yağ seviyesi tamam olmalı Sistemin gücü zorlanmamalı Sistem ısı kaynaklarından ndan uzakta olmalı Soğutma devreleri temiz ve bakıml mlı olmalı Filtreler temizlenmeli veya değiştirilmeli Boru ve hortumlarda eziklik ve katlanma olmamalı Sisteme hava girişi önlenmeli Đç kaçaklar aklar kontrol edilmeli

29 Hidrolik Sistemde Kirliliğe Karşı Önlemler Sistem temiz ortamda olmalı veya temiz tutulmalı Yağlar tozsuz ve rutubetsiz bir ortamda kapakları kapalı depolanmalı Yağ taşı şıma kapları ve dolum teçhizat hizatı temiz olmalı Yağ değişimi imi veya ilaveleri temiz şartlarda yapılmal lmalı Filtreler periyodik temizlenmeli veya değiştirilmeli

30 Hidrolik Yağlarda Pas ve Korozyon Nedenleri Su ve rutubet Asidik ortam Kalitesiz yağ

31 Hidrolik Yağlar ların Pas ve Korozyon Önleme Özelliği Pas ve korozyon önleyici katıklar klar Pas ve korozyon testleri ASTM D-665 D ( DIN ) Pas Testi ASTM D-130 D ( DIN ) Bakır Korozyon Testi Cincinnati Milacron P.75 Bakır Çubuk Testi

32 Korozyon Testi ASTM D-130 D Korozyon Testi

33 Hidrolik Yağda Köpük Nedenleri Sisteme hava girişi Pompa giriş basınc ncındanda azalma Pompa giriş hattında kaçak ak Yağ seviyesinde düşüş Sistem tasarım hataları Hatalı hidrolik tank Hızlı yağ sirkülasyonu Dış ve iç kirleticiler Kalitesiz yağ

34 Hidrolik Yağlar ların Köpük Önleme Özelliği Köpük önleyici katıklar klar Köpük ve hava testleri ASTM D-892 D ( DIN ) Köpük Testi ASTM D-3427 D ( DIN ) Hava Bırakma Testi

35 Hidrolik Tank Emiş Hattı Pompaya Dönüş Hattı Tanka Perde

36 Hidrolik Tank Hacmi ve Sirkülasyon Hızı Hidrolik Tank Hacmi,, min. L = 3 x Pompa Kapasitesi (L/d) Hidrolik Yağ Sirkülasyon Hızı; Pompa Girişinde inde,, max. 0.8 m/s Pompa Çıkışında,, max. 5.0 m/s

37 Hidrolik Sistemlerde Köpüğün Olumsuz Etkileri Sıcaklık Artışı Oksidasyon Aşınma Vernik ve Lak oluşumu umu Kavitasyon Pompa Aşınması Hidrolik basınc ncın düşmesi Güç iletiminde aksama Hatalı çalışma

38 Hidrolik Pompada Kavitasyon Pompa giriş basınc ncı sınır değerin erin altına düşer. Yağdaki çözülm lmüş hava serbest kalır. Hava kabarcıklar kları pompa cidarlarını döver. Metal cidarlarda erozyon meydana gelir.

39 KAVĐTASYON VE ETKĐSĐ Negatif basınç kavitasyon baloncuğunu unu büyütür Max. Balon boyutu Balon basınç altında sıkışıs ışır Döngü yeni balon oluşmas masıyla devam eder

40

41

42 Kavitasyon Nasıl Anlaşı şılır Ses Hatalı çalışma Parçalar aların incelenmesi

43 Hidrolik Pompa Giriş Basınc ncı Đçin Genel Öneriler Pompa Cinsi Min Mutlak Basınç (Bar) Max. Vakum (Bar) Paletli Dişli Pistonlu

44 Hidrolik Pompada Kavitasyon Nedenleri Hatalı veya tıkalı filtre Hatalı bağlant lantı elemanı Hatalı veya hasarlı boru Hatalı veya katlı hortum Hidrolik pompanın yeri Hidrolik tankın yeri ve tasarımı Hatalı hidrolik yağ

45 Hidrolik Yağdaki Suyun Nedenleri Yağa su girişi Yoğuşma Sistem tasarım hataları Hatalı hidrolik tank Soğutucular Tezgahlarda emülsiyonun karış ışması Su boşaltmada gecikme Kalitesiz yağ

46 Hidrolik Yağlar ların Su Ayırma Özellikleri Suyu ayırıcı katıklar klar Su ayırma testleri ASTM D-892 D ( DIN ) Su Ayırma Testi DIN Su Bırakma Testi

47 Hidrolik Yağ Tankında nda Yoğuşma Su kürecikleri

48 Hidrolik Sistemlerde Suyun Olumsuz Etkileri Metal parçalarda alarda pas ve korozyon Yağda emülsiyon oluşumu umu ve bozulma Pompa, valf ve silindirlerde aşınma Filtre tıkayıcı maddelerin oluşumu umu Sistemde arızalar ve hatalı çalışma

49 Hidrolik Yağlarda Kalite Standartları DIN Part I HL ve Part II HLP, HLPD, HV,HF Cincinnati Milacron P.68, P.69, P.70 Vickers Pompa Aşınma Testleri Denison HF- 0,, 1, 2

50 DIN 51524/2 Hidrolik Yağ Standardı Sınıf HLP 32 HLP 46 HLP 68 Viskozite, -20 oc ta cst,, max Akma noktası, oc min Alevlenme noktası,, COC, oc max Bakır korozyon DIN (ASTM D 130) 100 oc ta 3 saat,, max. Class 2 Hava ayırma DIN (ASTM D 3427) 50 oc ta dak. max. 10 Sudan ayrılma DIN (ASTM D 1401) 54 oc ta dakika,, max TOST Oksidasyon testi DIN (ASTM D 943) 1000 saat te te N.N. mg.koh/g. max. 2.0 FZG testi, yük kademesi,, min. 10 Vane pompa testi ASTM D 2882, mg. aşınma,, max. Kanatlarda / Bilezikte 30 / 120 Köpük testi DIN (ASTM D 892) ml, max. 150/75/150 SRE-NBR keçe testi,, DIN 53538, Part I, 7 gün,, 100 oc % hacim değişimi imi / Shore A sertlik değişimi imi 0 ile 12 / 0 ile -7

51 PO Hidrolik Sistem Yağları PO Hydro Oil HD Serisi (ISO VG 22 _ 220) DIN Part II Denison HF-0, HF-1, HF-2 Cincinnati Milacron P 68, P 69, P 70 Vickers HP Vane Pump Tests M-2950 S, I-286 S PO Hydro Tech HVI Serisi (ISO VG 15 _ 100) DIN Part II Denison HF-0, HF-1, HF-2 Cincinnati Milacron P 68, P 69, P 70 Vickers HP Vane Pump Tests M-2950 S, I-286 S Yüksek ve değişken sıcaklıkların bulunduğu sistemlerde tercih edilir.

52 PO Hidrolik Sistem Yağları PO Hydro Oil TX Serisi (ISO VG ) DIN Part II Denison HF-0, HF-1, HF-2 Cincinnati Milacron P 68, P 69, P 70 Vickers HP Vane Pump Tests Eaton M-2950 S, I-286 S Özellikle sarı metalleri koruma özelliği arttırılmış, çinko içermeyen katıklar ile formüle edilmiştir. Standar hidrolik sistem yağlarına göre aşınma önleme özelliği arttırılmıştır. Daha uzun kullanım ömrü sunar.

53 Petrol Ofisi Teknik Hizmetler Müdürlüğü