SES VE BİLGİ İLETİMİNDE KULLANILAN TEÇHİZATLAR

Transkript

1 SES VE BİLGİ İLETİMİNDE KULLANILAN TEÇHİZATLAR Haberleşme sistemleri trafo merkezlerimiz ve enterkonnekte şebeke için çok büyük öneme sahip olup, haberleşme sistemlerinin çalışır durumda tutulması görevi Bölge Müdürlüklerinde kurulmuş olan Elektronik ve Bilgi Sistemleri ekiplerince yürütülmektedir. Haberleşmenin sağlanabilmesi için ses ve bilginin naklinin sağlanması gerekmektedir. Kurumuzda bu nakil işleminin sağlanması için üç yol kullanılmaktadır. Bu yollardan biri enerji iletim hatları faz iletkenleri üzerinden iletim iken, diğeri opgw iletkenler üzerinden iletimdir. Üçüncü yöntem ise 64 Kbps lik Türk Telekom hatlarının kiralanmasıdır. Zaman zaman kurumumuzca Türk Telekom hatları kiralanması yoluna başvurulmakla beraber, bu yöntem genellikle elektrik üretim santralleri veya enterkonnekte sisteme 154 kv veya 380 kv seviyeden bağlı tüketiciler tarafından kullanılmaktadır. Enerji iletim hatları faz iletkenleri üzerinden ses ve bilgi iletimi için hat tıkacı, gerilim trafosu, hat ayar kutusu, koaksiyel kablo, hat ayar kutusu, plc cihazları (R5 cihazı, T30, T40, Tets vb.) kullanılır. Ses ve bilgi sinyalleri plc cihazlarında düşük frekanstan; önce 16 khz, daha sonra yüksek frekans katıyla modüle edilir ve koaksiyel kablo aracılığıyla hat ayar kutusuna, buradan gerilim trafosu aracılığıyla hatta verilir. Karşı merkeze iletilmiş olan sinyal tersi işlemle kullanılır hale getirilir. Hat ayar kutusu hat direncine eşdeğer bir direnç oluşturur ve sinyalin hatta kayıpsız sürülmesini sağlar. Burdan çıkış yapan sinyal gerilim trafosunun sekonder kısmındaki LVT-A ucundan kaplin kapasitörlü gerilim trafosuna giriş yapar. Gerilim trafosu çıkışında ise hatta ait faz iletkenine aktarılır. Faz iletkeni hem hat hem de şalt sahası tarafı ile irtibatlı olduğundan bilgi sinyalinin şalt sahası tarafına geçmesi önlenmek zorundadır. Bunun için faz iletkeni ile şalt sahası arasına hat tıkacı konur. Hat tıkacı, yüksek frekans ile modüle edilmiş sinyale karşı mukavemet gösterir, yüksek frekans bara tarafına geçemez ve sinyal hat tarafına sürülmüş olur. Kuranportör görüşmelerinde halen R5 cihazları kullanılmakta olup, R5 cihazları simpleks cihazlardır. Aynı anda merkezlerden sadece biri görüşme yapabilir. Bölge Müdürlüğümüzü Batı Anadolu YTM (İzmir) tarafından kumanda edilen Aydın ve Muğla illerinde kuranportör görüşmesi yapılmazken, Batı Akdeniz YTM (Antalya) ya bağlı Denizli ilinde kuranportör ile görüşme ve manevra yapılmasına devam edilmektedir. R5 cihazlar çok eski malzemeler olması ve sık arıza yapması nedeniyle T 40 S simpleks cihazlarla değiştirilecektir. Teiaş ın kendine özel telefon sistemi ise paks hatları olarak isimlendirilmekte olup, paks görüşmelerinde iletim dubleks cihazlarla yapıldığından aynı anda iki tarafta görüşme yapabilmektedir. Paks görüşmeleri için bazı merkezlere santraller kurulmakta olup, Teiaş genelinde Karel marka santraller kullanılmaktadır. Bazı merkezler ise telefon santrali bulunan merkezlerden 1 adet numara uzatılması ile uzak abone şeklinde görüşme yapmaktadır. Trafo merkezlerimizdeki ayırıcı ve kesici konum bilgileri, trafolara ait kademe, mw, mvar bilgileri yük tevzi merkezleri tarafından takip edilmek istenmektedir. Bu nedenle röle panolarında mevcut olan bu bilgiler BTP (Bilgi Toplama Panolarına) buradan da RTU (Remote Terminal Unit) e aktarılmaktadır. RTU da birleştirilen bilgiler 2 farklı kanaldan (Main ve Stand-by) bağlı bulunulan yük tevzi merkezine farklı yönlerden iletilmektedir. Yüksek gerilim hatları üzerinden elektrik sinyali olarak iletilen sinyaller topraklama iletkenleri içinde bulunan fiber içinden ışık sinyali olarak da iletilebilmektedir. Işıkla bilgi iletiminde topraklama iletkeni içindeki fiber tüpler kullanıldığı için faz iletkeni üzerinde bilgi iletiminde kullanılan hat tıkacı, gerilim trafosu, hat ayar kutusu, koaksiyel kablo, hat ayar kutusu ve plc cihazları kullanılmaz. Bunun yerine 64 Kbit lik ses ve bilgi paketleri PDH aracılığı birleştirilerek 2 Mbit lik paketler haline getirilip SDH

2 cihazına iletilir. Non metalic kablo ismi verilen fiber kabloya iletilen ışık sinyali şalt sahası içindeki ek kutusu içinde opgw içindeki fiber kıllarına buradan da karşı merkeze iletilir. Enerji iletim hattı üzerinde yaklaşık 10 direkte opgw fiber ek kutusu bulunmaktadır. Faz iletkenleri üzerinden ses ve bilgi iletimi yapılan enerji iletim hatlarında mahalli topraklama yapıldığında haberleşme kesilirken, opgw iletkeni ile ses ve bilgi iletimi yapılan hatlarda bu sorunla karşılaşılmaz. Enerji iletim hattında bir bakım çalışması olsa dahi haberleşme kesintiye uğramamış olur. Bunların yanında PLC cihazları ile hat üzerinden bilgi iletiminde kanal sayısı çok az iken fiber ile iletimde kanal sayısı çok fazladır ve plc cihazlarında olduğu gibi karışma sorunu yaşanmaz. Ayrıca fiber içinden ilerleyen ışık çevre şartlarından etkilenmediği için yüksek verimlilikte ses iletimi sağlanır, kayıplar çok daha az olur. Opgw iletkenlerin en büyük sorunu ise opgw iletkenlerde meydana gelen kopmalarda tamirin uzun sürmesi ve uzun haberleşmenin kesilmesidir. MEHMET BEYRET ELKTRONİK VE BİLGİ SİST. GR. BAŞMÜH.

3

4

5

6

7