İKÇÜSBFD ARAŞTIRMA / RESEARCH. Gülay OYUR ÇELİK, Yrd. Doç. Dr. 1, Hatice ZINGAL, Uzm. Hem. 2. Özet

Transkript

1 Oyur Çelik ve Zıgal, Beyi Cerrahisi Hastalarıı Düşme Riski İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2016; 1(1): 7-11 ARAŞTIRMA / RESEARCH Beyi Cerrahisi Kliiğide Yata Hastaları Düşme Risklerii ve Alıa Ölemleri Belirlemesi The Determiatio of Fallig Risk of Patiets ad Precautios Take i Neurosurgery Cliic İKÇÜSBFD Gülay OYUR ÇELİK, Yrd. Doç. Dr. 1, Hatice ZINGAL, Uzm. Hem. 2 1 İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü 2 İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastaesi Beyi Cerrahisi Aabilim Dalı Kabul tarihi/accepted: İletişim/Correspodece: Gülay Oyur Çelik, İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Balatçık Kampüsü Çiğli Aa Yerleşkesi, Merkezi Ofisler 1, 2. Kat Çiğli, İzmir E-posta: gulayoyur@gmail.com Özet Amaç: Taımlayıcı itelikte ola bu araştırma bir üiversite hastaesii beyi cerrahisi kliiğide yata hastaları düşme riskii ve alıa ölemleri belirlemek amacı ile yapılmıştır. Gereç ve Yötem: Araştırma verileri etik kurul izi alıdıkta sora 11 Aralık Ocak 2015 tarihleri arasıda toplamıştır. Örekleme, kliiğe yata 102 hastada, araştırmaya katılmayı göüllü olarak kabul ede 70 hasta dâhil edilmiştir. İlgili literatür taraarak sosyo-demografik veri toplama formu ve İtaki Düşme Riski Ölçeği veri toplama aracı olarak kullaıldı. Verileri değerledirilmesi SPSS 20.0 for Widows programıda, bireyleri sosyo-demografik özellikleri sayı, yüzde olarak, İtaki Düşme Riski Ölçeği i verileri ise çalışmaı öreklem verileri tam olarak eşit dağılım göstermediği ve varsayımları karşılayamadığı içi çapraz tablo (Cross match) aaliz yötemi ile değerledirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katıla hastaları %52.9 uu erkek, %31.4 üü yaş ve %28.6 sıı 65 yaş üzeride, %77.1 ii evli, %55.7 sii ilkokul mezuu olduğu belirlemiştir. Hastaları aldığı tıbbi taılara bakıldığıda; %51.4 üü omurga hastalıkları edeiyle kliikte yattığı saptamıştır. İtaki Düşme Riski Ölçeği doldurula hastaları %82.9 uu düşme riskleri pualarıı yüksek olduğu saptamıştır. Düşme riskie karşı alıa ölemler icelediğide ise %91.4 üde yatak kearlıklarıı kaldırıldığı, %90.0 ıda tekerlek kotrollerii yapıldığı, %42.9 uda düşme riski kousuda hasta ve hasta yakılarıı eğitim aldığı, % 82.9 uda oda, hasta çevresi ve zemile ilgili risk kotrolü yapıldığı ve %28.6 sıda yaıda refakatçi buludurulduğu saptamıştır. Souç: Beyi cerrahisi hastalarıı düşme riski yüksektir. Hemşireleri hasta kabulüde taburculuğa kadar risk taılama ölçeği kullaarak, hastaları değerledirmesi, doğru, uygu ve hasta bireye özgü ölemleri alması, hasta ve ailesii düşme olasılığıa karşı alacağı kişisel ölemler hakkıda bilgiledirmesi, uygu yötemlerle eğitim yapması ve plalaması sağlamalıdır. Aahtar Kelimeler: İtaki Düşme Riski Ölçeği, Düşme Riski, Hasta Güveliği. Abstract Objective: The aim of this descriptive research is to determie the risks of ipatiet falls at the departmet of eurosurgery cliic i a uiversity hospital ad precautios take agaist it. Material ad Method: The data were collected betwee the dates of December 11, 2014 ad Jauary 30, 2015 after the ethical approval was obtaied. The sample icluded 70 voluteers out of 102 hospitalized patiets who agreed to participate i the study. After the literature review, the sociodemographic data collectio form ad Itaki Fall Risk Scale were used as data collectio tools. Data aalysis was made by SPSS 20.0 for Widows Program ad descriptive statistical tests (umber ad percetage) were used to evaluate socio-demographic characteristics of the idividuals. Crosstab aalysis for the data of Itaki Fall Risk Scale was made sice research sample data do ot have a equal distributio ad meet the assumptios. Fidigs: It has bee determied that 52.9% of the participats were me, 31.4% were betwee 45 ad 54 years of age, 28.6% were above 65 years, 77.1% were married, 55.7% were primary school graduates, 51.4% were admitted to the cliic due to spial diseases. Itaki Fall Risk Scale scores of 82.9% were foud to be high. Takig ito cosideratio of the precautios agaist fall risks, it has bee desigated that bed guards of 91.4% of the patiets were removed, wheel cotrol of 90.0% was doe, 42.9% of the patiets ad their families received traiig o fall risks, risk cotrol related to the room, eviromet ad floor of 82.9% was doe, ad 28.6% were accompaied by hospital attedats. Coclusio: The eurosurgery patiets have a high risk of fall. It should be esured that urses examie patiets by usig risk idetificatio scale from their admissio to their discharge, take correct, appropriate, ad specific precautios for each patiet, iform the patiets ad their family o persoal precautios agaist fall risks, trai them with appropriate methods ad do its plaig. Keywords: Itaki Fall Risk Scale, Fall Risk, Patiet Safety. İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2016; 1(1):

2 Oyur Çelik ve Zıgal, Beyi Cerrahisi Hastalarıı Düşme Riski Giriş Yataklı tedavi kurumlarıda taı ve tedavi süreleri boyuca hastaları güveliğii sağlaması tüm sağlık çalışaları ve yöeticileri tarafıda büyük öem taşımaktadır. Kaliteli sağlık hizmetii e öemli göstergeleride biri hasta güveliğidir (Duma ve ark., 2013). Hastaelerde hasta güveliğii tehdit ede durumlarda biri de çevresel ve bireysel faktörlerde kayaklaa hasta düşme ve yaralamalarıdır. Hasta düşmeleri, tüm düyada sağlık bakım kurumlarıda öemli bir hasta güveliği problemi olarak belirtilmektedir (Bulut ve ark., 2013; Çırpı ve ark., 2009; Duma ve ark., 2013; İsbir ve ark., 2011). Düşmeler diğer sağlık problemleride bağımsız olarak morbiditei kısıtlamasıa, gülük yaşam aktiviteleride bağımlılığa ede olarak bireyi bağımsızlığıı tehdit etmektedir. Düşmeler, bireyde yaralama ve foksiyo kayıplarıa dolayısı ile hastaede kalış süresii uzamasıa, tedavi maliyetii artmasıa, ayı zamada hasta, hasta yakıları, bakım vereler ve hastae persoelide aksiyete ve korku gelişmesie ede olmaktadır. Düşme hareketsizliğe ede olup gülük yaşam aktivitelerii etkileyerek yaşam kalitesii ciddi ölçüde bozmaktadır (Işık ve ark., 2006; Özde ve ark., 2012; Salık ve ark., 2007). Düşme; literatürde bireyi olduğu, buluduğu ve tutuduğu yerde ayrılarak, degesii kaybederek yukarıda aşağıya imesi şeklide taımlamaktadır (Çeçe ve ark., 2011). Amerika Birleşik Devletleri (ABD) de Sağlık Kurumları Akreditasyo Ortak Komisyou (JCAHO) 2005 yılıda 271 düşme yaşadığıı ve tıbbi hataları % 5.8 ii düşme soucu olduğuu belirtmiştir yılı raporlarıda düşme oraıı % 0.17 ile % 2.5 arasıda değiştiği belirtilmektedir (Berke ve ark., 2010). Ülkemizde ise düşme risk düzeyii belirlemeye yöelik yapıla bir çalışmada kliik ortamda 65 yaş ve üzeri bireylerde düşme oraıı % 10 olduğu bildirilmektedir (Savcı ve ark., 2009). Hastalar e çok hasta yatağıı çevreside düşmektedirler. Tuvalet, bayo ve koridorlarda da düşme olayları yaşamaktadır. Düşmeler e sık hasta odasıda görülmekte, buu takibe hasta taşıması sırasıda (% 37), sadalyede oturma sırasıda (% 20), yürüme esasıda (% 15) yaşadığı tespit edilmiştir (Berke ve ark., 2010; Deiz, 2009). Amaç Bu araştırma bir üiversite hastaesii beyi cerrahisi kliiğide yata hastaları düşme riskii ve alıa ölemleri belirlemek, kou hakkıda farkıdalık yaratmak amacı ile yapıldı. Gereç ve Yötem Araştırma taımlayıcı tipte olup öreklemii bir üiversite hastaesii beyi cerrahisi aabilim dalı kliiğide yata ve çalışmaya katılmayı kabul ede hastalar oluşturdu. Veri Toplama Araçları: Araştırmacılar tarafıda ilgili literatürler taraarak oluşturula sosyo-demografik veri toplama soru formu ve İtaki Düşme Riski Ölçeği veri toplama aracı olarak kullaıldı. Sosyo-demografik veri toplama soru formuda kliikte yata hastaları yaş, cisiyet, kilo-boy, medei durumu, mesleği, gelir durumu, eğitim düzeyi ile ilgili 7 soru yer aldı. İtaki Düşme Riski Ölçeği ise hasta düşmelerie ede ola 19 risk faktörü sorusuda oluşmaktadır. Risk faktörleri miör ve majör olarak kategorize edilerek miör risk faktörlerie 1 pua, majör risk faktörlerie ise 5 pua verilmiştir. Risk faktörlerii değerledirilmesi soucu elde edile toplam pua üzeride düşük ve yüksek olmak üzere iki risk düzeyi belirledi. Araştırma içi üiversite hastaesii Girişimsel Olmaya Kliik Araştırmalar Etik Kurulu da 11 Aralık 2014 tarih ve 257 sayılı yazısı ile izi alıdı. Veriler 11 Aralık Ocak 2015 tarihleri arasıda bir üiversite hastaesii beyi cerrahisi aabilim dalı kliiğide topladı. Bu süreç içide kliiğe yata 102 hastada, araştırmaya katılmayı kabul ede 70 hasta çalışmaya dâhil edildi. Verileri Aalizi: Verileri değerledirilmesi SPSS 20.0 for Widows programıda yapıldı. Beyi Cerrahisi kliiğide yata hastaları sosyo-demografik özellikleri sayı yüzde aalizi ile İtaki Düşme Riski Ölçeği i verileri ise çalışmaı öreklem verileri tam olarak eşit dağılım göstermediği ve varsayımları karşılayamadığı içi çapraz tablo (Cross match) aaliz yötemi ile değerledirildi. Ayrıca fisher exact testi ve wald testi uyguladı. Çalışmadaki tüm aalizleri kotrolleri bir istatistik uzmaı tarafıda destekledi. Bulgular Araştırma kapsamıa alıa hastaları; % 52.9 uu erkek, % 31.4 üü yaş arasıda ve % 28.6 sıı 65 yaş üzeride ve yaş ortalamasıı 56.65±13.42, % 77.1 ii evli, % 55.7 sii ilkokul mezuu, % 40.0 ıı kilo arasıda, % 42.9 uu boyuu cm arasıda, % 44.3 üü cm arasıda, % 81.4 üü gelir gidere eşit ya da fazla olduğu belirledi (Tablo 1). Hastaları tıbbi taıları icelediğide % 30.0 ıı beyi tümörü, % 18.6 sıı hematom ve % 51.4 üü omurga hastalıkları edeiyle kliikte yattığı saptadı (Tablo1). Tablo 1. Hastaları Taımlayıcı Özellikleri Sosyo-demografik Özellikler Cisiyet Kadı Erkek Yaş 44 yaş altı yaş üzeri Medei Durum Evli Bekâr Dul/boşamış Kilo < > İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2016; 1(1): 7-11

3 Oyur Çelik ve Zıgal, Beyi Cerrahisi Hastalarıı Düşme Riski Sosyo-demografik Özellikler (Tablo 1 devamı) Boy > Meslek Çalışmıyor Çalışıyor Emekli Eğitim Durumu Okur-yazar İlkokul Ortaokul Lise ve üzeri Gelir Durumu Gelir gidere eşit ya da fazla Gelir giderde az Taı Beyi Tümörü Hematomlar Omurga Hastalıkları Araştırmada hastaları İtaki Düşme Riski Ölçeği e göre düşme riski puaları icelediğide % 82.9 uu yüksek risk, % 17.1 ii düşük risk grubuda olduğu belirledi (Tablo 2). Tablo 2. Araştırma Kapsamıdaki Hastaları İtaki Düşme Riski Ölçeği Puaları (:70) Düşme Risk Puaı % (5 pua altı ) ( 5 pua ve üzeri) Araştırma kapsamıdaki hastaları İtaki Düşme Riski Ölçeği e göre düşme risk puaları ve hastaları yaşları arasıda bir ilişki olup olmadığı karşılaştırıldığıda düşük risk grubuda yer alaları % 41.7 sii 65 yaş ve üzeri, yüksek risk grubuda yer alaları % 36.2 sii yaş grubuda olduğu saptadı (Tablo 3). Tablo 3. Araştırma Kapsamıdaki Hastaları İtaki Düşme Riski Ölçeği Puaı ile Yaş Gruplarıı Karşılaştırılması (:70) Yaş Grupları (5 pua altı) (5 ve üzeri pua) 44 yaş altı yaş arası yaş arası yaş ve üzeri Düşme riski ile cisiyet arasıdaki ilişki karşılaştırıldığıda düşük risk grubuda yer alaları %66.7 sii kadı, yüksek risk grubuda olaları %56.9 uu erkek olduğu belirledi (Tablo 4). Düşme riski ve cisiyet arasıdaki ilişkii ileri aalizi içi Kruskal Wallis testi uyguladı. Buu soucuda kadı ve erkeklerde düşük risk puaı sahip olma oralarıı eşit olduğu belirledi. Tablo 4. Araştırma Kapsamıdaki Hastaları İtaki Düşme Riski Ölçeği Puaı İle Cisiyeti Karşılaştırılması (:70) Cisiyet (5 pua altı) (5 ve üzeri pua) Kadı Erkek Araştırma bulgularıa göre düşme riskie karşı alıa ölemlere bakıldığıda; yatakları %91.4 üü yatak kearlıklarıı kaldırıldığı, % 90.0 ıı tekerlek kotrollerii yapıldığı, %42.9 uu düşme riski kousuda hasta ve hasta yakılarıı eğitim aldığı, hastaları %82.9 uu oda, hasta çevresi ve zemile ilgili risk kotrolü yapıldığı, %28.6 sıı yaıda refakatçi buludurulduğu saptadı (Tablo 5). Tablo 5. Araştırma Kapsamıdaki Düşme Riskli Hastalara Karşı Alıa Ölemler (:70) Alıa Ölemler % Yatak Kearlıklarıı Kaldırılması Kaldırıldı Kaldırılmadı Tekerlek Kilitlerii Kotrolü Kotrol Edildi Kotrol Edilmedi Hasta ve Yakııa Düşme İle İlgili Bilgi Verilmesi Eğitim Verildi Eğitim Verilmedi Oda, Hasta Çevresi ve Zemile İlgili Risk Kotrolü Kotrol Edildi Kotrol Edilmedi Refakatçi Buludurulması Buluduruldu Buludurulmadı Hasta ve yakııa düşme riski kousuda hemşireler tarafıda eğitim verilme durumu icelediğide ise düşük risk grubudaki hastaları % 91.7 sie bilgi verilmediği, yüksek risk grubudaki hastaları % 50.0 sie bilgi verildiği saptadı. Hasta ve yakııa düşme riski kousuda bilgi verilmesi ile risk puaı arasıdaki ilişki fisher exact test ile istatistiksel olarak aaliz edildiğide p=.009 buludu. Hasta ve yakııa düşme riski kousuda bilgi verilmesi ile düşme risk puaı arasıda istatistiksel olarak p<.005 düzeyide alamlı bir fark buludu. İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2016; 1(1):

4 Oyur Çelik ve Zıgal, Beyi Cerrahisi Hastalarıı Düşme Riski Hastaları tıbbi taıları ile düşme risk puaları karşılaştırıldığıda düşük risk grubu hastaları % 50.0 ıı ve yie yüksek risk grubu hastaları % 51.7 sii omurga rahatsızlıkları taı grubuda yer aldığı saptadı (Tablo 6). Tablo 6. Araştırma Kapsamıdaki Hastaları Taıları İle Düşme Risk Puaıı Karşılaştırılması (:70) Taı (5 pua altı) (5 ve üzeri pua) Beyi Tümörü Hematomlar Omurga Hastalıkları Tartışma Hastaelerde e sık görüle ikicil yaralamalar kazayla düşmelerdir. Sağlık çalışalarıı ihmalleride biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumu ortada kaldıracak ölemler acak sağlık çalışaları tarafıda alıabilir. Araştırmada beyi cerrahisi kliiğie yata hastalara İtaki Düşme Riski Ölçeği uygulaarak 70 hastaı taımlayıcı özellikleri, düşme risk puaları ve düşme riskie karşı alıa ölemleri belirlemesie ilişki bulgular iceledi. Araştırma kapsamıa alıa hastaları yaş ortalaması 56.65±13.42 olarak belirledi. Savcı ve arkadaşlarıı, öroloji ve öroşirürji kliiklerideki yaptıkları düşme riski çalışmalarıda yaş ortalaması araştırmamız bulguları ile bezer özelliktedir (58.93 ±17.05) (Savcı ve ark., 2009). Araştırma kapsamıa alıa hastaları yaş gruplarıa göre İtaki Düşme Riski Ölçeği souçlarıa bakıldığıda yüksek risk puaıı yaş grubuda olduğu görüldü. Literatürde, yaşlılık ve yaşı ilerlemesi ile arta fiziksel yetersizliği düşme riskii artıra bir faktör olduğu belirtilmektedir, 65 yaş ve üzeri düşme riskii değerledirilmeside bir kriterdir. Savcı (2009) ve arkadaşlarıı çalışmasıda kullaıla risk düzeyii belirlemeside yaşı bir kriter olarak alımadığı Hedrich II Düşme Riski Modelide, yüksek düşme riskie sahip olma açısıda yaş grupları arasıda alamlı bir ilişkii olmadığı görülmüş olup çalışmamızla bezerlik göstermektedir (Savcı ve ark., 2009). Araştırma kapsamıa alıa hastaları % 52.9 uu erkek olduğu saptadı. Çalışmaya katıla düşme riski yöüde yüksek risk puaıa sahip ola hastaları % 56.9 u erkektir. Savcı (2009) ve arkadaşlarıı çalışmasıda da erkek hastaları oraı % 55 olarak bulumuştur. Literatürde, edei tam olarak belirleememesie karşı, erkekleri daha fazla düştüğü ve cisiyeti risk faktörü olduğu bildirilmektedir (Özde ve ark., 2011). Savcı ve arkadaşlarıı çalışmasıda kullaıla Hedrich II Düşme Riski Modelide olduğu gibi düşme riskii değerledire bazı model, ölçek ya da pualama sistemide erkek cisiyetie risk kriterleri arasıda yer verilmektedir. Uz (2008) u yaptığı çalışmada ise düşme ile cisiyet arasıda istatistiksel yöde alamlı bir ilişki tespit edilmiş ve kadılarda düşme oraı erkeklere göre alamlı olarak daha fazla bulumuştur (Savcı ve ark., 2009). Bu çalışmada ise farklı olarak düşme ile cisiyet faktörü arasıda alamlı fark saptamamıştır ( p>.05). Araştırma bulgularıa göre çalışmaya katıla hastaları düşme risk skorua bakıldığıda % 82.9 uu yüksek risk puaıa sahip olduğu saptadı. Savcı ve ark. (2009) düşme riski ola hastalar içi alıa ölemleri değerledirdiği çalışmasıda, düşme riski yüksek hastaları yatakta düşmelerii ölemek içi hemşirelik ölemleri arasıda ilk sırada % 74.5 oraıda hastaı yaıda sürekli refakatçi bırakmak, % 60 oraıda ise yatak kearlığıı yükseltilmesi olduğu saptamıştır. Yapıla çalışmalarda, düşmeleri ölemeye yöelik alıa ölemler arasıda; zemii ıslak olmaması (% 87.6), merdive ve koridorları yeterli aydılatılması (% 83.5), yeterli aydılatmaı sağlaması (% 83.5), yatak kearlığı kullaılması (% 65.3), yemek masası, etejer gibi eşyaları hastaya yakı yerleştirilmesi (% 45.5), hasta odasıdaki fazla eşyaları alıması (% 25.6) belirtilmektedir (Çeçe ve ark., 2011; Savcı ve ark., 2009; Ürkmez ve ark., 2014). Yapıla bu araştırmada ise düşme riskie karşı alıa ölemlere bakıldığıda % 91.4 üü yatak kearlıklarıı kaldırıldığı, % 90.0 ıı tekerlek kotrollerii yapıldığı, % 42.9 uu düşme riski kousuda hasta ve hasta yakılarıı eğitim aldığı, % 82.9 uu oda, hasta çevresi ve zemile ilgili risk kotrolü yapıldığı, % 28.6 sıı yaıda refakatçi buludurulduğu saptamış olup bezer ölemleri alıdığı dikkati çekmektedir. Salık (2007) ve arkadaşlarıı parkiso hastalarıda düşme riskii etkileye faktörleri icelemesi amacıyla yaptıkları çalışmada yaş ortalaması 70.83±12.76 bulumuştur. Parkiso yaşla birlikte progresif olarak ilerleye bir tıbbi taıdır. Çalışmamızda da tıbbi taı ile bağlatılı bir düşme riski belirlemiş fakat literatürde belirtildiği gibi tıbbi taı ile yaş ortalaması arasıda bir ilişki saptamamıştır (Savcı ve ark., 2009; Yeşilbaka ve ark., 2005). Souç Çalışmaya katıla hastaları % 52.9 uu erkek, % 31.4 üü yaş grubu arasıda, % 77.1 ii evli, % 41.4 üü çalışmadığı, % 55.7 sii ilkokul mezuu olduğu, % 81.4 üü gelirii giderie eşit ya da fazla olduğu, düşme risk pualarıı % 82.9 uu yüksek, % 36.2 orala yüksek risk puaıa sahip hastaları yaş grubudaki hastalarda olduğu, düşme risk puaı yüksek ola hastaları % 56.9 uu erkek olduğu, Araştırma bulgularıa göre araştırma kapsamıa gire hastalarda düşme riskie karşı alıa ölemlere bakıldığıda; yüksek risk puaıa sahip hastalarda, % 91.4 orala e çok alıa ölemi yatak kearlıklarıı kaldırılması olduğu, Araştırma kapsamıa gire hastaları tıbbi taılarıa ilişki değerledirilme yapıldığıda; e fazla % 51.4 üü omurga hastalıkları taısıyla kliikte yattığı, düşme risk puaı yüksek ola hastaları da % 51.7 sii omurga rahatsızlıkları taısıa sahip olduğu saptadı. Düşme riski yüksek hastaları omurga rahatsızlıkları olduğu belirlemiş olup bu rahatsızlığa sahip ola hastalarda düşme riskie ilişki ölemleri alımasıda dikkat çekici bir çalışmadır. 10 İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2016; 1(1): 7-11

5 Oyur Çelik ve Zıgal, Beyi Cerrahisi Hastalarıı Düşme Riski Öeriler Hasta bakımıda düşmelerii ölemeside kullaıla prosedür ve talimatlara uyulması, Hemşireleri düşme riski yüksek ola / gelişe hastalarda, düşmeyi ölemek içi hasta kabulüde taburculuğa kadar risk taılama ölçeği ile hastaları değerledirerek, doğru, uygu ve hasta bireye özgü ölemleri alması, Hasta ve ailesii düşme olasılığıa karşı alacağı kişisel ölemler hakkıda bilgiledirilmesi, Acak; hastaya bakım vere kişii hemşire olduğu ve hastae ortamıda hastaı başıa gelecek her türlü soruda sağlık çalışalarıı sorumlu tutulacağı uutulmamalıdır. Bu bağlamda hasta refakatçilerii sadece işi kolaylaştırıcı ve yardımcı kişiler olduğu bilierek sorumlulukları üsteilmesi gerektiği, yıllık eğitim plaıda sağlık persoelie düşmeler ve ölemesie yöelik olarak eğitim verilmesi, düşmeleri ölemesie yöelik bilgiledirme broşürü oluşturulması ve yatışı yapıla hastalara broşürü sağlık persoeli tarafıda alatılarak verilmesi öerilmektedir. Alaa Katkı Düşme riski ola hastaları belirlemeside gerekli öemleri alımasıa ilişki hemşire ve sağlık çalışalarıda farkıdalık oluşturacağı düşüülmektedir. Çıkar Çatışması Bu araştırmada herhagi bir akdî/ayi yardım alımamıştır. Herhagi bir kişi ve/veya kurum ile ilgili çıkar çatışması yoktur. Kayaklar Berke D., Ala F., (2010), Cerrahi Hastalarıı Bekleye Bir Risk: Düşmeler, Nedeleri ve Ölemler, Aadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(4): Bulut S., Türk G., Şahbaz M., (2013), Hemşireleri Hasta Düşmelerii Ölemeye Yöelik Uygulamalarıı Belirlemesi, Aadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(3): Capolat Ö., Katar G., (2011), Geriatrik Hastaları Düşme Riskii Ölemek İçi Hemşirelik Girişimleri ve Hemşireleri Eğitici Rolü, 3. Uluslararası Sağlıkta Performas ve Kalite Kogresi, Akara, Sözel Bildiriler Kitabı: Çeçe D., Özbayır T., (2011) Cerrahi Kliikleride Yata Yaşlı Hastalarda Düşme Riskii Belirlemesi ve Düşmeyi Ölemeye Yöelik Yapıla Girişimleri Değerledirilmesi, Ege Üiversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 27 (1): Çırpı, F., Merih, Y.D., Kocabey, M.Y., (2009) Hasta Güveliğie Yöelik Hemşirelik Uygulamalarıı ve Hemşireleri Bu Koudaki Görüşlerii Belirlemesi, Maltepe Üiversitesi Hemşirelik Bilim ve Saatı Dergisi, 8 : Deiz B., (2009), Düşmeler sb/egt/pdf/dusmeler Duma S., Kitiş Y., (2013), Yoğu Bakımda Çalışa Hemşireleri Hasta Düşmeleri İle İlgili Farkıdalıklarıı Belirlemesi, Türk Yoğu Bakım Dereği Dergisi, 11: Erkuş B., Hasta Düşmelerii Ölemesi ve İzlemi, acibademhemşirelik.com, (07/02/2011) Işık A. Tura., Cakurtara M., Doruk H., Mas M. Refik (2006), Geriatrik olgularda düşmeleri değerledirilmesi, Turkish Joural of Geriatrics, 9(1): İsbir B., Yavaş B., (2014), Hasta Düşme Bildirimlerii Kök Nede Aalizi İle Hasta Düşmelerii Ölemesi Programıı Geliştirilmesi, 5.Uluslararası Sağlıkta Performas ve Kalite Kogresi, Akara, Karataş G.K., Maral I., (2001) Akara- Gölbaşı İlçeside Geriatrik Popülasyoda 6 Aylık Döemde Düşme Sıklığı Ve Düşme İçi Risk Faktörleri, Turkish Joural of Geriatrics, 4: Özde D., Karagözoğlu Ş., Kurukız S., (2012), Hastaları İki Ölçeğe Göre Düşme Riskii Belirlemesi ve Bu Ölçekleri Düşmeyi Belirlemedeki Duyarlılığı, Aadolu ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15 : Performas Yöetimi ve Kalite Geliştirme Daire Başkalığı İtaki Düşme Riski Belirleme Ölçeği (2001), gov.tr Salık, Y., Kara, B., Dömez Ç.B., Çakmur R., (2007), Parkiso Hastalarıda Düşme Riskii Etkileye Faktörleri İcelemesi Parkiso Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Dergisi, 10 : Saar S., Demirci H., Taşçıoğlu S., (2013), Bir Devlet Hastaesii Dahili ve Cerrahi Servisleride Düşme Riski, Alıa Ölemleri Belirlemesi ve Yöetimi, 3. Ulusal Sağlıkta Kalite ve Güvelik Ödülleri Kitabı, 3-16 Savcı, C., Kaya, H., Acaroğlu, R., Kaya N., Bilir A., Kahrama H., Gökerler N., (2009), Nöroloji ve Nöroşirürji Kliikleride Hastaları Düşme Riski ve Alıa Ölemleri Belirlemesi, Maltepe Üiversitesi Hemşirelik Bilim ve Saatı Dergisi, 3: Tuçay S., Özdiçler A. Razak, Erdiçler D. Sua, (2011), Geriatrik Hastalarda Düşme Risk Faktörlerii Gülük Yaşam Aktiviteleri ve Yaşam Kalitesie Etkisi, Turkish Joural of Geriatric, 14(3) : Uymaz P., Nahciva N., (2013), Yaşlılar İçi Düşme Davraışları Ölçeği i Geçerlik ve Güveirliği, Florace Nightigale Hemşirelik Dergisi, 21(1): Ürkmez D., Özel H., Sertoğlu E., Çevik L., Buğday K., Koç S., Demiray S., Cebeci Z., (2014) Bir Eğitim ve Araştırma Hastaeside Hemşireleri Düşme Riskie Karşı Aldıkları Ölemleri Değerledirilmesi, 5. Uluslararası Sağlıkta Performas ve Kalite Kogresi, Akara, Yeşilbaka Ö.U., Karadakova A., (2005), Narlıdere Dileme ve Bakımevide Yaşaya Yaşlı Bireylerdeki Düşme Sıklığı ve Düşmeyi Etkileye Faktörleri, Türk Geriatri Dergisi, 8(2) : İzmir Kâtip Çelebi Üiversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2016; 1(1):