ISL107 GENEL MUHASEBE I

Transkript

1 9. HAFTA 24 Mali Duran Varlıklar ISL107 GENEL MUHASEBE I Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 24- Mali Duran Varlıklar Grubu 240 Bağlı Menkul Kıymetler 241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı 242 İştirakler 243 İştiraklere Sermaye Taahhütleri 244 İştiraklere Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı 245 Bağlı Ortaklıklar 246 Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri 247 Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı 248 Diğer Mali Duran Varlıklar 249 Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı 4 11 Menkul Kıymetler 24 Mali Duran Varlıklar ve Muhasebe Kayıtları II 240 Bağlı Menkul Kıymetler n Niteliği: İştiraklerdeki sermaye payları hesabında aranan asgari şartları taşımadığı için iştirakler hesabında izlenemeyen, ancak uzun vadede elde tutulması amaçlanan hisse senetleri ile hisse senetleri dışında kalan ve uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklarla veya paraya dönüşme niteliği kaybolduğu için elde tutulan menkul kıymetler bu hesapta izlenir. nın İşleyişi: Bu menkul kıymetler elde edildiğinde veya bu gruba devredilmesi gerektiğinde bu hesaba borç, elden çıkarıldığında bu hesaba alacak olarak kaydedilir Mali Duran Varlıklar Geçiciyatırımamaçlıalınanmenkulkıymetler: 110HisseSenetleri 111ÖzelKesimTahvilSenetveBonoları, 112KamuKesimiTahvilSenetveBonolarıHesaplarındaizlenir. Eğer Menkul kıymetler, yatırım ve iştirak amaçlı yani diğer şirketlerin yönetimine katılmak, iş ilişkilerikurmakveyadevamlıgelireldeetmekiçinsatınalınıyorsa: 240BağlıMenkulKıymetler, 242İştirakler, 245BağlıOrtaklıklarHesaplarındaizlenir. Alınanhisseleroişletmeninsermayesinin, %0-%10arasındaisekendikayıtlarında240BağlıMenkulKıymetlernınborcuna, %10-%50arasındaise242İştiraklernınborcuna, %50denfazlaise245BağlıOrtaklıklarnınborcunakaydedilecektir 241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı n Niteliği: Bağlı menkul kıymetlerin; borsa veya piyasa değerlerinde önemli ölçüde ya da sürekli olarak değer azalması olduğu tespit edildiğinde; ortaya çıkacak zararların karşılanması amacı ile ayrılması gereken karşılıkların izlendiği hesaptır. nın İşleyişi: Değer azalması olan menkul kıymetler için ayrılması gereken karşılık hesabın alacağına kaydedilirken, 654 Karşılık Giderleri nın borcuna kaydedilir. Değer azalmasının ortadan kalkması ya da menkul kıymetin işletme kayıtlarından çıkartılması durumunda ise bu hesap borca kaydedilerek kapatılır. Değer azalmasının ortadan kalkması ya da azalması durumunda iptal edilen karşılıklar 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar nın alacağına kaydedilir

2 241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı 242 İştirakler Hs. 241 BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HESABI Örnek: Serdemir A.Ş iştirak amacı ile başka bir şirketin çıkardığı ve% 25 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden TL tutarındaki hisse senedini peşin olarak alıyor. 242 İştirakler Hs Kasa İştirakler 242 İştirakler Hs. n Niteliği: İşletmelerin, doğrudan veya dolaylı olarak diğer şirketlerin yönetimine ve ortaklık politikalarının belirlenmesine katılmak üzere edindiği hisse senetleri veya ortaklık paylarının izlendiği hesaptır. İştirakler hesabı, bir ortaklıktaki en fazla % 50 oranında olan sermaye payları veya oy haklarının izlenmesinde kullanılır. İştirak edilen ortaklıklarda iştirak ilişkisinden bahsedebilmek için sermaye payı dikkate alınmaksızın sahip olunan oy hakkı veya yönetime katılma hakkının en az% 10 oranında bulunması gerekir. nın İşleyişi: İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi edinildiğinde hesaba borç kaydedilirken, elden çıkarılmalarında alacak olarak kaydedilir. Örnek 2: Serdemir AŞ. başka bir işletmenin yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 8 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden TL tutarındaki hisse senedini peşin olarak alıyor 240 Bağlı Menkul Kıymetler Hs Kasa İştirakler Örnek 2 : 242 İŞTİRAKLER HESABI Örnek: Serdemir AŞ. daha önceden aldığı işletmeden tekrar TL tutarında hisse senedi alarak sermaye payı ile oy hakkını% 16'ya çıkarmıştır. 242İştirakler Hs Bağlı Menkul Kıymetler Hs. 100 Kasa

3 Defteri Kebirler 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER HESABI İŞTİRAKLER HESABI Örnek : Serdemir A.Ş. İştiraki tarihinde iştirak amacı ile başka bir şirketin çıkardığı ve % 20 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden TL tutarındaki hisse senedini almayı taahhüt ediyor tarihinde işletme verdiği taahhüdün TL lik kısmını peşin olarak yerine getiriyor Borç Alacak 242İştirakler Hs İştiraklere Sermaye Taahhüdü Hs Hisse senedi taahhüdü Borç Alacak 243 İştiraklere Sermaye Taahhüdü Hs Kasa Hs Sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi İştiraklere Sermaye Taahhütleri n Niteliği: İşletmelerin, iştiraklerle ilgili sermaye taahhütlerinin izlendiği hesaptır. nın İşleyişi: İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda 242 İştirakler na borç yazılırken, karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir, taahhüt yerine getirildikçe de hesaba borç kaydedilir. 243 İştiraklere Sermaye Taahhütleri 243 İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ HESABI Tarih Açıklama Tutar Tarih Açıklama Tutar İştiraklere Sermaye Taahhütleri 244 İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HESABI 243 İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ HESABI n Niteliği: İştirak paylarının borsa veya piyasa değerinde sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiğihesaptır. n İşleyişi: Ayrılmasına karar verilen değer azalma karşılıkları 654 Karşılık Giderleri na borç kaydı suretiyle bu hesaba alacak kaydedilir. Kendisine karşılık ayrılmış olan iştirak payı elden çıkartıldığında veya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde ise 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar naalacakkaydısuretiylebu hesababorç kaydedilir

4 244 İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HESABI 244 İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HESABI Örnek 1 : Örnek 1: Serdemir A.Ş. başka bir şirketin çıkardığı ve % 55 lik sermaye payı ile yönetimin çoğunluğunu seçme hakkını temsil eden TL tutarındaki hisse senedini peşin olarak alıyor. 245 Bağlı OrtaklıklarHs Kasa Bağlı Ortaklıklar 245 Bağlı Ortaklık n Niteliği: İşletmenin doğrudan veya dolaylı olarak % 50 oranından fazla sermaye ya da oy hakkına veya en az bu oranda yönetim çoğunluğunu seçme hakkına sahip olduğu iştiraklerin sermaye paylarının izlendiği hesaptır. Bağlı ortaklığın sahipliğinin belirlenmesinde yukarıdaki kıstaslardan, yönetim çoğunluğunu seçme hakkı, esas alınır. n İşleyişi: Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi alındığında hesaba borç, ortaklık paylarının elden çıkarılmasıyla alacak olarak kaydedilir. 245 BAĞLI ORTAKLIK HESABI Tarih Açıklama Tutar Tarih Açıklama Tutar Bağlı Ortaklıklar 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR HESABI 246 Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri n Niteliği: Bağlı ortaklıklarla ilgili sermaye taahhütlerinin izlendiği hesaptır. n İşleyişi: Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda 245 Bağlı Ortaklıklar borç kaydedilirken bu hesaba alacak kaydedilir, taahhüt yerine getirildikçe de hesaba borç olarak kaydedilir

5 246 Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri 246 BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ HESABI 248 Diğer Mali Duran Varlıklar n Niteliği: Mali duran varlıklar hesap grubunda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer mali duran varlıkların izlendiği hesaptır. n İşleyişi: Bu varlıklar elde edinildiğinde veya bu hesaba aktarıldıklarında hesaba borç kaydedilirken, elden çıkarılmalarında alacak olarak kaydedilir Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı n Niteliği: Bağlı ortaklığa iştirak paylarının borsa veya piyasa değerinde, sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır. n İşleyişi: Ayrılmasına karar verilen değer azalma karşılıkları 654 Karşılık Giderleri na borç kaydı suretiyle bu hesaba alacak kaydedilir. Kendisine karşılık ayrılmış olan iştirak payı elden çıkartıldığında veya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde ise 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar na alacak kaydı suretiyle bu hesaba borç kaydedilir. 248 Diğer Mali Duran Varlıklar 248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR HESABI Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı Örnek 1 : 247 BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HESABI Örnek: Serdemir A.Ş. başka bir işletmenin çıkardığı TL tutarındaki tahvilleri peşin olarak alıyor. İşletmenin amacı şirket üzerinde oy hakkı almak ve yönetime katılmak değildir, sadece uzun vadeli bir yatırım amaçlıdır. 248 Diğer Mali Duran Varlıklar Hs Kasa Tahvil Satın Alınması

6 248 Diğer Mali Duran Varlıklar 248 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR HESABI Tarih Açıklama Tutar Tarih Açıklama Tutar Kaynakça Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak No lu TMS-Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı n Niteliği: Diğer mali duran varlıkların değerinde, sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır. n İşleyişi: Ayrılmasına karar verilen değer azalma karşılıkları 654 Karşılık Giderleri na borç kaydı suretiyle bu hesaba alacak kaydedilir. Kendisine karşılık ayrılmış olan iştirak payı elden çıkartıldığında veya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde ise 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar na alacak kaydı suretiyle bu hesaba borç kaydedilir. Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı 249 DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILIĞI HESABI 33 6