SUNU. ve Rahim olan Allah Ismiyle... Alemierin Rabbi, din gününün maliki, "bir" olan Allah'a ve ancak. ondan dileriz... Okuyucu, yayma yeni giren

Transkript

1 ÖTEKi MÜSLÜMAN ':A YDlNLAR VE ;.:, 'SORUMLULUK- LARI i Amellerin, faaliyetlerin sözler-,:\en daha etkili söylenir. )-(akat faaliyetlerimizin nihat }\uçlar derin tesiri siifi. yolda giderken kesen üç ye rastlar. sorar "ne ;yorsun?:', "ta$ der i8. Sonra soruyu ikinci sorar: Nihayet soruüçüncü sorducevap c<lmi Görüldügibi her üçü de yüpmak-. ama al- Basit tarihi B.bideler, t '.ihaf'sonucunu gibi önemlilerinden i olan ciha-. toplum üzerindeki tesiri, Cihad, geçok tasavvur gibi "kutsal tai, daha çok dünya etmek isteyen fanatik <J ümitsiz. faaliyetlerini SUNU Rahim olan Allah Ismiyle... Alemierin Rabbi, din gününün maliki, "" olan Allah'a ancak. ondan dileriz... Okuyucu, yayma yeni giren gilerin büyük. iddialarla Önce, derginin gündemini ran_meseleler dökülür, rada kesin çözümler vadedilir. Fakat biz böyle Bu derginin' ya rinci saik, hiç zaman bizlerin yahut gündemindeki meselelere, kesin çözümler getirmek gayesi Çünkü bizler için aslolan,. gündemle kafarziyetidir. Öyleyse YAZI, önce kendilerine sa'yin ifactesidir. Yoksa, ne ticeleri yaralmak ancak Allah'a mahsustur. bu, hayagündemindeki meselelere kapa, ütopik entellektüalizm demek Okuyucu bizden "has bi tefekkür" beklemesin.. Ak-. sine ort8.k tedai ettirir.. Oysa gerçekte cihafanatizmle ya yoktur: Kimse sevdirrnek yerine zorla faaliyetlerle insanlara kabul ettiremez. böyle sa temel akldelerinden l;jirine, "dinde zorlama y_ok.tuf" akidesine ters olur. Cihad, nerede zulme, tahakküme, mak yanmda yer Fakat çok mi kavramlarda gibi adalet mücadele, sadece ljir Kur'an cihad kelimesini biçimlerde "Ama bizim mizin, bugünkü meseleleririlizin süzgecinden geçecektir. Bir ilaç için formül aranacaksa, o ilaç öncelikle mutlaka yaraya derman olmak içindir. Y bizlere nasib oldu. Ancak eminiz ki, bu dergiyi an elinde tutan pek çok okuyucu Y belki isimle kez Zira. YAZI'da tezahür eden gerçek, ortak bize miras olarak mes'uliyettir. Bizim için dergi hasalih arneller ile dinine tetabuk ettirilmesi gayesine yönelik, herhangi eylemden mana itibariyle çok büyük yoktur. Bu gözeterek tartan. tacirin eylemi ile ler tecellis"i Onun için Hz. Adem'den beri Aldinine teslim her yapageldikleri gibi Rabman Rahim olan Allah ismiyle... Hatalar bizim, YAZI cihad edenleri biz, elbette' iletiriz. Muhakkak ki Allah, iyilik edenlerle beraberdir" (Ankebut/69). "Kim nefsiyle onun koyarsa o, ancak kendi fayiçin Allah, alemlerden zengindir, müs-.{kimsenin ib.detine m:uhtaç ibiidetleri kendileri içindir.)'' (Ankebut/6); "Allah O'na kilde cihan edin" (Hacc/78). Böyle-. ce en deyimiyle cihad, hakikat adalet için " çaba", " gayret"tir. Klasik alimleri ll. Sayfada} TL.'(KoV

2 i ALLAH'A "KUL" OLMAK DEMEK ''KUL OLMAMAK'' insana göre, insan "evrensel Vahyin ile kurabilir. Bugün kulak rilecek, gerçek ilahi ses sesi"di.r. Bu sesin bütün özü, cümlede toplanir: "Al-,lah'tan ilah yoktur." Bu. hükmün zulmun ta kendisidir. bu hükme O, ile bunu di-. le getirmektedir. Aksi halde, sahte otoriteler ilah kesilecek mülkü hükmü eline. "Allah ile beraber edinme. Sonra kendi olursun. Rabbin kat'i olarak hükmetti: Kendinden kulluk etmeyin." (1) _ Allah'a "kul" olmak demek, hiç "kul" olmamak'; demektir. kendi musallat olan ona hükmeden, onun iradeesir alap sürü iradesinden, dar töre dinlerden, sahte ilah,!ardan. zalim tilerden, derebeylerinden, millet halk inhattil tahakküme kalkan fert _ zümrelerden, onu istismar eden siyaset inanç sörnürücülerinderl, ekonomik hayvan_ haline getirmeye materyalistlerden renmektedir. insan soyut, sonsuz ebedi, hür, inutlak olan Allah'tan kul olmakla kendini, tahakküm istismakurtarmak istiy.or. bugün, bu hergünden faz- -. la duymaktadir. ister "evrensel insan ister Milletler belirsin, alem: özlemini Bu anayaözü, ruhu Yani fertleri, milletleri her türlü istismar kölelikten kurtarmak Hiç fert ya hükmetmek -konus_unda imtiyaz sahibi anayasa, er-geç, "ister fert, ister zümre, ister parti, ister millet, iste irk, ister ister ideal, ister teori. ter töre olsun, insana tahakkümünü ilrtadan Bpylece, hiç fert.. zümre hatta in- Bütün özü.cümledir: ''Allah'tan ilah yokt)lr". Allah'a boyun bükebilir. Çllnkü; insana,. muhtaç hürriyeti, ebedlyetj, ancak O rebilir. san, için Allah' a. "Ey insanlar! Siz, hepiniz Allah'a Allah ise, O, harnde (2) _ Allah'tan insana zulümdiir, sahte kurtulmak için AI, lah'a Et, "Ailah'tan ilah yoktur." muhtaç temel kanun budur. tarihi mücadelesi, bu noktaya B'u cümle, binlerce milyarlarca nih81 özlemidir..bu cümle sun'! tarihin Vahye hak rmesidir. Hiç inkendini sahte kurtaracak, politeizmin manih8izrnin gibi mill8tlerin site "mil- li da "alemlerin Rabbine'' Hiç Allah'tan bü' tün ilahlar öleceklerdir. Çünkü; "Allah'tan ilah yoktur." bu cümleyi eden, buna göre sevdiren booun için sen Mekke'de kuru ekmek yiyen Amine:nin en yüce gamber, en -yüce insan Hazret-i Muhammed'e selam olsun. {1] 22, 2.3 {2} 15 Bu S.Ahmet Arvasi 'nin san. ötesi isimli dan 1977, sayfa 134} 1,, 1 i 1 sahibi mii'dü;ü: _kibar, kahraman/yönetim_ yeri: kemal caddesi yürt(çi '2000 TL., '. için türkiye mehmet adresine bildirilmesi yeterlidir/dizgi: ofset adresi: uncular.. üsküdai- :., \

3 3... ÖNCE DE SONRA DA MÜSLÜMAN OLMAK özellikle son yööz olumsuz,yöncle zihniyeti biçimini belirleyen te-. mel dinamiklerin Bu içinde toplumu meydana getiren ucuna da bu ayniyle tesbit edebilmekteyiz. YüzdedOksandokuz gibi iyimser matematik tesbitler, toplum müslümanca tabioyu gözönüne seriyormu bilinmez ancak, ülkemizde dinin din ortada. Toplumumuzda. ölçüde soyutlama gayreti 'içinde olan metod ölçüde tahlili, müslümanca önümüzdeki zaman dilimierindeki pa dair gibi, bugün için de umulan tecelli edip konusunda fikir f3dinebilmemize ciacak- Bu safhada hemen sf husus, toplumlarda ne surette müslüman Bizim toplumumuzda din edinme biçiminin Dünya genelinden çok olma- "Allah Resulu" üzerine Dünya ya geldiklerini belirtmektedir. Buradan hare-. ketle bugün yeryüzünde mevcut :tüm (ki bu milyarlar ile ifade edelir.) müslüman söyleyebiliriz. Ancak din edinme ko-nusunda hemen herölçüde iradesinin hatta sembolik durum olarak söyle- _mek gerekii-se onun bu niüilikilisade vaftiz.tören-_ leri Ve maalesef Allaha yönelik iradesinin. ari ercih büyük ölçüde orta- dan gibi. toplumun biçimihe { dinifte} göre (dinlenhiq anormal Biz bu din edinme biçimini geleneksel olarak nitelendiriyoruz, tarihin sundugu riler din hayata çevresel faktörlerin kriterler bakma ya, gelenekden "din''e daha sahiplanerek ti\rlüsüne muhalefet etme gibi haller'i istisna kabul ediyoruz. Bu de gündemine yeniden. gelme-sinin, müslüman öze, temel kaynaklara paralel belirtir' ssk bu söylemek iyimserlik müslümanlar geleneksel, muhtevadan yoksun tipi' ni. giderek terketmekte kendi iradeleri He yeniden kavrama yolunda atmosfer ya- Burada esas gereken konu bu ajmosferin makla hayata (dine) muhalefetle, yeni tevhldi bu yeniyi saikler nitelikleri gelecek günler bugün icin umulan leeeliisi bize parça fikir rebilecektir. Tabii yeninin en az yeni olabilmesi messlenin esameydana getirir. toplumda bu saiklerin büyük nisbette olumsuzlusözetmek istiyoruz. Geleneksel din ta tevhidi bilinç yolunda önde giden yeni nesillerde ''Müslüman" kimliöne yoksa bi- rine saiklerin ortaya kimlikler mi? toplumda müslümanlar, büyük ölçüde partiler, dernekler vs. gibi siyasal. gruplar. tarikatler vs. gibi Jmcema8t 'büliye_sinde ma yolunu seçmektedirler. GeÇolsun, bugün olsun ' sehn gelecekte olsun bu yol izlen- Ve Bu durum 'niüslüman önce biat edilen benimsemek gibi neticeyi de be raberinde getirmektedir. Bu yeni kimlik i'se kendi iç dinamiklerinden hareketle bi-. çimleri dünya makta, zihniyeti kendi dar çerçesinde yönlendiimekte gere"k zihni planda metod plai mesrulas- Müslüman glderek ikinci plana buna paralel olarak metod hatta giderek temel kaynaklar geri planda.. Bu konuda asli kaynaklar (Kur'- an sünnet) zümreye, tari kata, partiye yahut cemiyete maledilebelirtmektedir. Bir mütefekkioin gibi "inüs' amentüsü, her zaman da her hakka yolundaki çabalarda dar içi- ne temel kaynaklarla ölcüsünde mak yerine. vahyin getirilen. ölçütler le belirlemek 'islama nete uygun sün- gibi, tevhidi hiç noktada müslümanlar k!lzanmak iseler, (ki bütün çabalar bu hedefe kanalize edilmelidir.) kendilerine Huzuru de hangi kimlikleri ile Allah mealen "biz size müslüman derken o devre beraberinde kimlikleri ihtiva eden ayet mi Resuluilah sünnetiride müslüman ka her hangi itibar "Bütün müslümanlar denilirken, çok zihinsel anlam sünnetill \Ün kimlikler bü. Bu bugünkü.tahlil edilmelidir.. V& liiman ootaya umuluyorsa Resuluilah izlenmelidir. Mehmet Kahraman

4 4 TEORiDEN DOGRU!.. Bina sim:- temelini Allah su re üzerine kuran kimse mi daha bina temelini göçecek kurupta onunla likte kendisi de cehennem içine _t uvarlanan kimse mi?'' Tevbe-109 uzun tirenin in dönemde müslümanlar olarak. mevcut problemierin nedenlerini cek ortak literatüre bile sahip herkesin. her konuda. yetkisini kendinde "her kafadan tek ses''in engelliyor. Ancak bu ifadeler. düsünce serbestisini sayet na - matuf \lurgulamalar olarak anla- Nitekim yeryüzündeki fonksiyonunu, -akidesini davdinini bizzat belirleme olanlara "sizin dininiz size. bizim dinimiz blze" demekten baska sey Fakat B n bizzat belirle.- me y8tkisine haiz gibi, böyle serbestiye sahip da ibadetim; ölüm üm hep alemierin Rabbi allah içindir.pl" diyen kimselerin, eseslara ede- re k ihdas etmeleri gibi Çünkü Allah insan'lara konumunu r.eten gerektigini bildiren dir o'- nda hiç yoktur. tek ümmet idi. Allah peygamberleri müjdecuei. olaiak ankonularda insanlar hükmetsin diye o likte ger-. çekleri n Oysa kendilerine Kitab olanla_r (x) ölürü onda yeryüzündeki belideyen mevcut çok reddetmis Öyleyse den fazla otorite s_özkonusu fesada bu bize bildiren Kielimizden (!) halde, niçin parçalara Daha zeminde irdelenmesi söz--, konusu probleme. biz burada ca iki soruya cevaplar aramaya 1) (gaye) ne 2) ilk madde üzerinde takdirde yöntemin (metod) l\1üslümanlar inci soruya hiç duraksamadan, "Dava yani Allah'ian her türlü otoriteyi reddetmek, onun hiç misyonumuzu, ce. belirleme yetkisirie sahip il.n etmektir " demek lar. ikinci sorunun cevainci sorunun niteli- Çünkü salih akidey e sahip olunma dan, salih arnelierin meydana gelmesini bek- 1emek hayalden de- Nitekim müslümanlametoda dair çok teklif öne sürmelefi mücadele yönteminin He ilgili inci yeterince -dava-- olup, metodun ise otoritenin göstermektedir. Halbuki, "Allah, iki ilah edinmeyin: O sadece ihih korkun" demektedir. Fakat buna müslümanlar hiilfi paradigma-! lar (modeller) önermekle ya da mevcut kabul ya reddederken vahye indi "Kitab rilenlerden grup; Safiki bilmiyorgibi, at-! 4 1 ne yani > Tevhid Keliw sonra, m,üslüman: ister istemez Tevhid'i hayata hakim özetle rnücadele 'yöntemiw nin olmasi de te- 'spi t etmek müslüman, belirlemede yegane otorilenin Allah söylüyor - bunun her vahye indi ifade ediyorsa. yöntem da -göstermelidir. Aksi halde, Alne anw anca k metodumuzun naiddia oluruz. dinini bu dinin pratik hayatta temsil eden, hakim isteyen tüm dava bu çok önemli huo sus üzerinde durup gerekir. Et tam-onüç boyunca Tevhid'i için Mekke'de gayret iyice Tevhid 'in üzerine çaba sarfedip te, toplumunun hükümlerine boyun. prensipierin üzerinde niçin duriyice gerekir. Yani akide tek na ele bu toplumsal muameleleri tanzim eden hükümleriiii hususu tekrar tekrar durup dikkat ibretle gerekir. ÇÜnkü Allah Teala bu dini murad hakim Bu din kendilerinde güçler hmeden kimselerin istedikleri mücadele üret-. meleri ile hayata hükmedernez. Böyle ruhuna gibi. akideyi sar nilelikle büyük da. sahip bu dinin iyice malan mücadele yöntemini iyice mutlak surette zorunludur. Mekke döneminde tedricen geli- $On akide yükselme safpratik le$ kil eden toplumun,un pratik 'temin eden kurmaw anlamak aricak

5 5 - bununla mümkün- olur. ilk dönemleri. _ nazariyelei'in, lip. tetkik safha olmak' la akldesinin yer toplumu ile likte hareketinini fiilen vücut 1 bul'- bu bi- -na, ne zaman yeniden edilmeye yine metodun Duygusal mo-tiflerin sürekli vurgul?narak ajiteye hareketle.rin di tatmininden Nitekim yeryüzün-. de doktrinlerle tek nesil de halletmeye Halbuki l m berbber sakin vakur takip eder. O hedefe olgunluk prensip Zaman sonsuz, hedef. bu büyük hedefe varan yol is.e, uzundur. bu, tüm varedilebilen ilahi bizzat kendisidir.. _ "Onlar öncekilerin sünnetinden bekliyorlar? Alsünnetinde.. sünnetinde sapma da ( 5 l bu sayesinde ilk defa müslüman ümmetin meydana" Ve ne zaman olursa olsun,' ilk defa müslüm.an ümmeti ortaya müslüman toplumu. karmak isteyen her hareket, metodu,takip etmek dedir. Çünkü müslüman toplum ancak vahye dayanan metodla edilebilir, gözlemlere, stratejilere göre Böyl1;1 ne kadar hatadan da öte ne büyük tehlike arzedecehesaplamak biçimde yeriiden etkisine günümüzde, mevcut tüm hareketlerin ya bu takip ettikleri yöntemlerin ne derece lami hesapla'mak Biz burada ' yöntem va 'z etmeye sadeoe teklif edilen modellerin nereye ciddiye Basit a celeci itirazlada cek kadar hassas olan bu problem, uhrevl Arzumuz kesin gerektirir. koyarak, almaktan ziyade, müslüman bu konudaki ikimimizi kontrol etmek mümkün olsürece yapmaya Hiç böyle problemimiz kabul etmektedir. "Ey iman edenler Allah'tan hak ancak müslümanlar müslümanlar olarak ölün. ipine toptan f 6 l (1) En'am-162 Abdullah (x) hakka tecavüz. yere yükselmb. isteme. Zulüm. lar üzerinde hegomanya, tahakküm kurma. daha da küçük gruplara parçalama. keb tutum. {2} Bakara-213 (3) Nahl-51 {4} Bakara-101 {5) {6} Al-i 103 müte-

6 6 KUR'AN'IN ARABCA OLARAK VE KUR'AN OKUMAK Elif, lam, ra. Bunla; Kita a.yetleridir. Biz onu Arabca Kur'an olarak indirdik ANLA YASlNIZ Yusuf 12/1 2 Ve biz o Kur'am böylece Arabca olmak indirdik, kasem Olsun ki sen, sana vahy ile gelen bu ilimden sonra, uyacak olursan sana Allah'd'an ne li varne de vikaye (koruyucu) edecek. Rad 13/37 Biz "Ona insan yor." de'diklerini biliy;oruz. Hak'- dan saparak kendisine yöneldikle ri dili a'cemi BU APAÇlK ARABCA Nahl 16/103 Biz sana onu böyle Ara:bca Kur'an olarak indirdik onda tehditleri türlü biçimlere (GÜNAHLARDAN) KORUNSUNLAR YAHUT (KUR' AN) ONLARA HATffi.LAMA YAPTffi.SIN. Taba. 20/113 Muhakkak ki o Kur' an,.lemlerin Rabbinin indirmesidir. Onu, RUhu 'I-Emin (günilir ruh yani Cebrail) indirdi. Senin kalbine; olmak için AP AÇIK ARABCA 26/ Yemin ederini ki bu Kur'anda insanlar için her türlüsünden temsil getirdik, GERÇEK S ünler.- Bir Kur'an Jd pürüzsüz Arabca. GEREK. KORUNSUNLAR: Zummer 39/26 27 Ha mim. (Bu), Rahman, Rabimden Bileri toplum için ayetleri Ara bca okunan Müjdeleyici olarak kat kabul et i mekten) yüz Fussilet.41/ 4 onlar Biz sana böyle Arabca Kur'an vahyettik ki (olan Mekke ni çevresinde bu (vukuunda) asla obnayan toplama gününe (O gün, insanlardan) bölük cennetle, bölük 42/7 Ha mim. Kitaba and olsun Id ANLAMANIZ ONU ARABCA KUR'AN YAPTlK.... Zuhruf 43/1 3 Kur'an okumak kökjinden gelir. Bunun sebebi Zira ilk nazil olan ayetlerin de "ikra biismi Rabbikellezi haleka." (Alak 96/1 ). bitabiyle biliyo-. ruz. Okumak için Gözle mütata:a zihinden tezekküre (ha getirmeyelde okumak bilinir. O halde okumak, Kur'an okllii!ak bizim için emri yerille g'etirrriek olacakt;r., Hemen hemen hepimizin az ya çok, iyi ya kötü 'Arabca olarak' Kur'an gerçektir. Ara b harfleriyle okumabile namazda okunacak sureleri ezbere bilir.. vakit namazda bilmeden okur. NAMAZ. KÖTÜLÜK TEN KORUR Halbuki namaz kötülükten korur? Kitab bunu çok yerinde belirtiyor. Bu namaz. eda i de surelfkin ne debilmemizle kabildir. Peki bu elde ederiz? Bunun sadece iki yolu var: Biri, Kur' inbilmekten geçer. Ama JJ-e her zaman tabii olarak.gurup dir bu. is e Kur' am kendi dilindeki meallerden, tefsirlerden okuyup aniamaya (Bu nasil yine Kuf'anda yer ele konudur.) ARABCADffi.? sorunun ba- :teur'anm Arabca ayetlerden kolayca Allah (cc) pek çok ayette mübin kitab olarak tavsif etmektedir. Mübin, sözlükle kar, hesbelli; iyiyi kötüyü inden, na gelmektedir. Bu belli ki onu için kendi ifadelerini erdirilmek yani anlamak, mak, olmak, _iyi anlamak için- dir. Oysa bugün Arabca Aziz okunup engel olarak savunulur yoktur; bjr da yoktur. Aksine yanmüslümanlara zai ar cehajet içinde sebeb rahatsöyleye KUR'ANA SAYGI NASIL OLUR? Burada önemli. m çizinek Kur'am yüksek. yere, duvara asmakla, en üstüne koymalla ona hak: Cuma. onu okumakla, ölülere "Ya Sin" etmekle, sesiyle ürpermekle kamil. söyleyebilir miyiz? Bugünkü müslüman toplumumuzun Kitabla münasebetinin bu kadar söylemek olur. Bu bizde var; hepimiz biliriz. 'Devlet-i e bed müddet'in kurucusu Osman Gazi, Edebali'ninden. odada Kur'an ol, görünce ötürü geceyi ayakta: uykusuz Bu tabii gereklidir. Elbette, müslüman. temel düzenleyicisi olan Kitaba bu hürmeti gösterecektir. Fakat bu safhada. sa, bu temel bizden istediklerini, neye neler bilmekle zorlukla belirsiz;lik içinde oluruz. Öyleyse Kur'ana eksiksiz olur? Ondan hüküm Onu hayat yeg.ne

7 7. cisi kabul etmekle, ameilerimizi ona uydurmakta. KUR'ANI Biz ANLAYAMAYIZ MJ? Alerolerin Rabbi yeryüzünde halife buyuruyor. Bu yeryüzü halifesi gelen niçin sözkonusu ise Kur'am Kerim kime n.zil oldu onu aniayacak kimlerdir? lindeki soruya cevap. ne olabilir?, Halbuki kendimizi lah Al- bizi yeryüzünde halife bilsek, netice olarak kendimize günsek cak mümkün olacakinsan emaneti yüklenecek. kabiliyettedir. yükü Rabbimiz bize beyan etmiyor mu?. mübin herkese hitap eder. ki ufak gayretle onu anlamak Kur'8.n ilimleri 'yani Telsir Usulü kitabia- "apaçik olan anlamak için gerekli bilgiler Bunlara her isteyen (Mesela Subhi es-salih-kur'an Usillü; Mehmet KELAM Ara b diliyle nazil oldu-. belirten ayetleri okuduktan sonra, dilin onun kudsiyetinin gördükten sonra, kendi dilimiz marifetiyle de emirlerini, yasaklaaniaya mill temas kurabileortaya Türkçe. Kur'an olmaz ama Türkye Kur'- an weali olur. Bu konu in Çok bugün Türkçede güzel mealler, iyi telsirler var. (Süleyman Diyanet mealleri. Harndi Y, Mehmed Vehbi Efendinin Seyyid Kutub'- un tefsirleri.] Çevromizde kaç mealini. acil okuma az daha hale gelecektir.. Salih Toprak. acaba Kur'- sona kadar O zaman SanaYi hakimiyetinin en tiç getirdi. makinalardan :yarak, otomobiller, uçaklar, tanesi elliden fazla köy sakinini badev binalar, elekiirik, nükleer enerji, bilgisayarlar, robotlar, vs, hep teknolojiye hakim medeniyetinin yepyeni hayat. Pratik, kolay ile yüz yüze egemen ol hayat uc.undan ucuna gitme becerisi, TV ek-. bizlere uzaydan, AY'- dan gülücüklerini gönderen insanlar. teknolojisi; film, maki. telefon, telex, video, videotest... Ve b.unlarla likte yeni, yeni kavramlar; enformasyon, telokominikasyon. Bizler bu telaffuz etmeye dahi sermayeleri dev. Jet bütçeleriyle örgütlendev Peygamberimizin (S.A.V] Dünmealindeki hadis-i herhalde günümüzü tarif ediyordu. o kadar küçüldü.ki, bizden hem kültürel, hem de matematiksel binlerce km. ile ölçülen ülkelerde ki olaylar, bize oldu. Ülkeler mi içiçe giriyordu yoksa bizlerin tecavüz ediliyordu bile. Son çey' rek Dünya en da olan illkeler, sanki orada gölge oluyorlar. Sinema da Milan; Monte Carlo, Cannes, Berlin, Newyork, Los Angeles; televizyon Newyork, California, Londra, Frankfurt, Münih Tokyo gibi merkez, ler; haber satan ajansla- Ag,ance France Presse (AFP], Reuter, United Press International (UP!), Associated Press (A.P], Telegrafnoie Agenbüro Sovietskovo Soiuze (TASS] hergün toplam kelime üzerimize geliyor. Bütün bunlara büyük Time, Newsweek gibi dergileri, The New York Times Washington Post In, ternational Herald Tribune gibi Amerikan gazeteleri, The Times The Guardian gibi gazeteleri, Le Monde gibi gazeteleri Le Poin, Le Noul ObserVateur gibi kilerini dergilerininde et- de tesir sadaha iyi idrak edebiliriz. Bu sebepleri nelerdir diye sosyal, politik, kültürel.boyutlu pekçok soru- nun bu gerekecektir. Biz burada sadece, maselenin zihni etkisi üzerinde durmak istiyoruz. Kitle zihniyet belirlemedeki bu toplum Üzerindeki.. etkisi üzerinde durulmaya olgudur. Max.F.Milisözleri bu etkiyi rular mahiyettedir. "Kendi ortambiçimlendirmede güdümyeni toplumlar (az ülkeler kast edilmekte] modern teknolojinin kendilerine hnk nlardan istiyorlarsa, bu toplumlarda kendi yapabilecekleri tercihler konusundaki radikal meleri gerekir. Bu tercihler konusunda ki nin rehberlik etmesi sözkonusu bütün ye (Communications] için kendi dir111". Max F.Milikan; endüstrisinin modern teknolojiyi teknolojik insan intibak konusunda, insan zihninin öncelikle ediyor. tabi ya kültürel iklimin, kopararak adeta sürecine sokan kitle araçlazemin üzerinde duruluyor. an olsun bu, yolla her am denetim al-

8 Bir bu, günümüz duygu, kine fakat olunmayan zincirlerdir, yen esaretidir1 2 1." bu asaretledir ki, dünyada olup biten (AFP, Reuter, UP!, AP, TASS) bizlere haberlerden, mekte: çevramizi dünyaya gözlükleriyle Tanzimatla : günümüze kadar tarihi süreci didikliyerek, toplumun kendine sebeplerini açmaya tarihçilerimizin duymadan, bugün ülkernizdeki bizlere mesajiara tarihçilerimizin hass8.siyetiyle, bularak bizlere herhangi gazetenin herhangi haber ya yorum olarak, büyüklerimizin (!) demeçlerinde ya da televizyonun herhangi saatinde gözlemlemek mümkündür. Mesela, TV'de "millimanevi" korumakla (!) yükümlü cuma nan Müslümanlar için cuma herkesee böyle gecede, her seferinde titizlikle ahlaki ilkelerden bahseden bjr kerimenin seçilerek okuyucu seslendirilmesi.mealinin sonra, laiklikle ilgili (ya benzeri türdel sohbetin ney tambui.. Cumadan cumaya saate varmayan cd (! ). nesil üzerinde rulan din Ve Dünya; gençlik Arnerikan flimleri, moda gösterileri, dans müzik haberler... için büyüyecektir. Büyüklü - küçüklü gazeteler, ihileri, magazin türü dergileriyle kelimesi olabilir. hayat tesiriyle böyle ahlak için onlara, kendi fütursuzca kahramanlar da dernek kabil. Son bagündeme getirilen. tesettür konunun iki kutbu olarak ortaya tesadi\fen sü- Müslüman kabelirli süre bu konuda gerekli fetvalar (!) rilip, gerici yobaz zafer le neticelendirildikden sonra; oldukavramlarla (porno, erotik, estetik vs.) gündeme getirilerek, haram-helili kaygusu diraneini için çok bilimsel mazeretler öne sürülerek kamu haram Öteyandan bu meselanin duyan kitlelerine gazetelerin ise yöneticilerini " dahaki seçimlerde" ehl-i namus kiseçmelerini rerek, maselenin sosyal planda ki taham misal olarak, BUlgaristan meselesini ele almak mümkün. Senelerdir Türklerin. ezilmekte, horlanmakta, kökleriyle irtibatlakoparmak için elden gelen her tlirlü gayretin mevcudiyetine ret eden insanlar kötüleme atlarla fethe karikatürize edilerek, kamuoyuna hayaleilik takdim Fakat bizim güçlerin, siyasi karar neticesi, da, )ar gündeme haber tesiriyle. yerli Türk kamuoyuna geçapta intikal ginç olan, Türk- 'lerden bahsedilmesine tahammül dahi gösteremeyen, bahsedenlere kötüleme ai;awar, bakitle etkisiyle Türkler meselesini incelemeye k bunca- senedir gösterilen ilgisizlikten Tabii ki, ajans haberiyle bu pek çok siyasi sonucu da oliki ülkenin iki ülkeye taraf devletlerin, resmi demeçlerine tesif Kitle kültürleri etkilernede, politika belirlernede sörnürgeci topolsöylerken Frantz Fanon'- un, Cezayir üzerinde tespit kitle etkilerini buraya ge- Fanon diyor ki, "Cezayir' de, senelerden beri milli radyosunun ya yapan Cezayir radyosu, önce sömürgeci toplumu ahl8.- ki Paris müzianavatan iktibaslar, Fransa 'da ki, iktidar, ahenkli fon eder Sömürgeci zümre burdan cezayir'de ki mevcudiyetini rular güç Gezayir radyosu, kültürünü tirmeye böylece kültürsüzlük aleyhine Cezayir taaleyhine dengeyi bozar. Cezayir Cezayir radyosunu önce. ni' rif eder. hit3p eder. " Oysa hedefi CeZayir radyosu Cezayir'in müslüman ruhunu çalmak köle- Her toplum dokusu muhakkak ki Cezayir kadar Cezayir hiilil güdürnlü kitle dejenerasyonun etkilerini Sonuç olarak diyebiliriz ki; kitle 'insanlar üzerinde tahakküm kültür habu yeniliresinde toplurnun politik bilmektedir.ki ni, bu sebebi sonucu olarak dirrnek Aslolan teslim olan zihniyete Abdülkadir IÇibar 1- Max F. Milikan, "The Most Fundementel Technological Change" 2- Peyami Çelikcan, "Haberler Edebiyat, 3-Frants Fanon, Cezayir Anotomisi, s.48 efo1!f

9 9 TANIDIK FOTOGRAFIN ay politik çevrelerde "müstehcenlik" dergilerin konuyu, süre daha gündeinde farzetsek bile pekçok tecrübeye dayanarak diyebilirizki, bu günlerde hararbtini yitirecektir. Bundan önceki pekçok meselede defalarca gibi bu meselede de iki ileri geri gidilerek, sözümona çözüm ile nuca Bu cümleden devlet büyüklerimizden (!) radikal çözümler gibi anlam Böyle beklenti içinde gi- bi, "müstehcenlik" diye içine zikredilecek - meselanin bizler için gerçekten mevcu: 'diy'etine Çünkü nun gibi konuyu gündemin inci maddesi haline getirmek, ölmek üzere olan kayet edip, "sen yinede haline ret. Beteiin bateri var.."'demek gibi bize göre. Öyleyse bu yazmakla neyi ortaya Öncelikli olarak belirtmeliyizki müstehcenlik konusu, haramlarda helallerde de gibi, bizler için yer rakmayacak kadar kesin hükümlere Bu hükümlere temel lar da bu eden kaynak- yüzberi bu topraklarda yainsanlarca bilinmektedir. Ve bu kaynaklar bugün de her el uzakadar. Bizim bu ile ak, sine bizzat.kendisi tesbit dikkat okuyucuya aktararak, olup bitenlerin çehresini ortaya bundan önce laiklik hemen ekabinde tesettür gündeme mesele olarak gündeme dürücüdür. seyri pozitifinden negatifine Aslolan iki kagörüntüsünü.n arka iki inanç sisteminin makta Fakat hep olagibi bu inrmç sistemlerinin orijinal hiç zaman gündeme gelmemektedir. samimi kimselerin kenarda kalan hariç tutulacak olursa, manza:ra Taraflardan i müslüman mahallesinde salyangaz iddia ederken taraf salyangozon lezzetindeln nefesetinden dem vur- Ve maalesefbuna "salyangoz yemek diyen kimseye rastlamüs- söyledikleri mide bulandeliller Yoksa, "lumpen müstekreh müstehcenlik" ne "estetik" tercih yapma varda biz mi bilmiyoruz? Müslümanlara kendi meseleleri fikir yürütme rmeden hamasi lafa muhafazakar bu konudaki pekçokgibimalesef ancak komik Çünkü "resim gerçekten resimse bile. olsa müstehcen türünden herzeler yine onlardan oldu. konusunda Dünya neredeyse simge haline lar, Türkiyeye muhfemelen.''ne oluyor? durun, olun!) diye; yoktu. müstehcenlik hedef. nan iki ile beraber bu idi. Fakat bu dergilerin hayli çetinceviz çerçeyi ge- Hatta, Bravadergisinin yönetmeni derginin bu konuda cevapta, iki malümat'' çok net ortaya koydu neredeyse vazifeyi parça ila oldu. Bu konuda iki türlü Sö- zederek diyorduki, tiini Kur'an bu konuyu hükme kayüzünden, ellerinden ayak bileklerinden gösteremezsiniz. Yok "milli" soruyorçözümü meclisi:rl ya Tabiidir ki muhafazakar yadini gündeme getirerek hatta kendi ile Böylelikle hükümetin yolda kaybettiler. bu maselenin tüm sorumlusu gibi, muhafazakar. rnek belki de tutumdur. Fakat maalesef' muhafazakar konuma süolan gibi takdim etmeleri bu onlara böylece empoze etmeleri en bizim gerçekte 'bu durumdur. Önceleri efsane bfr vakitten sonrada din olarak in- beynine ta- kavramlar ölçütleri, bugün güç alcüretle, her meselanin ancak kendi bilmesinden Bu yeni din, yaöylesine istila ki, onun bize bilim gibi, gibi, mogibi naslardan hiç ri ile mümkün bile bile yaza- Bu gerçek, bu meselede, yeya herhangi meselede hep Ancak bu durum, hiç zaman nefsimizde ka ile yazmak, almak gibi ("Tevhid" e ifade tüm ile mazereti olamaz. Bu meselede ya meselalerde eklektik (seçmeci, sonuç Getirse bile bunun olamakesindir. Zira eklektik tutumun kendisi sapmadlr. ;\hmet Erkan

10 1() -""\ 'oo, o DERGAH'LA Y.A YlN POLITIKASIUZERINE günkü dirme DERGAH Bugünkü Derg.h ile sunuyoruz. genel anlamda ya- Türkiye'de pek denebilir.. Bunun sebepleri de var: Bizde amatör oldugibi okur olmak da çoklukle türü olarak Bu durum az de devam ediyor, çift olarak. soru sorularak bu ko- nu Hangi okuyucuyu besaba katarak, ona rmek, niyetiyle kitap(lar) hangi okuyucu da yakla bekliyor? Bu sorunun bize rebilir.. Türkiye' de enaz bütçe alanda sizi kin faktörler nelerdir. DERGAH yukarda da söyledim, Türkiye'de bugüne kadar (ya iamanlara kadar diyelim) ala sanayi olarcik vücut bul- Böyle türünü insanlatesadüflerle benirrisediler ya hamasi arburalara geldiler. Sürdürmeye gelince, burda sürdürmek kelimesi fazla geliyor bana. Gidekadar gitti yerde bitti. Dergah amatör vücut " yapmak için yola bu çok nevinden var. Yakitaplardan bunu mak zor Bu " yapsürdürmek niyetimizde hiç gerileme sözkonusu olmamakla beraber yapabilirlik herkesin engellerle yüzyüzeyiz. belirleyen saikler kitap seçiminde göz özellikler nelerdit. DERGAH Dergah, Türk okuyucuya kütüphane yola politi-. çok boyutludur. kitapama söyler. oriçin olabilir, fakat Türkiye için yeni meseleler gündeme. kaç kitada bu böyle demek içindir. Ha için y8 lar ne der için kitap mak hill ilkedir. Bu Türkiye'de sol müslüman olarak lamak Hareket - vaadleriniz idi. Türk buna ediyorsunuz. Bu seride kitap Meh me! daha sonra Birlik sizde bu seriye ikti.: sonra hiç ila de Bu DERGAH Hareket dizisi Hareket dergisi ile olan dizi. Hareket kesilmeyi normal gerekir, çünkü Hareket dergisi N.Topçu yeni tertipte ilk olarak vaadetm.:;nize bu kitap- Hareket piyasada neye DERGAH Merhum Nurettin Topçu'nun yaiçimizde büyük Ama elimizde yok. Hoca sonra kitap- Dergah 'nda varislerinde. Onlarla da mümkün Hal- -buki Nurettin TopçU'nun eserlerine Türkiye'nin çok var. Hala hamasetle avunan müslüise fazla. çok ama çok.. bu gözleniyor. Mevcudu halde listede ra da Eski siyasi liderlerin kitaplan; H.Z.Ülken'in ötnek gösterebiliriz. Bu durumu izah edersiniz. " DERGAH liderlerin kitap dönem için geçerli idi. Biliyorsunuz hiçi bugün lider Böylece seri mak gerekirse nevzuhur liderlerle gerekir ki bu Süleyman bizde iki ikisinin de jkinci anda elimizde mevcut. H.Ziya Ülken 'fn varisieri de kendileri nevi kurdular. Bu men da söyliyeyim: Zaman içinde karar rvazgeçmekte tereddüt etmedik! bunlardan vaz'.geçtik. Bir kül tür/edebiyat dergisinin yada günlük gazetenin prova... DERGAH Dergi her zaman en üst yer Ama imkanlar durumu belirliyor. istanbul ticari gazeteyi sürdürmek-niyetiyle al Ama gelecek günler ne gösterir, o belli Ülke kitap kulübünden nedir? Beklentileriniz mevcutlarm mi, yoksa boyut mu? DERGAH Ülke Kitap Kulubü'nü olarak dü- OkuyucuYa, kitap medaha çabuk, daha rahat, daha ucuz, daha kitap kulübün gayeleri ara durum var: Mevcut kitap kulüpleri satan lar. Kültürel yapan kuruiçin bu yeterli olmuyor. ka yollar denemek gerekiyor. Kitap Kulübü.belki bu imkanlardan i ola bilir.. Bundan s_onraki söz edermisiniz.. DERGAH Allah ederse sürdürmeye..

11 ll. MÜSLÜMAN AYDINLAR VE SORUMLULUK- LAR! 1, Sayfa} bunu ü-ç kategoride ler. Mesela Teymiye bazen kalb ile, bazen dil ile, bazen de el ile söyler, Nefs ile cihad umumitle "en büyük cihad" olarak ta- Gerçekten nefs ile deleden daha büyük gayret isteyen ne olabilir? Teymiye bize "dil ile" "el ile" ciiki büyük ka idesinden de söz eder; yani gibi bütün emirleri gibi cihad da hudut dahilinde yürütülür. Bu durumda hudud Sadece gerçek r.;ulme gereken sonra: dil el zarfiri hale gelir. Zarfiri hale gelise ferdieri bütün toplumu sorumlu Böylece görülüyor ki, ciyalerdin egos.uyla fanatiklikle ya yoktur. Bu her türlü zulfim hakenine boyuna iyice ortayakotoplumun kendfni koruma hareketidir. Hedefi ortadan Bunun yerine sistemi getirmek ya grubun h kirniyetini tesis etmek günümüzde belli gruplar ernellerini yaymak için malesef gerçektir. müslüman ekolle.r fanatik hb.ricfler, km ideal.cilik kendi müslüman mun geri kalan empoze rnek için Daha ise müslüman liderler güçlerini muhafaza etmek zalim siyasetlerini yaymak için Hiç ciruhuna ideallerine bu kadar uzak olamaz. Zulme iyice ka faaliyet olarak cihad, büyük ölçüde ' Ve durumun gerekli Güney Afrika'daki Filistiniiierin hakiki alternatifler soy dan dünya ekonomik sisteminde mevcut hükümlere, dünya entellektiiel sisteminin kültürel yönden sadece zümreye has olan teknolojinin yine kültürel yönden boyun 'dirici karakterine, toplu imh siile ilim münasebete kadar durum arzeden yani modern dünyadaki gözönü'ne cihad, ümmeti için mecburiyel hillini bu cihad için fikri acil ihtiyaç olarak kendini gösterir. Tabii fikri ça için önce kendi meselelerimiz üzerinde gerekiyor. Fakat olma kesin bizi fikri mücadelemizin daha çerçede tagerekli Zulüm problemleri müslümanlar için yeni de- Bu itibarla cihad, adalet için k.esintisiz/sürekli zihni fiziki mücadeleye eder. Inquiry derece: ye kadar izah gibi, müslüman ilim fikir fikri için müesseseler kurmaya daha yeni yeni bulunuyorlar. Son on dizi yeni ilmi dergiler Bunlardan Leicester Kuru- Muslim Word Book Review; Aliger'daki Merkezi 'ilin The MAS journal of lamic Amerikan Sosyal Bilimciler American Journal of Studies; Cidde'de Kral Abdülaziz Ühirsitesi Merkezi'nin ya-, Journal of Econo,mic Research Enstitüsü 'nce ya- Müslimmedia dergileri yeni zemin ruyorlar. :Perviz Mansur'un üzere ilim dan Fazlurrahman, modernizmin bulmak için bulunuyor. fikren cesur ihtiyaç duyulan y8pyeni ilim n es li Bu yeni Malezya 'da Candra Muzaffer, Hindistan'da Ziya Kirmani Pakistan'da Nevvab Hay dar Nakvi Muhammed Ekrem, Nijerya'da Süleyman Kanada'da Güliar Haydar, Amerika 'da Münevr Ahmed Enes, Süleyman S.Nyang Samiz.Ahid Rabbu; Hilrrem Murad, Merrly Wyn Davies ner zikredilmeye Yeni aykendi akademik kuenstitülerini v ilmi çevrelerini tesis bulunuyorlar. Bu ilim iktisad Antropolojr gibi sosyal ilimlerden kültürü gerçek olacak ilmin gibi tabii ilimiere kadar dizi üzerinde için-çok yeni fikri göstermektedir. Bununla beraber hepsi ne henüz kestirilemiyen mütevazi Bunlardan insani. hemen her revkalade ihtiyaç En toplumda müslüman aygerçek rolünü anlamak zemini takdir etmek müslüman toplum, ilim gerçekten tak-. dir etmemekte onlara gereken göstermemektedir. Bu, çok defa müslüman toplumu hayal na (sömürge idaresindeki müslüman emperyalist güçlerle yaparak ideolojilerini benim-. s ); de islam dün gelemüzmin hb.linde. Bununla likte son on müslüman ülkelerde ümmete dünya tamamen fikri faaliyetin mesi" daha ciddiye müslüman da kendi

12 12 ec;liyor. Müslüman toplumlarda olan kültürlerle flört kaynakla- Umutniyetle müslüman ayasli ak1de lerinde-n çok rnodernizme Marksizme günip Qnem Gerçekten Enr Sedat. Zülfikar Ali Butto. Habib Burgiba Saddam Hüseyin gibi zulmedici kültürel. siyasetlerini fikri planda maktan büyük ölçüde müslüman sorumludurlar. Bir saat gibi uçlarda bu destekleyip onlardan destek gören dönek lara müslümari kitlelerin tepki göstermesi MeseL. belki en güçlü müslüman i olan Seyid Hüseyin Nasr'a duyulan günsizlik nefret. onun zamanlar desp.ohk yönetimini ona destek toplarur. Fakat diktatör desteklenmesi her zaman dan olmuyor.. da petro-dolar kültürünün ortaya çok mt].slüman rejimiere destek bulunuyor. Bu zamanlar riyallerin, da gittikçe artan çok defa yerine getirilmeyen mali destek vaadleri yüzünden çabucak bütün objektifliklerinden di. Körfez 'de modernisi laik siyasetlerin o kadar ki, bu siyasetleri göstermek için cak saçma tezle:r Pakistan Hindistan petro-dalariara sat- GerÇekten bunlar lüksten vazgeçmektensa ot gibi ettiler. Nitekim Suud! Arabistan'da Körfez'de yapoldukça niteliktedir. Maalesef destek görenler dahi. devrimden sonra izletutum siy setleri kendi ta filar da var. için müslüman ya bu hükümet bu kabil ne fikri cihada hizmet eder; ne de onlara ümmetin Gerçekten müslümanlaentellektüellerinin aileler-ine sadakatsiz konusunda Auden ile hemfikirdifer: "Sokaktaki adama sözüm yok çünkü içindedir o. Sözüm, gerekirken aldatan -entellektüele", Yakin hemen hemen.her müslüman kendi dünya kültürüne ihanet Günümüzde de despotik devlete hizmet edenler var ise de_, bunun Suriye, Irak, Libya Güney Yemen gibi "sosyalist" devletlerde fikri. mücadeleyi yürüten çok ayda var. Bu devletlerde fikri cesaretin bedeli hapistir, ölümdür. Malezya gibi sözde daha liberal olan devletlerde bile fikir ha- 'çok tehlikeye miiruzdur. Mesel. önce 200 arapça gazete dergi ay- 65 tane de dilde fikir dergisi toplumunun ilgili problemleri, ciimilerde, kahhiinelerde Faruk'u devirip iktidara getiren 1952'deki milliyetçi devrim, bu fikri leri engellemekle hemen hemen tamamen kökünü kurllttu. ya mek, zulümle ya kalmak demekti. devrinde son 3ÖO sene boyunca hefhangi hükümdar devrinde çok daha fazla ilim fikir kaybetti. Müslüman fikir Seyyid Kutub'da bunlar sonra Enr Sedat devrinde fikir s.dece iki fonksiyonu vardi. Birincisi devlet' deki kurumlar rejimin l ik rnodernist ikincisi tulektüellerin tümü hükümetten sadaka almaktan saçma da olsa, da moövgü düzmek-. ten pek bilmeiler. En- Jlf}r Sedat, televizyon önünde yere alarak "senin temsil budur" bu hareketi devlet sermektedir. Dünyadaki ilk ünirsite olan El-Ezher Ünirsitesi'nin rektörünün gibi iken, raktörün temsil bu müessese, bu hakiiretine recek olan Ha- lid gibi inkadar hiilii toplumunda büyük itibiira sahiptir. entellektüel akademik çevreleriilin hepsi, ömrü daha çok kültür kötüye geçen Tahil HüseYin Enr Sedat gibilerine merhametli- övgüler bunlara çok büyük önem rmekte müttefiktirler. Tahil Hüseyin Enr her ikisi de lar Sfj.Vilen, liberal fikirlerin takipçisi, mükemmel er humanisi olarak lanse edildiler. Hakikatta ise, Hüseyin bela muslbef ne kadar sevilirse ancak o kadar seviyordu. gerçek bilinmesine imkan öldürülmesi -ç.) akademisyen gözlemciler gözlerini Bunlar zulümleri de görmezlikten dir. Müslüman neler olup s.dece gözleri duygula kültürüne olanlar görüp gerçekten görüp lecek kimseler ancak müslüman ilim fikir kendileridir. siy8si kargaya incelik müsiiher yerde dün fikri olarak milliyetçi \(e bati sosyal gramerinin h.kimiyetine bit. zamanda müslümanlar kendi mm fikir her zamankinden çok daha fazla muh- Fakat ümmet, dünya tamamen olan ihiiyaç Bunlar Suudi Arabistan, Irak, Pakistan, Malezya, Güney Afrika, Amerika her nere-

13 13 de olursa olsun zulme derecede cesur kimselerdir. Bunlar maddi menfaatlere, maddi destekiere hakka, hakikale olan kimselerdir. Bunlar, görenlerdir. Bunlar, Irak'ta Saddam Hüseyin' e sonra erdilmasini söyleyebilenler ya Filistinli olarak FKÖ'nün de duru.m içinde görebi-!enlerdir. Bunlar dünya ekonomik sistemine yeni bina bizzat bu sistemin görehilenlerdir. Buular ilim samadalyonuu iki yüzü nu görebilen!erdir. ümmeti kesinlikle herhangi despota duracak kadar cesur, h.kim B'f'-!em sistemindeki mevcut görebilecek vukilfa sahip ayihtiyaç hissetmektedir. üzere halen müslüman mevcut buluuan bu yeni yeni ön plana güngeçtikçe bu gurubuu gücü Bununla beraber gerçekten etkili olabilmek, müslüman hakikaten etkilemek, duruma üm, metin ihtiyaç fikirce cesur asli tarzda çözümler mak için yeni kadar hususiyetlerinden vazgeçmek lar. Bu husilsiyetler içinde en göze Pakistan'daki Cemaat-i Müslüman "hareketi"ne men- olan sup çok zihniyetidir.. Bu üstad, hoca ya fikri manevi liderin -bu ister Mevdudi, ister Seyyid Kutup ya i olsun- dilima hükmünde kendini gösterir. Bu kimseler hata yapsalar tecrübe ile sabit olsa bile. olmak kimsenin tekelinde Bu itibarla gerçehala. savunmamil.zur gösterecek taraf yoktur. Bu hayal gücünün kadar tenkit tahlil melekelerinin ifsad edilmesinde de büyük öiçüde rol. oynar. Birçok kendine has fikirleri üretme yerine pek olmayan eserlerini..basma tercüme etmeyi fercih Ve tenkitten azade için olmayan tezleri olarak durur. Birçok müslüman yuka tenkide tahammül dir. Müslüman eserlerinin tenkidini ne olarak kabul ediyor. Böyle durumda ya surat çekiliyorlar ya da intikam almaya Bu, bilhassa herhangi inin. tün entellektüel tenkit sözkonusud"ur. Bu kimseleriri savunulmaz hale getiren tenkitlerle rdikleri standard cevap olabilirim? Ben bu meselanin üzerinde on s.e- nedir Halbuki hatakabul fazilettir, metanettir. Bir kimsenin durumda bunu gurur meselesi yaparak müdafaa etmeye hem bu kimse için hem de müslüman fikir için tahrip edici durumdur. Muhasebe, yani. özmüslüman entellektüel temel Bl.llla il olarak müslüman ayya konularda fazla tarihin burda haddinderi fazla ilikadla yakilmi akademik sahilde iyi zihnl s hip ötesinde hiç o kadar önemli de- Et, bilim o kadar belli sahalarda o kadar derindir ki tek yeteneklerinin onun.gelmesi 'Ama z'amanda sosyal tabii ilimlerde, bu ilimleri kavramaya i hiç yoktur. Yeter ki, iyi yerinde zihnl metoda sahip olunsp.n. Bir disiplin dahilindeki mese!elerin en iyi tenkirli genellikle o disiplinin fikir gelir. ma". bilim perdedir. Bir temelleri kadar fikri olarak ne kadar shambolic olursa, uzmanlar o kada[ müdiifaa edilir.. bilim ada-.son "siz uzman, ekonomist, bilim Bu sebeple bunu Müslüman belli di- faaliyet gösteren uzgerektiren güçlü iki sebep Modern çevre biliminin bize biliminin yeniden üzere, tabiattaki sistemlerden hiçisi rinden tecrit sistem olarak hareket etmez. ka ilgilidir: Birine ilkesi yürürlüktedir. B_unun için sosyal, siyasi, kültürel, çevresel ruhi saf fizik ilmi, saf ekonomi ilmi türünden ilirfr.. ler yoktur. Fikir üreticisi olarak fikirleri sentez etme ehliyet h ünerine sahip olan i, yani gerçek sadece disiplinde zamanda disiplinlende de bilgi sahibi Ve her nüfuz için ulem ya uzmanlara has müsaade Kesfn olarak müslüman tarihi, kültürü, dünya ana unanlama kavrama gücüne sahip Fakat kendisine olan bunun da ötesine. gitmelidir: Erkek ya kaolsun bu gerçekten disip ilim olma g8.- yesini. Son zamanlarda tek disiplinle ilgili limitlerini gösteren, kaç"ilim kucaklayan çok mükemmel lar Mesela William Irwi.n Tb.omson'un Time Fa[.: Ung Bodies Take to Light.(St.Martin Press, New )ersey, 1981): Gregory Batason'un Mind.and Nature. (Dutton, New York 1979) Godel, Escher, Bach (Basic, Books, New York 1979); Dauglas Hofstadter'in müzik, sarlat, matematik, biyoloji ren bütün

14 14 sembolik sistemleri gösteren göz sentezi. üçü de özel isteyen ilim en dikkate Bu bizi ait gerekli ikinci sebebe getirir. Müslüman perspektifden tekrar dilmesi gereken büyük çapta ihti-. yaçlar dururken, yani dünya göre tanzim edebile sentez bilgi ikimi bulunuyorken, te- Yeniden icat etmeye Buradaki anahtar. kavram 'seritezdir; sentez ise disiplinden daha fazla gerektirir. Islami c Futures: The S ha pe of Ide.as to Come (Mansell, London 1985) eserimde. gibi disiplinlerin meselesi çok problemi ortaya ca Meryl Wyn Davies de Müslüman ilim düortamma giren aksiyemlar fikrimirasa disiplinler Islami antropoloji disiplininin bu meselelere Bu gayretler daha çok sentez yapma. kabiliyetlerinin dan ileri gelmektedir. Sentez nunla bunun temel ortaya ran aksiyamalik tahlil tedkik. demektir. Ve sadece hakiki sentezler, mevcut bilginin uygun kilde yeni "lerin pratik Zürnlerin!ir... Hem ine olma ilkesi hem de senteze olan talep medeniyetini derinden etkileyen eski alim (polymatb) yani. kendini belli.. hapsetmeyip bütün ilimlerini kucaklayan ilim orya Klasi.k devir çok ile.. bi.j$i;<e su:.. -" '- vurgülayan fizik,]_,.,,_._,,_. _,_.,... ' " evrenin ruhi olher ikisinin de Allab'a rahmet merhametinin tez.hürü olarak tedkfke derecede gösteren Allah incelem.e. cd hiilinderi: _:ana sine, düilya milleti geçiren beladan tabiaadaletin insaözleme kadar olan- bütün olgular için geçerli. idi ebedi insani ilgilerden medaniyetiere ait bilgileri sentez etmede müslümari\ilim öylesine ile bu bilgileri dünya Islami dünya ile model bu model idi. müslüman ilim flkir bu modeli yeniden olan sentezi gerçekilim tipini. yeniden ortaya Fikri cihadm son g8yesi, müslüman ümmetin problemlerine pra lik çözümler getirilmesi, lam kültürünün dünya nün hakiki olan fikri yara Bu cihad ancak müslü.man -ilim fikir dünyem mük8.fai menfaatlere. "binen mesul,iyet :Ve fonksiyonu gerçekten alçakgönüllülükle takdir ettikleri zaman derubde edilebilir. Böyle durum ise müslümart toplum da ilim ye fikir olan itibar rme: lidir. Sevgili' peygamberimiz."alimin mürekkebi dahamukaddestir'' demek suretiyle ümmet için fikri.. ilim " fikir. : ]anan,. Ekim Zlyaiiddin. lopl.'ak. HANGiDÜNYA Allah "Ademe bütün isimleri "1 1 1 meye tarih nedir diye kendimize za gelen ilk cümle bu oldu. Hangi "kiibul"den hareket edilirse 'edilsin eylemi, isimlerini bilebilmesi, ile yakiknen isimler, hayat içindeki mukayeseleri rultusunda geçerli bu kodlama üst bamefhumlar. dütemel bun-. lar üzre do- Ancak o nefsiyle de beraber de; de insari temayülü 'ilk kabul'den Bu kabul tabii olarak 'idrak' biçimini bu idrak biçimi badiseler ortaya koyarl 2 l. sisteini.: nin1 3 1 hayata hakimiyeti, yine kendince belirleyece- _ Sn incq. ka:dai' tezahür Böylesi tesbitden sonra in- tarihine düsistemlerinin, c :kabul'ler ( tabialiyle idrals biçimleri). ruz.- her zaman ya mekanlarda J

15 15. sahne oluyor. Sözgelimi rili bitkileri içinde ku tm sal olarak görüp böylece idrak ederken, btmlar için lrer türlü tasarrufun mümkün olmülkiyet meta', lüman için ise "mülk' Allah prensibi muvacehesinde 'emanet'dir. Dikkat edilirse insanlarlu bahis mevzuu bitkileri vd.) idrak biçimleri, onlar (yani dünya üzerinde) gal edecekleri yeri de belirlemekte. ortamla ayile beraber mutlu hayat sürerken, mülkiyet t'asarrqf sahip olmaktai<j -ki bu hak o'na her türlü zulmü yapabilme ehliyelini eder ise amanete ehil olabilme gayreti içinde görüyoruz. Her i kendi tabii seyri içinde bu biçimleri da gibi) bu hayat içinde ortaya borçlular. Mefhum-. lar sistemlerinin temel olurken, tabialiyle her sisteminde karakterle belirmekl.e. Yani her mefhum, kendini sisteminin içinde manaifade etmekte bütünüyle o sisteminin ürünü olmakta. Böylelikle mefhayaliyetlerini devam ettirebilmeleri, sisteminin hayatiyetiyle yakinen alakah olurken beri yandan o sisteminin da kendi sahip ol-. Bir sistemi herhangi hadise mef!mmunu.ortaya (ya- ni hadiseyi kendince idrak edeiniyor, ise o sisteminin hayajiyetin-, :ki Demek sistemleri i {le Var olurlar. çizgi üzerinde ; sis- : temi sisteminin 1nefhumuna kendi içinde yer r-.!nez; buna tahammül edemez.. Me- Sela çok ürünü bjr telakkisine (hümanizmaya) ievhid idr ak_ ' eden i Yahut.--.,._,.,.-..,.,_., " c liteyi muhtevi milliyetçilik (Nasyonalizm) mefhumu mi biçimi içinde kendine yer bulabilir (nitekim cumhuriyet tarihi boyunca statükonun. v8.ki bütün raiimen bu gün Türkiyede milliyetçiler "bizim manada milliyetçilik" yahut manada mil!iyetçilik" gibi gitill:ek suretiyle sevrnesinin Resuluilah ''sünne-ti hareketlp ce milliyetçilik mefhumu elde etme yolunu ki bu, sahip vahye aleni zaferidir.) ' Denilebili.rki tarihi dü-. sistemlerinin biteviye çar ; hak ile lman ile küfrün tarihidir intarihi. Bu büyük kavgada kimi zaman tevhid1 galebe kimi zaman da küfre dayasisteminin habelirleyebilmesi bu noktada yarma üzerincieri bakabilmesi, (yani galip emaresi. Allah kural var: olan her büyük ölür. sistemlerinin ölümü ise yani gele' tezahür ediyor. hakim toplumda sisteminin belki sekarat bahsedilooilir; yoksa hayatiyelinden olmakta. Bu belkidedin'in koruyu cusununun Allah (cc) yolundaki Kur'an hükmünün tezahürüdür. bomçevre kirlenmesinin, ya- mucidi, putlarla medeniyeti, tüyleri diken diken olan, mutsuz, ümitsiz bütünüyle hayvani insan tipi hediye. etti dünyaya. Bu ye- Ji!r;teklifi Yok?:r.6ki öfe.. ya ndiiii Allah ( c.c) iehdi!iriden uzakta,. cekleri Bu, gerçekleri, biçi"mi:problemle ri ile kendine hns dünya. cevap-.. _.',.. _,, ' ".,...,_ -...,...,.,..-::,.:..::. : da husule gelecek olan o düniçinde gizli. Bu noktada insailgilendiren, idraki belirleyecek olan o ilk 'kabül'dür. Denilebilir ki "la ilahe illallah" idrak etmenin bize kuracak olan. Binlerce putun- sultakurtulmak ancak Allah (cc):a kul olmakla mümkün. Hür olan hiç hiç kimsenin öntinde diyebilen Ken- durumunda- MevcUt hakim bütün ("la ilahe illallah" gözden geçirmek, belki hesaba çekmek Ta ki haleyene kadar. Ancak OOda'n sonra.bizim d_e dünya- Yani dünya bizim olur. üzerinize 9lsun. (1} El-bakare silresi 31 (2) Bu ortaya bazen (ilahi dinlerde gibi) biçminin yaratan dilmesi suretiyle, bazen de insanm kpndini ile. olarak kabullerden n et eaerl. tarihsel süreç içinde ile. olur. {3) sistemini, eylemini temin yönlendi-. ren isimler, mefhumlardan.miirekc kep) bütünü ola.-.- \ '.:.!{4. sonra geli: ''. fihi "boylincif emperyalist yi;.: krfl8iiltiesi ya gibi devasa problemleri:4 mevcudiyetinde... wtebjiirj;<.

16 .. önce her sabah çatma vurduk koyduk gülü çizdik gözbebeklerimize gözbebeklerimizden serptik en güzel insanlara ak var kan lekesi tam ' i i i en önce biz arafat'a en önce biz.. bekleyen peyamberin çünkü biz çatma vurduk önce koyduk her sabah. Sadri., : ''[' -'