İ.Ü. Orman Fakültesi 30/12/2015 Orman Mühendisliği Bölümü ORMANCILIKTA DEĞER BELİRLEME Bitirme Sınavı Yanıtları

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İ.Ü. Orman Fakültesi 30/12/2015 Orman Mühendisliği Bölümü ORMANCILIKTA DEĞER BELİRLEME Bitirme Sınavı Yanıtları"

İbrahi̇m Niazi
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İÜ Orman Fakültesi 30/12/2015 Orman Mühendisliği Bölümü ORMANCILIKTA DEĞER BELİRLEME Bitirme Sınavı Yanıtları Doç Dr Sultan BEKİROĞLU (Z) Soru 1: Ormancılıkta bileşik faiz türünün neden dolayı kullanıldığını açıklayınız (12,5 puan) Değişik faiz türleri (basit faiz, bileşik faiz, mahdut faiz, ortalama faiz) zaman içinde uygulanmış ve sonunda ülke ekonomisinde yer alan sektörlerin çoğunda bileşik faiz uygulanmaya başlamıştır Bileşik faizde vade süresi boyunca hem yatırılan kapital hem de kapitalin getirisi (geliri) faiz, kabul edilen faiz yüzdesi ile faizlendirilmektedir Çünkü kapital ve bu kapitalden elde edilen faizlere vade sonuna kadar dokunulmaması sonucunda bir riske katlanılmaktadır Ormancılıkta ekilen tohum veya dikilen fidan iktisadi amaç gerçekleşinceye kadar ormanda kalmakta ve her yıl yetişme ortamı verimliliğine bağlı olarak yıllık halkalar halinde çap ve boy artımı yaparak büyümektedir Böylece 0 yaştan kesim (hasat) yaşına kadar her yıl meydana gelen halkalar sonraki yıllarda meydana gelen büyümeye katkıda bulunmuş olmaktadır Bu durum yatırılan K0 kapitalinin, yıllık faizlerin de faizlenerek Kn değerine ulaşmasına (Kn = K0 1,0p n ) benzemektedir Bu benzerlik nedeniyle ormancılıkta bileşik faizin kullanıldığı söylenmektedir (Z) Soru 2: Ormancılık işletmelerinin sabit sermaye unsurlarından biri olan arazinin özelliklerini yazınız (Açıklama yapılmayacak) (12,5 puan) -İşletme için kuruluş yeridir -Hammadde kaynağı ve deposudur -Coğrafi anlamda taşınamaz olup, heterojen bir yapıya sahiptir -Miktarı çoğaltılamaz, yani monopol özelliğe sahiptir -Belli bir faydalanma şeklini şart koşar (Z) Soru 3: Orman işletmelerindeki arazi, ağaç serveti, orman varlıklarının değerlerini (kıymetlerini) kesin olarak belirlemenin olası olup olmadığını nedenlerini de belirtmek suretiyle açıklayınız (15 puan) Kapitalist ekonomik düzende bir şeyin değeri, piyasada kendiliğinden alıcı ve satıcılar arasındaki uzlaşma sonucunda ortaya çıkan fiyat ile belirlenmektedir Bu nedenle kapitalist ekonomik sistemde tam rekabet piyasasında serbestçe alınıp satılan mal ve hizmetlerin değerlerini ilgili piyasalarda araştırma yaparak kolaylıkla ve tam olarak belirlemek mümkündür Ancak bu ekonomik sistemde tüm piyasalarda tam rekabet koşulları hakim değildir Yani bazı mal ve/veya hizmetler çok sayıdaki alıcı ve satıcı arasında mübadeleye (değişime) konu olmaz O nedenle bu tür mal ve/veya hizmetlerin piyasa fiyatını (mübadele değerini) saptamak mümkün olmaz Ormancılıkta da çok sayıdaki mal ve/veya hizmetin (varlığın) piyasa fiyatı oluşamamıştır Orman arazileri, ormanlar ve arazi üzerindeki ağaç servetinin piyasa fiyatlar ya hiç oluşmamıştır ya da ortalama bir fiyat hesaplamak için yeterli sayıda alış verişe konu olmamıştır Bu nedenle ormancılıkta arazi, orman ve ağaç serveti değerleri piyasa fiyatı dışındaki yöntemlerle (maliyet değeri yöntemi, gelir değeri yöntemi, dönüşüm değeri yöntemi) tahmin edilmektedir Ayrıca ormancılıkta sözü edilen bu varlıkların miktarlarının da tam isabetli olarak ölçülememesi, bunların değerlerinin kesin olarak belirlenmesini güçleştirmektedir 1

2 SEÇMELİ SORULAR (S) Soru 4: 1 ha lık merayı yıllık 5000 TL dan kiralamak isteyen yatırımcı, % 10 faiz oranı ile 60 yıllık kira tutarını sıkıntıya düşmeden ödemek için bugün elinde ne kadar kapital bulundurmalıdır (20 puan) 5000TL 5000TL 5000TL yıl i yıllarda ödenecek kiraların kapital değerleri (K 0i) belirlenip, toplamı bulunduğu takdirde 60 yıl boyunca sıkıntısız kira ödemek için gereken kapital miktarına ulaşılır Aşağıda 1 yıldan 60 yıla kadar ödenecek olan yıllık kiraların 0 zamanındaki (başlangıçtaki) kapital değerlerinin nasıl hesaplandığı gösterilmiştir azalan geometrik seridir O halde bu problemin çözümü için sonlu yıllık iratların kapital değerini veren formül kullanılmalıdır Bu formüldeki sembollerin değerleri, yukarıdaki azalan geometrik seriden faydalanılarak, a=5000/1,03 1 ; q=1/1,03; n=60 olarak bulunur ve ilgili formülde yerlerine konulursa; 60 yıllık kiranın sorunsuz ödenmesi için gereken kapital miktarı, 49835,79 TL olarak hesaplanır (S) Soru 5: 60 yıl idare süresi ile işletilen amanaje karaçam ormanın 10, 20, 30 yaşlarındaki meşçerelerinden her yıl sırası ile 3000 TL, 5000 TL, 7500 TL değerinde ara hasılalar, kesim çağındaki 60 yaşındaki meşçeresinden ise TL son kesim hasılası alınmaktadır Son kesim hasılası alınan meşçerenin ağaçlandırılması için 200 TL kültür masrafı yapılmaktadır Yıllık idare masrafı hektar başına 100 TL dır Bu ormandaki normal ağaç serveti değeri TL ve faiz oranı %3 olduğuna göre bu orman işletmesinin arazi değeri ne kadardır? (20 puan) Bu problemi çözmek için aşağıdaki formül kullanılmalıdır: Bu formülde Au=60=25000TL, Da=10=3000TL, Db=20=5000TL, Dc=30=7500TL, c=200tl, U=60 yıl, v=100tl, p=%3 ve NSd=250000TL yerlerine konulursa; Bu orman işletmesinin arazi değeri (B0) ,33TL olarak hesaplanır 2

3 (S) Soru 6: Bir hektarlık alanda kızılçam plantasyonu oluşturulmuştur Bu plantasyonun oluşturulması sırasında ağaçlandırma masrafı olarak 5000 TL harcanmıştır 5 yaşında iken bakım-aralama kesimleri yapılmış 5000 TL lık net aralama geliri (hasılası) alınmıştır Arazi değeri TL, yıllık idare masrafları 2500 TL ve uygulanacak faiz oranı ise %3 tür Kızılçamların yaşı 10 olduğuna göre ağaç servetinin değerini hesaplayınız (20 puan) Kızılçamların değeri yaşları 10 olduğu için maliyet değeri yöntemine göre hesaplanır Bu nedenle; + + ) formülü kullanılmalıdır Bu formülde yer alan sembollerin yerine problemin tanımında verilen değerler; c=5000tl, B=100000TL, V=v/0,0p=2500TL/0,03=83333TL, D 5=5000TL, p=%3, m=0 yıl yerlerine konulursa; ASM dm=( ) 1, ( )-(5000 1, ) = 75567,17TL Ağaç servetinin maliyet yöntemine göre değeri 75567,17 TL bulunur (S) Soru 7: Bir hektarlık alanda kızılçam plantasyonu oluşturulmuştur Bu plantasyonda 25 ve 30 yaşlarda yapılacak bakım kesimlerinden sırası ile 15000TL ve 25000TL hasıla ve idare süresi sonunda yapılacak son kesimden 75000TL son kesim hasılası alınacaktır Arazi değeri TL, yıllık yönetim masrafları 2500 TL ve faiz oranı %3 olduğuna göre ağaç servetinin değerini hesaplayınız (20 puan) Bu problemin tanımında verilenler göz önüne alınırsa ağaç servetinin istikbal değerinin hesaplanması gerekir Ağaç serveti istikbal değerini hesaplamak için; formülü kullanılmaktadır Bu problemin tanımında B=100000TL, V=v/0,0p=2500TL/0,03=83333TL, D 25 = 15000TL, n=25yaş, D 30 = 25000TL,o=30yaş, p = %3 olarak verilmiştir Ancak meşçere idare süresi (U) ve meşçere yaşı (m) belirtilmemiştir Bu nedenle kızılçam için kabul gören 60 yılı idare süresi(u) olarak ve meşçerenin içinde bulunduğu yaşı (m) 25 olarak kabul edebiliriz (Öğrenciler kendilerine göre U ve meşçere yaşı değerleri seçebilir Örneğin U=40 yıl, m=20yıl) Bu verilen değerler ASİ dm formülünde yerine konulursa; ; ASİdm= ,95TL olarak hesaplanır Bu problemi meşçere yaşını 30 kabul ederek ağaç servetinin maliyet değerini hesaplayarak da çözebilirsiniz (Soru 6 nın yanıtındaki gibi) Ancak bu durumda ASMdm formülünde yer almayan ve problem tanımında verilen 35 yaştaki aralama kesimi ile U yaşındaki son kesimi hasılatlarını yok saymak gerekir 3

4 (S) Soru 8: 100 yaşındaki meşe meşçeresinden elde edilecek odun çeşitleri miktarları ile odun ürünlerinin üretimi ve satımı sırasında oluşan satış fiyatları ile masraflar aşağıdaki tabloda verilmiştir İşletmecinin kazancı %3 olduğuna göre ağaç servetinin kesim değeri nedir? (20 puan) Odun Çeşidi Miktar SF FG DG SG (m 3 ) (TL/m 3 ) (TL/m 3 ) (TL/m 3 ) (TL/m 3 ) Tomruk Maden Direği Sanayi odunu Yakacak odun Öncelikle her bir odun çeşidi için tarife bedeli hesaplanmalıdır TB genel formülü aşağıdaki gibidir: Bu formül ile tomruk, maden direği, sanayi odunu ve yakacak odun tarife bedelleri hesaplanır: Daha sonra odun çeşitleri miktarları ile TBi değeri çarpılarak toplanır; Ağaç servetinin kesim değeri; ASKdm ASKdm=(342,44 750)+(139,72 300)+(72,63 200)+(54,38 100)= TL olarak hesaplanır (S) Soru 9: Bugün 30 yaşında olan ve tohumdan yetiştirilmiş 1 hektarlık çam meşçeresinden 15 ve 20 yaşlarda sırası ile 4000TL/ha ve 5000TL/ha ara hasılatlar alınmıştır Yıllık yönetim masrafı 50TL/ha, arazinin değeri 50000TL/ha, kültür masrafı 5000TL/ha ve faiz oranı %3 olduğuna göre bu ormanın değerini hesaplayınız (20 puan) Bu formülde verilenler incelendiğinde; ormanın maliyet değeri hesaplanacaktır OMdm aşağıdaki formül ile belirlenebilir + + ); Problem tanımında verilenler yukarıdaki formülde yerine konulursa; OMdm= ( , ) 2, ,67-( )=123081,84 TL 4

5 (S) Soru 10: 40 yıl idare süresi ile işletilen 3 hektarlık bir kızılçam meşçeresinden 10, 20, 30 yaşlarında sırası ile TL/ha, TL/ha, TL/ha değerinde ara hasılalar elde edilmektedir Bu meşçere siperli kesim tekniği uygulanarak gençleştirildiği için; 35 yaşındaki hazırlama kesiminden TL/ha, U yaşında tohumlama kesiminden TL/ha ve 45 yaşında boşaltma kesiminden TL/ha elde edilmiştir Meşçerenin ağaçlandırılması için 4500 TL/ha harcanmaktadır Yıllık idare masrafı 200 TL/ha ve faiz oranı %3 olduğuna göre bu meşçerenin arazi hasıla değerini Oswald formülü ile hesaplayınız (20 puan) Bu probleme göre siperli kesim için hesaplanan arazi hasıla değeri (Faustmann ın formülüne göre) Oswald a uygun hale getirilerek hesaplanacaktır Siperli kesimde Faustmann arazi hasıla değeri formülü aşağıda verilmiştir ; Bu formülde ilk ağaçlandırma masrafı diğerlerinden farklı kabul edilecek ve yukarıdaki formül Oswald a göre dönüştürülür; Bu formül üzerine problemin tanımında verilenler; A40=150000TL, A35=50000TL, A45=80000TL, D10=30000TL, D20=50000TL, D30=75000TL, c=4500tl,v=200tl, V=v/0,03, p=%3 yerleştirildiğinde: Sonuç, BU+C0 = ,04 TL olarak hesaplanır 5

Benzer belgeler

Optimal Kuruluşun Ortaya Konması

Optimal Kuruluşun Ortaya Konması İşletme Sınıflarının Belirlenmesi İşletme Sınıfı Alanın Belirlenmesi İşletme Sınıfı Ortalama Bonitetinin Belirlenmesi İşletme Sınıfı İdare Süresinin Belirlenmesi İşletme