**MAN 502T İşletme Yönetimi için Araştırma Yöntemleri**

Transkript

1 **MAN 502T İşletme Yönetimi için Araştırma Yöntemleri** **** ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİNE GİRİŞ ** 1. Yarıyıl** **Hafta 11** Hazırlayan: **Dr. Özlem İnanç, Işık Üniversitesi-İstanbul** Giriş Bu haftaki dersimizde niceliksel verilerin analiz yöntemlerini inceleyeceğiz. 1

2 **Niceliksel veri-1** Büyüklüklükleri niceleiksel olarak ifade edilebilen veriler olan niceliksel veriler, işlenmeden yani analiz edilmeden pek çok kişi için bir anlam ifade etmez. Ancak grafiksel ya da belli programlar kullanılarak (SAS, STATA, SPSS,E- Views, MATLAB vb.) istatistiksel yöntemler ile analiz edildiklerinde anlaşılır hale dönüşürler. Niceliksel veriler çok basitten (bi durumun gerçekleşme oranı) çok kompleks bir yapıya uzanabilirler (malların fiyatları, kiralar, test skorları gibi) **Niceliksel veri-2** Niceliksel veriler kullanarak bir çalışma yapılmadan önce aşağıda sıralanan noktalar konusunda yeterli bilgi sahibi olunmasında fayda vardır: 1- Verilerin cinsi 2- Kullanılacak istatistik programı 3- Kullanılacak niceliksel verilerin türü 4- Verilerde ağırlıklandırma yapılıp yapılmayacağı 5- Hata kontrolü 2

3 **1-Verilerin cinsi** Niceliksel veriler aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir: 1-Kategorik A) Nominal (Belli kategorilere ayrılabilen veriler: örnek: renk, araba türleri vs.) 1) İkili (örnek:kadın-erkek ) B) Ordinal (Sıralanabilen kategorik veri: Örnek: Anketlerde { kesinlikle katılıyorum, katılıyorum, katılmıyorum, kesinlikle katılmıyorum} şeklinde cevaplanan sorular 2-Ölçülebilir A) Kesikli (her bir birey için belirli sınırlar içinde değer alır ve genellikle tam sayı ile ölçülür: Örnek: eğitim yılı) B) Sürekli( teorik olarak herhangibir değer alabilen veriler: Örnek: fiyatlar, kiralar vb) ** Niceliksel verilerin analizi** Kimlik no 1.değişken 1.değişken 1.değişken 1.değişken OLAY OLAY OLAY **Şekil 1 Veri Matrisi** **Veri matrisi verilerin cinsine (zaman serisi ya da kesit analizi olmasına göre) oluşturulur.** 3

4 **Niceliksel verilerin analizi** Verilerin veri matrisine girilmesi zaman alan ve dikkat gerektiren bir süreçtir. Ancak bu sürecin tamamlanması ile birlikte veriler kullanılacak istatistik programı ile analize hazır hale gelir. Çeşitli nedenlerden ötürü değerri bilinmeyen veri noktaları, genellikle (.) ile ifade edilir. Sıfır rakamı ile ifade edilmesi karışıklıklara yol açacağından değeri bilinmeyen veri noktaları için sıfır rakamı kullanılmamalıdır. ** Niceliksel verilerin analizi** Kimlik no 1.değişken 1.değişken 1.değişken 1.değişken OLAY OLAY OLAY **Şekil 2 Veri Matrisi** **Değeri bilinmeyen veri noktaları (.) ile ifade edilmiştir.** 4

5 **Hataların kontrolü** Veriler veri matrisine girilirken, ya da (eğer veriler anket metodu ile toplanmışsa) cevap verilirken veya cevaplar kaydedilirken hata yapılmış olabilir (Örnek: sıfır rakamı(0) yerine O harfine basılması, 1 rakamı yerine I harfinin girilmesi, cevaplayan kişinin soruyu tam anlamaması nedeniyle hatalı cevap vermiş olması vs) Bu nedenle veri matrislerinin, analiz edilmeden önce kontrolü büyük önem taşır. **Olayların ağırlıklandırılması** Özellikle tabakalı tesadüfi veri toplama yönteminde tabakalardan birinden diğerlerine göre çok daha az cevap alınmış olabilir bu durum söz konusu tabakanın temsil gücünü azaltır. Bu gibi durumlarda az cevap alınmış tabakanın ağırlığını arttırma çözüm olabilir: 1) Her tabakanın populasyondaki temsil yüzdesi bulunur. 2) En yüksek cevap oranına sahip tabaka tesbit edilir. 3) Her bir tabaka için aşağıdaki formül uygulanarak ağırlık tesbit edilir: Ağırlık= ( en yüksek cevap oranına sahip tabakanın yüzdesi / diğer tabakanın cevap yüzdesi) 4) Her bir tanbakanın verileri uygun ağırlık kullanılarak ağırlıklandırılır. 5

6 Çözümlü sorular ** no mal End. no Fiyat 1.ülke 1 end end end end Fiyat 2.ülke ** Yukarıda çeşitli endüstrilere ait (end1 ve end2) malların iki ülke içinde fiyatları var. İkinci endüstriden sadece bir veri bulunurken birinci endüstriden üç veri noktası bulunmakta. İkinci endüstrinin temsil gücünü arttırmak için ağırlıklandırma yapınız ** ** 1. endüstri için pay: (¾)*100=%75 2. endüstri için pay: (1/4)*100=%25 Ağırlık 1= 1. endüstri için ağırlık Ağırlık 2= 2. endüstri için ağırlık ise Ağırlık 1= (75/75)=1 Ağırlık 2= (75/25)=3 Bu durumda 1. endüstriye ait malların fiyatları 1 ile, ikinci endüstriye sahip malların fiyatları 3 ile çarpılır ** **Verilerin sunulması** Niceliksel verilerin istatistiksel yöntemler kullanılarak elde edilen analiz sonuçlarının sunulmasından önce görsel olarak verilerin tanıtılması yararlı olur. - Belirli ayırıcı bazı veri noktaları (trendin ters döndüğü noktalar gibi) - En yüksek ve/veya en düşük değerler - Trend - Oranlar - Dağılımlar - Değişkenler arasındaki ilişkiler Bu aşamada tablolar ya da grafikler yardımı ile gösterilebilir. 6

7 Sonuç **Bu derste niceliksel verilerin analizi konusunu tartışmaya başladık. Gelecek haftaki dersimiz bu dönemki son dersimiz ve son dersimizde niceliksel verilerin analizi konusuna tamamlayacağız. Görüşmek üzere. 7