SÖZLÜ TARiHiN BiR ögretim YAKLAŞlMI OLARAK TARiH DERSLERINDE KULLANIMI

Transkript

1 ,. -

2 SÖZLÜ TARiHiN BiR ögretim YAKLAŞlMI OLARAK TARiH DERSLERINDE KULLANIMI OZET Yrd. Doç. Dr. İsmail H. DEMİRCiOGLU Karadeniz Teknik U niversitesi Fatih Eğitim Fakültesi Orta Öğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Bölümü Tarih Eğitimi ABD, Söğütlü, Akçaabat, TRABZON, E-Posta: Geçmişe ait sözlü kanıt ve delillerin kayıt ve analizi olarak kabul edilen sözlü tarihe dayall çalışmaların ll. Dünya Savaşı'nı takip eden yıllarda hız kazandığı bilinmektedir. Bu dönemde, yönetenler ve meşhur insanların tarihinin yanında, sözlü tarih yoluyla yönetilen ve sıradan insanların tarihinin de araştınimaya başlandığı görülmektedir. Özellikle, sosyal tarih bağlamında, sıradan insanların; çiftçilerin, balıkçıların, demiryolu işçilerinin, kadınların ve fabrikalarda çalışanların hayatları ve geçmişleri sözlü tarih yoluyla gün ışığına çıkanlmaya çalışılmıştır. Bir tarih araştırma yöntemi ve bir tarih yazım biçimi olan sözlü tarihin ne olduğu, nasıl kullanılması gerektiği gibi konularda değişik çalışmalann yapıldığı bilinmektedir. Buna karşın, özellikler ülkemizde, sözlü tarihin, tarih derslerinde bir öğretim yaklaşımı olarak nasıl kullanılması gerektiğiyle ilgili çalışmaların sınırlı olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışmayla, ülkemizde tarih öğretimiyle ilgilenenlere faydalı olabileceği ümidiyle, sözlü tarihin bir öğretim yaklaşımı olarak tarih derslerinde nasıl kullanılabileceği teorik 'olarak ortaya konulmaya çalış ılacaktı r. Anahtar Kelimeler: Sözlü Tarih, Tarih Öğretimi, Tarih Dersleri. GIRIŞ. Geçmişe ait sözlü kanıt ve delillerin kayıt ve analizi olarak kabul edilen sözlü tarihe dayalı çalışmalar ll. Dünya Savaşı ' nı takip eden yıllarda haz kazanmıştır (Roper, 1996). Bu dönemde, yönetenler ve meşhur insanların tarihinin yanında, yönetilen ve sıradan insanların tarihinin de araştınidığı görülmektedir (Roper, 1996). Bu çerçevede, sıradan insanların; çiftçilerin, balıkçıların, demiry olu işçilerinin, kadınların ve fabrikalarda çalışanların hayatları ve geçmişleri sözlü tarih yoluyla incelenmiştir. Sözlü tarihin söz kadar eski olduğu ve bu alanın Antik Çağiara kadar indiği iddia edilmektedir (Somersan, 1998). Tarih bilimi için kilometre taşı konumunda olan Heredotus ve Thukydides'in yazdıklarının önemli bir kısmının sözlü kaynaklara dayandığı söylenmektedir. Sözlü tarihe dayalı malzemelerin kullanımı Orta Çağ ' da da devam etmiş ve ancak Rönesans'la beraber yazılı kaynaklar sözlü kaynaklar yanında kullanılmıştır (Somersan, 1998). Modern akademik tarihin doğuşuyla beraber 19. Yüzyıl'da sözlü tarih malzemelerinin kullanımı ortadan kalkmıştır (Somersan, 1998). Sözlü tarih çalışmalarının 20. Yüzyılda önem kazamaya başlaması, ll. Dünya Savaşı sonrasına dayanmaktadır (Roper, 1996). Bu alanın önem kazanmasında, teknolojik gelişmeye paralel olarak, insan sesinin kaydedilmesine yarayan teyplerin yaygınlik kazanması önemli rol oynamıştır. ilk modern sözlü tarih çalişması, 1947 yılında Colombia Üniversitesi'nde Alan Nevins tarafından gerçekleştirilmiştir (Roper, 1996). Bu dönemde sosyal tarihin önem kazanmasına paralel olarak, sıradan insanların tarihi de gündeme gelmiş ve bu alandaki araştırmalar yoğunlaşmıştır. 1960'1arın sonlan ve 1970'1erin başlarında genç tarihçilerin, yazarların ve sosyal araştırmacıların yerel tarihi sık sık kuuandıkları görülmektedir (Roper, 1996). 1970'1i yıllarda sözlü tarih çalişmaiarına verilen önem daha da artmış ve teknolojik açıdan gelişmiş ülkelerde üniversite, kütüphane, müze, mesleki kuruluş ve derneklerin kendi bünyelerinde sözlü tarih çalışmaları başlatmışlardır (Somersan, 1998). Bu dönemde bu alanın gelişimine etki eden diğer bir unsur ise, ll. Dünya Savaşı sonrasında önem kazanan kadın tarihi çalışmalarının hız kazanmasıdır. Kadınlarla yapılan sözlü tarih çalışmalarıyla, yazıli ve resmi belgelerden elde edilmesi mümkün olmayan pek çok bilgiye ulaşılmıştir (Bourdillion, 1996) ' 1ı yıllara gelindiğinde sözlü tarih çalışmalarının önemi daha da artmıştır (McCulloch ve Richardson, 2000). Bu dönemde, özellikle ingiltere ve Amerika merkezli olmak üzere sözlü 310

3 tarihe dayalı çalışmalar okullara girmiştir. Günümüzde ise sözlü tarih, tarih dersleri bünyesinde bir öğretim yaklaşımı olarak kullanılmaktadır.. Sözlü Tarihin Kaynaklan: Sözlü tarih, insanların geçmiş hayatianna ait hatırlanyla ilgilendiği için, her toplumsal yapıdan insan ve insanların geçmişi sözlü tarihe konu olabilir. Bu bağlamda,, köylüler, şehirliler, kadınlar, erkekler, balıkçılar, işçiler, askerler ve farkit etnik grupların geçmişleri, bu grupların üyelerinin hafızalarına dayalı olarak araştınlabilir. Sözlü Tarihin S1n1rhhklan: Geçen asrın ikinci yarısında sözlü tarih çalışmalarındaki artış, bu tarz bir yaklaşımla elde edilen bilgilerin güvenirliliğini konusunda tartışmalara yol açmıştır. Bu tartışmalar, ağırlıklı olarak dokümanlara dayalı çalışan tarihçiler tarafından yapılmıştır. (Roper, 1996). Sözlü tarih yoluyla elde edilen eleştirilerin bir kısmı aşağıdaki gibi sıralanabilir: Bireysel olarak insanların geçmişlerine ait çalışmalar çok dar bir alanda yoğunlaşmaktadır. Bireylerin geçmişlerine ait bilgilere sosyal, ekonomik ve demografik değişmeterin analizinde rahatça kullanılamayacağı. insanların geçmişe ait hatıralarını anlatırken yan ılabilecekleri ve yanlış bilgiler verebilecekleri. Sözlü tarihe dayall çalışmalann kişisel görüşleri içerdiği (Andreetti, 1993; Roper, 1996). Sözlü tarih yoluyla elde edilen verilere yönelik eleştiriler karşısında, bu alanda çalişma yapan bilim adamları görüşlerini şu şekilde belirtmişlerdir. Sözlü tarihçitere göre, sözlü verilerde bulunan sınırlılıklar dokümanlarda da bulunabilir. Onlara göre sözlü tarih yoluyla elde edilen veriler, doküman yoluyla elde edilenlerden ne çok doğru ne de çok yanlıştır (Roper, 1996). Buna ilaveten, gazeteler, hatırlar, dergiler ve mahkeme kayıtlan önce gözlenen ve sonra hafızaya dayalı olarak oluşturulan unsurlardır. Hatıriama üzerine yapılan çalışmaların, unutmanın kısa sürede olduğu ve uzun süre bellekte kalan bilgilerin daha tutarlı saklanabileceğini göstermektedir Sözlü tarihçiler, insanların hatıratarına dayalı bilgilerin güvenirliliğini kontrol etmenin değişik yolları olduğunu ifade etmişlerdir. Öncelikli olarak sözlü tarih çalışmasına dahil olan insanların mülakatlarda verdikleri bilgilerin diğer kaynaklardan kontrol edilebileceğini savunmuşlardır. Buna ilaveten, mülakatlarda aynı konuyla ilgili farklı örneklem gruplarının kullanılmasının, bu tür çalışmalardan elde edilen bulguların güvenirliliğini arttıracağı vurgulanmıştır. Bir Öğretim Yaklaş1m1 Olarak Sözlü Tarih ve Faydalan: Sözlü tarih, bir araştırmacı n ın geçmişe ait verileri elde edebileceği bir yöntem ve bir tarih yazım biçimi olmasının yanında, tarih ve sosyal bilgiler derslerinde kullanılabilecek olan önemli bir öğretim yaklaşımıdır. ilk, orta ve yüksek öğretim düzeyindeki öğrenciler, sözlü tarihe dayalı olarak gerçekleştirilecek etkinlikler aracılığıyla pek çok davranış değişikliklerini kazanabilirler. Eğitim kurumlarında bu alana dayalı olarak yapılacak öğretim etkinliklerinin faydalan aşağıdaki gibi sıralanabilir (Brooks ve diğ., 1993; McCulloch ve Richardson, 2000): Öğrencilerin araştırma becerileri geliştirilebilir. Öğrencilerin soru sorma becerileri geliştirilebilir. Öğrencilerin kronoloji anlayışının gelişmesine katkı sağlanabilir. Öğrenciler yaparak ve yaşayarak öğrenme imkan ı bulurlar. Öğrencilerin sosyal ve kişilik becerileri gelişir. Öğrencilerin ortak çalışabilme becerileri gelişir. Süreklilik ve değişim gibi tarih öğretiminde önemli kavramların öğrenilmesine yardımcı olunur. Okuma hızı az olan öğrencilerin daha rahat öğrenmelerine yardımcı olunabilinir. Konsantrasyonu düşük olan öğrencilerin konsantrasyonunu arttırır. Öğrencilerin mukayese edebilme becerilerini geliştirir. Mülakat sorusu hazırlama, verileri elde etme, analiz ve yorum yapma becerileri gelişir. Yaşı küçük olan öğrencilerin tarih bilincinin gelişmesine yardım eder. Okul ile yaşam arasında köprü vazifesi görür. 311

4 iyi bilinen olaylara yeni yorumlar getirilebilir. Dokümanlara dayalı araştırmalar sonucu elde edilemeyen bilgiler elde edilebilir. Toplumun alt kesimine ait insanların sesleri duyurulabilir. Öğrencilerin gözlem becerisi gelişebilir. Öğrencilerin eleştirel düşünebilme becerileri gelişebilir. Öğrencilerin organizasyon becerileri gelişebilir. Öğrenciler yeni bakış açıları kazanılabilirler. ilk ve Orta Öğretim Düzeyinde Sözlü Tarih Etkinliği Çalişma Alanlan: Düzenianebilecek Baz1 Kişiler ve Eğitim ve öğretim çalişmalarında düzenlenecek bütün etkinlikler dersin hedef ve davranışiarına uygun olmalıd!r. Bu bağlamda tarih ve sosyal bilgiler öğretmenleri, dersleri çerçevesinde yapacakları sözlü tarih çalışmalarını işledikleri konuların ışığı altında organize edebilirler. ilk ve orta öğretim düzeyinde yapılabilecek sözlü tarih çalişmalarının bir kısmı aş ağ ı daki gibi s ı ralanabilir: Öğrencilerin anne, baba ve diğer yakınlarıyla yürütebilecekleri sözlü tarih etkinlikleri: Özellikle yaşı küçük olan öğrencilere tarih bilincinin ve diğer bazı davranış değişikliklerinin kazandırılmasında, öğrencilerin yakınları kullanılabilir. Bir öğrenci, emekli olmuş büyük babasının gençliğinde ne iş yaptığı, kaç para maaş aldığı gibi konularda sözlü tarih çalışması organize edebilir. Emekli öğretmenler, işçiler, memurlar, tüccarlar, askerler v.b kişilerle yürütülebilecek sözlü tarih etkinlikleri: Öğrenciler, öğrenim gördükleri okulun yakın çevresinde yaşamış ve farklı mesleklere sahip olan insanlarla sözlü tarih etkinlikleri düzenleyebilirler. Örneğin, öğrencilerin okuduğu okulda daha önce görev yapmış bir öğretmenle, okulun kuruluşu ve geçmişi hakkında sözlü tarih etkinliği düzenlenebilir. Buna ilaveten, tüccar veya tüccartarla yapılacak sözlü tarih etkinliği aracılığıyla, yaşanılan çevrede geçmişte ne tür bir ekonomik yapının hakim olduğu ortaya konabilir. Bu tür etkinlikler, yaşanılan çevrenin geçmişi hakkında bilgi sahibi olan farklı meslek ve geçmişe sahip olan insanlarla yürütülebilir. Soyadların kökenieri ve anlamları, önemli günler, popüler yemek ler, popüler oyunlar, popüler ziyaret ve eğlence yerlerl, hikayeler, aile hikayeleri, ulaşım, barınma v.b konular sözlü tarihe dayalı olarak çalışılabilir. Okulun bulunduğu böl ~gedeki yerleşim yerinde cereyan etmiş olan toplumsal ve sosyal olaylara dahil olmuş insanlarla da sözlü tarih çalışması yürütülebilir. Sözlü tarih etkinliklerinden istenilen başarının elde edilebilmesi için, öğretmenierin bu tür öğretim etkinlerinin nasıl düzenlenip yürütülebileceğini çok iyi bilmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda tarih ve sosyal bilgirer öğretmenlerinin sözlü tarih öğretim etkinliklerini düzenlemeleri durumunda aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir. Sözlü Tarihe Dayall Bir Öğretim Etkinliği Yapilmadan Önce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar: Sözlü tarih etkinliklerinin sağlıklı bir biçimde yürütebitmesi için iyi bir planlama gerekmektedir. Bu bağlamda, öğretmenierin sözlü tarih etkinliklerinin planlanmasında dikkat etmeleri gereken hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: Dersin hedef ve davranışlarının ışığı altında işlenilecek konuya uygun bir sözlü tarih çalışma alanı belirlenir. Sözlü tarih çalışmasıyla öğrencilere kazandırılacak olan nitelik ve beceriler açıkça ortaya konur. Sözlü tarih öğretim etkinliklerinin sınıf dışında yapılması halinde, çalışmanın yapılacağı kişiler belirlenir. Öğrencilere sözlü tarih esnasında kullanacakları mülakat etkinliği hakkında bilgi verilir. Bu çerçevede, mülakat sorulan nasıl hazırlanır, nasıl sorulur, mülakat esnasında nelere dikkat edilir, elde edilen veriler nasıl yorumtanır ve sözlü tarih etkinliği sonucu bir raporun nasıl hazırlanacağı öğrencilere öğretilir. 312

5 Çalışmanın nasıl yürütüleceğine yönelik öğrencilerin bilgilendirilmelerinin ardından öğrenci grupları belirlenir. Sınıf dışında yapılacak çalışmalarda aileler ve milli eğitimden gerekli izinler alınır. Sözlü tarihe dayalı çalışma sonucunda davranış değişikliklerinin meydana gelip gelmediğini görmek amacıyla, ne tür ölçme ve değerlendirme yaklaşimlarının uygulanacağı na karar verilir. Sözlü tarih çalışmasından elde edilen sonuç ve deneyimlerin sınıfta nasıl payiaşıiabiieceği planlan ır. Sözlü Tarih Etkinliklerinin Yürütülmesinde Takip Edilebilecek Işlem Basamaklan: ilk, orta ve hatta yüksek öğretim düzeyinde düzenlenebilecek olan sözlü tarihe dayalı öğretim etkinliklerinde aşağıdaki işlem basamakları takip edilebilir: Araşttnlan Konuyla ilgili Bilgi Verecek Kişilerin Tespiti: Sözlü tarih çalışmasında görüşme yapılacak kişiyle temasa geçmeden önce, görüşme esnasında ne tür bilgilere ulaşılmak i stendiğine karar verilmehdir. Buna ilaveten, görüşme yapılacak kişinin kişisel özellikleri dikkate alınarak, bu insanın konuşkan ve öğrencilerle kaynaşabilecek bir kişi olmasına dikkat edilmelidir. Görüşmenin Gerçekleştirilmesi: Görüşme esnasında hayat hikayesi ve geçmişe ait izienimlerini aktaran insanların bütün hikayelerinin dinienitmesine gerek yoktur. Görüşme, araştırılan konuyu aydinlığa kavuşturacak tarzda yapılmalı ve araştırılan konu üzerinde odaklanmalıdır. Konu hakkında konuşmacının ne yaşadığı, düşündüğü ve hissettiği ayrıntılarıyla ortaya konulmalıdır (Andreetti, 1993). Bu bağlamda hatıralarını anlatan kişiyi konuşturmak için, değişik yaklaşımlar kullanılabilir. Örneğin, çalışmaya katılan insanlara yaşadıklan olaylar ve hatıralanyla ilgili olarak fotoğraflar ve nesneler gösterilerek yaşanılanların daha ayrıntılı ve detaylı olarak ortaya konması sağlanabilir (Andreetti, 1993). Sözlü Tarih Etkinliğinin Yürütülebileceği Mekanlar: Sözlü tarih öğretim etkinlikleri yapılan çalışmanın niteliğine b ağlı olarak farklı mekanlarda yürütülebilir. Bu çalişmaiann yürütülebileceği mekanlar aşağıdaki gibidir (Andreetti, 1993): Görüşme Yapilacak Kişinin Bizzat S1n1fa Getirilmesi: Görüşme yapılacak kişi bizzat sınıfa getirilerek, öğretmen, öğrenci ve hatıralarını anlatan kişi arasında üçlü bir iletişim sağlanabilir. Bu mekanın kullanılmasında dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi, görüşme esnasında sın 1 fta görüşüten kişinin sınıf atmosferinden rahatsız olmamasıdır. Görüşme Yap1lan Kişinin Bir Grup Öğrenci Tarafindan Ziyaret Edilmesi: Geçmişe ait deneyim ve hayat hikayeleriyle ilgili görüşme yapılacak kişilerin sınıfa getirilememesi durumunda, bu insanlar bir grup öğrenci tarafından bizzat evlerinde ziyaret edilebilir. Bu ziyarete katılacak öğrencilerin görüşmenin nasıl yürütüleceği konusunda eğitilmiş olmaları gerekmektedir. Buna ilaveten, bu tarz görüşmelerde, çalışmaya katılan öğrenciler görüşme esnasında teyp kullanabilirler. Görüşme Yapilacak Kişinin Okula Gelmesi: Bu durumda, görüşme yapılacak kişi bizzat okula gelir ve çalışma bir grup öğrenci tarafından yürütülür. Ders Oğretmeninin Görüşme Yapilacak Kişinin Evini Bizzat Ziyaret Etmesi: Öğretmen araştırılan konuyla ilgili olarak görüşme yapılacak kişiyle temasa geçer ve bu kişiyi bizzat evinde ziyaret ederek görüşmeyi gerçekleştirir. Ders öğretmeninin öğrencilere nazaran daha sağlıklı mülakatlar gerçekleştirmesi ve yaşlı insanların öğrencilere nazaran öğretmenleri daha ciddiye alması sebebiyle, bu tarz bir ziyaret sonucunda daha sağlıkli bilgilerin elde edilmesi mümkün olabilir. Görüşmelerde Dikkat Edilmesi Gereken Baz1 Hususlar: Görüşmeler neticesinde sağlıklı sonuçlara varılabilmesi için, görüşme öncesi ve görüşme esnasında bazı hususların dikkate al ı nması gerekmektedir. Öncelikli olarak görüşme yapılacak konuyla ilgili bir araştırma yapılır ve konuşmacının bahsedeceği konular hakkında farklı kaynaklardan bilgiler elde edilir. Bunu takiben, görüşme esnasında konuşmacıya sorulacak olan sorular yazılı bir metin şeklinde hazırlanır. Soru hazırlama esnasında derinlemesine bilgi elde edilecek soruların sorulmasına dikkat edilmelidir. 313

6 Soruları ihtiva eden yazıli metne görüşülen kişinin ismi, görüşme tarihi ve görüşme yeri yazılmalıdır. Buna ilaveten, mümkünse görüşme yapılan kişinin bir resmi de bu kağıda eklenebilir. Görüşme yapılacak mekana gidilmeden önce, kullanılacak olan teybin çalışıp çallşmadığı, kullanılacak pillerin sağlıklı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Görüşmeden önce çalışma yapılacak kişiyle sıcak bir ilişki kurulması ve eğer mümkünse görüşme yapılan kişinin bir fotoğrafının çekilmesi, sorulan sorulara sağlıklı cevapların verilmesi açısından önemlidir. Buna ilaveten, görüşme başlangıcında yaşlı insanlara iltifat edilmesi sıcak bir ortamın oluşmasına yardım eder. Çalişmanın tamamlanmasının ardından, görüşme yapılan kişiye bir teşekkür mektubunu gönderilmesi faydalıdır. Görüşmede Elde Edilen Verilerin Değerlendirilmesi: Yap1lan görüşme sonunda teybe kaydedilen bilgiler çözümlenerek araştırma konusunun ışığı altında kategorilere ayrılır. Bu şekilde elde edilen bilgilerin bütün sınıfça paylaşılması sağlanır. Görüşmeden elde edilen materyalin bir diğer değerlendirme şekli ise, görüşmelerin çözümlenmesinin ardından anlatılan önemli olayların ve temaların resmedilmesidir. Bu yolla elde edilen materyaller sınıf huzurunda ilgili olduğu konularla beraber sunulmalidır. Buna ilaveten, görüşme esnasında ön plana çıkan anahtar kavramlar ve temalar, tahtaya yazılarak ilgili resimlere dayall olarak öğretilebil ir. Görüşmelerin çözümlenmesinin ardından sınıfça yapılabilecek diğer bir etkinlik ise, anlatılan hikayelerin derinlemesine tahlilidir. Hikayedeki davranışlar, kişiler, olaylar tahlil edilerek hikayenin aktörlerinin neden öyle davrandıkları tartışılmalıdır. Buna ilaveten, hikayede geçen ana tema ve unsurların günümüze kadar nasıl bir değişim seyri izledikleri ve bu değişimin arkasındaki sebeplerin neler olduğu tespit edilmelidir. Son olarak öğrenciler, hikayede verilen bilgilerin doğru olup olmadığın i başka kaynaklarta karşılaştırılmalıdırlar. Bu çalişma neticesinde hikaye hakkında farklı yorumlar varsa, bu yorumlara yol açan sebeplerin neler olduğu ortaya konmalıdır. Görüşme Sonucunda Elde Edilen Verilere Dayall Olarak S1n1fta Yapilabilecek Baz1 Öğretim Etkinlikleri: Tarih ve sosyal bilgiler öğretmenleri görüşmelerin çözümlenmesinin ardından elde edilen verilere dayalı olarak, bir dizi öğretim etkinliği aracılığıyla konunun daha iyi aniaşılmasını sağlayabilirler. Bu çerçevede, kullanılabilecek öğretim etkinliklerinin bir kısmı aşağıdaki gibi sı ralanabilir: Düz Anlatım. Drama ve Rol Oynama. Problem Çözme. Sözlü Etkinlikler ve Tartışmalar. Çalışma Yaprakianna Dayalı Etkinlikler. Örnek Olay. Soru Sorma. Tarihsel Empati. Grup Çalışmalan. Çözümtemeli Öykü Yöntemi. Beyin Fırtınası. Sözlü Tarih Öğretiminde Oluşabilecek Baz Problemler: Tarih ve sosyal bilgiler dersleri bünyesinde yürütülecek sözlü tarih öğretimi etkinliklerinde bir dizi problemle karşılaşılabilinir. Öncelikli olarak tarih ve sosyal bilgiler programları sözlü tarihe dayalı öğret i m etkinlikleri için çok uygun değillerdir. Programların yapısı incelendiği zaman, her iki programında içerik olarak geniş olduklan görülmektedir. Bu sebeple, sözlü tarihe dayalı olarak zaman alabilecek etkinlikterin yapılması, müfredat programındaki konuların zamanında tamamlanamamas,ına neden olabilir. Buna ilaveten öğrencilerin ders saatleri içinde görüşme yapmak amacıyla yaşlt insanları ziyaret etmeleri idari ve mali problemleri doğurabilir. 314

7 --- Sonuç: Çok eski bir geçmişe sahip olan sözlü tarihe dayalı çalışmaların, teknolojide ve sosyal tarihteki gelişmelere paralel olarak ll. Dünya Savaşı'nı takip eden dönemde popüler olmaya başladığını görmekteyiz. Özellikle teknolojik açıdan gelişmiş ülkelerde yönetenlerin tarihinin yanında, yönetilenlerin ve sıradan insanların tarihinin de araştırılmasının gerektiği görüşünün yaygınlik kazanması neticesinde, işçilerin, köylülerin, tüccarların ve farklı etnik gruba mensup insanların hikayeleri de sözlü tarih araştırmalarıyla gündeme taşınmıştır. Sözlü tarih bir araştırma ve tarih yazma yaklaşımı olmasının yanında, tarih derslerinde kullanılabilecek önemli bir öğretim yaklaşımıdır. Tarih ve sosyal bilgiler derslerinde yürütülecek sözlü tarih etkinlikleriyle, öğrencilerde pek çok davranış değişikliği meydana getirilebilir. Özellikle yaşlı insanların hikayeleri ve geçmişleriyle ilgili olarak yapılabilecek sözlü tarih etkinliklerinde öğrencilere tarih ve zaman bilincini kazandirmak mümkündür. Buna ilaveten, araştınlan konuyla ilgili olarak görüşme soruları hazırlamak, görüşmeleri yürütmek, onları analiz ederek yorumlamak, öğrencilerin, araştırma, analiz, değerlendirme ve geçmişle günümüzü mukayese becerilerini geliştirilebilir. Buna ilaveten, grup halinde yapılacak sözlü tarih etkinliklerinde, beraber çalışabilme ve üretebilme özelliklerinin kazanılmasının yanında öğrencilerin sosyalleşmeleri de mümkündür. KAYNAKLAR: Andreetti, K. (1993). Teaching History From Primary Evidence, London: David Fulton. Brooks, R., Aris, M. ve Perry, 1. (1993). The Effective Use of Teaching History, London: Longman. Bourdillon, H. (1996). 'On The Record: The lmportance of Gender In The Teaching History' In Hılary Bourdıllon (Ed) Teaching History (Pp.62-75), London: Routledge. Cooper, H. (1995) History In The Early Years, London: Routledge McCulloch, G. ve Richardson, W. (2000) Histarical Research in Educational Settings, Buckingham: Open University Press. Roper, M. (1996) 'Oral History' In B. Brivita, J. Buxton & A. Seldon (Eds.) (pp ), Manchester: Manchester University Press. Somersan, S. (1998) "Sözlü Tarih, Araştırmacılık ve Tarih Yazımına Katılım" Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları. Salih Özbaran (Editör): (s ), izmir: Dokuz Eylül Yayıncılık. 315