ErP. systemair. AB - Ecodesign Direktifi. ve hakkında bilmeniz gerekenler!

Transkript

1 Fanlar Klima Santralleri Hava Dağıtım Ürünleri Yangın Güvenliği İklimlendirme Hava Perdeleri ve Fanlı Isıtıcılar Tünel Fanları AB - Ecodesign Direktifi ve hakkında bilmeniz gerekenler! ErP 2016 systemair

2 1 ErP Direktifi ErP Direktifi ve hakkında bilmeniz gerekenler! 640/2009 sayılı IEC motorları, 327/2011 sayılı fanlar regülasyonları ve 1253/1254 sayılı klima santralleri direktifi ile ilgili soru ve cevaplar: Avrupa Birliği, Kyoto Protokolünün kabul edilmesiyle birlikte, CO 2 emisyonlarının 2020 yılı itibarıyla en az yüzde 20 azaltılmasını taahhüt etmiştir. Bu hedefi tutturmak için, 2005 yılında EuP (Enerji Kullanan Ürünler) Direktifini onaylamıştır. Bu direktifin adı 2009 da ErP Direktifi (Çevreye Duyarlı Tasarım Direktifi) olarak değiştirilmiştir. Genellikle Ecodesign direktifi olarak anılmaktadır. Özel olarak belirtildiğinde, bu durum 2009/125/AT sayılı direktifi ilgilendirir. Geleneksel akkor ampullerin aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması veya buzdolaplarına, çamaşır makinelerine enerji verimliliği etiketleri yerleştirilmesi, vb. gibi durumlar, Ecodesign direktifinin günlük hayatta karşımıza çıkan, yansımalarıdır. Bu gereklilik sadece havalandırma ve iklimlendirme ürünleri üreticilerini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda tesis işletmecilerini ve sistem operatörlerini de etkilemektedir. ErP Regülasyonu Avrupa Ekonomik Alanında üretilen ve diğer ülkelerden ithal edilen ürünleri kapsar. AB dışına ihracatı yapılan ürünler regülasyon kapsamında değildir. Ancak AB ile ticaret yapan diğer ülkelerin de konudan etkilenmesi muhtemeldir. Ecodesign Direktifi gerekliliklerine genel bakış Karışıklık genellikle iki bağımsız regülasyona aynı anda uyma gerekliliğinden kaynaklanmaktadır. Aşağıdaki tabloda basit bir özet bulunabilir: Direktiften kimler etkileniyor? Direktif, AB üyesi ülkelerde zorunludur. Tablo IEC motorlar 640/2009 sayılı regülasyon kw arası IEC motorlar Verimlilik sınıfı: IE3 veya IE2+FI * kw arası IEC motorlar Verimlilik sınıfı: IE3 veya IE2+FI * 0.75 kw ve daha üstü IEC motorlar Verimlilik sınıfı: IE2 * Frekans invertörü ** Önceden tanımlı bir formüle göre hesaplanmıştır. 2009/125 Sayılı Ecodesign Direktifi ( ErP Direktifi ) Fanlar Nozul + kanat + motor + kumanda devresinden oluşmaktadır. 327/2011 sayılı regülasyon 125 W ve daha üstü Fanlar Minimum verimlilik Düzey 2 ** 125 W ve daha üstü Fanlar Minimum verimlilik Düzey 1 ** Havalandırma sistemleri tarihinden itibaren 1253/2014 sayılı regülasyon (Havalandırma cihazları), 1254/2014 sayılı regülasyon (konut tipi cihazların etiketlenmesi) Havalandırma cihazı talebinde artış. En düşük iki enerji sınıfı olan F ve G nin etiketlerden kaldırılması. 30 W dan büyük, konut tipi havalandırma cihazları için enerji etiketi zorunluluğu

3 ErP Direktifi 2 Ecodesign / IEC motorlar için 640/2009 sayılı ve fanlar için 327/2011 sayılı AB Regülasyonları ErP 2016 Fanlar için 327/2011 sayılı AB Regülasyonu ErP Direktifi sayesinde, enerji tüketen birçok ürünün enerji tasarruf potansiyeli araştırılmakta ve enerji verimliliklerine ilişkin asgari gereklilikler belirlenmektedir. Nihayetinde Haziran 2010 da, fanlar için zorunlu sınır değerleri belirlenmiştir. Direktif, fanları nozul, kanatlar ve motorun yanında, eğer varsa kumanda devresinden kumanda devresinden oluşan bir cihaz olarak tanımlamaktadır (bkz. Tablo 1). Buradaki amaç, Avrupa pazarındaki fan şartnamelerine genel bir asgari verimlilik sınıflandırması getirmektir. Fanlar için asgari verimlilik şartının ilk etabı tarihinde yürürlüğe girmiştir tarihinden itibaren gereklilikler zorlaştırıldı. 327/2011 sayılı regülasyonun ikinci aşaması te yürürlüğe girdi. Bu tarihte asgari verimlilik gereklilikleri, 2013 senesine göre arttırılmış oldu. Bu, tarihinden itibaren, asgari verimlilik gerekliliklerine uymayan ürünlerin artık Avrupa pazarına giremeyeceğini ifade etmektedir. 1253/2014 ve 1254/2014 sayılı regülasyonlarının getirilmesi Fanlar, kanal fanları, konut tipi klima santralleri ve modüler klima santralleri bu regülasyon kapsamına dahildir. Bu havalandırma cihazları, asgari gereklilikleri karşılamak zorundadır ve mekanik tesisatçının kapsamında olan en az bir adet çok devirli kumandaya sahip olmaları gerekir. Systemair müşterilerine geniş bir kontrol ekipmanları ürün grubu sunmaktadır. Güvenlik amaçlı kullanılan havalandırma cihazları (Ex-Proof ve duman tahliye amaçlı) ve zararlı, sürekli yüksek sıcaklık ortamlarının tahliyesi gibi süreçlerde kullanılan cihazlar bu regülasyonun dışındadır. Piyasaya sunma tanımı 1 Ocak 2016 da 1253/2014 ve 1254/2014 sayılı regülasyonların yürürlüğe girmesinin ardından, AB sınırları içinde sadece yeni gereklilikleri karşılayan havalandırma cihazlarının satışına izin verilmektedir. Uzun teslim süreleri ve yüksek stok seviyeleri nedeniyle, fan üreticileri, son teslimat zamanından önce stoklarını eritemeyeceklerdir. Yasal tanıma göre, motorlu kanatlar bir kere fabrikadan çıktıktan sonra pazara piyasaya sunulmuş sayılmaktadır. Dolayısıyla regülasyon tarihinden önce müşteri tarafında stoklanan havalandırma cihazlarının kurulumunun yapılmasına ve devreye alınmasına izin verilmektedir. 1 Ocak 2016 da ErP direktifinin bir sonraki aşaması yürürlüğe girmiştir. Bu aşamada, bir binada veya binanın bir kısmındaki kullanılan havayı dış ortam havası ile değiştirmek için tasarlanan havalandırma cihazları düzenlenir.

4 3 ErP Direktifi 640/ / /2011 Hangi fanlar etkileniyor? 30 W ın üzerinden elektrik gücüne ihtiyaç duyan her tipten fan direktiften etkilenmektedir. Bu sebeple, Systemair gibi ciddi üreticilerin birçok fan modelini üretimden kaldırması veya regülasyona uygun hale getirmesi gerekmektedir. Systemair, gelecekte de farklı seçeneklerde eksiksiz model serileri sunmaya devam edecektir. EC motorlu fanlar ise halihazırda günümüz gerekliliklerinin tamamını karşılamaktadır. Hangi fanlar etkilenmiyor? Belirli bir koruma sağlamak amacıyla üretilmiş olan ve belli bir sıcaklık aralığının dışında kalan fanlar direktiften etkilenmemektedir. Bu tanıma aşağıdaki fanlar dahildir: Günlük havalandırma için kullanılmadığı sürece, tek kademeli duman tahliye fanları Ex-Proof fanlar Zararlı, korozif gazların tahliyesi için kullanılan fanlar Sürekli 100 C nin üzerinde havanın taşındığı fanlar 65 C nin üzerindeki ortam sıcaklıkları için olan fanlar Öte yandan, direktifin yürürlüğe girmesiyle birlikte yasal zorunluluk olmamasına rağmen birçok üretici, bu motorları da geliştirmek için uğraşacaktır. Motorlar için de ayrı bir Regülasyon var ( Motor Direktifi ) farkı nedir? 640/2011/AT sayılı ErP Uygulama regülasyonu daha önceden 2011 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu regülasyon, elektrik motorlarının, daha açık şekilde belirtildiğinde IEC standart motorlarında izin verilen minimum verimlilikleri belirlemektedir. Regülasyon sadece motorlar ile ilgilidir tarihinden itibaren sadece minimum IE2 verimlilik sınıfındaki (5,5 kw ve daha küçük olanlar) ve IE3 verimlilik sınıfındaki 7,5 kw ın üzerindeki asenkron motorlar piyasaya sürülebilmektedir. Sadece hız kontrolü ile birlikte kullanılmaları durumunda 7,5 kw ın üzerindeki motorlarda IE2 kullanımına izin verilmektedir(örn. frekans değiştirici). Standart IEC motorlar için aşağıdaki şartlar geçerlidir: 16 Haziran 2011 den itibaren: 0,75 kw ve daha üstü güçte motorlar için IE2 sınıfı 01 Ocak 2015 ten itibaren: 7,5 ila 375 kw arasındaki motor güçleri için IE3 veya IE2+FI 01 Ocak 2017 den itibaren: 0,75 ila 375 kw arasındaki motorlar için IE3 veya IE2+FI

5 ErP Direktifi 4 Konut dışı havalandırma ve konut tipi havalandırma cihazları için 1253/2014 sayılı Ecodesign AB direktifi Konut dışı havalandırma için klima santralleri; (NRVU*) > 250 [m3/saat] Ne anlama geliyor? Çift yönlü havalandırma cihazları (BVU) için: Bir binadaki dengelenmiş havalandırma sisteminde kullanılan klima santralleri (üfleme ve emiş fanları bulunan) ısı geri kazanım sistemine sahip olmak ve üfleme ve emiş tarafında filtreler içermek zorundadır. Ayrıca bu gereksinimler ile ilgili fanların kullandığı elektrik gücü sınırlanmıştır. Tek yönlü havalandırma cihazları (UVU) için: Hibrid havalandırma sisteminin bir parçası olan klima santralleri minimum statik fan verimliliğini, üfleme havasında F7 filtre sınıfını ve üfleme filtresi ile ilgili olan fanın maksimum güç gereksinimini karşılamak zorundadır. İstisnalar Bu regülasyon aşağıdaki durumlardaki havalandırma cihazlarına uygulanmaz: Elektrik gücü 30 W tan az olduğunda (hava akımı başına) Sadece gövdeden oluşan aksiyal veya santrifüj fanlar için Ex-Proof fanlar Günlük havalandırma için kullanılmadığı müddetçe, tek kademeli duman tahliye fanları Sürekli 100 C nin üzerinde havanın taşındığı fanlar 65 C nin üzerindeki ortam sıcaklıkları için olan fanlar -40 C nin altındaki hava veya motor çevresindeki sıcaklık olması durumu 1000V AC veya 1500V DC nin üzerindeki besleme gerilimi Zararlı, korozif gazların tahliyesi için kullanılan fanlar Dahili ısı pompası bulunan klima santralleri Mutfak davlumbazı uygulamaları dan itibaren konutsal olmayan havalandırma cihazlarına özgün Ecodesign gereklilikleri (2018 de ağırlaştırılacaktır) Çok hızlı kontrol (en az 3 kademe ve üstü) veya değişken hızlı çalışmaya uygun bütün fanlar. Kontrol cihazı dışarıda olabilir. Tüm çift yönlü havalandırma üniteleri (BVU) ısı geri kazanım sistemli (IGKS) olmak zorundadır. Tüm IGK sistemleri termal by-pass olanağına sahip olmalıdır (by-pass veya kumanda fonksiyonu olarak). IGKS minimum termal verimliliği:» run-around = daha yüksek verim için % 63 (2018 = % 68); daha yüksek verim katkısı hesaplama formülü: E = (ŋt_nwla ) * 3000» diğer tüm geri kazanım sistemleri = % 67 (2018 = % 73). daha yüksek verim katkısı hesaplama formülü: E = (ŋt_nwla ) * 3000 UVU için minimum fan verimlilği (ŋvu) miktarları» P 30 kw iken % 6.2 % * ln(p) + % 35.0 ve» P > 30kW iken % Run-around IGKS olan BVU lar için havalandırma bileşenlerinin maksimum iç özgül fan gücü W/(m3/san) de (SVLintlimit): qnom < 2 nf/s iken E * q /2 - F ve qnom 2 nf/s iken E - F» diğer IGKS li BVU için: qnom < 2 nf/s iken E * qnom/2 - F, ve qnom 2 nf/s iken E F» Filtreli kullanım için tasarlanmış UVU için 250. Üretici seçilen cihaza göre ilgili ErP verisini seçim çıktısı üzerinde sağlamak zorundadır. *NRVU: Non-Residential Ventilation Unit Önemli terim ve kısaltmalar: Klima santralleri (AHU) Kanat, motor ve gövdeden oluşur. Konut tipi havalandırma ünitesi (RVU) m 3 /saat aralığında hava debisi Konutsal olmayan havalandırma cihazı (NRVU) 1000 m3/saat in üstünde hava debisi -> 250 ile 1000 m 3 /saat arasındaki debi kapasitelerinde üretici ünitenin RVU mu yoksa NRVU mu olduğunu belirtmek zorundadır. Isı Geri Kazanımı sistemi (IGKS) çift yönlü havalandırma ünitesinin parçası Tek yönlü havalandırma cihazı (UVU) Sadece tek bir hava akımı olan (üfleme veya egzoz) havalandırma cihazı. Doğal hava üflemesi veya tahliyesi ile dengeli (aşırı veya düşük basınç). Çift yönlü havalandırma cihazı (BVU) Üfleme ve egzoz hava akımı olan havalandırma cihazı (hem üfleme hem de egzoz fanı olan). Çok hızlı çalışan (Çok kademeli işletim) En az 3 kontrol veya fazlası, artı sıfır (kapalı) Hız kontrollü Entegre veya harici kumanda ünitesi aracılığıyla kademesiz

6 5 ErP Direktifi Konut tipi havalandırma cihazları için 1253/2014 ve 1254/2014 sayılı AB direktifi (B2C, Etiketli) 1 Ocak 2016 dan itibaren minimum gereklilikler: Cihazların en azından kullandıkları elektrik kadar birincil enerji (elektrik ve ısı) tasarruf etmesi gerekir. 1 Ocak 2018 den itibaren minimum gereklilikler: Cihazların kullandıklarından önemli ölçüde daha fazla birincil enerji tasarruf etmesi gerekir konut binasının havalandırma ısıl gereksinimi yaklaşık yarıya inecektir A+ ile G arasında enerji verimliliği etiketi (bkz. Tablo 2) Enerji etiketi tüketicinin ürünleri kolayca karşılaştırmasına ve enerji verimliliği olan ürünleri seçmesine olanak sağlamalıdır. Diğer elektrikli ekipmanların aksine, konut tipi havalandırma ekipmanlarının etiketlerindeki enerji sınıfları hesaplanmış bir parametre olan özgün enerji tüketimi (SEC) tarafından belirlenir. Bu değer, ekipmanların yıllık m2 başına kw/saat cinsinden enerji tasarrufu potansiyelini göstermelidir. Tablo 2 SEC-sınıfı SEV in kwh/a.m² A+ (en yüksek verim) SEV < -42 A -42 SEC -34 B -34 SEC -26 C -26 SEC -23 D -23 SEC -20 E -20 SEC -10 F -10 SEC -0 G (en düşük verim) 0 SEC SEC değeri ve enerji sınıfı tayini. Isı geri kazanımlı konut tipi merkezi havalandırma cihazı Tablo 2 de gösterildiği gibi, bu sadece kullanılan elektrik gücü veya ısı geri kazanımı gibi bilinen parametrelerden etkilenmekle kalmayıp, önemli ölçüde işletim moduyla da ilgilidir. Yani bir X cihazı, talebe bağlı olarak işletildiğinde (örn. nem ve CO 2 sensörleri hava kalitesini etkilediğinde) zaman kontrollü veya manuel kontrollü bir modelden daha iyi enerji sınıfına ulaşabilir. Zaman kontrollü Talep kontrollü A + A B C A B C D Cihaz özelliği Ses güç seviyesi Ses basınç seviyesi (montaja bağlı olarak odadaki ses basınç seviyesi <30 db (A))

7 ErP Direktifi 6 Terimler Ecodesign Ecodesign,daha gelişmiş bir ürün tasarımı ile tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerin azaltılmasıdır. (2009/125/AT sayılı Direktif) ErP ErP Çevreye Duyarlı Tasarım kısaltmasıdır ve piyasaya sürülmüş ve/veya devreye alınmış olup, kullanımının bir şekilde enerji tüketimini etkileyeceği bir ürünü ifade eder. (2009/125/AT sayılı Direktif) IE Uluslararası Verimlilik kısaltmasıdır. Direktif AB bünyesinde direktif, üye ülkelerin ulusal kanunlarında uygulamak zorunda oldukları hukuki bir tasarruftur. Direktifleri nasıl uygulayacakları üye ülkelerin kendilerine bırakılmıştır. Regülasyon AB bünyesinde regülasyon, AB direktifinin aksine, tüm üye ülkelerde doğrudan geçerli olan hukuki bir tasarruftur. Buna göre, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyinin 2009/125/AT sayılı direktifinin uygulanması için komisyon un 30 Mart 2011 tarihli 327/2011 (AB) sayılı regülasyonu, 125 W ile 500 kw arasında elektrik gücü kullanan motorlarla çalışan fanlar için minimum verimlilik gerekliliklerini belirlemektedir. Isı geri kazanımsız merkezi egzoz fanı Isı geri kazanımsız egzoz sistemleri, tahliye edilen ısı kaybedildiğinden, ısı geri kazanımlı ünitelerden daha kötü derecelendirirler. Egzoz sistemleri için işletim modunun da enerji sınıfı üzerinde büyük bir etkisi vardır. Zaman kontrollü Talep kontrollü E F B C E F Cihaz özelliği Ses güç seviyesi Ses basınç seviyesi (montaja bağlı olarak odadaki ses basınç seviyesi <30 db (A))

8 Merkez Ofis Büyükdere Cad. No: 121 Ercan Han Kat: 3 Esentepe - Şişli / İstanbul Tel : Faks : Fabrika Tel : Faks : Ankara Bölge Müdürlüğü Tel : Faks : Gaziantep Bölge Satış Ofisi Tel : Faks : İzmir Bölge Satış Ofisi Tel : Faks : systemairhsk@systemairhsk.com.tr GmbH Ağustos 2016