KERESTEYE ALTERNATİF BAZI MÜHENDİSLİK ÜRÜNÜ AĞAÇ MALZEMELER; PARALEL ŞERİT KERESTE, TABAKALANMIŞ ŞERİT KERESTE VE AHŞAP I-KİRİŞ ÖZET

Transkript

1 III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Mayıs 2010 Cilt: V Sayfa: KERESTEYE ALTERNATİF BAZI MÜHENDİSLİK ÜRÜNÜ AĞAÇ MALZEMELER; PARALEL ŞERİT KERESTE, TABAKALANMIŞ ŞERİT KERESTE VE AHŞAP I-KİRİŞ Ramazan KURT 1, Vedat ÇAVUŞ 2, Hayrettin MERİÇ 3 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Endüstri Müh. Bölümü, Kahramanmaraş, rkurt@ksu.edu.tr 2 İzmir Çınarlı Anadolu Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, İzmir, vedatcavus@yahoo.com 3 Adıyaman Üniversitesi, Meslek Yüksek Okulu, Adıyaman, hmeric@adiyaman.edu.tr ÖZET Dünyada odun hammaddesine olan talep giderek artmakta iken mevcut orman varlığı ise gerek odun kalitesi gerek odun miktarı olarak günden güne azalmaktadır. Bu azalma karşısında orman endüstri ürünlerine olan talep gün geçtikçe artmaktadır. Artan odun hammaddesi ihtiyacı orman endüstrisini hızlı gelişen ağaç türlerine, küçük çaplı ve ekonomik değeri olmayan bazı odun hammaddesi kaynaklarının kullanımına yöneltmiştir. Bu yönelme sonucunda mühendislik ürünü ağaç malzemeler (MAM) ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada ülkemizde henüz tam anlamıyla tanınmayan MAM dan; Paralel şerit kereste (PŞK), Tabakalanmış Şerit Kereste (TŞK) ve ahşap I-kirişin üretimi ve kullanım yerleri, avantajları ve dezavantajları hakkında bilgi vermek amaçlanmıştır. Bu malzemelerin ülkemiz orman ürünleri endüstrisi ile tanıştırılması için daha fazla araştırma yapılmalı ve sektörün bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu da üniversiteler ve sanayinin işbirliğiyle sağlanabilir. Anahtar kelimeler: Mühendislik ürünü ağaç malzeme, Paralel şerit kereste (PŞK), Tabakalanmış şerit kereste (TŞK), Ahşap I-kiriş, SOME ENGINEERED WOOD PRODUCTS ALTERNATIVE TO LUMBER; PARALEL STRAND LUMBER (PSL), LAMINATED STRAND LUMBER (LSL), AND WOOD I- JOIST ABSTRACT While the demand for raw material of wood is increasing, the number of forest sources are decreasing both in terms of quality and quantity of wood.. Despite this increase the demand for forest products is increasing gradually. The increased need for raw material of wood channeled the forest industry to fast growing tree types, and using resources of raw material of wood which are of small scale and do not have any economic value. The result of this inclination has been engineered wood products (EWP). The aim of this article to give information about the production, using areas, advantages and disadvantages of Parallel Strand Lumber, Laminated Strand Lumber and Wood I-joist that are EWPs and they are not well known in our country. To introduce these products to our country s forest prodcuts industry, more research shoud be conducted and the sector should be informed. This may be possible with the cooperation of universities and the industry. Key words: Engineered wood products,, Paralel strand lumber (PSL), Laminated strand lumber(lsl), Wood I-Joist, 1772

2 1. GİRİŞ Dünya üzerinde en fazla fiyat artısına uğrayan malzemelerden biri olan ağaç malzemenin orman kesiminde uygulanan kısıtlamalar, çevre kuruluşlarının oluşturduğu baskılar, orman alanlarındaki azalmalar dolayısıyla tedarik edilmesi her geçen gün daha da güçleşmektedir. Fiyatlardaki bu artış ve aynı zamanda ağaç kontrüksiyon malzemesi olarak kullanılacak boyutlarda kerestelerin bulunabilme güçlüklerini beraberinde getirmiş ve bu malzemelerin değişik yollarla üretimini zorunlu kılmıştır. Bunun sonucunda daha küçük çaplı, hızlı gelişen, az bilinen ve ekonomik anlamda pek fazla değeri olmayan ağaçların orman endüstrisine mühendislik ürünü ağaç malzemeler (MAM) üretiminde kullanılması mümkün hale gelmiştir(mengeloğlu ve Kurt,2004). MAM ağaç şerit yongalarının, kaplamaların, kerestelerin, yada farklı formdaki ağaç liflerinin tutkallanmasıyla elde edilen büyük ve bütün bir kompozit malzeme olarak tanımlanmıştır (American Plywood Association, 1999). Bu ürünler sayesinde tomruktan yararlanma yüzdesi artmıştır. MAM kereste ya da diğer ağaç malzeme yapı ürünlerine göre bir çok avantaja sahiptir. Boyutsal stabilite ve direnç özellikleri yüksektir. Üretimleri kontrol edilebildiğinden fiziksel ve mekanik özelliklerinde daha az değişkenlik gösterirler (Carrick ve Mathieu, 2005). Piyasadaki rekabet ve yeni teknolojilerin daha önce pahalı ya da imkansız olan üretimlere olanak sağlaması MAM ın gelişmesindeki en önemli etkenler olarak sıralanabilir (Kurt ve Mengeloğlu,2008). MAM ların ortaya çıkması ve gelişimi bu ürünleri geleneksel olarak üretilen ağaç malzemeye göre daha avantajlı hale getirmiştir. MAM ların sağladıkları bazı avantajları Berglund ve Rowell (2005) aşağıdaki şekilde özetlemiştir. 1. Daha küçük boyutlardaki ağaçların kullanılması 2. Diğer üretim süreçlerinden atık olarak çıkan odun parçacıklarının kullanılması 3. Odunun bünyesinde bulunan ve istenmeyen kusurların arındırılması veya dağıtılması 4. Daha az şekil değiştiren biçimlerde bileşenlerin üretilmesi 5. Kompozitleri daha da geliştirerek keresteden daha iyi özellikler taşıyan ürünler üretilmesi 6. Değişik şekillerde kompozitler elde edilmesi MAM ürünlerinden olan yapısal kompozit keresteler; paralel şerit kereste (PŞK), tabakalanmış şerit kereste (TŞK), tabakalanmış kaplama kereste (TAK) olarak sıralanabilir. MAM ilk olarak Amerika Birleşik Devletlerinde üretilmiştir. İlk önce Tabakalanmış Kaplama Kerestenin üretilmiş daha sonraları bu üretimi (PŞK) ve tabakalı şerit kereste üretimi takip etmiş ve elde edilen ürünler hızla geleneksel olarak üretilen kerestenin yerini almıştır. Bunlar odun kaynaklarının etkili kullanımı ve maksimum direnç ve dayanıklılık için tasarlanarak üretilmişlerdir (Winistorfer ve Steudel, 2002). 2. PARALEL ŞERİT KERESTE (PŞK) PŞK, 1970 lerde MC. Millan Bloede Ltd de, gövde çapı küçük olan veya düşük kaliteli keresteyi güçlü keresteye dönüştürebilme girişiminin sonucunda geliştirilmiştir. PŞK, ilk olarak 1984 yılında pazara sunulmuş ve değişik endüstrilerde kullanılmaya başlanmıştır. American Society for Testing and Materials PŞK yi, kaplama şeritlerin son 1773

3 ürününün boyuna paralel olarak yerleştirililerek sıcaklık ve basınç altında preslenmesiyle kereste formu verilmiş bir ürün olarak tanımlamaktadır (Liu ve Lee, 2003). PŞK, Parallam ticari adıyla bilinmekte ve pazarlanmaktadır. Genel görünümü Şekil 1 de verilmiştir. Şekil 1. Paralel şerit kerestenin genel görünümü (Trus Joist, 2005) PŞK nın üretimi basamakları şekil 2 de verilmiştir. PŞK, 3 mm kalınlığında ve 19 mm genişliğinde kesilmiş şerit kaplamalardan üretilir. Bu şerit kaplamaların boyu en az 0.6 m uzunlukta olmak zorundadır. Üretim sürecinde kontraplak ve TAK üretiminden arta kalan malzemelerden de yaralanılabilir (Hernandez vd., 1999). Şekil 2. Paralel şerit kerestenin üretimi (Geoffrey, 2003) Soyma yöntemi ile elde edilen kaplamalar % 4-6 rutubete kadar kurutulduktan sonra 19 mm genişliğinde şeritler halinde giyotinde kesilmektedir. Elde edilen şeritlerin, odunun doğal yapısında bulunan ve istenmeyen budak, lif kıvrıklığı gibi kusurlardan arındırılması üretildiği fabrikanın özelliklerine göre görsel veya ultrasonik metotla yapılmaktadır (Geoffrey, 2003). Bu işlemi kaplamalara tutkal sürme işlemi takip etmektedir. Genellikle PŞK üretiminde suya ve dış ortam şartlarına dayanıklı termoset tutkallar (tipik olarak fenol rezorsin formaldehit) kullanılmaktadır. Tutkallanan kaplama 1774

4 şeritlerinin lifleri son ürünün boyuna paralel olarak yerleştirilmekte ve taslak haline getirilmektedir. Taslak PŞK, yüksek basınçtan oluşan bir yapışma işlemi için sürekli preslere gönderilir. Tutkalın mikrodalga ile kurutulması taslakların iç ve dış kısmında hızlıca kuruma sağlar (Nelson, 1997). Küçük parçalardan yapılan PŞK nin uzunluğu 20 m ye kadar ulaşabilir. PŞK T kirişi gibi yapısal şekillerde kullanılacaksa ikinci bir yapıştırma işlemi gerekir (Nelson,1997). PŞK nin üretilmesinden sonra kenar kesme, boy kesme, zımparalama, kalite kontrol ve markalaması yapılarak ürün ambalaj ve sevkıyata hazır hale getirilir (Çavuş,2008). Şekil 3. Paralel şerit kerestenin kullanım alanları (Trust joist, 2005) PŞK bina yapımlarında kiriş, kolon başlık olarak (Şekil 4) kullanılmaktadır (Trust Joist, 2005). Ayrıca ahşap köprü yapımında köprü altı döşemesi, köprü korkuluğu, köprü kiriş ve kolonu olarak kullanılmaktadır. Liu ve Lee (2003) ve Nelson (1997a) ye göre PŞK nın avantajları; 1. PŞK üretiminde normal kerestede görülen budak ve lif kıvrıklığı gibi kusurlara nadiren rastlanır ve bu özellikleri kereste ile karşılaştırıldığında daha homojendir. 2. PŞK, tabakalanmış kaplama kereste için bilinen avantajların tümüne sahiptir. 3. PŞK, koruyucu ve yanma geciktirici emprenye madde uygulamalarını hızlı kabul eder. 4. Taşıma kurallarının elverdiği boyuta kadar üretilebilirler. 5. PŞK üretiminde odun lifleri daha verimli kullanılır. 6. PŞK ve TAK bir arada kullanarak sinerji oluşturulabilir. Nelson (1997a) ye göre PŞK nın dezavantajları; 1. PŞK teknolojisi tomrukların soyulabilmesi ile sınırlıdır. 2. Üretimle ilgili konularda profesyonel mühendislere ihtiyaç duyulur. 3. PŞK aynı boyutlardaki bir TAK dan daha ağırdır. 4. PŞK nın üretiminde kullanılan şeritler tutkal ve basınç altında yapıştırıldığından dolayı yoğunluğu keresteye göre daha fazladır. Bu durum PŞK nın diğer kereste alternatiflerine göre işlenmesini zorlaştırır. 5. Geniş boyutları yüzünden birleştirmelerin metal plaka ve cıvata ile yapılması gereklidir. 6. Geniş enine kesit uygulamalarına ihtiyaç duyulduğunda ikinci bir yapıştırma gereklidir. 1775

5 7. PŞK üretimi için ve son ürünlerin depolanması için daha fazla yatırım gerektirir. 3. TABAKALANMIŞ ŞERİT KERESTE (TŞK) Tabakalanmış şerit kereste (TŞK), 1990 lı yıllarda MC. Millan Bloede Ltd de, gövde çapı küçük olan ağaçlar ve düşük kaliteli keresteden daha yüksek oranda yararlanabilme düşüncesinin sonucunda ortaya çıkmış ve üretimine 1991 yılında başlanmıştır. TŞK nın ilk fabrikası Deerwood Minnesota da kurulmuştur. TŞK ürünleri Kuzey Amerika da Timberstrand ve Avrupa da Intralam olarak pazarlanmaktadır (Nelson, 1997). Ağaç malzemeden elde edilen tutkallanan şerit yongaların son ürünün boyuna paralel yönlendirilerek basınç altında sıkıştırılmasıyla elde edilen yapısal kompozit bir malzemedir. TŞK masif keresteden daha güçlü özellikleri nedeniyle masif keresteye göre daha cazip bir üründür (Moses vd., 2003). Tabakalanmış şerit kerestenin üretimi Şekil 4 te verilmiştir. Şekil 4. Tabakalı şerit kereste üretimi (Nelson, 1997a) TŞK, ağaç kabuklarını hariç tutarak dönen bıçaklar ve yongalama teknolojisi ile yapılan yönlendirilmiş şerit yonga levha (OSB) üretiminde kullanılan teknolojiye benzer bir teknoloji kullanılarak üretilir. OSB ile TŞK yaklaşık olarak aynı kalınlıkta 0,0762 cm - 0,127 cm yongaların kullanılmasına rağmen yönlendirilmiş şerit yonga levha için kullanılan yongaların uzunluğu 7,62-15,24 cm iken TŞK için kullanılanların uzunluğu ise 30 cm.dir. TŞK nın boy yönündeki direncinin nedeni; kullanılan yongaların uzunluğu son ürünün boyuna paralel olarak (Şekil 5) yönlendirilmiş olması ve formasyonudur. İstenmeyen artık yongalar üretim içerisinde yakıt olarak kullanılabilir (Nelson, 1997). TŞK, konut ve ticari yapılarda taşıyıcı eleman olarak kullanılabilir. 1776

6 Şekil 5. Tabakalanmış şerit kerestenin genel görünümü ve kullanım alanları (Trust joist, 2005) TŞK nın avantajları Nelson (1997a) ye göre beş ana gruba ayrılmıştır. 1. TŞK nın üretimi, TAK ve PŞK gibi soyulabilir tomruklarla sınırlı değildir. 2. TŞK nın üretimde daha küçük ve eğri tomruklar, bodur ağaçlar, sarı kavak ve hızlı büyüyen ağaç türleri üretimde kullanılabilir. Bundan dolayı TŞK nın teknolojisi diğer MAM teknolojilerine göre odunu daha etkin kullanır. 3. Preslemede, buharlama enjeksiyon sistemi kullanımı TŞK nın direncini arttırmaya izin verir. TŞK nın üretiminde yongaların stratejik yerleştirilmesi sonucunda TŞK nın enine kesitteki direnci arttırılabilir. 4. Koruyucu maddelerin eklenmesi üretim süreci içerisinde yapıldığından kereste ve diğer MAM ların üretiminde olduğu gibi ikinci bir işlem gerekmez. 5. TŞK nın birleştirme gücü, çivi tutma gücü, mekanik birleştirme performansı mükemmeldir. Ayrıca PŞK avantajları da bu avantajlara dahil edilebilir. TŞK nın dezavantajları (Nelson, 1997); diğer MAM ürünlerinde olduğu gibi üretim için büyük bir yatırım gerektirmesi ve buharlama enjeksiyon sistemiyle presleme sonucu TŞK nın yoğunluğunu arttırdığından dolayı boyutsal stabilitesi ve kalınlık yönünde şişmesi, TAK ve PŞK kadar iyi değildir. 4. AHŞAP I-KİRİŞLER Ağaç esaslı levhaların ağ (web) ve keresteleri flanş (flnage) olarak kullanarak yapısal eleman üretimi 1940 yılından sonra savaşla ilgili araştırmalar kapsamında ağaç malzemeden hava taşıtları yapımıyla gelişmiştir (Nelson, 1997). Ahşap I-Kirişler (Şekil 6) 1960 lı yılların sonundan beri özel uygulamalar için üretilmektedir. Yer döşeme ve çatı sistemlerinde kullanılan bu kirişlerin kesitlerinin -I- şeklinde olmasından dolayı ortak olarak I-Kiriş olarak isimlendirilmektedir (Leichti vd., 1990). 1777

7 Şekil 6. ahşap -I- kirişin genel görünümü kullanım alanları (Trust Joist, 2005) Ahşap I-Kirişler; keresteden veya TAK flanşlarla kontraplak veya OSB den elde edilen ağ elemanlarının tutkallanması ile elde edilen MAM dir. Çeşitli ölçülerde üretilen ahşap I-Kirişler istenilen konut ve ticari konstruksiyonlarda kullanılmaktadır. Performans özelliklerinin arttırılmış olması, değişik genişlik ve boy uzunluklarında olmaları, bu malzemelerin yenilenebilir olmaları, hafif olmaları ve diğer kiriş sistemleri ile karşılaştırıldıklarında daha ucuz olmaları yaygın olarak kullanımlarını ortaya çıkarmıştır (Gagne,2000). Şekil 7. I-Kiriş üretim aşamaları (Nelson, 1997b) Detaylı üretim süreci Şekil 7 de verilen ahşap I-Kirişin üretim süreci bir üreticiden diğerine ufak detaylarda değişkenlik göstermekle birlikte genel olarak üretim aşamaları aşağıdaki gibidir. Ağ elemanlarının kesme ve ölçülendirmesi Ağ elemanlarına lamba açılması ve gerektiğinde boyuna birleştirme Flanşları kesme ve ölçülendirme Flanşlara kanal açma ve gerektiğinde boyuna birleştirme Tutkallama 1778

8 Birleştirme ve basınç uygulama Boy kesme Tutkal kurutma Depolama ve nakliye Üretim süreci flanşların ve ağ elemanlarının kesme ve ölçülendirilmesiyle başlar. Flanşların kenarlarındaki kanallar ağ elemanlarına açılan lambaların uyacağı şekilde biçimlendirilir. Daha sonra flnaşlar tutkallanarak ağ levhalarına yerleştirilerek birbirleriyle preslenir. Preslenmiş I-kirişler istenilen uzunluğa göre kesilir ve tutkalın tam kuruması için fırınlara sokulur. Kalite kontrol süreci flanşlar ve ağ levhalarının birleştirmelerinin düzgünlüğünü ve yapışma kalitesini belirlemek amacıyla yapılır (SBA,2005). Genellikle üretimde fenolik tutkallar kullanılmaktadır (Lam,2001). Ahşap I-Kirişler 241 mm genişlikten 508 mm genişliğe kadar üretilebilir. Özel sipariş üzerine bu genişlik ölçüsü 762 mm ye kadar üretilebilir. Ahşap I-Kirişlerin flnaşları genellikle 38 mm kalınlıkta ve mm arasında değişen genişliktedir. Ağ levhalarının kalınlıkları ise 9,5 mm ile 12,7 mm arasındadır. Ahşap I-Kirişlerin ağırlığı ise yaklaşık olarak her metrede 3 kg olmak üzere en büyük genişlikte ise her metrede 9 kg dır (AFPA, 2006). Ahşap I-Kirişler; flanşları temel olarak alındığında TAK dan ve keresteden yapılanlar olarak iki ana gruba ayrılırlar. Keresteden yapılmış flanşlar görsel olarak sınıflandırılabileceği gibi makine ile de sınıflandırılabilirler. Ağ malzemesi ise ilk zamanlarda kontrplak ana malzeme idi, daha sonraları ise OSB nin ortaya çıkması ile büyük oranda kullanım bu malzemeye yönelmiştir. Ahşap I-Kirişlerin üretiminde daha çok özel sınıf OSB kullanılmaktadır (Spelter, 1997). Hermelin (2006) ya göre ahşap I-Kirişlerin avantajları; 1-Yüksek dayanıklılık ve elastikiyete sahiptirler, 2-Kolay bulunabilirler, 3-Maliyetleri düşüktür, 4-Ağırlıkları düşüktür, 5-Boyları uzundur, 5-Diğer yapı malzemeleri ile karşılaştırıldıklarında çevreye zararlı değildirler, 6-İhtiyaç duyulduğunda delik delinebilirler ve istenilen ölçüde kesilebilirler. Ahşap I-kiriş ile diğer ahşap kirişler sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılır ve bu iki ürün birbirinin aynısı olarak kabul edilir. Tasarımlarında ağaç malzemeyi etkin şekilde kullanımları en önemli benzerlikleridir. Üreticiler, mühendisler, inşaatçılar bu iki ürünü, birbirlerinden çok farklı olan tasarım ve montaj gereksinimlerini dikkate alarak ayırırlar (AFPA, 2006). Ahşap I-kirişlerin kalıplaşmış tasarım özelliklerine sahip olmaları, istenilen boyda üretim sırasında uç uca eklenerek üretilebilmeleri ve prefabrik olarak üretilip şantiyelere gönderilebilmeleri gibi özellikleriyle diğer ahşap kirişlerden ayrılırlar. 5. SONUÇLAR MAM ların üretiminde hızlı gelişen ağaç türlerinin, küçük çaplı ve ekonomik değeri olmayan bazı odun hammaddesi kaynaklarının kullanılması ülkemiz orman endüstrisine artı bir değer kazandıracaktır. PŞK ve TŞK üretimi kolayca kontrol edilebilir. Bu nedenle normal kerestede görülen budak, çıkıntı ve lif kıvrıklığı gibi kusurlara nadiren rastlanması 1779

9 elde edilen ürünün fiziksel ve mekanik özellikleri üzerinde büyük etki göstermektedir. Kullanım yerine göre değişik yapıştırıcı kullanılması, yanmaya ve neme karşı koruyucu madde uygulamanın kolay ve normal keresteye göre verimli olması bu ürünlerin kullanım yeri seçeneklerini arttırmaktadır. Ahşap I-Kirişler çevreye yararlı bir ürün olma, ucuz ve hafif olmalarının yanında direnç özelliklerinin artırılması, istenilen boyda üretilebilmeleri gibi avantajları ile prefabrik konut ve ticari konstrüksiyonlarda kullanılan önemli bir malzemedir. Bu ürünler ticari, endüstriyel yapılarda ve konut yapımında kullanılabilirler. Ülkemizde pek fazla tanınmayan ve seri olarak üretilmeyen bu ürünlerin, orman endüstrisi ile tanıştırılması için pazar tahminin yapılması, seri üretiminin teşvik edilmesi için fiziksel, mekanik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi, depreme dayanıklı konut yapımında alternatif bir malzeme olarak kullanıma sunulabilmesi için sektörün bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu konudaki projelerin ilgili kurumlarca desteklenmesi ve üniversite ile sanayinin işbirliği ile sağlanabilir. 6. KAYNAKLAR Afpa, Wood I-joist awarness guide. American Forest & Paper Association, Washington, DC. American Plywood Association, Oriented Strand Board. Form No: W408, Tacoma. Berglund, L. ve Rowell, R Wood composites. In: Handbook of wood chemistry and wood composites. CRC Press LLC. s: Carrick, J. Ve Mathieu, K., Durability of laminated veneer lumber made from blackbutt (Eucalyptus Pilularis). International Conference On Durability of Building Materials and Components; Lyon, France. Çavuş, V., I-214 (Populus X Euramericana) melez kavak klonundan iki farklı tipte (FF ve ÜF) tutkal kullanılarak imal edilmiş paralel şerit kerestenin (PŞK) bazı fiziksel ve mekanik özellikleri. Kahramanmaraş Sütçü imam Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Gagne, S., Fiber reinforced plastic joist for the construction industry, A feasibility study. thesis Master of Science Civil and Environmental Engineering, University of Wisconsin, Madison. Geoffrey, S., The design of a Parallam Bridge deck. Master of Science Thesis in Civil and Environmental Engineering, West Vitginia University. Hermelin, R Structural mechanics. KFS I, Lund, Sweden. Kurt, R. Mengeloğlu, F Okaliptus Odununun Kullanımında Yeni Alanlar. I. Ulusal Okaliptüs Sempozyumu, Tarsus, s: Lam, F., Modern structural wood products, Progress in Structural Engineering and Materials 3(), Leichti, R., Falk, R. Laufenberg, T., Prefabricated wood l-joists: an industry overview. Forest Products Journal, 40(3), Liu,Y ve Lee, W.C., Selected properties of paralel strand lumber made from southern pine and yellow poplar. Holzforschung, 57(2), Mengeloğlu, F. ve Kurt, R., Mühendislik Ürünü Ağaç Malzemeler Tabakalanmış Kaplama Kereste (TAK) ve Tabakalanmış Ağaç Malzeme (TAM). KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(1), Moses, D., Prion, H., Boehner H., Li, W., Composite behavior of laminated strand Lumber. Wood Science and Technology, 37(1),

10 Nelson, S., 1997a. Structural Composite Lumber. In: Engineered Wood Products: A guide for specifiers, designers and users, PFS Research Foundation, Madison, s:6: Nelson, S., 1997b. Wood I-Joist. In: Engineered Wood Products: A guide for specifiers, designers and users, PFS Research Foundation, Madison, s:4: SBA, OSB Performance by design, Oriented strand board in wood frame construction. Structural Board Association. Spelter,H. McKeever, D. Durbak, I., Review of wood-based panel sector in United States and Canada. Forest Products Laboratory General Technical Report FPL GTR 99. United States Department of Agriculture Forest Service. Trus Joist, Guidelines for Preservative Treatment of Trus Joist Engineered Lumber Products. Trus Joist MacMillan 2005 firma broşürü. Winistorfer, S., Steudel, H., Issues for structural composite lumber industry. Forest Products Journal, 47(1),