AYYILDIZLI PULLAR ( )... DULOZ Pulları

Transkript

1 Ayyıldızlı Osmanlı İmparatorluğu pulları 1863 ile 1882 yılları arasında basılmışlardı.kalıpların Fransız bir kalıpcı Mösyö Duloz tarafından hazırlanmasından dolayı bu pullara Duloz pullarıda denilmektedir. Bu pullar belirtilen tarih aralığında toplam 6 değişik tip olarak basılmışlar ve gerek posta gerekse vergi (takse-tax) amaçlı kullanılmışlardır.bu pulların 6 değişik tipi olmasına rağmen bu pulların bazı ortak özellikleri mevcuttur. Pulun değeri 4 köşede Eliptik bant ve üzerinde tip bilgileri (siyah) Ay yıldız ve Şua Bu pullarda zemin baskısı olarak dört köşede rakamlarla (arapça) pulun maddi değeri yazılıdır,orta kısmında yukarıya doğru bakan bir ay ve yıldız mevcuttur,ayyıldızın etrafında eliptik bir bant ve bu bantın üzerinde siyah baskı (tip baskısı) (alt-üst,sağ-sol) bulunmaktadır.bu siyah baskının üst kısmındaki (DEVLET yazısı) yazı farklılıkları bu pullardaki tiplerin ayırt edilebilmelerinde kullanılmaktadır.aşağıda 6 tipinde şekilleri gösterilmiştir. Pulların baskılarına özen gösterilmediği için pek çok renk farklılıklarına,üst üste baskılara,lekelere,kayık baskılara,dantel hatalarına ve buna benzer bir çok erörlere(hatalar) rastlanmaktadır.bazı posta merkezlerinde yeterli sayıda pul bulunmamasından dolayı pullar makas ile ikiye kesilerek yarım olarakta kullanılmışlardır.ayrıca bu pulların pek çok sahteleride basılmış ve kullanılmıştır. Bu pulların pek bilinmeyen ve Türkçe kataloglarda veya kaynaklarda belirtilmeyen fakat Alman Micheil kataloğu Turkiye kısmında belirtilen başka bir farklılığıda mevcuttur.bu pulların 5 kuruşa kadar olan serileri ile bu değerin üzerinde olan serileri arasında şekilsel ve dokusal bir farklılık mevcuttur.bu farklılıkları aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. 1

2 Köşelerdeki lale-boynuzlar farklıdır Eliptik banttaki dokular farklıdır. 5 kuruşa kadar olan Pullar 5 kuruş ve üzeri olan pullar Şimdi Duloz pullarındaki tipleri incelemeye başlayalım..bu yazımın sonunda kendi koleksiyonumda bulunan bazı örneklerinide,yardımcı olması amacı ile belirtim. TİP I : DULOZ PULLARINDA TİPLER: 2

3 13 ocak 1865 tarihinde posta ve takse pulları olarak değişik değerde ve renklerde 12 ½ dantel ölcüsünde basılmışlardır.posta serisi toplam 8 değişik değerden (10 para ile 25 kuruş) oluşmaktadır.bunlar; 10 para koyu yeşil... (Pulko 13, İsfila 21) 20 para turuncu sarı... (Pulko 14, İsfila 22) 20 para sarı Şuasız...(Pulko 15, İsfila 23)...(Şuasız-yıldızın parıltı cizgileri yok) 1 kuruş leylak- gri... (Pulko 16, İsfila 24) 1 kuruş leylak (şuasız)... (Pulko 17, İsfila 25) 2 kuruş mavi...(pulko 18, İsfila 26) 5 kuruş karmen...( Pulko 19, İsfila27) 25 kuruş turuncu kırmızı (Pulko 20, İsfila 28) DULOZ TİP I Posta Serisi Serinin en değerli pulu 25 kuruşluk turuncu puldur,bundan dolayı çok sayıda sahtesi mevcuttur. 10 para yeşil pul ile ilgili Pulhan-68 kataloğunda 2 değişik tip-varians dan bahsedilmektedir.bu varians 10 paranın yazılışı ile ilgilidir ve aşağıda şekilleri belirtilmiştir. Varians 1. Varians 2. Bu varians diğer kataloglarda ve kaynaklarda belirtilmemiştir. TAKSE (vergilendirme) pulları toplam 6 değişik değerde basılmış (10 para ile 25 kuruş) bunlardan 10 para değerindeki pul (Pulko:21A,İsfila:29) piyasada kullanılmamıştır. 10 Açık-Kahve... (Pulko 21A, İsfila 29- nonemi-not issued) 20 Kahve... (Pulko 21, İsfila 30) 1 kuruş kahve...(pulko 22, İsfila 31) 2 kuruş Turuncu kahve..(pulko 23, İsfila 32) 5 kuruş Turuncu -kahve.( Pulko 24, İsfila 33) 25 kuruş kahve...(pulko 25, İsfila 34) 3

4 DULOZ TİP I... TAKSE Serisi TİP II tarihinde posta ve takse pulları olarak değişik değerde ve renklerde 12 ½ dantel ölcüsünde basılmışlardır.posta serisi toplam 6 değişik değerden (10 para ile 25 kuruş) oluşmaktadır.bunlar; 10 para zeytin- yeşil... (Pulko 26, İsfila 35) 20 para saman sarısı...(pulko 27, İsfila 36) 1 kuruş gri-leylak... (Pulko 28, İsfila 37) 2 kuruş gri-mavi... (Pulko 29, İsfila 39) 5 kuruş karmen... (Pulko 30, İsfila 40) 25 kuruş turuncu kırmızı (Pulko 31, İsfila 38 ) Bu seriden sadece 2 ve 5 kuruş değerinde olan pullar postada kullanılmış,diğerleri kullanılmamışlardır.(not :Pulhan68 kataloğunda 25 kr luk pulu kullanılmadığına ait bir bilgi mevcut değildir.) 25 kuruş değerinde olan pulun tirajı sadece 1500 adettir.bundan dolayı çok sayıda sahtesi mevcuttur. TİP II. POSTA Serisi TAKSE (vergilendirme) pulları toplam 5 değişik değerde basılmıştır.bunlar, 4

5 20 para Açık kahve...(pulko 32, İsfila 45) 1 kuruş Açık kahve.. (Pulko 33, İsfila 41) 2 kuruş Açık kahve...(pulko 34, İsfila 42) 5 kuruş Açık kahve...( Pulko 35,İsfila 43) 25 kuruş Açık kahve...(pulko 36, İsfila 44) Bu seriden sadece 20 para değerinde olan pul postada kullanılmış,diğerleri kullanılmamışlardır.( Pulhan a göre 25 kuruşluk puldan Türkiye de sadece 8 adet mevcuttur.) TİP II. TAKSE Serisi TİP III ile 1873 yılları arasında çeşitli değerlerde ve değişik dantel ölçülerinde çıkartılmışlardır.bunlar, yılında çıkartılan 7 adetlik 13 ¼ dantel ölçülü posta serisi (Not 1 : Pulko ve Pulhan68 kirli-kahve pula ayrı bir katalog numarası vermiştir.) (Not 2: Pulko ve Pulhan68 dantel ölçüsünü 13 ½ olarak belirtmiştir.) 10 para pembe-leylak... (Pulko 37, İsfila 46) 10 para kirli kahve...(pulko 37a) 20 para yeşil...(pulko 38, İsfila 47) 1 kuruş kahve-sarı... (Pulko 39, İsfila 48) 2 kuruş kiremit... (Pulko 40, İsfila 49) 5 kuruş mavi... (Pulko 41, İsfila 50) 5 kuruş gri... (Pulko 42, İsfila 62) (not: İsfila tarih olarak 1869 yılını belirtmiştir) 25 kuruş kiremit kırmızı (Pulko 43, İsfila 51 ) 5

6 TİP III.POSTA Serisi 13 ¼ Dantel yılında çıkartılan 10 adetlik (5 adet kiremidi çerçeveli-5 adette kahve çerçeveli ve yazılı) 13 ¼ dantel ölçülü Takse serisi, A- Çerceve ve yazıları Kiremidi 20 para kahve...(pulko 45, İsfila 52) 1 kuruş kahve.. (Pulko 46, İsfila 53) 2 kuruş kahve...(pulko 47, İsfila 54) 5 kuruş kahve...(pulko 48, İsfila 55) 25 kuruş kahve...(pulko 49, İsfila 56) B- Çerceve ve yazıları Kahverengi 20 para kahve...(pulko 45a, İsfila 57) 1 kuruş kahve.. (Pulko 46a, İsfila 58) 2 kuruş kahve...(pulko 47a, İsfila 59) 5 kuruş kahve...(pulko 48a, İsfila 60) 25 kuruş kahve...(pulko 49a, İsfila 61) TİP III. TAKSE Serisi..Dantel 13 ¼ - Kiremidi TİP III. TAKSE Serisi..Dantel 13 ¼ - Kahve yılları arasında çıkartılan 9 adetlik /2 (Düzensiz )dantel ölçülü posta serisi.bu pulların perforasyonlarına özen gösterilmediği için 5 ile 11 ½ arasında değişmekte olan dantel ölçüleri mevcuttur.o zaman matbanın elinde bir zımba makinası olmadığından pulların dantelleri bir dikiş makinası ile yapılmıştır. (Not: Pulko renk farklılığı bulunan 10 para değerindeki pula ayrı bir katalog numası vermiştir) 6

7 10 para kahve-koyu bej... (Pulko 50, İsfila 69) 10 para kahve-leylaki... (Pulko 50a, İsfila 74) 10 para pembe-leylaki... (Pulko 50b, İsfila 73) 10 para gri-leylak... (Pulko 50c) 20 para yeşil...(pulko 51, İsfila 70) 1 kuruş sarı...(pulko 52, İsfila 71) 2 kuruş kiremit... (Pulko 53, İsfila 75) 5 kuruş mavi... (Pulko 54, İsfila 80) (Basım yılı1872 dir.) 5 kuruş gri... (Pulko 55, İsfila 72) 25 kuruş kiremit kırmızı... (Pulko 56, İsfila 79) (Basım yılı1872 dir.) TİP III. POSTA Serisi...Düzensiz Dantel 5-11 ½ yılları arasında çıkartılan 9 adetlik (4 adet kırmızı kahve çerçeveli-5 adette koyu kahve çerçeveli ve yazılı) düzensiz dantel ölçülü (5 11 ½) Takse serisi, A- Çerceve ve yazılar Kırmızı kahve. 20 para kahve...(pulko 57, İsfila 63) (Not:İsfila basım tarihini 1870 vermiştir.) 1 kuruş kahve.. (Pulko 58, İsfila 64) (Not:İsfila basım tarihini 1870 vermiştir.) 2 kuruş kahve...(pulko 59, İsfila 65) (Not:İsfila basım tarihini 1870 vermiştir.) 5 kuruş kahve...(pulko 60, İsfila 76) (Not:İsfila basım tarihini 1872 vermiştir.) TİP III. TAKSE Serisi..Düzensiz Dantel 5-11 ½ -Kırmızı kahve B- Çerceve ve yazılar Koyu - Kahverengi 20 para koyu kahve...(pulko 57a, İsfila 66) (Not:İsfila basım tarihini 1870 vermiştir.) 1 kuruş koyu kahve.. (Pulko 58a, İsfila 67) (Not:İsfila basım tarihini 1870 vermiştir.) 2 kuruş koyu kahve...(pulko 59a, İsfila 68) (Not:İsfila basım tarihini 1870 vermiştir.) 5 kuruş koyu kahve...(pulko 60a, İsfila 77) (Not:İsfila basım tarihini 1872 vermiştir.) 25 kuruş koyu kahve...(pulko 61a, İsfila 78) (Not:İsfila basım tarihini 1872 vermiştir.) 7

8 TİP III. TAKSE Serisi..Düzensiz dantel 5-11 ½ -Koyu kahve yılında çıkartılan 5 adetlik /2 dantel ölçülü posta serisi. (Not:İsfila 10 para değerindeki zeytuni renkli pulu,pulko da 2 kuruşluk kiremit renkli pulu kataloklarında göstermemiştir) 10 para leylak-menekşe... (Pulko 37A, İsfila 81) 10 para kirli menekşe-erguvani (Pulko 37AA, İsfila 83) 10 para zeytuni...(pulko 37AB, ) (Not:İsfila kataloğunda yoktur) 10 para açık gri-bej -sarı... (Pulko 37AC, İsfila 84) 2 kuruş kiremit... (İsfila 82) (Not: Pulko kataloğunda yoktur) TİP III. POSTA Serisi... Dantel ½ TİP IV tarihinde posta pulları olarak değişik değerde ve renklerde 13 ½ dantel ölcüsünde basılmışlardır.posta serisi toplam 5 değişik değerden (10 para ile 1 kuruş) oluşmaktadır. (Not :İsfila 10 para değerindeki pula Pulko ve Pulhan68 den farkı olarak 3.bir numara vermiştir) 8

9 (Not 2: İsfila 1 kuruşluk pulun osmaniye kelimesi (sol taraftaki yazı) farklılığını ayrı bir numara ile belirtmiştir.(pulko ve Pulhan68 de böyle bir ayrım yoktur) Bunlar; 10 para leylak... (Pulko 62, İsfila 85) (İsfila basım tarihini 1874 olarak vermiştir) 10 para mor... (Pulko 62a, İsfila 86) 10 para leylaki pembe (İsfila 87) 20 para yeşil...(pulko 63, İsfila 88) 1 kuruş turuncu... (Pulko 64, İsfila 89) 1 kuruş turuncu... (İsfila 90) TİP IV. POSTA Serisi... Dantel -13 ½ TİP V tarihinde posta pulları olarak değişik değerde ve renklerde 13 1/2 dantel ölcüsünde basılmışlardır.toplam 5 değişik değerden (1/4 pre ile 5 pres) oluşmaktadır. (Not : 2 pres değerindeki pul ortadan ikiye kesilerek 1 kuruş olarakta kullanılmıştır) (Not 1: 5 pres lik pulda basım sırasında kalıp hatalarından dolayı Prc, Prcs, Pics şeklinde gözükenleride mevcuttur) (Not 2 : İsfila dantel ölçüsünü 13 ¼ olarak belirtmiştir) Bunlar; ¼ pre (10 para üzerine) leylak... (Pulko 65, İsfila 91) 1/2 pre (20 para üzerine) yeşil...(pulko 66, İsfila 92) 1 ¼ pre (50 para üzerine) Pembe... (Pulko 67, İsfila 93) 2 pres (2 kuruş üzerine) turuncu-sarı... (Pulko 68, İsfila 94) 5 pres (5 kuruş üzerine) Gri- mavi... (Pulko 69, İsfila 95) 9

10 TİP V. POSTA Serisi... Dantel -13 ½ TİP VI tarihleri arasında posta pulları olarak değişik değerde ve renklerde 13 1/2 dantel ölcüsünde basılmışlardır.toplam 8 değişik değerden (10 pra ile 25 kuruş) oluşmaktadır.bu pullardan 5 kuruş mavi ve 25 kuruş Pembe postada kullanılmamıştır.(tedavüle çıkmamışlardır) (Not 1: Pulko ve Pulhan para değerindeki pul için (renk farklılığından) ayrı bir numara vermiştir) Not 2 : İsfila dantel ölçüsünü 13 ¼ olarak belirtmiştir) Bunlar; 10 para leylak... (Pulko 70, İsfila 99) 10 para mor...(pulko 70a) (İsfila kataloğunda yoktur) 20 para yeşil... (Pulko 71, İsfila 100) (İsfila basım tarihini 1877 olarak belirtmiştir) 20 para açık bej -gri... (Pulko 72, İsfila 102) (İsfila basım tarihini 1882 olarak belirtmiştir) 1 kuruş turuncu -sarı.... (Pulko 73, İsfila 98) 2 kuruş et rengi...(pulko 74, İsfila 101) (İsfila basım tarihini 1881 olarak belirtmiştir) 5 kuruş Gri- mavi... (Pulko 75, İsfila 96) 25 kuruş Pembe-mor... (Pulko 76, İsfila 97) 10

11 TİP V. POSTA Serisi... Dantel -13 ½ KAYNAKÇA: 1- Michel Europa kataloğu 1995/96 west 2- Pulhan68 Türk pulları kataloğu XI 3-İsfila 2006 Türk pulları ve antiyeleri kataloğu 4- Pulko2006 Osmanlı ve TC posta pulları kataloğu YAZAN: Hakan Yılmaz... Şubat 2007 KOLEKSİYONDAN ÖRNEKLER TİP I. POSTA ve TAKSE Pulları Bu tip ile ilgili koleksiyonumda bulunan bazı örnekler. (1 kr )gri) sağdaki 2 adet pul sahtedir) Tip I.posta Tip I. takse 11

12 TİP II. POSTA ve TAKSE Pulları (sağdaki 2 kuruş değerindeki pul hiç bir katalogda bulunmayan renk erörlü bir puldur.) Tip II.Posta Tip II.Takse TİP III. POSTA ve TAKSE Pulları Tip III.Posta 12

13 Tip III Takse AYYILDIZLI PULLAR ( )... DULOZ Pulları TİP IV. POSTA Pulları TİP V POSTA Pulları TİP VI. POSTA Pulları 13