DOKUZ EYLUL UNIVERSITY JOURNAL OF RESEARCH AND INNOVATION

Transkript

1 DERİN SAYI 2 - ISSUE 2 HAZİRAN - JUNE D O K U Z E Y L Ü L Ü N İ V E R S İ T E S İ A R A Ş T I R M A V E İ N OVA SYO N D E RG İ S İ DOKUZ EYLUL UNIVERSITY JOURNAL OF RESEARCH AND INNOVATION DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE İNOVASYON DERGİSİ DOKUZ EYLUL UNIVERSITY JOURNAL OF RESEARCH AND INNOVATION - SAYI 2 ISSUE 2 - HAZİRAN JUNE 2014 N I R E D w w w. d e u. e d u.t r w w w. d e p a r k. co m ISSN

2 DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE İNOVASYON DERGİSİ DOKUZ EYLUL UNIVERSITY JOURNAL OF RESEARCH AND INNOVATION N I D R E

3 Eser Adı: Dokuz Eylül Üniversitesi Araştırma ve İnovasyon Dergisi Title: Dokuz Eylül University, Journal of Research and Innovation Konusu Araştırma, girişimcilik, alt yapı oluşturma, teknopark, teknoloji transfer ofisleri, akademi-sanayi işbirlikleri vb. Subject Research, entrepreneurship, building infrastructure, technopark, technology transfer offices, academic-industrial collaborations, etc Yayına başlama yılı Year of Publication 2014 Yayınlandığı Ortam Publishing Medium Basılı ve Çevrimiçi Printed and On-line Yayının Türü Type of Publishing Dergi Journal Yayın Sıklığı Publishing Frequency Yılda 3 Sayı Çıkar 3 Issues Per Year Dili Language Türkçe-İngilizce Turkish-English Hedef Kitle Target Audience Bilimsel / Akademik / Sanayi Scientific / Academical / Industrial İmtiyaz Sahibi Owner Dokuz Eylül Üniversitesi adına On behalf of Dokuz Eylül University Murat ÖZGÖREN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Editor-in-Chief Adile ÖNİZ Yardımcı Editörler Associate Editors Asuman ALTAY Erdal CELIK Şermin GENÇ Tuğcan GÜLER Danışmanlar Kurulu Advisory Board Abdurrahman BAYRAM Adil BAYKASOĞLU Cem Şeref BEDİZ Hüsnü ERKAN Kemal BAYSAL Nesrin ÖNLÜ Yönetici Sekreter Executive Secretary Ahu PAKDEMİRLİ Murat AKSOY E-Posta derindergisi@gmail.com Bilimsel Yazışma İletişim Bilgileri Scientific Correspondence Communication E-Posta sekreter.derin@gmail.com Telefon Phone (90-232) Faks Fax (90-232) Tasarım Design: Tuğcan GÜLER Baskı Print House: Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası Basım Tarihi Print Date: 19 Haziran 2014 Basım Yeri Adresi Print House Address: Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası DEÜ Sağlık Yerleşkesi Mithatpaşa Cad. No:1606 Balçova İzmir Telefon Phone : (90-232) Faks Fax : (90-232) Dokuz Eylül Üniversitesi

4 İçindekiler Index Önsöz > Mehmet FÜZÜN Yeni Sayımızda > Adile ÖNİZ One Step Further Bir Adım Ötesi > Mustafa KARABAĞLI ile söyleşi Bir Girişimcilik Hikayesi > Burak DOKUZER Gençlik ve İnovasyon > Türkiye nin İnovatif Servikal Yapay Disk Projesi > Akıllı Robot El Protezi Geçmişten > Ord. Prof. Dr. Cahit ARF Haberler Tasarım ve İnovasyon > Nesrin ÖNLÜ Ramirez > Sali SALİJİ 48 36

5

6 Önsöz Mehmet FÜZÜN* Sevgili DERİN Okurları, Hazırlayıcısı Hocalarımızın, temellerini akademiden alıp, endüstriyel ve toplumsal boyutta pek çok rol üstlenerek; uygulanabilir araştırmanın duyurulması, bilginin ve genel yenilikçilik unsurlarının tüm paydaşlarla buluşmasını sağlamak amacıyla yayınlamaya başladıkları DE- RİN Dergisi nden sizlere seslenirken, öncelikle DERİN e emeği geçen tüm ekibi kutluyorum. DEPARK (Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi) nin 3 Ocak 2013 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak resmen kurulması, Üniversitemiz için tarihsel bir dönüm noktası olmuştur. 6 Ağustos 2008 tarihde Rektör olarak göreve başladığımda, yakın çalışma arkadaşlarım ve Rektör Yardımcılarım Prof. Dr. Hakkı Bahar, Prof. Dr. Rifat Sami Aksoy, Prof. Dr. Alp Timur ve Genel Sekreter Prof. Dr. Can Karaca başta olmak üzere bir grup bilim insanı ile Dokuz Eylül Üniversitesi nde teknopark kurmaya yönelik ciddi planlarımız vardı. Bizden önceki yönetim döneminde çok önemli bir adım atılarak İleri Biyomedikal AR-GE Merkezi nin inşasına başlanmıştı. Bu merkezin altyapısı ve özgün projemizle ilgili bürokratik engellere takılsak da, kısa sürede kararlı ve ciddi çabalarımız sonuç verdi. Prof. Dr. Cem Terzi nin gayretleri ile önce Prof. Dr. Kemal Baysal, sonra Prof. Dr. Mehmet Öztürk gibi bilim dünyasının çok önemli isimlerinin ve Rektör Yardımcım Prof. Dr. Halil Köse nin de aramıza katılmasıyla, Üniversitemize bir değil iki teknopark birden kazandırdık. Türkiye nin 35 inci Teknoloji Geliştirme Bölgesi olarak kurulan Dokuz *Prof. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörü Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Rektör Yardımcım ve DEPARK Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Murat Özgören Hocamızın genç ve dinamik yaklaşımı ile şimdiden bilim dünyasının ilgi odaklarından biri haline geldi. İşte DERİN Dergisi de, bu başarılı sürecin motivasyonunu güçlendirecek önemli bir organımızdır. Değerli Okurlar, Mevlâna Celâleddin Rûmi der ki; Dünle beraber gitti cancağızım Ne kadar söz varsa, düne ait. Şimdi yeni şeyler söylemek lazım Bu topraklarda yaşamış, yaşam deneyimini dizelere aktarmış ve yüzyıllardır tüm dünyaya ışık saçan Mevlâna nın sözünde anlam bulan yeni şeyler söyleme ye dair vurgu, bilim de her daim vazgeçilmez bir gereksinimdir Dünyamız var oldukça, sürekli devinim, sürekli gelişim yaşayacağız hep birlikte Bu noktada son yıllarda bilim dünyasında sıkça sözedilen inovasyon konusuna değinmek istiyorum. Türk Dil Kurumu Güncel Sözlük te karşılığı Yenileşim olarak verilmektedir. Sloganlaşmış deyimle İnovasyon, farklı bakmakla başlar Artık dünya ile yarışmak için, ülkenin gelirlerini arttırmak durumundayız. Bunun için de inovasyonun gerekliliği tartışılmaz bir gerçektir. Ülkemizde; sürdürülebilir büyümenin sağlanabilmesi, inovasyon için gereken ortamın oluşturulmasını zorunlu kılmaktadır. Bir başka ifade ile; bilginin ekonomik faydaya dönüştürülmesi olarak da tanımlayabileceğimiz inovasyon sürecinin başarıyla işleyebilmesi; bi- 5

7 reylerde ve toplumda değişime olan istek, yeniliğe açıklık ve girişimcilik ruhuyla özdeşleşen bir kültür gerektirir. İşte bizler, Dokuz Eylül Üniversitesi nde bir yandan kutsal bir hizmet olarak gördüğümüz eğitim konusunda kusursuz bir süreci yönetmeye çalışırken, bir yandan da yetiştirdiğimiz yeni nesillere bilginin toplumsal faydaya dönüşümünde etkin görevler üstlenebilecekleri özgüvenini aşılamaya çalışıyoruz. Onları araştırmacı, buluşçu olmaya teşvik ediyoruz. Bunun için sanayici ve işadamları ile ilişkilerimizi güçlendiriyoruz. Çünkü biliyoruz ki; bütün inovasyon programlarında bilgi, ekonomik kalkınmanın ana motorudur Değerli Okurlar, işte bu duygularla DERİN in ilk sayısını incelerken, Sorumlu Yazıişleri Müdürü ve DEPARK Sağlık Teknoparkı Koordinatörü Doç. Dr. Adile ÖNİZ Hocamızın, Amerika da Drexel Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Başkanı olarak görev yapan Türk Bilim İnsanı Prof. Dr. Banu Onaral ile söyleşisi dikkatimi çekti. Sayın Onaral ın Temel bilimler ve mühendislik bir araya gelip sürdürülebilir, yüksek katma değerli ekonomik düzenin çalıştığı ekosistemler oluşturmalıdır önerisine kulak vermeliyiz. Amerika da ortaya çıkmaya başlayan bu ekosistemlerin, Türkiye de de ortaya çıkması için başlatmış olduğumuz öncü çabaları güçlendirmeli ve hız kazanmalıyız. Dokuz Eylül Üniversitesi şu anda sahip olduğu donanım ve insan potansiyeli itibarıyla bu konuda Ülkemize öncülük edebilecek güçte ve özgüvendedir. Her zaman söylediğim gibi BİRLİKTE DAHA İYİYE Haydi Dokuz Eylül, Haydi Türkiye. İnovasyonda da birlikte daha iyiye Dokuz Eylüllüler in bilimsel çabalarına ilham kaynağı olacağına ve sayfalarında başarı haberlerimizin parlayacağına inandığım DERİN in, derinliğinin artması dileğiyle. 6

8 > HAZİRAN / JUNE 2014 DERİN Yeni Sayımızda Adile ÖNİZ* Prometheus Tanrılardan ateşi çalarak insanlığa armağan eden yarıtanrı. Yaktığı ateş hala insanlığı aydınlatmakta, bilimin gelişmesinde insanlığa ilham kaynağı ve inovasyona ışık olmaktadır. Prometheus efsanesinde ateşin insanoğluna armağan edilmesinin yanı sıra mitolojik olarak betimlenmiş olan, insanın dünya üzerindeki serüveninin başlangıcına da rastlarız. Dergimizin kapağında da, Prof. Dr. Murat Özgören tarafından Kapadokya da karelenmiş karanlık bir ortamın ışık ile nasıl aydınlandığını gösteren fotoğraf bulunmaktadır. Bilimde aydınlanma, insanlığın ve ülkenin ileriye gidişinde inovasyon ışığı etkin rol oynamaktadır. Sanayi, akademi, endüstri, bilim ve inovasyon Bu sayımızda, farklılıklardan fark yaratmak ve aynı çizgide değişik perspektifleri yakalamak düşüncesiyle, inovasyon nedir? sorusuna yanıt arayarak başladık. Verilen farklı yanıtların ardındaki gerçek, inovasyonun ruhunu yansıtmaktaydı. Sanayici Mustafa Karabağlı ile gerçekleştirdiğimiz söyleşimizde one step further- bir adım ötesi benim için inovasyon demek. sözleriyle inovasyonu tanımlarken; Güzel Sanatlar alanından Prof. Dr. Nesrin Önlü İnovasyonda da tasarımda da farklılığı yakalamak ve yenilik ortaya koymak esastır. diyerek inovasyonu tasarımla bütünleştirdi. Yılda üç defa yayınlanan dergimizin her sayısında olduğu gibi ilk bölümünde teknolojik gelişmeler ile ilgili makale ve haberler, söyleşiler, başarı öyküleri; ikinci bölümünde ise hakemli bilimsel yazılar yer aldı. Bu sayımızla beraber Geçmişten başlıklı köşemizde Türkiye de bilime ve inovasyona katkıda bulunmuş bir bilim insanına yer ayrıldı. Bu köşede ilk olarak, matematiğe adını yazdıran hocaların hocası Ord. Prof. Dr. Cahit Arf ve onun bilimle dolu yaşam öyküsü kaleme alındı. Amerika Birleşik Devletlerinde öğrenim gören bir Türk gencinin arkadaşlarıyla beraber geliştirdiği robot el protezinin birincilik ödülü alması ve ülkemizde ilk kez yapay servikal disk yapılması gibi göğsümüzü kabartan başarı hikayeleri anlatılmaktadır. Keyifle ve merakla okuyacağınız daha pek çok yazı DE- RİN sayfalarında yer almaktadır. Siz okurlarımızın ilgisi ve desteği ile güçlenerek devam etmek dileklerimizle... *Doç. Dr. Sorumlu Yazı İşleri Müdürü 7

9 One Step Further Bir adım ötesi Elektrik Elektronik Yüksek Mühendisi Mustafa Karabağlı* ile DERİN adına söyleşi SANAYIDEKI ATÖLYESINDE BUGÜNKÜ ADIYLA INOVASYON ÇALIŞMALARI YAPAN ARAŞTIRMACI BIR BABANIN OĞLUYUM Hazırlayan: Ahu PAKDEMİRLİ Luna Elektrik Elektronik San. ve Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Karabağlı ile Çiğli Organize Sanayi Bölgesi ndeki fabrikasında derinlemesine sohbet ettik. 250 çalışanlı bir fabrika, 19 patent, pek çok ödül elbet tesadüf değil! Altında yatan akıllı, çalışkan, yenilikçi, yaratıcı bir kişilik var. Mustafa Bey, inovatif çalışmalarının temelini babasından aldığı görgüye ve ODTÜ deki eğitimine borçlu olduğunu söylüyor. Kendi işinizi kurarken nasıl ve nereden başladınız? Neden bu yola girdiniz? Bazı yetenekler sonradan geliştirilebilir ama bazı yetenekler var ki insanın genlerinden gelir. Sanayideki atölyesinde bugünkü adıyla inovasyon çalışmaları yapan araştırmacı bir babanın oğluyum. Kendisi demir işleriyle uğraşırdı. O zamanlar sanayide bir atölyemiz vardı ve babam çeşitli makinalar geliştirmeye çalışır, bugünkü anlamıyla inovasyon hareketlerinde bulunmaya çalışırdı. Ama o zamanlar inovasyon kelimesi kullanılmıyor daha çok bununla uğraşan kişilere *Luna Elektrik Elektronik San. ve Tic. A.Ş. 8 Yönetim Kurulu Başkanı yaratıcı ya da mucit deniyordu. Mucitlik peşinde koşan bir babanın oğlu olarak, babamın yanında geçirdiğim bu süreç benim için bir öğreti, hem cesaret verici bir adım, hem de babamdan aldığım genlerimle üzerimde taşıdığım bir özellik oldu. Babamı genç yaşta şanssızlık eseri kaybettim ama o görgü ve algı hep devam etti. ODTÜ den mezun olurken törenimizde Rektör Hocamız Prof. Dr. Ömer Saatçioğlu hala unutamadığım konuşmasında ülkeler küçük ve orta boylu işletmeler üzerinden kalkınır ve gelişirler, büyük şirketler zamanla hantal yapılara kavuşurlar ve ülkelerin gelişimine çok aşırı katkıları olmaz. Bu nedenle Kobiler çok önemlidir. dedikten sonra tüm mezunlara gidin ve mümkünse kendi işinizi kurmaya çalışın. Cesaretli olun. Biz sizi burada bunun için eğittik, donattık ve hazırladık. demişti. Rektör Hocamızın bu konuşması çok cesaret vericiydi. Bizi motive eden bir konuşmaydı. Tabii kaç mezunu etkiledi bilemem ama benim için rehber bir konuşma niteliğinde oldu. Adeta ilerideki hedefleri önüme koydu. Mezun olduktan sonra iki sene mühendis olarak çalıştım ve kendi işimi hemen kurmadım. İki sebebe dayanıyordu. Biri yüksek lisansımı yapıyor olmamdı diğeri de iş hayatını tecrübe etmek istememdi. Araştırma ve geliştirme (AR-GE) mühendisi olarak çalıştığım bu sürenin son bir yılı hangi konuda odaklanmam ve hangi işi yapmam gerektiğine kafa yormak ve beyin fırtınası yapmakla geçti. Sonuçta kendi işimi kurmak için ayrıldım. Piyasada o günkü koşullarda gelişen bazı fırsatları gözlemlemiş ve tespit etmiştim. O fırsatları değerlendirme-

10 > HAZİRAN / JUNE 2014 ye karar vererek 1991 yılında henüz askere gitmemiş çiçeği burnunda bir delikanlıyken kendi işimi kurdum. Burada dikkat ettiğim nokta üniversitede aldığım eğitimin bana sağlayacağı katkıları kullanabileceğim bir işim olmalısıydı. Hiçbir zaman gidip bir kebapçı açmayı hayal etmedim oysa bu tarz teklifler de gelmişti! İnovasyon sizin sektörünüzde tam anlaşıldı mı? İnavosyondan ne anlıyorsunuz? Benim mesleğim olan elektrik elektronik mühendisliği aslında sürekli yeniliklere açık olan belki de dünyada en hızlı ilerleyen meslek grubu. Bizler bile bu mesleğin içinde yer alan insanlar olarak dönem dönem dünyadaki gelişmeleri birebir geliştiği hızda takip etmekte zorlanıyoruz. Sıradan vatandaşın bu hızı takip etmesi beklenemez, ancak kendine sunulan kadarını, kullanıma uygun ürünlerden teknolojinin geliştiğini anlayabiliyorlar. Yoksa geri plandaki gelişmelerden pek haberdar olmuyorlar. Oysa bir de bu gelişmelerin mutfak tarafı var, işte biz biraz o mutfak tarafındayız. Bir zamanlar şöyle bir karşılaştırma yapılmıştı. Mekanik unsurlarla ilgili yapılan AR-GE çalışmaları mekaniksel hızı 10 kat arttırırken, elektronik ve bileşim tarafında bu hızın 1000 kata çıktığı tespiti vardı. Demek ki mekanik olarak bir takım ekipman, motor, makine, alet, edevattaki gelişmenin hemen hemen 100 katı kadar fazla bir gelişme sağlanıyor bizim sektörümüzde. Bu müthiş bir hız. Sektörde var olmak istiyorsanız bu gelişim sürecini takip etmeli ve bu hıza ayak uydurmalısınız. Bu mesleğimin doğasında var. Bu açıdan da kendimi şanslı görüyorum. Çünkü seçtiğim mesleğin doğal yeteneklerime uygun olduğunu düşünüyorum. Yenilikçilik, yeni metotlar, yeni teknolojiler, yeni ürünler bunların hepsine inovasyon demek için bir adım ötesi diye tanımladığım, yapılan çalışmaların sonuçlarının ekonomik olarak toplumsal kullanılabilir olmasıdır. Örneğin suyla çalışan bir uçak yapalım ama bu sadece ayda gidiyor da burada bizim işimize yaramıyorsa, ekonomiye katkı sağlamıyor ve firmayı ileriye taşımıyorsa bana göre bu inovasyon değildir. Sanayiciler aynı zamanda araştırmacı olmalı mı? Sanayici kesinlikle araştırmacı olmalı. Lider siyasette de iş dünyasında da çok önemli bir figür. Lider inovasyona gönül vermişse AR-GE den üretim bandındaki işçiye, kapıdaki bekçiye kadar bu hissedilir. Lider; neyi nasıl işaret ediyor, tanımladığı vizyon ve duruş tüm grubu hatta tüm sistemin nasıl davranması gerektiğini gösterir. Siyasette de böyle iş dünyasında da. Her işletme bir nevi siyasi oluşum gibi, çeşitli departmanlar var ve iş yapabilme kapasiteleri, birbirlerine yardımcı olma veya zorlama tamamen liderin duruşuyla ilgili. Eğer lider İNOVASYON a gönül vermişse AR-GE den üretim bandındaki işçiye, kapıdaki bekçiye kadar herkes beklenti içinde olur. Bu beklentiye karşılık vermek gerekir. Lider çevresindekilere araştırmaya önem verdiğini hissettirmelidir. Buna olan inancımızla, bizim personel mevcudumuzun %12 si AR-GE personelidir. Bu da çok önemli bir AR-GE imkanımız olduğunu gösterir. Personel harcamalarının da %18-20 si AR-GE personeli içindir. Daha değerli işçilik grubudur. Sektörde bu oranlar bizimkinin yarısının altında. Sayısal olarak aynı olan vardır ama oransal olarak altımızdalar. Bizim AR-GE ye bakışımızın en somut delilidir bu rakamlar. İNGILIZCE TANIMLARSAM ONE STEP FURTHER BIR ADIM ÖTESI BENIM IÇIN INOVASYON DEMEK Hem mesleğimin getirdiği gelişmeleri takip etme mecburiyeti hem de yaratıcılık yaşam felsefesi olan insanların için kaçınılmaz gerçek. İngilizce tanımlarsam one step further bir adım ötesi benim için inovasyon demek. Yenilikçilik ve yaratıcılık nedir diye baktığımızda her buluşun aslında inovasyon olmadığını görmekteyiz. Patentli ürünleriniz var mı? Patent alma sürecini bir sanayici gözüyle anlatır mısınız? İnovasyonu anlıyor ve bu felsefeyi taşıyorsak bunu somutlaştırmalıyız lerde bizim duayenimiz çok önemli iki bilim insanı Edison ve Tesla nın buluşlarını faydalı model tescil 9

11 LIDER SIYASETTE DE IŞ DÜNYASINDA DA ÇOK ÖNEMLI BIR FIGÜR. LIDER INOVASYONA GÖNÜL VERMIŞSE AR-GE DEN ÜRETIM BANDINDAKI IŞÇIYE, KAPIDAKI BEKÇIYE KADAR BU HISSEDILIR ettirmesi, ürünlerine patent alması beni çok şaşırtmıştı. Maalesef Türkiye bu konuda geçmiş yıllarda çok geride kalmış, belgeleme ve dokümantasyon yapılmamış lerden sonra Özal ın dışa açılma politikalarıyla beraber, ithalatın serbest kalmasıyla inovasyon sonucu ortaya çıkmış ürünleri gördük. Biz daha fazla ne yapabiliriz diye insanlar kendini sorgulamaya başladı. Markaların tescillenmesi ve patentleşme hızlandı larda Türkiye bu konuda atılım yaptı. Biz yaptığımız çalışmaları patent ve faydalı model tescillemesi yaptık. Örneğin; sayaçlarda kullanılan askı ve kilitleme sistemiyle ilgili bir çalışmanın, sayaç sembol toplu gösterim ekranlarının, aşırı akım ve gerilime karşı korunan devrelerin, GSM modem ile çalışan akıllı sayaçların, uydu priz gibi çalışmalarımızın patentlerini aldık. Totalde bizim 19 adet tescilli ve patentli ürünümüz bulunmakta. Türkiye de ne yazık ki okuma yazma alışkanlığımız çok olmadığından aklımıza gelen ve yaptıklarımızı belgelendirmiyoruz. Türk sanayicisi bu konuya daha önem vermeli. Yurtdışında fuarda kendi aklına daha önce gelen veya yaptığı bir ürünü gördüğünde ancak anlıyor tescillettirmenin önemini! Belgelendirme alışkanlığı küçük yaşta edinilmeli. Kızım altıncı sınıftayken işitme engellilerle ilgili bir proje seçti. Son dönem çıkan akıllı telefonların söylenenleri yazmasından esinlenerek işitme engelli kişinin ismi söylenince titreşim yapan ve ışığı yanan bir kol bandı yaptı. Bilimin, buluşun patentlenmesi gerektiğini öğrenmesi için biz bu ürüne kızım Parla Karabağlı adına patent aldık. Biz işitme cihazları yapan bir firma değiliz, ama esas mesele çocuğuma patent alınması gerektiğini göstermekti zaten. Patent almak son derece kolay bir uygulama. Süreç insanların gözünde büyüttüğü gibi değil. Harcı yatır, formu doldur, bakanlığa gönder. Aslında bu kadar kolay lira gibi bir tutar 10

12 > HAZİRAN / JUNE 2014 harç, formlar ve açıklayıcı bilgiler de internet sitesinde var. Müracaatınıza itiraz yoksa lira belki de ileride 300 milyon dolarlık bir meblağ olarak size dönecek. Akıllı sayaç fikri nereden doğdu? Nasıl gelişti? Ölçümleme ve sonuçlarla çıktılar yaratıp akıllı devreler oluşturmak, halk diliyle makinanın beynini tasarlamakla uğraştım. Beko ve Arçelik gibi firmalarla bu anlamda işbirliklerim oldu. Ölçme ve değerlendirme ki biz buna enstürmantasyon deriz, zaten yaptığımız işti li yıllarda mekanik sayaçların hassasiyetinin iyi olmadığı konusunda kamuoyunda bir görüş vardı. Sektörü takip ettik ve sayaçları elektrikliye döndürürsek artılar ve eksiler ne olur çalışması yaptık. İlk etapta amacımız sayaç yapmaktı. Sonraları çalışmamız ilerledikçe sadece sayaç yapmaktansa, ölçmek ve saymaktan öte üzerinde başka fonksiyonları da içeren akıllı sayaç yapma fikri doğdu. Bugünün akıllı sayacı denilen sayaçları yaptık. Tıpkı akıllı telefonlarda olduğu gibi Alo demenin ötesinde! Kendi fonksiyonunun dışında unsurlar ekledik tabii hala ilerlemekte bu akıllı sayaçlar lerde yaptığımız akıllı sayaçla bugünküler arasında IQ farkı var. Elektronik sayaçları uzaktan okuma sistemi ve 3G hakkında bilgi verir misiniz? Sayaçların uzaktan okunması geride kaldı artık hedef okuduğunu değerlendirip yönetebilmek. Enerjinin uzaktan yönetilmesi esas konu. Enerjinin uzaktan kontrolü birkaç yol ile sağlanabilir. GSM network üzerinden enerji kontrolü yapabilinir. Bir başka yöntem olan Powerline enerji nakil hattı üzerinden tüm sayacı kontrol edebilirsiniz. Çünkü elektrik sayacı kablo ile bağlı, hep bir kablo var ve bunu kullanmak akıllıca ama çok da kolay bir yöntem değil bu. Gürültü diye adlandırdığımız enerji kalitesini bozmaması için uluslararası standartlar ile sınırlandırılmış durumda. Bu tip bir network yapısının kurulması kolay değil ama mümkün. Bizim de bu konuda yeni çalışmalarımız, uygulamalı ürünler var. Bunların dışında radyofrekans, evlerde wireless (kablosuz) diye adlandırdığımız ve Zigbe (bluetooth) gibi yöntemler kullanılabilir. Böylelikle enerjinin kontrolü sağlandığı gibi enerji tüketim bilgileri öğrenilir ki bu da üretimin şekillenmesi için çok fazla fayda sağlar. Elektrik enerjisi üretilince tüketilmelidir, çünkü saklanamaz. Ne kadar tüketildiği bilinirse boşa üretim yapılmaz. Milyar dolarlarla ifade edilen boşa harcanan elektrik var. Ülkelerin politikalarını bile etkiler bu durum. Almış olduğunuz ödüller var mı? Aldığımız ödüller sadece iktisadi boyutta değil, çünkü bunların altında inovatif çalışmalar yatmakta. Çalışmalarımız zaman zaman takdir gördü, çeşitli ödüller aldık. En hızlı gelişen 100 firmadan biri olarak ödül aldık. İstihdam artışı ve vergilendirme konularında ödüller aldık. Her ne kadar bunlar ekonomik ölçekli unsurlar ve iktisadi anlamlar taşıyor gibi görünse de yapılmış olan inovatif çalışmaların sonuçlarıdır. Sanayici olduğumuz için yaptığımız yeni atılımlarla bu noktaya geliyoruz. Tüccar değiliz, 100 tane alıp 100 satmak değil amacımız. 100 tane üretirken yanına başka unsurlar ekleyip 200 e çıkartmak sayıları. İnovasyon ile büyümekteyiz. Bu yüzden de ciromuzda ve vergilendirmede artış olmaktadır. Üniversite ve sanayinin işbirliğine bakışınız ve bunlar akademiye ve sanayiye ayrı ayrı neler katacağını düşünüyorsanız? Sizin her hangi bir iş birliğiniz veya planınız var mı? TÜBİTAK ve KOSGEB den faydalandık. TÜ- BİTAK ile beraber üç proje yaptık. Halen süren İZKA destekli bir projemiz var. KOSGEB genelde ya strateji yol haritası çizilmesi konusunda hibe verir ya da yatırım destekleri verir. Bizim TÜBİTAK ile gerçekleşen çalışmaların olumlu sonuçlanmasıyla KOSGEB den de destekler aldık. Dokuz Eylül Üniversitesi Sanayi Danışma Kurulunda görevliyim. Görevli diğer arkadaşlarla PATENT ALMAK SON DERECE KOLAY BIR UYGULAMA. SÜREÇ INSANLARIN GÖZÜNDE BÜYÜTTÜĞÜ GIBI DEĞIL 11

13 ve TÜBİTAK kapsamında yaptığımız araştırmalarda da üniversiteden danışman hocamız olmakta. En son Yüksek Teknoloji Elektronik Mühendisliği Bölümü ile böyle bir çalışmamız oldu. Üniversite sanayi işbirliği çok önemli bir kavram. Türkiye de bunun alt yapısının ve bileşenlerinin çok iyi yapıldığına inanmıyorum. Bu konuda devletin daha aktif rol alması lazım. Bütçe meselesi. Biz sanayici olarak üniversiteye gidip belli bir bütçe koymamız zor. Oysa Amerika daki gibi yapılırsa motivasyon artar. Amerika da öğretim üyelerine çalıştıkları alana göre sanayi ile işbirliği yapmak koşulu ile bütçe verilir. Bu bütçeyi kullanmak için akademisyende de sanayicide de motivasyon artar. Projelerini gerçekleştirmek için gereken para hazırdır. Bizde de hayata geçirilmeli. Türkiye deki tüm üniversitelere belki devlet veremez bu parayı ama bir yerden başlamak gerekir diye düşünüyorum. Örneğin Teknoparkı olan üniversitelere, belirli tecrübesi olan bölümlere veya belirli kıstasları sağlayan öğretim üyelerine devlet teşvik olarak para verirse biz de sanayici olarak çok daha kolay üniversitelerle işbirliğine gideriz. Türk sanayisine çok ciddi yarar sağlayacağını düşünüyorum. İnovasyonun sanayiciye getirisi ise yine büyük. AR-GE faaliyetimiz yoksa katma değerli ürün satamayız. Eğer hurda demiri yurtdışından alıp burada eritip ham demir halinde satıyorsanız ki bugünkü rakamlarla konuşursak; sente hurda demir alır, eritir, ham demiri sente satarsın. Ama biz bunu alır çamaşır makinesi, buzdolabı yaparsak kilosunu yaklaşık beş dolara, araba yaparsak kilosunu dolara satarken akıllı telefon yapınca kilosunu 10 bin dolara satarız. Biz bu demiri ne yapmalıyız sorusuna cevap vermeliyiz. Biz de demek ki iphone lar samsunglar yapmalıyız. Kore devletinin önemli bir başarısıdır Samsung. Devletin önemli teşviki ve hissesi var. Samsung bu inovasyonları önceden yaptığı için bizim de Samsung larımız olmalı. Sayın Mustafa Karabağlı ya bu güzel söyleşi ve okurlara verdiği içten mesajlar için DERİN Dergisi yayın ekibi olarak teşekkür ederiz. 12

14 > HAZİRAN / JUNE 2014 Bir girişimcilik hikayesi İnovasyon üzerine Burak DOKUZER* İdeal Teknoloji Bilişim Çözümleri A.Ş. firmasında tam anlamıyla inovasyon odaklı bir örgüt kültürü benimsenmiş ve bu doğrultuda inovasyon kültürü oluşturmak amaçlı sağlam adımlar atılmış ve gelecek dönemlerdeki hedefler oluşturulmuştur. Firmamız, 2000 yılında kurulmuş olup kuruluşundan günümüze kadar geçen süreçte, pazarda farklılık yaratacak çözümler geliştirmeyi başarmıştır. Önceleri ürün odaklı yürütülen inovatif çalışmalarımız zamanla beraberinde bütün iş süreçlerimizde inovasyonu hedefleyen bir yaklaşım kazanmıştır. Yine bu dönem içerisinde geliştirmiş olduğumuz Takip Sistemleri ile firmamız şu an Türkiye genelinde %60 gibi yüksek bir pazar payı ile lider konumda bulunmaktadır. Pek tabii ki bu başarı; yalnızca ürün üzerinde geliştirdiğimiz ve hâlen geliştirmeye devam ettiğimiz farklılıklar ile değil, üründeki başarıyı pazara yansıtacak pazarlama faaliyetlerimiz ve ilgili süreçlerdeki inovatif çalışmalarımızla sağlanmıştır. Başarılı bir AR-GE firması olarak, AR-GE faaliyetlerimizin odak noktası inovasyon olarak belirlenmiştir. Firmamız, AR-GE sonuçlarımızın inovasyona dönüştürülüp değer kazanabilmesini hedefleyip teknolojik bir firma olarak farklılığın ve farkındalığın yalnızca teknolojik inovasyon ile mümkün olmadığını bilerek, inovasyon çalışmalarına, Organizasyonel İnovasyonu da ekleyerek yeni çalışma ve iş yapış yöntemlerinin geliştirilmesinden ve uyarlanmasından tutun yeni tasarımların ve pazarlama yöntemlerinin *İş Geliştirme Müdürü İdeal Teknoloji Bilişim Çözümleri A.Ş. geliştirilmesi ve uyarlanması çalışmalarına kadar yayılmış geniş ölçekteki faaliyetlerle pazarda ciddi bir rekabet gücü elde etmiştir. Firmamız; teknolojiyi, iş süreçlerini ve insan ilişkilerini inovasyonu destekleyecek ve teşvik edecek şekilde yönetmektedir. Firmada uzun vadeli bir bakış açısı, pazar eğilimlerini belirleme ve tahmin etme yeteneği, teknolojik ve ekonomik bilgileri toplama, işleme ve özümseme yetkinliği sağlanmıştır. Organizasyonel anlamda firmamızın riskleri belirleme ve yönetme yeteneğinin geliştirilmesi, operasyonel birimler arasındaki işbirliklerinin kuvvetlendirilmesi, üniversiteler ile oluşturulan ağın geliştirilip insana yapılan yatırımın kalitesinin ve düzeyinin artırılması hedeflenmektedir. İnovasyon ile rekabet avantajını yakalayıp, bunu korumak ve artırmak firmamızın stratejik hedefi olup üst yönetim tarafından da sahiplenilmektedir. İnovasyon için çok önemli bir adım olan risk almak firmamız tarafından özenle uygulanmakta ve olası başarısızlıklar birer fırsat olarak görülmektedir. İçinde bulunduğumuz pazarlardaki trendlerin ve çevresel faktörlerin takibi, rekabet analizleri, kendi performansımızın ve gelecek dönem hedeflerimizin değerlendirilmesi ile inovasyon sürecimiz başlatılmaktadır. Sonrasında çalışmalarımızın ve odak noktamızın hangi alanlara yoğunlaşacağı belirlenip seçme aşaması tamamlanarak bilgi edinme ve çözüm geliştirme çalışmaları ile süreç devam ettirilmektedir. 13

15 Ayakta kalabilmek için yenilikçiliğin bir gereklilikten ziyade bir zorunluluk olduğunun farkında olan firmamız, yetenek ve becerileriyle iyi analiz edilmiş kişileri işe alarak onları sürekli geliştirip işe uygun çalışan konusunda taviz vermemektedir. Olabilecek hızlı değişikliklere zamanında ayak uydurarak lider kalmak amacı ile firmamız, insan kaynağını doğru bir şekilde yapılandırıp yönetebilmek için objektif davranıp bilimsel verileri dikkate almakla birlikte özel çözüm önerileri geliştirebilen gelişimi ve değişimi sürekli olarak takip edebilen, kaliteli hizmete odaklanabilecek potansiyelde profesyonellerle iş birliği yapmaktadır. İş süreçleri ve inovasyon Şirket içerisinde inovasyon çalışmaları, bir departman ya da belli kişiler tarafından yürütülmeyip şirket çatısı altında çalışan herkes bu sürece dahil edilmiştir. Şirket; AR-GE çalışmalarının ticari değer kazanabilmesi, farklılık yaratabilmesinin sadece teknolojik inovasyonla mümkün olmadığı gerçeği ile hareket etmektedir. Daha önceleri sadece ürün odaklı yürütülen inovatif çalışmalar, zamanla bütün iş süreçlerine taşınmıştır. Bunlardan biri de organizasyonel inovasyondur. Böylelikle, ihtiyaç analizinden tasarım modellemeye, üretimden satış pazarlamaya yeni süreç yönetimi metodolojileri geliştirilmesi ve uygulanması ile sağlanan verimlilik artışı yardımıyla pazarda ciddi bir rekabet gücü kazanılması hedeflenmiştir. Çalışan her bireyin bu süreçte ortaya koyabileceği inovatif değerlerinin olabileceği düşüncesiyle, çalışanların bu süreçte başarılı bir şekilde yer alabilmeleri için bilimsel olarak ispatlanmış bazı yöntemlerden yararlanılmaya başlanmıştır. Firmamızda, inovasyon yönetimi için tanımlı iş süreçlerimiz bulunmaktadır. Bu süreçler: ihtiyaçların tespiti ve analizi, stratejik yanıt verme, bilgi edinme, çözüm geliştirme, korunma, ticarileştirme aşamalarından oluşmaktadır. Potansiyel yenilikçi fikirler için sürekli olarak pazardan ya da çevreden gelebilecek ihtiyaçlar taranıp saptanarak işlenmektedir. Bu ihtiyaçlar çok farklı kaynaklı olabileceği gibi dünyanın herhangi bir yerinde yapılan ya da yapılmakta olunan araştırmaların doğurabileceği fırsatlar, rakiplerin yaptıkları çalışmalardan da kaynaklanabilmektedir. Rekabet gücünü kazanabilmek için firmamız bu tür sinyalleri zamanında tespit edip işlemektedir. Stratejik yanıt verme sürecimizde ise, çevreden aldığımız inputlar aracılığı ile edinmiş olduğumuz yenilikçi fikirlerin içlerinden rekabet avantajını en çok sağlayanlara 14

16 > HAZİRAN / JUNE 2014 yanıt verilmektedir. Bu yanıt verme süreci, birçok çalışanımızın bölümleriyle birlikte katıldığı oturumlarda etkin bir şekilde yönetilerek şekillenmektedir. İlgili seçim yapıldıktan sonraki aşama ise bu fikrin uygulamaya geçebilmesi için gerekli olan bilgi birikimine sahip olunup olunmadığı sorgusudur. Duruma göre gerekli kaynakların temin edilmesi gerekmektedir. Firmamız bu süreçte zorunlu gördüğü aşağıdaki sıralı adımları uygulamaktadır: Fırsatların yakalanması: Firmamız, potansiyel inovasyon fikirleri için sürekli olarak fırsatların belirlemesi ve değerlendirmesi çalışmaları yapmaktadır. Bu fırsatlar, firma çalışanlarının inovasyon fikirlerinden, müşterilerin değişen gereksinimlerinden, rakiplerimizin çalışmalarından, yeni geliştirilen teknolojilerden veya tedarikçilerden kaynaklanabilmektedir; ya da yurtiçinde veya dışında herhangi bir kuruluş veya kişi tarafından yapılan bir AR-GE çalışmasının sonuçları veya yeni bir düzenlemeye, kanuna ya da standarda uyma zorunluluğu inovasyon fırsatlarını doğurabilmektedir. Firmamız bu rekabet gücünü beslemek için bu tür sinyalleri zaman kaybetmeden değerlendirmektedir. Stratejik seçimin yapılması: İnovasyon faaliyetine başlamak amacıyla kaynak ayırmadan önce yakalanan fırsatlar arasından stratejik açıdan en önemli olanın seçilmesi gerekir. Bu seçimde göz önünde bulundurulacak etkenlerin başında bizim için müşterilerin gereksinimleri ve istekleri gelir. İnovasyon için ayrılmış geniş kaynakları olan büyük şirketler bile tüm fırsatları değerlendiremezler. Firmamız için asıl başarı, en büyük rekabet avantajını sunan fırsatı seçip inovasyona dönüştürebilmektir. Gerekli bilginin edinilmesi: Firmamız, rekabet gücü kazandırmada en yüksek potansiyele sahip inovasyon fikrini hayata geçirmeye başlamadan önce ihtiyaç duyulan kaynakların ayrılması için gerekli çalışmaları yapar. Bu amaçla, öncelikle ürün, hizmet veya sürecin geliştirilebilmesi için gerekli bilgileri bir araya getirir. Bizim için yazılı olan bilginin yanında yazılı olmayan bilgiye erişmek de büyük önem taşır; inovasyon faaliyetinin yürütüleceği konuda yetkin, yerli veya yabancı bir uzmanı işe almak veya danışman olarak çalıştırmak, yurtiçindeki veya dışındaki üniversite veya AR-GE kurumlarından hizmet almak, yazılı olmayan bilgiye ulaşmanın yolları arasındadır. Hangi yol seçilirse seçilsin, edinilen bilgilerin tarafımızdan özümsenmesi ve mümkün olduğunca yazılı hale getirilmesi firmamızın yetkinliğinin ve rekabet avantajının sürdürülmesi açısından önemlidir. Çözümün geliştirilmesi ve ticarileştirme: İnovasyon için gerekli bilgi ve bilgi kaynakları bir araya getirilip inovasyon projesi tanımlandıktan sonra sıra uygulamaya gelir. Bu aşamada ürün, hizmet veya süreç son halini alana kadar çalışmalar sürdürülür. Pazardan sürekli olarak alınan bilgilerle desteklenen geliştirme çalışmaları, ürünün, hizmetin pazarlanması veya sürecin ticari kullanımı ile devam eder. Öğrenme: Bu aşama, diğer tüm aşamalardaki başarı ve başarısızlıkların değerlendirilmesine, gerekli bilgilerin üretilmesine ve bunların inovasyon sürecini daha iyi yönetmede kullanılmasına olanak sağlar. Öğrenme nin etkisi diğer tüm aşamalara yansıdığından inovasyonun sürekliliği, dolayısıyla da firmamızın rekabet gücünün sürekliliği açısından büyük önem taşır. Bu süreçlerin sürekli yeniden yapılandırılması için firmamız; yazılı ve yazılı olmayan birçok bilgiye gereksinim duymaktadır ve bu bilgiler ustalıkla bir araya getirilmektedir. Uygulama süreci ise, bu bilgi kaynaklarının belirlenmesinden sonra başlamaktadır. Ürün, hizmet ya da süreç ortaya çıkana kadar araştırma ve geliştirme çalışmalarımız devam ettirilmektedir. Pazardan almış olduğumuz bilgilerle geliştirme çalışmalarımız; ürünün, hizmetin pazarlanması veya sürecin ticari kullanımı ile devam etmektedir. En son süreç aşaması olarak da firmamız, inovasyon süreçlerimizde inovasyon yapabilmek adına, karşı karşıya kalınan tüm başarı ve başarısızlıkların değerlendirilmesini, gerekli bilgile- 15

17 İNOVASYON SÜRECININ TETIKLEYICISI, SÜRÜKLEYICISI VE TAMAMLAYICISI TARTIŞMASIZ LIDERDIR rin üretilmesini ve bunların inovasyon sürecini daha iyi yönetme amacıyla kullanılabilmesini amaçlamaktadır. Süreçlerin yönlendirilmesinde kullandığımız yöntem ve teknikler: Ürün ve süreçlerinin periyodik aralıklarla nasıl iyileştirilebileceğinin sorgulanması, Sorgulama sırasında beyin fırtınası, SWOT analizi, TRIZ gibi sistematik bir yöntem kullanılması, Çalışanların, inovatif fikirlerini üst yönetime iletebileceği bir platform oluşturulması, Çalışanların, inovatif fikirleri için ödüllendirilmesi, Çalışanlardan gelen fikirleri değerlendirmek için stratejimizle bağlantılı kriterler ve prosedürler belirlenip bunların uygulanması, Çalışanların fikir üretip fırsatları takip edebilmeleri için fazladan zaman yaratmalarına imkan sağlanması, Periyodik aralıklarla ürün ve hizmetlerimiz için müşteri memnuniyetinin ölçülüp nasıl iyileştirilebileceğinin belirlenmesi, Müşterilerimizin, sunmakta olduğumuz ürün ve hizmetlerimiz için farkında oldukları veya olmadıkları ihtiyaçlarını tespit edecek mekanizmalar geliştirilmesi ve periyodik olarak uygulanması, Rakiplerimizin belirlenmesi, düzenli olarak neler yaptıklarının izlenip, yazılı bir raporla toplanması, Tedarikçilerle düzenli aralıklarla ürün ve süreçleri iyileştirebilecek ne tür çalışmalar yapılabileceği konusunda ek çalışmalar düzenlenmesi, Sektörle ilgili alanlarda çalışmalar gerçekleştiren üniversiteler, araştırma merkezleri gibi kuruluşlarla düzenli olarak bir araya gelip inovasyon faaliyetlerine yapabilecekleri katkıların konuşulması, Çeşitli destek programları kullanılarak inovasyon projeleri için finansman yaratılması, Firmamızın faaliyet alanı ile ilgili konularda patent, endüstriyel tasarım ve marka tescillerini takip eden mekanizmamızın düzenli aralıklarla takip edilmesi, Yeni ürün ve hizmet geliştirme sürecinin tanımlanması ve yazılı hale getirilmesi, Tüm bu faaliyetleri içerecek bir inovasyon stratejisi ve eylem planının, iş planına yerleştirilmesi ve tüm çalışanların hazırlık ve uygulama sürecine dahil olmasının sağlanması, Sektör dışındaki alanlardaki teknolojik gelişmeler ve teknoloji alanlarının tespit edilip bu alanlardaki gelişmelerin takip edilerek bunların ürün, hizmet ve süreçlere ne tür farklılıklar kazandırabileceğine kafa yorulmasıdır. Liderlik ve inovasyon Yeni dünya düzeninde en kaliteli olanı üretmek, en ucuza üretmek amacının yanında yaratıcı düşünmek, yaratıcı problem çözmek ve yaratıcı ürünler geliştirmek olgusundan hareketle şirket içindeki her türlü yapılanmada inovatif fikir ve çalışmaların ön plana çıkması ve uygulanması gayesindeyiz. Bize göre; bir şirketteki çalışanların hepsi veya bir kısmı inovasyon için ne kadar istekli olurlarsa olsunlar, doğru liderlik vasıflarına sahip bir yöneticileri yoksa bu hiçbir işe yaramaz. Dolayısıyla inovasyonda başarı için ön şart, doğru özelliklere sahip bir liderin varlığıdır. İnovasyon sürecinin tetikleyicisi, sürükleyicisi 16

18 > HAZİRAN / JUNE 2014 INOVASYONDA BAŞARI IÇIN ÖN ŞART, DOĞRU ÖZELLIKLERE Tasarladığımız ürünler, sunmuş olduğumuz hiz- SAHIP BIR metler ve iç yönetim süreçlerimizle ilgili düzen- LI lenen toplantılar, karşılıklı görüşmeler ve diğer VARLIĞIDIR ve tamamlayıcısı tartışmasız liderdir. Şirketimizdeki lider çalışanlar; inovasyon için gereken farkındalığı yaratan, tüm diğer yöneticileri ve çalışanları ortak hedefe kilitleyen, iş planındaki yol haritasının herkesin katkısıyla çizilmesini sağlayan, gerekli kaynakları ayıran, inovasyonu teşvik eden atmosferi oluşturan kişilerdir. Bu amaçla çalışmaktadırlar. Firmamızda yaratılmaya çalışılan inovatif liderlik özellikleri ile amaçlanan lider tipi aşağıdaki gibidir: İnovasyon konusunda hırslı, istekli ve heyecanlıdır. Bu hırs, istek ve heyecan çevresindekilere de yansır. Şirketinde inovasyon için gerekli atmosferin oluşturulmasının kendi elinde olduğunu bilir ve buna göre davranır. İnovasyon sürecini sahiplenir. Sürecin başarıyla yönetilmesi konusunda kendine güveni tamdır. Şirket içinde ve dışında inovasyon sürecine dahil olan ve olması gereken herkesi bu konuda yüreklendirir ve motive eder. Esnek ve yapıcıdır. Kuralların ve kalıpların esiri olmaz, çalışanlarını da bu tür kısıtlamaların içine sokmaz. Pozitif düşünür. Vizyon sahibidir. Risk alır ama aynı zamanda riski iyi yönetir. Belirsizlikleri ortadan kaldırır. Çalışanlarına inanır ve güvenir. Onlara değer, yetki ve sorumluluk verir ve onları dinler. faaliyetlerimizde üst yöneticilerimizin üzerinde durdukları konuların belki de en önemlisi, temel amacımızın her alanda fark yaratmak ve faaliyette olduğumuz her alanda bu farklılıkları uygulayabilmenin önemi ve gerekliliğidir. Yeni bir ürün ya da hizmetten ziyade, fark yaratabilecek bir ürün ya da hizmetin hedeflenmesinin önemi vurgulanmaktadır. Bunun da ancak inovasyon süreçlerinin özümsenmesi ile olabileceği belirtilmektedir. N I Şirket yöneticilerimiz bu olgularını gerçekleştirebilmek için sık periyotlarda fikir paylaşımlarının yapıldığı çözüm toplantıları yapmakta, her seviyeden şirket çalışanı farklılık yaratabileceğini inandığı çözüm önerilerini bu alanda rahatlıkla ifade edilmektedir. Genel katılımla rağbet gören yaklaşımlar yöneticilerin tecrübeleri ile desteklenmekte ve doğrudan uygulamaya geçilebilmektedir. D R E 17

19 YENI VEYA IYILEŞTIRILMIŞ ÜRÜN, HIZMET VEYA ÜRETIM YÖNTEMI GELIŞTIRME, YENI DÜŞÜNCELERDEN DOĞAR VE SÜREKLILIK ARZ EDER Firma çalışanlarımıza üst yöneticiler tarafından sürekli olarak inovasyonun öneminden bahsedilmektedir. Öyle ki, yöneticilerimiz inovasyon sürecinin neden önemli, uzun ve zor bir süreç olduğunu açıklamakta ve sürecin geliştirilmesi için çalışanları araştırma ve düşünmeye teşvik edecek yönlendirmelerde bulunmaktadırlar. Sahadan ya da çalışanlardan gelen sorunlara anlık çözümler bulmaktansa nasıl bir yenilik yapılabilirin otomatik olarak sorgulanabilmesini sağlamaktadırlar. Günümüzün hızla değişen rekabet ortamında ayakta kalabilmek için şirketimizin ürünlerini, hizmetlerini ve üretim yöntemlerini sürekli olarak değiştirmesi ve yenilemesi gerekmektedir. Hedeflediğimiz inovasyon anlayışı, yeni veya iyileştirilmiş ürün, hizmet veya üretim yöntemi geliştirmek ve bunu ticari gelir elde edecek hale getirmek için yürütülen tüm süreçleri kapsar. Yeni veya iyileştirilmiş ürün, hizmet veya üretim yöntemi geliştirme, yeni düşüncelerden doğar ve süreklilik arz eder. Bu nedenle, firmamız çalışanları tarafından ortaya atılan, geliştirilerek işler hale getirilen ve sonuçta firmaya rekabet gücü kazandıracak şekilde pazarlanan bu fikirlerin ve sonuçlarının tekrar tekrar değerlendirilmesi ve yeni getiriler için yaygınlaştırılarak kullanılması amaçlanmaktadır. Şirketimiz yöneticileri, temel inovasyon anlayışımızı bir papatya yapısında tanımlamakta ve her şirket çalışanına, alanına uygun yeni bir yaprak oluşturma fırsatı tanımaktadır. Tek koşul ise yeni yaprağın benzersiz olmasıdır. Öyle ki, şirket temelindeki ürün ve hizmetlerden bağımsız, atık yağların kontrolüne yönelik yeni, yaratıcı ve inovatif bir hizmet anlayışı çerçevesinde ortaya konan fikir, liderlerimiz tarafından yeni bir yaprak olabilmesi için ekip, finansman ve olanak bazında derhal desteklenmiş ve kısa bir sürede hayata geçirilecek duruma getirilmiştir. Firmamızın inovasyon yetkinliğinin geliştirilmesine yönelik üst yöneticilerimizin sürekli olarak üzerinde durdukları konu, inovasyonun tüm firma katmanları tarafından paylaşılan ve uygulanan bir stratejiye sahip olması gerektiği, bu sürecin uzun ve zorlu bir maraton olduğu ve oluşabilecek moral çöküşlerinin kontrol altında tutulması gerekliliğidir. Bizim için; inovasyonu başarıyla yöneten firmalar liderlik ve risk alma özelliğine sahiptir. Firmada çalışan herkese yetkisi olan işin gerçekleşmesi için en yüksek düzeyde sorumluluk verilir. Tüm çalışanlar büyük sorumluluklarla yeni roller üstlenir; birbirleriyle sınırlı ilişkileri olan gruplar yerine işbirliği için bir araya gelmiş ekipler oluşur; daha verimli ve daha etkin bir ortam yaratılır. İnovasyonun başarıyla yönetimi, sürekli öğrenme süreci ile gerçekleşir. Öğrenme sürecini hızlandırmak ve etkin hale getirebilmek için şirketimiz; Deneyim paylaşımı ve başarıların yanında başarısızlıkların da firma içinde tartışılması için mekanizmalar oluşturmakta, İnovasyon yönetimi için geliştirilmiş araç ve tekniklerin öğrenilip uygulanmasını sağlamakta, Basit denemelerle inovasyon yönetiminde farklı yaklaşımlar geliştirmekte, Düzenli olarak firmanın inovasyon yönetim performansını izleyip değerlendirmekte, Bu değerlendirmenin sonuçlarına göre uygulamaları iyileştirme sürecine girmektedir. 18

20 > HAZİRAN / JUNE 2014 Açık iletişim kanalları, risk alma, katılımcılık, bireylerin birbirlerine saygı göstermesi ve güven duyması yaratıcılığın teşvik edilmesi açısından önemlidir. Firmamızda liderin vizyonu, etkili gruplar geliştirmesi, bunlardan korkmaması ve katılımcılığı teşvik etmesi yaratıcılık açısından gerekli temayüller arasında bulunmaktadır. Bizim için; liderler fikir ifade etme özgürlüğünü tanımalı, çalışanlara orijinal fikirlerini test etmek için gerekil ortamları da oluşturmalıdırlar. Performans standartlarını da objektif olarak belirlemeli ve organizasyon çapında bunun uygulanmasını ve benimsenmesini sağlamalıdırlar. Firmamızda çalışanlar için tatmin edici bir iş ve yeterli kaynaklar sağlanmaktadır. Uzun dönemli hedefler, yayvan organizasyon yapısı, çalışanların destekleyici bir şekilde değerlendirilmesi ve yaratıcı performansın ödüllendirilmesi mekanizması işlemektedir. Firmamıza göre, organizasyon yapısının katı hiyerarşiden oluşması yaratıcı bireylerin fikirlerini uygulama alanı bulmasını engellemekte ve çalışanların isteklerinin körelmesine neden olmaktadır. Sahiplik duygusunun kazandırılmasına yönelik çalışmaları ile yöneticilerimiz firmamızı kendi firmamız gibi hissetmemizi sağlayarak yenilikleri ve farklılıkları hep birlikte kazanacağımız bir kimlik bilincini oluşturmuşlardır. Güvenli ve iyi bir şekilde işleyen öneri sisteminin oturtulması ile üst yönetim, bunun kendilerinin öncelikli hedeflerinden biri olduğu gerçeğini vurgulamışlardır. yaşanmışsa bunu bir hata olarak değerlendirmeyip bunları yaşanması gereken birer olay gibi düşünerek bu yaşanmışlıklardan ne şekilde fayda sağlayabileceğimizi sorgulamaktadırlar. Şayet sorunlar uygulamada değil de iş modellerinde yaşanmakta ise çok radikal bir karar dahi olsa problemin çözümü için yapılması gerekenler ne ise bunlar titizlikle yerine getirilmektedir. İNOVASYONUN BAŞARIYLA YÖNETIMI, SÜREKLI ÖĞRENME SÜRECI ILE GERÇEKLEŞIR Yöneticilerimiz, liderliğin inovasyon sürecindeki önemini her kademedeki çalışanların yer aldığı toplantılarda açıklayarak lider kişinin yeni bilgilere yatırım yapmasını, doğru inovasyon iş modelini seçerek doğru insanlarla doğru projelerde yer alması gerektiğini ve kontrollü riski teşvik etmeye yönelik düşüncelerini belirtmektedirler. Üst yönetimimiz, inovasyon süreci boyunca takip edilen yöntemlerin uygulaması ile ilgili eğer gerçekten bir sorun ya da eksiklik 19