SF6 Gaz Yalıtımlı Metal Muhafazalı Kontrol ve Kumanda Sistemleri Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu

Transkript

1 SF6 Gaz Yalıtımlı Metal Muhafazalı Kontrol ve Kumanda Sistemleri Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 12 kv, 24 kv, 36 kv (LSC2B, PM) Standard IEC Doğa En Değerli Ortağımızdır

2 SF6 Gaz Yalıtımlı Metal Muhafazalı Kontrol ve Kumanda Sistemleri Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu

3 İçindekiler 1. GENEL ÖZELLİKLERİ Standart Çalışma Şartları Fonksiyonel Ünite Bileşimleri Metalik Muhafaza SF6 Paslanmaz Tank Kumanda ve Kontrol Bölümü OG Kablo Bölümü OG Basınç Tahliye Bölümü OG Sigorta Yuvaları Orta Gerilim Sigorta Durum Göstergesi Teknik Değerler Etiketi Gerilim Göstergesi Ana Baralar Kilitlemeler ve Engellemeler Kilitlemeler Asma Kilit Araçları ile Engellemeler Asma Kilit ile Kilitlemeler Elektriksel Özellikler Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 2. NAKLİYE VE ÇALIŞTIRMA DEPOLAMA MONTAJ Genel Kurallar Sabitleme Panoların Birleştirilmesi Panoların Sonlandırılması Panoların Topraklanması OG Kabloların Montajı Montaj Aşamaları Sigortalar Sigorta Seçimi Sigorta Değişimi Ölçü Transformatörleri Faz Sıralaması Kontrolü ÇALIŞTIRMA SIRASI Giriş ve Çıkış Paneli Sigortalı Koruma Paneli Devre Kesicili Koruma Paneli OG KABLOLARIN TESTİ AKIM TRANSFORMATÖRLERİN YERLEŞİMİ GÜVENLİK Güvenlik Ekipmanları Kullanıcı Güvenlik Uyarıları BAKIM YEDEK PARÇALAR ÇEVRE BİLGİLENDİRME

4 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu DİKKAT Operasyon sırasında orta gerilim ekipmanı, gerilimli elemanlara, yüksek sıcaklıklı parçalara ve hareketli parçalara sahip olabilir. Bu nedenle, bu ekipmanların çalışma esnasında elektriksel, mekaniksel ve termik riskleri olabilir. İşletme personelin, eğitim eksikliği endüstriyel kazaların ana sebeplerinden biridir. Onun için, bu ekipmanların işletilmesi sadece EN Elektrik Ekipmanların Çalıştılması, Kuvvetli Akım Yönetmenliği ve ilgili iç güvenlik kurallarına ve normlarına uygun kalifiyeli ve eğitilmiş personeller tarafından yapılmalıdır. Bütün ürünlerimiz, insan ve techizat güvenliğini temin edecek şekilde tasarlanmıştır. Personel güvenliğini sağlamak için cihazlarımız TS EN nolu standardına uygun olarak AFL sınıfına göre İç Ark Arıza deneylerine tabi tutulmuştur. Kullanılan malzeme kalitesi, proses kontrol süreç gereksinimleri, kalifiye personelimiz ve son ürün kontrolleri ürünlerimizin kalitesinin teminatıdır. ELİMSAN A.Ş. bir uyarı yapmadan ürün kalitesini arttırmak ve üretim süreçlerini geliştirmek amaçlı değişiklik yapma hakkını saklı tutar. 1. GENEL ÖZELLİKLERİ Katalogta sunduğumuz orta elekriksel enerji dağıtımı ekipmanı, SF6 sülfür heksaflorid izoleli metalik paslanmaz gövde içine monte edilmiş ünitelerden oluşmaktadır. EGS-ELİMSAN panelleri 12, 24 ve 36 kv gerilim seviyelerinde modüler ve kompakt olarak geliştirilmiştir. Paneller ve ana bileşenleri, aşağıdaki ulusal ve uluslararası standartlara uygun üretilmektedir. TS EN ve IEC Yüksek gerilim anahtarlama ve kontrol düzeni - Bölüm 200: 1 kv üzerinde ve en çok 52 kv olan beyan gerilimleri için a.a.metal mahfazalı anahtarlama ve kontrol düzeni. TS EN ve IEC Ölçme röleleri ve koruma cihazları. TS EN ve IEC Yüksek gerilim anahtarlama ve kontrol düzenleri - Bölüm 103: -1 kv un üzerinde ve en çok 52 kv a kadar olan beyan gerilimleri için anahtarlar TS EN ve IEC Yüksek gerilim anahtarlama ve kontrol düzenleri - Bölüm 1: Ortak özellikler. TS EN ve IEC Yüksek gerilim anahtarlama ve kontrol düzeni - Bölüm 100: Alternatif akım devre kesicileri. TS EN ve IEC Yüksek gerilim anahtarlama ve kontrol düzenleri - Bölüm102: Alternatif akım ayırıcı ve topraklama anahtarları. TS EN ve IEC Yüksek gerilim anahtarlama ve kontrol düzeni - Bölüm 105: Alternatif akılmlı anahtar-sigorta birleşimleri. Ürünlerimizde kullanılan malzemelerin yüksek kalite gereksinimlerinin, yanısıra üretim süreci kontrolü ve profesyonel çalışanların becerisi, müşterilerimize sunulan hücrelerinin yüksek kalite seviyesinin teminadır. 4

5 Hücreler aşağıdaki fonksiyonel bölümlerden oluşmakta; AÇIKLAMA PANEL / FONKSİYON TEK HAT ŞEMASI EGS L Hat Giriş / Çıkış Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu EGS P Sigortalı Koruma EGS K Devre Kesicili Koruma EGS M Ölçüm EGS C Kuplaj EGS B Kablo Bağlama 5

6 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 1.1. Standart Çalışma Şartları ELİMSAN EGS panelleri dahili montaja uygun ve ortam çalışma koşulları aşağıdaki tabloda verilmiştir. KULLANIM YERİ DAHİLİ Ortam sıcaklığı (En yüksek değer) 40 ºC Ortam sıcaklığı (En düşük değer) -10 ºC Güneş radyasyonu önemsiz 24 saat için ölçülen ortalama ortam sıcaklığı 35 ºC Deniz seviyesinden en fazla yükseklik Hava kirliliği 2000 m önemsiz 24 saat için ölçülen ortalama bağıl nem <95% 24 saat için ölçülen ortalama su buhar basıncı <2,2kPa <2,2kPa Bir ay için ölçülen ortalama bağıl nem <90% Bir ay için ölçülen ortalama su buhar basıncı <1,8kPa Yer sarsıntısı Yatay ivme / Düşeyivme 0.5g / 0.4g * Özel çalışma koşulları için, lütfen ELİMSAN ın Teknik veya Ticari bölümleriyle temasa geçiniz Fonksiyonel Ünite Bileşimi Panel aşağıdaki elemanlardan oluşmaktadır: Metal Muhafaza Metal gövde, EN standartlarına göre iki milimetre kalınlığında saç levhadan üretilir elektrostatik toz boya ile boyanır. Standard çalışma koşullarında mahfaza IP3X koruma derecesini sağlamaktadır. Panelin iki adet ön kapısı vardır. Üst kapı vidalar ile şaseye sabitlenir ve alçak gerilim kumanda ve kontrol bölümüne erişimi sağlar. Alt kapak ise OG kablo, OG sigorta ve Ölçüm transformatörlerin bulunduğu bölümün kapağıdır. 6

7 SF6 Tank Orta gerilim kontrol ve işletme ekipmanları ortamı sülfür heksaflorid (SF6) gazı ile izole edilmiş bir sızdırmaz muhafaza (tank) içine yerleştirilmiştir. Tank AISI 304 paslanmaz çelik malzemeden ve konstrüksiyonun gerekli mukavemetini sağlamak için aynı malzemeden kaynaklı destekler kullanılarak üretilmektedir. Üst kapakta cihazın çalışma sınırlarını gösteren manometre bulunmaktadır. Manometrenin skalası iki alandan oluşmakta; kırmızı ve yeşil. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 1. Yeşil alan; güvenli çalışma alanı. 2. Kırmızı alan; bu koşullar altında, derhal ELİMSAN ı bilgilendirmek ve hücreyi çalıştırmamak gerekir. Yük Ayırıcı (Ana Anahtar) Açık ve kapalı konumlu olan yük ayırıcısı, kayar kontakt sistemdir. Bu sistem sayesinde açma işlemi sırasında tank içinde bulunan SF6 gazı sıkıştırılr ve doğrudan ark bölgesine üflenir. Ayırıcı kontakları açma kapama işlemi ön alt bölümde bulunan bir yaylı mekanizmadan hareket miline aktarılan enerji ile yapılmaktadır. Kullanılan mekanizma hareketi operatörün el hareketinden bağımsız olduğu için ayırıcı kontak hareket hızı her zaman aynıdır. Topraklama Anahtarı Topraklama anahtarı döner tip ve iki konumlu sistemdir; açık ve topraklı. Topraklama pozisyonunda, ilgili giriş kabloları toprağa bağlanmaktadır ve bu nedenle doğrudan kısa devde olur. Hat fonksiyonunda tek olan topraklama koruma fonksiyonunda ise çift ve eş zamanlı hareket ile, sigortaların iki tarafı topraklanmaktadır. Bu topraklayıcı hızlı kapama özelliğine sahip ve bu özellik sayesinde kısa devre üzerine kapama yapabilmekte. Kapama operasyonu yük ayırıcıda olduğu gibi operatörün el hareketinden bağımsızdır ve kapama hızı her zaman aynı ve bağımsızdır. Açma işlemi ise operatörün el hareketine bağlıdır. 7

8 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Vakumlu Kesiciler Vakumlu kesici, arıza ve yük akımlarını anahtarlayabilmesi için 3 adet vakumlu kesme hücresinden oluşur. Buna ek olarak, vakumlu kesiciyi izole etmek için seri bir ayırıcı mevcut. Kesicinin anahtarlama işlemi mekanik olarak yaylar yardımı ve açma-kapama butonları ile yapılmaktadır. Ayrıca işlemler yay kurma motoru ve açma kapama bobini ile uzaktan otomatik olarak da yapılabilmektedir. İlgili ayırıcı çalışması mekanik olarak operatör el bağımlıdır Çalışma ve Kontrol Bölmesi Bu bölmede, yük ayırıcı, topraklama ayırıcı ve vakumlu kesicilerin açma ve kapama işlemleri butonlar kullanılarak yürütülür. Bölme kapağı üzerinde her durum için tek hat şeması ve bununla entegre olmuş, cihazların konum göstergeleri yer almaktadır Kablo Bölmesi Kablo bölmesi, panelin ön alt tarafında bulunur. Bu bölmede, buşingler, genel topraklama baraları, güç kablosu kelepçeleri, sigorta yuvaları ve modele bağlı olarak akım transformatörleri bulunur. 8

9 Gaz Genleşme Bölümü Panellerin gaz tahliyesi için güvenlik valfi vardır. Bu sistem iç ark arızası durumunda tank içinde oluşan yüksek basınç ve sıcak gazların çalışan personele ve teçhizata zarar vermeyecek şekilde tahliyesini sağlamaktadır. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Sigorta Yuvaları Her sigorta koruma fonksiyonu, üç sigorta yuvası ve buna karşılık gelen üç adet kapak içerir. Bu set, contalar ile tamamen kapalı ve sızdırmaz olması sebebiyle su baskını koşullarında da çalışabilir. Sigorta yuvaları gaz tankında bulunmaktadır. Sigorta yuvaları TS EN standardına uygun 12, 24 ve 36 kv gerilim seviyeli sigorta kullanımına uygundur Sigorta Durum Göstergesi Her sigorta koruma fonksiyonu, sigorta durumunu gösteren sinyal paneli içerir. Gösterge yeşil olduğunda, bütün sigortalar sağlamdır. Diğer taraftan gösterge kırmızı olduğunda, bir veya daha fazla sigorta çalışmıştır. 9

10 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 1.3. Teknik Değerler Etiketi Panelin kapısının üst kısmında ürünün, TS EN ve IEC standardına göre sahip olduğu özellikleri içeren teknik değer etiketi bulunur. TİP: Ürün adı. SERİ NUMARASI: Panelin seri numarası ÜRETİM YILI: Panelin üretim yılı AÇIKLAMA Ur Anma Gerilim kv Up Yıldırım Darbe Dayanım Gerilimi. kv Ud Şebeke Frekanslı Dayanım Gerilimi kv Ir Anma Akımı A Ik/It Kısa Süreli Dayanım Akımı ka Ip Beyan Tepe Dayanım Akımı (Ana ve Toprak Devreler) ka Fr Anma Frekansı Hz SF6 Ağırlığı Yalıtım Sıvısı ve Ağırlığı kg Dolum Basıncı Tank İçindeki SF Gaz Basıncı bar Standart Ürün Standardı TS EN Gerilim Göstergesi Panoların üzerinde her fonksiyon için ayrı üç faz ledli, ışıklı gerilim gösterge cihazı bulunmaktadır. Bu cihazlar gerilim bilgisini orta gerilim bölümünde bulunan kapasitif gerilim bölücü özelliği de olan OG kablo bağlantı buşinglerinden almaktadır. Gerilim göstergeleri üst kapakta ve ait olduğu fonksiyon üzerinde bulunmaktadır. Gerilim gösterge üzerinde üç adet led ve gerilim ölçü çıkışları mevcut. OG kablo da gerilim olma durumunda bu ledler parlamaya başlar ve aynı zamanda üzerinden faz sırası kontrolü de yapılabilir. 10

11 1.5. Baralar Ana Devre Baraları Ana devre baraları, sırasıyla EN ve EN standartlarına uygun, E-Cu sert elektrolitik bakırdan imal edilir. Topraklama Devre Baraları SF6 tankı dışında bulunan topraklama devre baraları, EN e göre sert elektrolitik bakırdan oluşur. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 1.6. Kilitlemeler ve Engellemeler Kilitlemeler Yük ayırıcısı, devre kesici ve toprak ayırıcının aralarında mekanik kilitlemeler uygulanmıştır. Kilitlemeler kumanda kolları yuvaları üzerinden sağlanmaktadır. İlgili cihaz uygun konumda (açık veya kapalı) olmadığı sürece kurma kolu yerine takılamamakta ve cihaz çalıştırılamamaktadır. Her fonksiyona yada panoya uygulanan kilitlemeler aşağıda verilmiştir. Hat Giriş/Çıkış Hücresi 1. Toprak anahtarı açık iken OG kablo bölümü kapağı açılamaz. 2. OG Kablo bölümü kapağı açık iken toprak anahtarı açılamaz. 3. Toprak anahtarı kapalı iken yük ayırıcısını kapatmak mümkün değildir. 4. Yük ayırıcısı kapalı iken toprak anahtarını kapatmak mümkün değildir. 11

12 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Kablo Testi 1. Kablo test mekanizmasını çalıştırmadan toprak ayırıcısını açmak mümkün değildir. 2. Açık toprak ayırıcı ile kablo bölümü kapısını kapatmak ve kablo test mekanizmasını serbest bırakmak mümkün değildir. 3. Kablo test mekanizmasını serbest bırakmadan yük ayırıcısını kapatmak mümkün değildir. Koruma Fonksiyonu (Sigortalı) 1. Toprak anahtarı açık iken kablo ve sigorta bölümü kapağını açmak mümkün değildir. 2. Kablo ve sigorta bölümü kapağı açık iken toprak anahtarını açmak mümkün değildir. 3. Toprak anahtarı kapalı iken yük ayırıcısını kapatmak mümkün değildir. 4. Yük ayırıcısı kapalı iken toprak anahtarını kapatmak mümkün değildir. Devre Kesicili Koruma Fonksiyonu 1. Toprak anahtarı açık iken kablo bölüm kapağını açmak mümkün değildir. 2. Kablo bölümü kapağı açık iken toprak anahtarını açmak mümkün değildir. 3. Toprak anahtarı kapalı iken kesicinin kapatılması mümkün değildir. 4. Devre kesici kapalı iken toprak anahtarını kapatmak mümkün değildir. 5. İlgili devre kesici kapalı ise ayırıcıyı işletmek (açmak veya kapatmak) mümkün değildir. 6. İlgili toprak anahtarı kapalı ise ayırıcının kapatılması mümkün değildir. 7. İlgili ayırıcı kapalı durumda iken toprak anahtarının kapatılması mümkün değildir Asma Kilit ile Kilitlemeler Yatay ve dikey kızakların her bir konumu, çapı en fazla 8 mm olan asma kilitler kullanarak kiltlemeler sağlanabilir. Yük ayırıcısı veya devre kesicisi ile toprak anahtarı arasında kiltileme sağlayan dikey kızak üç konumda asma kilit takılarak kilitlenebilir. 12

13 Kablo ve sigorta bölümü kapağı ile toprak anahtarı arasında kilitleme sağlayan yatay kızaklara ise iki konumda asma kilit takılarak kilitleme sağlanmış olur. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Yük ayırıcısı, devre kesicisi ve ilgili ayırıcının el kumandaları asma kilit takılarak engellenebilir Kilit Yardımı ile Kilitlemeler (Opsiyonel) Koruma ve hat fonksiyonları aşağıdaki üç durumda kilit yardımı ile kilitlenebilir; A- Yük ayırıcısı Açık B- Toprak anahtarı Kapalı C- Toprak anahtarı Açık A B C 13

14 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 1.7. Elektriksel Özellikler YÜK AYIRICISI Tipi E3 E3 E3 Hücre standardı TS EN TS EN TS EN Yük Ayırıcı standardı IEC IEC IEC Montaj tipi Dahili Dahili Dahili Faz sayısı Ana bara sayısı Tekli Tekli Tekli Anma gerilimi 12 kv 24 kv 36 kv 1,2/50 μs Yıldırım darbe dayanım gerilim Faz-Toprak ve Fazlar arası 75 kv-peak 125 kv-peak 170 kv-peak Ayırma aralığında 85 kv-peak 145 kv-peak 195 kv-peak Şebeke frekanslı dayanım gerilimi 50 Hz 1 dak. Faz-Toprak ve Fazlar arası 28 kv 50 kv 70 kv Ayırma aralığında 32 kv 60 kv 80 kv Frekans Hz Hz Hz Anma akımı Sigorta korumalı 200 A 200 A 200 A Anma akımı 400 / 600 A 400 / 600 A 400 / 600 A Anma kısa süreli dayanım akımı 16 / 20 ka 16 / 20 ka 16 / 20 ka Anma kısa süreli dayanım akımı tepe değeri 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak Kısa devre süresi 1 / 3 sn 1 / 3 sn 1 / 3 sn Kesme kapasitesi Aktif yük ağırlıklı kesme akımı 400 / 600 A 400 / 600 A 400 / 600 A Boşta kablo şarjı kesme akımı 31,5 A 31,5 A 31,5 A Toprak arızası kesme akımı 63 A 50 A 50 A Toprak arıza durumunda kablo şarj kesme akımı 63 A 16 A 25 A Hat şarjı kesme akımı 25 A 25 A 25 A Kapalı devre kesme akımı 630 A 630 A 630 A Mekanik dayanıklılık sınıfı M1 / M2 M1 / M2 M1 / M2 IP koruma sınıfı IP3X IP 3X IP3X Mekanik darbe koruma sınıfı IK08 IK08 IK08 IP koruma sınıfı SF6 tankı IP67 IP67 IP67 14

15 Toprak anahtarı sigorta girişinde İlgili Standard TS EN TS EN TS EN Anma gerilimi 12 kv 24 kv 36 kv 1,2/50 μs Yıldırım darbe dayanım gerilim 75 kv-peak 125 kv-peak 170 kv-peak Şebeke frekanslı dayanım gerilimi 50 Hz 1 dak. 28 kv 50 kv 70 kv Frekans Hz Hz Hz Anma kısa süreli dayanım akımı 16 / 20 ka 16 / 20 ka 16 / 20 ka Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Anma kısa süreli akımı tepe değeri 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak Kısa devre süresi 1 / 3 sn 1 / 3 sn 1 / 3 sn Kısa devre kapama akımı 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak Toprak anahtarı sigorta çıkışında Kısa devre kapama akımı 2,5 ka-peak 2,5 ka-peak 2,5 ka-peak Anma kısa süreli dayanım akımı 1 ka 1 ka 1 ka Kısa devre süresi 3 sn 3 sn 3 sn VAKUMLU DEVRE KESİCİ Tipi VG 10 VG 10 Sınıfı E1,C2,M1 E1,C2,M1 Hücre standardı TS EN TS EN Kesici Standardı TS EN TS EN Montaj tipi Dahili Dahili Faz sayısı 3 3 Anma gerilimi 24 kv 36 kv 1,2/50 μs Yıldırım darbe dayanım gerilim Faz-Toprak ve Fazlar arası 125 kv-peak 170 kv-peak Ayırma aralığında 145 kv-peak 195 kv-peak Şebeke frekanslı dayanım gerilimi 50 Hz 1 dak. Faz-Toprak ve Fazlar arası 50 kv 70 kv Ayırma aralığında 60 kv 80 kv Frekans Hz HZ Geçici toparlanma gerilimi 41 kv 66 kv TRV yükselme hızı 0,47 kv/µs 0,57kV/µs Açma zamanı 50 ms 50 ms Kapama zamanı 65 ms 70 ms 15

16 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Ark süresi <17 ms <17 ms Anma akımı 630 A 630A Anma kısa süreli dayanım akımı 16 / 20 ka 16 / 20 ka Anma kısa süreli dayanım akımı tepe değeri 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak Kısa devre süresi 3 sn 3sn Kısa devre kapama akımı 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak Mekanik dayanıklılık sınıfı M1 M1 IP koruma sınıfı IP 2X IP2X Mekanik darbe koruma sınıfı IK08 IK08 IK08 IP koruma sınıfı SF6 tankı IP67 IP67 IP67 Toprak anahtarı sigorta girişinde İlgili Standard TS EN TS EN Anma gerilimi 24 kv 36 kv 1,2/50 μs Yıldırım darbe dayanım gerilim 125 kv-peak 170 kv-peak Şebeke frekanslı dayanım gerilimi 50 Hz 1 dak. 50 kv 70 kv Frekans Hz Hz Anma kısa süreli dayanım akımı 16 / 20 ka 16 / 20 ka Anma kısa süreli akımı tepe değeri 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak Kısa devre süresi 1 / 3 sn 1 / 3 sn Kısa devre kapama akımı 40/50 ka-peak 40/50 ka-peak 16

17 2. NAKLİYE VE TAŞIMA EGS-Elimsan panelleri, bir palette sabitlenmiş ve tamamen plastik malzeme ile sarılmış olarak teslim edilir. Panolar yerine monte edilmesine kadar ambalajın çıkarılmaması tavsiye edilir. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Panolar palet üzerinde veya zeminde, dikey pozisyonda muhafaza edilmelidir. Panolar forklift vasıtası ile taşınmalıdır. Pano her zaman olası hasarları önlemek için sürücünün önünde bulunacaktır. Taşımak için ayrıca vinç ve halat kullanılabilir. Halatlar panellerin üst kısmında yer alan kaldırma parçalarına, sapanlar için 55 o açı ile ve beşik ayağı için 80 o ile dikey yönde çekmek için sabitlenir. Forklift ile taşınması durumunda, pano ağırlık merkezi oldukça yüksek olduğu için devrilmeye karşı dikkat edilmelidir. 17

18 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 3. DEPOLAMA Depolama işlemi aşağıdaki koşullar altında yapılmalıdır; Dikey pozisyon İstiflenemez Yağmurdan koruma Doğrudan güneş radyasyonundan koruma Depolama sıcaklık aralığı: -25 ºC + 55 ºC Uzun depolama süresinden sonra, montaj öncesi paneller, özellikle tüm izolasyon parçaları, dikkatli temizlenmek zorundadır. 4. MONTAJ 4.1. Genel Kurallar Depo alanından, kurulum yerine transferi orijinal ambalajında yapılması tavsiye edilir. Montaj yerinin, depolama yerine benzer koşulları olmalıdır, diğer bir deyişle panel, yağmur ve direk güneş radyasyonuna karşı korunur olmalıdır. Montaj yerindeki sıcaklık -10 o C den küçük ve 55 o C den büyük olmamalıdır. EGS-ELİMSAN panelleri, plastik naylon koruması ile birlikte verilir. Panelleri nakliye esnasında oluşmuş olabilecek hasarlara karşı görsel kontrol ediniz. Herhangi bir hasar tesbiti durumunda, montaj etmeden önce lütfen ELİMSAN teknik departmanı ile bağlantıya geçiniz. İnsan emniyeti bakışı açısından, duvarlara yada yan panellere uzaklık en az 50 mm ve arka duvarlara 100 mm olmalıdır. Servis koridorları, işletmenin ve denetimin kolay yapılmasının yanı sıra bakım ve montaj işlemleri sırasında cihazların kolay hareket ettirme ve taşınması için yeteri kadar geniş olmalıdır. 18

19 Bu genişlik, aşağıdakilerden daha küçük olmamalıdır; Tek taraflı yerleşim durumunda çalışma koridorları mm. İki taraflı yerleşim durumunda çalışma koridorları. 1200mm. Tek tarafl yerleşim durumunda denetim koridorları. 800 mm. Çift taraflı yerleşim durumunda denetim koridorları. 1000mm. NOT: Panel üstü ve montaj yeri tavanı arasındaki mesafe, en az 200 mm olacaktır Sabitleme Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Panel, doğrudan zemine yada farklı kontstrüksiyon üzerine sabitlenmek zorundadır. Bu nedenle alt kısmında 13 mm çapında 4 delik bulunur. Bu deliklere erişmek için, kablo bölümü kapağı açılması gerekir Panoların Birleştirilmesi Elektriksel ve mekaniksel olarak bağlanmak için genişletilebilen EGS-ELİMSAN panelleri arasındaki birleşme, çift konektörlü sistem ile yapılmaktadır. Bu sistem, gaz bölmesine girmeden panel bağlantısına izin verir. Sistem, buşinglere monte edilen ve sızdırmaz bağlantı sağlayan aynı anda elektrik alanın da kontrol eden üç adet çift bağlantı elemanından oluşur. Bu bağlantının güvenli bir şekilde yapılabilmesi için aşağıdaki takımlara ihtiyaç duyulmakta; 2 adet anahtar 1 adet 13 tork anahtarı 1 adet alkol 1 adet temiz ve kuru bez 19

20 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 1. İlk paneli yerine yerleştiriniz. 2. Temiz ve kuru bir bezle silikon bağlantı elemanı yüzeyini ve buşing iç yüzeyini temizleyiniz. 3. Temizlenen yüzeyleri bağlantı elemanı ile verilen silikon yağı ile yağlayınız. 4. Aynı zamanda hava tahliyesi için kablo bağını bağlantı elemanı ve buşing yüzeyleri arasına resimde görüldüğü şekilde yerleştiriniz. 5. Silikon bağlantı elemanı ekran kablosunu M 8x20 AKB civata ve iki adet rondela kullanarak metal gövdeye (toprağa) irtibatlandırınız. 6. Panoları yan birleşme yüzeylerine kendinden yapışkanlı neopren fitili yerleştiriniz. 20

21 7. Genel toprak hattı bağlantı bara civatalarını sökünüz. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 8. İkinci panoyu resme göre hareket ettirin ve kablo bağını çıkartınız. Kavşak ve bağlantı panelleri 9. Resimde görüldüğü şekilde iki adet panoyu B deliklerinden iki adet M8x20 AKB civata ve buna uygun 4 adet düz rondela ve iki adet adet M8 somun kullanarak birleştiriniz. 21

22 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 10. Üç adet M8x25 AKB civata ve buna uygun altı düz rondela ve üç adet M8 somun kullanarak, aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi A deliklerinden panoları sabitleyiniz. 11. Bir adet M8x25 AKB civata ve buna uygun 2 adet düz rondela ve bir M8 somun kullanarak panelleri C noktasından sabitleyiniz. 12. Panellerin genel topraklamalarını genel toprak hattına bağlayınız Panoların Sonlandırılması Trafo merkezlerinde ileride ilave yapılabilecek şekilde hazırlanmış genişletilebilen panoların serbest kenarındaki buşinglerde sonlandırma tıpaları kullanılması zorunludur. Sonlandırma tıpaları aşağıda verilen talimata göre yapılmalıdır. 22

23 1. Buşinglerin iç yüzeylerini dikkatli temizleyiniz. 2. Buşing iç yüzünü ve silikon tıpanın dış yüzeyini, verilen silikon gres ile yağlayınız. 3. Silikon tıpayı buşingin içine iki yüzey arasına resimde görüldüğü şekilde plastik kablo bağını kullanarak yerleştiriniz. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 4. Metal kapağı tıpanın üzerine bastırarak plastik bağı çıkartınız. 5. Saç kapağı üç adet vida ile sabitleyiniz Panoların Topraklanması Hücre yerinde sabitlendiğinde, trafo istasyonunun genel toprak hattına, toprak iletkeni ile hücrenin topraklanması yapılmalıdır. Not: Ekipmanların topraklanması, güvenliğin temel koşuludur. 23

24 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 4.6. Kabloların Bağlanması Orta gerilimin girişleri, trafoların çıkışı ve diğer panellere bağlantılar OG kabloları ile yapılmaktadır. Sökülüp takılabilen veya sabit kablo başlıklarının hazırlanması, usulüne uygun olarak eğitilmiş ve kablo başlığı üreticinin yönergelerini izleyen kalifiyeli personel tarafından yapılmalıdır. EGS-ELİMSAN pano sistemlerinde hat giriş çıkış ve kesicili hücre kablolarında 630 A plug-in başlık kullanılmalıdır. Sigortalı koruma fonksiyonları için kablolar, 250 A plug-in başlık ile üretilmiş olmak zorundadır Montaj Aşamaları Orta gerilim kabloları bağlamak için, aşağıdaki verilen talimatlara uyulması gerekir. Başlıklar koruma ekranlı olmasına rağmen, gerilim altında bağlantı yapmak veya dokunmak tamamen yasaktır. Panoların bir adedi yedek ve üst barada gerilim olma durumunda alt buşinglere izole kapaklar takılmalı ve toprak bıçağı asma kilit ile kilitlenmelidir. Montaj sırası; 1. Toprak anahtarını kapatınız. 2. OG kablo bölümü kapağını açınız. 3. Buşing koruma kapağını kaldır, kuru bir bez ile temizle ve ardından buşing ve başlık yüzeylerine başlık ile verilen silikon yağını sürünüz. 4. Kablo başlığını buşinge sabitleyiniz. 5. İlk önce kablo sabitleme kelepçelerinin birini sabitle. 6. Kelepçeye kabloyu yasla ve sıradaki kelepçe ile kabloyu sıkıştır ve sabitle. 7. Kabloların geri kalanı için bu işlemi tekrarlayın. 24

25 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 8. Panelin genel toprak hattına kablo başlığı yarıiletken ekranı ve kabloların topraklama iletkenlerini bağlayınız. 9. Orta gerilim kablo bölümü kapağını kapatınız Sigortalar Devrede kullanılan orta gerlim sigortaların görevi bu devreyi ve bağlı olan ekipmanları korumak. Burada güvenli koruma sağlamak için uygun sigortanın seçilmesi kadar sigortanın nasıl depolandığı da önemlidir. Sigorta buşonu kullanıma kadar kendi orijinal ambalajında depolanmalıdır. Montajdan önce sigortaların devresi ve sigortaların yüzeyleri kırık ve çatlağa karşı mutlaka kontrol edilmelidir Sigorta Seçimi 12, 24 veya 36 kv lık nominal gerilime uygun sigorta seçmek için aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır; ELİMSAN panellerinde kullanılan tüm sigortalar, IEC e ve aşağıdaki boyutlar ile uyumlu olmalıdır. kv L

26 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Seçilen sigorta anma akımı genellikle sistem işletme akımdan yüksektir, bu nedenle, sigorta anma akımı trafonun gücü ve anma gerilime göre aşağıdaki tablodan seçilecektir. Seçilen sigortanın kayıpları trafonun anma akımında çalışırken 50 W ı geçmemelidir. 26

27 Sigorta akımının yanlış seçimi, sigortaları, kontaktları ve panelin metal gövdesine zarar verebilir. Not: Panolarda kullanılacak sigortalar seçim tablosu Kablo bölümü kapağı iç kısmında verilmiştir Sigorta Değişimi Sigorta değişimi panolar devrede veya devrede değil iken yapılabilmektedir. Trafo koruma bölümü kablo kapağı açılmalıdır. Bunu gerçekleştirmek için yük ayırıcısını açmak gerekir.ardından da sigortanın iki tarafını topraklayan toprak ayırıcısıı kapalı duruma getirilmelidir. Bu durumda üst barada ve giriş/çıkş hücrelerinde enerji var demektir. Kısa devreden dolayı her hangi bir sigortanın çalışması durumunda kısa devre akımından diğer sigortalarında etkilendiğini var sayarak sigortaların üçününde değiştirilmesi tavsiye edilir. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Sigorta değişimi sırasıyla aşağıdaki işlemler yapılır; 1. Sigortalara ulaşmak için OG ve sigorta bölümü kapağını açmamız gerekir. Bunun için yük ayırıcısı açık durumda olacak. 2. Topraklama ayırıcısını kapat. 3. OG Kablo bölüm kapağını aç. 4. Sigorta tutucunun kolunu kaldırın veya civataları sökün ve onu çıkarmak için size doğru çekin. 27

28 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 5. Sigortayı taşıyıcıyı çekerek çıkartın. 6. Eriyen sigortayı yenisi ile değiştirmek için sigorta tutucusunu temiz ve düzgün bir yere koyun. Kontaklar ve gövde zarar görmemeli. 7. Sigorta tutucuyu yeni sigorta ile sigorta yuvasına kaydırarak yerleştiriniz. 8. Sigorta yuvası kapağındaki vurucu pimi bastırarak çalışma durumuna getiriniz. Sonuna kadar bastığınızda kilitlenmesi gerekir. 9. Bu durumda kapağı sigorta yuvasına takınız ve kilitleme mandalı veya vidaları ile sabitleyiniz. Vidalı sistemde vidaların tamamen sıkılı olmasına dikkat ediniz sonuna kadar sıkınız. 10. OG kablo bölüm kapağını kapatınız. 11. Panoyu devreye alınız. 28

29 4.8. Ölçü Transformatörleri Ölçü hücreleri, kurulu trafonun gücüne tipine veya siparişe uygun gerilim ve akım trafoları içerir. Monte edilebilen maksimum trafo sayısı altı adettir; 3 akım ve 3 sigortalı gerilim transformatörü şeklinde. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 4.9. Faz Sırası Kontrolü Panoların yerine montajı ve tüm bağlantılar tamamlandığında, faz sırası kontrol edilerek bağlantılar doğrulanması gerekir. Faz sırası kontrolü 20MΩ dan yüksek giriş empedanslı bir multimetre ile yapılması mümkündür. Ölçüm aralığı aşağıdaki gibi olacaktır; Aynı panel bir faz ve nötr arasında ~110 Vac. Aynı fazlar arasında < 50 Vac. Farklı fazlar arasında >130 Vac. 29

30 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 5. ÇALIŞTIRMA SIRASI Not: Çalıştırmadan önce; Gaz basıncının manometrenin yeşil alanında ve teknik değer etiketine eşit olduğunu kontrol ediniz. Gerilim gösterge sisteminin doğru çalışmasını kontrol ediniz Hat Fonksiyonu (Yük Ayırıcılı Giriş/Çıkış) 16 Yük Ayırıcı Açtırma Butonu 6 Manometre 15 Yük Ayırıcı Kapatma Butonu 7 Gerilim Algılama Sistemi 1 Teknik Değer Etiketi 8 Mimik Diyagram 4 Çalıştırma Talimatı 2 Anahtarlı Kilitleme Bloğu (Opsiyonel) 3 Yatay Kayar Kilit 9 Yük Ayırıcı Açık-Kapalı Konum Göstergesi 10 Yük Ayırıcı Kumanda Mili 11 Dikey Kayar Kilit 12 Toprak Ayırıcı Kumanda Mili 13 Toprak Ayırıcı Açık-Kapalı Konum Göstergesi 5 Kablo Bölümü Kapağı 14 Kurma Kolu NOT: Toprak bıçağı kapalı veya OG kablo bölümü kapağı açık iken yük ayırıcının kapatılmasını engelleyen kilit mevcuttur. 30

31 Yük Ayırıcısı Kapatma İşlemi 1. Kablo bölümü kapağını (5) kapatın ve dikey kayar kilidi (11) ile toprak anahtarının kumanda yuvası (12) kilidini çöz. 2. Toprak anahtarını kumanda kolu ile açık konuma getir. 3. Toprak anahtarının konum göstergesi (13) açık konumu gösterdiğini kontrol et. 4. Dikey kayar kilit (11) ile yük ayırıcı kumanda yuvası (10) kilidini çöz. 5. Kumanda yuvasına (10) kumanda kolunu(14) tak ve ayırıcıyı kapatmak için saat yönünde çevir. Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 6. Yük ayırıcı konum göstergesinin (9) kapalı konumu göstediğini kontrol et. Yük Ayırıcısı Açma İşlemi 1. Kumanda yuvasına(10) kumanda kolunu (14) yerleştir ayırıcıyı açmak için saat yönünün tersine çevir. 2. Yük ayırıcı konum göstergesinin (9) açık konumu göstediğini kontrol et. Gerilim Gösterge Kontrolü 1. Gerilim gösterge lambaları sönük olmalıdır. (7). Topraklama Anahtarı Kapatma İşlemi 1. Yük ayırıcıyı aç. 2. Gerilim olmadığını kontrol et. 3. Dikey kayar kilit (11) ile topraklama anahtarının kumanda yuvası (12) kilidini çöz. 4. Kumanda yuvasına (12) kumanda kolunu(14) tak ve topraklama anahtarını kapatmak için saat yönünde çevir. 5. Topraklama anahtarının konum göstergesi (13) kapalı konumu gösterdiğini kontrol et. Bu konumda yatay kayar kilidi(3) ile OG kablo bölüm kapağı (5) açılabilir. Topraklama Anahtarını Açma İşlemi 1. Kablo bölümü kapağını (5) kapatın ve dikey kayar kilidi (11) ile topraklama anahtarı kumanda yuvası (12) kilidini çöz. 2. Kumanda yuvasına (12) kumanda kolunu(14) tak ve topraklama anahtarını açmak için saat yönünün tersine çevir. 3. Topraklama anahtarının konum göstergesi (13) açık konumu gösterdiğini kontrol et. 31

32 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 5.2. Sigortalı Trafo Koruma Hücresi 1 Manometre 2 Mimik Diyagram 5 Çalıştırma Talimatı 4 Anahtarlı Kilitleme Bloğu (Opsiyonel) 6 Sigorta Attı Göstergesi 7 Yük Ayırıcısı Elle Açtırma Tertibatı 8 Sigorta ve Kablo Bölümü Kapağı 9 Gerilim Algılama Sistemi 3 Teknik Değer Etiketi 10 Yük Ayırıcı Açık-Kapalı Konum Göstergesi 11 Yük Ayırıcı Kumanda Mili 12 Dikey Kayar Kilit 13 Toprak Ayırıcı Kumanda Mili 14 Toprak Ayırıcı Açık-Kapalı Konum Göstergesi 15 Yatay Kayar Kilit 17 Yük Ayırıcı Açtırma Butonu 16 Kurma Kolu NOT: Toprak bıçağı kapalı veya OG kablo bölümü kapağı açık iken yük ayırıcının kapatılmasını engelleyen kilit mevcuttur. Yük Ayırıcısı Kapatma İşlemi 1. Sigorta ve kablo (8) erişim kapağını kapat ve yatay kayar kilidi (15) ile toprak ayırıcı kumanda yuvası (13) kilidini çöz. 2. Kumanda yuvasına (13) kumanda kolunu(16) tak ve topraklama anahtarını açmak için saat yönünün tersine çevir. 3. Topraklama anahtarının konum göstergesi (14) açık konumu gösterdiğini kontrol et. 4. Dikey kayar kilit (12) ile yük ayırıcı kumanda yuvası (11) kilidini çöz. 5. Yük ayırıcı kumanda yuvasına (11) kurma kolunu (16) tak ve mekanizmanın sıfırlanması için saat yönünün tersine döndür. 6. Kurma kolunu (16) yük ayırıcısını kapatmak için saat yönünde döndür. 7. Yük ayırıcı konum göstergesinin (10) kapalı konumu göstediğini kontrol et. 32

33 Yük Ayırıcısı Açma İşlemi 1. Kurma kolunu (16) yük ayırıcı kumanda yuvasına (11) takarak ve saat yönünde çevirerek veya hızlı açma için açma butonu ile yük ayırıcısını aç. 2. Yük ayırıcı konum göstergesinin (10) kapalı konumu göstediğini kontrol et. Gerilim Gösterge Kontrolü 1. Gerilim gösterge lambaları sönük olmalıdır (9). Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu Topraklama Anahtarı Kapatma İşlemi 1. Yük ayırıcıyı aç. 2. Gerilim olmadığını kontrol et. 3. Dikey kayar kilit (12) ile topraklama anahtarının kumanda yuvası (13) kilidini çöz. 4. Kumanda yuvasına (13) kumanda kolunu (16) tak ve topraklama anahtarını kapatmak için saat yönünde çevir. 5. Topraklama anahtarının konum göstergesi (14) kapalı konumu gösterdiğini kontrol et. Bu konumda yatay kayar kilidi (15) ile OG kablo bölüm kapağı(8) açılabilir. Topraklama Anahtarını Açma İşlemi 1. Sigorta ve kablo bölümü kapağını (8) kapatın ve dikey kayar kilidi (12) ile topraklama anahtarı kumanda yuvası (13) kilidini çöz. 2. Kumanda yuvasına (13) kumanda kolunu(16) tak ve topraklama anahtarını açmak için saat yönünün tersine çevir. 3. Topraklama anahtarının konum göstergesi (14) açık konumu gösterdiğini kontrol et. Sigortalara Erişim 1. Yük ayırıcısını aç. 2. Gerilim olmadığını kontrol et. 3. Topraklama anahtarını kapat. 4. Hareketli yatay kayar kilidi (15) ile sigorta ve kablo bölümü kapağını aç. 5. Sigorta yuvası kapağı kilidini çöz ve kendine doğru çekerek aç. 33

34 Montaj, Bakım ve İşletme Kılavuzu 5.3. Devre Kesicili Koruma Hücresi 2 Gerilim Göstergesi 1 Manometre 10 Mimik Diyagram 3 Ayırıcı Kumanda Mili 4 Açma Butonu 5 Mekanik Sayıcı 6 Kapama Butonu 7 Dikey Kayar Kilit 8 Kapama Yayı Konum Göstergesi 9 Çalıştırma Talimatı 11 Ayırıcı Konum Göstergesi 12 Kesici Kapama Yayı Kurma Mili 13 Teknik Değer Etiketi 21 Anahtarlı Kilitleme Bloğu (Opsiyonel) 14 Toprak Anahtarı Kumanda Mili 15 Toprak Anahtarı Açık-Kapalı Konum Göstergesi 16 Yatay Kayar Kilit 17 Kesici Açık-Kapalı Konum Göstergesi 18 Kablo Bölümü Kapağı 19 Kesici Yayı Kurma Kolu 20 Ayırıcı ve Toprak Anahtarı Kumanda Kolu Not: Kesici ve ilgili ayırıcı kapalı ve kablo bölümü kapağı açık durumda iken toprak anahtarının çalıştırılmasını engelleyen kilit mevcuttur. Devreye Alma İşlemi 1. Kablo bölümü kapağını (18) kapatın ve dikey kayar kilidi (7) ile toprak anahtarının kumanda yuvası (14) kilidini çöz. 2. Toprak anahtarını kumanda kolu ile açık konuma getir. 3. Toprak anahtarının konum göstergesi (15) açık konumu gösterdiğini kontrol et. 4. Dikey kayar kilit (7) ile ayırıcı kumanda yuvası (3) kilidini çöz. 5. Kumanda yuvasına (3) kumanda kolunu (20) tak ve ayırıcıyı kapatmak için saat yönünde çevir. 34