İLKÖĞRETİM 1. SINIF TÜRKÇE ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI

Transkript

1 İLKÖĞRETİM 1. SINIF TÜRKÇE ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI Bu kitap, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 97 sayılı kurul kararı ile öğretim yılından itibaren 5 yıl süreyle Ders Kitabı olarak kabul edilmiştir. Gülşen ERHAN KARTOPU YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET LİMİTET ŞİRKETİ Dr. Faik Muhittin Adam Cad. Nu.: 38/104 Konak - İZMİR Telefon ve Belgegeçer: (0 232) /

2 ISBN Sertifika Numarası Bu kitabın her hakkı saklıdır ve Kartopu Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Limitet Şirketine aittir. Yazı, resim, soru ve şekilleri başka bir esere aynen veya değiştirilerek alınamaz ve yayımlanamaz. Editör Özden ÖLMEZ CEYLAN Dil Uzmanı Fatih GÜLTEKİN Görsel Tasarımcı Işık YAREN Program Geliştirme Uzmanı Candan ERTÜRK Ölçme ve Uzmanı Firdevs ALTINTAŞ Rehberlik Uzmanı İlker ÖZDEMİR Baskı Özgün Matbaacılık San. Tic. A.Ş. ANKARA

3 İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri toprak! diyerek geçme, tanı: Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyet! dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va dettiği günler Hakk ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder - varsa - taşım, Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif ERSOY 3

4 ANDIMIZ Türküm, do ruyum, çalışkanım, İlkem; küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir. Ülküm; yükselmek, ileri gitmektir. Ey büyük Atatürk! Açtı ın yolda, gösterdi in hedefe durmadan yürüyece ime ant içerim. Varlı ım, Türk varlı ına arma an olsun. Ne mutlu Türküm diyene! 4

5 Mustafa Kemal ATATÜRK ( ) 5

6 İÇİNDEKİLER Organizasyon Şeması Öğretmen Kılavuz Kitabını Kullanma Yönergesi Önsöz Açıklama Kazanımlar TEMA: BİREY VE TOPLUM Birey ve Toplum Tema Kazanımları Okulumuzda Çalışanlar Çizgi Çalışmaları e Sesi l Sesi a Sesi t Sesi Trafik Grup Sesleri Çalışmaları i Sesi n Sesi o Sesi Güvercin ile Karınca r Sesi m Sesi Grup Sesleri Çalışmaları Ailemiz Ek Etkinlik

7 2. TEMA: ÜRETİM, TÜKETİM VE VERİMLİLİK Tema Kazanımları Karnı Acıkan Sincap Masalı u Sesi k Sesi ı Sesi Ekmek y Sesi s Sesi Zamanda Tutumluluk d Sesi Grup Sesleri Çalışmaları Seyfi Dede Ek Etkinlik TEMA: DUYGU VE HAYALLER Tema Kazanımları Masallar ö Sesi b Sesi ü Sesi Hayalet ş Sesi z Sesi Düş ç Sesi Grup Sesleri Çalışmaları Kâğıttan Kayıklar Ek Etkinlik

8 4. TEMA: DEĞERLERİMİZ Tema Kazanımları Kazan Doğurdu g Sesi c Sesi Keloğlan p Sesi h Sesi Grup Sesleri Çalışmaları Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ğ Sesi v Sesi f Sesi j Sesi Grup Sesleri Çalışmaları Tekerleme Ek etkinlik KAZANIM TABLOLARI TEMA: ATATÜRK Proje Atatürk Atatürk ün Hayatı Kırılan Bebek Cumhuriyet Önce Atatürk Serbest Okuma Metin Minimalleri Ölçme TEMA: SEVGİ Altı Kitap Ormandaki Dostluk Öğretmenim Türkiye Serbest Okuma Metin Minimalleri Ölçme Ek Etkinlik

9 7. TEMA: SAĞLIK VE ÇEVRE Çevremiz Kar Tanesi Temizliğin Önemi Vücudumuz Serbest Okuma Metin Minimalleri Ölçme Ek etkinlik TEMA: OYUN VE SPOR Yeşil Bisiklet Yağ Satarım, Bal Satarım Oyuncakçı Oyun Arkadaşlarım Serbest Okuma Metin Minimalleri Ölçme Ek etkinlik EKLER Sesleri Kavramayı İzleme Formu Okuma Becerisini Formu Yazma Becerisini Formu Dinleme Becerisini Formu Konuşma Becerisini Formu Proje Formu Öğrencilerin Okuduğu Öykü Kitaplarını İzleme Formu Çalışma Kâğıtları (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) Yıllık Plan Taslağı Kavramlar Sözlüğü Kaynakça

10 ORGANİZASYON ŞEMASI Tanıtılacak ses a SESİ / HARFİ a. Sesi Hissetme ve Tanıma a sesini hissettirmek için aşağıdaki şarkıyı söyleyiniz. 1 a sesi 2 A a a! bak geldi kış baba. Sırtında kalın abası. Elinde koca sopası. A a a! Bak geldi kış baba. Ses kavratmanın işlenişi a sesini vurgulayarak şarkıyı birkaç kez söyleyiniz. Daha önce defterinizin arasına koyduğunuz çiçek, resim vb. bakarak mutlu bir şaşkınlık ifadesiyle A a a a! Defterime bu çiçeği kim koymuş? diye sorunuz. Cevapları aldıktan sonra bu sesi taklit ettiriniz. A a a a. a sesine yeterince vurgu yapıp hissettirdikten sonra öğrencilere sesi tahmin ettiriniz. Daha sonra a sesini kavrayacaklarını söyleyerek birkaç defa toplu ve grupça a sesini söyletiniz. Öğrencilerinize içinde a sesi geçen kelimelere örnek vermelerini isteyiniz Öğrencilerinize Okuma Yazma Öğreniyorum kitaplarındaki 2. etkinlikte verilen görseli incelemelerini ve şaşırmış olan çocuğun hangi sesi çıkarmış olabileceğini sorunuz. A a a a cevabını aldıktan sonra, sesi topluca birkaç defa söyletiniz. 1. Masanıza birkaç nesne bırakınız. Nesneleri tek tek havaya kaldırınız. İçinde a sesi geçen nesneleri havaya kaldırırken öğrencilerden alkışlamalarını isteyiniz. 2. Merhaba sözcüğünde kaç tane a sesi geçtiğini buldurunuz. 3. Öğrencilerinize aşağıdaki kelimeleri okuyunuz. Tanıtılan sesin hangi kelimede başta, ortada, sonda geçtiğini buldurunuz. ayna karpuz sıra Öğrencilerinizden Okuma Yazma Öğreniyorum kitaplarında verilen 1. etkinlikteki görselleri incelemelerini isteyiniz. İçinde a sesi geçen görselleri bulup ilgili daireyi işaretlemelerini isteyiniz. b. Sesi / Harfi Okuma ve Yazma Bu aşamada a sesinin sembolü olan harfin yazımı için aşağıdaki etkinlikleri yapınız. Öğrenc ler n zden Okuma Yazma Öğren yorum kitaplarındaki 2. etkinlikte verilen a sesini göstererek a şeklinde okuyunuz. Öğrencilerinizden a sesini okuyup incelemelerini ve sesin üzerinden parmaklarıyla ve renkli kalemleriyle gitmelerini isteyiniz. Daha sonra öğrencilerinizin dikkatini tahtaya çekerek a sesini büyükçe yazınız. Örnek okuma yapınız aaaaaaaaaaaaaa aaaa aaaa m y e i a 24 Tanıtılan ses defalarca okuttuktan sonra yazımına yönelik hazırlamış olduğunuz çalışma kâğıtlarını öğrencilerinize dağıtınız. Hazırlayıcı çizgi çalışmalarını yeterince yaptırınız. Sınıfınızın hazır bulunuşluluğunu göz önünde bulundurarak a sesinin yazımına geçiniz. Tahtada örnek yazımını gösterdikten sonra Okuma Yazma Öğreniyorum kitaplarındaki 3. etkinlikte verilen yazım alanına tanıtılan sesi yazmalarını söyleyiniz. 1. Öğrencilerinize şu ana kadar öğrenmiş oldukları e, l, a seslerini hatırlatınız. Bu sesleri karışık bir şekilde söyleyerek öğrencilerinizden yazmalarını söyleyiniz. 2. Gösterilen sesi okuyup yazmalarını isteyiniz. 3. Öğrencilerinize Okuma Yazma Öğreniyorum kitaplarındaki 4. etkinlikte verilen bir dizi sembol arasından Söylenen sesi bulunuz. yönlendirmesini yapınız ve onlardan ilgili görseli işaretlemelerini isteyiniz. c. Sesten / Harften Hece, Kelime ve Cümle Oluşturma a sesini tahtaya yazınız ve öğrencilerinizden okumalarını isteyiniz. Birkaç defa okuttuktan sonra defterlerine yazdırınız. Ardından l sesini tahtaya yazıp öğrencilerinizden okumalarını isteyiniz. Öğrencilerinize a ve l sesini arka arkaya al hecesi hissedilecek şekilde okutunuz. Ardından öğrencilerinize, Çocuklar a Okuma Yazma Öğreniyorum Ders Kitabı sayfa görseli 34 Sayfa numarası 10

11 ORGANİZASYON ŞEMASI Metnin künyesi Metnin Adı: Kırılan Bebek Metnin Türü: Öyküleyici Metin Süre : 9 Ders Saati + 2 Ders Saati Serbest Okuma A. HAZIRLIK 1. Ön Hazırlık a. Öğretmen Hazırlığı Öğrenc ler n ze Atatürk ün y kalpl l ğ ne ve Atatürk ün çocuklarla lg l anılarına yönel k anlatmak üzere met nler hazırlayınız. Davet ye örnekler get r n z. b. Öğrenci Hazırlığı Öğrenc ler n zden Atatürk ve Ülkü nün b r arada olduğu fotoğraflardan b rkaçını bulup sınıfa get rmeler n stey n z. Öğrenc ler n z derse başlamadan önce ders araçgereçler n (Türkçe defter, res ml sözlük vb.) hazırlamalarını söyley n z. KIRILAN BEBEK Atatürk, çocukları çok severdi. Bir gün Ülkü adında bir kız çocuğuna rastladı. Onu çok sevdi. Evinde konuk etti. Ülkü akıllı, sevimli, tatlı dilli bir kızdı. Atatürk le konuşmayı çok severdi. Bir gün Ülkü ağlayarak geldi. Atatürk: Ne var Ülkü, ne oldu, dedi. Ülkü kırılan bebeğini göstererek: Bebeğimin kolu kırıldı, diye yanıt verdi. Atatürk, Ülkü yü okşayarak: Sen üzülme, biz onu düzeltiriz, dedi. 14 Ders Kitabı sayfa görseli 2. Zihinsel Hazırlık Metnin işlenişi a. Ön Bilgilerini Harekete Geçirme Atatürk ün çocuklarla lg l anılarına yönel k hazırladığınız met nler öğrenc lere okuyunuz. Bu yazıların onlarda uyandırdığı duygu ve düşünceler arkadaşlarıyla paylaşmalarını sağlayınız. Sınıfa get rd kler fotoğrafların elden ele dolaşmasını sağlayınız. Fotoğraflarla lg l görüşler n alınız. b. Anahtar Kelimelerle Çalışma Bebek Atatürk Anahtar kel meler yazınız. Öğrenc ler n zden, tahtaya yazdığınız kel meler n onlara neler çağrıştırdıklarıyla lg l olarak açıklayıcı b r konuşma yapmalarını stey n z. Konuşmalarında kel meler doğru yerde kullanıp kullanmadıklarını kontrol ed n z. c. Metni Tanıma ve Tahmin Etme Öğrenc ler n zden k taplarını açmalarını ve metn hızlıca gözden geç rmeler n stey n z. Bu şek lde metn tanımalarını sağlayınız. Daha sonra öğrenc ler n ze Aklınızda neler kaldı? sorusunu yönleterek onların metn n çer ğ le lg l konuşmalarını sağlayınız. 198 Atatürk hemen otomobiline bindi, çarşıya gitti. Oyuncakçıları dolaştı. Kırılan bebeğin aynısını satın aldı. Eve geldiğinde Ülkü uyuyordu. Bebeği, yavaşça Ülkü nün yanına koydu. Ülkü uyanınca bebeği gördü. Çok sevindi. Atatürk ün yanına geldi. Boynuna sarıldı. Teşekkür ederim Atatürk üm, dedi. Muhiddin NALBANTOĞLU Atatürk Haftası (Düzenlenmiştir.) 15 Çalışma Kitabı sayfa görseli Sayfa numarası SERBEST OKUMA METNİ Metnin Görseli Serbest Okuma Metni ANNECİĞİM SENİNLE Anneciğim seninle Kuşlar ne güzel büyür. Babam, kardeşim, herkes, Daha mutlu görünür. Anneciğim seninle Çiçekler daha canlı, Daha güzel açmakta... Dünyamıza mis gibi Kokuları saçmakta

12 ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABINI KULLANMA YÖNERGESİ İlk Okuma-Yazmaya Hazırlık İlk okuma-yazmaya hazırlık aşamasında; genel hazırlık, okumaya hazırlık ve yazmaya hazırlık olmak üzere üç tür çalışma yapılmalıdır. Bunlar: a. Genel Hazırlık Öğrencilere, sınıf ortamına, arkadaşlarına ve öğretmenlerine çalışmaları için okulun ilk gününden itibaren rahat iletişim kurabilecekleri bir ortam sunulmalıdır. Bunun için oyunlar, dramalar, şarkılar, bilmeceler birer araç olarak kullanılarak öğrencilerin ilk okuma-yazma çalışmalarına yönelik olumlu tutum geliştirmeleri sağlanabilir. Ayrıca öğrenciler çeşitli yönleriyle (görme, işitme, geçirdiği hastalıklar, aile ve sosyal durumları ve benzerleri) tanınmaya çalışılmalı, sınıf ortamının düzenlenmesinde ve ilk okuma-yazma öğretiminde bunlar dikkate alınmalıdır. Çocukların gelişimi düzenli aralıklarla kontrol edilmeli; aileler, yapılması gerekenler hakkında bilgilendirilmeli, onların desteği alınmalıdır. b. Okumaya Hazırlık Okumaya hazırlık aşamasında; oturma, kitabı tutma, açma, görsel okuma ve okumaya özendirme etkinlikleri önerilmiştir. Bu etkinlikler aşağıda açıklanmaktadır. Bu aşamada, öğrencinin durumuna göre daha farklı etkinlikler de yapılabilir. 1. Oturma: İlk okuma-yazma çalışmalarında düşünce akışını artıran, anlamayı ve çalışmaları kolaylaştıran oturma şekline dikkat edilmelidir. Öğrencilerin sırada yanlış oturmalarına ve eğilerek çalışmalarına izin verilmemelidir. 2. Kitabı tutma ve açma: Göz ile kitap arasındaki en uygun uzaklığa dikkat ederek öğrencilere kitabı nasıl tutmaları ve sayfaları nasıl açmaları gerektiği gösterilmelidir. 3. Görsel okuma: Okuma çalışmalarından önce öğrencilerin görselleri tanıma, anlama, yorumlama ve anlatma becerileri geliştirilmelidir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir: Gördüğü bir resmi tanıma, diğerlerinden ayırt etme, Görsellerde gördüğü ayrıntıları anlatma, Söylenen kelimenin görsel karşılığını bulma, Söylenen cümleye uygun resimleri bulma, Sorulan bir soruyu görsellerden yararlanarak cevaplama, Görsellerden yararlanarak hikâye oluşturma, Görsellerden yararlanarak oluşturulan bir hikâyedeki kahraman, olay, yer hakkında konuşma. 4. Okumaya özendirme: Öğretmen, örnek okuma yaparak öğrencileri okumaya özendirmelidir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir: Hikâye, masal, fıkra, şiir, şarkı, tekerleme vb. okuma. Resimli hikâyeleri okuyormuş gibi anlatmalarını sağlama. 12

13 c. Yazmaya Hazırlık Yazmaya hazırlık olarak aşağıda el hareketleri, boyama, kalem tutma, serbest çizgi çalışmaları verilmektedir. Öğrencilerin gelişme durumuna göre daha farklı çalışmalar da yapılabilir. 1. El hareketleri: Yazmaya başlamadan önce öğrencilerin çeşitli oyunlarla el, kol kasları geliştirilmelidir. Bu çalışmalarla öğrencilerin kas esnekliği sağlanmalıdır. Bu amaçla aşağıdaki etkinlikler yapılabilir: Parmakları kullanarak şarkılar söyleme. Örneğin, sağ elimde beş parmak, sol elimde beş parmak... şarkısının söylenmesi. Parmak uçları ile sıra üzerine vurarak yağmur yağma sesinin çıkarılması (hafif yağmur, şiddetli yağmur, gök gürültüsü taklitleri). Direksiyon çevirme hareketiyle sağa ve sola doğru dönüşler yapma. Elma, armut toplama veya parmaklarını açıp kapatarak far yakıp söndürme taklidi yapma. Boyama: Çeşitli boya kalemleriyle resim yapma etkinlikleri yapma. 2. Kalem tutma: Kalem tutmanın ilk okuma-yazma öğretimi açısından ayrı bir önemi bulunmaktadır. Öğrencilerin bu aşamada edinecekleri alışkanlıklar ömür boyu sürmektedir. Öğrencinin kalemi yanlış tutması, ellerinin çabuk yorulmasına neden olmakta ve güzel yazı yazmasını engellemektedir. Bunu önlemek için öğretmen, tüm öğrencilerin kalem tutuşunu gözlemleyerek kalemi doğru tutma alışkanlığı kazanmalarını sağlamalıdır. 3. Serbest çizgi çalışmaları: Serbest çizgi çalışmaları bitişik eğik yazıya hazırlayıcı nitelikte olmalıdır. Öğrencilere çeşitli resimler yaptırılır. Yapılan bu çalışmaların çevrede görülen ve bilinen varlık ve nesnelerden örneklendirilmesi öğrencinin çevresiyle bütünleşmesi ve yaptıklarını anlamlandırması bakımından önemlidir. Bu aşamada şu çalışmalar yapılabilir: Karalama (kuş yuvası, çember, bulut yapma). Sürekli ve eğik çizgiler çizme (dalga, yılan, halat vb.) 4. Düzenli çizgi çalışmaları: Bu aşamada yapılacak çizgi çalışmaları, harfleri yazmaya hazırlık niteliğindedir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir: Dört çizgi üç aralıktan oluşan satır aralığına çizme. Dört çizgi, üç aralıktan oluşan standart yazma aralığına yazma. 13

14 ÖN SÖZ Sevgili Meslektaşım, Eğitim bir iletişim ve etkileşim sürecidir. Yaşarken hepimiz eğitiyor ve eğitiliyoruz; öğretiyor ve öğreniyoruz. Çocuklar, hangi toplumda gözlerini dünyaya açarlarsa o toplumun ulaştığı kültür birikiminden yararlanırlar. Toplumun kültür dokularında; geçmiş nesillerin alın terinin, beyin gücünün, tutum ve davranışlarının, siyasi, dinî ve ahlaki kurumlarının, dilinin, söz varlıklarının, geleneklerinin izleri vardır. Eğitim, yetişen neslin kültürel birikimden mümkün olan en iyi payı alma görevini üstlenir. Geçmiş ile gelecek arasındaki uyumlu bir geçişi temin etmek, kültürün muhtevasını aktarmak, kültürün zenginleşmesini sağlamak ve uygarlığın gelişimi için elverişli ortamı oluşturmak, eğitimin görev ve sorumlulukları arasındadır. Kendi kültürel ortamına dayanmayan ve bu ortamı yetişmekte olan neslin katkılarıyla besleyemeyen toplumlar kültürel kimliklerinden uzaklaşırlar. Hızla gelişen dünyamızda eğitimin temel amacı; düşünen, anlayan, yorumlayan, bilgi üreten, sorun çözen ve bilimsel düşünen bireyler yetiştirmektir. Bu anlayışla hazırlanan Türkçe Programı; yapılandırıcı yaklaşım, çoklu zekâ yaklaşımı, öğrenci merkezli öğrenme, bireysel farklılıklara duyarlı çağdaş eğitim yaklaşım ve modelleri göz önünde bulundurulmuştur. Bu çerçevede geliştirilen Türkçe Programı, 1. sınıf öğrencilerine yönelik çeşitli kazanımlar hedeflemiştir. Bu kazanımlara uygun olarak hazırlanan temel ders malzeme seti Okuma Yazma Öğreniyorum Kitabı, Ders Kitabı, Öğrenci Çalışma Kitabı ve Öğretmen Kılavuzu Kitabı ndan oluşmaktadır. Öğrenci merkezli öğrenme - öğretme süreci anlayışını temel alan İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu na uygun olarak hazırladığımız ders kitabının özellikleri: Türkçe ders kitabında 4 ayrı tema için seçilmiş toplam 12 metin yer almaktadır. Temalarda yer alan bu metinler seçilirken öğrenci seviyesi dikkate alınmıştır. Seçilen metinlerin öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal gelişimini olumsuz yönde etkileyecek konu ve kavramları içermemesine, sınıf düzeyine ve tema içeriğine uygun olmasına özen gösterilmiştir. Öğrencilerin Türk ve dünya edebiyatının seçkin eserlerini tanımaları amacıyla da yazar kadrosunun geniş olmasına dikkat edilmiştir. Metinlerin düzeltilmesinde eserin özgünlüğü korunmuş; ancak bu yaş çocuğunun dil gelişimi ve ruhsal gelişimi göz önünde bulundurularak öğrenci seviyesi dikkate alınmıştır. Cümle uzunlukları sınıf seviyesine uygun olarak düzenlenmiştir. Metinlerde seviye üstü soyut kavramların kullanılmasından kaçınılmıştır. Tüm metinlerde öğrencilerin seviyelerine uygun yeni kelimeler öğrenmelerine fırsat veren zengin ve akıcı Türkçenin kullanılmasına özen gösterilmiştir. Kelime seçimine dikkat edilmiştir. Metinleri görselleştirmek amacıyla ders kitabında yer alan resimler, Türkçe dersinin temel öğrenme alanlarından biri olan görsel okuma alanı kazanımları doğrultusunda görsel algının seçiciliğini artıracak nitelikte hazırlanmıştır. Sayfa tasarımları ile görsel ögeler, renk ve kompozisyon açısından birbirini tamamlayacak ve dengeleyecek şekilde düzenlenmiştir. Görsel bölümler bir taraftan öğrencinin zevk alacağı nitelikte, diğer taraftan da yaratıcı düşünme ve tahmin yeteneklerini geliştirecek şekilde işlevsel olarak hazırlanmıştır. Öğrenci merkezli öğrenme - öğretme süreci anlayışını temel alan İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu na uygun olarak hazırladığımız Öğrenci Çalışma Kitabının özellikleri: Türkçe Öğrenci Çalışma Kitabı, Türkçe dersinin genel yapısı doğrultusunda 4 tema çerçevesinde belirlenen metinlerle ilgili etkinlikleri içermektedir. Bu etkinlikler, Türkçe dersinin öğrenme alanları ile ilgili kazanımlara uygun olarak hazırlanmıştır. Etkinliklerin öğrencileri araştırmaya, incelemeye ve diğer kaynakları da kullanmaya yönlendirecek yapıda olmasına özen gösterilmiştir. Her metin için o metne ve 14

15 sınıf düzeyine uygun nitelikte ve farklı olarak (soru - cevap, doğru - yanlış, çoktan seçmeli, eşleştirme, boşluk doldurma, bireysel çalışma ve grup çalışmaları, canlandırma, tablo tamamlama, cümle tamamlama vb.) üretilen etkinlikler, tahmin, anlama, zihinde yapılandırma, kendini ifade etme ve ölçme değerlendirme şeklinde sıralanmıştır. Türkçe Öğrenci Çalışma Kitabı, öğrencilerde estetik bir zevk uyandıracak şekilde öğrencinin öğrenmesini kolaylaştıracak ve ilgisini çekecek grafik, şekil, resim, fotoğraf, harita, karikatür gibi görsel ögelerle desteklenmiştir. Sayfa tasarımları ile görsel ögeler, renk ve kompozisyon açısından birbirini tamamlayacak ve dengeleyecek şekilde düzenlenmiştir. Türkçe Öğrenci Çalışma Kitabı nda her tema için bir giriş sayfası yer almaktadır. Tema Giriş Sayfası nda temanın alt başlıkları ve temada yer alan metinlerin içerikleri dikkate alınarak üretilmiş bir resim ve bu resim ile ilgili hazırlık soruları bulunmaktadır. Yeni bir temaya geçmeden önce zihinsel ve duygusal olarak öğrencilerin hazırlanması için düşünülmüş tema giriş sayfası öğrencileri çalışmaya, araştırmaya, düşünmeye ve gözlem yapmaya yönlendirecek nitelikte hazırlanmıştır. Her tema sonunda tema ile ilgili, öğrencilerin kazandığı bilgi, beceri, anlayış ve tutumları ölçen, çoktan seçmeli, doğru - yanlış, boşluk doldurma, eşleştirme, yazılı yoklama ve benzeri sonuç değerlendirme teknikleri ile hazırlanmış Ölçme ve sorularına yer verilmiştir. Tema sonlarında verilen bu Ölçme ve soruları ile öğrencilerin verilen kazanımlar doğrultusunda kendilerini kontrol etmesi amaçlanmıştır. Öğrencilerinizden tema sonlarında bu çalışmayı yapmalarını isteyiniz. Bu çalışmanın amacını öğrencilerinize açıklayınız. Öğrenci merkezli öğrenme - öğretme süreci anlayışını temel alan İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu na uygun olarak hazırladığımız öğretmen kılavuz kitabının özellikleri: Her temada bir dinleme materyaline yer verilmiştir. Dinleme metinleri öğretmen kılavuz kitabında yer almıştır. Öğrencilerin temaların işlenişi sırasında farklı türde metinler ile karşılaşabilmesini sağlamak için programın uygun gördüğü türlerde okuma ve dinleme metinlerine yer verilmiştir. Türkçe Dersi Programı, dinleme, okuma, konuşma, yazma, görsel okuma ve görsel sunu öğrenme alanlarından oluşan beş öğrenme alanı üzerinde yapılandırılmıştır. Öğretmen kılavuz kitabı bu öğrenme alanlarına uygun olarak hazırlanmıştır. Türkçe öğretiminde öğrenme - öğretme sürecinde uygulanacak planlama beş aşamadan oluşmuş, aşağıdaki biçimde yapılandırılmıştır. 15

16 A. HAZIRLIK Hazırlık aşamasında öğretmenin ve öğrencilerin derse ait araç - gereçlerini hazırlamaları gerekmektedir. Hazırlık aşamasının ayrıntıları aşağıda sıralanmıştır: 1. Ön Hazırlık: Bu bölüm, metin işleme süresi boyunca gerekli olan materyaller hakkında size bilgi verecektir. a. Öğretmen Hazırlığı b. Öğrenci Hazırlığı 2. Zihinsel Hazırlık: Bu aşamada öğrencilerin metni işlemek için zihinsel olarak hazırlanmalarını sağlayacak etkinlikler sunulmuştur. Hazırlık aşamasının ayrıntıları aşağıda sıralanmıştır. a. Ön Bilgileri Harekete Geçirme b. Anahtar Kelimelerle Çalışma c. Metni Tanıma ve Tahmin Etme (Bu bölüm sadece öyküleyici metinlerde yer almaktadır.) B. ANLAMA Metni anlama ve inceleme aşamasında öğrencilerin, belirlenen kazanımları edinmeleri için bir araç olan metni anlamaları amaçlanmaktadır. Anlama aşamasının ayrıntıları aşağıda sıralanmıştır. 1. Dinleme, Okuma, Görsel Okuma a. Dinleme b. Okuma c. Görsel Okuma ç. Anlamı Bilinmeyen Kelimelerle Çalışma 2. Metni İnceleme: Bu süreçte bir metnin anlamını bulma, üzerinde düşünme, çıkarımlar yapma ve değerlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Anlama süresince öğrencileri, ön bilgileri ışığında metinde sunulan yeni bilgileri incelemeli, onlar üzerinde düşünmeli ve zihinde yapılandırmalıdır. 3. Söz Varlığını Geliştirme: Bu bölümde öğrencileriniz sözcük dağarcıklarını geliştireceklerdir. C. ZİHİNDE YAPILANDIRMA Zihinde yapılandırma aşaması öğrencinin düşünme, bilgiyi yapılandırma, bilgiyi gerçek hayatta kullanma ve bilgiyi farklı disiplinlerle değerlendirme çalışmalarını kapsar. Bu aşamada yapılacak çalışmaların ayrıntıları aşağıda sıralanmıştır. 1. Günlük Hayatla İlişkilendirme: Öğrenciler bir önceki bölümde metni önce dinlediler, sonra okudular. Sonra görsel okuma yaparak verilen görselleri sorguladılar. Kısaca metni kavradılar. Türkçe derslerinde amaç öğrenilen bilgilerin hayata aktarılmasıdır. Çeşitli etkinlikler ve sorular yoluyla öğrencilerin öğrendikleri bilgileri hayata uygulama fırsatı veren işte bu bölüm olacaktır. 2. Atatürkçülük, Diğer Dersler ve Ara Disiplinlerle İlişkilendirme: Bu bölümde ilişkilendirmeler yapılmıştır. Burada amaç, öğrencilerin dersler arasında bir köprü kurarak bilgi ve becerilerini başka disiplinlere de taşıyıp bir bütün oluşturmalarına yardımcı olmaktır. 3. Araştırma: Öğrenilen bilgilerden ve metinden hareketle öğrencilerle belirlenen bir konuda araştırma yaptırılmalıdır. Araştırma süresince öğrencilerden yazım kurallarına uymaları istenmelidir. Araştırmaların paylaşılması sağlanmalıdır. 16

17 Ç. KENDİNİ İFADE ETME Kendini ifade etme aşamasında öğrencilere, Türkçe dersinin temel kazanımlarından biri olan güzel bir Türkçeyle kendini rahatlıkla ifade etme etkinlikleri yaptırılmaktadır. Kendini ifade etme aşaması öğrencilerin katılımlarının en üst düzeyde olduğu bölüm olarak düşünülmelidir. Kendini ifade etme aşamasının ayrıntıları aşağıda listelenmiştir. 1. Zihinsel Hazırlık a. Ön Bilgilerini Harekete Geçirme - Konu Belirleme b. Tür ve Sunu Şeklini Belirleme 2. Kuralları Gözden Geçirme 3. Konuşma, Yazma, Görsel Sunu: Öğrenciler bu bölümde uygulanan etkinlikler ile kendilerini sözlü, yazılı ve görsel unsurlarla ifade etme olanağı bulacaklardır. a. Konuşma b. Yazma c. Görsel Sunu ç. Söz Varlığını Kullanma D. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme işlemleri tüm öğrenme - öğretme sürecine yayılarak yapılmıştır. Bunun nedeni ölçme ve buna dayalı değerlendirmenin; sürecin sadece birkaç noktasında ve sonunda değil, tümünde ve sürekli olmasının önem teşkil etmesidir. Öğretmen kılavuz kitabının arkasında kullanabileceğiniz formlar yer almaktadır. Okuma yazma çalışmalarına yönelik olarak ölçme ve değerlendirme bölümünde Sesleri Kavramayı İzleme Formu na yer verilmiştir. Bu formu her ses grubu bitiminde uygulayabilirsiniz. Ders işleme sürecindeki kazanımları da göz önünde bulundurarak uygun gördüğünüz Ölçme ve formlarını kullanabilirsiniz. Size yardımcı olmak amacıyla her temada iki form için yönlendirme yapılmıştır. Türkçe dersi kazanımları çerçevesinde proje ödevleri önerilmiştir. Proje çalışmaları, tema boyunca edindirilmesi hedeflenen beş temel öğrenme alanıyla ilgili kazanımlar doğrultusunda grup çalışmalarıyla gerçekleştirilecek etkinliklerdir. Proje çalışmalarının etkili ve eğlenceli olabilmesi için öğrencileri teşvik etmeniz, çalışma süreçlerini izlemeniz ve onlara zorlandıkları alanlarda rehberlik yapmanız gerekebilir. Proje başlama ve teslim tarihlerini tema süreciyle ilişkilendirerek yaklaşık dört hafta olarak belirlemeniz uygun olacaktır. Her projeyi uygulatmak zorunda olmadığınız gibi proje yönergelerini de sınıfınızın düzeyine göre değiştirebilirsiniz. SERBEST OKUMA METİNLERİ Ders kitabında tema sonlarında serbest okuma metinlerine yer verilmiştir. Serbest okuma metinleri, öğretmen serbest okuma saatlerinde okuma alışkanlığını kazandırma amacıyla kullanılabileceği gibi gerçekleşmediğini düşündüğü kazanımları vermek için kendi belirleyeceği uygun işleniş süreciyle de kullanılabilir. Serbest okuma saatleri sonunda öğretmen kılavuz kitabının ekler bölümünde verilen Öğrencilerin Okuduğu Öykü Kitaplarını İzleme Formu nu uygulayınız. Programın Kitaba Yansıması Türkçe Öğretim Programı, öğrenciler için beş öğrenme alanı üzerine yapılandırılmıştır. Bu alanlar; dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma ve görsel sunudur. Dinleme, konuşma, okuma, yazma becerileri ve dil bilgisi konu alanına ilişkin davranışlar kazandırmayı amaçlayan bir öğretimin, doğasına uygun çeşitli yöntem ve teknikleri kullanması gerekir. Türkçe öğretiminde birden çok yöntem, teknik ve öğretim anlayışının olanaklarından yararlanılarak bütünleştirilmiş bir öğrenme - öğretme yaklaşımına ulaşılmalıdır. 17

18 Öğretim uygulamalarında öğretmen; öğrencileri duygu ve düşünce üretmeye, ürettiklerini anlatmaya isteklendirmelidir. Öğrencilerin duygu ve düşünce devinimi süreçlerinde resmin, müziğin estetik işlevinden birer uyaran olarak yararlanılmalıdır. Türkçe öğretiminde ilgi ve gereksinmeleri farklı öğrencileri istekle öğrenme - öğretme etkinliklerine katabilmek için çok uyaranlı, bilişim teknolojisinin olanaklarıyla da desteklenmiş eğitim ortamları oluşturulmalıdır. Türkçe Öğretiminin Amaçları Türkçe öğretimi, en genel anlamda bir duygu ve düşünce eğitimi sürecidir. Öğrencilerin anlama (okuma, dinleme) ve anlatma (konuşma, yazma) becerilerini geliştirerek onlara çok boyutlu düşünme alışkanlığı ve insana özgü duyarlıklar kazandırmak, Türkçenin anlatım olanaklarını yansıtan düzeye uygun çeşitli türdeki metinlerle yaşam ve insan gerçekliğini sezdirmek, ana dili bilinci edindirmek Türkçe öğretiminin temel amaçları olarak sıralanabilir. Bu amaçların, öğretmenler tarafından tam ve doğru olarak anlaşılması, amaçlara uygun öğrenme ve öğretme ortamlarının hazırlanmasının temel bir koşulu olarak görülmelidir. Türkçe derslerinde, öteki derslerde de olduğu gibi kesin olarak ezbercilikten kaçınmak gereklidir. Türkçe öğretiminde başarı sağlanabilmesi için birtakım kuralların ve tanımların öğretilmesi, ezberletilmesi hiçbir anlam taşımaz. Bir öğrencinin, noktanın ve büyük harfin nerelerde kullanılacağını, sıfatın ve zarfın tanımını, öyküleyici bir metnin özelliklerini ezbere bilmesinin bir yararı yoktur. Böyle bir yol tutulması belleği yıpratmaktan, zamanı boşa harcamaktan, dersi öğrenci için sevimsiz kılmaktan başka bir şeye yaramaz. Türkçe öğretiminin amaçlarına ters düşer. Önemli olan, öğrencinin Türkçeyi doğru olarak bilinçle ve güvenle kullanmayı alışkanlık hâline getirmesi, okuduğu veya dinlediği bir parçada işlenen fikri ya da duyguyu kavrayıp sezebilmesi, ondan zevk alabilmesidir. Türkçe öğretiminin belirlenen amaçlarının gerçekleştirilmesinde en önemli etken, öğrencilere okuma zevk ve alışkanlığının kazandırılmasıdır. Çünkü öğrencilerin düzeyine uygun, sanatsal nitelikli yazılı kültür ürünleriyle iletişimi yoğunlaştıkça buna koşut olarak kavramsal gelişimlerinin de yetkinleşeceği bilinmektedir. Bu nedenle anlama ve anlatma becerileri gelişmiş, düşünen - duyarlı bireylerin yetiştirilmesi amacına ulaşabilmek için Türkçe öğretiminde, ilköğretiminin birinci sınıfından başlayarak öğrencilere okuma kültürü edindirebilme genel bir amaç olarak benimsenmelidir. Programda, Türkçe dersleriyle varılmak istenen genel amaçlar incelendiğinde bunların öğrencilerin anlama ve anlatma becerilerini geliştirerek onların ulusal bilinç edinmelerini, evrensel değerleri içselleştirmelerini sağlamak olduğu anlaşılır: Türkçe bir bilgi dersi değil, bir ifade ve beceri dersidir. Öğrencinin zihin ve ruh gelişmelerinde iyi bir ana dili öğretiminin rolü başka hiçbir dersle ölçülemeyecek kadar büyüktür. Yazar 18

19 1. AÇIKLAMA Dinleme Kurallarını Uygulama 1. Dinlemek için hazırlık yapar. 2. Dikkatini dinlediğine yoğunlaştırır. 3. Görgü kurallarına uygun dinler. 2. AÇIKLAMA Konuşma Kurallarını Uygulama 1. Konuşmak için hazırlık yapar. 2. Dinleyicilerle göz teması kurar. 3. İşitilebilir bir ses tonuyla konuşur. 4. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır. 5. Kelimeleri doğru telaffuz eder. 6. Akıcı konuşur. 7. Sesine duygu tonu katar. 8. Konuşmalarında beden dilini kullanır. 9. Konuşma sırasında gereksiz hareketlerden kaçınır. 10. Görgü kurallarına ve değerlere (millî, manevi, kültürel, ahlâkî, sosyal vb.) uygun konuşur. 11. Konuşma konusunu belirler. 3. AÇIKLAMA Okuma Kurallarını Uygulama 1. Okumak için hazırlık yapar. 2. Okuduğu kelimeleri doğru telaffuz eder. 3. Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur. 4. İşitilebilir bir ses tonuyla okur. 5. Akıcı okur. 6. Dikkatini okuduğuna yoğunlaştırır. 7. Kitabı özenle kullanır. 4. AÇIKLAMA Yazma Kurallarını Uygulama 1. Yazmak için hazırlık yapar. 2. Kelimeler, cümleler ve satırlar arasında uygun boşluklar bırakır. 3. Bitişik eğik yazı harflerini kurallarına uygun yazar. 4. Bütün yazılarını bitişik eğik yazı ile yazar. 5. Matematiksel ifadeleri doğru yazar. 6. Anlamlı ve kurallı cümleler yazar. 7. Yazılarında noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır. 8. Yazılarında imla kurallarını uygular. 9. Sayfa düzenine ve temizliğine dikkat eder. 10. Yazma konusunu belirler. 19

20 KAZANIMLAR 20

21 İLK OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİ KAZANIMLARI Hazırlık Dinlemek için hazırlık yapar. Yazmak için hazırlık yapar. Okumak için hazırlık yapar. Sesi Hissetme ve Tanıma Duyduğu sesleri ayırt eder. Duyduğu seslerle harfleri eşleştirir. Dikkatini dinlediğine yoğunlaştırır. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir. Resim ve fotoğrafları yorumlar. Renkleri tanır, anlamlandırır ve yorumlar. Sesi/Harfi Okuma ve Yazma Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. İşitilebilir bir ses tonuyla okur. Yankılayıcı okur. Rehber yardımıyla okur. Bitişik eğik yazı harflerini kurallarına uygun yazar. Seslerden/Harflerden Heceler, Kelimeler ve Cümleler Oluşturma Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturarak okur. Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturarak yazar. Duyduğu kelimeleri görsellerle eşleştirir. Kelimeler, cümleler ve satırlar arasında uygun boşluk bırakır. Matematiksel ifadeleri doğru yazar. Metin Oluşturma Kelimeleri doğru telaffuz eder. Metni takip ederek dinler. Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur. Verilen cümle ya da metne bakarak yazar. Cümleleri görsellerle ifade eder. Anlamlı ve kurallı cümleler yazar. Görsellerden hareketle cümleler ve metinler yazar. Bütün yazılarını bitişik eğik yazı ile yazar. Yazılarında noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır. Dikte etme çalışmalarına katılır. Sayfa düzenine ve temizliğine dikkat eder. Metin ve görsel ilişkisini sorgular. Okur Yazarlığa Ulaşma Bu aşamada 1. sınıf dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma-sunu kazanımlarının tümü kullanılmalıdır. 21

22 1 TEMA BİREY VE TOPLUM Tema Süresi: 36 Ders Saati - 8 Ders Saati Serbest Okuma METİNLERİMİZ Okulumuzda Çalışanlar (Bilgilendirici Metin) Trafik (Şiir) Güvercin ile Karınca (Öyküleyici Metin) Ailemiz (Şiir) 22

23 23

24 1. TEMA: Birey ve Toplum Tema Kazanımları DİNLEME 1. Dinleme Kurallarını Uygulama 1. Dinlemek için hazırlık yapar. 2. Dikkatini dinlediğine yoğunlaştırır. 3. Görgü kurallarına uygun dinler. 2. Dinlediğini Anlama 1. Dinlediklerini anlamlandırmada sunulan görsellerden yararlanır. 2. Duyduğu sesleri ayırt eder. 3. Dinlerken vurgu, tonlama ve telaffuza dikkat eder. 4. Dinlediklerini zihninde canlandırır. 10. Dinledikleriyle ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 12. Dinledikleri konulara ilişkin sorular sorar ve sorulara cevap verir. 13. Dinlediklerini başkalarıyla paylaşır. 15. Dinlediğini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır. 16. Başlıktan hareketle dinleyeceği konunun içeriğini tahmin eder. 17. Duyduğu seslerle harfleri eşleştirir. 3. Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Dinleme 1. Metni takip ederek dinler. KONUŞMA 1. Konuşma Kurallarını Uygulama 1. Konuşmak için hazırlık yapar. 2. Dinleyicilerle göz teması kurar. 3. İşitilebilir bir ses tonuyla konuşur. 5. Kelimeleri doğru telaffuz eder. 2. Kendini sözlü olarak ifade etme 3. Yeni öğrendiği kelimeleri konuşmalarında kullanır. 5. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 11. Bilgi edinmek amacıyla soru sorar. 3. Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Konuşma 3. Topluluk önünde konuşur. 4. Üstlendiği role uygun konuşur. 7. Konuşmalarında betimlemeler yapar. 24

25 OKUMA 1. Okuma Kurallarını Uygulama 1. Okumak için hazırlık yapar. 2. Okuduğu kelimeleri doğru telaffuz eder. 4. İşitilebilir bir ses tonuyla okur. 7. Kitabı özenle kullanır. 4. Söz Varlığını Geliştirme 1. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir. 2. Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır. 3. Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturarak okur. 5. Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Okuma 5. Yankılayıcı (tekrar ederek) okur. 6. Rehber yardımıyla okur. YAZMA 1. Yazma Kurallarını Uygulama 1. Yazmak için hazırlık yapar. 2. Kelimeler, cümleler ve satırlar arasında uygun boşluklar bırakır. 3. Bitişik eğik yazı harflerini kurallarına uygun yazar. 4. Bütün yazılarını bitişik eğik yazı ile yazar. 6. Anlamlı ve kurallı cümleler yazar. 8. Yazılarında imla kurallarını uygular. 9. Sayfa düzenine ve temizliğine dikkat eder. 3. Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Yazma 5. Dikte etme çalışmalarına katılır. 7. Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturur. GÖRSEL OKUMA VE GÖRSEL SUNU 1. Görsel Okuma 2. Trafik işaretlerinin anlamlarını bilir. 4. Resim ve fotoğrafları yorumlar. 5. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. 2. Görsel Sunu 3. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar. 25

26 Dinleme Metni Metnin Adı: Okulumuzda Çalışanlar Metnin Türü: Bilgilendirici Metin Okulumuzda Çalışanlar OKULUMUZDA ÇALIŞANLAR Okul toplu olarak eğitim ve öğretim yaptığımız yerdir. Okuma - yazma ve her düzeydeki öğretim okullarda verilmektedir. Okullarda düzenin sağlanması, işleyişin daha kolay olması için çalışanlar bulunmaktadır. Okulumuzda okul müdürü, müdür yardımcısı, öğretmenler, memurlar, hizmetliler çalışmaktadır. Okul müdürümüz okulun eğitim, öğretim ve yönetim işlerini yürütür. Müdür yardımcıları da bu konularda okul müdürüne yardım eder. Öğretmenler ise öğrencilere gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak için çalışırlar. Ayrıca okullarda bulunan memurlar, okulla ilgili yazışma işlerini yürütürler. Hizmetliler okulumuzun temizlik ve düzeni için çalışırlar. Asunay KAPUCU Etkinliklerle Türkçe Öğreniyorum METİN İŞLEME SÜRECİ A. HAZIRLIK 1. Ön Hazırlık a. Öğretmen Hazırlığı Derste kullanacağınız araç ve gereçlerinizi, dinleme CD ni ve CD çalar hazırlayınız. Okul çalışanları ile ilgili görselleri masanızda hazır bulundurunuz. b. Öğrenci Hazırlığı Öğrencilerinizden okullarında kimlerin çalıştığı ile ilgili gözlem yapmalarını isteyiniz. Onlardan boya kalemlerini ve okul konulu görseller getirmelerini isteyiniz. 2. Zihinsel Hazırlık a. Ön Bilgileri Harekete Geçirme Hazırlamış olduğunuz görselleri tahtaya asınız. Öğrencilerinizden görselleri incelemelerini isteyiniz. Görsellerde gördükleri kişilerin okulda ne iş yaptıklarını bulmalarını isteyiniz. Öğrencilerinizin de getirmiş oldukları okul görselleri üzerinde konuşmalarını sağlayınız. Daha sonra öğrencilerinize aşağıdaki soruyu sorarak konu ile ilgili düşüncelerini alınız. 14 Okulda kimler görev yapar? Öğrencilerinizden okuma yazma öğreniyorum kitabını açmalarını isteyiniz. Onlardan kitaplarında verilen alana okullarının resmini çizmelerini isteyiniz. Etkinlik sonrası çalışmalarını tanıtmalarını sağlayarak onları metne hazırlayınız. B. ANLAMA 1. Dinleme a. Dinleme Öğrencilerinize; dinleme kurallarını hatırlatarak örnek okuma yapınız (bk. 1. Açıklama s.19). Metni dinlerken vurgu, tonlama ve telaffuza dikkat etmeleri konusunda öğrencilerinizi uyarınız. Metni dinlerken dinlediklerini zihinlerinde canlandırmalarını söyleyiniz. Daha sonra CD den metni dinletiniz. Dinleme sırasında anlamını bilmedikleri kelimeleri belirlemelerini isteyiniz. b. Anlamı Bilinmeyen Kelimelerle Çalışma Öğrencilerinize dinleme sırasında belirledikleri anlamı bilinmeyen kelimelerin neler olduğunu sorunuz. Belirledikleri kelimelerin anlamları üzerinde sınıfta bir tartışma ortamı yaratınız. Gerekli gördüğünüz yerlerde 26

27 öğrencilerinize rehberlik ediniz. Anlamını yeni öğrendikleri kelimelerle cümle kurmalarını sağlayınız. 2. Metni İnceleme Öğrencilerinize metni tekrar dinletiniz. Metni dinlettikten sonra öğrencilerinize aşağıdaki soruları sorarak metni kavramalarını sağlayınız: Okulda kimler görev yapmaktadır? Okul müdürünün görevi nedir? Müdüre kimler yardım eder? Öğretmenlerin okuldaki görevi nedir? Metnin konusu nedir? NOTLAR C. ZİHİNDE YAPILANDIRMA 1. Günlük Hayatla İlişkilendirme Öğrencilerinize okula geldikleri ilk günde neler hissettiklerini sorunuz. İzlenimlerini anlattırınız. Daha sonra öğrencilerinize, okulda çalışanlara karşı nasıl davranılması gerektiğini sorunuz. Sınıfta bir tartışma ortamı yaratınız. Ardından kendi okullarında kimlerin çalıştığı ile ilgili yapmış oldukları gözlemlerini arkadaşlarıyla paylaşmalarını sağlayınız. 2. Araştırma Öğrencilerinizden çocuk gazete ve dergilerden; İlköğretim Haftası ile ilgili öğretmen, öğrenci ve eğitim konulu resimleri kesmelerini ve bunları bir dosya kâğıdına yapıştırmalarını isteyiniz. Belirlediğiniz tarihte bunları sınıfa getirip arkadaşlarına sunmalarını sağlayınız. D. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları sorarak öğrencilerinizi değerlendiriniz. Siz okul müdürü olsaydınız okulunuz için neler yapardınız? Okulda çalışan görevlilerin işini nasıl kolaylaştırabiliriz? Okuldaki çalışanlar olmasaydı ne olurdu? Metinden kaç yeni kelime öğrendiniz? 27

28 ÇİZGİ ÇALIŞMALARI Öğrencilerinize okuma yazma öğreniyorum kitabında verilen (s ) çizgi çalışmalarını yaptırınız. Çizgi Çalışmaları Çizgi Çalışmaları

29 Çizgi Çalışmaları Çizgi Çalışmaları Çizgi Çalışmaları Çizgi Çalışmaları

30 e SESİ / HARFİ a. Sesi Hissetme ve Tanıma Öğrencilerinize aşağıdaki tekerlemeyi söyleyerek e sesine dikkatlerini çekiniz. 1 e sesi 2 E e e e, elim elim epenek. Elden çıkan kepenek. Ekmeğin yarısı. İşte oyunun ebesi. Bu tekerlemeyi birkaç defa söyleyiniz ve arkanızdan tekrar etmelerini isteyiniz. Tekerlemeyi söylerken e sesine vurgu yaparak e yi hissettirmeye çalışınız. Daha sonra öğrencilerinize Anneler, bebeklerini nasıl uyutur? sorusunu sorunuz. Alınan cevaplardan yola çıkarak, bir annenin bebeğini nasıl uyuttuğunu canlandırınız. e e e bebeğim ee şeklinde canlandırarak öğrencilerinizden de sizi taklit etmelerini isteyiniz. Daha sonr a öğrencilerinizden okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 2. etkinliği açmalarını sağlayınız. Etkinlikteki görseller hakkında konuşturunuz. Daha sonra görseldeki anneyi taklit etmelerini öğrencilerinize söyleyiniz. Öğrencilerinizden görselde verilen bebeğe içinde e sesi ile başlayan ya da içinde e sesi geçen bir isim vermelerini sağlayınız. e sesine yeterince vurgu yaptıktan sonra okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 1. etkinliği yaptırınız. Öğrencilerinize etkinlikte verilen görsellerin adlarını söyleterek onlardan içinde e sesi geçen görselleri belirlemelerini ve ilgili daireyi işaretlemelerini isteyiniz. Öğrencilerinize aşağıdaki kelimeleri okuyunuz. Tanıtılan sesin hangi kelimede başta, ortada, sonda geçtiğini buldurunuz. deve çilek erik Öğrencilerinizden çevrelerindeki eşyalardan, sınıf arkadaşlarının isimlerinden, meyve ve hayvan adlarından e sesinin geçtiği örnekler vermelerini isteyiniz. Bebek, dede, Emine, Emre, erik, kelebek kelimelerini söyleyerek öğrencilerden her kelimeyi söylerken içinde geçen e sayısı kadar el çırpmalarını isteyiniz. b. Sesi / Harfi Okuma ve Yazma Öğrencilerinize Sıra e sesini okuyup yazmaya geldi. açıklamasını yapınız. Daha sonra e sesinin yazılışını görmek ister misiniz? sorusunu sorunuz. Bu şekilde yazı tahtasına dikkati çektikten sonra bitişik eğik yazı kuralına uygun olarak e sesini tahtaya büyükçe eeeeeeeeeeeeeeeeeeee eeee eeee l e m t i 21 yazınız ve örnek okuyunuz. Yazarken öğrencilerinizin el hareketlerinize ve sesin çizim yönüne, başlangıç ve bitiş noktalarına dikkat etmelerini söyleyiniz. Daha sonra öğrencilerinizden e sesini parmaklarıyla havada, sırada ve varsa kum masasında yazmalarını, yazarken de okumalarını isteyiniz. Ardından okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 2. etkinliğin devamında verilen büyükçe yazılmış e sesinin üzerinden kalemleriyle geçmelerini isteyiniz. Geçerken de e şeklinde okumalarını isteyiniz. Bu çalışmadan sonra okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 3. Etkinlikte verilen yazım alanına yazmalarını isteyiniz. Daha sonra istenilen satır kadar defterlerine yazmalarını söyleyiniz. 1. Öğrencilerinizden bir dizi sembol arasından e sesini bularak göstermelerini ve kırmızı kalemle daire içerisine almalarını isteyiniz (4. Etkinlik). 2. Tahtayı üç bölüme ayırarak öğrencilerinizden e sesini yazıp okumalarını isteyiniz. BİR SONRAKİ SESE HAZIRLIK ÇALIŞMASI Sınıfta, dersi işleme sürecinde kullanmak üzere bir dosya kâğıdında el ele tutuşmuş çocuk figürleri ve altında belirlenmiş yazım alanı olan bir çalışma kâğıdı hazırlayınız ve sınıf mevcudu kadar çoğaltınız. 30

31 llllllllllllllllllllll llll llll e l el e l sesi a e l s u el ele ele ele le 1 E 1 E l sesi el ele E El ele. El El ele, el ele,, el ele. El ele, el ele, El ele, el ele. el el 22 ele ele le le 23 l SESİ / HARFİ a. Sesi Hissetme ve Tanıma l sesini hissettirmek için elinizde bir mendille lay lay lay ezgisini söyleyerek halay çekerek sınıfa giriniz. Gönüllü öğrencilerinizden birkaç tanesini halaya katarak sınıfta eğlenceli bir ortam oluşturunuz. Diğer öğrencilerinizden de sıra arkadaşları ile el ele tutuşup lay lay lay ezgisiyle size eşlik etmelerini isteyiniz. Ezgiyi söylerken l sesine yeterince vurgu yapınız. Daha sonra öğrencilerinizi okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 2. etkinliğe yönlendirerek etkinlikte verilen görseli incelemelerini isteyiniz ve aşağıdaki soruları yönelterek görsel üzerine konuşturup l sesine vurgu yapınız. 1. Resimde neler görüyorsunuz? 2. Resimdeki kızın adı, bahçedeki çiçekle aynı. Kızın adını bulabilir misiniz? Öğrencilerinize cevapları bulmada rehberlik ediniz. 1. Öğrencilerinizi okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 1. etkinliğe yönlendirerek etkinlikte verilen görselleri incelemelerini isteyiniz. Görsellerin adlarını söyleterek içinde l sesinin geçtiği görselleri belirlemelerini ve ilgili daireyi işaretlemelerini isteyiniz. 2. Resim defterlerine l sesinin geçtiği görseller çizmelerini isteyiniz. b. Sesi / Harfi Okuma ve Yazma Tanıtılan l sesini tahtaya renkli tebeşirlerle büyükçe yazınız. Yazma sırasında öğrencilerinizin dikkatlerini el hareketlerine ve sesin yazılış yönüne dikkat etmelerini sağlayınız. l şeklinde okuyunuz ve farklı renkte bir tebeşirle sesin yazılış yönlerini oklarla sesin üzerinde gösteriniz. Gönüllü öğrencilerinizi tahtaya kaldırarak parmaklarıyla okların yönünü takip ederek sesin üzerinden gitmelerini sağlayınız. O sırada diğer öğrencilerinizden de tahtadaki arkadaşlarıyla beraber sesi parmaklarıyla havada çizmelerini isteyiniz. l sesini yankılayıcı okumayla sınıfça, grupça ve bireysel okumalar yaptırarak pekiştiriniz. Ardından öğrencilerinizi okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 2. etkinliğe yönlendirerek l sesini incelemelerini ve renkli kalemleriyle sesin yazılış yönünü takip ederek birkaç kez üzerlerinden gitmelerini ve l şeklinde okumalarını sağlayınız. Daha sonra öğrencilerinize okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 3. etkinlikte verilen yazım alanında yazmalarını ve yazdıklarını okumalarını isteyiniz. İstenilen satır sayısı kadar da defterlerine yazmalarını söyleyiniz. 31

32 1. Öğrencilerinizden 4. etkinlikte verilen bir dizi sembol arasından l sesini bulup daire içine almalarını isteyiniz. 2. Tanıtılan sesi okutup yazdırınız. Okuma ve yazım hataları üzerinde durunuz. c. Sesten Hece, Kelime ve Cümle Oluşturma Bu aşamada el hece - kelimesine ulaşınız. Bunun için: e sesini tahtaya yazınız. Sesi okumalarını isteyiniz. Birkaç tekrardan sonra defterlerine yazdırınız. Daha sonra l sesini tahtaya yazarak okumalarını isteyiniz. Doğru seslendirmeler yapılabilmesi için örnek okumalar yapınız. Sesleri okuduktan sonra defterlerine yazdırınız. e ve l sesini yan yana yazınız ve her ikisinin birlikte nasıl okunacağını sorunuz. Öğrencilerin cevaplarını dikkate alarak siz doğru ve örnek okumayı yaparak el hecesini okuyup yazınız. e el l el hece - kelimesini birkaç kez vurgulayarak okuduktan sonra öğrencilerinize yankılayıcı okumayla okutunuz. Tahtaya el görselini çizerek altına el yazıp öğrencilerinizle birlikte okuyunuz. Daha sonra el hece - kelimesinin yazımına dikkat çekerek tahtaya yazınız ve öğrencilerinizden de havada yazmalarını isteyiniz. Daha sonra okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 5. etkinliğe yönlendirerek verilen yazım alanında öğretilen heceyi yazmalarını sağlayınız. Yazarken okutunuz. Daha sonra defterlerine yazmalarını isteyiniz. 1. el hece - kelimesini okutunuz, tahtaya ve deftere satır aralıklarına yazmalarını söyleyiniz. Okuma ve yazım hataları üzerinde durunuz. 2. Resim defterlerine el görselini çizip altına el yazmalarını isteyiniz. Kelime Üretme Öğrencilerinize Ellerinizi havaya kaldırın. diyerek el hece - kelimesini hatırlattıktan sonra tahtaya yazınız ve öğrencilerinize yankılayıcı okumayla okutunuz. Elinizi havaya kaldırın ve adını sorunuz. el cevabını aldıktan sonra renkli tebeşirle tahtaya el yazınız. Kelimeyi örnek okuyunuz, öğrencilerinize okutunuz ve defterlerine yazmalarını isteyiniz. Birkaç tekrardan sonra e sesini göstererek okumalarını isteyiniz. Tahtaya e kelimesini farklı bir renkle yazınız ve okutunuz. Ardından hemen altına el kelimesini yazınız ve öğrencilerinize göstererek birkaç defa okutunuz. Daha sonra öğrencilerinize e sesi parka oynamaya gitmiş. Kaydırağın yanında oturan el hecesiyle tanışmış. Birlikte kaydıraktan kaymaya karar vermişler. Haydi kaydırakta birlikte kaydıralım. diyerek tahtada kaydırak görseli çiziniz. Öğrencilerinizden önce el kaymış sonra e diyerek birkaç defa seri hâlde okutunuz. Şimdi birlikte kayıyorlar. şeklinde canlandırma yaparak önce el kelimesi daha sonra e sesini aralarında boşluk bırakmaksızın yazınız, oluşan ele kelimesini yazınız. el ele e Ulaştığınız ele kelimesini siz okuyunuz. Okurken hecelerine vurgu yapmadan bir çırpıda okuyunuz. Sizin yapacağınız okuma örnek ve doğru okuma olmalıdır. Örnek ve doğru okumayı yaptıktan sonra öğrencilerinize yankılayıcı okuma yaptırınız. Grupça ve bireysel okumalar yaptırınız. Daha sonra yazımına dikkat çekerek tahtada bir satırı dolduracak şekilde yazınız. Siz yazarken öğrencilerinizin de parmaklarıyla havada sizi taklit etmelerini isteyiniz. Daha sonra okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 6. etkinlikte verilen yazım alanına yazmalarını ve yazdıklarını okumalarını isteyiniz. Öğrencilerinizden, oluşturulan ele kelimesini renkli kalemlerle yazmalarını isteyiniz. Aralarında dolaşarak yanlış yazımlar üzerinde durunuz. Sınıfınızı üç gruba ayırınız. Tahtayı da üç bölüme ayırınız ve öğrencilerinize bireysel olarak tahtada yazdırınız. Yazarken de okumalarını isteyiniz. Okuma ve yazım hataları üzerinde durunuz. ç. Açık Heceye Ulaşma Bu aşamada ele kelimesinden yola çıkarak le açık hecesine ulaşınız. ele kelimesini tahtaya yazınız ve öğrencilerinizden okumalarını, defterlerine de iki satır yazmalarını isteyiniz. Daha sonra e sesi açıkta kalacak şekilde le hecesinin üzerine bantla bir kâğıt yapıştırarak kapatınız. Ardından e sesini birkaç defa okutunuz ve defterlerine kırmızı kalemle yazmalarını isteyiniz. Daha sonra e sesinin üzerini kapatarak le hecesini okumalarını isteyiniz. Öğrencilerinizin okuma denemelerinden sonra le şeklinde doğru ve örnek okumayı yapınız ve öğrencilerinizin sizden sonra tekrar etmelerini isteyiniz. Defalarca okutunuz ve yazımına dikkat çekerek tahtada bir satır le yazınız. Siz yazarken öğrencilerinizden havada ve sırada yazmalarını isteyiniz. Daha sonra okuma yazma öğreniyorum kitabındaki 7. etkinliğe yönlendirerek verilen yazım alanına le açık hecesini defterlerine yazmalarını 32