VAN ġebeke BAĞLANTILI FOTOVOLTAĠK SĠSTEMLERĠN ÜLKEMĠZ ĠÇĠN OLUġTURDUĞU YENĠ DÜZEN VE FIRSATLAR

Transkript

1 VAN ġebeke BAĞLANTILI FOTOVOLTAĠK SĠSTEMLERĠN ÜLKEMĠZ ĠÇĠN OLUġTURDUĞU YENĠ DÜZEN VE FIRSATLAR DENĠZ SELKAN POLATKAN Selkan.polatkan@motifproje.com 1

2 QUA VADIS? ekonomik ve ekolojik bir enerji devrimine doğru... Günün sözü : güneşe sırtını dönen gölgesini izler

3 MW Türkiye nin Klasik Elektrik Üretim Eğrisi Karşılanabilir Max. Puant ~ MW MW Türkiye nin ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ??? 2010 Sonu: Kurulu Güç > 50 GW İhracat %0 - %2 (%15-25) Yıl Hidro %18, GWh HAZİRAN 2008 ANĠ PUANT 1 3 5: , TÜKETĠM : (%45-55) Yıl (%3-7) Yıl (%5-10) Yıl (%15-25) Yıl Saatler Doğal Gaz %48, GWh Diğer: %4, GWh (Rüzgar %0,1, Jeot %0,24 ) Taş K. +İthal Kömür %8, GWh Linyit %20, GWh 3

4 Talep 0,15 Yıllık Talep Artışı (%) KRİZLER ,1 0,05 0-0,05 Yıllık Talep Artışı TWh/Yıl (Annual Demand -TWh/Year) Çin den sonra 1980 lerden beri tüketimi her yıl en çok artan ülkeyiz ( ~ %8 / Yıl) Krizlerden doğan boşluklar sebebiyle d.gaz take-orpay de PAY durumu.

5 Türkiye Enerji Sektörü Fırsatları 2010 yılı sonunda kurulu güç > 50 GW, 2020 yılına kadar ulaşılması beklenen kurulu güç MW, Yaklaşık 120 Milyar $ yatırım gerekiyor, 5 yıl içinde MW kapasite arttırımı yapılacak ve bunun maliyeti Milyar $ olacak, MW kurulu güç özelleştirilecek (34 HES ve diğer 3788 MW)

6 pv uygulamalarının ülkelere göre dağılımı kaynak : IEA ( uluslar arası enerji ajansı )

7

8 556 1,282 2,220 3,075 4,420 6,578 [GWh] [MW p ] 7,000 6,500 6,000 5,500 5,000 4,500 4,000 Installed capacity and energy supply from photovoltaic PV de bir başarı hikayesi ; Almanya örneği.. installations in Germany Electricity supply [GWh] installed capacity [MWp] 14,000 13,000 12,000 11,000 10,000 9,000 8,000 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 1, Source: BMU-KI III 1 according to Working Group on Renewable Energies-Statistics (AGEE-Stat); Image: BMU / Bernd Müller; as at: September 2010; all figures provisional 2,000 1,000 0

9 Alman PV pazarının yapısı Workshop: Advantages of and possible issues surrounding grid-connected PV power systems, Istanbul 16th February 2010 Dr. Lothar Wissing, Projektträger Jülich PTJ-EEN 9

10 Pv uygulama alanları TAŞIYICI SİSTEMLER Eğimli çatılar Düz çatılar Güneş takip sistemleri Çatı entegrasyonu Açık alanlar BIPV 10

11 NELER YAPABİLİRİZ? : ŞEBEKE BAĞLANTILI SİSTEMLERİN PROJELENDİRMESİ, ÜRÜN TEDARİĞİ, KURULUMU VE İŞLETİMİ

12 Potansiyel gelişme alanları; sulama sistemleri 5/1/

13 Potansiyel gelişme alanları; konutlar 5/1/

14 Potansiyel gelişme alanları; oteller ve ticari tesisler 5/1/

15 PV Yatırımları Parametreleri Uygulama maliyeti ( euro / wp ) Bakım ve işletme maliyeti ( yıllık ) Kredi borcu yıllık faizi ( yıllık ) Işınım ve net üretim kwh / kwp Şebeke elektrik fiyatı / destek mekanizmaları Politik riskler

16 FOTOVOLTAĠK SĠSTEMLERDE TEMEL PARAMETRELER ; - Teknoloji tipi - Gerekli alan - Birim fiyat - Kurulu güç - Sistem bağlantı tipi - Gerekli günlük enerji

17 MEVCUT PİYASA YAPISI ve DEĞİŞMESİ GEREKEN DENGELER ELEKTRİK PİYASASI (AĞUSTOS 2006 SONRASI) EÜAŞ EDAŞ lar Son Kullanıcı ÜRETİCİ OLURSA TÜM DENGELER DEĞİŞİR. TETAŞ Yİ, YİD, İHD TEİAŞ PMUM İkili Anlaşmalar PMUM (Dengeleme) ÖZEL ŞİRKETLER KAYNAK : TEİAŞ (TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. ) Özel Müşteri

18 FOTOVOLTAĠK SĠSTEMLERĠN OLUġTURDUKLARI TEHDĠT VE FIRSATLAR Çok küçük sistemlerden, megawatt mertebesine kadar geniģ bir enerji tedarik kapasiteleri vardır. GüneĢ enerjisi dıģındaki tüm enerji kaynakları coğrafya ya ve fiziksel mekan a bağımlıdır. Hayatın ve varoluģun temel kaynağı niteliğindeki güneģ ıģığı ise, stratejik ve jeopolitik olarak bağımsız, temiz ve sürdürülebilir olan tek enerji kaynağıdır. Deniz Selkan POLATKAN 14 MAYIS

19 FOTOVOLTAĠK SĠSTEMLERĠN OLUġTURDUKLARI TEHDĠT VE FIRSATLAR PV sistemler mevcut enerji dağıtım düzenine alternatif değil destek oluģturmaktadır. Merkezi ve tekelleģmiģ enerji tedariği karģısında alternatif olarak dağıtık enerji üretim kaynaklarını oluģturmaktadır. GüneĢ enerji kaynağı, yerel yönetimlere, yerelleģme giriģimlerine ve enerji bağımsızlığı çabalarına fırsatlar sunmaktadır. Fotovoltaik sistemler artık pahalı değildir. Deniz Selkan POLATKAN 14 MAYIS

20 güneş elektriği neden cazip? PV performance Elec. price Spot market price Time Workshop: Advantages of and possible issues surrounding grid-connected PV power systems, Istanbul 16th February 2010 Dr. Lothar Wissing, Projektträger Jülich PTJ-EEN 20

21 Alman pv destek mekanizması fiyatları ve tüketici şebeke elektriği fiyatları 21

22 Roof-top FiT 2011 Germany Turkey Consumer Price Turkey FiT: 10 ct/kwh Consumer Price Uzun vadeli kredi temin etmeniz durumunda, elektrik faturası öder gibi, kendi pv tesisinize sahip olabilirsiniz. Workshop: Advantages of and possible issues surrounding grid-connected PV power systems, Istanbul 16th February 2010 Dr. Lothar Wissing, Projektträger Jülich PTJ-EEN

23 1-YATIRIM ODAKLI DESTEKLER ( ÖRNEK ÜLKE : JAPONYA ) 1-1- ÖN ÖDEMELİ DESTEKLER VERGİ İNDİRİMLERİ VE FİNANSAL DESTEKLER 1-2- ÇOKLU ÖDEMELİ DESTEKLER ŞEBEKE BESLEME TARİFELİ SATIN ALMALAR 2- İŞLETME ODAKLI DESTEKLER ( ÖRNEK ÜLKE : ALMANYA ) 2-1- ÖN ÖDEMELİ DESTEKLER KURULACAK GÜCE GÖRE (PERFORMANS TAKİPLİ) 2-2- ÇOKLU ÖDEMELİ DESTEKLER ŞEBEKE BESLEME TARİFELİ SATIN ALMALAR -Yapı ruhsatlarına, temiz enerji, çevre ve enerji verimliliği kriterleri getirilmelidir. -Yenilenebilir enerji konusunda bir veri tabanı oluşturmalıdır. -Yerel ekonomiye destek olabilecek, üretim ve istihdam sağlayabilecek konular teşvik edilmelidir. -Yerel yönetimler, yerel yatırımların finansmanı için, yatırımcı ve finans kaynakları arasında etkin ve aracı rol üstlenmelidirler. - Uygulama öncesindeki İmar planlama süreci ve yapılaşma koşulları yeniden düzenlenmeli, Güneşe Yer Açılmalı, güney yönü ve gölgeleme riskleri önemli planlama kriterleri olmalıdır. - Cepheler, çatılar, açık alanlar, yollar ve binalar, güneş yönüne göre dizayn edilmelidir. - Bina karbon ayak izi benzeri kavramlar ve yeni modeller gelişirilmelidir. - Güneş elektriğinin sunduğu fırsatlar ve olanaklar topluma iyi anlatılmalıdır. 23

24 NEREDEN BAŞLAMALI? Başta, Almanya ve Japonya, bu noktadan hareketle 1970 li yıllarda Güneş Enerjisi ile ilgilenmeye başlamışlar, 1990 lı yıllardan itibaren, Mikro Şebeke bağlantıları için çatı programları uygulamışlar, Günümüzde ise istihdam yaratmış ve teknoloji transfer eden konuma gelmişlerdir. Sınırlı Güneş enerjisi potansiyellerine rağmen bu ülkelerin kat ettiği mesafe, büyük bir potansiyele sahip Türkiye deki BÜYÜK EKSİĞİ ortaya koymaktadır. Bu eksiğin kapatılması için, hükümet, bürokrat ve sektör olarak herkesin sorumluluğu vardır. ÖNCELİKLE ŞEBEKE MİKRO BAĞLANTILARINA İZİN VERİLMELİDİR. ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİ BU GÖREVİ ÜSTLENMELİDİR. TÜM DÜNYADA OLDUĞU GİBİ BU SEKTÖRÜN TEMELİNİN, ŞEBEKE YÜKÜNÜ HAFİFLETMEK OLDUĞU İYİ ANLAŞILMALIDIR. KANUNİ DÜZENLEMELERLE, TEŞVİKLERİN YANISIRA, KDV ve VERGİ İNDİRİMLERİ UYGULANMALIDIR, DESTEK SÜRESİ ve KADEMELENMESİ ESNEK OLMALIDIR. FİNANSAL DESTEKLER, HEM ÜRETİMİ, HEM DE YATIRIMI HEDEF ALMALIDIR. YEŞİL TARİFELER VE VERGİ AVANTAJLARI OLUŞTURULMALIDIR. YEŞİL KREDİLER SAĞLANMALIDIR. 24

25 SONUCA DOĞRU ; Ülkemizin gerçeği ve esas konusu son 10 yıldır Ģudur ; teģviksiz olarak ve kendi mecrasında, güneģin doğuģu ne zaman ve nasıl olacaktır? Bu basit sorunun karmaģık cevaplarının ana baģlıkları ise aģağıda özetlenmiģtir ; Pv teknolojileri, ( know-how transferi ve yerli rekabet imkanları ) Pv sistem kurulumu, (mühendisliği, malzeme seçimi ve iģçiliği ) ve Tesislerin iģletme ve bakım süreçleri 25

26 SONUÇ : 2010 yılında dünyada pv sektörü üretim kapasitesi %118 oranında büyüdü, grafikler ve tablolar sürekli parabolik eğriler çiziyor. Diğer taraftan bu büyüme sayesinde fiyatlar geriliyor ve teşvikler de azalıyor, dünyadaki pv sektörü büyümesi dengeli ve kontrollü gidiyor. Ülkemizde ise teşvik sözkonusu olmadı, aslında teşvik verildi ancak ROİ açısından güneş için 10 yılın üzerinde çıktı. Bu kanun tarafı idi. Yönetmeliğe bakacak olur isek, son taslakda çok vahim bir öneri yapıldı, kwp kurulu güçler arası için %50 kısıtlama öngörüldü. Üretilen temiz elektriğin tamamının şebekeye verilecek olmasından endişe ediliyor ancak bu çok anlamsız bir endişedir, çünkü bu elektriğin satış fiyatı zaten yek kanunu ile sabitlenmiştir. Olabilecek ve mantıklı tek kısıt, trafo kapasite kısıtıdır, o da yine yönetmelikle belirlenmiştir. Çok önemli son bir husus, kanunda zorunlu tutulmuş olan temiz enerji bağlantı önceliğinin, yönetmelikte belirtilmemiş ve dağıtım şirketinin keyfine bırakılmış olmasıdır. yerli ve temiz enerjinin önüne çıkarılmak istenen her engel, ülkemizin enerji bağımsızlığı yoluna örülen bir duvardır. 26

27 HERŞEYE RAĞMEN!!!...GÜNEŞLİ BİR GELECEK BEKLİYOR BİZİ

28 MOTİF PROJE SANAYI VE TICARET LTD. ŞTI. * FOTOVOLTAIK SISTEM KURULUMU, * ALMAN IBC SOLAR AG PARTNERI, * EĞITIM HIZMETLERI, FOTOVOLTAIK SISTEMLER AKADEMISI, * IEC SERTIFIKALı, AKREDITE ÜRÜNLER TEDARIĞI, * PV YATıRıMLARı DD, RAPORLAMA VE DANıŞMANLıĞı

29 29