GÜVENLİ BAKIM FAALİYETLERİ KOCAELİ FABRİKASI FORD OTOMOTIV SAN. A.Ş.

Transkript

1 GÜVENLİ BAKIM FAALİYETLERİ KOCAELİ FABRİKASI FORD OTOMOTIV SAN. A.Ş. 1

2 Ford Otosan Kocaeli Fabrikası Ford Hafif & Orta Ticari Araç Üretim Fabrikası (Transit & Transit Connect) m 2 toplam alan, m2 kapalı alan adet yıllık üretim kapasitesi Çalışan sayısı:

3 Ford Otosan Bakım Yönetim Sistemi Önleyici Bakım (rutin bakım işleri): Planlı ve dokümante edilmiş bir bakım kontrol sistemi bulunmaktadır. Bakım kontrol listeleri iş güvenliği maddelerini de içermektedir. Risk analizi her bakım emrinde yapılmakta ve yazılı hale getirilmektedir. Sistem: Tüm makina & ekipmanın düzenli/iyi çalışır durumda olduğunu, Mühendislik kontrollerinin yapılmış olduğunu, Yasal kontrollerin yapıldığını (basınçlı kaplar, askı elemanları v.b.) Önleyici bakım sırasında bulunan uygunsuzlukların zamanında çözüldüğünü güvence altına alır. Düzeltici & Reaktif Bakım (rutin olmayan bakım işleri): Bu tarz bakım işleri önleyici bakımdan çok daha fazla risk içerebilir (ani çıkan arızaların bakımı gibi). Rutin olmayan bakım işleri için tehlike belirleme işi bakımdan hemen önce arızaya müdahale edecek ekip tarafından yapılır. Bu oluşabilecek potansiyel tehlikelerin belirlenmesi/farkında olunması ve bakım operatörlerini koruyucu önlemlerin hemen alınmasını sağlayan bir çalışmadır. 3

4 Önleyici Bakım Sistemi Önleyici Bakım Sistemi bir veritabanı ile yürütülmektedir. Bir bakım işemri örneğini aşağda görebilirsiniz: Kontrol frekansı İş güvenliği bağlantılı maddeler Kontrol tipi Kontrol raporu 4

5 Problem Tesis geneli, önleyici ekipman bakımları, yılda bir v.b. yapılan periodik olmayan bakımlar ve arızi bakımları yaparken bakım personeli ciddi tehlike / risklere maruz kalabilirler: Örneğin: El /parmakların hareketli makina parçaları arasında sıkışması, Düşen, hareket eden kayan nesnelerin çarpması, Keskin nesneler ile temas, Yüksekten düşme, Tehlikeli kimyasalara maruziyet, Yangın / patlama Elektrik ark patlaması, Toz, gaz, kimyasal ve biyolojik ajanların solunması Bu v.b. risklere yönelik, önleyici risk giderici / azaltıcı düzeltici faaliyetlerin belirlenmesi gerekmektedir. Örneğin; Etkileşim içindeki ekipmanlar / proseslere güç kilitleme yapılması. Düşme önleme paraşüt tipi emniyet kemeri bağlama noktaları ve yaşam halatı montajı Ek sabit / seyyar bakım platformları montajı, Zemindeki çukur, v.b. açıklıkların korkuluklar ile emniyete alınması, Zeminde takılma / düşme riski yaratan engellerin elimine edilmesi, Hidrolik / pnömatik kumanda valf guruplarının kısıtlı alan dışına taşınması, 5

6 Ford Otosan Risk analizi prosesi Risk değerlendirme sistemi: Tesis geneli tüm çalışma alanları / üretim faaliyetlerini kapsar. Planlı bakımlar, yılda bir v.b. yapılan periodik olmayan bakımlar ve arızi bakımları da kapsar. Tesis dışından kaynaklanan ve tesis kontrolü altındaki insanların sağlığını ve güvenliğini olumsuz yönde etkileme ihtimali olan tehlikelerin tanımlanması ve risklerin değerlendirilmesini de kapsamaktadır. Riskin tedbir hiyerarşisi: Riski yok et. Operatörü prosesten çıkar. Riski izole et. Operatörü izole et. Kalan risk için KKE temin et. Prosedür, Talimat, Eğitim, Disiplin BAŞLA Proses alanı yeri, sınırını belirle. Tehlikelerin belirlenmesi Risk değerlendirmesi Ekipman güvenli mi? Risk önleme tedbirleri al. Hayır evet mevzuat değişikliği, Proses değişikliği, kaza, min yılda 1 risk analizini kontrol et. Dokümantasyon 6

7 Ford Otosan da Risk Analizi Alan limitleri/ proses adımları Belirlenen tehlikeler Mevcut risk değerlendirme si Belirlenen tedbirler Revize risk değerlendirmesi Alınan tedbirler Risk Analizi Takımı İşi yapmak için gerekli KKE ler 7

8 Bakım Risk Analizi Süreci 1- Takımlar: Aşağıdaki kişileri içeren risk analizi takımları kurulur: Bakım teknisyenleri/teknikerleri, Alan İSG uzmanları Üretim mühendisleri 2- Eğitim: Takımlara teorik ve pratik risk analizi eğitimi verilir. 3- Plan: Her üretim alanı, kendi yıllık bakım risk analizi planını hazırlar. Her üretim alanı, gelişmeleri takip etmek için aylık olarak toplantı düzenler. Örnek bakım risk analizi aktiviteleri aşağıdaki bölümlerde bulunabilir: Pres Montaj trim ve final hattı 8

9 Pres Taç Üstü Güvenli Çalışma Proses Açıklaması ve TehlikeninTanımı: Pres taçında operatörün çalışma bölgesi Kreyn pres taçının üzerinde (tehlikeli durum) Bakım operatörü (A) presin tepe noktası olan taç ünitesinde planlı ya da onarıcı bakım çalışması yapmaktadır. Bu esnada kreynin bakım operatörüne bel bölgesi üzerinden çarpma riski bulunmaktadır. Kreyn Kreyn operatörünün taç seviyesini görme şansı yok. Kreyn operatörü (B) presin tepe noktasına dikkatli bir şekilde baksa dahi taç üzerindeki bakım operatörünü (A) göremeyebilir.

10 Pres Taç Üstü Güvenli Çalışma Kreynin bakım operatörüne (A) çarpmasını nasıl önlerim? Taç üzerine tek çıkış merdiveni kapısı Taç üzerine tek çıkış sabit bir merdivenle sağlanmaktadır. Merdivene yalnızca yetkili kişilerin güvenli bir biçimde çıkmasını sağlamak için merdivene bir kapı dizayn edildi ve kapı üzerine elektriksel güvenlik sviç montajı yapıldı.

11 Pres Taç Üstü Güvenli Çalışma Radyo frekans vericisi Radyo frekans alıcısı Taca çıkış merdivenine ulaşmak için güvenlik svici yerinden çıkarılır. Sviç radyo frekans vericisine bağlıdır ve sviç yerinden çıkartıldığında, alıcıya gönderilen sinyal kesilir. Radyo frekans alıcısı kreyn üzerindedir ve sinyali almadığı anda kreynin taç üzerine yaklaşmasını önler. Kreyn hareketinin durduğu bölge.

12 Pres Taç Üstü Güvenli Çalışma Yeni Prosesin Güvenliğinin Arttırılması: Acaba sistem tam güvenli hale geldi mi? Taç üzerinde güvenli bölge oluşturan sviç, birden fazla bakım operatörünün güç kilitlemesi yapılacak şekilde tasarlandı. Başka bir operatörün svici yanlışlıkla yerine takması önlendi. Böylece bakım operatörünün sıkışma&çarpma riski tam olarak önlenmiş oldu.

13 Pres Taç Üstü Güvenli Çalışma Çalışma ile elde edilen kazançlar: 1- Aşağıdaki kreyn operatörü (B) kreyne kumanda ederken, pres tacı üstündeki bakım operatörünü (A) görmese bile, yapılan iyileştirme sonucu kreyn pres üzerinden geçemeyecek duracaktır. A Çünkü bakım operatörü (A) sviç sistemini devreye sokup güç kilitlemesi yaparak, kendisini her durum için kreyn hareketi ile oluşacak çarpma tehlikesine karşı korumuştur. 2- Sistem, her iki operatörün birbirlerinden bağımsız hareket etmesine müsade edecek şekilde güvenli çalışmayı öngörmektedir B

14 Koç İçerisinde Güvenli Bakım Pres Koçunun Tanıtımı: Üst kalıbın bağlandığı, 4 noktadan taçtaki dişlilere(taca) bağı olan, yukarıdan aşağı ya da aşağıdan yukarıya hareket edebilen tablaya koç denir. KOÇ Koçun üsten görünüşü operatörün çalışma bölgesi Page 14 of XX

15 Koç İçerisinde Güvenli Bakım Koç Üzerinde Bakım Yapmanın Riskleri: Aşırı yükün çalışması sonucunda operatörün koç içerisine düşme riski var riski var. Koç ayar motoru tahrik şaftına sıkışma riski var. Koç kilidi ile koç gövdesi arasına sıkışma riski var. Biel Kolları arasına sıkışma rski var.

16 Koç İçerisinde Güvenli Bakım Eski Bakım Prosesi Açıklaması: Koç içerisinde çalışan bakım operatörü (A) Kumanda panosundaki bakım operatörü (B) Bakım operatörünün biri (A) koç içerisinde diğeri kumanda panosundadır (B). Bu iki operatör birbirlerini görememektedir. Koç içerisindeki bakım operatörü (A), kumanda panosundaki operatöre (B) telsiz aracılığıyla komut verir ve bu komuta göre manuel hareket ilgili üniteye kumanda panosundaki bakım operatörü (B) tarafından verilir.

17 Koç İçerisinde Güvenli Bakım Koç Ünitesi İçerisinde Haberleşme Riskleri: 1) Operatörler arası iletişimin telsiz aracılığıyla yapılıyor olması sonucunda konuşmalar yanlış anlaşılabilir ve koç içerisindeki yanlış bir ünite çalıştırılabilir. 2) Koç içerisinde bakım operatörü (A) tehlikeye maruz kaldığında, telsizden sesini duyurana kadar geçen sürede iş kazası geçirebilir. 3) Kumanda panosundaki operatör (B) yerini terk edebilir ve bir başka operatör, koç üzerinde herhangi bir üniteyi manuel modda çalıştırabilir yada koça hareket verebilir.

18 Koç İçerisinde Güvenli Bakım Güvenli bakım butonuna basarak tüm manuel hareketlerin kendi insiyatifinde olmasını sağlar.(a) Manuel hareketi veren operatör(b) Koç içerisindeki operatör (A), güvenli bakım butonuna sürekli basarak, kumanda panosundaki operatörün (B), koç üzerindeki ünitelere manuel olarak hareket vermesini sağlamaktadır. Bakım operatörü elini butondan çektiğinde manuel hareket anında durmaktadır. Böylece güvenli bir çalışma ortamı sağlanmış olmaktadır.

19 Koç İçerisinde Güvenli Bakım Çalışma ile elde edilen kazançlar: Kumanda panosunda manuel hareketi verecek olan operatörün (B), koç içinde çalışan bakım operatörü (A) butona sürekli basarak gerekli konfirmasyon komutunu vermeden panodan hareket vermesi mümkün değildir. Sonuç olarak ; Yapılan çalışma ile, bakım operatörü (A) tehlike altında olduğu için sistemin hareketine ancak koç içinde kendisinin (A) izin vermesi amaçlanmış böylece manuel hareketten dolayı kendisine gelebilecek tüm tehlikelerden korunması sağlanmıştır. B A

20 Kreyn Yürüme Yollar İçin Yaşam Halatları Genel Açıklama: Kreyn yürüme yolu Kreynlerin periyodik ve onarıcı bakımı sırasında,bakım operatörü kreyn üzerine çıkmak için yerden 18 m yükseklikte kreyn yürüme yolundan geçerek bakım bölgelerine ulaşmaktadır.

21 Kreyn Yürüme Yollar İçin Yaşam Halatları Prosesin Kullanımı: Kreyn yürüme yolu boyunca bakım operatörü emniyet kemerini yürüme yolunun girişinde takmakta ve yürüme yolu boyunca bu emniyet kemerini kullanmaktadır. Kreyn yürüme yolu üzerindeki kiriş noktasına geldiğinde operatör halatın kirişe sabitlendiği noktada emniyet kemerinin, halat bağlantısını çıkararak, bağlantı noktasını atlatmaktadır. Bu esnana yerden 18 m yukarda bakım operatörü emniyet kemeri olmadan korunaksız..durumda..kalmaktadır.

22 Kreyn Yürüme Yollar İçin Yaşam Halatları Bağlantıyı atlatma noktasından direk geçiliyor. Bakım operatörü güvenli olarak bakım noktasına ulaşıyor. Bu durumun önüne geçmek için kiriş geçiş noktaları için özel bir aparat tasarlandı. Bu aparat sayesinde kiriş noktası geçişlerde emniyet kemeri bağalantısı çözülmeden devam edilebilmektedir.

23 ELEKTRİKLİ SIKICI SİSTEMİ Elektrikli sıkıcı monitörü Elektrikli sıkıcı Özellikle otomotiv sektöründe, montaj sırasındaki emniyet / kritik noktaların tork değerlerinin hassasiyeti havalı somun sıkma motorları ile sağlanmaktadır. Yeni gelişen bilgisayar kontrollü elektriklli somun sıkıcılar bu hassasiyetleri kesin yakalamış ve bu sorunun aşılmasında önemli bir aşama olarak görülmektedir. Elektrikli sıkıcı kablosu Bir Elektrikli Sıkıcı Sistemi; v 1 adet Kontrol Ünitesi ( Monitor ) v 1 adet Kablo v 1 adet sıkım tabancasından oluşur. Ford Otosan Kocaeli Fabrikası nda 176 adet elektrikli somun sıkma motorunun kullanıma geçilmiş olup özel bir yazılım ve network ile Montaj Alan Müdürlüğü nden monitör edilmektedir.

24 ELEKTRİKLİ SIKICI SİSTEMİ ÖZELLİKLERİ NELERDİR? v Tork kuvvetini oluşturmak için elektrik motoru ve tork değerini tespit etmek için sensör bulunur. v Prosese göre belirlenmiş tork değerini % 3 ten daha düşük tolerans aralığında uygular. v Sıkım verilerini zaman bazlı tutar. İstatistiksel olarak analizini sağlar. Hata önleme sistemlerine kolay entegre edilebilir. Tüm müdahaleler ve programlanması HABAM bakım operatörleri tarafından operasyon yerinde monitör üzerinden yapılır.

25 İSG İYİLEŞTİRMESİ GERÇEKLEŞTİRİLEN BAKIM OPERASYONLARI 1- Elektrikli Sıkıcılara Hat Üzerindeki Bakım Operasyonları - Monitör Askı Paleti İyileştirmesi - 2- Elektrikli Sıkıcı Kablo Bakım/Tamir Operasyonları - Makaron Kesme Aparatı İyileştirmesi - 3- Sıkma Ünitelerinin Periyodik Bakım Operasyonları - Parça Yıkama Kabini İyileştirmesi -

26 1-) Elektrikli Sıkıcılara Hat Üzerindeki Bakım Operasyonları A-) Monitorlere hat üzerinde operasyon- ÖNCEKİ DURUM v Elektrikli sıkıcı monitörleri, üretim alanlarında operatörün başını çarpmayacak mesafede monitör askı ayakları yapılarak asılır. v Arıza anında monitöre müdahale ve ekranını görmek için mutlaka merdiven kullanmak gerekiyordu. v İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarımız gereğince merdivenli müdahalede bir gözlemci bulunmalıdır, dolayısıyla monitörlere müdahalede iki kişi çalışılmaktaydı.

27 1-) Elektrikli Sıkıcılara Hat Üzerindeki Bakım Operasyonları B-) Monitorlere hat üzerinde müdahale- Risk Analizi- ÖNCEKİ DURUM Monitörlere müdahale operasyonu için risk analizi yapıldığında 4 adet risk bulunmuştur.

28 1-) Elektrikli Sıkıcılara Hat Üzerindeki Bakım Operasyonları C-) Monitorlere hat üzerinde müdahalede yapılan İyileştirme KIZAKLI MONİTÖR ASKI SİSTEMİ BAKIM MÜDAHALE SEVİYESİ Piston Sabit Kısım Hareketli, kısım Kızağı hareketlendiren valf Kızak mekanizması ve valf bloğu eklenerek sistem hareketli hale getirildi. Böylelikle ilk durumda belirlenen riskler elimine edilmiş oldu. Yapılan ek hareketli sistem ile valf açıldığıda monitör göz hizasına inerek müdahale kolaylaştırılmıştır.

29 2- )Elektrikli Sıkıcı Kablo Bakım/Tamir Operasyonları A-) Kablo Tamir- ÖNCEKİ DURUM Bu tespitlerden sonra, kablo hasarlanmalarının önüne geçmek için koruyucu makaronla kaplama operasyonu periyodik bakım maddesi olarak eklenmişti. ALINAN YARIKSIZ MAKARONUN İÇİNE KABLOYU YERLEŞTİREBİLMEK İÇİN FALÇATA İLE AYIRMA OPERASYONU YAPILMASI GEREKİYORDU. KABLONUN MAKARON İÇİNE YERLEŞTİRME OPERASYONU

30 2- )Elektrikli Sıkıcı Kablo Bakım/Tamir Operasyonları B-) Kablo Tamir- RİSK ANALİZİ-ÖNCEKİ DURUM Kablo tamir operasyonu için risk analizi yapıldığında 2 adet risk bulunmuştur.

31 2- )Elektrikli Sıkıcı Kablo Bakım/Tamir Operasyonları C-) Kablo Tamir- Yapılan iyileşitrme sonrasında MEVCUT DURUM Kullanılan falçata borunun içinde korumalı bulunmakta. Aparatın bir tarafından yarıksız düz olarak giriyor. Aparatın diğer tarafından yarılmış olarak çıkıyor Aparatı yapıp kullanıma aldığımızdan bugüne kadar hiç yakın kaza yaşanmamıştır

32 3- ) Sıkma Ünitelerinin Periyodik Bakım Operasyonları A-) PARÇA YIKAMA OPERASYONU-ÖNCEKİ DURUM Somun sıkma ekipmanları her sıkım sayısına ulaştığında periyodik bakıma alınarak tüm parçaları temizlenir, aşınan parçaları değiştirilir. Periyodik bakım ile ekipmanın çalışma ömrünü arttırmak hedeflenir. Sıkıcı üniteleri periyodik bakım esnasında parçaları tek tek mazot ile yıkanarak temizlenir. Yapılan temizlik mazot ile yapıldığından, koku operatorü rahatsız ediyordu.

33 3- ) Sıkma Ünitelerinin Periyodik Bakım Operasyonları B-) PARÇA YIKAMA OPERASYONU - RİSK ANALİZİ-ÖNCEKİ DURUM Parça yıkama operasyonu için risk analizi yapıldığında 5 adet risk bulunmuştur

34 3- ) Sıkma Ünitelerinin Periyodik Bakım Operasyonları C-) PARÇA YIKAMA OPERASYONU - MEVCUT DURUM Hava açma kapama anahtarı Araştırmalarımız sonucunda, ek havalandırma sistemi ile güçlendirildi. Eklenen sistem sayesinde kabindeki hava türbülans ile yukarı çekilerek kokunun da uzaklaştırılması sağlandı. v Operatorun kokudan dolayı yaşadığı rahatsızlık minimum düzeye indirilmiş, operatore daha iyi bir çalışma ortamı sağlanmıştır. v Bununla birlikte havalandırma sisteminde elektrik ile çalışan pervane olmadığından yangın riski de ortadan kaldırılmış oldu. v Kabin altındaki tahliye vanası ile mazot değişiminde yere dökülme riski ortadan kaldırılmıştır.

35 Yeni / Revize Edilmiş Ekipman İSG Kabulü İSG Kabul Formu İSG takımı, tüm iyileştirmelerin ve tedbirlerin (yeni makina, ekipman modifikasyonu vs..) kabulünde rol oynar İSG kabul formu fabrika İSG takımı tarafından, yeni / değiştirilmiş ekipman devreye alınmadan önce imzalanır. 35

36 Yeni Durum için Eğitim ve Dökümantasyon İSG kabulunden sonra, tüm bakım personelinin yeni durumun farkında olması için: Tek Nokta Dersleri dağıtılır. KPS sayfaları hazırlanır. İlgili risk analizleri güncellenir. Yeni durumdan etkilenen tüm personele eğitim verilir. 36

37 Sonuçların Etkinliği Bakım risklerini önlemek/azaltmak için teknik anlamda iş güvenliği önlemleri alınmıştır. Bakım risk analizleri yapımı sırasında edinilen tecrübeler/dersler yeni yapılacak projelerin makina alım spesifikasyonlarına eklenmiştir. Yüksek riskli bakım işlerinin olası risklerini önlemek için yeni makina kabul kontrol listelerine maddeler eklenmiştir. Bakım operatörlerinin risk algısı büyük ölçüde gelişmiştir. 37