HAVA GÜCÜNÜN BÖLGESEL MUKAYESESİ *

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HAVA GÜCÜNÜN BÖLGESEL MUKAYESESİ *"

Transkript

1 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ TEMMUZ 2 CİLT 5 SAYI 2 (33-42) HAVA GÜCÜNÜN BÖLGESEL MUKAYESESİ * Hv.İsth.Ütğm. Okan ARSLAN ** Hv.İkm.Kur.Alb. Erol YÜCEL Hv.Müh.Yzb. Ahmet KANDAKOĞLU Hv.Mu.Yzb. Yücel ALVER Hv.Plt.Kur.Bnb. H. İbrahm ÖZDEMİR okanarslan@hvkk.tsk.tr eyucel@hvkk.tsk.tr akandakoglu@hvkk.tsk.tr y.alver@hvkk.tsk.tr ozdemr@hvkk.tsk.tr Hv.K.K.lığı BİLKARDES Ş.Md.lüğü Bakanlıklar, Ankara Hv.K.K.lığı P.P.Bşk.lığı Bakanlıklar, Ankara Gelş Tarh: 27 Nsan 2, Kabul Tarh: 3 Temmuz 2 ÖZET Günümüzde dost ve düşman hava kuvvetlernn nsp güç mukayesesn yapmak maksadıyla çeştl analtk modeller kullanılmaktadır. Bu modeller hal hazırda kuvvet yapılanması sürecnde ve harekat planlama faalyetlernde kullanılıyor olmasına rağmen, modellern tamamında slah sstemlerne at coğraf konuş blgs göz ardı edlmekte ve karar verclere bölgesel üstünlük blgs sunulamamaktadır. Oysa, harekat coğrafyadan bağımsız olarak düşünülemedğ çn karar vercler kuvvetlern bölgesel güç üstünlüklerne htyaç duymaktadır. Bu çalışmada, hava gücü mukayesesne yen br bakış açısıyla, dost ve düşman kuvvetlernn bölgesel üstünlüklern yansıtan hava gücü hartası oluşturulmasına yönelk olarak analtk br model gelştrlmştr. Çok Krterl Karar Verme mantığı le gelştrlen bu modelde, harekat bölgesndek her br coğraf noktanın önem, kuvvetlern sahp oldukları unsurların noktaya olan etkler çeştl krterler altında değerlendrlerek hesaplanmıştır. Hava gücü değer olarak fade edlen bu önem sevyes, durum hartası üzernde gösterlerek hem durumsal farkındalığa katkı sağlanmakta hem de planlamaların sayısal verye dayanarak yapılmasına olanak vermektedr. Son olarak, söz konusu modeln gerçek hayatta kullanılablrlğn sağlamak üzere özgün br yazılım gelştrlmştr. Anahtar Kelmeler: Analtk Hyerarş Proses (AHP), Fayda Teors, Hava Gücü Hartası, Hava Gücü Mukayeses. REGIONAL AIR SUPERIORITY COMPARISON ABSTRACT A varety of ar force comparson models have been developed n order to evaluate the relatve ar superorty of frendly and enemy forces. Even though these models are actvely utlzed n force structurng and operatonal plannng processes, all of the models neglect the locaton of the ar force assets and therefore fal to provde a regonal superorty comparson of frendly and enemy ar forces, but rather provde an overall assessment. Wth a new aspect on force comparson, a novel model s developed n ths paper that puts forward the regonal dfferences n ar superorty of the frendly and enemy forces. Evaluatng the effects of ar assets wth Mult Crtera Decson Makng (MCDM) on each geographcal pont n the area of operatons, the mportance of each pont, namely Ar Power Value, s calculated under several dfferent crtera. By plottng the Ar Power Value of each pont on the stuaton map, called Ar Superorty Map, stuatonal awareness s substentally ncreased and operatons are planned usng numercal superorty values. Furthermore, a tool s developed n order to test the model n real-world applcatons. Keywords: Analytc Herarchy Process (AHP), Utlty Theory, Ar Power Map, Ar Force Comparson. * Bu makalede fade edlen fkrler tümüyle yazarlara at olup TSK yı ve makalede adı geçen dğer kurum ve kuruluşları hçbr suretle bağlamamaktadır. ** Sorumlu yazar 33

2 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses. GİRİŞ Kuvvet yapılanması sürecnde ve harekat planlama faalyetlernde güç mukayeses; dost kuvvet yapısının tehdd karşılama durumunu ortaya koymak, kuvvet yapısındak zafyet alanlarını tespt etmek ve muhtemel br harekatın sonuçları hakkında fkr vereblecek değerlendrmelerde bulunmak amacıyla uygulanan br yöntemdr []. Günümüzde yaklaşık olarak denk kuvvetlere sahp bölgesel güçler arasındak mevcut durum, slahlanma projelernn karşılıklı olarak reaktf hamleler şeklnde yürütülmesn ve taraflar arasındak kuvvet dengesnn dama gözetlmesn gerekl kılmaktadır. Bölge ülkeler le aralarında teknolojk açıdan anlamlı br fark bulunmayan ülkeler çn temelde slah sstemlernn karşılaştırılması le yapılan güç mukayeseler kuvvet yapılanması çn geçerllğn korumakta ve htyaca cevap vermektedr []. Harekat planlama faalyetler esnasında se güç mukayeses modeller karar verclere durumsal farkındalığın arttırılmasına yönelk analtk destek sağlamaktadır. Ancak, bu faalyetlerde sadece slah sstemlernn toplu olarak karşılaştırılması yeterl olmamaktadır. Mühmmat ve slah sstemlern menzllernden dolayı yarattıkları etknn sınırlı olması nedenyle, bölgesel üstünlüklern de ortaya konulması gerekmektedr. Dğer br fade le mühmmat ve slah sstemlernn coğraf konumları, sayı ve yetenekler kadar öneml br husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Lteratürde analtk yaklaşımlarla çeştl nsp güç mukayese modeller gelştrlmş olmasına rağmen, bu modellern tamamında slah sstemlerne at coğraf konuş blgs göz ardı edlmekte ve karar verclere bölgesel üstünlük blgs sunulamamaktadır. Oysa harekat coğrafyadan bağımsız olarak düşünülemedğ çn karar vercler kuvvetlern bölgesel güç üstünlüklerne htyaç duymaktadırlar. Bu noktadan hareketle, hava gücü mukayesesne yen br bakış açısıyla, dost ve düşman kuvvetlern bölgesel üstünlüklern ortaya koyan analtk br model gelştrlmştr. Modelde, kuvvetlern sahp oldukları slah sstemlernn etkler çeştl krterler altında değerlendrlerek, harekat bölgesnde belrl aralıklarla seçlen coğraf noktaların önem değerler hesaplanmıştır. Hava gücü değer (HGD) olarak fade edlen bu önem değerlernn durum hartası üzernde gösterlmesyle oluşan Hava Gücü Hartası (HGH), hem durumsal farkındalığa katkı sağlanmakta hem de planlamaların sayısal verye dayanarak yapılmasına olanak vermektedr. Model, Çok Krterl Karar Verme (ÇKKV) teknklernden yaygın olarak uygulanan Analtk Hyerarş Proses (AHP) yöntem le Fayda Teors kullanılarak gelştrlmştr. Takp eden bölümde güç mukayeses yaklaşımları ve AHP yöntemne yönelk olarak lteratür sunulmuş; üçüncü bölümünde, gelştrlen model ve yazılım tanıtılmış ve son bölümde sonuçlar verlerek çalışmanın genel br değerlendrlmes yapılmış, gelecek çalışmalar le lgl tavsyelerde bulunulmuştur. 2. LİTERATÜR TARAMASI Bu bölümde, güç mukayeses yaklaşımlarıyla lgl lteratür araştırması le AHP yöntemne yönelk olarak teork blgler verlmektedr. 2.. Güç Mukayeses Yaklaşımları Güç mukayeseler, günümüz slahlı kuvvetler çn hayat öneme sahp kuvvet yapılanması ve harekat planlama süreçlernde öneml br yer teşkl etmektedr. Buna rağmen, bu alanda yapılan analtk çalışmaların sayısı oldukça kısıtlıdır. TASCFORM (A Technque for Assessng Comparatve Force Modernzaton Karşılaştırmalı Kuvvet Modernzasyonunu Değerlendrme Teknğ) [2] ve bu teknk temel alınarak NC3A (NATO Command-Control and Communcatons Agency NATO Komuta Kontrol ve Muhabere Ajansı) tarafından gelştrlmş olan EPOCC (Equpment Potental Capablty Comparson Slah Sstem Potansyel Yetenek Mukayeses) model [3] le Genelkurmay Blmsel Karar Destek Merkez Başkanlığı tarafından gerçekleştrlen KUMSAM (Kuvvet Mukayese ve Slahlanma Eğlm Analz Model) [4] kuvvet güç mukayeseler çn kullanılmaktadır. TASCFORM, slah sstemler performans değerlernn ağırlıklandırılmış normalze edlmş sstem performansı (AWSP Adjusted Weghted System Performance) puanı olarak fade edlmes mantığına dayanmaktadır. Slah sstemlernn AWSP değer hem ağırlıklandırılmış hem de normalze edlmş olduğundan SAM, uçak, tank, top, gem vb. slah sstemler doğrudan toplanablmektedr. Dğer br fade le, br ülkeye at sstemlern etknlk değerler le sstemlern sayıları çarpımlarının toplamı söz konusu ülkenn etknlğn göstermektedr. Böylelkle, her br ülke çn etknlk değerler hesaplanarak bu değerler mukayese edlmektedr. Hava Harp Akadems Komutanlığı tarafından Hava Gücü Analz ders kapsamında kullanılan Puanlama Model [5] ve Lockheed Martn tarafından gelştrlen FMM (Force Matrx Model Kuvvet Matrs Model) [6] de hava gücü mukayeses lteratüründe yer alan dğer çalışmalardır. Ayrıca, Kandakoğlu ve dğ. tarafından sunulan Hava Gücü Mukayeses (HAKEM) nde smülasyona entegre dnamk br model gelştrlmş, harp oyunu esnasında değşen blgler doğrultusunda eğlm analzler cra edlmştr [, 7]. 34

3 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses Yukarıda bahs geçen çalışmalar lteratüre öneml katkılar sağlamış olmasına rağmen, bu çalışmalarda bölgesel hava gücü üstünlüğünün değerlendrlmes sürecnde krtk br öneme sahp olan coğraf etkler dkkate alınmamaktadır. Bu sebeple, müteakp planlamalara yön verecek bölgesel hava gücü üstünlüğünün tespt edlmes karar vercler çn halen güncel br problem olmaya devam etmektedr. Ayrıca, müşterek br harekatta kara ve denz harekatının başlaması çn ön şart olan bölgesel hava üstünlüğünün elde edlmes açık ve net br şeklde fade edlememektedr. Bu sebeple, slah sstemlernn konumlarının da dkkate alındığı br güç mukayeses modelnn gelştrlmes büyük önem arz etmektedr Analtk Hyerarş Proses AHP hem objektf hem de sübjektf değerlendrme krterlern dkkate alablen ve yaygın olarak kullanılan br ÇKKV teknğdr [8]. Kolay anlaşılır olması, hyerarşk yapısı le nsanın doğal düşünce sstematğn yansıtması, kl karşılaştırmaların karar verclere anlamlı gelmes, bast matematk hesaplamaları çermes, hem objektf hem de sübjektf değerlendrme krterlern dkkate alablmes ve kısa sürede sonuç üreteblmes AHP yöntemnn oldukça büyük br lg görmesne ve gerçek hayatta brçok alanda başarılı br şeklde kullanılmasına yol açmıştır. AHP yöntemnn uygulanması aşağıdak adımlardan oluşmaktadır: Değerlendrme krterlernn tespt edlerek karar hyerarşsnn gelştrlmes, Krterlern kl olarak karşılaştırılarak ağırlıklarının hesaplanması, Alternatflern her br krtere göre değerlendrlmes ve Alternatf ağırlıklarının elde edlmes ve nha olarak seçmn yapılması. AHP de genel olarak, kl karşılaştırma matrslernn oluşturulması çn aşağıdak tabloda sunulan Saaty nn -9 ölçeğ kullanılmaktadır [8]. Tablo. İkl Karşılaştırmalarda Kullanılan Ölçek. Sözel fade Önem dereces Eşt Derecede Öneml Braz Daha Fazla Öneml 3 Kuvvetl Derecede Öneml 5 Çok Kuvvetl Derecede Öneml 7 Tamamıyla Öneml 9 Ara değerler 2, 4, 6, 8 AHP yöntemnn uygulamaları le lgl ayrıntılı br lteratür taraması Omkarprasad ve Sushl tarafından sunulmuştur [9]. Ayrıca, Saaty tarafından AHP yöntemnn teors ve matematksel hesaplamaları le lgl ayrıntılı blgler çeştl ktap ve makalelerde verlmştr [8, -2]. 3. HAVA GÜCÜ HARİTASI 3.. Analtk Model Bu çalışmada, AHP ve fayda teors temell brleşk br ÇKKV yöntem kullanılarak hava gücünün bölgesel mukayesesne yönelk analtk br model gelştrlmştr (Şekl ). Çalışma kapsamında, öncelkl olarak herhang br coğraf noktanın HGD nn hesaplanmasına yönelk krterler belrlenmş ve AHP yöntem kullanılarak ağırlıklandırılmıştır (AHP Model-). Hava Gücü Değer (HGD) AHP Model - Savunma Taarruz SAM Uçak Mühmmat Fayda Fonksyonları Parametreler SAM Etknlk Radar HAYİK Uçak Etknlk Uçak Rolü Gece Gündüz Mühmmat Etknlk Mühmmat / Slah Sstem Etknlğ AHP Model - 2 C C 2... C n C, C 2,...,C v C 2, C 22,...,C 2v... C n, C n2,...,c nv Şekl. Hava Gücünün Bölgesel Mukayesesne Yönelk Analtk Karar Model. 35

4 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses Sonrasında se, SAM, uçak ve mühmmatların her br çn ayrı ayrı AHP model kurularak etknlk değerler elde edlmştr (AHP Model-2). Ardından, her br slah sstem çn fayda fonksyonları oluşturulmuştur. Son aşamada se mühmmat ve slah sstemlernn sayısı ve konuş blgler dkkate alınarak harekat alanında belrl aralıklarla noktaların HGD tespt edlmştr. Tespt edlen bu değerler kullanılarak nha ürün olan HGH oluşturulmuştur. Model kapsamında kullanılan verler jenerk olup, gerçek verler gzllk nedenyle sunulmamıştır. Model gelştrlmes çn zlenen süreç Şekl 2'de, gösterlmş olup aşağıdak adımları çermektedr: Adım : Çalışma grubunun oluşturulması. Gerçekç ve uygulanablr br hava gücünün bölgesel mukayese modelnn gelştrleblmes maksadıyla çeştl uzmanlık alanlarına sahp personelden oluşan br çalışma grubu oluşturulmuştur. Böylelkle, grup üyeler arasındak fkr ayrılıklarının da ele alınarak modeln sağlam br temele oturtulması hedeflenmştr. Grup üyeler modeln oluşturulması aşamasındak tüm faalyetlerden sorumludur. Adım 2: Mevcut durum analz. Dost ve düşman güçlern slah sstemlerne ve konuş yerlerne yönelk olarak gerekl blglern toplanması şlem gerçekleştrlmştr. Adım 3: Hava gücü değer krterlernn tespt edlmes. Hava kuvvetlernn kuvvet kullanımına yönelk ana görev fonksyonları temel olarak taarruz ve savunma olarak tasnf edleblr. Bu nedenle, çalışma grubu tarafından coğraf br noktanın HGD nn hesaplanmasına yönelk taarruz ve savunma olmak üzere k ana değerlendrme krter belrlenmştr (Şekl ). Her k ana değerlendrme krter çn Hava Kuvvetlernn envanternde düşman hedeflern mha etme yeteneğne sahp slah sstemler değerlendrmeye alınmıştır. Bu kapsamda, taarruz kablyetnde mevcut üslerde konuşlu uçakların taşıdıkları mühmmatlar, hava savunma kablyetnde se uçaklar ve satıhtan havaya füze sstemler (SAM) dkkate alınmaktadır. Alt krter olarak ele alınan bu unsurlar hava kuvvetlerne vurucu güç nosyonunu kazandıran sstemler olarak ortaya çıkarılmıştır. Dğer sstemler, seçlen bu unsurların görevlern yerne getreblmeler maksadıyla destek sağlamaktadır. Bu blgler doğrultusunda, AHP kl karşılaştırmaları çn krter hyerarşs oluşturulmuştur (Şekl ). Adım 4: İkl karşılaştırmaların yapılması. Çalışma grubu tarafından Şekl dek hyerarşk yapı çersndek krterler Tablo 'dek sözel fadeler kullanılarak kl olarak karşılaştırılmıştır. Adım 5: Krter ağırlıklarının elde edlmes. Ağırlık vektörü, dğer br fade le normalze edlmş özvektör, kl karşılaştırma matrsler kullanılarak öncelkle sütun normalzasyonu, ardından satır ortalaması alınarak elde edlmştr. İkl karşılaştırma matrsler ve elde edlen sonuçlar Tablo 2 ve 3 te gösterlmştr: Tablo 2. HGD İkl Karşılaştırma Matrs. Savunma Taarruz Ağırlık Savunma Taarruz Tablo 3. Savunma İkl Karşılaştırma Matrs. SAM Uçak Ağırlık SAM... Uçak BAŞLANGIÇ. Hava gücü hartası model gelştrme sürec çn br çalışma grubunun oluşturulması 2. Slah sstemler ve konuş yerlerne yönelk model çn gerekl blglern elde edlmes AHP - I 3. Br noktanın hava gücü değernn hesaplanmasına yönelk değerlendrme krterlernn belrlenmes 4. Değerlendrme krterlern sözel değşkenler kullanılarak kl olarak karşılaştırılması 5. Değerlendrme krterlernn ağırlıklarının elde edlmes Fayda Teors 6. Her br krter çn fayda (değer) fonksyonlarının oluşturulması AHP - II 7. Slah sstemler etknlklernn hesaplanmasına yönelk değerlendrme krterlernn belrlenmes 8. Değerlendrme krterlern sözel değşkenler kullanılarak kl olarak karşılaştırılması 9. Değerlendrme krterlernn ağırlıklarının elde edlmes. Slah sstemlernn değerlendrme krterlerne göre performans değerlernn verlmes. Slah sstemler etknlklernn tespt edlmes BİTİŞ 2. Fayda fonksyonları ve krter ağırlıkları kullanılarak her br noktanın hava gücü değernn hesaplanması 3. Tüm noktaların hava gücü değerler le hava gücü hartasının oluşturulması Şekl 2. Model Gelştrme Sürec. 36

5 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses Her br kl karşılaştırma matrs çn görecel ağırlık vektörü elde edldkten sonra, bu değerler sentez edlerek hyerarşk yapı çersndek tüm krterlern genel ağırlıkları hesaplanmıştır (Tablo 4). Krterler Tablo 4. Krterlern Ağırlıkları. Ağırlıklar Yerel Genel. Savunma SAM Uçak Taarruz Mühmmat..667 Adım 6: Fayda (değer) fonksyonlarının oluşturulması. Çalışma üyeler tarafından, HGD'nn elde edlmesne yönelk olarak oluşturulan değerlendrme hyerarşsndek her br slah sstem çn, aşağıdak fayda fonksyonları tespt edlmştr: Uçak çn fayda fonksyonu: Hava savunma uçakları görev bölgelernde Muharebe Hava Devryes (MHD) yapmak veya düşman uçakları le angajmana grmek maksadıyla görevlendrlmektedr. Hava savunma uçaklarının faydası, yakıtın uçaklar çn oldukça sınırlayıcı br etkye sahp olması nedenyle harekat yarıçapı boyunca azalmaktadır. Dğer br fade le, br hava savunma uçağı, harekat yarıçapının ulaştığı son noktada çok kısa br süre görev yapablrken, kalkış meydanına daha yakın bölgelerde daha uzun süre le görev yapablr. Bu olgu, uçak değer fonksyonuna ters logartmk fonksyon olarak yansıtılmıştır. Fayda fonksyonu le, br hava savunma uçağı harekat yarıçapının yakınlarında düşük fayda değer alırken, harekat yarıçapından kalkış meydanına doğru daha yakın noktalarda artan br etknlk değerne sahp olur. Örnek olarak harekat yarıçapı NM olan br hava savunma uçağının mesafe boyunca alacağı fayda değerler Şekl 4 te gösterlmştr. Fayda Değer,2,8,6,4, Mesafe Şekl 4. Uçak ve SAM Fayda Fonksyonu Örneğ. Uçak çn fayda fonksyonu harekat yarıçapına lave olarak, uçak etknlk değer le doğru orantılı olarak artmaktadır. Ayrıca gece kablyet parametres le gece uçağın görev etknlğnde meydana gelen kayıplar da fonksyona katılmıştır. Gece kablyet ve harekat yarıçapı etks, yüzde olarak uçağın etknlk değern azaltmaktadır. Bu nedenle fayda fonksyonuna çarpım olarak etk etmektedr. log( m x ) j v ( U ) = j E g () log( m ) burada v(u j ) nc uçağın j nc noktadak HGD ye katkısı; E, nc uçağın etknlk değer; g, nc uçağın gece parametres; m, nc uçağın harekat yarıçapı ve x j, nc uçak le j nc nokta arasında mesafedr. SAM sstemler çn fayda fonksyonu: Br uçak, SAM sstemnn menzlne grşnden tbaren ssteme yaklaşırken, SAM sstemnn angaje olma ve angajmanın başarı le sonuçlanması htmal artar. Dolayısıyla, SAM fayda fonksyonunun alacağı değer de uçağın fayda fonksyonu gb menzle doğru azalarak devam eden br fonksyon olmalıdır (Şekl 4). SAM fayda fonksyonu aşağıda gösterlmştr: log( m x ) j v ( S ) = j E (2) log( m ) burada v(s j ) nc SAM sstemnn j nc noktadak HGD ye katkısını; E, nc SAM sstemnn etknlk değern; m, nc SAM sstemnn menzln ve x j, nc SAM sstem le j nc coğraf nokta arasında mesafey temsl etmektedr. Mühmmat çn fayda fonksyonu: Uçak ve SAM sstemlernn aksne, taarruz çn kullanılan mühmmatlar, menzllernn etkl olduğu her noktada aynı etky gösterecektr. Mühmmat değer fonksyonunu etkleyecek parametreler, mühmmatın ve lgl mühmmatı taşıyan uçağın etknlğ, mühmmatın ve uçağın gece harekatında etknlğ ve lgl görev cra edecek uçakların SEAD, LANTIRN gb özel fonksyonlarının olup olmadığıdır. Mühmmatlara at değer fonksyonu aşağıda gösterlmştr: ( r F h ) v ( M ) = E g + (3) burada v(m ) nc mühmmatın HGD ye katkısı; E, nc mühmmatın etknlk değer; g, nc mühmmatın gece parametres; r, nc mühmmatı taşıyacak uçağın rol etknlk değer; F, nc mühmmatını taşıyacak uçağın etknlk değer ve h se bu uçağa at gece parametresdr. Radar çn fayda fonksyonu: Radarlar, önleme yapan uçaklara hedef tarf etmek ve erken hbar sağlamak maksadıyla kullanılmaktadırlar. Harekat alanında herhang br coğraf noktanın tek br radar tarafından görülmes erken hbara sağladığı katkı açısından oldukça önem arz etmektedr. Herhang br noktanın brden fazla radar tarafından görüleblmes se, yedekleme sağlamanın yanında aynı noktada önleme kapastesn arttırmakta, dolayısıyla bölgede aynı anda angajmana greblecek uçak sayısının 37

6 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses artmasına olanak vermektedr. Ancak belrl br önleme kapastesnn üstünde radar desteğnn sağladığı avantaj sabt kalmaktadır. Bu hususlar radarın fayda fonksyonuna aşağıdak gb yansıtılmış olup Şekl 5 te olduğu gbdr. v( R ) =.6 + (.xr ), r =, < r < 5, 5 r (4) burada r, nc coğraf noktayı gören radar sayısını fade etmektedr. Fayda Değerr,2,8,6,4, Radar Sayısı Şekl 5. Radarların Fayda Fonksyonu. HAYİK çn fayda fonksyonu: Havadan yakıt kmal (HAYİK), hava savunma ve taarruz uçaklarında farklı fayda fonksyonları le değer oluşturmaktadır. Öncelkle savunma ardından taarruz uçakları çn HAYİK etks aşağıda açıklanmıştır. HAYİK, hava savunma uçaklarına bölgelernde daha uzun süre görev yapablme kablyet sağlayarak faydalarını yükseltmektedr. Uçakların ne zaman ve ne şeklde yakıt kmal yapacağı ancak smülasyon temell br modelde ortaya konulablr. Bu sebeple, çalışma kapsamında savunma uçaklarına HAYİK uçağı sayısı le doğru, toplam uçak sayısı le ters orantılı olarak fayda artışı yapılmıştır. Fayda fonksyonu savunma uçakları çn aşağıdak gbdr:, h = log( h + ) v( H ) =, < h < ts log( ts / x), ts h (5) burada h, HAYİK uçağı sayısını; ts, toplam uçak sayısını; x se br HAYİK uçağının destekleyebleceğ savunma uçağı sayısını fade etmektedr. Fonksyonun payının log(h) olmamasının neden, h= ken pay sıfıra eşt olacağından ötürü HAYİK faydasının modele yansıtılamamasıdır. Dolayısıyla h değerne eklenmştr. Örnek olarak x = 2 uçak olan br hava kuvvet çn HAYİK uçağı ve toplam hava savunma uçağı sayısına göre fayda fonksyonun değşm Şekl 6 da gösterlmştr. Fayda Değer,8,6,4,2 2 3 Toplam Hava Savunma Uçağı Sayısı HAYİK Uçağı Sayısı Şekl 6. Hava Savunma Uçağı İçn HAYİK Fayda Fonksyonu Örneğ. HAYİK, taarruz uçaklarına se menzl artırma kablyet sağlayarak uçaklardan elde edlen faydayı yükseltmektedr. Fayda fonksyonu taarruz uçakları çn aşağıdak gbdr:, h = log( h + ) M =, < h < ts log( ts), ts h (6) burada M, menzl artış katsayısı; h, HAYİK uçağı sayısını ve ts kuvvetn sahp olduğu toplam taarruz uçak sayısını fade etmektedr. Menzl artış katsayısı değşmnn kuvvetn sahp olduğu taarruz uçağı ve HAYİK uçağı sayılarına göre değşm Şekl 7 de gösterlmştr. Fayda Değer,9,8,7,6,5,4,3,2, Toplam Taarruz Uçağı Sayısı Toplam HAYİK Sayısı Şekl 7. Taarruz Uçağı İçn Menzl Artışı Örneğ. 38

7 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses Adım 7: Değerlendrme krterlern belrlenmes. Bu safhada, çalışma grubu üyeler tarafından HGH'nn oluşturulmasında br coğraf noktaya etk edecek dost ve düşman güçlere at slah sstemler etknlklernn hesaplanmasına yönelk değerlendrme krterler tespt edlmştr. Bu çalışma kapsamında, gzllk nedenyle söz konusu değerlendrme krterler sunulmamıştır. Değerlendrme krterlernn AHP yöntem kullanılarak ağırlıklandırılması maksadıyla hyerarşk yapı oluşturulmuştur. Böylelkle, lste yapısındak değerlendrme krterler AHP kl karşılaştırmaları çn hyerarşk yapıya dönüştürülmüştür. C j, j =, 2,, n slah sstemlernn etknlk krterler olsun. Adım 8: İkl karşılaştırmaların yapılması. Çalışma grubu tarafından hyerarşk yapı çersndek krterler br üst krtere göre Tablo 'dek sözel fadeler kullanılarak kl olarak karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma esnasında br üst krtere göre k krterden hangs daha fazla önemldr ve ne kadar? sorusuna verlen cevaplarla aşağıdak matrs oluşturulmuştur. a a 2 a a n 2 n a a / a a 2 2n 2 2n P = = a a / 2 a a n n n 2n (7) burada P, kl karşılaştırma matrs; n, krter sayısını ve a j se nc krtern j nc krtere görecel önem derecesn fade etmektedr. Adım 9: Krter ağırlıklarının elde edlmes. AHP yöntem le yerel ağırlık vektörü, dğer br fade le normalze edlmş özvektör, her br kl karşılaştırma matrs çn öncelkle sütun normalzasyonu, ardından satır ortalaması alınarak aşağıda gösterldğ gb elde edlmştr. n a j n j = a k k = w =, =, 2,..., n (8) n burada w, nc krtern görecel ağırlığı; n, krter sayısı; a j se nc krtern j nc krtere görecel önem n derecesn fade etmektedr ve w =. = Her br kl karşılaştırma matrs çn görecel ağırlık vektörü elde edldkten sonra, bu değerler sentez edlerek hyerarşk yapı çersndek tüm krterlern genel ağırlıkları hesaplanmıştır. Adım : Performans değerlernn atanması. Çalışma grubu tarafından slah sstemlernn değerlendrme krterlerne göre performans değerler verlmştr. Bu aşamada, AHP yöntemnde standart olarak uygulanan br krtere göre tüm slah sstemlernn kller olarak karşılaştırılması yerne br krtere göre slah sstemlerne le arasında puan verlmştr. Sonrasında, aşağıda gösterlen performans matrs elde edlmştr: C C2... Cn S x x... x 2 n x x... x S, S x x... x m m m2 mn,,..., ;,,..., (9) n D = = 2 m j = 2 n burada S, S 2,.., S m, etknlk değerler elde edlmek stenen slah sstemlern; C, C 2,.., C n, slah sstemler etknlklernn ölçüleceğ krterlern ve x j, S slah sstemnn C j krterne göre performans değern fade etmektedr. Adım : Slah sstemler etknlklernn tespt edlmes. Her br slah sstemnn etknlk değer, krtern ağırlığı le performans değerlernn çarpımların toplamı olarak aşağıdak gb hesaplanır: n E = w x, =,2,..., m () j j j= burada, E S slah sstemnn etknlk değerdr. Yan bu adım tbaryle fayda fonksyonlarına parametre olarak grecek SAM, uçak ve mühmmat tplernn etknlk değerler elde edlmştr. Adım 2: Hava gücü değernn tespt: Harekat bölgesndek her br coğraf noktanın önem, kuvvetlern sahp oldukları slah sstemlernn etkler adım 6'dak değer fonksyonları kullanılarak hesaplanmıştır. m HGD = s jwjv( Sj ), =, 2,...,n j= () burada HGD, nc noktanın hava gücü değer; s j, j nc slah sstemnn sayısı; w j, Adım 5 te oluşturulan Tablo 4 dek j nc slah sstemnn ağırlığını; S j, Adım 6 da gelştrlen nc nokta çn j nc slah sstemnn fayda değern fade etmektedr. Adım 3: HGH'nn oluşturulması. Seçlen coğrafyadak her br nokta çn elde edlen hava gücü değerlernn harta üzernde gösterlmesyle HGH oluşturulmuştur. 39

8 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses 3.2 Yazılım Desteğ Çalışma kapsamında gelştrlen analtk modeln gerçek hayatta kullanılablrlğn sağlamak üzere Vsual Basc v6. programlama dl kullanılarak br yazılım gelştrlmştr. Yazılım, harekat alanında belrl aralıklarla tespt edlen coğraf noktaların HGD lern hesaplayarak HGH üretmektedr. Jenerk br harta üzernde örnek verler le üretlmş br HGH Şekl 5 te gösterlmştr. Yazılımda, kuvvetlere at uçak, SAM, mühmmat vb. sstem blgler Mcrosoft Excel dosyasından okunmaktadır. Ayrıca görüş hattı algortması le hava vasıtalarının yer sstemler tarafından tespt edleblrlğ kontrol edlmekte ve bu maksatla Sayısal Araz Yükseklk Blgler (Dgtal Terran Elevaton Data - DTED) kullanılmaktadır. Harekat bölgesnde kuvvetlern etkler, kırmızı ve mav renklern tonları le gösterlmekte olup mav renk tonları dost, kırmızı renk se düşman kuvvetlern üstünlüğünü fade etmektedr. Üstünlük yüzdes ayrıca durum çubuğunda kullanıcıya sunulmaktadır. HGH, gece veya gündüz durumu çn ayrı ayrı üretleblmektedr. Yazılımda, sadece belrl değern üzernde HGD ye sahp bölgeler görüntüleneblmekte ve planlamalara sayısal tabanlı br karar desteğ sağlanablmektedr. Örneğn, dost kuvvetlern taarruz planları hazırlanırken, belrl HGD eşk değer altına veya savunma planları hazırlanırken bu eşk değer üzerne planlama yapılmaması terch edleblr. Bunlara lave olarak, seçlen bölgeler çn ortalama üstünlük yüzdeler sunulablmekte olup harekatın takp eden safhalarında değşen HGH üzernde aynı bölgenn ortalama üstünlük değşmler nceleneblmektedr. Yazılım, harekat planlama sürecnde karar verclere sadece sayısal değerler le fade edlen mukayesenn yerne harta üzernde bölgesel üstünlükler sunarak durumsal farkındalığı arttırmaktadır. Şekl 5. Jenerk Harta Üzernde HGH Örneğ. 4

9 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses 4. SONUÇ Çalışma kapsamında, mevcut nsp güç mukayese modellernn karar desteğne yeterl katkı sağlayamadığı tespt edlmş ve hava gücü mukayesesne yen br bakış açısıyla, dost ve düşman kuvvetlern bölgesel üstünlüklern yansıtan hava gücü mukayesesne yönelk hem durumsal farkındalığa katkı sağlayan hem de planlamaların sayısal verye dayanarak yapılmasına olanak veren br model ortaya konulmuştur. Gelştrlen model, mühmmat ve slah sstemlern menzllern dkkate alarak, kuvvetlere at etklern bölgesel olarak ncelenmesne olanak vermektedr. Model ve paralelnde hazırlanan yazılım kullanılarak, Farklı konuş blgler doğrultusunda HGH nın değşm nceleneblr, Taarruz çalışmalarında kuvvetlern daha etkn br şeklde taarruz edeceğ bölgeler ortaya çıkarılarak harekatın ağırlık merkez dost güçlern üstün olduğu bölgelere veya düşmanın zayıf olduğu tespt edlen bölgelere kaydırılablr, Savunma analzlernde HGD nn düşük olduğu bölgelerde hava savunma kablyetnn gelştrlmesne yönelk önlemler alınablr, Harekat htyaçları tespt edlrken yen sstemlern envantere katılması veya envanterden çıkartılması sürec rdeleneblr, İntkallern bölgesel hava üstünlüğüne etkler nceleneblr, Br bölgedek hava üstünlüğüne etk eden üsler/sstemler ortaya konulablr veya herhang br üssün/sstemn hava üstünlüğüne olan katkısı ortaya çıkarılablr, Herhang br bölgedek hava üstünlüğünün harekat süresnce değşm gözlemleneblr, Hava üstünlüğünde bölgesel farklılıklar ortaya konulablr, Farklı harekat konseptlernn denenmes le hava üstünlüğünün değşmn gözlemleneblr, Kullanıcıların hava harekatına etk eden faktörlerdek değşklklern etksn anlayablme yeteneğn gelştrmek suretyle eğtm maksadıyla kullanılablr. Konuyla lgl müteakp çalışmalarda, modüler br şeklde hazırlanan bu model ve yazılım altyapısı br smülasyon veya komuta kontrol blg sstemne entegre edlerek dnamk br yapı sağlanablr. Böylelkle, hem harp oyunlarında hem de harp zamanında komuta heyetne gerçek zamanlı br karar desteğ sağlanablr. Ancak, modeln gerçek br harekatta canlı olarak uygulanması durumunda, düşman hava gücüne at doğru blgnn süratl br şeklde modele beslenmesnde öneml sıkıntılar olableceğ ve modeln şletlmesnde sıkıntılar le karşılaşılableceğ göz ardı edlmemeldr. 5. KAYNAKLAR [] Çanlı, H. ve Kandakoğlu, A., Hava Gücü Mukayeses çn Bulanık AHP Model, Havacılık ve Uzay Teknolojler Dergs, Clt 3 Sayı, 7-82, Ocak 27. [2] Regan J. M., TR The TASCFORM Methodology: A Technque For Assesng Comparatve Force Modernzaton (Sxth Edton), Arlngton, Vrgna, 993. [3] Equpment Potental Capablty Comparsons Verson 2. User s Gude, Offce of the Secretary of Defense/Program Analyss and Evaluaton, 998. [4] Kuvvet Mukayese ve Slahlanma Eğlm Analz Model (KUMSAM), Gnkur. BİLKARDEM Bşk.lığı, Ankara, 23. [5] Hava Gücü Analz, Ders Yardımcı Yayını, Hv.Hrp.Akd.K.lığı Yenlevent/İstanbul, 999. [6] R.K. Murphy, Software Users Manual (SUM) for the Force Matrx Model V2.3.3, Lockheed Martn Corporaton/Strategc Studes Group, Fort Worth, TX, 28. [7] Kandakoğlu, A., Çanlı, H. ve Polat, M, Smülasyona Entegre Dnamk Hava Gücü Mukayeses, Savunma Teknolojler Kongres (SAVTEK-26), -3, Ankara, 26. [8] Saaty T.L., (98), The Analytc Herarchy Process, McGraw-Hll, New York. [9] Omkarprasad S.V. ve Sushl K., (26), Analytc herarchy process: An overvew of applcatons, European Journal of Operatonal Research, 69 (), -29. [] Saaty T.L., (988), Multcrtera Decson Makng: The Analytc Herarchy Process, RWS Publcatons, Pttsburg. [] Saaty T.L., (99), How to make a decson: the analytc herarchy process, European Journal of Operatons Research, 48, [2] Saaty T.L., (994), Fundamentals of Decson Makng and Prorty Theory wth the Analytc Herarchy Process, RWS Publcatons, Pttsburgh. ÖZGEÇMİŞLER Hv.İsth.Ütğm. Okan ARSLAN 98 yılında Kırşehr de doğmuştur. 999 yılı Maltepe Asker Lses, 23 yılı Hava Harp Okulu Uçak Mühendslğ, 29 yılı Ar Force Insttute of Technology Yöneylem Araştırması bölümü mezunudur. Blkent Ünverstes Endüstr Mühendslğ bölümünde doktora eğtmne devam etmektedr. Matematksel modelleme, konumlandırma problemler ve meta-sezgsel yaklaşımlar le 4

10 Hava Gücünün Bölgesel Mukayeses lglenmektedr. 29 yılından bu yana Hv.K.K.lığı Blmsel Karar Destek (BİLKARDES) Ş.Md.lüğü nde analz subayı olarak görev yapmaktadır. Hv.İkm.Kur.Alb. Erol YÜCEL 965 yılında Kütahya da doğmuştur. 983 yılı Işıklar Asker Lses, 987 yılı Hava Harp Okulu İşletme bölümü, 993 yılı Ar Force Insttute of Technology Yöneylem Araştırması bölümü, 999 Hava Harp Akadems, 23 yılı ABD Hava Kuvvetler Kurmay Kolej, 24 yılında ABD Hava Kuvvetler Harp Kolej, 26 yılı Slahlı Kuvvetler Akadems ve 27 yılı Mll Güvenlk Akadems mezunudur yılları arasında aralıklarla Hava Kuvvetler Komutanlığı Karargahında çeştl makamlarda stratejk planlama/analz subayı olarak görev yapmıştır. İnglzce, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca blmektedr. Dl öğrenm sürec optmzasyonu alanında çalışmalar yapmaktadır. 27 yılından bu yana Hv.K.K.lığı BİLKARDES Şube Müdürü olarak görev yapmaktadır. Hv.Müh.Yzb. Ahmet KANDAKOĞLU 978 yılında Çankırı da doğmuştur. İlk, orta ve lse öğrenmn Karabük de tamamladı. Lsans eğtmn 2 yılında Hacettepe Ünverstes Blgsayar Blmler Mühendslğ Bölümü nde, yüksek lsans seğtmn se 26 yılında Yıldız Teknk Ünverstes Endüstr Mühendslğ Bölümü nde tamamlamıştır. 26 yılından bu yana İstanbul Teknk Ünverstes Endüstr Mühendslğ Bölümü nde doktora çalışmalarına devam etmektedr. Çok krterl karar verme, bulanık mantık, asker smülasyon ve modelleme konuları le lglenmektedr. Halen Hv.K.K.lığı BİLKARDES Ş.Md.lüğü nde proje subayı olarak görev yapmaktadır. Hv.Mu.Yzb. Yücel ALVER 978 yılında Uşak'ta doğmuştur. 996 yılı Uşak Anadolu Lses, 2 yılı Hava Harp Okulu Blgsayar Mühendslğ bölümü, 28 yılı Naval Postgraduate School Modelleme Smülasyon ve Sanal Ortamlar Bölümü mezunudur. Yapısal smülasyon sstemler ve kuvvet mukayese modeller le lglenmektedr. 28 yılından bu yana Hv.K.K.lığı BİLKARDES Ş.Md.lüğü nde analz subayı olarak görev yapmaktadır Hv.Plt.Kur.Bnb. H. İbrahm ÖZDEMİR 977 yılında Ankara da doğmuştur. 994 yılı Kulel Asker Lses, 998 yılı Hava Harp Okulu Elektronk Mühendslğ, 28 yılı Ar Force Insttute of Technology Uzay Harekâtı bölümü ve 2 yılı Hava Harp Akadems mezunudur. Küresel ve bölgesel konumlama, harekât analz, modelleme ve optmzasyon konuları le lglenmektedr. 2 yılından bu yana Hv.K.K.lığı JSF Ş.Md.lüğü nde Harekât ve Eğtm Koordnasyon Subayı olarak görev yapmaktadır. 42

HAVA GÜCÜ MUKAYESESİ İÇİN BULANIK AHP MODELİ

HAVA GÜCÜ MUKAYESESİ İÇİN BULANIK AHP MODELİ HAVACILIK VE UZAY TEKOLOJİLERİ DERGİSİ OCAK 2007 CİLT 3 SAYI (7-82) HAVA GÜCÜ MUKAYESESİ İÇİ BULAIK AHP MODELİ Hv.Plt.Kur.Yzb. Hakan ÇALI 2 nc HİBM, Tekno.ve Ürt.K.lığı, 38095, Esenyurt, Kayser hakancanl@hotmal.com

Detaylı

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU 6.07.0 ÇOKLU REGRESON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-ON KATSAILARININ ORUMU ÇOKLU REGRESON MODELİ Ekonom ve şletmeclk alanlarında herhang br bağımlı değşken tek br bağımsız

Detaylı

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI V. Ulusal Üretm Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Tcaret Ünverstes, 5-7 Kasım 5 ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN

Detaylı

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının 1 DİĞER ÖZEL İSTATİSTİKSEL KALİTE KONTROL DİYAGRAMLARI X, R, p, np, c, u ve dğer kontrol dyagramları statstksel kalte kontrol dyagramlarının temel teknkler olup en çok kullanılanlarıdır. Bu teknkler ell

Detaylı

Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleriyle Alışveriş Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi ve Bir Uygulama

Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleriyle Alışveriş Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi ve Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 14 Sayı: 3 Temmuz 2014 ss. 463-479 Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleryle Alışverş Merkez Kuruluş Yer Seçm ve Br Uygulama Selecton of Shoppng Center

Detaylı

KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNDEN AHP VE TOPSIS İLE KAMP YERİ SEÇİMİ

KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNDEN AHP VE TOPSIS İLE KAMP YERİ SEÇİMİ KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNDEN AHP VE TOPSIS İLE KAMP YERİ SEÇİMİ Burak KARAHAN Burak PEKEL Neşet BEDİR Cavt CAN Kırıkkale -2014-

Detaylı

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Pamukkale Ünverstes Mühendslk Blmler Dergs, Clt 0, Sayı 3, 04, Sayfalar 85-9 Pamukkale Ünverstes Mühendslk Blmler Dergs Pamukkale Unversty Journal of Engneerng Scences PREFABRİK ENDÜSTRİ YAPIARININ ARMONİ

Detaylı

AĞIR BİR NAKLİYE UÇAĞINA AİT BİR YAPISAL BİLEŞENİN TASARIMI VE ANALİZİ

AĞIR BİR NAKLİYE UÇAĞINA AİT BİR YAPISAL BİLEŞENİN TASARIMI VE ANALİZİ III. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 16-18 Eylül 2010, ANADOLU ÜNİVERSİTESİ, Eskşehr AĞIR BİR NAKLİYE UÇAĞINA AİT BİR YAPISAL BİLEŞENİN TASARIMI VE ANALİZİ Davut ÇIKRIKCI * Yavuz YAMAN Murat SORGUÇ

Detaylı

Korelasyon ve Regresyon

Korelasyon ve Regresyon Korelasyon ve Regresyon 1 Korelasyon Analz İk değşken arasında lşk olup olmadığını belrlemek çn yapılan analze korelasyon analz denr. Korelasyon; doğrusal yada doğrusal olmayan dye kye ayrılır. Korelasyon

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com ISSN:134-4141 Makne Teknolojler Elektronk Dergs 28 (1) 61-68 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Kısa Makale Tabakalı Br Dskn Termal Gerlme Analz Hasan ÇALLIOĞLU 1, Şükrü KARAKAYA 2 1

Detaylı

Öğretim planındaki AKTS TASARIM STÜDYOSU IV 214058100001312 2 4 0 4 9

Öğretim planındaki AKTS TASARIM STÜDYOSU IV 214058100001312 2 4 0 4 9 Ders Kodu Teork Uygulama Lab. Ulusal Kred Öğretm planındak AKTS TASARIM STÜDYOSU IV 214058100001312 2 4 0 4 9 Ön Koşullar : Grafk İletşm I ve II, Tasarım Stüdyosu I, II, III derslern almış ve başarmış

Detaylı

İÇME SUYU ŞEBEKELERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ

İÇME SUYU ŞEBEKELERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ Türkye İnşaat Mühendslğ, XVII. Teknk Kongre, İstanbul, 2004 İÇME SUYU ŞEBEKELERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ Nur MERZİ 1, Metn NOHUTCU, Evren YILDIZ 1 Orta Doğu Teknk Ünverstes, İnşaat Mühendslğ Bölümü, 06531 Ankara

Detaylı

AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE KURUMSAL PROJE YÖNETİM YAZILIMI SEÇİMİ

AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE KURUMSAL PROJE YÖNETİM YAZILIMI SEÇİMİ Süleyman Demrel Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Yıl: 2015/1, Sayı:21 Journal of Süleyman Demrel Unversty Insttute of Socal Scences Year: 2015/1, Number:21 AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE KURUMSAL PROJE

Detaylı

BALİ-GENCER AHP, BULANIK AHP VE BULANIK MANTIK LA KARA HARP OKULUNA ÖĞRETİM ELEMANI SEÇİMİ. Özkan BALİ 1 Cevriye GENCER 2 ÖZET

BALİ-GENCER AHP, BULANIK AHP VE BULANIK MANTIK LA KARA HARP OKULUNA ÖĞRETİM ELEMANI SEÇİMİ. Özkan BALİ 1 Cevriye GENCER 2 ÖZET AHP, BULANIK AHP VE BULANIK MANTIK LA KARA HARP OKULUNA ÖĞRETİM ELEMANI SEÇİMİ Özkan BALİ Cevrye GENCER ÖZET Çalışmada, br karar problem olarak Kara Harp OkuluKHO) na öğretm elemanı seçm ele alınmış ve

Detaylı

Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarikçi seçimi: elektronik sektöründe bir uygulama

Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarikçi seçimi: elektronik sektöründe bir uygulama 346 Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarkç seçm: elektronk sektöründe br uygulama Murat ARIKAN 1, Berat GÖKBEK 1 1 Endüstr Mühendslğ Bölümü, Mühendslk Fakültes, Gaz Ünverstes, Maltepe-Ankara

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engneerng and atural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 9, -4, 0 Research Artcle / Araştırma Makales FUZZY TOPSIS METHODS I GROUP DECISIO MAKIG AD A APPLICATIO FOR BAK BRACH LOCATIO

Detaylı

4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ

4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ Ünsal M.; Varol, A.: Soğutma Kulelernn Boyutlandırılması İçn Br Kuramsal 8 Mayıs 990, S: 8-85, Adana 4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ Asaf Varol Fırat Ünverstes, Teknk Eğtm Fakültes,

Detaylı

AN IMPLEMENTATION OF INTEGRATED MULTI-CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES FOR ACADEMIC STAFF RECRUITMENT

AN IMPLEMENTATION OF INTEGRATED MULTI-CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES FOR ACADEMIC STAFF RECRUITMENT Journal of Management, Marketng and Logstcs (JMML), ISSN: 48-6670 Year: 04 Volume: Issue: AN IMPLEMENTATION OF INTEGRATED MULTI-CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES FOR ACADEMIC STAFF RECRUITMENT Kemal

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Avalable onlne at www.alphanumercournal.com alphanumerc ournal The Journal of Operatons Research, Statstcs, Econometrcs and Management Informaton Systems Receved: January 25, 2017 Accepted: June 22, 2017

Detaylı

BIST da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması

BIST da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 4 Sayı: Ocak 04 ss. 9-9 BIST da Demr, Çelk Metal Ana Sanay Sektöründe Faalyet Gösteren İşletmelern Fnansal Performans Analz: VZA Süper Etknlk ve TOPSIS Uygulaması

Detaylı

SİMÜLASYON İLE BÜTÜNLEŞİK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME: BİR HASTANE ACİL DEPARTMANI İÇİN SENARYO SEÇİMİ UYGULAMASI

SİMÜLASYON İLE BÜTÜNLEŞİK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME: BİR HASTANE ACİL DEPARTMANI İÇİN SENARYO SEÇİMİ UYGULAMASI İstanbul Tcaret Ünverstes Fen Blmler Dergs Yıl: 11 Sayı: 22 Güz 2012 s. 1-18 SİMÜLASYON İLE BÜTÜNLEŞİK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME: BİR HASTANE ACİL DEPARTMANI İÇİN SENARYO SEÇİMİ UYGULAMASI Muhammet GÜL

Detaylı

Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemleri ile Tekstil Sektöründe Finansal Performans Ölçümü

Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemleri ile Tekstil Sektöründe Finansal Performans Ölçümü Sosyal Blmler 8/1 (010) s 19516 SOSYAL BİLİMLER Yıl : 010 Clt :8 Sayı :1 Celal Bayar Ünverstes S.B.E. Bulanık Analtk Hyerarş Sürec ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemler le Tekstl Sektöründe

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt:13 Sayı:2 sh.75-87 Mayıs 2012

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt:13 Sayı:2 sh.75-87 Mayıs 2012 DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Clt:13 Sayı:2 sh.75-87 Mayıs 2012 ÇELİK YAPI SİSTEMLERİNDE İKİNCİ MERTEBE ANALİZ YÖNTEMLERİNİN İNCELENMESİ (INVESTIGATION OF SECOND ORDER ANALYSIS

Detaylı

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE BAÜ Fen Bl. Enst. Dergs (6).8. YAYII YÜK İE YÜKENİŞ YAPI KİRİŞERİNDE GÖÇE YÜKÜ HESABI Perhan (Karakulak) EFE Balıkesr Ünverstes ühendslk marlık Fakültes İnşaat üh. Bölümü Balıkesr, TÜRKİYE ÖZET Yapılar

Detaylı

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı SRY ÜNİVERSİESİ Djtal ontrol Laboratuvar Deney Föyü Deney No: 2 Sıvı Sevye ontrol Deney 2.. Deneyn macı Bu deneyn amacı, doğrusal olmayan sıvı sevye sstemnn belrlenen br çalışma noktası cvarında doğrusallaştırılmış

Detaylı

TOPSIS ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME SİSTEMİ: TÜRKİYE DEKİ KAMU BANKALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

TOPSIS ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME SİSTEMİ: TÜRKİYE DEKİ KAMU BANKALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA Araştırma Makaleler TOPSIS ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME SİSTEMİ: TÜRKİYE DEKİ KAMU BANKALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA Dr., Dokuz Eylül Ünverstes, İİBF İşletme Bölümü erhan.demrel@deu.edu.tr ÖZET Ekonomk faalyetlern

Detaylı

DOĞRUSAL HEDEF PROGRAMLAMA İLE BÜTÇELEME. Hazırlayan: Ozan Kocadağlı Danışman: Prof. Dr. Nalan Cinemre

DOĞRUSAL HEDEF PROGRAMLAMA İLE BÜTÇELEME. Hazırlayan: Ozan Kocadağlı Danışman: Prof. Dr. Nalan Cinemre 1 DOĞRUSAL HEDEF PROGRAMLAMA İLE BÜTÇELEME Hazırlayan: Ozan Kocadağlı Danışman: Prof. Dr. Nalan Cnemre 2 BİRİNCİ BÖLÜM HEDEF PROGRAMLAMA 1.1 Grş Karar problemler amaç sayısına göre tek amaçlı ve çok amaçlı

Detaylı

MESLEK SEÇİMİ PROBLEMİNDE ÇOK ÖZELLİKLİ KARAR VERME VE ÇÖZÜME YÖNELİK GELİŞTİRİLEN BİREYSEL KARİYER PLANLAMA PROGRAMI

MESLEK SEÇİMİ PROBLEMİNDE ÇOK ÖZELLİKLİ KARAR VERME VE ÇÖZÜME YÖNELİK GELİŞTİRİLEN BİREYSEL KARİYER PLANLAMA PROGRAMI MESLEK SEÇİMİ PROBLEMİNDE ÇOK ÖZELLİKLİ KARAR VERME VE ÇÖZÜME YÖNELİK GELİŞTİRİLEN BİREYSEL KARİYER PLANLAMA PROGRAMI Fath ÇİL GAZİ ÜNİVERSİTESİ Mühendslk Mmarlık Fakültes Endüstr Mühendslğ Bölümü 4. Sınıf

Detaylı

5.3. Tekne Yüzeylerinin Matematiksel Temsili

5.3. Tekne Yüzeylerinin Matematiksel Temsili 5.3. Tekne Yüzeylernn atematksel Temsl atematksel yüzey temslnde lk öneml çalışmalar Coons (53) tarafından gerçekleştrlmştr. Ferguson yüzeylernn gelştrlmş hal olan Coons yüzeylernde tüm sınır eğrler çn

Detaylı

YAZILIM GELİŞTİRME PROJELERİNİN GERÇEK OPSİYON DEĞERLEME MODELİYLE ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK DEĞERLEMESİ

YAZILIM GELİŞTİRME PROJELERİNİN GERÇEK OPSİYON DEĞERLEME MODELİYLE ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK DEĞERLEMESİ İstanbul Tcaret Ünverstes Fen Blmler Dergs Yıl: 8 Sayı: 5 Bahar 009/ s. 3-6 YAZILIM GELİŞTİRME PROJELERİNİN GERÇEK OPSİYON DEĞERLEME MODELİYLE ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK DEĞERLEMESİ A. Çağrı TOLGA, Cengz KAHRAMAN

Detaylı

ORGANİZASYON VE YÖNETİM BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt 10, Sayı 2, 2018 ISSN: (Online)

ORGANİZASYON VE YÖNETİM BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt 10, Sayı 2, 2018 ISSN: (Online) BÜTÜNLEŞİK BULANIK DEMATEL VE BULANIK KAPSAMLI DEĞERLEME İLE KALİTE UZMANI YETERLİLİKLERİ VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ PROGRAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ Mehmet Aksaraylı Dokuz Eylül Ünverstes Unvan (Doç. Dr.)

Detaylı

Şiddet-Süre-Frekans Bağıntısının Genetik Algoritma ile Belirlenmesi: GAP Örneği *

Şiddet-Süre-Frekans Bağıntısının Genetik Algoritma ile Belirlenmesi: GAP Örneği * İMO Teknk Derg, 28 4393-447, Yazı 29 Şddet-Süre-Frekans Bağıntısının Genetk Algortma le Belrlenmes: GAP Örneğ * Hall KARAHAN* M. Tamer AYVAZ** Gürhan GÜRARSLAN*** ÖZ Bu çalışmada, Genetk Algortma (GA)

Detaylı

Üç Boyutlu Yapı-Zemin Etkileşimi Problemlerinin Kuadratik Sonlu Elemanlar ve Sonsuz Elemanlar Kullanılarak Çözümü

Üç Boyutlu Yapı-Zemin Etkileşimi Problemlerinin Kuadratik Sonlu Elemanlar ve Sonsuz Elemanlar Kullanılarak Çözümü ECAS Uluslararası Yapı ve Deprem Mühendslğ Sempozyumu, Ekm, Orta Doğu Teknk Ünverstes, Ankara, Türkye Üç Boyutlu Yapı-Zemn Etkleşm Problemlernn Kuadratk Sonlu Elemanlar ve Sonsuz Elemanlar Kullanılarak

Detaylı

PROJE SEÇİMİ VE KAYNAK PLANLAMASI İÇİN BİR ALGORİTMA AN ALGORITHM FOR PROJECT SELECTION AND RESOURCE PLANNING

PROJE SEÇİMİ VE KAYNAK PLANLAMASI İÇİN BİR ALGORİTMA AN ALGORITHM FOR PROJECT SELECTION AND RESOURCE PLANNING Dokuz Eylül Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Clt 3, Sayı:2, 2001 PROJE SEÇİMİ VE KAYAK PLALAMASI İÇİ BİR ALGORİTMA lgün MORALI 1 C. Cengz ÇELİKOĞLU 2 ÖZ Kaynak tahss problemler koşullara bağlı olarak

Detaylı

KURUMSAL FİRMALAR İÇİN BİR FİNANSAL PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ

KURUMSAL FİRMALAR İÇİN BİR FİNANSAL PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ Gaz Ünv. Müh. Mm. Fak. Der. Journal of thefaculty of Engneerngand Archtecture of Gaz Unversty Clt 30, No 1, 71-85, 2015 Vol 30, No 1, 71-85, 2015 KURUMSAL FİRMALAR İÇİN BİR FİNANSAL PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA

Detaylı

Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi

Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi Makale Gelş: 19/06/2017 Hakeme Gönderlme:20/06/2017 Kabul: 24/06/2017 http://derg.adu.edu.tr/pusb/default.asp Söke İşletme Fakültes Prene Uluslararası Sosyal Blmler Dergs Clt:1, Sayı:1, Hazran 2017 Banka

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engneerng and Natural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 29, 244-260, 2011 Research Artcle / Araştırma Makales PERFORMANCE EVALUATION USING AHP - VIKOR AND AHP - TOPSIS APPROACHES: THE

Detaylı

AHP-TOPSIS YÖNTEMİNE DAYALI TEDARİKÇİ SEÇİMİ UYGULAMASI *

AHP-TOPSIS YÖNTEMİNE DAYALI TEDARİKÇİ SEÇİMİ UYGULAMASI * Ekonometr ve İstatstk Sayı:13 (12. Uluslararası Ekonometr, Yöneylem Araştırması, İstatstk Sempozyumu Özel Sayısı) 2011 1 22 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ AHP-TOPSIS

Detaylı

YAPILARIN ENERJİ ESASLI TASARIMI İÇİN BİR HESAP YÖNTEMİ

YAPILARIN ENERJİ ESASLI TASARIMI İÇİN BİR HESAP YÖNTEMİ YAPILARI EERJİ ESASLI TASARIMI İÇİ BİR HESAP YÖTEMİ Araş. Gör. Onur MERTER Araş. Gör. Özgür BOZDAĞ Prof. Dr. Mustafa DÜZGÜ Dokuz Eylül Ünverstes Dokuz Eylül Ünverstes Dokuz Eylül Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü

Detaylı

Toplam Eşdeğer Deprem Yükünün Hesabı Bakımından 1975 Deprem Yönetmeliği İle 2006 Deprem Yönetmeliğinin Karşılaştırılması

Toplam Eşdeğer Deprem Yükünün Hesabı Bakımından 1975 Deprem Yönetmeliği İle 2006 Deprem Yönetmeliğinin Karşılaştırılması Fırat Ünv. Fen ve Müh. Bl. ergs Scence and Eng. J of Fırat Unv. 19 (2, 133-138, 2007 19 (2, 133-138, 2007 Toplam Eşdeğer eprem Yükünün Hesabı Bakımından 1975 eprem Yönetmelğ İle 2006 eprem Yönetmelğnn

Detaylı

Metin Madenciliği ile Soru Cevaplama Sistemi

Metin Madenciliği ile Soru Cevaplama Sistemi Metn Madenclğ le Soru Cevaplama Sstem Sevnç İlhan 1, Nevchan Duru 2, Şenol Karagöz 3, Merve Sağır 4 1 Mühendslk Fakültes Blgsayar Mühendslğ Bölümü Kocael Ünverstes slhan@kocael.edu.tr, nduru@kocael.edu.tr,

Detaylı

İKİNCİ ÖĞRETİM KAMU TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

İKİNCİ ÖĞRETİM KAMU TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İKİNCİ ÖĞRETİM KAMU TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Anablm Dalı: Kamu PROGRAMIN TANIMI: Kamu Tezsz Yüksek Lsans Programı, kamu ve özel sektör sstem çersndek problemler ve htyaçları analz edeblecek, yorumlayacak,

Detaylı

BALİ KHO BİLİM DERGİSİ CİLT:23 SAYI:2 YIL:2013. BULANIK BOYUT ANALİZİ ve BULANIK VIKOR İLE BİR ÇNKV MODELİ: PERSONEL SEÇİMİ PROBLEMİ.

BALİ KHO BİLİM DERGİSİ CİLT:23 SAYI:2 YIL:2013. BULANIK BOYUT ANALİZİ ve BULANIK VIKOR İLE BİR ÇNKV MODELİ: PERSONEL SEÇİMİ PROBLEMİ. BULANIK BOYUT ANALİZİ ve BULANIK VIKOR İLE BİR ÇNKV MODELİ: PERSONEL SEÇİMİ PROBLEMİ Özkan BALİ ÖZET Personel seçm organzasyonların başarısını etkleyen en öneml problemlerden brdr. Bu seçm, belrszlk çeren

Detaylı

Tek Yönlü Varyans Analizi

Tek Yönlü Varyans Analizi Tek Yönlü Varyan Analz Nedr ve hang durumlarda kullanılır? den fazla grupların karşılaştırılmaı öz konuu e, çok ayıda t-tet nn kullanılmaı, Tp I hatanın artmaına yol açar; Örneğn, eğer 5 grubu kşerl olarak

Detaylı

a IIR süzgeç katsayıları ve N ( M) de = s 1 (3) 3. GÜRÜLTÜ GİDERİMİ UYGULAMASI

a IIR süzgeç katsayıları ve N ( M) de = s 1 (3) 3. GÜRÜLTÜ GİDERİMİ UYGULAMASI Fırat Ünverstes-Elazığ MİTRAL KAPAK İŞARETİ ÜZERİNDEKİ ANATOMİK VE ELEKTRONİK GÜRÜLTÜLERİN ABC ALGORİTMASI İLE TASARLANAN IIR SÜZGEÇLERLE SÜZÜLMESİ N. Karaboğa 1, E. Uzunhsarcıklı, F.Latfoğlu 3, T. Koza

Detaylı

Türk Dilinin Biçimbilim Yapısından Yararlanarak Türkçe Metinlerin Farklı İmgelere Ayrılarak Kodlanması ve Sıkıştırılması

Türk Dilinin Biçimbilim Yapısından Yararlanarak Türkçe Metinlerin Farklı İmgelere Ayrılarak Kodlanması ve Sıkıştırılması Türk Dlnn Bçmblm Yapısından Yararlanarak Türkçe Metnlern Farklı İmgelere Ayrılarak Kodlanması ve Sıkıştırılması Banu DİRİ, M.Yahya KARSLIGİL Yıldız Teknk Ünverstes Elektrk Elektronk Fakültes - Blgsayar

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engneerng and Natural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 31, 203-213, 2013 Research Artcle / Araştırma Makales ANALYTIC NETWORK PROCESS AND TOPSIS METHODS WITH SELECTION OF OPTIMAL INVESTMENT

Detaylı

Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Abant İzzet Baysal Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Ekonomk ve Sosyal Araştırmalar Dergs The Internatonal Journal of Economc and Socal Research ISSN: 1306-2174 http://www.bfderg.bu.edu.tr Clt/Volume:

Detaylı

AHP AND GRA INTEGRATED APPROACH IN INNOVATION PERFORMANCE REVIEW PROCESS: AN APPLICATION IN DAIRY INDUSTRY

AHP AND GRA INTEGRATED APPROACH IN INNOVATION PERFORMANCE REVIEW PROCESS: AN APPLICATION IN DAIRY INDUSTRY Dumlupınar Ünverstes Sosyal Blmler Dergs / Dumlupınar Unversty Journal of Socal Scences İNOVASYON PERFORMANSI DEĞERLENDİRME SÜRECİNDE AHS VE GİA BÜTÜNLEŞİK YAKLAŞIMI: SÜT ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Detaylı

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir :

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir : 5 9. BÖLÜM YÜK AKIŞI (GÜÇ AKIŞI) 9.. Grş İletm sstemlernn analzlernde, bara sayısı arttıkça artan karmaşıklıkları yenmek çn sstemn matematksel modellenmesnde kolaylık getrc bazı yöntemler gelştrlmştr.

Detaylı

DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR SEÇİMİ: DEA, TOPSIS VE VIKOR İLE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ LAPTOP SELECTION: A COMPARATIVE ANALYSIS WITH DEA, TOPSIS AND VIKOR

DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR SEÇİMİ: DEA, TOPSIS VE VIKOR İLE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ LAPTOP SELECTION: A COMPARATIVE ANALYSIS WITH DEA, TOPSIS AND VIKOR Ekonomk ve Sosyal Araştırmalar Dergs, Bahar 2014, Clt:10, Yıl:10, Sayı:1, 157-178 DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR SEÇİMİ: DEA, TOPSIS VE VIKOR İLE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ Mehmet PEKKAYA 1 Mesut AKTOGAN 2 LAPTOP

Detaylı

Okullarda Coğrafi Bilgi Sistem Destekli Öğrenci Kayıt Otomasyon Sistemi Uygulaması: Trabzon Kenti Örneği

Okullarda Coğrafi Bilgi Sistem Destekli Öğrenci Kayıt Otomasyon Sistemi Uygulaması: Trabzon Kenti Örneği Okullarda Coğraf Blg Sstem Destekl Öğrenc Kayıt Otomasyon Sstem Uygulaması: Trabzon Kent Örneğ Volkan YILDIRIM 1, Recep NİŞANCI 2, Selçuk REİS 3 Özet Ülkemzde öğrenc veller le okul darecler, öğrenc kayıt

Detaylı

Soğutucu Akışkan Karışımlarının Kullanıldığı Soğutma Sistemlerinin Termoekonomik Optimizasyonu

Soğutucu Akışkan Karışımlarının Kullanıldığı Soğutma Sistemlerinin Termoekonomik Optimizasyonu Soğutucu Akışkan arışımlarının ullanıldığı Soğutma Sstemlernn ermoekonomk Optmzasyonu * 1 Hüseyn aya, 2 ehmet Özkaymak ve 3 rol Arcaklıoğlu 1 Bartın Ünverstes akne ühendslğ Bölümü, Bartın, ürkye 2 arabük

Detaylı

BULUT TEKNOLOJ S F RMALARININ BULANIK AHP MOORA YÖNTEM KULLANILARAK SIRALANMASI

BULUT TEKNOLOJ S F RMALARININ BULANIK AHP MOORA YÖNTEM KULLANILARAK SIRALANMASI BULUT TEKNOLOJ S F RMALARININ BULANIK AHP MOORA YÖNTEM KULLANILARAK SIRALANMASI Bahad r Fath YILDIRIM.Ü. letme Fakültes Say sal Yöntemler ABD. Onur ÖNAY.Ü. letme Fakültes Say sal Yöntemler ABD. ÖZET Bulut

Detaylı

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon Doğrusal Korelasyon ve Regresyon En az k değşken arasındak lşknn ncelenmesne korelasyon denr. Kşlern boyları le ağırlıkları, gelr le gder, öğrenclern çalıştıkları süre le aldıkları not, tarlaya atılan

Detaylı

TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ VE HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KOMBİNASYONU: OTEL İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA

TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ VE HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KOMBİNASYONU: OTEL İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ VE HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KOMBİNASYONU: OTEL İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA Yrd. Doç. Dr. Meltem KARAATLI * Yrd. Doç. Dr. Gonca DAVRAS ** ÖZ Otel şletmelernde,

Detaylı

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 11, pp

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 11, pp Internatonal Journal of Academc Value Studes (Javstudes) ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 11, pp. 159-170 www.javstudes.com Javstudes@gmal.com Dscplnes: Busness Admnstraton, Economy, Econometrcs, Fnance,

Detaylı

2nd International Symposium on Accounting and Finance ISAF 2014

2nd International Symposium on Accounting and Finance ISAF 2014 2nd Internatonal Symposum on Accountng and Fnance MUHASEBE PAKET PROGRAMI SEÇİM PROBLEMİNE BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE BİR ÇÖZÜM ÖNERİSİ ÖZET Hasan UYGURTÜRK Turhan KORKMAZ Dnamk br çevrede faalyet gösteren

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ 380 kv LUK 14 BARALI GÜÇ SİSTEMİNDE EKONOMİK YÜKLENME ANALİZİ

TÜRKİYE DEKİ 380 kv LUK 14 BARALI GÜÇ SİSTEMİNDE EKONOMİK YÜKLENME ANALİZİ TÜRİYE DEİ 38 kv LU 4 BARALI GÜÇ SİSTEMİDE EOOMİ YÜLEME AALİZİ Mehmet URBA Ümmühan BAŞARA 2,2 Elektrk-Elektronk Mühendslğ Bölümü Mühendslk-Mmarlık Fakültes Anadolu Ünverstes İk Eylül ampüsü, 2647, ESİŞEHİR

Detaylı

PROJE PLANLAMASINDA BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI. Müh. Ramadan VATANSEVER

PROJE PLANLAMASINDA BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI. Müh. Ramadan VATANSEVER İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PROJE PLANLAMASINDA BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI YÜKSEK LİSANS TEZİ Müh. Ramadan VATANSEVER Anablm Dalı: İşletme Mühendslğ Programı: İşletme

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com ISSN:305-63X Yapı Teknolojler Elektronk Dergs 008 () - TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Başlığın Boru Hattı Etrafındak Akıma Etks Ahmet Alper ÖNER Aksaray Ünverstes, Mühendslk

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Avalable onlne at www.alphanumercournal.com alphanumerc ournal The Journal of Operatons Research, Statstcs, Econometrcs and Management Informaton Systems Receved: October 11, 2017 Accepted: December 25,

Detaylı

Bulanık Mantık ile Hesaplanan Geoid Yüksekliğine Nokta Yüksekliklerinin Etkisi

Bulanık Mantık ile Hesaplanan Geoid Yüksekliğine Nokta Yüksekliklerinin Etkisi Harta Teknolojler Elektronk Dergs Clt: 5, No: 1, 2013 (61-67) Electronc Journal of Map Technologes Vol: 5, No: 1, 2013 (61-67) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com e-issn: 1309-3983 Makale

Detaylı

BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ

BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ Atatürk Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt: 26, Sayı:, 202 97 BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ Gökhan AKYÜZ (*) Özet: Tedark zncrnn lk adımını oluşturan tedarkçler, şletmenn amaç ve hedeflerne

Detaylı

Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü

Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 3 Sayı: 4 Ekm 03 ss. 449-459 Çok Krterl Karar Verme Teknkleryle Lostk Frmalarında Performans Ölçümü Performance Measurement of Logstcs Frms wth Mult-Crtera

Detaylı

TOPSIS Metodu Kullanılarak Kesici Takım Malzemesi Seçimi

TOPSIS Metodu Kullanılarak Kesici Takım Malzemesi Seçimi Makne Teknolojler Elektronk Dergs Clt: 9, No: 3, 2012 (35-42) Electronc Journal of Machne Technologes Vol: 9, No: 3, 2012 (35-42) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com e-issn:1304-4141 Makale

Detaylı

FUZZY TOPSİS YÖNTEMİ İLE SANAL MAĞAZALARIN WEB SİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

FUZZY TOPSİS YÖNTEMİ İLE SANAL MAĞAZALARIN WEB SİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ FUZZY TOPSİS YÖNTEMİ İLE SNL MĞZLRIN WEB SİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Süleyman DÜNDR (*) Fath EER (**) Şuayb ÖZDEMİR (***) Özet: Bu çalışmanın amacı, fuzzy TOPSİS yöntemn kullanarak sanal mağazaların

Detaylı

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ - DERS İZLENCESİ - Sürüm 2. Öğretim planındaki AKTS 581058202101319 2 1 0 3 5

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ - DERS İZLENCESİ - Sürüm 2. Öğretim planındaki AKTS 581058202101319 2 1 0 3 5 BEYKENT ÜNİVERSİTESİ - DERS İZLENCESİ - Sürüm 2 Ders Kodu Teork Uygulama Lab. YAPI ARAŞTIRMASI VE DOKÜMANTASYON Ulusal Kred Öğretm planındak AKTS 581058202101319 2 1 0 3 5 Ön Koşullar : Önerlen Dersler

Detaylı

ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN BİYOLOJİK ARITIMI VE ARITIM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ

ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN BİYOLOJİK ARITIMI VE ARITIM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN BİYOLOJİK ARITIMI VE ARITIM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ Emel KOCADAYI EGE ÜNİVERSİTESİ MÜH. FAK., KİMYA MÜH. BÖLÜMÜ, 35100-BORNOVA-İZMİR ÖZET Bu projede, Afyon Alkalot Fabrkasından

Detaylı

Kİ-KARE VE KOLMOGOROV SMİRNOV UYGUNLUK TESTLERİNİN SİMULASYON İLE ELDE EDİLEN VERİLER ÜZERİNDE KARŞILAŞTIRILMASI

Kİ-KARE VE KOLMOGOROV SMİRNOV UYGUNLUK TESTLERİNİN SİMULASYON İLE ELDE EDİLEN VERİLER ÜZERİNDE KARŞILAŞTIRILMASI C.Ü. İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt 4, Sayı 1, 3 6 Kİ-KARE VE KOLMOGOROV SMİRNOV UYGUNLUK TESTLERİNİN SİMULASYON İLE ELDE EDİLEN VERİLER ÜZERİNDE KARŞILAŞTIRILMASI H. BİRCAN, Y. KARAGÖZ ve Y. KASAPOĞLU

Detaylı

Depo operatörü lojistik firmasının seçimi için bulanık VIKOR ve bulanık TOPSIS yöntemlerinin uygulanması

Depo operatörü lojistik firmasının seçimi için bulanık VIKOR ve bulanık TOPSIS yöntemlerinin uygulanması İstanbul Ünverstes İşletme Fakültes Dergs Istanbul Unversty Journal of the School of Busness Clt/Vol:42, /No:2, 2013, 198-218 ISSN: 1303-1732 wwwfdergsorg 2013 Depo operatörü lostk frmasının seçm çn bulanık

Detaylı

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için)

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için) Ders Kodu Teork Uygulama Lab. Uluslararası Muhasebe ve Fnansal Raporlama Standartları Ulusal Kred Öğretm planındak AKTS 344000000000510 3 0 0 3 6 Ön Koşullar : Bu dersn ön koşulu ya da yan koşulu bulunmamaktadır.

Detaylı

ANALİTİK AĞ SÜRECİ VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE BİLİMDALI SEÇİMİ Doç.Dr. Nuri ÖMÜRBEK Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü

ANALİTİK AĞ SÜRECİ VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE BİLİMDALI SEÇİMİ Doç.Dr. Nuri ÖMÜRBEK Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü ANALİTİK AĞ SÜRECİ VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE BİLİMDALI SEÇİMİ DoçDr Nur ÖMÜRBEK Süleyman Demrel Ünverstes, İİBF, İşletme Bölümü Nazlı DEMİRCİ Süleyman Demrel Ünverstes, SBE, İşletme ABD, YL Pınar AKALİN

Detaylı

( ) 3.1 Özet ve Motivasyon. v = G v v Operasyonel Amplifikatör (Op-Amp) Deneyin Amacı. deney 3

( ) 3.1 Özet ve Motivasyon. v = G v v Operasyonel Amplifikatör (Op-Amp) Deneyin Amacı. deney 3 Yıldız Teknk Ünverstes Elektrk Mühendslğ Bölümü Deneyn Amacı İşlemsel kuvvetlendrcnn çalışma prensbnn anlaşılması le çeştl OP AMP devrelernn uygulanması ve ncelenmes. Özet ve Motvasyon.. Operasyonel Amplfkatör

Detaylı

C SEGMENTİ ARAÇLARIN SEÇİMİ KONUSUNDA TOPSİS VE ENTROPİ YÖNTEMLERİ KULLANILARAK KARŞILAŞTIRILMASI

C SEGMENTİ ARAÇLARIN SEÇİMİ KONUSUNDA TOPSİS VE ENTROPİ YÖNTEMLERİ KULLANILARAK KARŞILAŞTIRILMASI Economcsand Admnstraton, ToursmandToursm Management, Hstory, Culture, Relgon, Psychology, Socology, FneArts, Engneerng, Archtecture, Language, Lterature, EducatonalScences, Pedagogy&OtherDscplnes 2018

Detaylı

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Clt:3 Sayı: Celal Bayar Ünverstes İ.İ.B.F. MANİSA Bulanık Araç Rotalama Problemlerne Br Model Öners ve Br Uygulama Doç. Dr. İbrahm GÜNGÖR Süleyman Demrel Ünverstes, İ.İ.B.F.,

Detaylı

UZAY ÇERÇEVE SİSTEMLERİN ELASTİK-PLASTİK ANALİZİ İÇİN BİR YÖNTEM

UZAY ÇERÇEVE SİSTEMLERİN ELASTİK-PLASTİK ANALİZİ İÇİN BİR YÖNTEM ECAS Uluslararası Yapı ve Deprem ühendslğ Sempozyumu, Ekm, Orta Doğu Teknk Ünverstes, Ankara, Türkye UZAY ÇERÇEVE SİSTEERİN STİK-PASTİK ANAİZİ İÇİN BİR YÖNTE Erdem Damcı, Turgay Çoşgun, Tuncer Çelk, Namık

Detaylı

PERSONEL TAYİN İŞLEMLERİ İÇİN AHP, TOPSIS VE MACAR ALGORİTMASI TABANLI KARAR DESTEK MODELİ

PERSONEL TAYİN İŞLEMLERİ İÇİN AHP, TOPSIS VE MACAR ALGORİTMASI TABANLI KARAR DESTEK MODELİ Endüstr Mühendslğ Dergs Clt: 28 Sayı: 1 Sayfa: (2-18) Makale PERSONEL TAYİN İŞLEMLERİ İÇİN AHP, TOPSIS VE MACAR ALGORİTMASI TABANLI KARAR DESTEK MODELİ Hall GÖKKAYA 1, Talp KELLEGÖZ 2* 1 Gaz Ünverstes,

Detaylı

K-Ortalamalar Yöntemi ile Yıllık Yağışların Sınıflandırılması ve Homojen Bölgelerin Belirlenmesi *

K-Ortalamalar Yöntemi ile Yıllık Yağışların Sınıflandırılması ve Homojen Bölgelerin Belirlenmesi * İMO Teknk Derg, 2012 6037-6050, Yazı 383 K-Ortalamalar Yöntem le Yıllık Yağışların Sınıflandırılması ve Homojen Bölgelern Belrlenmes * Mahmut FIAT* Fath DİKBAŞ** Abdullah Cem KOÇ*** Mahmud GÜGÖ**** ÖZ

Detaylı

ROBİNSON PROJEKSİYONU

ROBİNSON PROJEKSİYONU ROBİNSON PROJEKSİYONU Cengzhan İPBÜKER ÖZET Tüm yerkürey kapsayan dünya hartalarının yapımı çn, kartografk lteratürde özel br öneme sahp olan Robnson projeksyonu dk koordnatlarının hesabı brçok araştırmacı

Detaylı

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON HAFTA 4 PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYO Gölge değşkenn br başka kullanımını açıklamak çn varsayımsal br şrketn satış temslclerne nasıl ödeme yaptığı ele alınsın. Satış prmleryle satış hacm Arasındak varsayımsal

Detaylı

BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ

BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Murat ATAN - Araş. Gör. Gaye KARPAT ÇATALBAŞ 2 ÖZET Bu çalışma, Türk bankacılık sstem çnde faalyet gösteren tcar bankaların

Detaylı

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular Basel II Geçş Sürec Sıkça Sorulan Sorular Soru No: 71 Cevaplanma Tarh: 06.03.2012 İlgl Hüküm: --- Konu: Gayrmenkul İpoteğyle Temnatlandırılmış Alacaklar İçn KR510AS Formunun Doldurulmasına İlşkn Örnek

Detaylı

TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi. İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama ve Uygulama Yöntem Bildirimi

TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi. İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama ve Uygulama Yöntem Bildirimi İletm Sstem Sstem Kullanım ve Sstem İşletm Tarfelern Hesaplama ve Uygulama Yöntem Bldrm EK-1 TEİAŞ Türkye Elektrk İletm Anonm Şrket İletm Sstem Sstem Kullanım ve Sstem İşletm Tarfelern Hesaplama ve Uygulama

Detaylı

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ 2011-2012-2013 MALİ yılına İLİşKİN YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU ("Şrket") 01012011-31 ı22013

Detaylı

BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA VE BİR TEKSTİL FİRMASINDA UYGULAMA ÖRNEĞİ

BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA VE BİR TEKSTİL FİRMASINDA UYGULAMA ÖRNEĞİ Eskşehr Osmangaz Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Clt: 6 Sayı: 2 Aralık 2005 BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA VE BİR TEKSTİL FİRMASINDA UYGULAMA ÖRNEĞİ İrfan ERTUĞRUL Pamukkale Ünverstes İİBF, Denzl ÖZET Günümüzde

Detaylı

Şehiriçi Karayolu Ağlarının Sezgisel Harmoni Araştırması Optimizasyon Yöntemi ile Ayrık Tasarımı *

Şehiriçi Karayolu Ağlarının Sezgisel Harmoni Araştırması Optimizasyon Yöntemi ile Ayrık Tasarımı * İMO Teknk Derg, 2013 6211-6231, Yazı 392 Şehrç Karayolu Ağlarının Sezgsel Harmon Araştırması Optmzasyon Yöntem le Ayrık Tasarımı * Hüseyn CEYLAN* Halm CEYLAN** ÖZ Bu çalışmada, şehrç ulaştırma ağlarının

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi. Erman YETİZ, Pelin ALCAN, Vildan ÖZKIR, Hüseyin BAŞLIGİL*

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi. Erman YETİZ, Pelin ALCAN, Vildan ÖZKIR, Hüseyin BAŞLIGİL* Journal of Engneerng and Natural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 27, 177-189, 2009 Research Artcle / Araştırma Makales APPLICATION OF FUZZY AHP AND ANP METHODS FOR CHEMICAL REACTIONS IN NITROCHLOROBENZEN

Detaylı

TESİS YERİ SEÇİMİNDE FARKLI BİR YAKLAŞIM: BULANIK ANALİTİK SERİM SÜRECİ

TESİS YERİ SEÇİMİNDE FARKLI BİR YAKLAŞIM: BULANIK ANALİTİK SERİM SÜRECİ TESİS YERİ SEÇİMİNDE FARKLI BİR YAKLAŞIM: BULANIK ANALİTİK SERİM SÜRECİ Aşkın ÖZDAĞOĞLU (*) Özet: Kuruluş yer seçm br frma çn en öneml kararlardan brdr. Yönetm kademesndek kşler seçm yaparken ster stemez

Detaylı

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ Kİ-KAR TSTLRİ A) Kİ-KAR DAĞILIMI V ÖZLLİKLRİ Örnekleme yoluyla elde edlen rakamların, anakütle rakamlarına uygun olup olmadığı; br başka fadeyle gözlenen değerlern teork( beklenen) değerlere uygunluk gösterp

Detaylı

TARGET MARKET SELECTION IN FRESH FRUIT-VEGETABLE SECTOR USING FUZZY VIKOR METHOD

TARGET MARKET SELECTION IN FRESH FRUIT-VEGETABLE SECTOR USING FUZZY VIKOR METHOD Journal of Management, Marketng and Logstcs (JMML), ISSN: 2148-6670, http://www.pressacadema.org/journals/jmml Year: 2017 Volume: 4 Issue: 4 TARGET MARKET SELECTION IN FRESH FRUIT-VEGETABLE SECTOR USING

Detaylı

Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Altı Sigma Projeleri Seçiminde Uygulanması*

Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Altı Sigma Projeleri Seçiminde Uygulanması* Busness and Economcs Research Journal Volume 7 Number 2 2016 pp. 167-201 ISSN: 1309-2448 DOI Number: 10.20409/berj.2016217536 Bulanık Çok Krterl Karar Verme Yöntemlernn Altı Sgma Projeler Seçmnde Uygulanması*

Detaylı

COĞRAFYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDA DOĞAL AFETLER 1 (The Natural Disasters in the Geography Teaching Curriculum)

COĞRAFYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDA DOĞAL AFETLER 1 (The Natural Disasters in the Geography Teaching Curriculum) MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ SAYI: 28, TEMMUZ - 2013, S. 276-303 İSTANBUL ISSN:1303-2429 E-ISSN 2147-7825 copyrght 2013 http://www.marmaracografya.com COĞRAFYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDA DOĞAL AFETLER 1 (The

Detaylı

Resmi Gazetenin 29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı ile yayınlanmıştır. TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi

Resmi Gazetenin 29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı ile yayınlanmıştır. TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi İletm Sstem Sstem Kullanım ve Sstem İşletm Tarfelern Hesaplama ve Uygulama Yöntem Bldrm Resm Gazetenn 29.12.2012 tarh ve 28512 sayılı le yayınlanmıştır. TEİAŞ Türkye Elektrk İletm Anonm Şrket Bu Doküman

Detaylı

HAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t :

HAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t : HAFTA 13 GÖLGE EĞİŞKENLERLE REGRESYON (UMMY VARIABLES) Gölge veya kukla (dummy) değşkenler denen ntel değşkenler, cnsyet, dn, ten reng gb hemen sayısallaştırılamayan ama açıklanan değşkenn davranışını

Detaylı

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI Ki-Kare Analizleri

Kİ KARE ANALİZİ. Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI  Ki-Kare Analizleri Kİ KAR ANALİZİ 1 Doç. Dr. Mehmet AKSARAYLI www.mehmetaksarayl K-Kare Analzler OLAY 1: Genelde br statstk sınıfında, öğrenclern %60 ının devamlı, %30 unun bazen, %10 unun se çok az derse geldkler düşünülmektedr.

Detaylı

PRODUCTION PLANNING BASED ON GOAL PROGRAMMING FOR MASS CUSTOMIZATION IN A COMPANY

PRODUCTION PLANNING BASED ON GOAL PROGRAMMING FOR MASS CUSTOMIZATION IN A COMPANY BİR İŞLETMEDE KİTLESEL ÖZEL ÜRETİME YÖNELİK HEDEF PROGRAMLAMA TABANLI ÜRETİM PLANLAMA PRODUCTION PLANNING BASED ON GOAL PROGRAMMING FOR MASS CUSTOMIZATION IN A COMPANY ESRA AKBAL Başkent Ünverstes Lsansüstü

Detaylı

Bağımsız Model Blok Dengeleme için Model Oluşturma ve Ön Sayısal Bilgi İşlemleri

Bağımsız Model Blok Dengeleme için Model Oluşturma ve Ön Sayısal Bilgi İşlemleri Bağımsız Model Blok Dengeleme çn Model Oluşturma ve Ön Sayısal Blg İşlemler Emnnur AYHAN* 1. Grş Fotogrametrk nreng çeştl ölçütlere göre sınıflandırılablr. Bu ölçütler dengelemede kullanılan brm, ver toplamada

Detaylı

TAKIM LİDERİ SEÇİMİNDE BULANIK KALİTE FONKSİYONU AÇINIMI MODELİ UYGULAMASI

TAKIM LİDERİ SEÇİMİNDE BULANIK KALİTE FONKSİYONU AÇINIMI MODELİ UYGULAMASI 2403 TAKIM LİDERİ SEÇİMİNDE BULANIK KALİTE FONKSİYONU AÇINIMI MODELİ UYGULAMASI APPLICATION OF A FUZZY QUALITY FUNCTION DEPLOYMENT MODEL FOR TEAM LEADER SELECTION ÖZET A. Fahr ÖZKÖK *, Orkun KOZANOĞLU

Detaylı

EK-1 01 OCAK 2014 TARİHLİ VE 28869 SATILI RESMİ GAZETEDE YAYINLANMIŞTIR.

EK-1 01 OCAK 2014 TARİHLİ VE 28869 SATILI RESMİ GAZETEDE YAYINLANMIŞTIR. EK-1 01 OCAK 2014 TARİHLİ VE 28869 SATL RESMİ GAETEDE YAYNLANMŞTR. Bu Doküman Hakkında TEİAŞ Türkye Elektrk İletm Anonm Şrket İletm Sstem Sstem Kullanım ve Sstem İşletm Tarfelern Hesaplama ve Uygulama

Detaylı