MAL GN MEZOTELYOMADA KANSER BEL RTEÇLER N N ROLÜ: RETROSPEKT F B R ÇALIfiMA

Transkript

1 zmir Gö üs Hastanesi Dergisi, Cilt XXVI, Say 1, 2012 MAL GN MEZOTELYOMADA KANSER BEL RTEÇLER N N ROLÜ: RETROSPEKT F B R ÇALIfiMA THE ROLE OF CANCER MARKERS IN MALIGNANT MESOTHELIOMA: A RETROSPECTIVE STUDY Abdullah Çetin TANRIKULU 1 Abdurrahman ABAKAY 1 Özlem ABAKAY 1 Cengizhan SEZG 1 Hadice SEL MO LU fien 1 Osman EVL YAO LU 2 Mehmet KÜÇÜKÖNER 3 Mehmet Ali KAPLAN 3 Halide KAYA 1 Mehmet KABAK 1 Abdurrahman fieny T 1 Dicle Üniversitesi T p Fakültesi, Diyarbak r 1 Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, 2 Klinik Biyokimya Anabilim Dal, 3 Medikal Onkoloji Anabilim Dal Anahtar sözcükler: Asbest, Malign Mezotelyoma, onkolojik belirteçler Key words: Asbestos, Malignant Mesothelioma, oncologic markers Gelifl tarihi: 26 / 03 / 2012 Kabul tarihi: 14 / 05 / 2012 ÖZET Malign Mezotelyoma (MM) etiyolojisinde çevresel ve mesleksel asbest temas olan bir kanser türüdür. Bölgemizde çevresel asbest temas nedeniyle MPM s k görülen bir hastal kt r. Bu çal flmada temel onkolojik belirteçlerinin MM daki seviyelerini de erlendirmek amaçlanm flt r. Üniversite hastanesinde takip edilen toplam 30 MM (20 plevral ve 10 peritoneal) hastas - n n dosyalar retrospektif olarak incelendi. Bu amaçla karsinoembriyonik antijen (CEA), karbonhidrat antijeni 15-3 (CA 15-3), karbonhidrat antijeni 19-9 (CA 19-9), karbonhidrat antijeni 72-4 (CA 72-4), karbonhidrat antijeni 125 (CA 125) ve alfa-fetoprotein (AFP) sonuçlar dosyalardan al nd. Hastalar n on befli erkekti ve yafl ortalamas 54.6 ± 13.9 y ld. On iki hasta Ergani üç hasta ise Çermik ilçesinden baflvurmufltu. Yirmi iki hastada (%73) asbest temas pozitifti ve ortalama asbest temas süresi 23 y ld. On yedi hastada epitelyal tip saptand. Ortalama AFP 2.09±1.53 SUMMARY Malignant mesothelioma (MM) in the etiology of cancer is a type of environmental and occupational asbestos exposure. MPM due to environmental asbestos exposure is a common disease in our region. This study aimed to assess the levels of basic oncological markers in MM. A total of 30 MM (20 pleural and 10 peritoneal) patients were evaluated retrospectively in University Hospital. For this purpose, carcinoembryonic antigen (CEA) and Carbohydrate antigen 15-3 (CA 15-3), Carbohydrate antigen 19-9 (CA 19-9), Carbohydrate antigen 72-4 (CA 72-4), Carbohydrate antigen 125 (CA 125) and alpha-fetoprotein (AFP), the results were included in the files. Fifteen patients were male and mean age was 54.6 ± 13.9 years. Twelve patients admitted to the town of Ergani and three Cermik. Twenty-two patients (73%) were positive for asbestos exposure to asbestos and the mean exposure time 23 years. Seventeen patients had epithelial type. 7

2 MAL GN MEZOTELYOMA DA KANSER BEL RTEÇLER IU/ml, CA ±476.5 U/ml, CEA 4.99±13.23 ng/ml, CA ±10.63 U/ml, CA ±26.82 U/ml ve CA ±0.25 U/ml olarak bulundu. Ortalama CA125, CEA ve CA153 düzeyleri laboratuar normal de erlerine göre yüksek bulundu di er belirteçlerin seviyesi ise normaldi. MM oldukça fatal seyreden ve tedavi seçeneklerinin s n rl oldu u bir kanserdir. Hastal n tan ve tedavi takibinde belirteçlere ihtiyaç olabilmektedir. Kanser belirteçlerinin hastal ktaki rolü için genifl serili çal flmalara ihtiyaç vard r. G R fi Malign Mezotelyoma (MM) plevra, perikart, periton yada tunica vaginalisten köken alan bir tümördür. Asbestle güçlü iliflkisi 1960 l y llarda saptanm flt r (1). MM etiyolojisinde genelde mesleksel ve çevresel asbest temas suçlanmaktad r. MM ülkemizin baz bölgelerinde özellikle çevresel asbest ve erionit temas nedeniyle s k görülmektedir (2-5). Tümör belirteçlerinin yeri henüz tam olarak belirlenememifltir. Genellikle tümöre spesifik olmamalar ve benign hastal klarda hatta sa l kl kiflilerde yüksek de erlerde saptanabilmeleri kullan mlar n k s tlamaktad r (6). Bu çal flmada, MM hastalar nda karsinoembriyonik antijen (CEA), karbonhidrat antijeni 15-3 (CA 15-3), karbonhidrat antijeni 19-9 (CA 19-9), karbonhidrat antijeni 72-4 (CA 72-4), karbonhidrat antijeni 125 (CA 125) ve alfa-fetoprotein (AFP) bir tümör belirleyicisi olarak tan de erinin retrospektif olarak araflt r lmas amaçland. GEREÇ VE YÖNTEM Güneydo u Anadolu Bölgesi çevresel asbest temas nedeniyle MM s k rastland bir bölgedir. Üniversite hastanesinde takip edilen toplam 30 MM (20 plevral ve 10 peritoneal) hastas n n dosyalar retrospektif olarak incelendi. Mean level of AFP 2.09±1.53 IU/ml, CA ±476.5 U/ml, CEA 4.99±13.23 ng/ml, CA ±10.63 U/ml, CA ±26.82 U/ml and CA ±0.25 U/ml were found. Mean CA125, CEA and CA153 levels were significantly higher than the laboratory normal values and the normal level was found other markers. MM is a highly fatal cancer and treatment options are limited. Markers of disease diagnosis and treatment monitoring may be needed. Large series studies are needed for Cancer markers role in disease. Hastalar n dosyalar ndan yafl, cinsiyetleri, asbest öyküleri, tan yöntemleri, MM tipleri, s v sitoloji sonuçlar gibi demografik verileri al nd. Ayr ca CEA, CA 15-3, 19-9 CA 19-9, CA 72-4, CA 125 ve AFP sonuçlar dosyalardan al nd. Serum ve plevral s v AFP, CEA, CA 125, CA 19-9 ve CA 15-3 düzeyleri kemilüminesan enzim immünometrik yöntemle, CA 72-4 RIA yöntemi ile çal fl ld. BULGULAR Hastalar n on befli erkekti ve yafl ortalamas 54.6 ± 13.9 y ld. Yirmi iki hastada (%73) çevresel asbest temas pozitifti ve ortalama çevresel asbest temas süresi 23 y ld. On yedi hastada epitelyal tip MM saptand. Hastalar n en s k baflvurdu u merkez 12 hasta (%40) ile bölgemizde asbest kullan m n n yayg n oldu u Ergani ilçesiydi. Hastalar n hekime baflvurmalar na kadar geçen süre ortalama 5.15 ayd. En s k saptanan semptomlar nefes darl 19 hastada (%63.3), kilo kayb 7 hastada (%23.3) ve gö üs a r - s yd 11 hastada (%36.6). MM alt tiplerine göre semptom durumu ve asbest temas öyküsü Tablo 1 de verilmifltir. Plevral tipte en s k semptom dispne iken periton tipinde en s k semptom kar n a r s yd. 8

3 ZM R GÖ ÜS HASTANES DERG S Tablo 1. MM alt tiplerinin demografik özellikleri. Parametre Plevral MM Periton MM n % n % Asbest temas pozitif Dispne Gö üs a r s Kilo kayb Kar n a r s Tablo 2. Hastalar n tümör belirteç düzeyleri. Ortalama ±SD Normal Plevral MM Periton MM AFP IU/ml (n=15) CA125 U/ml (n=27) < CEA ng/ml (n=26) < CA19-9 U/ml (n=28) < CA15-3 U/ml (n=25) < CA724 U/ml (n=21) < Yirmi plevral MM hastas n n yedisinde (%35) plevral s v sitolojisi pozitif olarak bulundu. Toplam 18 hastaya operatif ve 12 hastaya ise non-operatif yöntemlerle tan konmufltu. Hastalarda en s k sa taraf tulumu (11 hasta) saptand. Ortalama AFP 2.09±1.53 IU/ml, CA ±476.5 U/ml, CEA 4.99±13.23 ng/ml, CA ±10.63 U/ml, CA ± U/ml ve CA ±0.25 U/ml olarak bulundu. Ortalama CA125, CEA ve CA15-3 düzeyleri laboratuar normal de erlerine göre yüksek bulundu. Di er belirteçlerin seviyesi ise MM hastalar nda normal düzeylerinde saptand (Tablo 2). Tablo incelendi inde periton MM hastalar n n kanser belirteç seviyelerinin plevral olanlardan yüksek oldu u saptand. TARTIfiMA Bölgemizde insanlar asbesti daha çok ev s vas nda, yollara döfleme amaçl ve çat larda kullanmaktad r. Bu nedenle asbest temas ço unlukla çevreseldir (7-9). Ayr ca temas do umdan itibaren bafllad için MM daha erken yafllarda saptanmaktad r. Bu bölgede daha önce yap lan bir çal flmada ortalama yafl 52.4 olarak saptanm flt r (7). Çal flmam zda hastalar n ortalama yafl çevresel temasa uygun flekilde 54.6 olarak bulunmufltur. Ayr ca çevresel asbest temas nda kad n ve erkekler ayn düzeyde etkilendikleri için kad n erkek hasta oranlar birbirine yak nd r. Bizim çal flmam zda eflit ç km flt r. Yap lan bir çal flmada MM hastalar nda CA 125 düzeyi ortalama olarak 18.8±1.2 U/ml olarak bulunmufltur (10). CA125 iyi bilinen bir tümör belirtecidir (11). 9

4 MAL GN MEZOTELYOMA DA KANSER BEL RTEÇLER Yap lan baflka çal flmalarda da CA125 MM hastalar nda özelliklede tümör yükü yüksek hastalarda yükseldi i belirtilmifltir (12-14). Yine akci er kanseri hastalar nda yap lan bir çal flmada CA125 düzeyi ortalama 83±14.1 U/ml gibi yüksek bir seviyede saptanm flt r; benign akci er ve kontrol hastalar ndan anlaml olarak yüksek saptanm flt r (15). Ülkemizde yap lan bir çal flmada akci er kanserli hastalarda tan s ras nda CA-125 düzeyinin U/ml kontrol grubunda 8.5 U/ml oldu u bulunmufltur ve tedavi sonras progresyonu olan hastalarda CA-125 düzeyi anlaml flekilde yüksek oldu u saptanm flt r (16). Bu çal flmada da CA125 düzeyi çok yüksek bulunmufltur. Yap lan bir çal flmada akci er kanseri hastalar nda ortalama CEA seviyesi 7.2±3 (ng/ml) olarak saptanm flt r (15). Plevral s v larda yap lan bir çal flmada malign kaynakl s v - larda ortalama CEA seviyesi ng/ml olarak saptanm flt r (17). Bu çal flmada ortalama CEA seviyesi 4.99 ng/ml idi ve l ml olarak yükselmiflti. Çeflitli torasik kanserlerin de erlendirildi i bir ç al flmada CEA seviyesi 2.54 olarak saptanm flt r (18). Yap lan bir çal flmada malign kaynakl s v - larda ortalama CA 15-3 seviyesi ± U/mL olarak saptanm flt r (17). Toraks kanserlerini araflt ran bir çal flmada ortalama CA 15-3 seviyesi olarak bulunmufltur (18). Bu çal flmada ise CA 15-3 seviyesi U/mL olarak saptanm flt r. Bu çal flmada periton MM alt grubunda bulunan hastalarda kanser belirteç seviyelerinin plevral olanlardan yüksek oldu u saptand. Bu fark n daha iyi anlafl lmas için ayr nt l çal flmalara ihtiyaç vard r. Bu çal flman n k s tl l klar ndan birisi çal flman n retrospektif olarak yap lmas d r. kinci bir k s tl l da tedavi safhalar na göre takiplerinin yap lamamas d r. MM hastalar nda tümör belirteçlerinin rolü ile ilgili çal flmalar n say s azd r. Bu hastalarda bu belirteçlerin tan, prognoz ve tedavi takiplerindeki de erlerinin saptanmas için genifl serili ve kontrollü çal flmalara ihtiyaç vard r. KAYNAKLAR 1. Wagner JC, Sleggs CA, Marchand P. Diffuse pleural mesothelioma and asbestos exposure in the North Western Cape Povince. Br J Indust Med 1960; 17: Emri S, Akbulut H, Zorlu F, et al. Prognostic significance of flow cytometric DNA analysis in patients with malignant pleural mesothelioma. Lung Cancer 2001; 33(2-3): Bar fl B, Demir AU, Shehu V, Karakoca Y, K sac k G, Bar fl YI. Environmental fibrous zeolite (erionite) exposure and malignant tumors other than mesothelioma. J Environ Pathol Toxicol Oncol 1996; 15: Dumortier P, Çöplü L, De Maertelaer V, et al. Assessment of environmental asbestos exposure in Turkey by bronchoalveolar lavage. Am J Respir Crit Care Med 1998; 158: Selcuk ZT, Coplu L, Emri S, Kalyoncu AF, Sahin AA, Baris YI. Malignant pleural mesothelioma due to environmental mineral fiber exposure in Turkey. Analysis of 135 cases. Chest 1992; 102: Tamura S, Nishigaki T, Moriwaki Y et al. Tumor markers in pleural effusion diagnosis. Cancer 1988; 61: Tanrikulu AC, Senyigit A, Dagli CE, Babayigit C, Abakay A. Environmental malignant pleural mesothelioma in Southeast Turkey. Saudi Med J 2006; 27(10): Senyi it A, Bayram H, Babayi it C, Topçu F, Nazaro lu H, Bilici A, Leblebici IH. Malignant pleural mesothelioma caused by environmental exposure to asbestos in the Southeast of Turkey: CT findings in 117 patients. Respiration 2000; 67(6):

5 ZM R GÖ ÜS HASTANES DERG S 9. Senyi it A, Babayi it C, Gökirmak M, Topçu F, Asan E, Coflkunsel M, Iflik R, Ertem M. Incidence of malignant pleural mesothelioma due to environmental asbestos fiber exposure in the southeast of Turkey. Respiration 2000; 67(6): Creaney J, van Bruggen I, Hof M, Segal A, Musk AW, de Klerk N, Horick N, Skates SJ, Robinson BW. Combined CA125 and mesothelin levels for the diagnosis of malignant mesothelioma. Chest 2007; 132(4): Bast RC Jr, Xu FJ, Yu YH, et al. CA 125: the past and the future. Int J Biol Markers 1998; 13: Hedman M, Arnberg H, Wernlund J, et al. Tissue polypeptide antigen (TPA), hyaluronan and CA 125 as serum markers in malignant mesothelioma. Anticancer Res 2003; 23: Kebapci M, Vardareli E, Adapinar B, et al. CT findings and serum ca 125 levels in malignant peritoneal mesothelioma:report of 11 new cases and review of the literature. Eur Radiol 2003; 13: Simsek H, Kadayifci A, Okan E. Importance of serum CA 125 levels in malignant peritoneal mesothelioma. Tumour Biol 1996; 17: Karl kaya C, Erdo an S, Akkoçlu A, Oktay G, Güner G, Uçan ES, Ç mr n AH. Akci er Kanserinde Çoklu Tümör Belirleyicisi Analizi. Toraks Dergisi 2003; 4(3): Kararmaz E, Erbaycu AE, TekgülS, zmir AG, Balc G, Özden EP, Kalenci D, Katg N, Güçlü SZ. Akci er kanserinde serum ca-125 düzeyi ölçümünün hastal a ait özellikler ve tedaviye yan t ile iliflkisi. zmir Gö üs Hastal klar Dergisi 2010; 24: Borazan A, Bilgiçli N. Malignite Kaynakl Plevra S v lar nda CEA, CA 15-3, CA 19-9, CA 125, CA 72-4 ve AFP Düzeyinin Tan sal De eri. Solunum Hastal klar 2001; 12: Koçer B, Y ld r m E, Dural K, Sak nc Ü. Toraks malignitelerinde tümör belirteçlerinin tan sal de eri ve cerrahi rezeksiyon sonras takipteki yeri. Bidder T p Bilimleri Dergisi 2010; 2: Yaz flma Adresi: Dr. Abdurrahman ABAKAY Dicle Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, D YARBAKIR e-posta : arahmanabakay@hotmail.com GSM :