TEOG. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI

Transkript

1 TEOG 1 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI

2 Deneme 1 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) Verilenlerden hepsi evrende bir düzen olduğunu göstermektedir. 7. (Kaza ve Kader) Verilen bilgide peygamberlerin mesleklerinden söz edilmiştir. Buna göre bilgide peygamberlerin rızıklarını elleriyle elde ettikleri ortak özellikleri vurgulanmıştır. 2. (Kaza ve Kader) Verilen hadiste yaşanan olaylar karşısında sessiz kalmaması gerektiği, olaylar karşısında duyarlı olmamız gerektiği öğütlenmiştir. 8. (Kaza ve Kader) Verilen ayette her varlığın mutlaka bir sonunun olduğu vurgulanmıştır. 3. (Kaza ve Kader) İnsanlar iyilik yapmaktan, sahip olduklarını paylaşmaktan ve Allah a ibadet yapmaktan sorumludur. Ancak anne ve babamızı biz seçemeyiz. 4. (Kaza ve Kader) İnsan vücudunda 46 kromozom olması biyolojik bir durumdur. Bu da evrendeki biyolojik yasalarla ilgilidir. 9. (Kaza ve Kader) Ayet el Kürsi, Bakara Suresi nin 255. ayetidir. 10. (Kaza ve Kader) Fiziksel özelliklerimizi, yeteneklerimizi ve doğum tarihimizi bizler belirleyemeyiz. Ancak yapacağımız mesleği özgür irademizle seçebiliriz. 5. (Kaza ve Kader) Sude ve Mert önlem almadığı için tevekküle uygun bir davranışta bulunmamışlardır. Ancak Recep rahatsızlığı nedeniyle doktorun verdiği ilacı kullanmış ve şifayı Allah tan dilemiştir. Sadece Recep tevekküle uygun bir davranışta bulunmuştur. 11. (Kaza ve Kader) İnsanlar ancak Allah ın izin vermesiyle bir şey dileyebilir, yapabilir. Allah ın izin vermediği hiçbir şeyi kul yapamaz. Buna insanın cüzi iradesi denir. 6 (Kaza ve Kader) 2 Ömür, insanın doğumdan ölüme kadar gecen zaman dilimidir. 12. (Kaza ve Kader) Allah evreni bir denge içinde yaratmıştır. İnsanlar bu dengeyi bozarak birçok küresel sorunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Verilenlerden hepsi bu sorunlarla ilgilidir. Deneme 1

3 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen ayette insanların sahip olduklarını Allah yolunda harcamasından söz edilmiştir. Bu da yardımlaşma ve cömertlikle ilgilidir 19. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilenlerden hepsi İslam dininin yardımlaşma ve paylaşmaya verdiği öneme örnek olarak gösterilebilir. 14. (Kaza ve Kader) Hadiste elinin emeği ile nitelendirilen çalışarak kazanmaktır. 20. (Kaza ve Kader) Dinimizce insanın davranışlarından sorumlu tutulabilmesi için öncelikle iradeye sahip olması gerekir. 15. (Kaza ve Kader) Toplumsal olaylar deneylerle kanıtlanamadığı için bilimsel gerçekler arasında gösterilemez. 16. (Kaza ve Kader) İnsanın doğumundan ölümüne kadar geçen zaman dilimine ömür denir. Bulmacada ömür kavramına yer verilmemiştir. 17. (Kaza ve Kader) Kibir, yalan ve kin özgür irademizle yaptığımız eylemlerdir. Bunlardan sorumluyuz. Nefes almak biyolojik bir zorunluluktur bunun sorumluluğu yoktur. 18. (Zekât ve Hac ve Kurban İbadeti) "Onların mallarında, muhtaç ve yoksullar için bir hak vardır." ayetinde "onlar" ile kastedilen zengin müslümanlardır. A ve B seçeneklerinde inanmayanlardan, D'de ise kurbanlıklardan söz edilmiştir w 3

4 Deneme 2 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) İnsanın iyi ve kötü olandan istediğini tercih edebilmesi insanlarda seçme ve özgürlüğünün bulunduğunu gösterir. 7. (Kaza ve Kader) Verilen özellikler Ayete l Kürsi ye aittir. 2. (Kaza ve Kader) İlk ayette tevekkülden, ikinci ayette ecelden, üçüncü ayette ise iradeden söz edilmiştir. Kaderle ilgili bir ayet verilmediği için eşleştirme dışında kalır. 8. (Kaza ve Kader) Yer çekimi, hava basıncı ve suyun kaldırma kuvveti evrendeki fiziksel yasalarla ilgilidir. 3. (Kaza ve Kader) Elle tutulan, gözle görülen ihtiyaçlar maddi, elle tutulup, gözle görülmeyen ihtiyaçlar manevi ihtiyaçlardır. Buna göre barınma maddi, sevgi manevi ihtiyaçtır. 4. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Ayette yardımlaşma dayanışma içinde olmamız gerektiği vurgulanmıştır. 9. (Zekât ve Hac ve Kurban İbadeti) Paragrafta insanların neden paylaşmaya ihtiyaç duyduğundan söz edilmiştir. Boşluğa da "Paylaşmak bir ihtiyaçtır." yazılmalıdır. 10. (Kaza ve Kader) Şiirde ibadetleri terk etmekle ilgili herhangi bir tutum veya davranıştan söz edilmemiştir. 5. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) D seçeneğindeki atasözü yardımlaşma konusunu işlemesi bakımından diğerlerinden farklıdır. 11. (Kaza ve Kader) İnsan sınırlı bir iradeye sahiptir buna Cüzi irade denir. Allah sınırsız ve sonsuz bir iradeye sehiptir. İstediği her şeyi yapabilme kudretine sahiptir. Buna Allah ın Külli iradesi denir. 6. (Kaza ve Kader) 4 Allahü Teala nın isimlerinden olan Rezzak, yarattıklarına rızık veren anlamına gelmektedir. 12. (Kaza ve Kader) Doğru tevekkül anlayışı, önce önlem alıp daha sonra Allah a havale etmektir. Eşeğini sağlam kazığa bağlayıp sonra Allah a havale etmek bu anlayışı yansıtmaktadır. Deneme 1

5 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Hadiste dayanışmanın öneminden söz edilmiştir. 19. (Kaza ve Kader) Muska yazıp üzerinde taşımak batıl bir inançtır. Önlem almadan üzerine düşenleri yerine getirmeden tevekkül olmaz. 14. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Tuğçe, huzur evindeki yaşlıları ziyaret ederek manevi bir yardımlaşma örneği göstermiştir. A, B ve D seçeneklerinde ise maddi yardımlaşmadan söz edilmiştir. Baş sağlığı dilemek ise manevi bir yardımlaşma örneğidir. 20. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Paylaşma ve yardımlaşma kıskançlık, bencillik, cimrilik gibi kötü huyları giderir. Cömertlik kötü huylardan biri değildir. Paylaşmak cömertliğin bir sonucudur. 15. (Kaza ve Kader) Peygamber efendimizin sünnetine uygun bir yaşam evrendeki toplumsal yasalarla ilgilidir. 16. (Kaza ve Kader) Soruda verilenler toplumsal yaşamla ilgilidir. Bu olumsuzlukların yaşanması toplumsal yardımlaşmanın yetersiz olduğunu gösterir. 17. (Kaza ve Kader) Hadiste sırtına bir bağ odun yükleyip satmak ifadesiyle vurgulanan çalışkanlıktır. 18. (Kaza ve Kader) Düşüncelerini bu sözlerle ifade eden biri özgür iradeyi yok saymakta ve çalışma, emek verme konusuna önem vermemektir. I. ve III. ifadeler doğrudur. Deneme 1 5

6 Deneme 3 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) Bakara Suresi nin 255. ayetinde (Ayetel Kürsi) Allah ın yüce sıfatlarından ve eşsiz kudretinden söz edilmektedir. 7. (Kaza ve Kader) Hadiste vurgulanan düşünce cömertliktir. A, B ve C de cömertlik vurgulanmıştır. D seçeneğinde ise cimrilikten söz edilmiştir. 2. (Kaza ve Kader) Suyun ısı etkisiyle şekil değiştirmesi evrendeki fiziksel yasalarla ilgilidir. 8. (Kaza ve Kader) Şair sözleriyle onurlu bir yaşam için çalışmak gerektiğini vurgulamıştır. 3. (Kaza ve Kader) İnsanın sorumlu bir varlık olmasından düşünebilme yetkisi etkili olmuştur. 4. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) B seçeneğinde verilen hadis yardımlaşma ve dayanışma ile ilgili değil, çalışmayla ilgilidir. 9. (Kaza ve Kader) Kadere inanan bir kişi her şeyi Allah ın takdir ettiğine inanır ve iradesinin de etkisi olduğunu bilir. Bu nedenle I yanlıştır. II ve III doğrudur. 10. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) A seçeneğindeki atasözü yardımlaşma konusu ile ilgili değildir. 5. (Kaza ve Kader) Dünya için ahiret hayatını, ahiret için de dünya hayatına terk edilmemesi gerektiğini vurgulayan bu hadiste dünya ve ahiret dengesi vurgulanmıştır. 11. (Kaza ve Kader) A, C ve D seçeneklerinde fiziksel yasalara örnekler verilmiştir. B de ise canlılara ait biyolojik bir özelliğe değinilmiştir. 6. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) 6 Toplumsal rahatlık ve şahsiyet gelişimi paylaşma ve yardımlaşmanın katkıda bulunduğu özelliklerdendir. 12. (Kaza ve Kader) Allah insanı, iradesiyle gerçekleştirdiği davranışlarından dolayı hesaba tabi tutar. I ve III te insanın iradesiyle yaptığı davranışlardan söz edilmiştir. II de ise insanın iradesi dışındaki özelliğinden söz edilmiştir. Deneme 3

7 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Kaza ve Kader) Ayşe sınava çalışmış başarılı olmuştur. Naz ise çalışmak yerine televizyon izlemiş ve başarısız olmuştur. Ayşe üzerine düşen sorumlulukları yerine getirdiği için başarılı olmuştur denilebilir. 18. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) İlk boşluğa mutluluklar ikinci boşluğa üzüntüler yazılmalıdır. 14. (Kaza ve Kader) Sigara ve alkol gibi maddelerin insan sağlığına zarar verdiği, hatta ölümlere neden olduğu bilinen bir gerçektir. İnsan bu bilgiyi bilerek bu maddeleri kullanıyor ve ölümüne neden oluyorsa bu kendi iradesinin bir sonucudur. 19. (Kaza ve Kader) İnsan iradesini ancak güç yetirebildiği alanlarda kullanabilir. Onun gücünün sınırlı olduğunu gösterir. İnsanın iyilik ya da kötülük yapması sınırlı yani cüzi iradeye sahip olduğunu gösterir. Ayette cüzi iradeden söz edilmiştir. 16. (Kaza ve Kader) Her canlı ölümü tadacağından dolayı "Bütün canlılar fanidir." sonucuna ulaşılabilir. Sonunda bize döndürüleceksiniz kısmından ise ölümün bir yok oluş değil ahiret hayatı için bir başlangıç olduğu sonuçlarına ulaşılabilir. Ancak B ye ulaşılamaz. 20. (Kaza ve Kader) İlk ifade kaza ve kaderi, ikincisi biyolojik yasaları, üçüncüsü ise tevekkülü tanımlar. Ecel ile ilgili bir ifadeye yer verilmemiştir. 15. (Kaza ve Kader) Verilen ayette toplum arasındaki fitne ve bozgunluktan söz edildiği için evrendeki toplumsal yasalarla ilgilidir. Soruya Bilal doğru yanıt vermiştir. 17. (Kaza ve Kader) Beş yaşındaki bir çocuğun davranışlarında dinen bir sorumluluk yoktur. Yoksullar zekat vermediğinden C seçeneği de elenir. Canımızı, malımızı korurken başkasına verdiğimiz zararlardan da sorumlu değiliz. Ancak yalan söylemek bilinçlice yapılan ve dinimizce hoş karşılanmayan, insanın sorumlu olduğu bir davranıştır. Deneme 3 7

8 Deneme 4 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) Güneş in her gün düzenli doğup batması evrendeki fiziksel yasalara örnektir. 7. (Kaza ve Kader) Verilen parçada fiziksel yasalardan söz edilmektedir. 2. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Paylaşma ve yardımlaşma sorumluluk duygusunu geliştirir ve insanlar arasında manevî bağları güçlendirir. 8. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen ayet paylaşma ile ilişkilendirilebilir. 3. (Kaza ve Kader)...O nun katında her şey ölçü iledir. (Ra d suresi, 8. ayet) ayeti Allah ın yarattığı hiçbir şeyde düzensizlik ve dengesizlik görülmez. düşüncesini destekler. 4. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) D seçeneğindeki atasözü islamın paylaşma ve yardımlaşmaya verdiği önemi dile getirmektedir. 9. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Peygamberimiz "Yetimin başını okşa, yoksulu doyur." diyerek yetim ve yoksula yardımı gerçekleştirmek istemiştir. 10. (Kaza ve Kader) Doğumdan ölüme kadar geçen zaman ömürdür. 5. (Kaza ve Kader) Kişi kendi elinin emeğinden daha temiz bir kazanç elde etmemiştir. hadisi çalışma ile ilgilidir. (Hadis-i Şerif) 11. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Ensar, yardım edenler anlamına gelir. 6. (Kaza ve Kader) 8 Terzilik mesleğiyle uğraşan Hz. İdris tir. 12. (Kaza ve Kader) Allah evreni yaratıp düzene koymuştur. verilen ayetin ana düşüncesidir. Deneme 4

9 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Kaza ve Kader) Boş bırakılan yere Allah a güvenip ondan yardım getirilmelidir. 19. (Kaza ve Kader) İnsan eceli geciktirilemez. İnsanlara verilen ömür eşit değildir. Kimi insan genç yaşta kimi insan yaşlandığında ölür. Dinimizce kendi ömrümüzü sonlandırmak (intihar) büyük günahtır. Ancak ne kadar ömrümüzün kaldığını yalnızca Allah bilir. 14. (Kaza ve Kader) Verilen düşünceyi Biz, her şeyi bir ölçüye göre yarattık. (Kamer Suresi, 49. ayet) ayeti desteklemektedir. 20. (Kaza ve Kader) Dörtlükteki alın yazısı kader anlamında kullanılmıştır. 15. (Kaza ve Kader) Ayete l Kürsi olarak bilinen ayet Lehû mâ fis semâvâti ve mâ fil ard. ile devam etmektedir. 16. (Kaza ve Kader) Furkan, tevekkülün tanımını yapmıştır. 17. (Kaza ve Kader) Verilen ayette insanın gücünü aşan konularda sorumlu tutulmadığı vurgulanmıştır. 18. (Kaza ve Kader) Sizi bir çamurdan yaratan, sonra ölüm zamanını takdir eden ancak O dur... (En âm Suresi, 2. ayet) ayeti ölüm olayından bahsetmektedir. Deneme 4 9

10 Deneme 5 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) Verilen bilgilerin tümünden çıkartılacak ortak sonuç Allah, her şeyi uyumlu ve ölçülü bir şekilde var etmiştir. 7. (Kaza ve Kader) Verilen ayet, tevekkül kavramıyla doğrudan ilgilidir. 2. (Kaza ve Kader) Verilen metinden Varlıklardaki uyum bir tesadüfün eseridir. çıkarılamaz. 8. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen hadisi ilke edinen bir kişinin yardımsever olması gerekir. 3. (Kaza ve Kader) Hızlı giden araçların kaza yapması Allah ın her şeyi bir ölçüye göre yaratmasıyla ilgili bir örnek değildir. 9. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen ayetten "İnsanlar paylaşam ve yardımlaşma konusunda özverili olmalıdır." sonucu çıkar. 4. (Kaza ve Kader) Bağla atını, ısmarla Hakk a. ve Eşeğini sağlam kazığa bağla, sonra Allah a ısmarla. atasözleri İslam ın tevekkül inancına verdiği önemi dile getirmektedir. 10. (Kaza ve Kader) Be seçeneğindeki ayette verilen açıklamayı anlamca destekler. 5. (Kaza ve Kader) Dinde zorlama yoktur. Artık doğrulukla eğrilik birbirinden ayrılmıştır... ayeti insan özgürlüğü ile alakalıdır. (Bakara Suresi, 256. ayet) 11. (Kaza ve Kader) Gemiler suda batmadan yüzer. (Fiziksel yasa) Güneş, her gün düzenli doğup batar. (Fiziksel yasa) Gelir dağılımının adil olduğu toplumlarda yoksulluk azalır. (Toplumsal yasa) Etle beslenen hayvanlarla otla beslenen hayvanların çene yapıları farklıdır. (Biyolojik yasa) 6. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) 10 C seçeneğindeki ayet, verilen durumu ifade eder. 12. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen atasözünün ana düşüncesi, "insanın, diğer insanlara ihtiyacı vardır. Deneme 5

11 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) İslam dini için yardımlaşma ve dayanışma gereklidir. 19. (Kaza ve Kader) Yüce Allah; kendisine inanmanın, güzel söz sarf etmenin ve iyi davranış sergilemenin karşılıksız kalmayacağını ayetle dile getirmiştir. O hâlde, ayette insanla ilgili olarak çalışarak rızkını temin etmesi gerektiği vurgulanmamıştır. 14. (Kaza ve Kader) Verilen ayet fiziksel yasalara örnektir. 20. (Kaza ve Kader) Hacı Bektaş Veli nin sözü ile Sizden herhangi birinizin sırtına bir bağ odun yüklenip satması, dilenmesinden hayırlıdır. hadisi ilişkilendirilir. 15. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen hadiste boş bırakılan yere "Fakirler" getirilmelidir. 16. (Kaza ve Kader) Dünya hayatının sona erip yeni bir hayatın başlamasına kıyamet denir. 17. (Kaza ve Kader) Bu ayette insanın sadece kendi yaptıklarından sorumlu tutulacağı vurgulanmaktadır. 18. (Kaza ve Kader) Verilen metnin başlığı İnsanın Çabası olabilir. Deneme 5 11

12 Deneme 6 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) Açıklamada Allah ın evrendeki her şeyi bir ölçüye göre yarattığından söz edilmiştir. Bu durum Allah ın yaratma sanatının bir eseridir. Kainat bir tesadüfün sonucu değildir. 7. (Kaza ve Kader) Verilen tanım kaza kavramına aittir. 2. (Kaza ve Kader) Ayette insanın nasıl yaratıldığından, nasıl dünyaya geldiğinden söz edilmiştir. Bu durum biyolojik yasalarla ilgilidir. 8. (Kaza ve Kader) İnsan düşünebilen, sorgulayan ve kendi kararlarını verebilen bir varlık olduğu için sorumlu bir varlıktır. 3. (Kaza ve Kader) Tevekkül, bir işin gereklerini yerine getirip, sonucu Allah tan beklemektir. A seçeneğindeki çocuğun ifadesi tevekkül anlayışına aykırıdır. 4. (Kaza ve Kader) Kainatta olacak şeylerin zamanını, yerinini, özelliklerini ve nasıl olacağını Allah ın ezelden bilmesi ve takdir etmesine kader denir. Allah ın her şeyi bir ölçü ve uyum içinde yaratması kader kavramıyla açıklanabilir. 9. (Kaza ve Kader) Ayette Allah ın her şeyi bildiğinden söz edilmiştir. 10. (Kaza ve Kader) Açıklamada evrende ölçü ve uyum olmaması durumunda yaşanabilecek olumsuzluklardan söz edilmiştir. Buna göre ulaşılabilecek yargı Allah ın koyduğu ölçü ve düzen sayesinde yeryüzündeki yaşam ortamının normal olarak devam ettiğidir. 5. (Kaza ve Kader) Soruda toplumda meydana gelebilecek bazı durumlardan, olasılıklardan söz edilmiştir. Bu durumlar toplumsal yasayla ilgilidir. 11. (Kaza ve Kader) I. Fiziksel yasalarla II. Biyolojik yasalarla III. Toplumsal yasalarla IV. Biyolojik yasalarla ilgilidir. 6. (Kaza ve Kader) 12 Ayette evrenin belli bir düzen ve uyumun içinde yaratıldığı ifade edilmiştir. Bunu daha iyi anlamak isteyen biri inceleme ve gözlem yapmalıdır. 12. (Kaza ve Kader) Allah evrende sosyal düzen için Sünnetullah denilen sosyal yasalar koymuştur. Deneme 6

13 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Kaza ve Kader) İnsanların Allah ın izin verdiği ölçüde bir seçimde bulunması, Allah ın izin vermediklerini yapmaması, insanın cüzi (sınırlı) iradeye sahip olduğunu gösterir. 19. (Kaza ve Kader) İnsan sınırlı bir özgürlüğe sahiptir. Ayırt etme gücüne sahip insanlar yaptıklarından sorumludur. Özgürlük ve sorumluluk arasında bir ilişki vardır. 14. (Kaza ve Kader) A, B ve D seçeneklerinde verilenlerde insan iradesi söz konusu değildir. Bunlar bilinç dışı yapılan eylemdir. Ancak insan birine yardım etme veya etmeme iradesine sahiptir. 20. (Kaza ve Kader) Hadiste çalışmanın öneminden söz edilmiştir. İnsanın rızkını çalışıp emek vererek kazanması gerektiği vurgulanmıştır. 15. (Kaza ve Kader) Soruda her peygamberin bir mesleği olduğuna dikkat çekilmiştir. Bu durum insanın rızkını kendi emeğiyle temin etmesi gerektiğini yargısına ulaşmasını sağlar. 16. (Kaza ve Kader) Açıklama ecel kavramıyla ilgilidir. 17. (Kaza ve Kader) Verilen deyim ve atasözleri kader kavramının yanlış yorumlanmasının sonucu ortaya çıkmıştır. 18. (Kaza ve Kader) Yaşamımızı sürdürebileceğimiz şehri, ibadetlerimizi yapıp yapmayacağımızı, mesleğimizi kendi irademizle seçebiliriz. Hangi anne ve babadan dünyaya geleceğimize bizler karar veremeyiz. Bu irademizin dışındadır. Deneme 6 13

14 Deneme 67 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) İnsanların başlarına gelenler kendi seçimlerinden kaynaklanmaktadır. Tuna Bey Ben kader mahkûmüyüm diyerek yaşadıklarını kötü kadere bağlamıştır. Bu durum kaderle ilgili yanlış bir düşüncedir. 7. (Kaza ve Kader) Ayette insanların doğru veya yanlış davranışları hangi iradeyle seçtiğini ifade edilmiştir. Bu durum insanların özgür iradeye sahip olduğunu gösterir. 2. (Kaza ve Kader) Zalimler topluluğu ile toplumun belli bir kesiminden söz edilmiştir. Bu durum toplumsal yasalarla ilgilidir. 8. (Kaza ve Kader) İnsanlar saç ve göz rengini, doğum tarihini, boy uzunluğunu özgür iradesiyle seçemez. Ancak hangi okulda eğitim göreceğini kendisi seçebilir. 3. (Kaza ve Kader) A, C, D seçeneklerinde evrendeki uyum ve düzene değinilmiştir. B de ise insanların mimari eserler yaptıklarından söz edilmiştir. 4. (Kaza ve Kader) Tahsin Bey sözleriyle tevekkül kavramını doğru anladığını göstermektedir. Çünkü önce işin gereklerini yapmış, sonucu Allah ın takdirine bırakmıştır. 9. (Kaza ve Kader) Ecel canlıların yeri ve zamanı geldiğinde ölmesidir. Ecel kavramına C seçeneğinde değinilmiştir. 10. (Kaza ve Kader) Nefes alıp vermek isteğimiz dışında, kendiliğinden olur. Nefes almadan yaşayamayız. Ancak yalan söylemek, haram kazanç elde etmek, intihar etmek irademizin sonucudur. Bu yüzden sorumluluğumuz vardır. 5. (Kaza ve Kader) Verilen özellikler Ayete'l Kürsiye aittir. 11. (Kaza ve Kader) Kayra, Betül ve Gökhan ın görüşleri doğrudur. Azra nın görüşü yanlıştır. Çünkü insanın yaşadığı her şey iradesinin sonucu değildir. Yaşamımızda kendi irademizin dışında da gelişmeler vardır. 6. (Kaza ve Kader) Ayette Allah ın insanları niçin yarattığından söz edilmektedir (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Mallarımızın bir kısmı zekât olarak ihtiyaç sahiplerine verilir. Paylaşma ve yardımlaşma duygusu gelişir. Deneme 67

15 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Onların mallarında yani zengin müslümanların mallarında yoksullar için bir hak vardır. Ayette Onlar ile zengin müslümanlar anlatılmak istenmiştir. 19. (Kaza ve Kader) Barınma, beslenme ve giyinme maddi, güven manevi ihtiyaçlardır. 14. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Faydalı eserler bıraktığımızda bu eserler uzun yıllar boyunca insanlara hizmet etmeye devam edeceğinden öldükten sonra da eser sahibi sevap kazanmaya devam eder. 20. (Kaza ve Kader) Fıkradan çıkarılabilecek en genel yargı Allah ın evrendeki her şeyi bir uyum ve ölçüye göre en uygun ve en mükemmel şekilde yaratığıdır. 15. (Kaza ve Kader) Ayetten her canlının fani olduğunu, eceli gelen her canlının bir gün öleceğine ve ölümden sonra da bir hayat olduğuna ulaşılabilir. 16. (Kaza ve Kader) Hadiste hem dünya için hem de ahiret için çalışılması gerektiğinden söz edilmiştir. Buna göre ulaşılabilecek doğru sonuç D seçeneğidir. 17. (Kaza ve Kader) Şiirden dünya malının ancak bu dünya da kalacağına, ahirete götüremeyeceğimize dolayısıyla mülkün sahibinin bizler değil Allah olduğuna ulaşılabilir. Ancak hem dünya hem de ahiret hayatı için çalışılması gerektiği için B deki ifade yanlıştır. 18. (Kaza ve Kader) İnsanları diğer canlılardan ayıran en büyük özelliği tercih haklarının olması yani akıl, irade sahibi olmasıdır. Deneme 67 15

16 Deneme 8 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) İnsanlar eylemlerinde ihmal, belirsizlik ve vurdumduymazlık nedeniyle başarısız olmakta ve bunu kadere mal etmektedir. Tedbir bu yanlış anlayışlar arasında gösterilemez. 7. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Askıda ekmek uygulaması insanlar arasında yardımlaşma ve paylaşmayı sağlamaktır. 2. (Kaza ve Kader) Hz. Ömer yaşanılan bir tehlike karşısında pasif bir bekleyiş sergilememiş önlem almıştır. Yani karşılaştığı sonucu kader diye nitelendirmeyerek üzerine düşen tedbiri almış ve Allah'a sığınmıştır. 8. (Kaza ve Kader) A seçeneğinde biyolojik, B seçeneğinde fiziksel, C seçeneğinde fiziksel ve D seçeneğinde fiziksel yasalara örnek verilmiştir. 3. (Kaza ve Kader) Yüce Allah insanın doğru bir inanışa sahip olması için ona akıl ve irade dışında kutsal kitaplar ve peygamberler vermiştir. Zenginlik ve aile bunlardan değildir. 4. (Kaza ve Kader) Tevekkül inancına göre önce eylemlerimizde üzerine düşen görevi yerine getirmeli daha sonra Allah ın takdirine bırakmalıyız. Bunu en iyi yansıtan atasözü Eşeğini sağlam kazığa bağla sonra Allah a havale et." olmalıdır. 9. (Kaza ve Kader) Akıl ve ayırt etme gücüne, özgür iradeye sahip insanlar, kutsal kitaplar ve peygamberler rehberliğinde davranış sergilemektedir. Bunlar insana eylemlerinde sorumluluklar yükler. 10. (Kaza ve Kader) Dinimize göre dilencilik yapmak doğru bir davranış değildir. Helal yoldan çalışılıp kazanma ilkesine aykırıdır. 5. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Şiirde tembellik, dine doğru olmayan bilgiler sokmak (hurafeler) ve yanlış tevekkül anlayışı eleştirilmiştir. Yardımlaşma ve dayanışma şiir de işlenen konulardan değildir. 11. (Kaza ve Kader) Güneş ve Güneş sistemindeki gezegenlerin yörüngelerinde meydana gelebilecek en küçük bir değişikliğin felaketlere yol açacak olması evrendeki ölçü ve düzene dikkat çekmektedir. 6. (Kaza ve Kader) 16 Bebekler, hayvanlar ve ayırt etme gücü yetersiz olan insanlar davranışlarından sorumlu değildir. Ancak doktor gibi ergenlik çağına erişmiş ve ayırt etme gücüne sahip biri davranışlarından sorumludur. 12. (Kaza ve Kader) İnsan iradesi sınırlı yanı Cüz-i iradedir. Allah ise sınırsız ve sonsuz bir iradeye yani Külli iradeye sahiptir. Deneme 8

17 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Kaza ve Kader) Allah ın ezeli ilmi ve iradesiyle takdir ettiği olayların zaman geldiğinde gerçekleşmesine kaza denir. II, III ve IV nolu ifadelerde gerçekleşen bir eylem yoktur. Bu nedenle kaza denilemez. Ecel vakti geldiğinde insanın ölmesi kaza dır. Gerçekleşen bir eylem vardır. 19. (Kaza ve Kader) Ayette evrendeki dengeyi bozmamamız istenmiştir. Denizleri kirletmek doğal dengeyi bozacağından ayete uygun bir davranış olmaz. 14. (Kaza ve Kader) Kişinin başka birine şafaatçi olabilmesi ancak Allah'ın kişinin şefaatine izin vermesine bağlıdır. 20. (Kaza ve Kader) Canlıların beslenme alışkanlıklarıyla ilgili özellikler biyolojinin konusudur. Canlılardaki bu farklılık da biyolojik yasalarda ilgilidir. 15. (Kaza ve Kader) A, B, C seçenekleri söylenebilir. D söylenemez. Çünkü insan Külli iradeye değil Cüz i iradeye sahiptir. 16. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen açıklamada yardımlaşma ve dayanışmaya dikkat çekilmiştir. A, B ve D seçeneklerindeki hadisler yardımlaşma ve dayanışmayla ilgilidir. C de ise tevekkül ile ilgili bir hadis verilmiştir, 17. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Verilen ayette yardımlaşma vurgulanmıştır. 18. (Kaza ve Kader) Açıklamada her canlının bir gün öleceği, ölümün yaşının ve sırasının olmadığı, ecel gelmeden ahiret için hazırlanması gerektiği sonuçlarına ulaşılabilir. Ama D seçeneğinde verilen sonuca ulaşılamaz. Deneme 8 17

18 Deneme 9 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Kaza ve Kader) Sema öğretmenin verdiği örnek çalışmanın önemiyle ilgilidir. Örnek verilecek ayetin de çalışmayla ilgili olması gerektiğinden uygun seçenek A seçeneğidir. 7. (Kaza ve Kader) Allah ın ezeli ilmi ve iradesiyle takdir ettiği olayların zamanı geldiğinde gerçekleşmesine kaza denir. I ve III te verilen eylemler henüz gerçekleşmediğinden kaza değildir. II ve IV'te gerçekleşen eylemler olduğundan kazadır. 2. (Kaza ve Kader) A,B ve D seçeneklerinde verilenler yanlış kader anlayışının birer sonucudur. Yanlış davranışlar sergileyen birinin yapacağı doğru davranış pişman olup Allah tan af dilemektir. 8. (Kaza ve Kader) Nerede dünyaya geleceğimizi ve boy uzunluğumuzu kendimizin belirleme şansı yoktur. İnsanlara yardım etmek ve spor yapmak irademizle tercih edebileceğimiz eylemdir. 3. (Kaza ve Kader) Tabloda verilenler incelendiğinde gelişmiş ülkeler olan İsviçre ve Norveç te ölüm yaş ortalamasının yüksek, gelişmemiş ülkeler olan Pakistan ve Afganistan da ölüm yaş ortalamasının düşük olduğu görülmektedir. Bu nedenle çıkarılacak en kapsamlı yargı B seçeneğidir. 4. (Kaza ve Kader) A seçeneği biyolojik, B seçeneği fiziksel, C seçeneği toplumsal, D seçeneği fiziksel yasalarla ilgilidir. 9. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Tema Vakfı insanlar arasında yardımlaşmayla ilgili değildir. Çevre sorunlarına karşı mücadele eder. 10. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Paylaşmayı seven insanlar özverilidir, cömerttir ve merhametlidir. Fakat bencil değildir. 5. (Kaza ve Kader) İslam dininin tevekkül inancında çalışmak, çaba sarfetmek ve dua etmek vardır. Hazırcılık yoktur. 11. (Kaza ve Kader) Her türlü hastalık veya rahatsızlık vücudumuzla ilgili olduğu için konu biyolojiyle alakalıdır. Kanser hastalığı ve tedavi yöntemleri de evrendeki biyolojik yasalarda ilgilidir. 6. (Kaza ve Kader) 18 Açıklamada evrende bir düzen ve ölçü olduğu, bu ölçü ve düzenin bozulması durumunda yaşanacaklar söz edilmiştir. Bu durumu en iyi açıklayan ayet ise D seçeneğinde verilmiştir. 12. (Kaza ve Kader) Peygamberler insanlara doğru yolu göstermek için Allah tarafından gönderilen elçilerdir. Peygamberlerin nasihatlerine uymayan toplumların yok oluşu toplumsal yasalarla ilgilidir. Deneme 9

19 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Kaza ve Kader) Ayette ortaya çıkacak bir olumsuzluğun bütün toplumu etkileyebileceğinden söz edilmiştir. Bu nedenle toplumla ilgilidir. Evrendeki toplumsal yasayla ilgilidir 19 (Kaza ve Kader) Ayete'l Kürsi'de boş bırakılan yere sinetün vela nevm yazılmalıdır. 14. (Kaza ve Kader) Göz rengimizi, cinsiyetimizi ve yeteneklerimizi kendimiz seçemeyiz. Ancak yaptığımız mesleği seçebiliriz. 20 (Kaza ve Kader) Tefecilik, şans oyunları emek verilmeden, çalışmadan elde edilen kazançlar olması sebebiyle haramdır. 15. (Kaza ve Kader) Açıklamaya göre Akın Bey özgür iradesiyle yaptığı yanlış seçimler nedeniyle insanlara zarar vermiştir. Bu nedenle eylemlerden dolayı Allah katında sorumludur. 16. (Kaza ve Kader) Açıklamada zekat ibadetinin toplumsal düzene katkılarından söz edilmiştir. Bu nedenle zekatın toplumsal yasalara katkısından söz edilebilir. 17. (Kaza ve Kader) Mekkenin savunulmasında önce tedbir alınması yani şehrin etrafına hendekler kazarak şehir savunulmuştur. Pasif bir bekleyişe girilmemiştir. Bu durum tevekkül anlayışına uygundur. 18. (Kaza ve Kader) Ayete göre herkes kendi günahından sorumludur. Bu durum insanın sorumlu bir varlık olduğuyla ilgilidir. Deneme 9 19

20 Deneme 10 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Ayetle ilgili verilen yargılardan hepsine ulaşılabilir. 7. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Paylaşma ve yardımlaşma kişide karekter gelişimine yardımcı olur. Toplumun gelir dağılımında adaleti sağlar. Toplumsal yardımlaşmayı artırır. Ancak toplumun huzurunu bozmaz. 2. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Ayette isteyeni sözüyle muhtaç insanlar anlatılmak istenmiştir. 8. (Kaza ve Kader) Nefes almak ya da almamak elimizde olan bir davranış değil, zorunluluktur. İnsanın bunda sorumluluğu yoktur. Diğerleri bizim irademizle karar verebileceğimiz durumlardır. 3. (Kaza ve Kader) Çalışmadan geçinenler, emek vermeyenlerdir. Hacı Bektaşı Veli bu sözüyle emek vermenin önemine dikkat çekmiştir. 4. (Kaza ve Kader) Yüce Allah, insanın iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayırt etmesi için akıl ve irade vermiş. Kutsal kitaplar ve peygamberler göndermiştir. Hırs ve bencillik dinimizce hoş görülmeyen tutumlardır. 9. (Kaza ve Kader) Bakara Suresinin 255. ayeti Ayete l Kürsi dir. Öğretmenin sorusuna Duygu doğru cevap vermiştir. 10. (Kaza ve Kader) Coğrafi şartlara göre canlılarda ortaya çıkan farklılıklar evrendeki biyolojik yasalarla ilgilidir. 5. (Kaza ve Kader) Ölüm ve ahiret gerçeğine inanan bir kişide nankörlük, kötülük duygusu ve sorumsuzca davranışlar azalır, helal yoldan kazanma çabasında azalma değil artış olur. 11. (Kaza ve Kader) A Fiziksel B Toplumsal C Fiziksel D Toplumsal yasalarla ilgili ayetlerdir. Ancak B seçeneğinde Biyolojik yasa olarak eşleştirme yapıldığından B seçeneği hatalıdır. 6. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) 20 Ayette, bollukta da darlıkta da Allah için harcamaktan söz edilmiştir. Buna göre Allah yolunda harcamak için zengin olmak gerekmez sonucuna ulaşılabilir. 12. (Kaza ve Kader) A seçeneğinde Öyleyse dileyen iman etsin, dileyen inkâr etsin. ayeti insanın seçme şansı olduğunu, dolayısıyla özgür iradeyi önem verdiği ifade edilmiştir. Deneme 10

21 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Deneme (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) Açıklamada zekâtın toplum ve toplumsal faydalarından söz edilmiştir. 19. (Kaza ve Kader) Ali nin öğle namazı kılmış olması gerçekleşmiş bir fiildir. Bu nedenle kaza dır. 14. (Zekât, Hac ve Kurban İbadeti) A, B ve C seçenekleri manevi destek ve yardıma örnek gösterilebilir. Geçim sıkıntısı çeken birine borç para vermek maddi destek ve yardıma örnektir. 20. (Kaza ve Kader) Doğru tevekkül anlayışına sahip biri önce üzerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmeli sonra sonuç beklemelidir. Buna en iyi örnek Sinan ın sözleridir. 15. (Kaza ve Kader) 1, 3 ve 4 numaralı yargılar doğrudur. İnsan fiillerini özgür iradesiyle belirler. Allah tarafından önceden belirlenemez. Bu nedenle 2 numaralı yargı yanlıştır. 16. (Kaza ve Kader) Çalışmayan, yeteneklerini keşfetmeyen ya da geliştirmeyen, okumayan, araştırmayan ve kendi hatalarını görmeyip sorunu başka yerde arayan bir kişi çevresine olumlu değil olumsuz örnek olur. 17. (Kaza ve Kader) Açıklamada rehber sözüyle Kur'an-ı Kerim anlatılmak istenmiştir. 18. (Kaza ve Kader) İnsan ne zaman öleceğini bilemez. Bu insanın Cüz-i İradesiyle seçebileceği bir eylem değildir. Deneme 10 21