VII ALAIM ELEMENTLERNN ÇELKLERN KAYNAK KABLYETNE ETKS
|
|
- Kelebek Açık
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 VII ALAIM ELEMENTLERNN ÇELKLERN KAYNAK KABLYETNE ETKS Çeliklerin kaynak kabiliyetine etkisi bakımından alaım elementleri hususunda u temel kaide geçerlidir: alaım elementi ne kadar az olursa kaynak kabiliyeti o kadar fazla olur. % 0,2'ye kadar karbonun bu bakımdan, etkisi ihmal edilebilir mertebededir. Silisyumunki elverisiz ise de yüksekçe manganez ilâvesiyle olumsuz etki yok edilir. % 0,3'e kadar molibden ve vanadium kaynak kabiliyetini bozmaz, buna karılık çeliin mukavemetini artırır. Krom, nikel, alüminyum ve tungsten daha % 0,1'den itibaren, sert oksit tabakası tekil ederek, kaynak kabiliyetini bozar. Elektrikli direnç kaynaklarında (punta, diki, projeksiyon kaynakları) bu sınır geniler öyleki hava çelikleri (18 W, 4 Cr, 1 C veya 2,5 W, 2,7 V, 4 Cr, 0,95 C, 2,3 Mo) bu yöntemlerle iyi kaynak edilebilirler; yüksek alaımlı, havada sertlemeye meyilli çeliklerin yava soutulması veya uygun bir tavlamaya tabi tutulması tavsiye edilir. Gaz ergitme ve elektrik ark kaynaklarında alaım elementlerinin cins ve miktarlarının, kaynak kabiliyeti üzerine büyük etkisi vardır. Bu ilâve elementlerin dıında ön ısıl ilemler, bizzat kaynaın uygulanması sırasındaki ısı oranları, çekme olanakları, (özellikle sertlemeye ve gevreklemeye meyilli malzemede) önemli rol oynarlar. Adi çeliklerin çou, desoksidasyon yönteminin bir kalıntısı olarak, önemli miktarda manganez içerir. Bunun dıında silisyum, kükürt ve fosfor gibi saflıı bozan elementler de mamul çelikte az ya da çok miktarda bulunur. Bu tür ademi safiyetlerin mekanik nitelikler üzerindeki etkisi geni ölçüde bu elementlerin çeliin dokusu içinde daılı ekline balıdır. Bahis konusu saflıı bozan elementlerin alaımlamasına hâkim denge diyagramının likidus ve solidus çizgileri, ek. 39 b de olduu gibi birbirlerine yakın iseler sıvı ve katının bileimleri katılamada az çok aynı kalacaktır. Bu da, ingotun dokusu içinde herhangi bir kristalde ibu elementlerin göreceli olarak homogen bir daılıına götürecektir. Bununla birlikte, likidus ve solidusun ek. 39 a'da olduu gibi birbirlerinden iyice ayrılmı olmaları halinde, S bileimde neredeyse saf metal ilk olarak L bileiminde sıvıdan çökelecek, böylece de saflıı bozan element son olarak katılaan sıvı içinde, yani kristal sıvılarında younlamı olacaktır. Mutat olarak «çekirdekleme» diye adlandırılan bu etkiden daha önce söz etmitik. KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
2 Silisyum ve manganez açısından katı çelikte kristaller hiçbir zaman geni ölçüde çekirdeklemezler ve bu elementlerin çelik içinde katı halde eriyebilme kabiliyeti olduundan, mikro-içyapıda hiçbir zaman ayrı bileken olarak görünmezler. Öbür yandan kükürtle fosfor, ciddi ekilde toplanırlar ve yeterince var olmaları halinde, katılama sırasında, sırasıyla demir bileikleri eklinde, austenit tane sınırlarına çökelirler. Bu bileiklerin çelik içinde katı halde alçak erime kabiliyeti nedeniyle bu çökelmelerin etkileri daha da aırlaır. Silisyum, manganez gibi, ergimi çelik üzerinde oksit temizleyici ve «kalman», yani gazlan, özellikle oksijeni balayarak çeliin karbonu ile reaksiyona girip karbon oksit olumasını önleyici etkiyi haizdir; dökme çeliin «sıkılıı» nı artırır. Ayrıca sair elementlerin çökelmesini önler. % 0,5'ten fazla oranda, çekme mukavemetini ve belirli koullar altında da akma sınırını yükseltir (kopma uzaması ve çentik darbe mukavemetine etkisi yoktur). % 1,5'ten fazla silisyum çelii aınmaya dayanıklı kılar. Silisyum, çeliin souk çekilme kabiliyetini (derin çekme) azaltır. Kazan imalâtında kullanılan krom-molibden çeliklerinin % 0,6dan fazla silisyumla alaımlandırılmaları halinde bunların pullanmaya (tufal dökmeye) mukavemetleri artar. Karbonsuz ve % 4'e kadar silisyumlu çelikler, magnetik özellikleri itibariyle elektrik makinaları imalinde kullanılırlar. Silisyumlu çelikler sıcakta tane tabalamasına eilimli olurlar. Kaynakta silisyum, ancak çok yüksek miktarda bulunması halinde zararlıdır (manganez oranı yükseltilirse silisyumunki de artırılabilir); % 0,7'den itibaren, ergitme kaynaklarında önlem alınmazsa silisyum oksiti, kolaylıkla gözenek ve çatlaklar hasıl eder. Alaımsız elektrod çekirdekleri kaide olarak çok az silisyum içerirler. Burada da silisyummanganez oranı önemlidir. Tekabül eden miktarda karbon ve manganez bulunmaması halinde % 0,15-0,5 oranında silisyum, gözenek teekkülü bakımından kritiktir. Gözenekler ya karbon oksidinden, veya silisyumun örtü rutubeti veya örtüde (bulunan maddelerin yanmasından hasıl olan gazlarla reaksiyon haline girmesinden ileri gelir. Bildiimiz gibi bazik elektrodlar bunda istisna tekil ederler. Burada önemli bir soruna temas etmekte yarar vardır. Daha önce de gördüümüz gibi, herhangi bir alaımın nitelikleri sadece var olan fazların karakteriyle deil, aynı zamanda, içyapıda mevcut olan tanelerin boyutu tarafından da etkilenir. Tavlanmı bir çelikte ferrit ve perlit tanelerinin boyutu, nitelikleri etkileyip kendilerinden itibaren soumada olutukları austenit tanelerinin boyutuna da bir ölçüde balıdır. Üst kritik sıcaklıın (Ac 3 ) üstünde var olan austenitin tane boyutunun da sürekli souma sırasında dönüüm derecesi veya, isotermal (sabit sıcaklık) koullarda çeliin sertleme karakteristikleri üzerinde belirgin etkisi vardır. Bir çelik ısıtıldıında, austenitik tane boyutu, austenitin olutuu sıcaklıkta, asgaridedir; sonra, ısıtma sürdürülünce, tanelerin boyutu önce sıcaklıın, sonra da sürenin fonksiyonu olarak artar. ek. 40, iki farklı çelik için tane boyutu-sıcaklık ilikisinin tabiatını gösterir. Çeliklerden birinin taneleri, üst kritik sıcaklıın üstüne çıkılır çıkılmaz kabalamaya balar. Oysa ki öbür çelikte taneler, Ac 3 ' ün ancak hayli üstüne çıktıktan sonra belirgin ekilde kabalaır. Gecikmi kabalama arzeden bir çelik, ince taneli; kritik sıcaklıın üstüne ısıtılır ısıtılmaz derhal kabalaan KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
3 çelik de kaba taneli çelik adını alır. Çeitli çeliklerin tane büyüme eilimi, imalı sırasında desokside olu ekline balanmaktadır. Alüminyumla desokside olmu çelikler ince taneli karakteristie eilimli olup silisyumla desokside olmu olanlar genellikle kaba taneli tabiatı haizdirler. Vanadium, titanium, zirkonium, vb. tane büyümesini önleyicilerin eklenmesi de çeliklerde ince tane karakteristiklerini tevik eder. Silisyum, ısıya dayanıklı çeliklerin bileimine de girer ve aaıda göreceimiz gibi katı eriyik içinde tamamen erir. Manganez, oksit temizleyici özellii nedeniyle çeliklerde belirli bir miktarda daima bulunur. % 0,8'in altında Mn içeren çeliklere Mn ile alaımlı çelik adı verilmez. Mn, çekme mukavemetini, akma sınırını, aınma mukavemetini ve düük karbon halinde de, çentik darbe mukavemetini yükseltir. Karbonun da aynı oranlarda yüksek olması halinde, kritik souma hızını düürmek suretiyle sertleme kabiliyetine yardımcı olur. Keza kükürtün çeliin sünekliine olan olumsuz etkisine de, manganez sülfürü tekil ederek, karı koyar. % 0,8-3 arasında Mn içeren çeliklere perlitik manganez çelii adı verilir. % 1,5'dan fazlası, fazla ısınmaya hassasiyeti artırmaya meylettirirse de bu keyfiyet biraz vanadium ilâvesiyle önlenir. Yüksek manganez miktarı çeliin su alma gevrekliini artırır fakat bu dahi vanadium veya molibden ilâvesiyle azaltılır. Normalizasyon tavlamasında, manganezin A 3 transformasyon çizgisini aaıya kaydırdıını gözönünde tutmalıdır (kazan imali). % 10 ilâ 15 manganez, aynı zamanda karbon veya sair alaım elementlerinin (krom) bulunmasıyla yüksek oranda austenitik doku hasıl eder. Düük veya orta karbonlu perlitik mangan çeliklerindeki mangan miktarı kaynak kabiliyeti bakımından elverilidir. Austenitik manganez çeliklerinin kaynaında, bunların yüksek sıcaklıkta uzama katsayıları güçlüklere sebep olur. Manganezin nikel gibi austeniti stabilize etmesine karın nikelin aksine, karbürleri de stabilize edici etkisi olup kendisi dahi Mn 3 C karbürünü oluturur. Gerçekten çeliklerdeki alaım elementlerinin kimi belirgin olarak katı eriyik, kimi de karbür fazı oluturma eilimi gösterir (ek. 41). Belli bir alaım elementi, örnein manganez, tipik olarak hem bir katı eriyik hem de bir karbür oluturacaktır. Tabloda X'lerin, tam katı eriyik veya karbür olumasını temsil eden çizgilere göre pozisyonu, kabaca bu fazların her birine giren alaım elementi oranını gösterir. KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
4 Manganez için X, örnein, manganezin yaklaık dörtte üçünün demir içinde katı eriyik halde, geri kalan dörtte birinin de karbür fazında olduunu ifade eder. Silisyum gibi çeitli elementler, katı eriyik içinde tamamen erir. Titanium gibileri de az çok tamamen karbür fazlarında bileir. Yüksek manganezli austenitik çeliin tipik örnei «Hadfield» çelii olup bunda Mn = % 12,5 ; C = % 1,2 dir. Her ne kadar bu çelik austenitik ise de oda sıcaklıına kadar yava soumaya bırakıldıında bazı karbür çökelmeleri vaki olacaktır. Bu nedenle çelie 1050 C'de su vererek karbon eriyik halde tutulur. Kaynak sırasında ısı yükselmesi nedeniyle bu karbürlerin çökelmesiyle vaki olan gevrekleme çatlamalar meydana getirdiinden parçanın ısısının 250 C'ı geçmemesi için önlemler alınır. Döneceiz konuya. Hadfield çeliinin kopma mukavemeti 849 N/mm 2 ; uzaması % 40; sertlii yüzeyde 550, göbekte 200 Brinell'dir. Bu deerlerden yüksek manganezli austenitik çeliin fevkalâde tok ve darbeye dayanıklı olduu görülür; her ne kadar göreceli olarak yumuak ise de aınmaya son derece iyi dayanır. Görünürde çelikili olan durum, mekanik çalımanın yüzeyde çok büyük sertlik hasıl etmesiyle izah edilirse de bunun nedeni hâlâ bilinmemektedir. Yüksek manganezli çelik, konkasör çeneleri, draglayn kepçeleri, elevatör zincirleri... gibi hem darbeye, hem de aınmaya mukavemetin arandıı parçaların imalinde kullanılır. Krom, az miktarda (% 0,4'e kadar) olursa tavlanmı haldeki çeliin çekme mukavemet ve metanetini artırır, akma sınırını çok az azaltır. Daha yüksek krom oranları (% 0,8-1,0), sıcakta mukavemeti çok artırır, tufal dökmeyi azaltır ve çelii fazla ısıtmadan etkilenmez hale getirir. Krom, karbür tekil ettiinden, yüksek karbon ve kromlu çeliklerin ilenmesi zorlaır. % 1-1,5 kromlu dökme çelikler sert ve aınmaya dayanıklı olur. Az miktarda dahi krom, kritik souma sıcaklıını düürür; kaynakta (St 52), havada soumada bile, ana malzemeye ısının daılmasıyla sertleme tehlikesi belirir. Bu belirtilere ramen krom-molibdenli semantasyon, ıslâh ve imalât çelikleri ergitmeli kaynak kabul ederler. % 1 ilâ 6 kadar krom, az karbonlu çelikleri demir KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
5 karbürlerini ayrıtırıp tane sınırlarını daıtarak basınçlı sıcak hidrojene mukavemetli hale getirir. %13'ten fazla krom da çelii korozyona dayanıklı kılar. Daha yüksek krom oranı A 4 deime çizgisini alçaltır, aynı zamanda A 3 çizgisini yükseltir ye %15 kroma kadar gamma sınırını kaydırır; böylece hasıl olan Ferritik krom çelikleri kaynakta fazlaca tane kabalamasına meylederler. Bu fazla ısınmaya karı hassasiyet ve ısıtma ile hasıl olan karbür teekkülü sonucunda meydana gelen korozyon zorlamalarından ortaya çıkan tane daılması titan, tantal ve niobiumla alaımlandırılmak suretiyle geni ölçüde önlenir. Daha % 0,2 kromdan itibaren, çetin bir oksit tabakasının teekkülü nedeniyle, ergitme kaynaı güçleir. Krom eklenmesiyle gözlenen sertlik artıı talıca, kromun bir karbür stabilizatörü olup Cr 7 C 3 veya Cr 23 C 6, veya demir karbürüyle çift karbür hasıl etmesindendir. Alaım elementi olarak kromun balıca sakıncası tane büyümesine meylettirip bunun sonucunda da gevreklemenin hasıl olmasıdır. Bu nedenle kaynakta, ana metalin fazla ısınmasından veya normal ısıl ilem sıcaklıında çok uzun süre kalmasından kaçınılacaktır. Kromun alaım elementi olarak etkileri ek. 42'de görülür. Nikel, tavlanmı halde imalât çeliklerinde (% 1-5 Ni) mukavemet üzerinde az rol oynar; sertlemeye hassasiyeti artırır (% 3-5 Ni'de), 350 C'a kadar sıcakta mukavemeti ve sıcakta akı sınırını yükseltir. Bu sebepten de kazan imalinde kullanma yeri bulunur. Nikel kritik souma hızını düürür, özellikle kromla birlikte iyi bir tam sertleme hasıl eder. Bu çelikler çok dayanıklı olup semantasyon ve ıslâh çelii olarak kullanılırlar. Ancak, kaynakta, su almaya Çok meylederler.. % nikelli çelikler, tekabül eden karbon oranıyla birlikte havada sertlemeye yatkındırlar. Daha yüksek bir nikel oranı, çevre sıcaklıında deime çizgisini kaydırarak ausitenitik tane olumasını tevik eder ve korozyona mukavemeti yükseltir (austenitik Cr-Ni çelikleri). Genel olarak nikelli çeliklerin kaynak kabiliyeti iyidir. Tam karbonlu çelie nikel eklenmesi, A 4 noktasını yükseltip A 3 noktasını düürerek artan bir sıcaklık alanı üstünde austenitik fazını stabil kılma eilimini gösterir. Oda sıcaklıına yava soumadan sonra elde edilen içyapı, belli bileimde bir nikelli çelik için ek. 43 te görülür. KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
6 Nikel, karbürleri labil (kararsız) kılıp bunları grafite ayrıtırmaya meyleder. Bu nedenle yüksek karbonlu çelie nikel eklenmesi tavsiye edilmez. Daha yüksek bir karbon oranı istendiinde genellikle manganez oranı yükseltilir: manganezin karbür stabilizatörü olduunu görmütük. Çekme mukavemetini ve tokluu artırmasının yanısıra nikel, tane inceltici etkiyi haiz olup alçak nikelli alçak karbonlu çelikler bu nedenle semantasyona çok uygun olurlar zira 900 C civarında uzun süre ısıtma sırasında tane büyümesi sınırlı olur. Nikel ve kromun birlikte eklenmesi halinde bu iki element birbirlerinin olumsuz etkilerini giderip her birinin olumlu etkileri birbirlerine eklenir. Bakır, % 0,5'e kadar ve normal souma ile çeliin mukavemetini deitirmezse de daha yüksek souma hızlarında etkili olabilir. 500 C'ın üstünde ısıtıp su vermekle, % 0,5'ten itibaren bakirli çelikler kısmî su alırlar. Düük oranlarda bile (% 0,2'ye kadar) bakır çelikte atmosferik korozyonun etkisini (pas teekkülü) azaltır. % 1 bakıra kadar malzemenin souk ve sıcak mukavemeti yükselir; mamafih böyle bir çelik, 1080 C'ın üstünde döüldüünde yüzey çatlamasına meyleder. (Bir nikel ilâvesi bu tehlikeyi önler). Pratikteki miktarlarla alaımlandınlmı bakirli çeliklerin kaynak kabiliyetinde deime görülmez. Molibden ilâvesi, düük oranlarda bile (% 0,2-0,5), kopma mukavemetini, C'lık sıcaklıklarda sürünmeye (creep) mukavemeti yükseltir. Taneyi inceltip sertlemede kritik souma hızını azaltır. Isıya dayanıklı çeliklerde % 0,3 ilâ % 1 molibden ilâvesi, koruyucu üst kabua mekanik zorlamalara karı mukavemet verir. Normal olarak kullanılan miktarlarda molibden, çeliin su alma kabiliyetini artırır, kaynak kabiliyetini azaltır. Bu nedenle molibden içeren çeliklerin kaynaında bazı önlemlerin alınması gereklidir. Alüminyum, oksit temizleyici ve kalman olarak vazife görür. Demir ve manganeze balanmı bakiye oksijeni kendi üzerine çekerek onu zararsız hale getirir. Aynı zamanda yourulmaya ve bazlara (kostik soda) mukavemeti artırır, soukta kırılganlıı azaltır. Kromsilisyum-molibdenli atee dayanıklı çeliklere % 0,8 Al ilâvesi, sıkı, iyi tutan, koruyucu KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
7 alüminyum oksit kabuu tekil ederek tufal dökmeye mukavemeti artırır. Mamafih bu kabuktan, çeliin kaynak kabiliyeti bir dereceye kadar etkilenir: alüminyumlu çelikler, oksi-asetilen kaynaında, ancak dekapan tozlar kullanılarak ve elektrik ark kaynaında da bazik elektrodlarla kaynak edilebilirler. Vanadium, çeliin su alma kabiliyetini hızla artırır. Oranı çok sınırlı olmalıdır. Nadiren % 0,1-0,2'nin üstüne çıkılır. Kükürt, aslında istenmeyen bir madde olup çeliklerde sınırlı miktarlarda bulunur. Çok yüksek bir saflık derecesinin aranmadıı hallerde, müsaade edilen en yüksek kükürt miktarı % 0,06 civarındadır. Sadece, ilenmeyi kolaylatırmak için, automat çeliklerinde % 0,3'e kadar çıkılır. Sızdırma sakıncasının dıında, müsaade edilen oranlar içinde kükürt çeliin özelliklerini ve kaynak kabiliyetini fazlaca etkilemez. Çelikte daha yüksek miktarlarda kükürt ve fosfor bulunması kaynak çatlaklarının nedenini tekil eder. Mamafih bunlar sadece kükürt oranına atfedilemez: onun daılı eklide, sadece, yine mevcut sair alaım elementlerinin cinsi ile beraber, bu yönde rol oynar (manganez, titanium, krom ve alüminyum kükürtü küresel hale getirerek olumlu, nikel ve molibden onu film haline sokarak olumsuz etki yapar). Yeterli derecede yüksek manganez miktarı ile kükürt, zararsız küresel manganez sülfürü haline gelir. Mamafih, akıcılıı yüzünden kristalleri sarmaya meyleden demir sülfürü, gevrek bir malzeme olarak dokuya zarar verir, döme eylemi esnasında vaki sıcak kırılmadan sorumlu olur. ster ana metalden, ister elektrod çekirdeinden, isterse de örtüden gelsin, daha yüksek kükürt miktarı kaynak banyosuna girdiinde gözenekli bir kaynak metali hasıl eder ve dikite sıcak çatlamalara götürür. Yüksek manganez oranı buna karı koyar. Fosfor da, kükürt gibi, normlarda sınırlanmı olup en yüksek oran % 0,06 olarak tespit edilmitir. Özel çeliklerde daha da yüksek miktarlar aranır. Automat çeliklerinde, ilenen parçanın dı görünüü itibariyle daha yüksek fosfor oranına müsaade edilir (% 0,15'e kadar). Krom ve bakırla birlikte bulunduunda bazı oksitleyici gazlara karı kimyasal mukavemeti artırır. Keza abrazyona dayanıklılık artar. Bu yüzden kömür veya kok nakil vagonları bugün daha çok fosforlu çelikten imal edilmektedir. Sulanmaya meyli sebebiyle bu madde, malzemenin homojenliini geni ölçüde bozar. Çelii gevrek hale getirir ve soukta döülme kabiliyetini kısar. Sıcakta da tane kabalamasına götürür. Fosforlu çelikler krom ve bakır içeren bazik elektrodlarla mükemmelen kaynak edilebilirler. Yukarda gördüklerimizin ııı altında alaım elementlerinin, basitletirme bakımından sertlik ve süneklik olarak düüneceimiz mekanik özellikler üzerindeki etkilerini özetleyelim. KATI ERYK SERTLEMES Eritici metal içinde tamamen eriyebilen bir alaım elementinden bir miktar ilâve ederek süneklikten çok az kayıp karılıında hafif bir sertlik yükselmesi elde edilebilir. Ya ikame (yerine geçme) veya kristal sınırlarına sıkımı (interstitial) tipinde katı eriyik halinde bu yabancı atomların varlıı, gerilmi ebeke koulu yaratıp bu da hafif bir sertlik yükselmesiyle sonuçlanır. KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
8 ÇÖKELME SERTLEMES Bir-alaım elementinin bir eritici metal içinde erime kabiliyeti, sıcaklık dümesiyle azalır. Durum, sıcak suda eriyen tuza benzer: su soudukça, sıcakken erimi tuzun bir kısmı kristal halinde eriyikten ayrılır. Yani sıcakken, eriyikte mevcut tuz miktarı, suda azami erime kabiliyetinin üstünde bir miktardadır. Aynı olay uygun tipte bir alaımda da vaki olabilir, yani katı eriyik soudukça alaım elementinin bir kısmı eriyikten ayrılıp kristalleebilir. Çökelme sertlemesi arzedebilen bir alaımın tutumu, bazı ısıtma ve soutma koulları uygulanarak, deiir hale getirilebilir. Katı eriyik hızla soutulursa (daldırma) erimi metal eritici metal içinde kalabilir ve bu takdirde eriyik, fazla doymu bir eriyik olarak mütalâa edilir. Bu fazla doymu eriyikten hafif bir sertlik yükselmesi beklenir. Mamafih, eriyen metali (alaım elementini) eritici metalin dıına ince zerreler halinde çökelmeye tevik etmekle daha fazla bir sertlik artıı elde edilebilir. Zerrelerin kristallemesi, alaımı oda sıcaklıında yalandırarak tevik edilebilir. Bunun için de ya sıcaklıı, çökelmenin vaki olacaı bir dereceye çıkararak, veya fazla doymuluk halinin daha iddetli olduu ve çökelmenin zorlandıı bir düük sıcaklıa soutma yoluna gidilir. Eer çökelme, yava souma esnasında normal olarak vaki olacaı sıcaklıktan daha aaı bir sıcaklıkta hasıl edilebilirse, zerrelerin daha iyi bir daılması elde edilir ve çökeltinin sertletirici etkisi daha belirli olur. DÖNÜME (TRANSFORMASYON) SERTLEMES Bazı bakımlardan deime sertlemesi çökelme sertlemesine balıdır. Olayın mekanizması önce, bazı uygun sıcaklık düzeyinde kristalleme eklinde bir deime hasıl edebilecek bir eritici metalin seçilmesiyle balar. Sonra, yüksek sıcaklıkta kristallemi ekilde önemli miktarda fakat alçak sıcaklık halinde sınırlı miktarda eriyebilen bir alaım elementi ilâve edilir. Uygun miktarda eriyen elementten içeren bir alaım, yüksek sıcaklıkta kristallemi halin mevcut olduu ve alaım elementinin bir katı eriyik tekil etmek üzere ebekeye dahil olduu bir sıcaklık düzeyine ısıtılır. Alaımın kristalleme deimesinin vaki olduu noktaya soutulmasında alaım elementi sınırlı erime kabiliyetinin tüm etkisini anî olarak hisseder; anî olarak fazla doymu bir katı eriyik haline gelmitir ve böylece çökelme vakî olur. Souma oranı genellikle, metal içinde çökelmi zerrelerin iyi daılmasını salayacak ekilde ayarlanabilir. Strüktür koulu belirli bir sertlik artıı ve süneklik azalması eklinde sonuçlanır. Aaıdaki tablo bazı elementlerin hangi yolla sertlik yükselmesi hasıl ettiklerini gösterir. Her gruptaki elementler, etkilerinin göreceli iddetine göre sıralanmılardır. ALAIM ELEMENTLERNN ÇELN MUKAVEMETN ARTIRMA YOLLARI A) KATI ERYK SERTLEMES 1 Fosfor 2 Silisyum 3 Manganez KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
9 4 Nikel 5 Karbür tekili için gerekli miktardan fazla krom 6 Karbür tekili için gerekli miktardan fazla molibden 7 Karbür tekili için gerekli miktardan fazla vanadium 8 Karbür tekili için gerekli miktardan fazla tungsten 9 Bakır B) TANE NCELMES 1 Vanadium 2 Molibden C) KARBÜR TABATI VE EKL 1 Vanadium 2 Krom 3 Molibden 4 Manganez 5 Tungsten D) KRTK ALANIN ÜSTÜNDEN SOUYARAK SERTLEEBLME 1 Karbon 2 Manganez 3 Krom 4 Molibden 5 Vanadium 6 Tungsten 7 Nikel 8 Silisyum E) ÇÖKELME SERTLEMES 1 Bakır Çeitli alaım elementlerinin ilâvesi artan mukavemet ve sertlikten baka etkiler de yapar. Elementlerin bazıları, kopma mukavemetini gereksiz ekilde yükseltmeden elastikiyet sınırını yükseltmede özellikle etkili olur. Bakır, fosfor, nikel ve silisyumun sair elementlerden daha çok, yüksek elâstik oran (elastikiyet haddi bölü kopma mukavemeti) temin ettikleri kaydedilmitir. Artan mukavemetle azalan süneklik beraber gider. Mamafih alçak alaımlı çelikler, belirli bir kopma mukavemeti için, saf karbonlu çeliklere göre daha yüksek süneklik arz ederler. Sadece karbon oranının yükseltilmesiyle elde edilen kopma mukavemeti artıı ciddi süneklik ve sıkılık azalmasıyla sonuçlanabilir; zira sünek olmayan bir karbür bilekeni olan Sementit miktarı o oranda artar. KARBONLU VE ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI, Burhan Ouz, OERLIKON Yayını,
XI AUSTENTK MANGANEZL ÇELKLER
XI AUSTENTK MANGANEZL ÇELKLER Hadfield çelii de denilen austenitik manganezli çelik fevkalâde tok ve magnetik olmayan bir alaım olup yüksek mukavemet ve süneklik ve mükemmel bir aınmaya mukavemet ile belirlidir.
DetaylıALAIM ELEMENTLERNN ÇELE ETKS
1 ALAIM ELEMENTLERNN ÇELE ETKS Ham demirin içerisinde bulunan %4 aırlıktaki karbonun çeitli yöntemlerle %2 nin altına düürülmesiyle çelikler elde edilir. Çelikler içlerinde %0.1
DetaylıIX KROMLU ÇELKLER GENEL ÖZELLKLER
IX KROMLU ÇELKLER GENEL ÖZELLKLER Burada bahis konusu olan çelikler % 3 ilâ 30 krom içerenlerdir. Saf kromlu çeliklerde bazen az oranda nikel, tungsten, molibden, alüminyum, selenium veya azot bulunur.
DetaylıBÖLÜM II. KAYNAKLI BRLEME YERLERNN ÇYAPISI
BÖLÜM II. KAYNAKLI BRLEME YERLERNN ÇYAPISI Bu bahiste kaynakların doku deimelerine genel olarak temas edip sıvı halden (ergime bölgesi) itibaren kristal dokusunun oluma sürecini veya katı halde (ana metal)
DetaylıCERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ
CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince
Detaylı2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*)
2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*) Sınai bakırlı alaşımlar arasında sadece soğukta iki veya çok fazlı alüminyumlu bakırlar pratik olarak mantensitik su almaya yatkındırlar.
DetaylıX AUSTENTK KROM-NKEL PASLANMAZ ÇELKLER
X AUSTENTK KROMNKEL PASLANMAZ ÇELKLER GENEL ÖZELLKLER Paslanmaz çelik, bazı korozif elementlerle temas halinde iken, içine korozyon bakımından pasif hale gelmeye yeter derecede krom ilâve edilmi çelik
DetaylıALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KAYNAĞI İÇİN İLÂVE METALLAR
ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KAYNAĞI İÇİN İLÂVE METALLAR Kaynak banyosunda hasıl olan metal, uygulamanın gerektirdiği mukavemet, süneklik, çatlamaya dayanıklılık ve korozyona mukavemeti haiz olmasının gerektiği
DetaylıXVI YÜKSEK ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI
XVI YÜKSEK ALAIMLI ÇELKLERN KAYNAI En az bir ilâve elementinin oranı % 5'i geçtiinde çelie «yüksek alaımlı çelik» adı verilir. Herhangi bir alaım elementinin varlıı çou zaman bir çelik iç yapısını hayli
DetaylıV KAYNAKLARIN GAZ ABSORPSYONU
V KAYNAKLARIN GAZ ABSORPSYONU Bu bölümde kaynaın en önemli sorunlarından biri olan ergimi metal tarafından gazların, ezcümle havanın oksijen ve azotunun ve örtü malzemesinin hidrojeninin absorpsiyonu konusunu
DetaylıPik (Ham) Demir Üretimi
Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler
DetaylıIX NİKEL VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI
IX NİKEL VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI Nikel ve yüksek nikelli alaşımların kaynağı daha önce irdelenmiş bulunduğundan(*) bunları burada tekrarlamayıp sadece verilmiş bulunan bilgileri tamamlayıcı ekler yapmakla
DetaylıAlasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi
Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi Karbonlu çeliklerden normal olarak sağlanamayan kendine has özellikleri sağlayabilmek amacıyla, bir veya birden fazla alaşım elementi ilave etmek suretiyle
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI
DetaylıXXI NKEL VE YÜKSEK NKELL ALAIMLAR
XXI NKEL VE YÜKSEK NKELL ALAIMLAR Her ne kadar bunları çeliklerle bütünletirmek mümkün deilse de korozyona ve yüksek sıcaklıkta mekanik ve kimyasal mukavemet bakımından paslanmaz çeliklerin kullanılma
DetaylıVIII ALÇAK ALAIMLI ÇELKLER
VIII ALÇAK ALAIMLI ÇELKLER Basınçlı kaplar, buhar kazanları, depolama tankları, demiryolu vagonları, kamyon asileri, gemiler, vinç okları vs.'nin zatî aırlıını azaltmak amacıyla genellikle yüksek mukavemetli
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Bir entegre çelik tesisinde üretim akışı 2 Hematit, Fe2O3 Manyetit, Fe3O4 Götit, FeO(OH)
DetaylıPaslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi
Paslanmaz Çeliklerin kaynak edilmesi Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi İçerik Kaynak Yöntemleri Östenitik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı Ferritik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı
DetaylıTİTANİUM VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI TİTANİUMUN NİTELİKLERİ
TİTANİUM VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI TİTANİUMUN NİTELİKLERİ Titanium, zirkonium, molibden, tantal gibi özel metallar, gazlara karşı duyarlı malzemeler grubuna dahildirler. Gazlara karşı duyarlılıktan, nispeten
DetaylıTEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-2009 2008BALIKESİR 1 DEMİR-KARBON DEMİR(Fe--C) (Fe DENGE DİYAGRAMI 2 DEMİR KARBON DENGE
DetaylıXXIV NKEL VE YÜKSEK NKELL ALAIMLARIN KAYNAI
XXIV NKEL VE YÜKSEK NKELL ALAIMLARIN KAYNAI TEMZLK Elektrodlar, kaynak çubukları ve dekapanlar standart souk çökme saç, dekape edilmi sıcak çekme levha veya souk çekme çubuk gibi, temiz malzeme üzerinde
Detaylı6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER
6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER Gri dökme demirlerin özellikleri; kimyasal bileşimlerinin değiştirilmesi veya kalıp içindeki soğuma hızlarının değiştirilmesiyle, büyük oranda farklılıklar kazanabilir.
DetaylıÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK
ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK Dersin Amacı Çelik yapı sistemlerini, malzemelerini ve elemanlarını tanıtarak, çelik yapı hesaplarını kavratmak. Dersin İçeriği Çelik yapı sistemleri, kullanım
DetaylıVI KAYNAKLARIN ÇATLAMASI
VI KAYNAKLARIN ÇATLAMASI Bir metalin kaynaklanabilme kabiliyeti (kaynak kabiliyeti) ni sınırlayan en önemli husus ana metalin kaynak civarında çatlamaya hassasiyetidir. Çou zaman birbirlerine balı olmayan
DetaylıMAGNEZYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ
MAGNEZYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ Sınaî ultra-hafif alaşımlara tekabül eden denge diyagramlarının çoğu, magnezyumdan yana zengin, yaygınlığı sıcaklığa bağlı bir eriyik içerir: bu alaşımlarda, dolayısiyle,
DetaylıKaynak metalürjisine girmeden önce bazı temel bilgileri hatırlatalım. I DENGE DYAGRAMI
BÖLÜM I. TEMEL BLGLER Kaynak metalürjisine girmeden önce bazı temel bilgileri hatırlatalım. I DENGE DYAGRAMI Metaller, en karakteristii elektriksel iletkenlikle maleabilite, yani ekil deitirebilme kabiliyeti
Detaylı2.2 DÖKME DEMİRLER. MALZEME BİLGİSİNE GİRİŞ, Burhan Oğuz, OERLIKON Yayını,
2.2 DÖKME DEMİRLER Başlarda gördüğümüz gibi, yüksek fırından alman dökme demir (pik demiri) genellikle çeliğe dönüştürülür. Ama bunun bir bölümü, kupol ocaklarında ergitilerek, çelik endüstrisinin hemen
DetaylıDemir Esaslı Malzemelerin İsimlendirilmesi
Demir Esaslı Malzemelerin İsimlendirilmesi Malzemelerin listelerde, tablolarda ve raporlarda kısa ve tam olarak belirtilmesi için (Alman normu DIN e göre) iki olanak vardır: a) DIN 17007 ye göre malzeme
DetaylıXII ÇELKLERN KAYNAK KABLYET
XII ÇELKLERN KAYNAK KABLYET Kaynakta çeliin maruz kaldıı ısının etkisi sonucu malzemede çou zaman devamlı deimeler meydana gelir. Bir çelik, geni önlemler almayı gerektirmeden ve bu deimeler kaynaklı konstrüksiyonda
DetaylıÇELİKLERİN KOROZYONU. 14.04.2009 Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
ÇELİKLERİN KOROZYONU Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı KARBON ORANLARINA GÖRE ÇELİKLER Ötektoidaltı çelik %0,006 C - %0,8 C Ötektoid (Perlitik) çelik (%0,8 C li) Ötektoidüstü çelik %0,8 C - %2,06
DetaylıToz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır.
Toz Metalürjisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz metalürjisi İmali zor parçaların (küçük, fonksiyonel, birbiri ile uyumsuz, kompozit vb.) ekonomik,
DetaylıProf. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ
KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik
DetaylıKAYNAK UYGULAMASI DİFÜZYON KAYNAĞI
KAYNAK UYGULAMASI DİFÜZYON KAYNAĞI Sertlehimlemenin yakını sayılabilecek bu süreç(*), aynı ölçüde Zr parçalarının birleştirilmelerine uygundur. Bunda herhangi bir sertlehim ilâve metali akmaz; birleştirilecek
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 20132014 Güz Yarıyılı Genel yapı çelikleri esasta düşük ve/veya orta karbonlu çelik olup
DetaylıMIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ
MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü,
DetaylıIsıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan
ISIL İŞLEMLER Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleridir. İşlem
DetaylıMALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER
MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER Malzemelerin mekanik özelliği başlıca kimyasal bileşime ve içyapıya bağlıdır. Malzemelerin içyapısı da uygulanan mekanik ve ısıl işlemlere bağlı olduğundan malzemelerin
DetaylıTOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN
TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem
DetaylıDEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI
MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME BİLİMİ Demir, Çelik ve Dökme Demir Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR DEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI Saf demire teknolojik özellik kazandıran
DetaylıDEMR BAZLI SERT DOLGU MALZEMELERNN METALURJK SEÇM METALLURGICAL SELECTION OF IRON BASED HARDFACING MATERIALS
DEMR BAZLI SERT DOLGU MALZEMELERNN METALURJK SEÇM METALLURGICAL SELECTION OF IRON BASED HARDFACING MATERIALS Met. Yük. Müh. Melike Mihran Cavcar OERLIKON Kaynak Elektrodları ve San. A.. Halkalı Cad. No:
DetaylıDemir Karbon Denge Diyagramı
Demir Karbon Denge Diyagramı Saf Demirin Soğuma ve Isınma Eğrileri 769 C Curie noktasıdır. Bu sıcaklığın altında Fe manyetik özellik gösterir. 1 Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı 2 Fe-C Denge Diyagramı
Detaylı3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels)
3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR Karbon çelikleri (carbon steels) Çelik, bileşiminde maksimum %2 C içeren demir karbon alaşımı olarak tanımlanabilir. Karbon çeliğin en
DetaylıKonu: Çelik Elde Edilmesi, Isıl İşlem ve Uygulamaları
Konu: Çelik Elde Edilmesi, Isıl İşlem ve Uygulamaları Çeliğin Elde Edilmesi Çelik,(Fe) elementiyle ve genelde % 0,2 %2,1 oranlarında değişebilen karbon miktarının bileşiminden oluşan bir tür alaşımdır.
DetaylıVI. SERTLEHİMDE İLAVE METALLER
VI. SERTLEHİMDE İLAVE METALLER İLAVE METALLERİN SINIFLANDIRILMASI Sertlehim ilave metaller için spesifikasyon AWS A5.8 de verilmiş olup bunda, kimyasal bileşimlerine göre (gümüş, bakır-fosfor, nikel, bakır
Detaylıİmal Usulleri. Döküm Tekniği
İmal Usulleri Döküm Tekniği Örnek Heterojen Çekirdeklenme Alışılmamış laboratuar deneyleri dışında, sıvı metal için homojen çekirdeklenme asla olmaz. Uygulamadaki sıvı metallerin içinde hemen her zaman
DetaylıTİTANYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMİ
TİTANYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMİ Bileşim ve amaçlarına göre Ti alaşımları tavlanabilir, sertleştirilebilir, yaşlandırılabilirler veya kimyasal ısıl işleme (nitrürleme, karbürleme vb.) tâbi tutulabilirler.
DetaylıATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM
ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler
Detaylı1. AMAÇ Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin incelenmesi
1. AMAÇ Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin incelenmesi 2. TEORİK BİLGİ 2.1. Çeliklerin Isıl İşlemi Metal ve alaşımlarının, faz diyagramlarına bağlı olarak ergime
DetaylıII-A BAKIR VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI
II-A BAKIR VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI Bakır bizi, metalürji tarihinin en ilginç olaylarından birine götürüyor. Truva savaşlarının duygusal öyküsünü biliyoruz. Ama haritaya bir göz attığımızda bu kentin stratejik
DetaylıPaslanmaz Çeliklerin Kaynak İşlemi Esnasında Karşılaşılan Problemler ve Alınması Gereken Önlemler Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemi esnasında
Paslanmaz Çeliklerin Kaynak İşlemi Esnasında Karşılaşılan Problemler ve Alınması Gereken Önlemler Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemi esnasında karşılaşılan ve kaynak kabiliyetini etkileyen problemler şunlardır:
DetaylıMetallerde Özel Kırılganlıklar HASAR ANALİZİ
Metallerde Özel Kırılganlıklar HASAR ANALİZİ Prof. Dr. Akgün ALSARAN 11 Giriş Hidrojen gevrekliği Sıvı metal kırılganlığı Temper gevrekliği Ana Hatlar 22 Malzemelerin servis koşullarında performanslarını;
DetaylıDemir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin
Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin de tek bir demir kristali olduğu tahmin edilmekle birlikte,
DetaylıB.4 BİRLEŞİK (KOMPOZİT) TUNGSTEN KARBÜRÜ
B.4 BİRLEŞİK (KOMPOZİT) TUNGSTEN KARBÜRÜ Genellikle "elmas uç" veya "Vidia" olarak bilinen sintelenmiş karbür kesici uçları, sert dolgunun bir yöntemini sergiler. Sert uç, bir çelik takım üzerine sert
DetaylıQ - ELEKTRON TÜBÜ VE VAKUM DONANIMININ SERTLEHİMLENMESİ
Q - ELEKTRON TÜBÜ VE VAKUM DONANIMININ SERTLEHİMLENMESİ Vakum tüpleri ve sair yüksek vakum tertiplerinin sertlehimlenmesi için yüksek derecede hassas süreçlerin, ocak donanımının, yüksek safiyette ve alçak
DetaylıTİTANİUM VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI KAYNAK SÜREÇLERİ GERİLİM GİDERME
TİTANİUM VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI KAYNAK SÜREÇLERİ GERİLİM GİDERME Kaynak çatlaması ve çalışma sırasında gerilim korozyon çatlamasını önlemek ü'.ere kaynaklı Ti konstrüksiyonlarının çoğu kaynaktan sonra
DetaylıBA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.
MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.
DetaylıXXII ÇELKLERN KAYNAINDA PRATK UYGULAMALAR
XXII ÇELKLERN KAYNAINDA PRATK UYGULAMALAR A KARBONLU ÇELKLER KAYNAK YÖNTEM Kaynak azının dibinde ilk kök pasoları, souk metal üzerine yıılan düük hacimde kaynak metali nedeniyle çatlamaya en hassas olanlarıdır.
DetaylıRapor no: 020820060914 Konu: Paslanmaz çelik
Rapor no: 08060914 Konu: Paslanmaz çelik PASLANMAZ ÇELİK Paslanmaz çelik, yüksek korozyon dayanımı ve üstün mekanik özellikleri (çekme, darbe, aşınma dayanımı ve sertlik) açısından diğer metalik malzemelere
DetaylıÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ - 1 1.TOZALTI KAYNAĞI
ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ - 1 AMAÇ Bu faaliyet sonucunda uygun ortam sağlandığında tekniğe uygun olarak tozaltı kaynağı ile çeliklerin yatayda küt-ek kaynağını yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Toz
DetaylıİÇİNDEKİLER 2. 3. 4. 5. 6.
İstiklal Mah. Barış Manço Cad. 5. Sok No:8 34522 Esenyurt / İSTANBUL TÜRKİYE Tel.: 0212 679 69 79 Faks: 0212 679 69 81 E-posta: info@gozdempaslanmaz.com 44 44 881 1 İÇİNDEKİLER 1. 2. 3. 4. 5. 6. 2 1 HAKKIMIZDA
DetaylıÇELİK YAPILAR 1. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli
ÇELİK YAPILAR 1. Hafta Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Hangi Konular İşlenecek? Çelik nedir, yapılara uygulanması ve tarihi gelişimi Çeliğin özellikleri
Detaylı2-C-1 - BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ YAPISAL SERTLEŞME. Genel mülâhazalar
2-C-1 - BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ YAPISAL SERTLEŞME Genel mülâhazalar Yapısal sertleşme, prensipleri bundan önce anlatılmış bulunan eriyik hale getirme su vermesi ve sonra sertleştirici meneviş'in
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Bir entegre çelik tesisinde üretim akışı 2 Hematit, Fe2O3 Manyetit, Fe3O4 Götit, FeO(OH)
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Güz Yarıyılı Sıcaklık, K Sıcaklık, C 4000 W Ergiyik Ta 3000 T m Mo Nb Hf 2000
DetaylıB.2 YÜZEY DOLGUSU ALAŞIMLARININ SINIFLANDIRILMASI
B.2 YÜZEY DOLGUSU ALAŞIMLARININ SINIFLANDIRILMASI B.2.1 I - DİN 8555, Blatt 1 (DVS) Bu satandardda kullanılan % sembolü kitle yüzdesini ifade eder (önceleri ağırlık yüzdesini ifade ediyordu). Dolgu metallannın
DetaylıÖSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN KAYNAĞI
ÖSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN KAYNAĞI Östenitik paslanma çeliklerin kaynağı, alaşımlı karbonlu çeliklerden nispeten daha kolaydır. Çünkü östenitik paslanmaz çeliklerin kaynağında, hidrojen çatlağı problemi
DetaylıHEATING ELEMENT TECHNOLOGIES CORP. PASLANMAZ ÇELİK BORU. Kaliteyi Biz Üretelim, Sizler İle Paylaşalım...
HEATING ELEMENT TECHNOLOGIES CORP. BORU Kaliteyi Biz Üretelim, Sizler İle Paylaşalım... Şirketimiz yan sanayi olarak hizmet verdiği sektörlere ilave olarak boru üretimi ve p r o f e s y o n e l k aynak
DetaylıYAPI ÇELİKLERİNİN KAYNAKLANABİLİRLİĞİ
YAPI ÇELİKLERİNİN KAYNAKLANABİLİRLİĞİ Murat VURAL(*), Filiz PİROĞLU(**), Özden B. ÇAĞLAYAN(**), Erdoğan UZGİDER(**) Bu yazıda, çelik yapı tasarım ve imalatında çok büyük önem taşıyan kaynaklanabilirlik
DetaylıMIG-MAG GAZALTI KAYNAK ELEKTROTLARI. K ayna K. Teknolojisi. Teknolojisi HOŞGELDİNİZ. Doç. Dr. Hüseyin UZUN Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı 1 /27
K ayna K MIG-MAG GAZALTI KAYNAK ELEKTROTLARI K ayna K Teknolojisi Teknolojisi HOŞGELDİNİZ Doç. Dr. Hüseyin UZUN Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı 1 /27 KAYNAK ELEKTROTLARI 1- MASİF MIG-MAG GAZALTI
DetaylıÇ l e i l k i l k e l r e e e Uyg u a l na n n n Yüz ü ey e y Ser Se tle l ş e t ş ir i me e İ şl ş e l m l r e i
Çeliklere Uygulanan Yüzey Sertleştirme İşlemleri Bazı uygulamalarda kullanılan çelik parçaların hem aşınma dirençlerinin, hem de darbe dayanımlarının yüksek olması istenir. Bunun için parçaların yüzeylerinin
DetaylıÇELİKLERİN KAYNAK KABİLİYETİ
ÇELİKLERİN KAYNAK KABİLİYETİ Kaynakta soğutma işlemi neye benzer? Kaynak işleminde, birleştirilecek metalin ergime sıcaklığının biraz üzerine çıkılarak birleştirme gerçekleştirilir. Yapılan deneyler sonunda,
DetaylıKaynak yöntemleri ile birleştirilen bir malzemenin kaynak bölgesinin mikroyapısı incelendiğinde iki ana bölgenin var olduğu görülecektir:
Kaynak Bölgesinin Sınıflandırılması Prof. Dr. Hüseyin UZUN Kaynak yöntemleri ile birleştirilen bir malzemenin kaynak bölgesinin mikroyapısı incelendiğinde iki ana bölgenin var olduğu görülecektir: 1) Ergime
DetaylıXXVIII DÖKME DEMRN KAYNAI
XXVIII DÖKME DEMRN KAYNAI 1. Souk kaynak Kaynak sırasında dökme parça imkân olduu kadar souk kalacaktır. Uzama kabiliyeti yüksek kaynak ilâve malzemesi (Nikel, Monel-Nikel-Bakır- ya da Nikel-Demir) ile
DetaylıBAKIR VE ALAŞIMLARININ DİRENÇ KAYNAĞI BAKIRLAR
BAKIR VE ALAŞIMLARININ DİRENÇ KAYNAĞI Burada ergitme ve basincla gerceklestirilen bir kaynak siireci bahis konusudur. Çok yüksek akım şiddeti (birkac onbin amper) ve cok alçak gerilim (5 ila 10 V) altinda
DetaylıA.III.8 SÜRTÜNMEDE METALLERIN YAPISAL DEĞİŞİMLERİ
A.III.8 SÜRTÜNMEDE METALLERIN YAPISAL DEĞİŞİMLERİ Günümüzün teknolojisinde, sürtünen parçaların çoğu metallerden yapılmıştır. Bunun nedeni metallerin, kaide olarak, başka malzemelere göre çok daha büyük
DetaylıKAZAN ÇELİKLERİNİN KAYNAK KABİLİYETİ 1. Kazan Çeliklerinin Özellikleri
KAZAN ÇELİKLERİNİN KAYNAK KABİLİYETİ 1. Kazan Çeliklerinin Özellikleri Buhar kazanlarının, ısı değiştiricilerinin imalatında kullanılan saclara, genelde kazan sacı adı verilir. Kazan saclarının, çekme
DetaylıBAKIR ALAŞIMLARI. Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS
BAKIR ALAŞIMLARI Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü BAKIR VE ALAŞIMLARININ SINIFLANDIRILMASI 2 BAKIR
Detaylıformülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.
Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına
DetaylıGaz. Gaz. Yoğuşma. Gizli Buharlaşma Isısı. Potansiyel Enerji. Sıvı. Sıvı. Kristalleşme. Gizli Ergime Isısı. Katı. Katı. Sıcaklık. Atomlar Arası Mesafe
İmal Usulleri DÖKÜM Katılaşma Döküm yoluyla üretimde metal malzemelerin kullanım özellikleri, katılaşma aşamasında oluşan iç yap ile belirlenir. Dolaysıyla malzeme özelliklerinin kontrol edilebilmesi
Detaylı2.3 BAKIR VE ALAŞIMLARI
2.3 BAKIR VE ALAŞIMLARI Bakır, kesinlikle insanoğlunun kullandığı ilk metaldir. Her ne kadar "Bronz çağı"nın Taş çağından sonra geldiği genellikle kabul edilmişse de birçok arkeolog, bir "Bakır çağı"nın
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
OTOMOTİV PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 ÇELİK STANDARTLARI Prof.
DetaylıMALZEMENİN MUAYENESİ
MALZEMENİN MUAYENESİ Metallerin gücünü ölçme prensibi hep aynıdır, yani standartlaştırılmıştır. Bir tipik deney parçası, yaklaşık 130 mm uzunluğunda bir yumuşak çelik çubuktan alınıp Şek. 23 'teki gibi,
DetaylıKAYNAK KOŞULLARI ALTINDA SERTLİK-SOĞUMA PARAMETRELERİ EĞRİLERİ-2
KAYNAK KOŞULLARI ALTINDA SERTLİK-SOĞUMA PARAMETRELERİ EĞRİLERİ-2 (geçen sayıdan devam) Şimdi temel denge sistem tiplerini özetleyelim. A - SIVI HALDE HER ORANDA BİRBİRİ İÇİNDE ERİYEBİLEN İKİ METALİN, KATI
Detaylı6. ÖZEL UYGULAMALAR 6.1. ÖZLÜ ELEKTRODLARLA KAYNAK
6. ÖZEL UYGULAMALAR 6.. ÖZLÜ ELEKTRODLARLA KAYNAK Örtülü elektrodlarýn tersine, gazaltý kaynak tellerindeki alaþým elemanlarý sadece bu tellerin üretiminde baþlangýç malzemesi olarak kullanýlan ingotlarýn
DetaylıBÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM)
BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM) 1 Mürekkebin suda yayılması veya kolonyanın havada yayılması difüzyona örnektir. En hızlı difüzyon gazlarda görülür. Katılarda atom hareketleri daha yavaş olduğu için katılarda
DetaylıÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ. (Devamı)
ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ (Devamı) c a a A) Ön ve arka yüzey Fe- atomları gösterilmemiştir) B) (Tetragonal) martenzit kafesi a = b c) Şekil-2) YMK yapılı -yan yana bulunan- iki γ- Fe kristali içerisinde,
DetaylıAlaşım elementlerinin çeliklere kazandırdığı özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz :
ÇELİKTE ALAŞIM ELEMENTLERİ Çelikte bulunan elementleri, yabancı madde ve katkı elementleri olarak tanımlamak mümkündür. Yabancı madde, genellikle çeliğin elde edilmesi esnasında hammaddeden çeliğe geçen
DetaylıEczacıbaşı - Lincoln Electric ASKAYNAK. Düşük Alaşımlı Yüksek Dayanımlı Çelikler İçin MIG/TIG Kaynak Telleri
Eczacıbaşı - Lincoln Electric ASKAYNAK Düşük Alaşımlı Yüksek Dayanımlı Çelikler İçin MIG/TIG Kaynak Telleri Düşük Alaşımlı Yüksek Dayanımlı Kaynak Teli Ürün Ailesi Genel Ürün Özellikleri Kararlı ark ve
DetaylıPaslanmaz Çelik Sac 310
Paslanmaz Çelik Sac 310 310 kalite paslanmaz çelik stoklarımızda 0,60mm'den 25mm'ye kadar mevcut bulunmaktadır. Bu kalite tipik ateşte 1250 C'ye kadar oksidasyona dayanıklıdır. 800 C'ye kadar sürtünme
DetaylıYTÜMAKiNE * A305teyim.com
YTÜMAKiNE * A305teyim.com KONU: Kalın Sacların Kaynağı BİRLEŞTİRME YÖNTEMLERİ ÖDEVİ Kaynak Tanımı : Aynı veya benzer cinsten iki malzemeyi ısı, basınç veya her ikisini birden kullanarak, ilave bir malzeme
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Cu Copper 29 Bakır 2 Dünyada madenden bakır üretimi, Milyon ton Yıl Dünyada madenden bakır
DetaylıISININ TESİRİ ALTINDAKİ BÖLGE
ISININ TESİRİ ALTINDAKİ BÖLGE II.- Isının Tesiri Altındaki Bölgeler (Malzemelere göre) Teorik olarak ITAB ortam sıcaklığının üzerinde kalan tüm bölgeyi kapsar. Pratik olarak, bununla beraber, kaynak yönteminin
DetaylıSÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.
DetaylıBAZI KAYNAK PARAMETRELERİNİN SIÇRAMA KAYIPLARINA ETKİSİ
BAZI KAYNAK PARAMETRELERİNİN SIÇRAMA KAYIPLARINA ETKİSİ ÖZET CO 2 kaynağında tel çapının, gaz debisinin ve serbest tel boyunun sıçrama kayıpları üzerindeki etkisi incelenmiştir. MIG kaynağının 1948 de
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 5 Çeliklerin standartları. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 5 Çeliklerin standartları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Standartlar Örnek TSE Türk Standartları Ensititüsü ASTM American Society for
DetaylıDemirin Kristal Yapıları
Demirin Kristal Yapıları 1535 C 1390 C 910 C SIVI FERRİT (delta) OSTENİT (gamma) OSTENİT Kübik Yüzey Merkezli (KYM) FERRİT (alpha) FERRİT Kübik Hacim Merkezli (KHM) Kübik hacim merkezli (KHM), Kübik yüzey
DetaylıBeyaz dökme demir mikroyapısı. Metalografik yapı beyaz renkli sementitle birlikte dendritik karakterde katılaşmış ince bir perlitik şebekeyi
DÖKME DEMİRLER BEYAZ DÖKME DEMİR Beyaz dökme demir mikroyapısı. Metalografik yapı beyaz renkli sementitle birlikte dendritik karakterde katılaşmış ince bir perlitik şebekeyi göstermektedir. BEYAZ DÖKME
DetaylıNİKEL ALAŞIMLARININ KAYNAĞI YÜZEY HAZIRLANMASI
NİKEL ALAŞIMLARININ KAYNAĞI YÜZEY HAZIRLANMASI Kaynaktan önce birleşme yerini çevreleyen yüzeylerin temiz olması kesin bir zorunluktur. Kaynaktan hemen önce uygulanacak temizleme işlemi, tüm yağ, kir,
DetaylıÇELİKLERİN SINIFLANDIRILMASI VE STANDART GÖSTERİMİ
ÇELİKLERİN SINIFLANDIRILMASI VE STANDART GÖSTERİMİ ÇELİKLER Demir oranı, içerdiği diğer elementlerin hepsinden daha fazla olan, genelde % 2'den daha az karbon içeren alaşımlara çelik denir. Bazı krom
DetaylıKonu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri
Nurettin ÇALLI Fen Bilimleri Ens. Öğrenci No: 503812162 MAD 614 Madencilikte Özel Konular I Dersi Veren: Prof. Dr. Orhan KURAL İTÜ Maden Fakültesi Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik
Detaylı