Ssssssssssssssssssssssssssssssss uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu şşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşş eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
|
|
- Yeter Güneş
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Ssssssssssssssssssssssssssssssss uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu şşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşş eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii ddddddddddddddddddddddddd SUŞEHRİ DEVLET HASTANESİ BAŞHEKİMLİĞİ BİYOKİMYA LABORATUVARI eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee TEST REHBERİ vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv 2013 lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee Hazırlayanlar Ersin ŞAHİN/ İbrahim ŞAHİN ttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ssssssssssssssssssssssssssssssss ttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee Doküman No :KLN.RB.29- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No :
2 Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 1
3 İÇİNDEKİLER Giriş Genel Bilgiler Örneklerin Çalışma Zamanı Örnek Türleri Ön Hazırlık İşlemi Gerektiren Testler Ait Bilgiler Örnek Alımı İle İlgili Kurallar Örnek Kabul ve Ret Kriterleri Örneklerin uygun şekilde Alımı ve Transferi Örnek Kapların uygun şekilde Etiketlenmesi Sonuç Verme Süreleri Biyokimya Numune Kabul- Ret Kriterleri Biyokimya laboratuvarı parametrelerinin panik değer listesi Biyokimya testleri için tüp çeşitleri Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 2
4 GİRİŞ Tanı ve tedavinin takibinde laboratuvarlar önemli bir yer tutar. Bu nedenle klinikle laboratuvar arasında uyum ve işbirliği gereklidir. Hekim, hastası için istediği testlerin sonuçlarını zamanında ve güvenilir olarak elde etmek ister, laboratuvar ise zaman ve kalite değerlerini gözeterek doğru sonucu bildirmek için emek verir. Test sonuçlarının güvenirliliği sadece laboratuvar çalışmasına bağlı değildir. Numune alımından laboratuvara göndermeye kadar birçok basamaktan etkilenmektedir. Bu basamaklar şöyle sıralanır: Analiz öncesi (Preanalitik) Analiz sırasında (Analitik) Analiz sonrası (Postanalitik) Son yıllardaki teknolojik gelişmeler ve kalite kontrol sistemlerinin uygulanması, analitik dönemdeki hataları azaltmış ve özellikle preanalitik dönem hataları üzerinde yoğunlaşmaya neden olmuştur. Analiz öncesi faktörleri kontrol altına almak klinikler ve laboratuvarın birlikte çalışmasını zorunlu kılar. Klinik personelinin bilgili, deneyimli, dikkatli ve sorumluluğunun bilincinde olması gerekir. Bu faktörler bazen test sonuçlarını çok fazla etkileyebilir. Bunu önlemek, en azından minimal düzeye indirmek için klinik ve laboratuvar; örnek alımı, laboratuvara ulaştırılması ve testin yapılmasına kadar olan hazırlama safhalarında azami dikkati sarf etmelidir. Suşehri Devlet Hastanesi Biyokimya laboratuvarı olarak, bu kılavuz ile birlikte klinik/laboratuvar işbirliğinin ve iletişiminin artmasında ve hasta gereksinimi olan çağdaş kaliteli hizmeti sunma yolunda bir adım daha attığımıza inanıyoruz. Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 3
5 BU KILAVUZ LABORATUVAR TESTLERİ ile İLGİLİ GENEL BİLGİLERİ, AÇIKLAMALARI ve ÖZELLİKLERİ, UYGUN NUMUNE ALIMINI, NUMUNE KABUL ve RED KRİTERLERİNİ İÇERMEKTEDİR. HER TÜRLÜ SORU ve SORUN İÇİN LABORATUVARLA İLETİŞİME GEÇİNİZ. Biyokimya Uzman Dr. Tel. : 1094 Biyokimya Lab. Tel. : 1009 Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 4
6 BİYOKİMYA LABORATUVARI ÖRNEKLERİN ÇALIŞMA ZAMANI Biyokimya laboratuarında; Polikliniklerden gelen Biyokimya, hormon, Hb A1C, idrar ve gaitada gizli kan tetkikleri saat e kadar kabul edilir ve çalışılır. Acil ve Klinklere Yönelik olan testler 24 saat çalışılmaktadır. ÖRNEK TÜRLERİ Kan, Plazma, İdrar ve Gaita ÖN HAZIRLIK İŞLEMİ GEREKTİREN TESTLERE AİT BİLGİLER a,hormon Koagülasyon Numuneleri 5000 RPM de 7 dakikalik santrifüj edilir. eleri manuel modda rotadorda en az 5 dk.karıştırılır. fazla bekletilemez. Sedimantasyon numuneleri uygun şekilde 1 dakika boyunca alt üst edilir. İdrar numune örnekleri 30 dk dan önce teslimi gerçekleşmelidir. ÖRNEK ALIMI İLE İLGİLİ KURALLAR 1. HEMOGRAM TAM KAN SAYIMI: Kapiller kan veya venöz kan kullanılır.antikoagolan olarak EDTA kullanılır. 2. BiYOKiMYA TESTLERİ 5 cc lik vakumlu jelli biyokimya tüpüne alınır. 3. GAİTADA GİZLİ KAN Kapaklı gaita kablara alınır. 4. SEDİMANTASYON Özel, siyah kapaklı ince, uzun kendi tüpü vardır.içinde 0,13 ml sodyum sitrat bulunur. GENEL BİLGİLER Kan numuneleri arter, ven ve kapiller damardan alınır. Kan numunesinin tipi amaca yönelik değişir fakat genellikle venöz kan tercih edilir. Numuneler uygun tüplere alnmalıdır. Günümüzde kan alma işleminin kolaylaştırması ve kanın dış yüzeyle temasının engellemesi nedeni ile vacutainer tüpler (vakumlu tüpler) tercih edilmektedir. Vacutainerli tüpler, tüpün hacmi kadar veya tap içindeki antikoagulantın etkisini gösterebileceği kadar kan alabilmesini sağlayacak şekilde vakumlanmıştır. Ayrıca serum ayrılması daha kısa zamanda ve daha net şekilde sağlayan, hemoliz riskini azaltan inert jeller tüplere ilave edilerek kullanılmaktadır. Tüp kapakları tüplerin fonksiyonları ve muhtevaları belirtmede ayrıcı olması nedeni ile farklı yapılmaktadır. Vakumlu tüplerdeki silikonize yapılar pıhtının tüp duvarına lezyonunu ve hemolizi azaltır.vakumsuz tüplere kan almada enjektörler kullanılır. Vakumlu tüplere kan almada ise atılabilir iğnesi bulunan holder kullanılır. Holderlerin ucuna iğne takılarak damara girilir, vacutainer tüp holderin içine iğnenin ters tarafına doğru bastırılır, damar dışına çıkan kan vakum boşalırken tüpe dolar. Bu sayede istenilen miktarda ve birden fazla tüpe kan numunesi alınabilir. Kanın etrafa kontaminasyonu ve kanla bulaşabilen hastalıklardan korunma sağlanır. Ayrıca kan alımı ve tüpe aktarım sırasında oluşabilecek hemoliz riski azalır. Kan numunesi alınmada önce şahıs dinlendirilmelidir. Şahıs oturur veya yatar pozisyonda 5 dakika tutulmalıdır. Vucut pozisyonu ve strese bağlı değişiklik bu sayede en aza indirilir. Venöz kanda hem büyük hemde yüzeye yakın olmasından dolayı kol median kübital ven tercih edilir. İ.V. uygulama yapılan kol, kan alma bölgesinde skar, enfeksiyon veya hematom mevcutiyeti, kanül veya arteriyo-venöz fistül bulunan bölge seçilmemelidir. Mastektomi yapılan kadında aym taraftaki koldan kan Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 5
7 alınmamaladar. İV uygulama yapılan damardan veya koldan kan alınmaz, mecburiyet durumunda almadan en az 3 dakika önce uygulama kesilmelidir. Kan alınacak bölgedeki dezenfeksiyon için genellikle %70.lik etil alkol veya izopropanol tercih edilir. Kan almada kullanılacak turnike 1 dakikadan fazla kolda tutulmamalıdır. 3 dakikadan fazla turnike kolda kalırsa(t.protein %5, demir %7, kolesterol %5, AST%9, bilirubin %8,5 ) artar, potasyum ise %6 azalır. Lütfen kanlanmzı holder ile alınız ve uygun iğne ucunu kullanız ve turnikeyi kan alnıcak yerin cm fisttine uygulayınız.. İğne koldan çekilmeden turnike çözülür, iğne koldan çekilirken deliğin üstü hafifçe steril bir pamukla kapatılır. İğne çıkar çıkmaz pamuğun üstüne darbe yapmaksızın sıkıca bastırılır, hematom oluşumunun önlenmesi ve damar duvatrının kapanmasına yardımcı olunması için deliğin üzerine birkaç dakika basılmalıdır. Çoğu hasta bunu kendisi yapabilir. Yeterli miktarda basınç olmazsa morarma olur. Sonrasında injeksiyon bandı ile aynı bölge kapatılır. Lütfen her hastaya injeksiyon band' veriniz veya yapıştirınız!!. Holderle kan almada izlenecek sıra ve yapılacak nazikçe tüpleri alt üst etme tekrarı:sarı veya mavi kapaklı biyokimya tüpü (5-6 kez), Mor kapaklı Hb A1c için EDTA' hemogram tüpü (8-10 kez). Örnek: Venöz Tam Kan Örnek Tüpü: jelli tüp Çalışma Zamanı: Aynı gün ÖRNEK ALMA, NAKİL VE KABUL-RET KRİTERLERİ BİYOKİMYA- HORMON TETKİKLERİ Ön Hazırlık: Biyokimya ve hormon tetkikleri için 8-1lik açlık kanı alınmalıdır. En ideal olanı 1lik açlıktan sonra alınan kandır. Sabah yine hiçbir şey yiyip içmeden hastaneye gelip kanını verilmelidir. Zorunlu olmadıkça ilaç alınmamalıdır. Sadece HbA1c için akşam dan sonra su hariç hiç bir şey yiyip içilmemelidir. Aşırı egzersizden kaçınılmalıdır. Hasta kan alımı öncesinde mümkünse 15 dk. rahat bir pozisyonda dinlenmelidir. Örnek Alınması: jelli tüplere kan alınır. Sadece HbA1c için mor kapaklı tüpe (EDTA lı) kan alınır. Biyokimya tetkikleri için venöz kan tercih edilir. Kan alma bölgesi alkolle silindikten sonra alkolün kuruması beklenmelidir, çünkü alkol kalıntıları hemolize neden olarak test sonuçlarının geçersiz olmasına yol açabilir. Turnike en fazla 30 saniye uygulanmalıdır. 3 dk dan sonra belirgin değişiklikler oluşmaya başlar. Vene girilmeden önce yumruk açılıp kapatılmamalıdır çünkü bu hareket plazmada bazı parametrelerin konsantrasyonlarının geçici artışına sebep olur (Potasyum, fosfat, laktat, iyonize Ca gibi). Test istemine gore doğru tüpler, uygun şekilde etiketlenmelidir Kabul ve Red Kriterleri: Laboratuvar Kabul birimince gelen tüm örnekler değerlendirilir ve aşağıda belirlenmiş olan Ret kriteri haricindeki örneklerin kabulü yapılır. Laboratuvar girişi yapılmamış veya yanlış istemler Etiketsiz ve uygun olarak etiketlenmemiş örnekler hemolizli ikterik ve lipemik örnekler Çalışılan günde alınmayan, çalışılan saatlerde laboratuvara ulaşmayan örnekler Uygun tüpe alınmayan ve yetersiz hacimdeki örnekler reddedilir Örnek transferi Hastalardan kan alındıktan sonra numune tüpleri dikkatlice personel tarafından laboratuvara ulaştırılmalıdır. Örneklerin bekleme süresinin uzamasıyla kan glukoz düzeyleri düşeceğinden dolayı kan alındıktan sonra en geç 1 saat içinde numunelerin biyokimya laboratuvarına ulaştırılması gerekir. Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 6
8 Sonuç verme süresi: Sonuçlar mesai bitimine kadar verilir. Hormon testleri için Saat 14:00 den sonra verilen örnek sonuçları ertesi gün verilir. Acil laboratuvar test sonuçları 1 saat içerisinde verilir. KOAGÜLASYON TESTLERİ (PT, APTT, ) Örnek: Venöz Tam Kan Örnek Tüpü: Mavi kapaklı (%3,2 lik Sodyum sitratlı) tüp Örnek Alınması: Örnekler venöz kandan, genel kan alım tekniklerine uyularak ve mutlaka mavi kapaklı (%3,2 lik Sodyum sitratlı) tüplere alınır. Tüplerin seviye çizgisine dikkat edilmeli, eksik veya fazla kan alınmamalıdır. Numune alındıktan sonra çalkalanmadan nazikçe birkaç kez alt üst edilmelidir. Test istemine göre doğru tüpler, uygun şekilde etiketlenmelidir. Örnek transferi: Hastalardan kan alındıktan sonra numune tüpleri dikkatlice pnömotik sistem kapsüllerine yerleştirilmeli ve kapsül içerisinde sabitlenmelidir. Taşıma normal şartlarda pnömotik sistemle yapılmalıdır. Pnömotik sistemde arıza oluşması durumunda kanlar personel tarafından laboratuvara ulaştırılmalıdır. Örnekler mutlaka kapağı kapalı olarak ve çalkalanmadan 1 saat içinde laboratuvara ulaştırılmalıdır, kesinlikle buzdolabına konmamalıdır. Örnekler ısı yalıtımlı özel taşıma çantaları ile laboratuvara ulaştırılmalıdır. Kabul ve Red Kriterleri: Bahsedilen şekilde alınmayan, yanlış tüpe alınan, eksik ya da fazla alınan örnekler kabul edilmez. Laboratuvara gelmeden önce buzdolabında bekletilen örnekler kabul edilmez. APTT tetkiki için hemolizli örnekler kabul edilmez. Laboratuvar girişi yapılmamış, etiketsiz materyaller işleme alınmaz. Çalışma ve sonuç verme süresi: Aynı gün çalışılır ve sonuçlar mesai bitimine kadar verilir. Acil laboratuvar test sonuçları 1 saat içerisinde verilir. HEMOGRAM (CBC TAM KAN SAYIM) ve SEDİMENTASYON TESTLERİ Örnek Venöz: Tam kan Örnek Tüpü: Mor kapaklı (Edtalı) tüp ve sedimentasyon için siyah kapaklı sedimentasyon tüpü. Örnek Alınması: Örnekler venöz kandan, genel kan alım tekniklerine uyularak ve mutlaka mor kapaklı (Edtalı) tüplere alınır.tüplerin seviye çizgisine dikkat edilmeli, eksik veya fazla kan alınmamalıdır. Örnek alındıktan sonra çalkalanmadan nazikçe birkaç kez altüst edilmelidir. Test istemine gore doğru tüpler, uygun şekilde etiketlenmelidir. Örnek transferi: Hastalardan kan alındıktan sonra numune tüpleri dikkatlice pnömotik sistem kapsüllerine yerleştirilmeli ve kapsül içerisinde sabitlenmelidir. Taşıma normal şartlarda pnömotik sistemle yapılmalıdır. Pnömotik sistemde arıza oluşması durumunda kanlar personel tarafından laboratuvara ulaştırılmalıdır. Örnekler mutlaka kapağı kapalı olarak ve çalkalanmadan 1 saat içinde laboratuvara ulaştırılmalıdır, kesinlikle buzdolabına konmamalıdır. Örnekler ısı yalıtımlı özel taşıma çantaları ile laboratuvara ulaştırılmalıdır. Kabul ve Red Kriterleri: Laboratuvar girişi yapılmamış veya yanlış istemler Etiketsiz ve uygun olarak etiketlenmemiş örnekler Pıhtılı örnekler Çalışılan günde alınmayan, çalışılan saatlerde laboratuvara ulaşmayan örnekler Uygun tüpe alınmayan ve yetersiz hacimdeki örnekler reddedilir Çalışma ve sonuç verme süresi: Aynı gün çalışılır ve sonuçlar mesai bitimine kadar verilir. Acil laboratuvar test sonuçları 1 saat içerisinde verilir. Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 7
9 Örnek Kabı: Non-steril kapaklı İdrar Bardağı TAM İDRAR TAHLİLİ (TİT) Örnek Alınması: Sabah ilk idrarı veya spot idrar (günün herhangi bir saatinde alınan idrar) verilmesi uygundur. Mümkün olduğu kadar sabah ilk idrarı tercih edilmelidir. Çünkü bu idrar mikroskobik analiz ve protein gibi maddeler bakımından daha konsantredir. Polikliniklerde TİT girişi yapılan ve barkodunu alan hasta biyokimya laboratuvarına gelerek idrar örneği için kap alır. Laboratuvar teknisyeni tarafından bu kaba hastanın barkodu yapıştırılır. Hasta örnek toplaması için gönderilir. Hasta ilgili bölgeyi iyice yıkar, kurular. Bir miktar idrarı tuvalete yapar, sonra orta idrarını kaba yapar ve son idrarını yine tuvalete yaparak kabı temiz bir şekilde laboratuvara getirir. Acil ve yataklı servislerde TİT girişi yapılan ve barkodunu alan hasta biyokimya laboratuvarına gelerek idrar örneği için vakumlu idrar kabı alır. Hasta örnek toplaması için gönderilir. Hasta ilgili bölgeyi iyice yıkar, kurular. Bir miktar idrarı tuvalete yapar, sonra orta idrarını kaba yapar ve son idrarını yine tuvalete yaparak kabı temiz bir şekilde laboratuvara getirir. Vakumlu idrar kabından vakumlu idrar tüpüne idrar çekilerek tüp üzerine laboratuvar teknisyeni tarafından barkod yapıştırılır. Transfer: Acil ve yataklı servislerden alınan numune tüpleri dikkatlice pnömotik sistem kapsüllerine yerleştirilmeli ve kapsül içinde sabitlenmelidir. Taşıma normal şartlarda pnömotik sistemle yapılmalıdır. Pnömotik sistemde arıza oluşması durumunda numuneler en geç 1 saat içinde mutlaka kapağı kapalı olarak ve çalkalanmadan laboratuvara ulaştırılmalıdır. Değerlendirme ve Red Kriterleri: Barkodsuz ve girişi yapılmadan gelen hastanın işlemi yapılmaz. Bahsedilen şekilde alınmayan ve herhangi bir şekilde uzun süre bekletilmiş idrar kabul edilmez. Menstrüasyon halindeyken gelen bayanların idrarı kabul edilmez. Ancak bu durum geçince aynı barkodla (hasta direkt laboratuvara gelerek) işlem yapılır. Çalışma ve sonuç verme süresi: Aynı gün çalışılır ve sonuçlar mesai bitimine kadar verilir GAİTADA GİZLİ KAN (GGK) Örnek Kabı: Plastik Kapaklı Örnek kabı Örnek Alınması Tetkik girişi yapılan poliklinik hastaları barkodunu aldıktan sonra laboratuvara yönlendirilmelidir. Burada hastanın barkodu örnek kabına yapıştırılır ve kap örnek toplanması için hastaya verilir. Transfer: Örnekler hasta tarafından bu kaba alınarak içinde temiz ve kapalı şekilde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Değerlendirme ve red kriterleri : Barkotsuz ve girişi yapılmadan gelen hastanın işlemi yapılmaz. Bahsedilen şekilde alınmayan veya gönderilmeyen materyaller kabul edilmez. Bayanlarda özellikte menstruasyonun ilk 3 gününde verilen örnekler kabul edilmez. Aktif kanayan hemoroidi olan hastaların verdiği örnekler kabul edilmez. Çalışma ve sonuç verme süresi: Aynı gün çalışılır ve sonuçlar mesai bitimine kadar verilir Çalışma Yöntemi: Kart test (Hb oksidasyonu ile renkli bileşik oluşması) Referans Aralık: Negatif Klinik Önemi: Gastrointestinal sistem kanamalarında pozitiftir. Not: Hasta gaitada gizli kan testi için örnek vermeden önce 3 gün boyunca et, sosis, yememesi söylenir. 3 günlük diyet bittikten sonra hastadan dışkı örneği alınır. Günde 250 mg dan fazla alınan askorbik asit (Vitamin C) yalancı pozitif sonuçlara yol açabilir. Ağızdan alınan aspirin, kortikosteroidler, rezerpin, fenilbutazon, indometasin, demir veya demir içeren ilaçlar hastalarda gastrointestinal tahrişe neden olabileceğinden dolayı yalancı pozitif test sonuçları verebilir. ÖRNEK ALMA, NAKİL VE KABUL-RET KRİTERLERİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR li kan örneği.(h) Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 8
10 Pıhtılı antiküoagülanlı örnek (p) Düz jelli tüp ve antikoagülanli tüplere, tüplerde belirlenen seviyenin altında ve üstünde örnek alınması Saat 16:30 dan sonra laboratuvara gönderilen Biyokimya, hormon, HbA1c parametre içermeyen örnek istekleri. Laboratuvarımız tarafından verilmemiş örnek kabı ve tüplerine alınmış örnekler. Uygun tüplere veya kaplara alınmamış örnekler. Örnek alımından sonra laboratuvarımıza 30 dakika içinde ulaştırılmamış veya uygun kap veya tüplere alınmamış örnekler. Ağzı açık transfer edilmiş örnekler. Aç karnına verilmesi gereken örneklerin tok karnına verilmiş olması.( örn.akş ) Başkasının yerine verilmeye çalışılan örnek. Barkodsuz ve yanlış barkod yapıştırma. ÖRNEKLERİN UYGUN ŞEKİLDE ALINMASI VE UYGUN ŞEKİLDE TRANSFERİ Örnek taşınması test kalitesi ile doğrudan alakalıdır. Örneğin şok (hızlı, sert) sallanmalar kırmızı hücrelerin parçalanmasına ve hemoglobinin seruma karışmasına neden olur. Bu da bütün testlerin sonuç kalitesini bozmaktadır. Örneklerin laboratuvara taşınmasında önemli olan diğer etken örneklerin bekleme süresidir. Örneklerin beklemesi ile kandaki maddeler bozulur, ölçülmesi gereken değerden daha düşük ölçülmesine neden olur. Örnek Transfer Şartları: Örnek alındığı anda, laboratuvara taşınırken ve analiz edileceği noktaya kadar, her aşamada uygun biçimde ve koşullarda korunmalıdır. Analizde kullanılacak serumun değişmeden kalacağı süre maruz kalınan sıcaklık ve bu sıcaklıkta bekleme süresine bağımlıdır. Tam kan, plazma veya serum türü analiz örneklerinin analize kadar farklı sıcaklıkta ortamlarda saklanması materyalde ciddi kayıplara yol açar. Bu nedenle alınan örneklerde bekleme süresinin en aza indirilmesi gerekir. Örneğin içinde tutulduğu kap veya tüp aşırı sıcağa, soğuğa veya güneş ışığına maruz kalsa dahi içindekiler bozulmayacak şekilde yapılandırılmalıdır. Bilirubin parçalanmayı önlemek için gün ışığından ve floresan ışıktan korunmalıdır. Örneklerin aşırı karıştırma veya çalkalanması denaturasyona neden olabilir. Örnek Transfer Süreleri: Bir örneğin alınmasından laboratuvara götürülmesine kadar geçen zaman birkaç dakika ile 7 arasında değişebilmektedir. Kan kullanılan biyokimyasal analizlerin olabildiğince erken yapılması gerekir. Zira kan hücreleri bekleme süresi içinde ortamdaki bazı maddeleri metabolize ederek tüketirken bazılarını da üretir. Örneğin kan glukozu hücreler tarafından metabolize edilerek yıkılır yani kan değeri düşer; hücrelerdeki elektrolitler plazmaya geçerek plazma değerlerinin yükselmesine neden olur. CO2 ise kandan uzaklaşır ve kan değeri düşer. Örneklerin Kırılması: Bir veya birden fazla örnek tüpü veya şişesinin taşınma sırasında kırılmaması için önlem alınmalıdır. Tek örnek tüpünü alacak şekilde koymak için kalın oluklu karton, fiber tahta veya strofordan yapılmış kutular kullanılabilir. Örneklerin tek tek taşınması için yastıklı bir taşıma zarfı yeterli koruma sağlayacaktır. Acil Testler: Test sonucunun doğruluğundan ödün vermemek için materyal ivedilikle laboratuvara ulaştırılmalı; laboratuvarda ayrı bir ekiple analiz edilmeli ve test sonucu laboratuvar tarafından ivedilikle otomasyon üzerinden klinisyene ulaştırılmalıdır. Taşıyıcı Personelin Güvenliği: Örnek taşınırken taşıyıcı olabilecek bütün tehlikelere karşı kendini korumalıdır. Bütün laboratuvar örnekleri potansiyel olarak enfekte kabul edilmelidir. Birçok hastalık etkeni vücut sıvıları ile bulaşır. Bu nedenle koruyucu eldiven kullanılmalıdır. Enfeksiyon ajanlarının yayılmasının önlenmesinde bir diğer kural el yıkamadır. Bulaşma tehlikesine karşı özellikle şüpheli durumlarda eller yıkanmalıdır. Laboratuvara örnek taşırken yiyecek yenmemeli, sıvı şeyler içilmemeli ve sigara içilmemelidir. Örnek taşıma kapları belli aralıkalarla dezenfektan solüsyonlarla temizlenmelidir. ÖRNEK ALMA YÖNTEMLERİ VE TAŞINMALARI Bulaşicı hastalıkların tanısı ve tedavisi, etken olan mikroorganizmanın tanımlanmasını gerektirir. Orneklerin alınması ve laboratuvara ulaştırılmasındaki yetersizlikler yanlış sonuçlara neden olduğu gibi hastanın uygun Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 9
11 olmayan tedavi alması ya da hastanın tedavisinin yetersizliği ile sonuçlanır. Bu nedenle uygun örnek alınmasındaki kurallarin bilinmesi gerekir. Kaynak ne olursa olsun, bütün örneklerin alınmasında bazı genel kurallar uygulanır. Bunlar: ÖRNEK TAŞIMA İŞLEMİ AŞAMALARI İşle ilgili eldiven kullanılmalıdır. Örneklerin size bulaşmasına izin vermeyiniz Alınan örnekleri ağzı kapalı olarak muhafaza ediniz ve taşıyınız Örneklere düşürme çarpma gibi sert muameleden kaçınılmalı Örnekler açıktan taşınmamalı, örnek taşıma çantası içinde taşınmalı Örnekler taşınırken ışıktan korunmalı Örnekleri sıcak ve soğuktan koruyunuz, serin ortamda taşınmalı Etiket ve etiket bilgileri eksik örnekleri taşınmamalı Örneklere hiçbir şeyin karışmasına izin verilmemeli Örneklerin içinde tutulduğu kap veya tüpün dışına çıkmasına izin vermeyiniz Örnekleri zamanında ilgili laboratuvara ulaştırılmalı Servis ve ünitelerden gelen kanlar ve diğer numuneler üzerine materyalin alındığı yerde barkod numarası, hasta adı soyadı istenene tetkikin yapıldığı laboratuvar adı kimlik tanımlayıcı bilgilerinin olduğu barkot yapıştırılmış olarak, Servislerden Biyokimya Laboratuvar Numuneleri Toplama, Taşıma ve Saklama Talimatına göre dökülmeyi, kırılmayı ve karışmayı önleyecek güvenlik önlemleri alınarak toplanır ve 30 dakika içinde laboratuvara ulaştırılarak laboratuvar görevlisine teslim edilir. ÖRNEK KAPLARININ UYGUN ŞEKİLDE ETİKETLENMESİ Laboratuvardan çıkan her analiz sonucunun niteliği tam bir işbirliğinin eseri olup duyarlı bir çalışma ister. Laboratuvarlarla ilgili hata kaynakları araştırıldığında hatanın %68 i analiz öncesi aşamada olduğu görülmüştür. Yetersiz örnek, yanlış örnek, yanlış etiket ve etiket bilgileri, yanlış örnek nakli bu evredeki hata kaynaklarından bazılarıdır. Hataların % 12 si analiz aşamasında yapılmaktadır. Analiz sonrası aşamada ise hataların % 20 si oluşmaktadır. Açıkça görüldüğü gibi yanlış bir test sonucunun oluşmasında analiz öncesi aşama en önemli hata kaynağıdır. Hastadan alınan numuneler istenilen tetkikin türüne göre uygun tüplere ve kaplara konularak barkod çıktısı tüpün ve kabın üzerine yapıştırılır.bu barkod Hastanın örneğinin görülmesini etkilemeyecek şekilde yapıştırılır. Örnek alımından sonra: Numuneleri ışığa maruz bırakmayımz, tüpleri dik bir şekilde taşıyınız, en geç 60 dakika içinde ve uygun santrüfüjleme ile santrüfiij ediniz, sanrtüfüjlenmiş numuneyi oda ısısında 8 saatten fazla tutmaymız (önerilen daha kısa süre). li, lipemik, ikterik, fazla bekletilen numuneler, yeterli seviyede alınmayan örnek ve antikuoagulanlı tüpe alınan pıhtılı örnekler laboratuvarda yanlış sonuçlara yol açar. Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 10
12 SONUÇ VERME SÜRELERİ(örneklerin laboratuvara kabulünden sonra) Biyokimya: Hemogram : 20 Dakika Hormon: 2 Saat Kart Testler : 45 Dakika Kuagülasyon : 45 Dakika Gaitada Gizli Kan: 30 dakika Hb A1c: 2 Saat Idrar Tetkiki: 30 dakika Gebelik Testi : 30 Dakika Sedimantasyon : Kan Grubu : 20 Dakika Rutin Tetkikler: 3 saat (Biyokimya.hormon.ASO, CRP, RP.TİT, HbA1c, GGK) Kurum Dışı Tetkikler: kurum Dışı 10 iş günü Teknik arızalardan dolayı sonuç verme sürelerinde değişiklik olabilir. FİZYOLOJİK FAKTÖRLER POSTİR: Yatar pozisyondan ayağa kalkmak veya dikilmekle ile kan hacmi %10 azahr. Bu azalış proteinsiz plazmanın damar dışına kaçması sonucu meydana gelir. Bu durumda özellikle enzimleri ve protein yapıdaki hormonları içeren tam protein konsantrasyonları, ilaçlar, kalsiyum ve bilirubin gibi kısmen proteinlere bağlanarak taşınan möleküllerin konsantrasyonu geçici olarak artar. Ayakta durma pozisyonunda veya yatar halden ayağa kalkmada katekolaminler, aldesteron, renin ve antidiüretik hormon salgısı uyarılır. Bu hormonlann kan konsantrasyonu birkaç kat artabilir. Glomerüler filtrasyon hızı ve idrar oluşumu azalir. İdrara çıkan sodyum,potasyum, HCO3 miktan azalır, idrar PH' sl azalır. Uzayan yatak istirahatlerinde protein miktan 0,5 gldl, albumin miktan 0,3 g/dl azalabilir. AST, ALT CK miktan düşer. Potasyum miktan 0,5 mmol/l kadar düşebilir. EGZERSIZ: Aktivitenin süresi ve şiddetine bağlıdır. Pirüvat, Laktat, AST, CK, Ürik asit transferinin serum miktan artar. On dakikalık ağır ekzersiz ile renin aktivite %400 artabilir. Kortizol, aldesteron, prolaktin ve katekolamin artar. Hematüri ve proteinüri oluşur. Atletler ve antremanlı sporcularda istirahat halinde bile üre, ürat, kreatin ve troksin seviyesi normal kişilerden yüksektir. Fiziksel ekzersiz ile HDL-K artar, Total ve LDL kolesterol azalır. Trigliserit seviyesi 20 mgldl azalabilir, fakat serbest yağ asitleri seviyesi artar. SİRKADİYEN RİTİMLER: o Bir çok maddenin vucut sıvılarındaki miktarı gün boyunca değişiklik gösterir. Postür, fiziksel aktivite, diyet, stres, gün ışığı, karanlık, uyku, uykusuzluk gibi faktörlere bağlı. o TSH seviyesi sabah arası en yüksek, arası en düşük seviyededir (fark yaklaşık %50), tiroksin seviyeside benzer durum gösterir. Glukoz tolerans testinde öğleden sonra kan glukoz düzeyi sabahtan yüksektir. demir düzeyi sabah ile öğleden sonrası arası %50 değişir. Potasyum seviyesi öğleden sonra sabaha göre 1 mmol/l düşebilir. o Uykunun ilk anlarmda GH en yüksek seviyededir. Insulin seviyesi sabahleyin günün geç saatlerine göre yüksektir. Kortizol düzeyi sabah 6-8 arası en yüksek seviyededir. Gece serum fosfat düzeyi gün içine oranları %30 yüksektir. Gece kreatinin klirensi %10 cıvarında azalır. Kalsiyum ve Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 11
13 magnezyumun itrahı gece en yüksekken sodyum ve potasyumun itrahı öğle saatlerinde en yüksek görülür. Not: Sabah 8 ve 14'de alınan kan örnekleri arasında total değişim(ast %25, ALT %56, ALP %20, LDH %16, kreatinin %14,5, kolesterol %14.8, Demir % 37, BUN %22,5, Ürik asid %11.5, fosfor %11, potasyum % 7, protein %5, albumin %5.5, total lipid % 25). SEYAHAT: Uçak seyahatlerinde glukokortikoidlere bağlı serum glukoz ve trigliserid seviyesi artar. Uun süreli seyahatlerde sıvı ve sodyum retansiyonu artar, üriner atılım 2 günde normale gelir. KÖRLÜK: Protein azalır. Kolesterol, bilirubin, kreatinin, artar. YİYECEK ETKİSİ: Yiyecekle en büyük artışlar glukoz, demir, total lipid ve alkalen fosfataz seviyelerinde meydana gelir. Yüksek yağ içeriği ALP aktivetisinde artışlar daha şiddetlidir. Proteinden zengin diyet alımıyla, fosfor ve üre seviyesi artar bu artış l kadar sürebilir. Karbohidrattan zengin diyetle genellikle glukoz artışı fazladır, fosfor düzeyi azalır. SPESİFİK YİYECEK VE İÇECEK ALIMI: KAFEİN: Kahve, çay ve kola gibi içeceklerde bulunur. Glukoz seviyesini artırır ve glukoz toleransı hafif bozulur. İki bardak kahve ile serbest yağ asidi %30 artar, total lipide artış daha azdır. Devamlı kafein alımında (haftalarca) serum kolesterolu hafif azalır, trigliserid artar. SİGARA: Nikotinin etkisi ile etki gösterir, içilen sigara ve inhale dumana göre değişir. Bir sigara içimi ile kan glukozu 10 dakika içinde 10 mg/dl artabilir ve 1 saat kadar sürebilir. GH seviyesi sigara içiminden sonra 30 dakika içinde 5 katına çıkabilir. Sigara içenlerde: Kolesterol, trigliserid, IgE seviyeleri yüksek, HDL-K, Ig A,G,M seviyeleri düşüktür. ALKOL: Alkolun laboratuar testleri üzerine etkisi alınan alkol miktarına ve alınma süresine bağlı değişir.akut alkol alımı erkekte testesteron seviyesinde keskin azalma yapar. Alkol GGT, kortizol, katekolaminleri, kolesterol ve trigliseridi artırır. İLAÇ KULLANIMI: IM uygulamalar CK ve LDH'ı artırır. Morfın ve meperidin, hepatik ve pankreatik enzimlerin serum seviyesini artırır, hatta AST seviyesi yüksek seviyeye ulaşır. Fenotin serum FSH, kalsiyum, bilirubin ve fosfor konsantrasyonunu azaltır, ALP, GGT ve ALT' yi artırır bir çok ilacın bir çok test üzerine etkisi vardır. BAZI TIBBI DURUMLAR:GH'da uyarılır) görülür. Ateş serum fosfat ve demir düzeyini düşürür. ŞOK VE TRAVMA: Cerrahi stres plazma T3 seviyesini %50'ye yakın azaltabilir. Şokta glukoz seviyesi artar ve glukoz toleransı bozulur. Ameliyat sonrası (CK %76, AST %50, LDH%20) artar. Travmaya bağlı fibrinojen seviyeleri ilk birkaç gün 2-3 kat artabilir. Üre konsantrasyonuda artar. KONTROL EDİLEMEYEN BİYOLOJİK FAKTÖRLER: GENETİK: Kan gruplar ile kolesterol ve ALP arasında sıkı bir ilişki vardır. Laboratuar testlerinin referans değerleri populasyonlarda değişiktir. Gerçek referans değerler analizin yapıldığı bölge ve populasyona göre değişkendir. Bölgemize ve ülkemize ait çok fazla referans değer bulunmamaktadır. Kullandığımız referans değerlerin çoğu farklı ülkelere veya populasyonlara aittir. CİNSİYET: Pubertaya kadar laboratuvar test değerlerinde erkek ve dişi cinsler arasında belirgin bir fark yoktur. Pubertadan sonra kas kitlesi ile ilişkili erkekte AST, ALT, ALP, CK değerleri daha yüksektir. Menopozdan sonra kadınlarda ALP değerleri kadınlarda daha yüksektir ve maksimuma ulaşır. Erkekte üre, albumin,kolesterol, kalsiyum,bilirubin, Doğurganlık dönemi boyunca kadınlarda demir değeri daha düşüktür. YAŞ: Yaşın etkisi genellikle 4 gruba ayrılır. Yeni doğanda CK, GGT, AST, ALT, Ca, Cl, K, Na ve bilirubin seviyeleri yüksek, üre seviyesi düşüktür. Sağlıklı yeni doğanlarda tiroid hormonları hamile kadınlara benzer yüksektir. Doğumdan sonra TSH sekresyonu uyarılmasıyla daha da artar. Bu fizyolojik hipertiroidizm bir yaşına doğru normale döner. Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 12
14 Plazma protein seviyesi doğumdan sonra artmaya başlar 10 yaş civarmda erişkin değere ulaşir. Doğumdan sonra ALP aktivitesi yükselir çocukluk döneminde azalır, puberta öncesi artmaya başlar. Erişkin döneminde protein, albümin, Ca hafıfçe azalır. 20 yaştan sonra fosfor seviyesi anlamlı azalır, fakat menopozdan sonra kadınlarda artar. Ürat miktarı erkeklerde 20 yaş cıvarı, kadınlarda orta yaş cıvarı zirve yapar. Erişkinlerde bir çok enzim seviyesi puberta döneminden daha düşüktür. Glikoz tolerans testi her 10 yıl için yaklaşık 8 mg/dl yükselir. 40 yaş sonrası' kreatinin klirensi % 50 kadar düşebilir. 40 yaş üstünde T3, T4, PTH seviyeleri düşer. Erkekte 50 yaş sonrası testeron düşer, kadınlarda FSH artar. IRK: Birçok serum bileşeni ırklar arasında fark gösterir(ör: siyahlarda CK, LDH aktivitesi beyazlardan fazladır) ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN ETKİSİ: MEVSİMSEL ETKİLER: Mevsimsel etkiler genellikle sıcaklık değişrneleri, değişen diyet alışkanlığı, fıziksel aktivite gibi unsurlara bağlıdır. OBESİTENİN ETKİSİ: Glukoz toleransı bozulur, ürat, glukoz, Ca, kreatinin, total protein, fosfat, AST, LDH, seviyesi artar ve demir azalır. VEJETERYANLIK: LDL-K, total protein, albumin, tire, Vit. B12 ve enzim aktiviteleri düşer, bilirubin seviyesi artar. ORUÇ: Fizyolojik açlık değil doğal perhizden ibaret olduğu, kan proteininde ve glukoz hafif bir azalış olduğu biyokimyasal parametrelerle gösterilmiştir. Keton cisimleri görülmemiştir. HAMİLELİĞİN ETKİSİ: gebeliğin ci haftasından sonra azalmaya başlamasına rağmen tüm gebelik boyunca kanda ve idrarda tesbit edilir. artar. Gebelikte kreatinin, PTH, Ca yükselir. LH ve FSH miktarı ölçülemeyecek kadar düşebilir. Total T3 ve T4 % 50 artarken, FT3 ve FT4 değişmez. VÜCUT SIVILARI: Bu örneklerin başlıcaları, beyin-omurilik sıvısı (BOS) ve plevra sıvısıdır. Omek, iğne aspirasyonu ile alınir. Örnek alinacak bölgede önce deri temizliği yapılır ve aspirasyon iğnesi ile vücut boşluğuna girilir. İğne içerisine sıvı çekilir. Örnek en kisa sürede laboratuara ulaştırılır. BOS soğukta değil, oda ısısında bekletilir. Örnek geri çevirme nedeni: Steril koşullarda alınmayan örnekler çalışmaya alınmazlar. DIŞKIDA GİZLİ KAN BAKILMASI: Çalışma zamanı: Her gün. Örnek kabul süresi: Örnek türü: Dışkı Örnek kabı: kapaklı gaita kabı Hastanın hazırlanması: Hastaya iki gün et içermeyen diyet uygulanmalıdır. Ayrıca demir içeren ilaç kullanmamalıdır. Örnek alındıktan sonra 30 dk içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Örnek geri çevirme nedeni: Dernir ilacı kullammı, 30 dakikayı geçen dışkı örneği. Olağan aralığı: Negatif LABORATUAR KRİTİK DEĞERLERİ Sodyumun 128'in ALTINDA, 160'in ÜZERİNDE olması. (Dializ hastaları dışında). Potasyumun 2,8'in ALTINDA, 6,2'nin ÜZERİNDE olmasl.(dializ hastaları dışında). Glukozun 40'm ALTINDA, 450'nin ÜZERİNDE olması. Kreatininin 2'in ÜZERİNDE olması (Dializ hastaları dışında) ÜRE'nin 4'in ALTINDA, 170'in ÜZERİNDE olması. (Dializ hastaları dışında) Kalsiyumun 6'nin ALTINDA, 13'ün UZERINDE olması T.Bilirubinin 20'nin ÜZERİNDE olması. Çocuk idrarında Glukoz görülmesi Sonuçları değiştirebilecek ve dolayısı ile Laboratuarca örnek reddine neden olacak genel şartlar Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 13
15 PANİK DEĞER LİSTESİ BİYOKİMYA Alt kritik değer Üst kritik değer Glukoz < 40 mg/dl > 450 mg/dl Glukoz (yenidoğan) < 35 mg/dl > 200 mg/dl Üre - > 100 mg/dl Kreatinin - > 5 mg/dl ( çocuk- > 3 mg/dl) CK - > 500 U/l CK-MB - > 25 U/l ALT- AST - > 800 U/l Total Bilirubin(yenidoğan) > 15 mg/dl Kalsiyum(Ca) < 6,5 mg/dl > 13 mg/dl Magnezyum(Mg) < 1 mg/dl > 4.5 mg/dl Fosfor(P) < 1 mg/dl > 10 mg/dl Sodyum(Na) < 125 meq/l >160 meq/l Potasyum(K) < 3 meq/l > 6,5 meq/l Potasyum(K)(yenidoğan) < 2.5 meq/l > 7 meq/l Klor (Cl) < 80 meq/l >120 meq/l Amilaz > 200 U/l Glukoz (İdrar) - Kuvvetli pozitif Keton (İdrar) - Kuvvetli pozitif Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 14
16 YETİŞKİNLERDE BİYOKİMYASAL TESTLER Alt kritik değer Üst kritik değer Glukoz < 40 mg/dl > 450 mg/dl Kalsiyum < 6 mg/dl > 13 mg/dl Klorür < 80 mmol/l > 120 mmol/l Kreatinin > 5,0 mg/dl Magnezyum < 1.0 mg/dl > 4,7mg/dL Fosfor < 1 mg/dl > 8,9 mg/dl CK-MB >150 U/L Potasyum < 2.8 mmol/l > 6.2 mmol/l Sodyum < 120 mmol/l > 160 mmol/l Amilaz >800 U/L Üre > 250mg/dL Ürik asid > 14 mg/dl HEMATOLOJİ Alt kritik değer Üst kritik değer Lökosit(WBC) < 1500 /mm 3 > 30,000 /mm 3 Hematokrit < % 20 >% 60 Hematokrit (yenidoğan) < % 33 >% 60 Hemoglobin < 7 g/dl >20 g/dl Hemoglobin (yenidoğan) < 9,5 g/dl >22 g/dl PT - > 30 sn aptt - > 78 sn Platelet <30,000 /mm 3 > 1,000,000 /mm 3 Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 15
17 HO RM ON Platelet (çocuk) <20,000 /mm 3 > 1,000,000 /mm 3 SEROLOJİ - KÜLTÜR Cross-match Anti HCV Anti HIV Anti HAV IgM RPR ARB boyama veya kültür Dışkı kültürü Uyumsuz Pozitif Pozitif Pozitif Pozitif Pozitif Samonella veya Shigella pozitif Üst kritik değer Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 16
18 TSH >100 U/ml FT4 >4.5 ng/dl LABORATUAR TEST LİSTESİ Test adı Çalışma zamanı Numune türü Numune kabı Aptt Her gün Sitratlı plazma Mavi kapaklı ALBUMİN Her gün sakıncalı AFP Perşembe(kan alma günü) ALP Her gün ALT Her gün AMİLAZ Her gün ASO Her gün AST Her gün B-HCG Her gün TOTAL BİLİRUBİN Her gün Hasta ön hazırlığı,örnek alımı veya transfer ile ilgili kurallar Uzamış turnike uygulaması Cuma günü Numune hast. ne gider Numune kabul etmeme nedenleri Pıhtılı, hemolizli,heparinli numune ayrılmadan beklemiş kan, hemoliz Aşırı hemoliz, lipemi ayrılmadan beklemiş kan, hemoliz Sonuç verme süresi 45 dakika 10 iş günü sonra Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 17
19 DİREKT BİLİRUBİN B 12 VİTAMİNİ BRUSELLA(rose bengal) CA-125 CA-15-3 CA-19-9 Her gün Her gün Her gün Perşembe (kan alma günü) Perşembe(kan alma günü) Perşembe (kan alma günü) 10 Saat sabah açlığı Cuma günü Sivas Devlet Hastanesi Cuma günü Sivas Devlet Hastanesi Cuma günü Sivas Devlet Hastanesi ayrılmadan beklemiş kan, hemoliz 30 dakika 10 iş günü sonra 10 iş günü sonra 10 iş günü sonra CRP Her gün DEMİR Her gün DEMİR BAĞLAMA Her gün ESTRADİOL Her gün FERRİTİN Her gün FOLİK ASİT Her gün FSH Her gün FOSFOR Her gün Uzamış turnike uygulaması sakıncalı Uzamış turnike uygulaması sakıncalı 10 Saat sabah açlığı GGT Her gün GAİTADA GİZLİ KAN Her gün Gaita Gaita kabı 30 dakika GLİKO Hb (HbA1c) Her gün Tam kan GEBELİK TESTİ (İDRAR) Mor kapaklı Her gün idrar İdrar kabı GLUKOZ(açlık) Her gün GLUKOZ(tokluk) Her gün Pıhtılı numune, yanlış tüpe kan alma ayrılmadan 8 Saat sabah açlığı beklemiş kan, hemoliz ayrılmadan Yemek yedikten 2 beklemiş kan, hemoliz sa. sonra Hemogram Her gün plazma Mor kapaklı Pıhtılı numune HDL-C Her gün 2 'Lİ -3 'LÜ TARAMA İLAÇ DÜZEYİ(VALPROİK ASİD,KARBAMAZEPİ N,FENİTOİN) Perşembe(kan alma günü) Perşembe(kan alma günü) Uzamış turnike uygulaması sakıncalı Cuma günü Sivas Devlet Hastanesi Cuma günü Sivas Numune Hast.ne gider Uygun olmayan tüp ilgili gebelik haftası dışı,lipemi KAN GRUBU Her gün Tam kan Mor kapaklı Pıhtılı numune KALSİYUM Her gün KART TESTLER (VDRL,HBSAG,ANTİ HCV,ANTİHIV) Her gün KLOR Her gün TOTAL KOLESTEROL Her gün KREATİN KİNAZ Her gün Uzamış turnike uygulaması sakıncalı Aşırı hemoliz, uygun olmayan tüp 30 dakika 20 dakika 10 iş günü sonra 10 iş günü sonra 20 dakika 45 dakika Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 18
20 CK-MB Her gün KREATİNİN Her gün LDH Her gün LDL-KOLESTEROL Her gün LÜTEİN YAPICI HORMON (LH) Her gün MAGNEZYUM Her gün OGTT 50 GR Her gün ayrılmadan beklemiş kan, hemoliz Kırmızı kapaklı Uzamış turnike sakıncalı,10 Saatlik sabah açlığı gerekir OGTT 75 gr Her gün 3 gün diyet uygulamalı(en az 150 gr/gün karbohidrat içeren) OGTT 100 gr Her gün,lipemi, ikter PTH Her gün POTASYUM Her gün Cuma günü Sivas Devlet Hastanesi Uzamış turnike uygulaması sakıncalı Numunenin 1 h'ten fazla oda ısısında beklemesi 10 iş günü 1.5 saat PROGESTERON Her gün PROLAKTİN Her gün PSA(total/free) Her gün PTZ Ko Her gün Sitratlı plazma Mavi kapaklı SERBEST T3 Her gün SERBEST T4 Her gün SODYUM Her gün TAM İDRAR TAHLİLİ (TİT) TOTAL TESTOSTERON Sabah kan alınmalı Rectal tuşe, sonda sonrası 7 beklemek gerekir Her gün Spot idrar İdrar kabı Her gün TSH Her gün TOTAL PROTEİN Her gün Pıhtılı, hemolizli,heparinli numune, uygun olmayan kan antikoagülanı oranı Numunenin mens döneminde verilmesi uzun süre beklemesi, kirli kapta getirilmesi Diürnal ritmi vardır. Sabah 7 max min düzeydedir Diürnal ritmi vardır. Saat 2-4 max min düzeydedir Uzamış turnike ayrılmadan uygulaması beklemiş kan, hemoliz 45 dakika 30 dakika Doküman No :BİY.RH.02- Yayın Tarihi : Revizyon No : 01 - Revizyon Tarihi: Sayfa No : 19
Giresun Prof. Dr. A. İlhan Özdemir Devlet Hastanesi
Sayfa No 1 /7 A. AMAÇ: Prof. Dr. İlhan Özdemir Acil Laboratuarında; örneklerin çalışılma zamanı, örnek türü, ön hazırlık işlemleri, örnek alım kuralları, örnek kabul ve ret kriterlerini, örneklerin transferini,
DetaylıGiresun Prof. Dr. A. İlhan Özdemir Devlet Hastanesi
Giresun rof. Dr. A. İlhan Özdemir TET REHBERİ Revizyon Tarihi -- ayfa No 1 /9 A. AMAÇ:rof. Dr. İlhan Özdemir Biyokimya Laboratuvarında; örneklerin çalışılma zamanı, örnek türü, ön hazırlık işlemleri, örnek
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Yeterlilik Testleri Sağlayıcısı Adresi : Maslak Mah. AOS 55. Sokak 42 Maslak No:2A Daire: 231 (A9/07) Sarıyer 34398 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0 212 241 26 53 Faks
DetaylıKAN ALMA TALİMATI REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Yrd. Doç. Dr. Kaya Süer, Dilek Baytaş Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5 1. AMAÇ
DetaylıLABORATUVARDA HATA KAYNAKLARI
LABORATUVARDA HATA KAYNAKLARI Prof. Dr. Melahat DİRİCAN Tıbbi kararların % 60-80 i laboratuvar verileri ile alınmakta Hatalı sonuçlar tıbbi hatanın en önemli nedenlerinden biridir. Olguların % 25 de hatalı
DetaylıBİYOKİMYA LABORATUVARI ÇALIŞMA PROSEDÜRÜ
KOD:BİY.PR.01 YAYIN TRH:MART 2005 REV TRH:EYLÜL 2012 REV NO:04 SAYFA NO: 1 / 5 1-AMAÇ: Biyokimya Laboratuvarında yürütülen faaliyetleri tanımlamak. 2-KAPSAM: Bu talimat, Biyokimya Laboratuvarını kapsar
Detaylı3. Açlık Durumu: Genellikle laboratuar testleri için 10-12 saat açlık süresi istenir. Bu sürenin 16 saatten uzun olması tercih edilmez.
LABORATUAR TESTLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: Klinik laboratuarlar sağlık hizmetlerinin sunumunda önemli bileşenlerden biridir. Klinik laboratuarların başlıca fonksiyonu klinisyenlere hastaların teşhis, tedavi
DetaylıGAZİANTEP İL HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI TEST REHBERİ
GAZİANTEP İL HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI TEST REHBERİ 0 1 Test Adı Endikasyon Çalışma Yöntemi Numunenin alınacağı tüp Glukoz Diabetes mellitus (tarama, tedavi) Üre Böbrek yetmezliği Kreatinin Böbrek yetmezliği
DetaylıNUMUNELERİN SAKLANMA KRİTERLERİ TALİMATI
Dok No: BİY.TL.23 Yayın Tarihi: NİSAN 2013 Rev.Tar/No: -/0 Sayfa No: 1 / 11 01 AMAÇ : Biyokimya Laboratuvarının ulusal ve uluslararası standartlara, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak, düzenli, hızlı
DetaylıLABORATUVAR NUMUNE KABUL RED KRİTERLERİ LİSTESİ
Hazırlayan Laboratuvar Sorumlusu LABORATUVAR KABUL LİSTESİ İnceleyen Kalite Yönetim Direktörü Sayfa No: 19/1 Onaylayan Başhekim TEST ADI KABI AKŞ(Açlık Kan Şekeri) Serum Sarı tüp 5 cc 25 C de 4-8 Cde 1saat
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ BİYOKİMYA LABORATUVARI TEST REHBERİ
Doküman Kodu: SEAH.BİY.RH.001 Yayın Tarihi: 19.11.2012 Revizyon No: 02 Revizyon Tarihi: 26.06.2014 Sayfa No: 1 / 40 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ BİYOKİMYA LABORATUVARI TEST REHBERİ
DetaylıLABORATUVAR HATALARININ BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU (%70) PREANALİTİK (NUMUNELERİN LABORATUVARA ULAŞMADAN ÖNCEKİ SÜREÇ) KAYNAKLIDIR.
LABORATUVAR HATALARININ BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU (%70) PREANALİTİK (NUMUNELERİN LABORATUVARA ULAŞMADAN ÖNCEKİ SÜREÇ) KAYNAKLIDIR. AŞAĞIDAKİ YÖNERGELERE UYULDUĞU TAKDİRDE BU HATALAR EN AZA İNECEKTİR. 1 Laboratuvarımızda
DetaylıÖRNEK KABUL VE SONUÇ VERME GÜNÜ LİSTESİ. ÖRNEK KABUL GÜN ve SAATİ
TEST ADI ÖRNEK KABUL GÜN ve SAATİ SONUÇ VERME GÜN ve SAATİ RUTİN BİYOKİMYASAL ANALİZLER Glukoz, BUN, Kreatinin, Ürik Asit, AST, ALT, CK, LDH, ALP, GGT, Lipid Profili, Total Protein, Albümin, Total Bilirubin,
DetaylıKODU:BL.PR.01 YAYINLANMA TARİHİ:12.11.2015 REVİZYON TARİHİ: REVİZYON NO:00 SAYFA SAYISI:05
BİYOKİMYA LABORATUVARI İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ KODU:BL.PR.01 YAYINLANMA TARİHİ:12.11.2015 REVİZYON TARİHİ: REVİZYON NO:00 SAYFA SAYISI:05 1.0 AMAÇ: Mesai saatleri içinde ve mesai saatleri dışında Biyokimya Laboratuarlarında
DetaylıREVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Yrd. Doç. Dr. Murat Uncu, Adem Aköl Sinan Özyavaş Hasta Değerlendirme Kurulu Kalite Konseyi Başkanı Kalite Koordinatörü
DetaylıBİYOKİMYA LABORATUVARI TEST REHBERİ
BİYOKİMYA LABORATUVARI TEST REHBERİ BL.RH.01 Nisan-2013 01 Kasım-2014 1/18 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2 2. Laboratuvar Numune ve Sonuç Verme İş Akış Şeması 3 3. Test Girişi 4 4. Laboratuvarda Çalışılan Testler
DetaylıLABORATUVAR TEST SONUÇLARI PANİK DEĞERLER TALİMATI
Dok No:BİY.TL.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 1 / 5 1.0 AMAÇ: Laboratuvarda tespit edilen ve hemen müdahale edilmesi gereken test değerlerinin ilgili hekime acil olarak bildirilmesini
DetaylıPREANALİTİK DEĞİŞKENLER. MediOS 2017
PREANALİTİK DEĞİŞKENLER MediOS 2017 Laboratuvar testleriyle elde edilen sonuçların hastada gerçek değerler olduğuna inanılır. Ancak birçok faktör bir örnekteki bir veya daha fazla madde ile ilgili analiz
DetaylıT.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Sayı : 95966346././2014 Konu : Gözetimli Hizmet Laboratuvarları Hakkında
Konu : Gözetimli Hizmet Laboratuvarları Hakkında Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği 09.10.2013 tarih ve 28790 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Mezkûr yönetmeliğin "Tıbbi laboratuvarların
DetaylıÇALIŞMA GÜNLERİ saat. Mesai saatleri içinde saat saat saat. Mesai saatleri içinde
TEST ADI ÇALIŞILAN LABORATUVAR ADI ÖRNEK TÜRÜ / ALINACAĞI TÜP BİM KODU SUT KODU ÇALIŞMA GÜNLERİ örnek TRANSFER BİLGİSİ SONUÇ VERME ZAMANI AKTİVE PROTEİN C REZİSTANSI Plazma/Mavi kapaklı 300546 904280 15
DetaylıKırmızı/sarı kapaklı jelli serum tüpü
LABORATUVAR HATALARININ BÜYÜK BİR ÇOĞUNLUĞU (%60-70) PREANALİTİK (NUMUNELERİN LABORATUVARA ULAŞMADAN ÖNCEKİ SÜREÇ) KAYNAKLIDIR. AŞAĞIDAKİ YÖNERGELERE UYULDUĞU TAKDİRDE BU HATALAR EN AZA İNECEKTİR. Laboratuvarımızda
DetaylıKADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM HASTANESİ LABORATUVAR TEST REHBERİ 2013. Doküman No: BİY.RH.02 Yay. Tarihi NİSAN 2013 Rev.
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM HASTANESİ LABORATUVAR TEST REHBERİ 2013 Doküman No: BİY.RH.02 Yay. Tarihi NİSAN 2013 Rev. Tarih/No:-/0 1 GİRİŞ Tanı ve tedavinin takibinde laboratuvarlar önemli bir konumda
DetaylıİÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOKİMYA LABORATUVARI İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ
Sayfa No : 1 / 5 1. Amaç İÜ Onkoloji Enstitüsü Tıbbi Biyokimya Laboratuvarı nda sunulan laboratuvar hizmetlerinin; hizmet verdiği hasta popülasyonu, klinik ve polikliniklerin gereksinimleri doğrultusunda
DetaylıAKILICI LABORATUVAR KULLANIMI TEST İSTEM PROSEDÜRÜ
DOKUMAN BL.PR. 03 İLK YAYIN 16.11.2018 SAYFA 1/ 7 Revizyon Nedeni: 1. Amaç 1.1. Prosedürün amacı, sağlık hizmet sunucularında, hastaya doğru tanı konulmasını sağlamak ve test sonuçlarının klinik yararlılığını
DetaylıKBUDEK 2015 PROGRAMLARI
Değerli KBUDEK Katılımcısı; Ülkemizde ulusal bir kalite kontrol programının eksikliğini gidermek üzere 2005 yılında kurulan programımız her geçen gün artan panelleri ile hizmetlerini sürdürmektedir. KBUDEK,
DetaylıBİYOKİMYA LABORATUVARI TEST REHBERİ KODU:BİY.RH.01 YAYIN TARİHİ:03.04.2013 REVİZYON TARİHİ:10.07.2013
REVİZYON NO:01 SAYFA NO: 1 / 19 ÖNSÖZ Hastanelerde Laboratuvar hizmetlerinde yaşanan sorunların önemli bir kısmı Laboratuvar işleyişinin hasta ve personel tarafından yeterince bilinmemesi ve iletişim eksikliğinden
DetaylıMERSĠN MERKEZ LABORATUVARI
MERSĠN MERKEZ LABORATUVARI Mersin Sağlık Müdürlüğü Merkez Laboratuvarı Mersin Devlet Hastanesi bahçesinde hizmet vermekte olup; Mersin Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi, Mersin Devlet Hastanesi ve Toros Devlet
Detaylı2. Kapsam 2.1. Sağlık hizmet sunucularındaki acil ve yoğun bakım üniteleri dışındaki birimlerden istenen test istemlerini kapsar.
AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI AKILCI TEST İSTEMİ PROSEDÜRÜ 1. Amaç 1.1. Prosedürün amacı, sağlık hizmet sunucularında, hastaya doğru tanı konulmasını sağlamak ve test sonuçlarının klinik yararlılığını arttırmak
DetaylıKAN ALMA 30.12.2014. Kan Alma. 10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği
10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 16.Hafta ( 29.12-02.01 / 01 / 2015 ) 1.) KAN ALMA 2.)VENÖZ KAN ALMA TEKNİĞİ Slayt No : 26 KAN ALMA ;.Tanı için gerekli mikrobiyolojik ve biyokimyasal incelemeleri yapmak,,.tedavi
DetaylıKLİNİK BİYOKİMYA UZMANLARI DERNEĞİ EKSTERNAL KALİTE KONTROL PROGRAMI KBUDEK 2019 PROGRAMLARI
Değerli Laboratuvar Sorumlusu Ülkemizde Ulusal bir kalite kontrol programının eksikliğini gidermek üzere 2005 yılında kurulan KBUDEK 2014 yılından itibaren Uluslararası bir nitelik kazanmıştır. 2017 yılında
DetaylıÖRNEK KABUL VE SONUÇ VERME GÜNÜ LİSTESİ. ÖRNEK KABUL GÜN ve SAATİ
TEST ADI ÖRNEK KABUL GÜN ve SAATİ SONUÇ VERME GÜN ve SAATİ RUTİN BİYOKİMYASAL ANALİZLER Glukoz, BUN, Kreatinin, Ürik Asit, AST, ALT, CK, LDH, ALP, GGT, Lipid Profili, Total Protein, Albümin, Total Bilirubin,
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI
BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI Doç. Dr. Ayşe Palanduz Aile Hekimliği Anabilim Dalı DERS PLANI TARİH DERS 07.09.2015 Sağlık Hizmetlerinin Basamaklandırılması ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri
DetaylıREVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hemşirelik Protokolleri Adem Aköl Sinan Özyavaş Hazırlama Komitesi Kalite Konseyi Başkanı Kalite Koordinatörü 1/5
DetaylıKLİNİK BİYOKİMYA UZMANLARI DERNEĞİ EKSTERNAL KALİTE KONTROL PROGRAMI KBUDEK 2018 PROGRAMLARI
Değerli Laboratuvar Sorumlusu Ülkemizde Ulusal bir kalite kontrol programının eksikliğini gidermek üzere 2005 yılında kurulan KBUDEK 2014 yılından itibaren Uluslararası bir nitelik kazanmıştır. 2017 yılında
DetaylıNUMUNE ALINIRKEN YAPILABİLEN HATALAR. Yrd. Doç. Dr. Funda BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO
NUMUNE ALINIRKEN YAPILABİLEN HATALAR Yrd. Doç. Dr. Funda BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO 1-KİRLİ MALZEME KULLANILMASI Dispozıbl malzeme kullanılmayan klinik ve laboratuvarlarda enjektör,iğne ve tüplerin
DetaylıBİYOKİMYA LABORATUVARI İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ
Dok No:BİY.PR.01 Yayın Tarihi:HAZİRAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 1 / 8 1.0 AMAÇ: Biyokimya Laboratuvarının ulusal ve uluslararası standartlara, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak, düzenli, hızlı ve
DetaylıKronik böbrek yetmezliğine sahip olan her hasta böbrek nakli için aday olabilmektedir.
Kimler Böbrek Naklinden Yarar Sağlayabilir? Böbrek nakli kimlere yapılabilir? Kronik böbrek yetmezliğine sahip olan her hasta böbrek nakli için aday olabilmektedir. İlerlemiş böbrek yetmezliğinin en sık
DetaylıKLİNİK BİYOKİMYA UZMANLARI DERNEĞİ EKSTERNAL KALİTE KONTROL PROGRAMI KBUDEK 2018 PROGRAMLARI
Değerli Laboratuvar Sorumlusu Ülkemizde Ulusal bir kalite kontrol programının eksikliğini gidermek üzere 2005 yılında kurulan KBUDEK 2014 yılından itibaren Uluslararası bir nitelik kazanmıştır. 2017 yılında
DetaylıLABPT KALİTE KONTROL GENEL BİLGİLER VE 2015 YILI TAKVİMİ
LABPT P R O G R A M I GENEL BİLGİLER VE 2015 YILI TAKVİMİ LABPT PROGRAMI GENEL BİLGİLER VE 2015 YILI TAKVİMİ Merhaba, LabPT Kalite Kontrol Programı 2015 yılı programı ile karşınızdayız. Laboratuvarlar
DetaylıLABPT KALİTE KONTROL PROGRAMI
2012 Merhaba, LabPT Kalite Kontrol Programı 2012 yılı programı ile karşınızdayız. Laboratuvarlar arası harmonizasyonun arttırılması ve klinik laboratuvarcılık konusunda ülkemizde eksikliği hissedilen,
DetaylıYENİ DİYABET CHECK UP
YENİ DİYABET CHECK UP Toplumda giderek artan sıklıkta görülmeye başlanan ve başlangıç yaşı genç yaşlara doğru kayan şeker hastalığının erken teşhisi için bir Check Up programı hazırladık. Diyabet Check
DetaylıTALİMAT ÇALIŞILAN TESTLER VE ÇALIŞMA SÜRELERİ TALİMATI
DOKÜMAN NO: BĠY TL 002 YAYIN TARĠHĠ: 10.10.2011 REV. TAR./REV. NO: 10.12.2014/02 Sayfa 1 / 5 AMAÇ: Merkez laboratuarında çalıģılan testlerin çalıģılma sürecine yönelik yazılı düzenleme oluģturmaktır. KAPSAM:
DetaylıDüzen Laboratuvarlar Grubu
PROGRAMIN AMACI Katılımcı laboratuvarlar arasında test sonuçları açısından Gerçek/doğruluk (Trueness/Accuracy) ve Kesinlik (Precision) ile Sonuçların RA verilerine göre değerlendirilmesi yani daha fazla
DetaylıKBUDEK 2016 PROGRAMLARI
Değerli KBUDEK Katılımcısı; Ülkemizde ulusal bir kalite kontrol programının eksikliğini gidermek üzere 2005 yılında kurulan programımız her geçen gün artan panelleri ile hizmetlerini sürdürmektedir. KBUDEK,
DetaylıKAN NUMUNELERİNİN ALINIŞI. Dr. Duran Karabel
KAN NUMUNELERİNİN ALINIŞI Dr. Duran Karabel 1 Kan numuneleri (örnekleri) Tam kan (total kan): Serum veya plazması ayrılmamış kandır. Kan sayımı (hemogram) ve eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) tayini,
DetaylıLABPT KALİTE KONTROL GENEL BİLGİLER VE 2014 YILI TAKVİMİ
LABPT P R O G R A M I GENEL BİLGİLER VE 2014 YILI TAKVİMİ LABPT PROGRAMI GENEL BİLGİLER VE 2014 YILI TAKVİMİ Merhaba, LabPT Kalite Kontrol Programı 2014 yılı programı ile karşınızdayız. Laboratuvarlar
DetaylıKBUDEK 2015 PROGRAMLARI
Değerli KBUDEK Katılımcısı; Ülkemizde ulusal bir kalite kontrol programının eksikliğini gidermek üzere 2005 yılında kurulan programımız her geçen gün artan panelleri ile hizmetlerini sürdürmektedir. KBUDEK,
DetaylıLABORATUVAR SONUÇLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
LABORATUVAR SONUÇLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER KLİNİK ANALİZ; Amaçlar: Hastalıkları teşhis etmek Uygulanan tedaviye yanıtları ve prognozu değerlendirmek Tarama yapmak 2 Klinik Analizlerde kullanılan materyaller:
DetaylıDETAYLI KADIN CHECK- UP
DETAYLI KADIN CHECK- UP Detaylı kadın check-up programında : tam kan sayımı anemi ( kansızlık ), enfeksiyon hastalıklarının taraması, tam idrar tahlili, açlık kan şekeri, 3 aylık kan şekeri bilançosu,
DetaylıMlz Aciklamasi. Tutar 6638 TROPONİN-T VEYA TROPONİN-I. Mlz Aciklamasi. Tutar 6638 HBV DNA HCV-RNA HCV GENOTİP. Mlz Aciklamasi. Tutar 6638 ÜRE GLUKOZ
Sayfa: 1 / 9 320.00451 SİEMENS SAN.TİC.A.Ş. Kodu 54 190281 TROPONİN-T VEYA TROPONİN-I 40000 2,29 91.600,00 320.00577 MZM SAG.UR.LAB.HIZ.SAN VE TİC. LTD. ŞTİ 91.600,00 Kodu 55 56 57 190271 190272 190275
DetaylıG. EKLERLE İLGİLİ AÇIKLAMA
392 G. EKLERLE İLGİLİ AÇIKLAMA Kitabın sonuna pratikte yararlı olabilecek 7 ek konmuştur. 1.ekte hastalar için bir kimlik kartı tasarlanmıştır. Hastaların başka bir hemodiyaliz merkezine kısa süreli gittikleri
DetaylıBİYOKİMYA LABORATUVARI TEST REHBERİ
BİYOKİMYA LABORATUVARI TEST 1-GİRİŞ : KILAVUZ HAKKINDA Bu kılavuz, Özel Ereğli Echomar Hastanesi Laboratuarından tetkik isteyecek hekimlere/hemşirelere yol göstermek/ yardımcı olmak amacıyla hazırlanan
DetaylıMuayeneler Laboratuvar Tetkikleri Radyoloji Tetkikleri. (Hesaplamalı) Elektrokardiyogram (BAYAN) Glukoz (Açlık) Total Kolesterol
Avantaj Check-Up Kadın Doğum LDL Kolesterol (Hesaplamalı) Elektrokardiyogram (BAYAN) Glukoz (Açlık) (EKG) Üroloji HDL Kolesterol (ERKEK) ALT (Alanin Aminotransferaz) AST (Aspartat Transaminaz) İdrar tetkiki
DetaylıYAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI. Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM
YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM Başlıklar 1-Doğru laboratuvar kullanımı 2-Yaşlıda laboratuvar sonuçlarını etkileyebilecek durumlar 3-Yaşlıda laboratuvar
DetaylıLABPT KALİTE KONTROL PROGRAMI GENEL BİLGİLER VE 2013 YILI TAKVİMİ
GENEL BİLGİLER VE 2013 YILI TAKVİMİ Merhaba, LabPT Kalite Kontrol Programı 2013 yılı programı ile karşınızdayız. Laboratuvarlar arası harmonizasyonun arttırılması ve klinik laboratuvarcılık konusunda ülkemizde
DetaylıÜriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler
Üriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler Hikaye: aşağıdaki özellikler sorulmalıdır. Diyet ve sıvı alımı ( et, süt, sodyum, potasyum, askorbik asit ) İlaç alımı :
DetaylıHAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Kalite Yönetim Direktörü
Doküman No: BİY.RH.01 Yayın Tarihi:15.04.2013 Revizyon Tarihi: - Revizyon No: 00 Sayfa: 1 / 18 İÇİNDEKİLER: 1. GİRİŞ 2. GENEL LABORATUVAR BİLGİLERİ 2.1. BİYOKİMYA LABORATUVARI İŞLEYİŞİ 2.1.1. Test Girişleri
DetaylıLaboratuvarda Analiz Öncesi Hata Faktörlerinin Azaltılması, Materyallerin Alınması, Transportu ve İşlenmesi
Laboratuvarda Analiz Öncesi Hata Faktörlerinin Azaltılması, Materyallerin Alınması, Transportu ve İşlenmesi Uzman Meryem Güvenir Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu NEDEN LABORATUVAR ANALİZLERİ YAPIYORUZ?????
DetaylıLABORATUVAR TESTLERİNİN AKILCI KULLANIMI. Dr. Serkan Dursun Danışman Öğretim Görevlisi:Yrd.Doç.Dr. A.Gülsen Ceyhun Peker
LABORATUVAR TESTLERİNİN AKILCI KULLANIMI Dr. Serkan Dursun Danışman Öğretim Görevlisi:Yrd.Doç.Dr. A.Gülsen Ceyhun Peker 1 Tüm dünyada hasta sayısı %2 Test sayısı %10 Laboratuvar testlerinin mali yükü %4-11
DetaylıÜRÜN KATALOĞU RESULTS OF THE SCIENTIFIC PROCESS
ÜRÜN KATALOĞU RESULTS OF THE SCIENTIFIC PROCESS 2 disera RESULTS OF THE SCIENTIFIC PROCESS İÇİNDEKİLER Hakkımızda 4 Üretim ve Kalite Sertifikaları 5 VACUSERA Kan Alma Sistemleri 6 VACUSERA Kan Alma Sistemi
DetaylıPIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA)
1 EDOKSABAN (LİXİANA) pıhtıönler ilaç grubundadır. Halk arasında kan sulandırıcı ilaç olarak bahsedilen ilaçlardan bir tanesidir. Kan damarları içerisinde pıhtı oluşmasını ve oluşan pıhtının büyümesini
DetaylıMUĞLA HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI NUMUNE KABUL KRİTERLERİ
Sayfa No :1 / 5 1. KLİNİK DIŞI NUMUNELER 1.1. Tüm numunelerin üstünde etiket bilgileri eksiksiz olmalıdır. 1.1.1. Resmi numunelerin üzerinde, İzleme Noktası Kodu ile birlikte CBS numarası ve/veya barkodu
Detaylı1.0 AMAÇ: Biyokimya Laboratuarlarında pre-analitik, analitik ve post-analitik süreçlerde hasta/numune güvenliğini sağlamak.
Doküman No:BİY.PR.02 Yayın Tarihi: 18.09.2007 Revizyon Tarihi: 30.05.2013 Revizyon No: 02 Sayfa: 1 / 7 1.0 AMAÇ: Biyokimya Laboratuarlarında pre-analitik, analitik ve post-analitik süreçlerde hasta/numune
DetaylıRomatoid Artrit (RA)ve Ankilozan Spondilit (AS) Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Araştırması FTR
Romatoid Artrit (RA)ve Ankilozan Spondilit (AS) Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Araştırması RA AS FTR Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Saha Araştırması Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon saha araştırması n=250
DetaylıCheck-up. dedigin. Kişiye ve yaşa özel check-up ile kontrol ü sağlamaktır.
Check-up guven dedigin ~ Kişiye ve yaşa özel check-up ile kontrol ü sağlamaktır. Erken tanı ile kontrol elimizde! Uz. Dr. Yavuz Maşrabacı Güven Çayyolu Sağlık ve Yaşam Kampüsü Uz. Dr. Bekir Yazan Güven
DetaylıMUĞLA HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI
Sayfa No :1 / 7 1.0-KLİNİK DIŞI MİKROBİYOLOJİK ANALİZLER Diyaliz Suyu 2 gün LAL (Limulus Amebocyte Lysate) - Endotoksin Pyrosate Toplam Koloni Sayısı (37 C-48s) TS EN ISO 6222 Doğal Kaynak ve İçme Suyu
DetaylıLABORATUVAR TEST REHBERİ
LABORATUVAR TEST REHBERİ 1 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 3 2. İ.Ü Kardiyoloji Enstitüsü Laboratuvarları işleyişi.. 4 2.1. Test Girişi. 4 2.2. Örneklerin Alınması ve Laboratuvara Transferi 4 2.3. Örneklerin Laboratuvara
DetaylıBabalar Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir
Babalar Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir Anneler ve Babalar Günlerinde Sevdikleriniz İçin Özel Programlarımız Babalarımıza Özel... 40 Yaş Üstü Erkek Sağlık Taraması
DetaylıLABORATUAR TEST REHBERİ
LABORATUAR HATA VE GÖSTERGE İZLEM FORMU MİK RH - 03 01.03.2011 01.09.2012 01 1/25 LABORATUAR TEST REHBERİ Güncelleme Tarihi : 2012 ÖNSÖZ MİK RH - 03 01.03.2011 01.09.2012 01 2/25 Hastalıkların gerek tanı
DetaylıREVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Doç. Dr. Füsun Baba, Dr. Hanife Özkayalar, Hasta Değerlendirme Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş
DetaylıREVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Yrd. Doç. Dr. Kaya Süer, Yrd. Doç. Dr. Murat Uncu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü
DetaylıÇOCUK CHECK UP PROGRAMI
ÇOCUK CHECK UP PROGRAMI Çocukların büyüme gelişmesi sırasında düzenli muayene, laboratuvar testleri ve gelişme kayıtlarının tutulması gereklidir. Bkz: çocukluk çağı aşıları ve testleri. Çocuk Check up
DetaylıLABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU
LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak
DetaylıİDRAR ÖRNEĞİ ANALİZ İÇİN NE KADAR UYGUN? (Avrupa ve CLSI kılavuzlarına göre) Dr. Koza Murat
İDRAR ÖRNEĞİ ANALİZ İÇİN NE KADAR UYGUN? (Avrupa ve CLSI kılavuzlarına göre) Dr. Koza Murat İdrar örneği analiz için ne kadar uygun İdrar analizi Böbrek ve üriner sistem bozukluklarının veya hastalıklarının
DetaylıMİKOBAKTERİYOLOJİ LABORATUVARI ÇALIŞILAN TESTLER
MİKOBAKTERİYOLOJİ LABORATUVARI ÇALIŞILAN TESTLER NO KOD TEST ADI 1 73001 Ehrlich Ziehl Neelsen Yöntemiyle ARB Aranması Mikobakteri Sıvı Kültürü 2 73003 (MGIT 960, otomatize sistem) 3 73004 Mikobakteri
DetaylıEK-2 A- HASTANE BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ ÜZERİNDE YAPILACAK DÜZENLEMELER
EK-2 A- HASTANE BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ ÜZERİNDE YAPILACAK DÜZENLEMELER 1- Testlerle ilgili oluşturulmuş olan kişisel paneller eğer varsa kaldırılacaktır.(hastanenin özelliğine göre ve bilimsel gerekçeler
DetaylıOKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI
OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI Okul öncesi check-up programı okul çağı çocuklarının başarılarını ve öğrenme kabiliyetlerini etkileyebilecek en sık rastlanan problemlerinin arandığı sağlık taramasıdır. Bu
DetaylıSEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER
SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER Siren SEZER, Şebnem KARAKAN, Nurhan ÖZDEMİR ACAR. Başkent Üniversitesi Nefroloji Bilim
DetaylıÖ Z E L SIHHAT PROJESİ
SIHHAT PROJESİ GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ SURİYELİLERİN SAĞLIK STATÜSÜNÜN VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARAFINDAN SUNULAN İLGİLİ HİZMETLERİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ SIHHAT Projesi Hakkında Avrupa Birliği ile Türkiye
DetaylıKADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ
KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ MENOPOZ DÖNEMİ BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Menopoz nedir?
DetaylıREVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hemşirelik Protokolleri Hazırlama Komitesi Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/6
DetaylıKansız kişilerde görülebilecek belirtileri
Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın
DetaylıDETAYLI KADIN CHECK- UP
DETAYLI KADIN CHECK- UP Detaylı kadın check-up programında : tam kan sayımı anemi ( kansızlık ), enfeksiyon hastalıklarının taraması, tam idrar tahlili, açlık kan şekeri, 3 aylık kan şekeri bilançosu,
DetaylıAa-LABORATUVAR SÜREÇLERİ
Aa-LABORATUVAR SÜREÇLERİ PREANALİTİK SÜREÇ: Test İsteğinin Yapılması, Numune Alınması, örnek toplanması ve taşınması sürecidir: İstem yapılır, İstem otomasyona kaydedilir, İstem barkodu basılır ve numune
DetaylıSağlıklı hayat. www.medicinehospital.com.tr
Sağlıklı hayat Acil, İş kazası, yaralanma, muhtelif sağlık şikayetlerinde güvenilir çözümcü iş ortağınız Tüm personel,üye, müşteri ve aile yakınlarına indirimli sağlık hizmetleri. İş kazalarında özel ambulans
DetaylıLABORATUVAR TEST REHBERİ
İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü TIBBİ BİYOKİMYA LABORATUVARI LABORATUVAR TEST REHBERİ OE-BK-PR-001 /RB-002 REV:000 ÖNSÖZ Elinizdeki test rehberi Ġstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Tıbbi
DetaylıTRANSFÜZYON MERKEZİ ÇALIŞMA PROSEDÜRÜ
AMAÇ: Özel Vitale Hastanesi Kan merkezinde kan ürünlerinin hazırlanması, kan merkezi kan grubu bakma, kan merkezi cross match testi uygulama, kan torbasına kan alma gibi spesifik işlerin tanımlanması yanında
Detaylı8-Biyolojik İzleme. Volkan Dündar
8-Biyolojik İzleme Volkan Dündar Biyolojik izlemenin tanımı 1 Biyolojik izleme: Tehlikeli maddelerin, Metabolitlerinin ya da bunların biyokimyasal veya biyolojik etkilerinin parametrelerinin varlığında
DetaylıMÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ
MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ ÇEVRE ANALİZ LABORATUVARI İZMİR P.02-FR.04/rev00/31.07.2017 Sayfa 1 / 7 NUMUNE KABUL KRİTERLERİ 1. Kabul Saatleri 08:00 12:00 ile 13:00-16:00 arasındadır. Cumartesi ve Pazar
DetaylıHedef ve 2013 Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Dr. Murat Öktem, Dr. Yahya Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu
Hedef ve 2013 Sonuçlarının Değerlendirilmesi Dr. Murat Öktem, Dr. Yahya Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu PROGRAMIN AMACI Katılımcı laboratuvarlar arasında test sonuçları açısından Gerçek/doğruluk (Trueness/Accuracy)
DetaylıFIRAT ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ BİYOKİMYA LABORATUVARI
T.C. FIRAT ÜNİVERSİTESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ BİYOKİMYA LABORATUVARI LABORATUVAR TEST REHBERİ 2018 HAZIRLAYANLAR PROF. DR. ZÜLAL AŞÇI TORAMAN DOÇ. DR. DİLARA KAMAN BİYOLOG ENGİN ÖZKAYA BİYOLOG TANER
DetaylıGESTASYONEL DİYABETLİ GEBE OLGU SUNUMU
İ.Ü.CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI GESTASYONEL DİYABETLİ GEBE OLGU SUNUMU EBE HATİCE CANSARAN OĞUZ GDM TANI KRİTERLERİ Gebelerde 24 ile 28 hafta arasında 75 gr şeker
DetaylıKLİNİK TIBBİ LABORATUVARLAR
KLİNİK TIBBİ LABORATUVARLAR BİYOKİMYA LABORATUVARI Laboratuvarın çoğunlukla en büyük kısmını oluşturan biyokimya bölümü, vücut sıvılarının kimyasal bileşiminin belirlendiği bölümdür. Testlerin çoğunluğu,
DetaylıPIHTIÖNLER(KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI DABİGATRAN(PRADAXA)
DABİGATRAN (PRADAXA) NE İÇİN KULLANILIR? Dabigatran (PRADAXA) pıhtıönler ilaç grubundadır. Halk arasında kan sulandırıcı ilaç olarak bahsedilen ilaçlardan bir tanesidir. Kan damarları içerisinde pıhtı
DetaylıAnneler Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir
Anneler Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir Anneler ve Babalar Günlerinde Sevdikleriniz İçin Özel Programlarımız Annelerimize Özel... Osteoporoz Kontrol Paneli (220 TL)
DetaylıEmekli Kodu İşlem Adı Açıklamalar Bağ-Kur Yeşil Kart SSK Sadığı GSS Diğer
SN Kodu İşlem Adı Açıklamalar Bağ-Kur Yeşil Kart SSK Emekli Sadığı GSS Diğer 1 520020 Acil poliklinik Muayenesi 2 520030 Normal poliklinik Muayenesi 3 520080 1. Basamak Poliklinik Muayenesi 4 530030 Apse/Hematom
DetaylıOlgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi
Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi 03.05.2016 OLGU 38 yaşında evli kadın hasta İki haftadır olan bulantı, kusma, kaşıntı, halsizlik, ciltte ve gözlerde
Detaylı