gül dünya ATÖLYELERDEN Toplumsal Cinsiyet ve Medya Gazete Atölyesi Çalışma Ekibi Ekip Atölye Koordinatörleri

Transkript

1 ATÖLYELERDEN gül dünya Toplumsal Cinsiyet ve Medya Gazete Atölyesi Çalışma Ekibi Atölye Koordinatörleri Murat KARADUMAN Çağrı Se yfi KILIÇ Ekip Ce vat ASLAN Do ğuş YOLCU Elif KÜT ÜKOĞLU Emin SANSAR Ezgi AKYOL Gize m YILMAZ Haydar SUCU Özle m Se vinç ÖZEL Se mih KOÇ Şule GÖKSAL T una T EKİN Yağmur T AŞDEMİR Dünya yı de ğiştire bile ce ğinize inanır mısınız? T ürkiye de kadın olmak! Kadın olmanın, kadınca yaşamanın dünyanın neresine gidilirse gidilsin bir farkı yok aslında. Kadın nereye giderse gitsin kadın. Aynı zorluk, aynı sıkıntı dolaşır peşinde. Dünya nın gelişmiş sayılabilen bir ülkesine ya da az gelişmiş bir ülkesine de gitsek durum aynı. Kadınların ev içinden başlayıp toplumsal alana kadar uzanan zorlu mücadelesinden arka planda kalmasına kadar hangi soruna değinmek lazım bilmiyorum.ama bildiğim bir şey var ki, mutlaka ufak bir adım da olsa bir yerden başlamak ve onların içindeki sessiz çığlıklara kulak verebilmek. Dünya yı değiştirebileceğinize inanır mısınız? Asıl üzerinde durulması gerektiğini düşündüğüm konu bu aslında. Çocuk daha anne karnındayken başlanan erkek- kız ayrımı zamanla çığ gibi büyüyen bir boyut alır ataerkil yapılı ülkemizde. Kız çocukları bebekle, erkek çocukları ise arabayla oynar. Çocuklar yetişme döneminde tamamen cinsiyetlerine göre ayrılır. Giyim tarzı ya da yaşayış biçimi kadınsı bulunmadıkları zaman Erkek gibi kadın tabirine yakıştırılan kadınlar ise gece dışarı çıkmaktan korkar olur. Erkek egemen bir toplumda yaşıyor olmak ne olursa olsun kadınlar için zorlu bir mücadele. Sosyal alanda ya da iş yaşamında kendini ön plana çıkarmak, Ben de varım demek kadın için oldukça Elif KÜTÜKOĞLU önemli. Erkek olmadan kadın, birey olarak düşünülmesi neredeyse imkansız. T üm bunların yanında kadın ve erkeği bir araya getiren pek çok söz kullanırız dilimizde. Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır. derken de kadını başarısından dolayı övmüyor, erkeğin arkasına sığdırıyoruz. Çünkü kadın, başarılı da olsa erkeğin ardında yer almak zorunda kalır. Özel sektörde daha az maaş alır düşüncesiyle çalıştırılırken de erkekten ayrı tutulur kadın. T arihte imparatorluklar yıkan, entrika kuran kadınlar erkekle eşit olarak anılmaz ne yazık ki. Günümüzde her 10 kadından biri doğum öncesinde sağlık hizmeti alamazken, okuma yazma oranı erkeklere oranla daha azken, her 4 kadından ancak biri çalışma imkanı bulabiliyorken, mesleki okullarda bile cinsiyet ayırımı yapılıyorken neden daha fazla sessiz kalalım ki? T üm bu tabuların bize dayatılmasını, erkeği önemsemimizi bekleyen yapıyı neden değiştirmeyelim? Çığlıkları herkese duyurmak için imkanlar var e limizde. Kadınlara yapılan her türlü haksızlığa gözlerimizi kapatmadan hep bir ağızdan bağırabiliriz. Kadın evinde yemek yapar, çocuk bakar, temizlikle uğraşır. tarzındaki fikirle ri yıkabiliriz. İşte ancak bu şekilde bundan yıllar sonra da olsa kadın ve erkeğin eşit olduğu, kadınların ezilmediği, haklarının ihlal edilmediği bir dünya olabilir.

2 Şiddetin nedeni: ATAERKİL YAPI Gece çalışmak, sokaklarda çalışmak çok zor İşimde kadın değil, gazeteciyim Antalya metrosunda kadın eli Neden Güldünya Gazete atölyemizde ana tema olarak çalışan kadınlar konusunu işledik. Gazetenin ismine karar verirkense töre cinayetine kurban giden Güldünya Tören i tekrar anmak istedik. Çünkü kadının çalışması için önce yaşaması gerekmez mi? Tecavüz sonucu bebek doğurduğu için önce ağabeyleri tarafından sokak ortasında vurulan, yaralanıp hastaneye kaldırılan, sonra da hastane odasında ağabeyi tarafından tekrar vurularak öldürülen Güldünya Tören. Hepimizin önünde göz göre göre katledilen Güldünya Tören. Ne tuhaf ki, dünyaya gülmek için geldiğini adında taşıyan ama hiç gülemeyen Güldünya. Herkes unutsa da biz unutmadık seni Güldünya İletişim de Atölye Haftası Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi ve Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü işbirliği ile 1-5 Kasım 2010 tarihinde Toplumsal Cinsiyet ve Medya Atölyesi gerçekleştirildi. Toplumda cinsiyetçi bakış açısına karşı medyayı ve toplumu daha duyarlı hale getirmeyi amaçlayan atölyeye Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerinin yanı sıra Erciyes, Fırat, Anadolu, Mersin ve Selçuk Üniversiteleri nden de toplam 20 öğrenci katıldı. Gazete, radyo, televizyon, fotoğraf ve reklam atölyelerinde görev yapan öğrenciler, 5 günün sonunda çıkardıkları ürünleri sunumlarıyla paylaştılar. Bunları biliyor musunuz? Kadınlara yönelik şiddet, kadınların sahip olduğu maddi ve manevi bütünlük hakkı, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, ifade özgürlüğü ve evleneceği kişiyi seçme hakkı gibi hakları ihlal etmektedir. Kadınlara yönelik şiddet, sağlık ve çalışma hakkı gibi temel hak ve özgürlüklerden tam olarak yararlanmayı engellemektedir. Dünya genelindeki istatistiklere göre; T üm kadınların % 25'i Fiziksel şiddete uğruyor. Şiddete uğrayan kadınların %75'i eşi tarafından şiddete uğruyor. T ecavüze uğrayanların %50 si 18 yaş altında ve bunların %90 ını kız çocukları oluşturuyor. Her 4 kız çocuktan biri cinsel şiddete uğruyor. Acil yardım hattını arayan kadınlardan % 57'si fiziksel şiddete, % 46,9'u cinsel şiddete, % 14,6'sı enseste ve % 8,6'sı tecavüze maruz kalmıştır. 1995'te başkent Ankara'daki gecekondularda yaşayan kadınlar arasında yapılan bir araştırma, kadınların % 97'sinin kocalarının saldırısına uğradığını ortaya koymuştur. Kadınların yaklaşık %47'si ilk cinsel ilişkilerinin zorla olduğunu bildirmektedir. Kadın cinayet kurbanlarının yaklaşık %70'i erkek partnerleri tarafından öldürülmüştür. Erkekler Ekim Ayında 23 Kadını Öldürdü Ekimde erkekler 23 kadını öldürdü, 16 kadını yaraladı. Dokuzu çocuk 17 kişi tacize, yedisi çocuk 15 kişi tecavüze maruz kaldı. Beşi çocuk 86 kişi cinayet, yaralama, taciz ve tecavüz suçlarından gözaltına alındı ya da tutuklandı. Bianet'in gazetelerden, internet sitelerinden ve haber ajanslarından derleyerek hazırladığı çeteleye göre, erkekler ekimde en az 23 kadını öldürdü, 16 kadını yaraladı. Cinayetlerden dördü "namus" gerekçesiyle işlendi. Dokuzu çocuk 17 kişi tacize, yedisi çocuk 15 kişi tecavüze maruz kaldı. Beşi çocuk 86 kişi cinayet, yaralama, taciz ve tecavüz suçlarından gözaltına alındı ya da tutuklandı. Zanlılardan dördü intihar etti, biri intihar girişiminde bulundu. Böylece 2010 ocak ayından bu yana T ürkiye de erkeklerin öldürdüğü kadın sayısı 157 oldu.

3 2 HABER Şiddetin nedeni: ATAERKİL YAPI Akdeniz Üniversitesi Kadın Çalışmaları ve Uygulama Merkezi (KAT- CAM), kadın çalışmaları konusundaki panel ve eğitim programlarıyla dikkat çekiyor. Merkez, Üniversitelerde bir ilki gerçekleştirerek Akdeniz Üniversitesi ndeki kız öğrencilere yönelik Kadının İnsan Hakları Okulu nu faaliyete geçirdi. KAT CAM Müdürü Doç. Dr. Nurşen Adak yapılan söyleşide şunları söyledi: KAT CAM ın kuruluşu ve etkinliklerinden biraz bahsedebilir misiniz? KAT CAM çok yeni ve interdisipliner bir merkez. Hem eğitim merkezi hem de sosyal sorumluluğa sahip.paneller düzenlemenin dışında eğitim programları başlattık. Bunlardan ilkini eğitimöğretim yılı bahar döneminde kız öğrencilere yönelik Kadının İnsan Hakları Okulu açıldı. 16 hafta boyunca haftada yarım gün olmak üzere bu kız öğrencilerimize kadının insan haklarıyla ilgili eğitim çalışmaları yapıldı ve sertifika verdik. İkincisini de güz döneminde başlattık. Öğrencilerimiz bu eğitim programına devam ediyor. Kadınla ilgili belli dönemlerde film gösterimlerimiz oluyor. KAT CAM ın hedeflerinden birisi de kadın odaklı tüm kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve iletişimi güçlendirmek. Bu bağlamda hem yerel hem de ulusal düzeyde kadınla ilgili toplantılara kadın çalışmaları merkezinden temsilciler katılıyor. Düzenlenen toplantılarda merkezin görüşleri sunuluyor. Kadının İnsan Hakları Okulu programını biraz anlatır mısınız? T ürkiye de ellinin üzerinde ilde kadınlara yönelik olarak bu program uygulanıyor. Amacı, kadınların konuyla ilgili bilgilerinin artırılmasını ve kendilerine bu anlamda çözüm üretmelerine katkı sağlamak. Biz bunu ilk kez üniversitedeki kız öğrencilere uyguladık. Program kadınlara yönelik olduğu için, biz de kadınlarla çalıştık. Amacımız tabii ki kadın erkek ayırımı yapmak değil. Kadına yönelik şiddetin bu kadar fazla olmasının nedenlerini neye bağlayabiliriz? Kadına yönelik şiddetin pek çok nedeni olabilir. Sosyal boyutuyla tartışacak olursam bunun sosyal bir sorun olduğunu söyleyebilirim. Sosyal bir sorun olarak kadına yönelik şiddet her dönemde kendini göstermektedir. Bunun görünürlüğü ve şiddet boyutu dönemden döneme değişmektedir. Son yıllarda insanlar şiddeti daha çok tartışıyor ve şiddeti sorun olarak görüyorlar. Şiddetin nedenlerini büyük ölçüde ataerkil yapıya bağlayabiliriz. Çünkü ataerkil yapı; kadının ikincilliğini ve erkeğin üstünlüğünü vurgulayan bir yapıdır. Bu yapı içinde kadının erkeğe göre bir adım gerisinde olması gördüğü şiddeti de daha anlaşılır kılıyor. Peki kadına yönelik şiddet neden günümüzde daha fazla? Geçmişle bugünü kıyasladığımızda kadın hakları ve kadın erkek eşitliği kapsamında belli mesafeler kat edilmiş durumda. Yine eşit olduğunu iddia etmek güçtür. Ancak son yüzyılda kadın hareketleri bu konu üzerinde yoğunlaşarak belli haklar elde etmiş durumda. Bu haklar yine de yeterli değil. Şiddetin azaldığını ya da arttığını söylemek güç. Ancak bugün bu haklar daha çok konuşulur hale geldi. Daha önce bu konu toplum içinde bir tabu olarak görülüyordu. Şimdi ise olaya bir toplum meselesi olarak bakılıyor. Bu konudan yola çıkarak T ürkiye de çalışan kadınlar hakkında neler düşünüyorsunuz? İş yerinde pek çok şiddete maruz kalan kadınla karşı karşıya kalıyoruz. Baskı, yıldırma, işinde ilerlemesine engel olma bunların hepsi bir çeşit şiddettir. Kadınlar sırf kadın olduğu için yönetim kadrolarına alınmıyor ya da bu kadrolara erkekler öncelikli olarak tercih ediliyorlar. Bu da bir başka şiddet türüdür. Cinsel tacizler şiddetin farklı boyutlarından biri. T aciz, çalışma yaşamında kadınların karşılaştıkları şiddet türü ya da sosyal sorun olarak karşımıza çıkıyor. Çalışma se ktöründe kadınların uğradığı zorlukları ortadan kaldırmak için neler yapılabilir? T oplumdaki kadına yönelik bakış açısının değişmesi gerekiyor. Kadın, toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında duygusal, zayıf ve güçsüzdür. Bu sorunlara artık bir çözüm bulunması gerekiyor. Erkeklerle ilgili klişe düşüncelerin kırılması gerekiyor. Her iki cinsin de cinsiyet eşitliği için çaba göstermenin önemli olduğuna inanması gerekiyor. Bunlar sadece bireylerin istemesi ile olmaz. Devletlerin de cinsiyet eşitliği olgusunu politikalarına yansıtmaları ve bu eşitliği uygulamaya geçirmeleri gerekiyor. Kadın yerine Bayan kelimesinin kullanılması hakkında neler düşünüyorsunuz? Biz literatürde kadın çalışmaları diyoruz. Bayan dediğimiz de farklı çağrışımlarda bulunuyor. Zaten kelimenin köküne de baktığımızda baymaktan geliyor. Bence kulağı tırmalayan bir kelimedir. Ben bir bilim insanı olarak kadın demeyi tercih ediyorum. Yağmur TAŞDEMİR Öğrencilerin yardım meleği ÜNİVEDER Akdeniz Üniversitesi öğrencilerine destek olmak amacıyla kurulan Üniversite Eğitim Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Derneği (ÜNİVEDER), 2009 yılından bu yana ihtiyaç sahibi öğrencilere elini uzatıyor. Bu yıl öncelikle 65 öğrenciye burs olanağı sağladıklarını belirten Dernek Başkanı Kadriye Kurtcephe Amacımız; üniversite bünyesinde eğitim ve öğretim gören öğrenciler ile Antalya il ve ilçelerindeki eğitim kurumlarına sosyal, maddi ve manevi alanlarda destek vermek, sponsor bulmak, yardımda bulunmak için gerekli çalışmalar yapmak diye konuştu. Kız öğrencilerin yüksek öğretim görmesini dernek olarak çok önemsediklerini belirten Kurtcephe Çünkü gelecekte birer anne olarak yeni nesilleri yetiştirecek olanlar bu öğrencilerimiz. Bu nedenle burs verirken ihtiyacı olan kız öğrencilere pozitif ayrımcılık yaparak önceliği onlara tanıyoruz diye kaydetti. Öğrencilerin sadece maddi ihtiyaçlarını gidermekle kalmadıklarını, mümkün olduğunca manevi sorunları da çözmeye çalıştıklarını ifade eden Kadriye Kurtcephe, kültür gezileri, tanışma ve kaynaşma organizasyonları, eğitim konferansı ve panelleri, engelli öğrencilere yönelik toplantılarla da burs alan öğrenciler arasında iletişim sağladıklarını belirtti. Öğrencilerin sıkça karşılaştıkları sorunların başında konaklama ve barınma sorununun geldiğini söyleyen Kurtcephe, Üniversitemiz çevresinde bulunan Kredi ve Yurtlar Kurumu na bağlı yurt ile özel yurtların azlığı, öğrencilerimizi ciddi olarak sıkıntıya sokuyor. Kampüsümüze her yıl binlerce yeni öğrenci geliyor fakat kalacak yer bulma bakımından zorluk çekiyorlar dedi. Derneğin, gelecekte gerçekleştirmek istediği projelere değinen Kadriye Kurtcephe, Geçmiş Olsun Kartı uygulamasından söz etti. Kurtcephe, Hastane ziyaretleri sırasında eskiden canlı çiçek götürülürdü. Fakat artık hastanelere çiçek sokulması yasaklandı. Bunu göz önünde bulundurarak biz de böyle bir uygulama geliştirdik. Hastanelerin danışma bölümlerinden temin edilebilecek olan Geçmiş Olsun Kartı nın üzerinde, T arafınızdan ÜNİVEDER e belli bir miktarda bağış yapılmıştır yazıyor. Böylelikle de hasta ziyaretleri de bir anlam kazanmış oluyor. Daha detaylı bilgilere adlı internet sitemizden ulaşılabilir dedi. Semih KOÇ Yağmur TAŞDEMİR

4 HABER Antalya metrosunda kadın eli 7 Ş e hiriçi ulaşımı hızlandıran faktörle rin başında ge le n tramvay, hafif raylı siste m ve me trolarda kadın vatmanlar (tramvay sürüc üle ri) göre v alıyor. Antalya ulaşımına çözüm ge tirme si için hizme te gire n Ant- Ray ın sürüc ü koltuklarında da dört kadın vatman hizme t ve riyor. T ramvayı büyük bir ustalıkla kullanan Özle m Eryılmaz ke ndi me sle ğinde kadın olmanın e rke k olmaya göre daha fazla avantajı olduğunu söylüyor. Antalya nın yanı sıra Eskişe hir, İstanbul, Kayse ri, Ankara ve İzmir de de çok sayıda kadın vatman göre v yapıyor. 1,5 yıldan bu yana Antalya Ant- Ray Ulaşım Anonim Şirke ti nde vatman olarak çalışan Özle m Eryılmaz bu konudaki sorularımızı c e vapladı. Bu me sle ğe nasıl başladınız? Vatman alımı ilanından habe r- dar olduğumda, başvurdum. Yazılı sınavı geçtikten sonra sürüş eğitimine girdim. Burada elektronik eğitimi de aldım. Bu anlamda elektronik mezunu olmam bana artı değer sağladı. Sürüş sınavını da geçtikten sonra sertifika almaya hak kazandık. 1,5 yıldan bu yana bu meslekle uğraşıyorum. Bu işi yapmak için, işimi bıraktım. Erkek işi olarak algılanan bir meslekti fakat daha önceki işim olan teknik servis de öyle olduğu için zorluk çekmedim. Bu ön yargıya alışkın olduğum için ben de devam ettim. Vatman olmaya bir günde karar ve rdim. Eğitimde başarılı olmadığım takdirde, işe kabul edilmeyebilirdim ama başarılı olmayı aklıma koymuştum ve başardım. Me sai saatle ri ge ne llikle nasıl düze nle niyor? Genellikle günde 8 saat çalışıyoruz. Öğle de n ikindiye kadar yedek sürücüler görev alıyor. Fakat aralıksız olarak 2,5 saatten fazla çalışmamız yasak. 2,5 saati dolduran bir vatman ke s inlikle dinlenmek zorundadır. Bunun nedeni; hem dikkat dağınıklığının önlenmesi, hem de uzun süre radyas yona maruz kalmanın önüne geçmek. Çünkü kabin içinde sürekli radyasyona maruz kalıyoruz. Bence maddi olarak yeterli. Sadece zamanı esnek olması açısından değil, bütçesi için de tercih edilebilecek bir iş. Kadın olduğunuz için zorlandığınız durumlar oldu mu? Vatmanlık e ğitimi alırke n; kaza anında neler hissedebileceğimizi, ne gibi s ıkıntılar yaşayac ağımızı, olası bir kazada nas ıl davranmamız ge re ktiğini öğre ndik. Eğitim boyunc a, kaza esnasında ya da tramvay raydan çıktığında yolc uları nasıl tahliye edeceğimizi öğrettiler. En zor koşulları uygulamalı olarak gördüğümüz için, zorlanmıyoruz. Zaten ilk 3 ay aracın tepki süresine alışmak ve reflekslerimizi geliştirmek adına kum çuvalı taşıdık. T ramvay kullanmak as lında otomobile nazaran daha kolay olmasına rağmen, insanlar otomobil kullanan kadınlara daha alışkın oldukları için tramvay kullanan kadınları pe k c iddiye almıyorlar. Karşıdan ge lirke n yayaların tramvay yolunu boşaltmaları için ikaz s ire ni çalıyoruz fakat yayalar buna aldırmıyorlar. B u yüzde n oldukça c iddi kazalar atlatılıyor. Bazen tramvay hareket halinde yke n, tramvayın önüne atlayanlar bile oluyor. Bir anda frenleyerek çarpışmaya çok az bir me s afe kala durabiliyoruz. Kaza atlatan yayalar korkuya kapılıyor. T ramvaydan inerek onlarla ilgile nme k zorunda kalıyoruz. Bu da işimizi aksatıyor. Kadın olduğum için zorluk yaşadığım olmadı. Sadece tramvay geç geldiğinde ufak çaplı prote s tolarla karşılaşıyoruz. B azı yolc ular, tramvaya binmek istemiyor fakat bunların üstesinden gelebiliyoruz. Bizim yerimize erkek bir vatman olsaydı çoğunlukla tartışma çıkardı fakat biz e mpati kurarak tartışma çıkmas ının önüne ge çe biliyoruz. Bu me sle kte ki avantajları var mıdır? Bence bu meslekte kadının başarılı olması bir erkeğe göre daha kolay. Kadınlar he r zaman kurallara daha titizlikle uyduğu için daha avantajlılar. Ge ne llikle erkek vatmanlar hız limiti kurallarına dikkat etmedikleri için ve bu durum dos yalarına işle ndiğinde n dolayı kadınlar daha avantajlı konuma ge çiyor. Kadın, yapı olarak daha sakin davrandığı için bu da bize artı bir değer sağlıyor. Sizce kadınların bu me sle ği çok fazla te rcih e tme me sinin ne de nle ri ne dir? İlk başlarda kadın alımları daha çoktu. Biz o zamanlar kadın vatman olarak 9 kişiydik. Bazı arkadaşlar çalışma s aatle ri uymadığı için bıraktılar saatleri arasındaki mesailer sıkıntı yaratıyordu. Bunun yanı sıra kendine güvenemediği için bırakan arkadaşlar oldu. Kadınları be le diye ve Ant- Ray destekliyor. Fakat şu an 4 kadın vatman personel var. Sizce kadınlar ne de n bu me sle - ği se çme li? Ben kendi sebeplerimi söyleyeyim; günümün yarısı bana kalıyor. Aileme ve çevreme zaman ayırabiliyorum. Bu mesleği düşünenler için bu durum iyi bir sebep olabilir. T am gün hiç çalışmıyoruz. Öğleden sonraları boş kalıyoruz. Hayatımız sadece iş odaklı değil. Kendimize de yeterince vakit ayırabiliyoruz. Bence kadınlar kendilerine güvenmeliler. Dünya sürekli geliştiği için onlar da kendilerini geliştirmeliler. Kadınlar kkendileri gerçekten isterlerse her şeyi başarabilirle r. Semih Koç Özlem Sevinç Özel Behice Boran 100 yaşında T ürkiye nin ilk kadın parti genel başkanı, eski milletvekili, sosyolog Behice Boran doğumunun yıldönümünde, AKM Pe rge S alonu nda düzenlenen panelle anıldı. Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyeleri De rne ği tarafından düze nle ne n pane lin açılış konuşmasını yapan Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Necati Dedeoğlu, Behice Boran kitleleri hareket ettirebilen, insanları etkileyebilen, ümit ve heyecan verebilen karizmatik bir liderdi. Behice Boran bir döneme damgasını vurmuş, insanları peşinden sürükleyebilmiş ve hala hiç unutulmamıştır. Panelin bugün, cumhuriyet bayramında yapılmasının bir önemi var. T am bir cumhuriyet kadını olan Behice Boran, ancak böyle bir günde anılabilirdi sözleriyle dile getirdi. B e hic e B oran ı toplumbilimc i, mille tve kili, parti lide ri, akade misye n, yazar, barışse ve r, bağımsızlık savunucusu, cumhuriyet kadını, evinin emekçi kadını, anne ve hasta bakıcı gibi sıfatlarla tanımlayan Prof. Dr. Gülser Kayır ülkemizin toplumsal cinsiyet eşitsizliği açığının büyük olduğunu ve bugün mecliste kadın milletvekili sayısının buna bağlı olduğunu belirterek 2009 verilerine göre 142 ülke içinde, 139. S ıradayız. Arkamızdan Arabistan ve Yemen geliyor. T oplumsal cinsiyet açığı bakımından korkunç bir durumdayız larda 30 larda meclisimize Behice Boran gibi kadın milletvekilleri girmiş ve bu konularda büyük mücadeleler vermiş olmasına rağmen bugün bu durumdaysak üzerimize düşen çok fazla görev var demektir. Bugün araştırılmaya çalışılan üretim biçimleri, kadınların sınıfsal konumu, o yıllarda Boran ın araştırdığı konulardır. Kamusal ve özel alan ayrımını yaşamında ve kimliğinde çarpıcı bir şekilde ortaya koymuş, cinsiyetçi ataerkil toplum yapısı, kültürel, ekonomik koşullar, eş,anne,ev kadını rolleri, dayatılan geleneksel kadın rollerini de reddetmeden, toplumsal siyasal yaşamda erkeklerle mücadele ederek varlığını korumuştur. Bugün hala kamusal alan kadınların alanı olarak görülmüyor. Kadının yerinin evi olduğu dayatılıyor. Yasa hazırlama, yönetme erkek işidir diye koşullandırılıyoruz. Siyasal yaşamda kitleleri etkileyici, yönlendirici, kuram geliştirici nitelikleriyle önder bir Behice Boran gençlik yıllarımızda bize çok örnek olmuştur dedi. Doğuş YOLCU

5 4 HABER Çalışan Kadınlar iletişim atölyelerinde Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi ve Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü işbirliği ile 1-5 Kasım 2010 tarihinde T oplumsal Cinsiyet ve Medya Atölyesi gerçekleştirildi. T oplumda cinsiyetçi bakış açısına karşı medyayı ve toplumu daha duyarlı hale getirmeyi amaçlayan atölyeye Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerinin yanı sıra Erciyes, Fırat, Anadolu, Mersin ve Selçuk Üniversiteleri nden de toplam 20 öğrenci katıldı. Atölyenin ilk iki gününde çalışan kadınların sorunları ile kadınların medyada nasıl sunulduğu konuları ele alındı. Atölye çalışmasının açılış konuşmasında T ürkiye de toplumsal cinsiyet konusunda yapılan çalışmaların önemine değinen Akdeniz Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Meral Gültekin, basının sesinin de bu konuda daha fazla çıkması gerektiğine işaret etti. Erkeklerle kadınlar arasındak eşitsizlikten kadınların olumsuz etkilendiğini belirten Gültekin, Reklamlarda bile erkek çocuklar kahraman olarak yansıtılıyor. Kızların bu şekilde yansıtıldığı reklamlar yok denecek kadar az. Burada da kadınlar hak ihlali ile karşı karşıya ve medya profesyonelleri bunun farkında bile değil. Kendileri bu konularda uyarıldığında ise çoğunlukla uyarıları dikkate almıyorlar diye konuştu. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü nde görevli Özgün Baltacı nın verdiği bilgiye göre ise geçmişte kadın ve erkeğin eşit olarak yaşadığı, eşit haklara sahip olduğu bir dönem vardı. Avcılık ve toplayıcılık dönemi olarak bilinen dönemde kadın ve erkek eşit haklara sahipti. Eşit görevler yapıyorlar ve buna göre yaşıyorlardı. Zamanla erkeğin ekonomik anlamda öne geçmesiyle birlikte aradaki eşitlik ortadan kalktı ve erkek kadına göre ön plana çıktı. T arihte de kadınlar hep entrika kuran, koca imparatorluklar yıkan bir figür olarak yer buldu. Ama kadınlar, bilinmese de pek çok ilke imza attı. İlk çömlekçiler, ilk dokumacı ve terziler, ilk sağaltıcılar kadınlardı. Bazı yerlerde kadınların buluşları ya babasının ya da kocasının yani, bir erkeğin adıyla sunuldu. Diye konuşan Baltacı kadınların tarih boyunca yaşadığı zorluklar ve dönüşümlerden bahsetti. Kadınların anayasası CEDAW Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü nde görev yapan Müge T oker Erdoğan, dünyada yaşanan kadın ve erkek eşitsizliğine karşı çeşitli çalışmalar yapıldığını belirterek Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler in (BM) çeşitli ülkelerde bu konuda konferanslar verdiğini belirtti. Kadınların anayasası niteliğinde olan Kadınlara Karşı Her T ürlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) 1986 yılında oluşturulduğunu vurgulayan Erdoğan, Ancak bu sözleşmeye rağmen İskandinav ülkeleri hariç dünyanın her yerinde kadına karşı duyarlılık oldukça düşük seviyede. T emelinde baskı ve erkeklerin egemenlik kurma isteği olan kadına karşı şiddet, toplumda ve medyada gereken önemi bulamıyor. Ayrıca, ailesinde şiddeti gören birey bunu öğreniyor ve kendi evliliğinde uyguluyor. Yapılan bir araştırmaya göre ise yüz kadından biri erkeğin eşini dövebileceğini düşünüyor. Kadınlar arasında bile şiddete karşı gelebilenler yok aslında. Çoğu gördüğü şiddete boyun eğiyor ve sesini çıkartmıyor. Kadınlar ne yaşarsa yaşasın bu tabuların yıkılması gerekiyor. Kadınlar şiddet ya da cinsel istismar dışında ekonomik şiddetle de karşı karşıya kalıyor. Erkekler; kadının çalışmasına engel olma, işine son verme, gelirini elinden alma gibi ekonomik şiddet uyguluyorlar. dedi. Basında yer alan kadın modeli Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hürriyet Konyar ise kadının medyada yer alan figürü hakkında konuşma yaptı. Konyar ın verdiği bilgiye göre T ürkiye de kadının medyada ilk defa yer alması Sedat Simavi dönemine rastlıyor. İlk kadın dergisi olan İnci Dergisi 1 Şubat 1919 tarihinde çıkartılır. Konyar; Osmanlı Devleti nde yaşayan boylu poslu kadın batılılaşma döneminde ince, narin bir yapıda aktarıldı li yıllarda basına bakıldığında kadının değişmiş olduğunu görürüz. Tek partili dönemde eş ve anne olarak milli bir görevle nitelenen kadın çok partili yaşama geçilince cinsellik çerçevesinde bulur kendini lı li yıllarda ise dünyada yayılan feminist yaklaşım T ürkiye ye de yansır. Bu dönemde ayrıca cinselliği kadının yansıttığı düşünülür li yıllara gelindiğinde de üçüncü kez değişim geçiren medyada görsellik, renkli yayın, çok kanallılıkla çeşitlenen bir yapıya rastlarız. Bu yıllarda cinsellik oldukça abartılır. Cinsel tercihler medyada sıkça yer bulur sonrasında dijitalleşen medya dördüncü değişimini yaşar internetle birlikte. Medya alternatif haberciliğe izin vermez. diye konuştu. T elevizyon Haberlerinde Kadının T emsili konusunda sunum yapan Yard.Doç.Dr. Sibel Karaduman gösterdiği haber örneklerinde öncelikle haber diline dikkat çekti. Kadının haber olabilmesi için ya mağdur ya da kurban olması gerektiğini açıklayan Karaduman medyanın cinsiyetsiz bir bakış açısına sahip olabilmesi için daha alınması gereken çok yol olduğunu söyledi. Akdeniz Üniversitesi İletişim fakültesi Arş.Gör. Seyhan Aksoy ise tüm medya içeriklerinde olduğu gibi reklamlarda da kadının öncelikle evine ve ailesine bağlı bir anne figürü olarak yansıtıldığını bildirdi. İlk iki günkü sunumların ardından öğrenciler atölyelere dağıtılarak çalışmalara başladı. Gazete, fotoğraf, radyo, reklam ve televizyon atölyelerinde görev alan öğrenciler Çalışma Hayatında Kadın temalı ürünler için çalışmalara başladı. Elif KÜTÜKOĞLU Gece çalışmak, sokaklarda çalışmak çok zor Kadın çalışanlar, çalışma hayatında büyük zorluklar çekiyor. T üm zorlukların yanı sıra kadınlar, çalışma hayatlarının bir parças ı olan ge c e vardiyalarına da kalmak zorunda. Çiçekçi Gül Adım Gül. 14 yaşından beri çalışıyorum. Küçükken çiçek satardım. Sonra büyüklerimiz istemedi oturaklı bir iş olsun dediler. Uzun yıllar konfeksiyon tekstil işinde çalıştım. S onra baktım olmuyor. T e krar sokaklara döndüm. Atölye le r, fabrikalar bir başka,çok yoğun çalışıyorsun. Nefes almaya zaman bile yok. Hamileyken gece 3 e 4 e kadar çalışıyordum. Bu hamile demiyordu kimse, doğuma 3 hafta kalana kadar çalıştım. Karın tokluğuna. Bazı çalışan kadınlar, patronlardan tacize uğruyordu sözlü ve fiziksel olarak. Onlarla konuşurken bir şey derken hep diken üstündeydik. Erkeklerde öyle bir sorun yok tabi. Onlar çalışır, parasını alır veya alamaz evine giderdi. Ama biz hem çalışır hem de bunlara maruz kalırdık. Ge c e çalışmak, s okaklarda çalışmak çok zor. Sarhoşu var, uğursuzu var. Elimdeki 15 liraya göz diken insanlar var. Evime geceleri korkarak dönüyorum. Yaşadığım köyden dışarı çıkamadım. Şimdiyse çok şey değişti, özgürc e çalışmak is tiyorum be n, geceleri korkmadan rahatça evime dönebilmek. İşten evime döndüğümde kendime biraz da olsa zaman kalsın istiyorum. belki sevdiğim bir diziyi izlerim, belki örgü örerim. Belki kocam da yardım eder bana ev işlerinde. Ama hayal işte. Belki bir gün. He mşire Gülcan Soyözkan 16 saat nöbet tutuyoruz. Bu nöbet süresince çocuğumdan uzak kalıyorum. Beslenmesini, okul derslerini takip edemiyorum. Bu durum hem benim içim hem onun için güçlük yaratıyor. Fakat geri kalan zamanlarda mümkün olduğunca bu durumu telafi etmeye çalışıyorum. B ir s üre dir e şimde n ayrıyım. Ayrılmadan önc e çalışmamı pe k istemiyordu ve bu konuda görüş ayrılıkları yaşıyorduk. Buna rağmen ben işimi bırakmadım. Çünkü bence, her kadın çalışmalı ve ekonomik bağımsızlığını kazanmalı. Aksi takdirde bir e rke ğe bağımlı olarak yaşıyor. Kadın, ancak çalışarak sosyalleşir, çalıştığı müddetçe kişiliği ve ruh hali güçlenir. Kadın erkek eşitliğine inanmam. Bir feminist değilim. Eşitliğe inanmam derken, sadece iş konusunda. Bir kadın inşaat işinde ya da tutup da hamallık işinde çalışamaz. Erkek doğası gereği fiziksel güç olarak kadından güçlüdür. Aynı şekilde bir e rke ğin de bir anne gibi çoc uk bakabileceğine veya ev işi yapabileceğine inanmıyorum. Çünkü bir annenin çocuk üzerindeki fiziksel ve mane vi e tkisi babaya göre daha fazladır. Bu da doğanın bir gereğidir. Fakat bunun dışında ikili ilişkile rde hayatın müşte re k olduğunu düşünüyorum. Bir evin geçimini hem erkek hem kadın beraber üstlenmelidir. Gizem YILMAZ Doğuş YOLCU

6 HABER 5 İşimde kadın değil, gazeteciyim Günümüzde her meslek dalında yer alan ve başarılı kariyerlere sahip kadınlar, gazetecilik mesleğini de layıkıyla yerine getiriyor. Kadınların işlerinin iş yerinde bitmediğini, eve döndüğünde de sürdüğünü söyleyen Pelin Gel Ağan, kadın çalışanların kendilerini iş hayatında sendikalarla koruma altına alması gerektiğini belirtti. Haberciliğin büyük ölçüde erkek me s le ği olarak görülme s i, kadın gazetecilerin bazı zorluklarla karşı karşıya bırakıyor. 3,5 yıldan bu yana gazetecilik mesleğini icra e ttiğini s öyle ye n Cumhuriye t Gazetesi Ekonomi Muhabiri Pelin Gel Ağan, mesleğin artık erkek egemen meslek olmaktan çıktığını ve kadınların da sektörde söz sahibi olmaya başladıklarını ifade etti yılında gazetecilik hayatına atıldığını söyleyen Gel Ağan, üniversite yıllarını stajlarla desteklediğini ve daha okulu bitirmeden gazetelerden iş teklifi aldığını be lirtti. İlk olarak Dünya Gazetesi nde gazetecilik yaşamına başladığını dile getiren Pelin Gel Ağan, sonra 6 ay gibi bir süre zarfında da Ekonomi Dergisi nde çalıştığını ve 1,5 yıldan bu yana da Cumhuriyet Gazetesi nde ekonomi muhabirliği yaptığını söyledi. Muhabirliğin kadın erkek ayrımı olmadan da yapılabile c e ğini ve e konomi muhabirliğinde diğe r muhabirlik kollarına nazaran kadınların daha çok rol aldığını söyleyen Gel Ağan, polis- adliye gibi oldukça hareketli muhabirlik alanlarında da gayet başarılı kadın muhabirlerin olduğunun altını çizdi. Gazetecilik mesleğinde, kadının eskiden erkek gibi giyinmek zorunda olduğunu be lirte n Pe lin Gel Ağan, günümüzde artık kadınların kendi özünü koruyarak mesleklerini sürdürdüğünü söyledi. Gel Ağan, Eskiden kadın muhabirler, pantolon ve c eket giyerek yani erkek gibi giyinerek gazetecilik yaparlardı. Fakat günümüze gelindiğinde artık kadınların topuklu ayakkabılarla habe re gittiğini görüyoruz diye konuştu. Kadın gaze te c ile rin kaynaklarıyla konuşurken ve bilgi toplarken, kadın kimliklerini bir yana bırakarak, gazeteci kimlikleriyle hareket etmeleri gerektiğini ifade eden Gel Ağan, böyle likle doğabile c e k sorunların önüne geçilebileceğinin altını çizdi. Kadınların me s le k hayatlarında ciddi olmaları gerektiğini dile getiren Gel Ağan, Eğer kaynakla konuşurke n ve ya bilgi toplarken kadın muhabir gereksiz yere fazla güler veya aşırı tepkiler sergilerse kaynak, kadın hakkında farklı düşüncelere yöneliyor diye konuştu. Kadınların mesai yaşamı dışında ev ortamında da birçok işle uğraşması gerektiğini söyleyen Pelin Gel Ağan, erkek çalışanların evlerine ge ldikle rinde dinle ne bildikle rini fakat kadınların iş yerindeki görevlerinin yanı sıra evde de annelik görevini yerine getirmek zorunda olduğunu belirtti. Gazeteciliğin 24 s aatlik bir me s le k olduğunu ve gazetecilik mesleğiyle uğraşanların da topluma karşı s orumlulukları olduğunu ifade e de n Ge l Ağan, Gazetede çalışan kadınların gazetecilik mesleklerini yerine getirmesinin yanı sıra evde de işleri ne yazık ki bitmiyor. Mesai bitiminden sonra da evde annelik sorumluluğunu yerine getirmek zorunda kalıyor dedi. Şule GÖKSAL Ezgi AKYOL Semih KOÇ Bir meslek sahibi olma hırsıyla büyüyen, zorluklarla ilkokulu bitiren ve çeşitli sebeplerden dolayı okulu bıraktıktan sonra da hayata tutunmaya çalışan Ayşe Kozuk: Kadının önünde üç engel var. Baba, erkek kardeş ve eş diyor. Seramik mesleğine başlamaya nasıl karar verdiniz? Bir tutkudur seramik Seramik işini ilk defa Kütahya da bir dükkânın vitrininde gördüm. Çok hoşuma gitti. Bunu bir insan eli yapmış olamaz diye düşündüm. Ben de hep bir mesleğim olsun istemiştim. Güzel sanatlara da ilgi duyuyordum. Kütahya da bir çini fabrikasında işe girdim. İki yıl orada çalıştım. Mesleği öğrendikten sonra, 1990 yılında kendi atölyemi kurdum. Antalya ya gelişiniz nasıl oldu? Kütahya daki atölye çalışmalarına devam ederken Kaleiçi nde küçük bir dükkan açtım ve haftada bir defa Kütahya ya gidip geliyordum. Maddi imkansızlık nedeniyle uzun s üre nas ıl iş kurabilirim diye düşündüm ve Işık Yagı nın desteğiyle tekrar atölyeye geri döndüm kendi işimi kurdum. Çalışan Kadın ailesine de zaman ayırmak zorunda. Bu zorluklara rağmen kadının çalışması konusunda ne düşünüyorsunuz? Kadınlar isterlerse her şeyi yapabilirler. Bazen restleşmek gerekir erkeklere boyun eğip, her söylediklerini kabul ederlerse ciddiye alınmazlar. Erkekler ev içindeki egemenliğini kaybetmek istemedikleri için kadınların yaptıkları işleri ciddiye almıyorlar kadın da buna boyun eğdiği zaman eziliyor. Yeterli desteği aldığım takdirde bu mesleği başkalarına öğretip onlarla birlikte çalışabilirim. Önc e likle gerekli şartların ve pazarın kurulması gerekiyor. Amacı kursa gelip işi öğrenerek tekrar evde oturmak olanlar değil işi öğrenip çalışacak olanlar gelmeli. İşinizi kaybettikten sonra tekrar nasıl başladınız? Battıktan sonra yükselmek aslında çok zordur. Fakat bir kadın olarak hırs yaptıktan ve ayağını yere vurup be n yapabilirim dedikten sonra bu çok kolaydır. O zaman önünüzde ki hiçbir engel seni yıkamaz. Bu sayede sadece kendi çabamla işimi yeniden kurdum ve aynı başarıyı yakalama yolunda ilerliyorum. Son olarak kadınlara vermek istediğiniz bir mesaj var mı? İns anın ke ndi kazandığı para kadar güzel para yoktur. Eşlerine bağımlı olarak yaşamas ınlar. Ekonomik özgürlüklerini kazansınlar. Ancak o zaman kendi ayakları üs tünde durabiliyor ve s aygınlık kazanabiliyorlar. Haydar SUCU, Doğuş YOLCU Emin Sansar Kadına karşı şiddette tek ses olalım Kadına karşı şiddet, genel olarak toplumların erkek egemen yapısından kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda toplumsal, hukuksal, ekonomik, geleneksel, siyasal ve eğitimsel yapısı içinde kadının ayrımcılığa uğradığından ve kadının erkeğe bağımlı kılındığından söz edilmektedir. Erkeğin yasalardan ve ataerkil geleneklerden kaynaklanan üstün konumunu, kadının erkeğe hizmet etmesi ve erkeğin alınacak kararlarda söz sahibi olmasını doğal gören bir bakış açısına sahip olması şiddeti beslemektedir. Maalesef Türkiye de ve dünyanın birçok yerinde kadına şiddet uygulanıyor. Kocasından, babasından, abisinden, erkek arkadaşından sudan sebepler yüzünden ölümüne şiddet gören kadınlar var. Burada kısaca daha çok medyanın kadına yönelik tutumundan bahsedeceğim. Medyada sürekli olarak, kadına yönelik şiddeti özendiren, sıradanlaştıran, normalleştiren, toplumsal cinsiyet rollerini pekiştiren, kadına yönelik şiddete ortak olan haberlere, programlara, reklamlara, dizilere, filmlere ve yarışmalara yer veriliyor. En son bir televizyon dizisinde tecavüz sahneleri bir reyting toplama aracı olmuş, ilk bölümü defalarca gösterilmiştir. Çoğu kurum ve kişiler bu konuda sessiz kalmıştır. Tecavüz suçtur. Öyleyse, böyle bir konuya sessiz kalmak, şiddetli reyting malzemesi yapmak, komedi ve mizah malzemesi haline getirmek de o suça ortak olmaktır diye düşünüyorum. Her ne kadar erkek egemen bir toplumda da yaşıyor olsak da, kadınlarımıza şiddet göstermeyelim ve kadına karşı her biçimdeki şiddete karşı çıkalım. Eğer bizler karşı durmazsak, istismar devam edecek ve kadınlarımızın saygınlığı her geçen gün kaybolacaktır. Kadına yönelik şiddetle mücadele, öncelikle toplum içerisindeki bazı tabularla mücadele etmekten geçer. Erkekler olarak bu mücadelede aktif bir şekilde yerimizi almalıyız.

7 3 HABER Üniversitede, yurtta kadın olmak Kadın olmak zor iş. Ama onu zor kılan ne ke ndisi ne de yaptığı iştir. Kadın olmayı zor kılan toplum ve toplumdaki cinsiye t ayrımıdır. Gelin bu ayrıma Akdeniz Üniversitesi ve Kredi yurtlar Kurumu içinden bakalım: De rse gide rke n otobüste sözlü tacize maruz kalıyoruz! Öznur CANER: Akdeniz Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği 2. S ınıf öğrencisiyim. Geçen sene ünive rs ite ye geldiğimde karşılaştığım ilk sorun fakültemin yeriyle ilgili bir problemdi. Eğitim Fakültesi nde öğrenim görüyor gözükmesine rağmen bir s e ne boyunc a Antalya nın Döşemealtı ilçesinde öğrenim gördüm. Kre di Yurtlar Kurumu nun üniversite içinde bulunması nedeniyle okula gidip gelmekte sıkıntı yaşıyordum. Her sabah yurtta kalan kız arkadaşlarımla halk otobüslerine topluc a bindiğimiz için he m öğrenci olmamızdan dolayı psikolojik baskıya hem de kadın olmamızdan dolayı erkekler tarafından sözlü tacize maruz kalıyorduk. Bu durum psikolojimizi olumsuz yönde etkiliyordu. Derslere motive olamıyorduk. Bu sene kampus içine geçince otobüslerde yaşadığımız bu durum bir nevi azaldı. Günümüzde kadın hala toplum tarafından her yerde her zaman baskı görüyor. T oplumsal cinsiye tçilikte e rke ğe be lirle nmiş bir me sle kte okuyorum ama bundan rahatsız de ğilim! Meryem ÜRÜN: Elektrik- elektronik mühendisliği birinci sınıf öğrencisiyim. Geçen yıl hazırlık okuduğum zaman sınıfımda benle birlikte iki kızdık. Bu durumdan arkadaşım da ben de çok rahatsızlık duyuyorduk. Çünkü erkekler çoğu zaman bizim varlığımıza aldırış etmeden erkek üslubu konuşmalar kullanıyorlardı. B u s e ne de bölümün toplumda erkek mesleği olarak yer almasından dolayı 60 kişilik bir sınıfta 4 kızdan birisi de be nim. Anc ak e şitlik bağlamında düşünürsek bu durumdan rahatsız değilim. Çünkü bence toplum ne kadar Ele ktrik Ele ktronik Mühendisliğini erkek mesleği olarak sınıflandırılmış olsa da benim gözümde erkeğin yapabildiği her mesleği kadın da yapabilir. S ınıfta sayılı kızlar arasında olmam beni ufak tefek sorunlarla karşılaştırıyor elbette. Örneğin az kişi olmamız bakımından alay konusu olmamız psikolojik şiddet yaşatıyor. Ama ne olursa olsun bunlara aldırış etmeden mesleğime devam edeceğim. Kadın olmak toplumumuzda zate n başlı başına bir zorluktur Girişimci kadınlar aranıyor Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ne bağlı olarak kurulan İl Kadın Girişimciliği Antalya Şubesi Başkanı Işık Yargın, kadınların fırsatları nasıl kazanca dönüştürebileceklerini anlattı. Raziye DÖNMEZ: Kamu Yönetimi 1. S ınıf öğrencisiyim. Burdur un bir köyünde yaşamaktayım. Doğduğumdan beri bu köydeyim. Köyde işler bazen ortaklaşa yapılmaya çalışılsa da verilen işler toplumdaki kadın- erkek işleriyle örtüşme kte dir. Köyde anne çocuk bakan, büyüten, evde yemek yapan, koc as ını be kle ye n kadın profilindedir. Bende bu belirlenen kişiliklerden de yola çıkarak yurda ilk ge ldiğim de çok titizdim. Gözümde c anlanan kadın mode li temiz, titiz, düzenli her işi yapan bir modeldi. T oplumsal cinsiyetçilik daha küçükken bana verilmiş bir şeydi. Ben kadındım ve böyle olmak zorundaydım. Yurda ge ldiğim ilk zamanlar bu titizliğin ge tiris iyle yurdun verdiği nevresim takımını kullanmamaya çalışıyor, en azından yastık kılıfını evden getiriyordum. Çünkü onlar benim gözümde ben yıkamadığım s üre c e pis tile r. Zamanla bu huyumu aşsam da hala zorluklar yaşıyorum. Çünkü ben ne kadar çalışsam da benim için konulmuş belli tabular var. Bunları yıktığım da belki her şey benim üzerime gelebilir. Bu yüzden kadın olmak bu toplumda başlı başına bir zorluktur. Kadınsan ve yurtta barınıyorsan işle r daha da zorlaşıyor EMİNE ÇELİK: S ınıf öğre tme nliği birinc i sınıf öğre nc is iyim. Adana dan buraya geldiğimde beni ilk karşılayan sorun barınma problemi oldu. Devlet yurdunda yedekteydim. Devlet yurduna misafir öğrenci olarak başvurdum. Yurda geçmem zor günlerimin başlangıc ı oldu. Mis afir öğre nc i olmanın zorluklarıyla karşılaşmadan önce yurt benim için çok idealdi. Kadın olmak zor özellikle de yurtta yaşamak zorundaysan daha da zor. Sadece misafir öğrenci olmamdan kaynaklı olarak bir ay içerisinde üç oda değiştirdim ve bu serüvende misafirhaneye uğramadan geçmedim. Üç farklı oda ve 15 çeşit kız tam alışıyorum derken yerin değişiyor ve taşınıp başka bir odaya geçiyorsun. Dışarıya çıktığında ise daha vahim bir manzara bizleri bekliyor. Erkekler yurtta kalan kız öğrencilere gözle görülür bir şekilde psikolojik şiddet uyguluyor. Bir kısım bu genellemenin dışında kalsa da alımlı giyinen her kıza çoğu erkek sözlü taciz de bulunuyor. Maalesef bu toplumumuzun ne kadar vahim bir noktaya geldiğinin göstergesidir. Şule GÖKSAL Yağmur TAŞDEMİR Kadın girişimciliğine dikkat çekmek, sektöre girmiş kadınları bir araya getirmek amacıyla 2007 yılında kurulan İl Kadın Girişimciliği, kadın girişimcilere eğitim desteği sağlıyor. Antalya içinde Manavgat, Kumluca, Konyaaltı ve Alanya daki kadın çalışmaları, faaliyetlerini bu kurula bağlı olarak sürdürmekte. Kadınların iş hayatına olan mesafeli tutumlarını dikkate alan ve girişimciliğe bakış açılarını araştıran kurul, kadınların girişimcilik bilincine ulaşmalarını sağlamak için eğitimlerine aralıksız devam ediyor. İl Kadın Girişimciliği Antalya Şubesi Başkanı Işık Yargın, kadın iş gücünün ağırlıklı olarak turizm ve tarım sektöründe olduğunu belirtirken, sektördeki kayıt dışı oranının fazlalığına dikkat çekti. Antalya da ev içi üretimde bulunan kadınların sayısının da oldukça fazla olduğunu ve evde ürettikleri malzemeleri pazarlama şanslarına sahip olmadıkları için kadınların istihdama katılamadıklarını belirten Yargın, şunları söyledi: Pilot bölge seçilen Döşemealtı Belediyesine bağlı Kovanlık Köyünde bir açık pazar kurduk; böylece kadınların ürettikleri ürünlerin pazara sunulmasını hedefledik. Antalya da turizm sektörü açık pazar içinde iyi bir olanak sağlamaktadır. T arım sektörü de girişimcilik açısından önemli fırsatlar yaratmaktadır. Merkez, bu nedenle girişimci kadınlara farklılıklar yaratmayı, yenilikçi olmayı öğretmekte ve yaratıcı fikirlerini hayata geçirmelerini de desteklemektedir. Eğitimlerimiz ayrıca girişimcilere ınternet ortamının sunduğu imkanlardan da yararlanabilmeleri konusunda yol göstermektedir. Dolayısıyla eğitimlerimizde katılımcılara fırsatları nasıl kazanca dönüştürebileceklerini anlatıyoruz. Eğitimlere katılan kadınlardan bazılarının bu eğitimlerden sonra çeşitli alanlarda girişimci olarak istihdama katıldıklarını söyleyen Yargın, eğitim alan kadınlarından bazılarının gıda ve eğlence sektöründe kendi işlerini kurduklarını belirtti. Yargın, yalnızca belediyelerle değil aynı zamanda Akdeniz Üniversitesi, Valilik, İl Özel İdaresi ve Antalya T icaret ve Sanayi Odası ile işbirliği yaptıklarını ifade ederek, merkezin girişimcilere maddi destek sağlamadığını belirtti. Bu merkezin teşviklerinin de etkisiyle devletin hizmet sektörünü de destekleyen yasalar çıkardığına dikkat çeken Yargın, hedef kitle olarak daha çok belediyenin meslek edindirme kurslarına katılan kadınları seçtiklerini ifade etti. Eğitime katılan her kadını girişimci yapacak kadar hayalperest değiliz. Bu durum yanlış algılanmamalı, girişimci olma konusunda kararlı ve cesaretli kadınların daha başarılı oldukları bir gerçek. diyerek sözlerine son verdi. Özlem Sevinç ÖZEL

8 HABER 6 Erkeğin gözüyle kadın Son yıllarda ülke mizde çalışan kadınların sayısı hızla artmaya başladı. İş hayatında da kadınlar başarılı olduklarını fazlasıyla kanıtladılar. Recep Keleş (Dershane Müdürü) Kadın de ğe rli bir varlıktır. Ataerkil bir toplum olsak bile bizleri ilk e ğite nle r yani anne le rimiz kadındır. Anne sözcüğünü anlatmak mümkün değildir. Anne kavramı kadının norm ve krite rle rini olumlu e tkile r. K a dı n l a r ı mı z işine sadık ve dis iplinlidirle r. T ürk erkeği; gelenek ve göre ne kle rinden vazgeçemiyor. Altı yüzyıllık imparatorluğun özlemi ve despotluğu var üzeremizde. Erkeklerimiz, hala eskisi gibi lide r ve yöne te n olmak is tiyor. Erkekler kadınların üzerine gitmemeli onlara iş yaşamında destek vermelidirler. Bunu için kimi yerlerde duygularını bastırmaları gerekiyor. Ortak ve güzel bir yaşam için erkekler kadınların haklarına saygı gösterme lidirle r. T arkan T uğral (Kurums al İlişkile r Uzmanı) Kadınların iş yaşamında hor görülme s i ülke mize özgü de ğil. Atae rkil yapıdan kaynaklanmaktadır. Eşime elbette yardımcı olurum. Çünkü e şime önc e likle kadın gözüyle de ğil, bir ins an gözüyle bakıyorum. He r şe y kadına yıkılmamalı. Erke ği bir dışişle ri bakanına benzetirsek, içişleri bakanını da kadınla ilişkile ndire biliriz. Ekonomi kadına ait olmalıdır. Kadınlar erkeklere göre daha tutumlu. Şiddet konusuna gelince, değil kadına tüm c anlılarda şidde te karşıyım. Kadınların cinsel obje olmas ındaki e tke n is e, kadınlara has olan çekim kuvvetidir. Bu konudaki tac izle ri is e c ins e l e ğitimle gide re bile c e ğimize inanıyorum. Ancak bu, toplumumuzda en eksik kıs ımlarımızdan biris i. Kadınları üretim makinesi olarak görmekten vazge çme liyiz. Öze llikle kırs al kesimde bu mesajı eğitimle vurgulamalıyız. Onur Tunceli (Avukat) Kadının iş hayatında olmas ı büyük bir gerekliliktir ve kadının hakkıdır. T üm kadınlar ekonomik özgürlüğünü kazanmalıdır. İş hayatı t a m a m ı y l a e r k e k l e r e bırakılmamalıdır. Kadının olduğu iş hayatı daha düzenli, disiplinli ve sisteml i d i r. E r k e k l e r i n çalışma hayatındaki kadınlara sadece saygı duyması gerekir. Evli erkeklerin de eşlerine her konuda yardımcı ve destek olmaları ge re ktiğini s avunuyorum. Erkeklerdeki klişe mantığa karşıyız. Erke k, kadına yardım e tme lidir. T e k taraflı olmamalıdır. Kadında şiddete karşıyım ve kadının yasal hakları konusunda bilinçlendirilmesinden yanayım. Uğur Çay (Matbaacı) Kadının iş hayatında yer alması gerekir. Kadının olduğu yerde iş ve rimliliğinin artac ağına inanıyorum. Kadınlara cinsel obje olarak bakılmasının sebebi ise magazinden kaynaklanan bir sorundur. Bu programlar, kadına ikinci sınıf vatandaş muamelesi yapmaktadır. Kadınların d a v r a n ı ş ı, erkeği yönlendi r me k t e di r. E r k e k l e r i n hayata bakış açıs ını yine kadının değiştir e b i l e c e ğ i n e i n a n ı y o r u m. Kadının çalışmasına sonuna kadar destek veriyorum. Erkeklerin de kadınları bu konuda destekleyip her türlü yardımı yapması gerektiğine inanıyorum. Kız çocuklarını da bu konuda bilinçlendirmek ve eğitimlerini sonuna kadar desteklemek lazım. B u s orunların aşılac ağına inanıyor, ancak sistemsel bir şey olmas ından ötürü bu s orunların çözümü uzun vadede mümkün olabilir. Şule Göksal Emin Sansar KADINLARIN YENİ SORUNU; MOBBİNG Kadınlar günlük hayatta pe k çok sorunla karşılaşıyor. Yaşadıkları zorluklara bir de iş hayatındaki sorunlar e kle nince ye ni bir kavram ortaya çıkıyor; mobbing. İş yaşantısında duygusal saldırı olarak biline n mobbing kadınlara daha çok uygulanıyor. Mobbing iş ye rinde ruhs al tac iz ve ya bir başka de yişle ruhs al s aldırı ve psikolojik terördür. Hedefi ise, bir iş ye rinde ki kişi ve ya kişile r üze rinde sistematik baskı yaratarak ahlâk dışı yaklaşımla iş pe rformans ını ve dayanma güc ünü yok e dip, işte n ayrılmaya zorlamaktır. Araştırmalara göre mobbing, cinsel tacizin de önüne geçmiş durumda. Mobbing, çoğunlukla üst düzey yönetim kademesinde çalışanlar tarafından uygulanıyor. Araştırmacılar mobbing mağdurlarının bazılarının otuzlu yaşlarda bazılarının ise lisansüstü eğitimi aldıklarını vurguluyorlar. Mobbing, örgütlerin içinde gizli bir hastalık gibi. Yayılmaya başladıkça örgütlerin içindeki tüm yaşamsal organlara dağılır ve insanlar arası iletişim kopukluğuna ve güvensizlik gibi sorunlara neden olur. Mobbing durumunda pasif saldırgan kişiyle başa çıkmak aktif kişiye göre daha zordur. Çünkü pasif saldırganlar davranışlarını örtmek için uygun ortamlarda anlayışlı ve samimi davranışlar sergilerler. Saldırgan kişiye yönelik dil, din, uyruk gibi ayrımcılıktan çok, kişiyi iş yaşamından dışlamak amacıyla taciz, rahatsız etme, kötü davranış yoluyla kasıtlı hareketler sergiler. Aslında mobbing, iş yaşamında kadınların çok sıklıkla yaşadığı olaylardan biri. Kadınların iş hayatında ilerlemesini önlemek amacıyla genellikle erkek çalışanlar tarafından kadınlara yapılan duygusal, psikolojik saldırıdır. Mobbinge maruz kalan kadınlar genellikle yaptığı iş tarafından eleştirilme, cinsel tacizde bulunulma, fiziksel şiddet gibi davranışlara maruz kalırlar. Kadınlar bu davranışları yaşadığı meslektaşlarını bulunduğu kurumun başına şikâyet etmeye çalışsa da bu durum öyle içselleştirilir ki kadın böyle bir şikâyet yaptığında ya yalancı durumunda kalır ya da kadın olduğu için işten atılmak zorundadır. Dünya nın her yerinde mobbinge maruz kalan kadın var. Mobbing gelişmiş ülkelerde sıkça rastlanılsa bile Dünya da hemen hemen her ülkede görülüyor. Çünkü kadın dünyanın neresine giderse gitsin kadındır ve ataerkil bakış açısıyla ikincil konumdadır. Bu nedenle iş yaşamında belli konumlar dışında başka bir yerde olması düşünülemez. Çünkü kadın ataerkil topluma göre duygusaldır, güçsüzdür, karar verebilecek konumda değildir. Mobbing toplumsal cinsiyetçiliğin ortaya çıkardığı ve ortadan kalkması gereken bir düşüncedir. Kadın olmanın zorluklarını yaşayan, erkek egemen toplumun baskılarına maruz kalan kadınlar kendi inisiyatiflerini elde etmek istediklerini dile getiriyorlar. Stant hostesliği yaptığını dile getiren Fidan Hanım 4 yıldır bu işi yapıyorum ve birçok insanla muhatap olmak zorundasınız. Gençseniz, güzelseniz ve bir marketin ortasında standınızı kurup müşterilerle ilgileniyorsanız sonuç gözle ve lafla taciz boyutuna ulaşıyor. Kimi zaman ben işi bıraktım kimi zaman da kovuldum. Eğer hoş bir kadınsanız ve müdürünüz bunun farkındaysa bir şekilde tacizlerine maruz kalıyorsunuz. diye konuştu. Yıllardır mağazalarda yöneticilik yapan ve 10 yıldır çalışan Özden Hanım ise Mesleğe 18 yaşımda başladım. Yaptığım iş satış temsilciliği olduğu için depocusundan tutun da en üst düzey yetkiliye kadar hoş görünmek zorundaydım. dedi. Kasiyerlik yaptığını belirten Fadime Hanım Kadın olarak en çok insanla karşılaşmak zorunda olan biziz sanırım. İster istemez genç yaşlı fark etmeden kendinizi sürekli olarak insanların göz hapsinde hissediyorsunuz. dedi. Fadime, Kadın olarak her durumun üstesinden gelebiliriz ancak bu sadece bizim değil karşı cinsinde ortak çalışmasıyla olabilecek bir durum. diye konuştu. Yağmur TAŞDEMİR Elif KÜTÜKOĞLU