Bu metin Nisan 2014 tarihlerinde Kocaeli Üniversitesinde düzenlenen Uluslararası Balkan Kongresi başlıklı konferansta sunulan tebliğdir.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bu metin 28 29 Nisan 2014 tarihlerinde Kocaeli Üniversitesinde düzenlenen Uluslararası Balkan Kongresi başlıklı konferansta sunulan tebliğdir."

Transkript

1 Bu metin Nisan 2014 tarihlerinde Kocaeli Üniversitesinde düzenlenen Uluslararası Balkan Kongresi başlıklı konferansta sunulan tebliğdir. This paper was presented in International Balkan Congress that took place at Kocaeli University, Turkey on April 28.29, 2011.

2 Balkanlar da Aşırı Milliyetçilik: Bölgesel Đşbirliğine Engel Caner Sancaktar * 1. Balkanlar da Bölgesel Đşbirliğinin Önemi Yugoslavya da 1980 li yıllarda, Bulgaristan, Arnavutluk ve Romanya da 1990 lı yıllarda neoliberal ekonomi politikaları uygulamaya sokuldu ve bu politikalara uygun düşen bir takım siyasal, hukuksal ve toplumsal düzenlemeler yapıldı. Böylece bu ülkeler sosyalizmi terk edip kapitalizme geçiş yaptılar ve kapitalist dünya ekonomi sistemine entegre oldular. Dolayısıyla, dönemi Balkanlar için sosyalizmden kapitalizme geçiş yılları oldu. Bu geçiş sürecinde Balkanlar da geniş kapsamlı ve köklü değişim-dönüşüm süreci yaşandı. Sosyalist sistemin tasfiyesi ve kapitalizme geçiş süreci neoliberal politikalar (özelleştirme, toplumsal hizmetlerin ve harcamaların azaltılması, mal, hizmet, sermaye ve emek piyasalarının esnekleştirilmesi) üzerinden gerçekleştirildi. Neoliberal reformlar ve kapitalizme geçiş süreci Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği (AB) tarafından teşvik edildi ve desteklendi. Örneğin Bulgaristan, IMF denetimi altında uygulanan neoliberal ekonomi reformları karşılığında Eylül 1998 de 860 milyon dolar kredi ile ödüllendirildi. 1 Tüm bu parasal yardımlar, neoliberal reformların uygulanması ve kapitalizme geçiş sürecinin hızlandırılması koşuluyla verildi. Haziran 1991 de Arnavutluk u ziyaret eden dönemin ABD Devlet Sekreteri James Baker, yeni Arnavut hükümetine, politik reformlar ve serbest piyasa ekonomisi reformları yapıldığı takdirde başlangıç olarak 6 milyon dolar ekonomik yardım verileceğini ve reformların ilerletilmesine bağlı olarak yardımların devam ettirileceğini açıkladı. 2 Bir başka örnek vermek gerekirse; 1989 da ABD Başkanı George Bush la yapılan görüşme sırasında Yugoslavya nın son Federal Başbakanı Ante Markovic e, yeniden devalüe edilmiş bir para birimini, ücretlerin dondurulmasını, devlet harcamalarının kısılmasını ve özyönetim altındaki toplumsal mülkiyetli işletmelerin yürürlükten kaldırılmasını içeren ekonomik reformların hızla ilerlemesinin karşılığında bir ekonomik yardım paketi sözü verildi. 3 ABD ile AB den gelen ekonomik yardımlar kapitalizme geçiş sürecini destekledi ve hızlandırdı. Ama aynı zamanda sözkonusu yardımlar, merkez kapitalist ülkelerin Balkanlı eski sosyalist ülkeler üzerinde ekonomik ve politik hegemonya kurmalarına zemin hazırladı. Nitekim uluslararası politikada ticari olanlar dışındaki tüm tek yönlü kaynak transferleri 4 anlamına gelen dış yardımlar, hedef ülke üzerinde etki oluşturmak amacıyla özellikle güçlü devletlerin kullandıkları temel dış politika * Yrd. Doç. Dr.; Kocaeli Üniversitesi, caner.sancaktar@kocaeli.edu.tr 1 Milada Anna Vachudova, Europe Undivided: Democracy, Leverage and Integration After Communism, Oxford, Oxford University Press, 2008, s Amy Knight, Government and Politics, Raymond Zickel and Walter R. Iwaskiw (der.), Albania: A Country Study, Washington, Federal Research Division Library of Congress, 1994, s Michel Chossudovsky, Yoksulluğun Küreselleşmesi: IMF ve Dünya Bankası Reformlarının Đçyüzü, (çev. Neşenur Domaniç), Đstanbul, Çiviyazıları, 1999, s Faruk Sönmezoğlu, Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Đstanbul, Filiz Kitabevi, 1995, s

3 ekonomik etki araçlarından birisidir. 5 Dolayısıyla bu etki aracı, merkez kapitalist ülkeler tarafından, Balkan ülkeleri üzerinde hegemonya kurmak veya etki oluşturmak amacıyla sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinde yoğun biçimde kullanıldı. Merkez kapitalist ülkeler ile kapitalizme geçiş yapan Balkanlı ülkeler arasında borç ilişkisi oluştu. Günümüzde halen devam etmekte olan bu borç ilişkisi geçiş ülkelerinin aleyhine işlemektedir. Ayrıca uygulanan neoliberal politikalar ticareti serbestleştirdi ve böylece merkez kapitalist ülkeler ile olan ticaret hacmi hızla arttı. Bu ticari ilişkiden daha karlı çıkan taraf hiç kuşkusuz merkez kapitalist ülkeler oldu. Çünkü kapitalizme geçiş sürecinde ticaretin serbestleştirilmesi, Balkanlı eski sosyalist ülkeleri Batılı şirketlerin yeni piyasaları haline dönüştürdü. Böylece, Andrew Tylecote nin de belirttiği gibi, eski sosyalist ülkeler piyasa ekonomisine geçişle birlikte merkez kapitalist ülkelere bağımlı olan yeni bir çevreyi oluşturdular. 6 Kapitalizmin Balkan coğrafyasında yeniden yapılandırılması kaçınılmaz olarak yeni kapitalist ulus-devletlerin kurulmasına neden oldu. Böylece büyük dönüşüm sürecinde Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti yedi küçük ve zayıf kapitalist ulus-devlete bölündü: Hırvatistan (1991), Slovenya (1991), Makedonya (1991), Bosna-Hersek (1992), Karadağ (2006), Sırbistan (2006) ve Kosova (2008). Parçalanma sonucunda bölgedeki devlet sayısı (Türkiye dahil) 12 ye yükseldi. Dolayısıyla 1990 sonrasında Balkanlar da bölgesel politik-ekonomik-askeri dengeler değişti ve yeniden şekillendi. Yugoslavya da sosyalizmden kapitalizme geçiş ve ülkenin parçalanması Çekoslovakya vakasında olduğu gibi barışçıl biçimde gerçekleşmedi. Tarihsel olarak sırasıyla Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Kosova, Sırbistan ve Makedonya da silahlı çatışmalar / savaşlar yaşandı. Silahlı çatışmalar / savaşlar büyük toplumsal ve ekonomik yıkıma neden oldu. Đkinci Dünya Savaşı ndan sonra Avrupa da yaşanılan en şiddetli savaş Bosna-Hersek te gerçekleşti. Yugoslav Savaşları ile birlikte soykırım, etnik temizlik, savaş suçları, zoraki kitlesel göçler tekrardan Avrupa nın gündemine girdi. Yugoslav savaşları ancak Batılı büyük devletlerin müdahaleleri sonucunda durdurulabildi. Bu müdahaleler sonucunda ABD ve Batı Avrupalı ordular Bosna-Hersek ve Kosova ya yerleşti. 7 Sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinde dış yardım ve kredilerin yerel iktidar çevrelerince özel servet edinme kaynakları olarak kullanılması, siyasetin ve sivil toplumun etnik veya dinsel temelde parçalanması, rüşvetin yaygınlaşması, eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi temel kamu hizmetlerinin bozulması ve yozlaşması, organize suç örgütlerinin gelişip güçlenmesi, kayıt dışı ekonominin yaygınlık kazanması, enflasyonun yükselmesi, işsizliğin artması, reel ücretlerin düşmesi, üretken yatırımların azalması, üretimin daralması, dış ticaret ve bütçe açıklarının artması, fuhuş ve uyuşturucu madde kullanımının yaygınlaşması gibi büyük 5 Ibid., s Tylecote den aktaran Ivan T. Berend, Central and Eastern Europe: Detour from the Periphery to the Periphery, Cambridge, Cambridge University Press, 1996, s Yugoslavya nın parçalanması ve bu süreçte yaşanılan savaşlar hakkında ayrıntılı bilgi için bkz.: Jeffrey S. Morton vd., Reflections on the Balkan Wars: Ten Years after the Break-up of Yugoslavia, New York, Palgrave Macmillan, 2004 ; Reneo Lukic - Allen Lynch, Europe from the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union, Oxford, Oxford University Press, 1999 ; Brad K. Blitz, War and Change in the Balkans: Nationalism, Conflict and Cooperation, Cambridge, Cambridge University Press,

4 ekonomik, politik ve toplumsal sıkıntılar yaşandı. Her ne kadar 2000 sonrasında bazı ilerlemeler ve iyileşmeler kaydedilmiş olsa da, Balkan halkları için bu sıkıntılar hala devam etmektedir. Sosyalist rejimlerin yıkılması, kapitalizme geçiş, kapitalist dünya ekonomi sistemine entegrasyon ve bu süreçte yaşanılan silahlı çatışmalar Balkanlar coğrafyası üzerinde uluslararası nüfuz mücadelesine yeni bir ivme kazandırdı ve güç dengesini değiştirdi sonrasında Balkanlar bölgesinde Yunanistan hariç sosyalist devrimler gerçekleşmiş ve yeni sosyalist rejimler kurulmuştu. Bu durum, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) nin bölgedeki etkisini ve hegemonyasını arttırmıştı. SSCB, 1980 lerde ekonomik-politik kriz dönemine girince Balkanlar daki SSCB etkisi ve hegemonyası azaldı. 10 yıllık kriz dönemi sonunda SSCB, 26 Aralık 1991 tarihinde resmen dağıldı. Aynı yıllarda Balkanlar daki sosyalist rejimler peşi sıra çöktü. Böylece Balkanlar bölgesinde güç boşluğu oluştu ve yeni bir nüfuz mücadelesi başladı. SSCB dağıldıktan sonra eski SSCB coğrafyası üzerinde 15 yeni bağımsız devlet kuruldu. Bunlardan en büyüğü ve en güçlüsü hiç kuşkusuz Rusya Federasyonu oldu. SSCB nin parçalanması süreci ve 1990 lı yıllarda yaşanılan ekonomik, politik, toplumsal problemler nedeniyle büyük güç kaybeden Rusya, 1990 lı yıllarda Balkanlar bölgesinde etkili olamadı. Bölgedeki Rus etkisi 1990 larda dibe vurdu de iktidarı ele alan Vladimir Putin yönetimi ile birlikte Rusya, bu tarihten itibaren toparlanma sürecine girdi ve gücünü arttırdı. Böylece Rusya, 2000 sonrasında Balkanlar bölgesi ile daha fazla ilgilenmeye başladı ve özellikle Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan üzerinden bölgede etkinliğini arttırmaya çalıştı. Fakat bunda şimdiye kadar pek başarılı olunamadı. Çünkü tüm çabalara rağmen Balkanlar daki Rus etkisi günümüzde Sırbistan ile sınırlı kalmış bulunuyor. Birleşme sonrasında Almanya Balkan coğrafyasını yeni yayılma alanı olarak gördü. Özellikle de Haziran 1991 de Slovenya ile Hırvatistan ın bağımsızlık ilanları teşvik edildi ve desteklendi. Alman dış politikası bu iki Yugoslav cumhuriyeti kendi tarihsel nüfuz alanı olarak algıladı ve 1991 den itibaren iki ülke üzerinden etkinliğini arttırdı. Bu süreçte Avusturya, Almanya nın en yakın destekçisi oldu. 8 Avrupa nın diğer büyük güçlerinden olan Đngiltere, Fransa ve Đtalya da, Balakanlar daki büyük dönüşüm (sosyalizmden kapitalizme geçiş ve Yugoslavya nın parçalanması) sürecinde bölge üzerinde güçlerini arttırdılar. Yani bu beş Avrupalı devletin Balkanlar daki tarihsel etkileri 1990 sonrasında yükselişe geçti. Çünkü SSCB nin parçalanması ve bölgedeki sosyalist rejimlerin çökmesi buna uygun bir zemin hazırladı. SSCB nin parçalanması ve bölgedeki sosyalist rejimlerin çökmesi aynı zamanda ABD ye de bölgede etkisini arttırma imkanı sundu. Böylece ABD, Balkanlar coğrafyası üzerinde tarihinde hiç olmadığı kadar yüksek nüfuza ve etkinliğe 1990 sonrasında ulaştı. ABD bölge üzerinde nüfuzunu arttırmak için özellikle Arnavutluk, 8 Birleşme sonrası Almanya nın Balkan politikası hakkında bkz.: Diana Johnstone, Ahmakların Seferi: Yugoslavya, NATO ve Batının Aldatmacaları, (çev. Emre Ergüven, Engin Bulut), Đstanbul, Bağlam Yayınları, 2004, s

5 Bosna-Hersek, Kosova, Bulgaristan, Romanya, Hırvatistan ve Makedonya ile sıkı ilişkiler geliştirdi ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) nü kullandı. Büyük dönüşüm Balkanlı ülkeler için bir güvensizlik sorunu meydana getirdi. Çünkü bu süreçte bir takım Büyük Projeler (Büyük Arnavutluk, Büyük Romanya, Büyük Sırbistan, Büyük Hırvatistan, Büyük Makedonya gibi) ortaya çıktı ve komşu ülkeler birbirlerine karşı irredentist politikalar uygulamaya başladı. Dolayısıyla Balkanlı yeni kapitalist devletler (Sırbistan hariç); kendilerini güvence altına almak, kapitalizme geçiş sürecini hızlı biçimde ve en düşük maliyetle gerçekleştirmek, ABD den ve Batı Avrupalı güçlü devletlerden destek almak için NATO ya katılmak istediler. Slovenya, Romanya ve Bulgaristan 2004 te, Hırvatistan ve Arnavutluk 2009 da bu amaçlarına ulaştılar. Makedonya ise, kendisinden talep edilen tüm kriterleri karşılamış olmasına rağmen, Yunanistan ın vetosu nedeniyle NATO ya katılımını gerçekleştiremiyor. Bosna-Hersek, Karadağ ve 17 Şubat 2008 de resmen Sırbistan dan bağımsızlığını kazanan Kosova, NATO ya katılabilmek için çalışmalarını sürdüren diğer Balkan devletleridir. Kosova da yaşanılan problemlerden dolayı Mart 1999 da NATO tarafından bombalanan Sırbistan, NATO ya katılmayı amaçlamayan tek Balkan devletidir. Sırbistan, güvenlik konusunda NATO ya katılmak yerine Rusya Federasyonu ile işbirliği yapmayı tercih ediyor. Balkanlı sosyalist ülkeler kapitalizme geçiş ile birlikte yüzlerini AB ye döndüler. Temel amaçları Birliğe katılmaktır. Bu amacın temel motivasyon unsurları; kapitalizme geçişi geri dönülmez bir süreç haline getirmek, Avrupa ailesi nin bir parçası olmak, Batı nın güvelik şemsiyesi altına girmek ve tabi ki zenginleşmek oldu. Buna karşılık AB, Balkanlı geçiş ülkelerinden temel hak ve özgürlüklere saygı, hukukun üstünlüğü, azınlık hakları, çok partili parlamenter demokrasi ve işleyen piyasa ekonomisi talep etti. Dolayısıyla AB den gelen yardımlar bu kıstaslara bağlandı. AB yardımlarının temel amacı ise, sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinin Birlik kriterleri/kontrolü çerçevesinde devam ettirilmesi ve hızla tamamlanmasıdır. Slovenya 2004 te, Bulgaristan ile Romanya 2007 de AB ye katılmayı başardılar. 3 Ekim 2005 tarihinden buyana AB ile tam üyelik müzakere sürecini sürdürmekte olan Hırvatistan ın 2012 de Birliğe tam üye olması bekleniyor. Bosna-Hersek, Arnavutluk, Makedonya, Sırbistan ve Karadağ ülkelerinin AB ye entegrasyon süreçleri ise, değişik hız ve düzeylerde olsa da, Đstikrar ve Ortaklık anlaşmaları çerçevesinde sürdürülüyor. 9 9 Balkan ülkelerinin AB ye ve NATO ya entegrasyonu hakkında bkz.: Alain Servantie, EU Enlargement in the Balkans: Socioeconomic Cooperation with-in EU Context, Caner Sancaktar (der.), 2. Uluslararası Balkan Kongresi: Balkanlar da Sosyo-Ekonomik Đşbirliği ve Kalkınma, Đstanbul, TASAM Yayınları, 2010, s ; Uluç Özülker, Avrupa Birliği nin Balkan Politikası, Caner Sancaktar (der.), Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Đstanbul, TASAM Yayınları, 2009, s ve Milan Jazbec, The Integration Process as a Tool Stability and Security in the Western Balkan, 21 Nisan 2009, (Erişim Tarihi 2 Şubat 2011). 375

6 Bu ülkelerden Makedonya nın önündeki en büyük engel, NATO ya katılım sürecinde olduğu gibi Yunanistan dır. Yunanistan, Makedonya yı Makedonya Cumhuriyeti adı altında tanımıyor ve bu isim anlaşmazlığı nedeniyle Makedonya nın hem NATO ya hem de AB ye katılmasını veto ediyor. Dolayısıyla Yunanistan ın karşı çıkmasından dolayı AB ile Makedonya arasında tam üyelik müzakere süreci bir türlü başlatılamıyor Ağustos 2011 itibariyle 80 devlet tarafından tanınmakta olan Kosova Cumhuriyeti ise, beş AB üyesi (Đspanya, Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyeti, Romanya, Slovakya) tarafından halen tanınmıyor. 11 Bu durumda Kosova nın AB ye katılımı şimdilik imkansız görünüyor. Kapitalizme geçiş süreci ve Yugoslavya nın parçalanması, bölge ülkelerini, Batı Avrupalı merkez kapitalist devletlerin ve ABD nin çevresi haline getirdi. Romanya, Bulgaristan ve Slovenya nın AB ye katılımı ve diğer Balkan ülkelerinin uzun süredir devam etmekte olan zorlu entegrasyon süreçleri hakim merkez bağımlı çevre ilişkisini sona erdirmedi. AB ye entegrasyon süreci ilerledikçe Avrupa içinde merkez çevre ilişkisi daha da pekişiyor, Balkan coğrafyası Batı Avrupa nın arka bahçesine dönüşüyor. Arka bahçe, merkez Batı ülkelerine ucuz emek-gücü, ucuz üretim araçları/girdileri ve yeni piyasalar sağlıyor. Merkez Batı ülkeleri ve ABD, bu bölgeye sadece ekonomik olarak değil, fakat aynı zamanda askeri, sosyo-kültürel ve ideolojik olarak da yerleşiyor. Balkan ülkelerinin AB ye entegrasyonu süreci bölgedeki problemleri çözmekte yetersiz kalıyor. Başka bir ifadeyle, AB ye entegre olmak, bölgede yaşanılan ekonomi, politik ve toplumsal problemlerin çözmülmesi için tek başına yeterli olmuyor. Son olarak AB ye katılan Bulgar ve Romen ekonomilerinin şu anki kötü durumları bunu açıkça gösteriyor. Bulgaristan ve Romanya da işsizlik oranları sırasıyla %9,2 ve 8,2, yoksulluk sınırı altında yaşayan nüfusun toplam nüfusa oranı ise %21,8 ve %25 dir. 12 Yani AB üyesi Bulgaristan da yaklaşık her beş kişiden biri ve Romanya da her dört kişiden biri yoksulluk sınırı altında yaşıyor. AB üyesi Slovenya nın, sınır anlaşmazlığı nedeniyle komşusu (ve eski Yugoslav ortağı ) Hırvatistan a tam üyelik müzakere sürecinde zaman zaman engel çıkarması da, 13 Avrupa entegrasyon sürecinin Balkan coğrafyasındaki sorunları 10 Yunanistan - Makedonya anlaşmazlığı ve bunun Makedonya nın AB ile NATO ya entegrasyon sürecine olumsuz etkisi hakkında ayrıntılı bilgi için bkz.: Melpomeni Korneti, The Macedonian Perspective and Role in the Balkans, Caner Sancaktar (der.), Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Đstanbul, TASAM Yayınları, 2009, s ; Evangelos Kofos, Greek Policy Considerations over FYROM Independence and Recognition, James Pettifier (der.), The New Macedonian Question, London, Macmillan Press, 1999, s ; Şule Kut, Balkanlar da Kimlik ve Egemenlik, Đstanbul, Đstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005, s , ; Ljupco Vrangeloski, Macedonia and Its Euro-Atlantic Prospects, 5 Mayıs 2009, (Erişim Tarihi 17 Mart 2011) (Erişim Tarihi ) (Erişim Tarihi 6 Mayıs 2011) ve (Erişim Tarihi 6 Mayıs 2011). 13 Solven-Hırvat sınır anlaşmazlığı ve bunun Hırvatistan ın Avrupa Birliği ne katılımı üzerindeki etkisi hakkında ayrıntılı bilgi ve farklı yorumlar hakkında bkz.: Anze Voh Bostic, Slovenian- Croatian Border Dispute: A Political Perspective, 28 Aralık 2009, En&Kat=10&ID=505, (Erişim Tarihi 23 Şubat 376

7 çözmede yetersiz kaldığının bir başka göstergesidir. Ayrıca NATO nun Balkanlar daki operasyonları ve bölge ülkelerinin NATO ya katılımları, sıcak çatışmaların önüne geçmiş olsa da, bölge ülkeleri arasındaki anlaşmazlıkları tam olarak çözemiyor ve güven bunalımını sona erdiremiyor. Tüm bu nedenlerden dolayı, Balkan ülkeleri arasında bölgesel işbirliği sürecinin ilerletilmesine büyük ihtiyaç duyuluyor. Đşbirliği, Balkan devletleri ve halkları arasında ekonomik, sosyal, kültürel ve politik düzeylerde geliştirilmelidir. Đşbirliğinin geliştirilmesinde bölge hükümetlerinin rolü büyük olmakla birlikte, sivil toplum kuruluşlarının, düşünce kuruluşlarının, üniversitelerin, entelektüellerin ve medyanın da rolü son derece önemlidir. Sadece hükümetler düzeyinde geliştirilecek olan işbirliği ilişkileri, sivil ayağı eksik kaldığı takdirde uzun vadeli olamaz. Hem resmi makamları hem de sivil toplum aktörlerini içerecek biçimde Balkan ülkeleri arasında geliştirilecek olan çok boyutlu bölgesel işbirliği, bölgede yaşanan güncel sorunların çözülmesine, barış, güvenlik ve demokrasinin tesis edilip geliştirilmesine ve sosyo-ekonomik kalkınma sürecinin sağlıklı biçimde sürdürülmesine hizmet edecektir. Ayrıca Balkan ülkelerinin Avrupa bütünleşme süreci içinde daha sağlam bir pozisyona sahip olmaları için de bölgesel işbirliğinin geliştirilmesi büyük önem taşıyor. Bölgesel işbirliği, Balkan ülkelerinin gelişimine katkı sağlayacağı için, bu ülkelerin bağımlı çevre pozisyonundan kurtulmalarına yardımcı olacaktır. Fakat bölgesel işbirliğinin Balkanlar coğrafyasında geliştirilmesi hiç de kolay olmuyor ve olmayacaktır. Çünkü bölgesel işbirliğinin geliştirilmesini zorlaştıran pek çok engel mevcuttur. Bunlardan birisi (tek değil), bölge ülkelerinde halen canlılığını ve etkinliğini devam ettirmekte olan aşırı milliyetçilik tir. 2. Balkanlar da Aşırı Milliyetçilik Milliyetçilik; (1) ortaya çıkış nedenlerine, (2) beslendiği kaynaklara, (3) ekonomikpolitik amaçlarına ve (4) amaca ulaşmak için kullanılan yöntemlere göre şekillenen ve inşa edilen bir ideoloji ve politik harekettir. Bu nedenle tek tip milliyetçilikten söz etmek mümkün değildir. Ortaya çıkış nedenlerine, beslendiği kaynaklara, ekonomik-politik amaçlarına ve amaca ulaşmak için kullanılan yöntemlere göre değişik milliyetçilik türleri vardır: Liberal milliyetçilik, muhafazakar milliyetçilik, yayılmacı (emperyalist) milliyetçilik, anti-sömürgeci milliyetçilik, sömürgecilik sonrası Batı karşıtı milliyetçilik, yurttaşlığa dayalı milliyetçilik, etnik milliyetçilik, kültürel milliyetçilik, ayrılıkçı milliyetçilik gibi ) ; Stanko Nick, Balkan Problems at Europe s Door, 3 Mart 2009, (Erişim Tarihi 3 Ocak 2011) ve Hannes Swoboda, Balkans: Stay in the Waiting Room, 19 Mart 2009, (Erişim Tarihi 3 Ocak 2011). 14 Daha fazla bilgi için bkz.: Andrew Heywood, Siyasi Đdeolojiler, (çev. Hüsamettin Đnaç), Ankara, Adres Yayınları, 2007, s

8 Pek çok milliyetçilik türünden birisi aşırı milliyetçilik tir. Aşırı milliyetçiliği, Cas Mudde den hareketle 15, Öteki etnik ve dinsel gruplara mensup kişilere yönelik organize ayrımcılık ve şiddet uygulayan milliyetçilik türü olarak tanımlıyorum. Bu tanımdaki şekliyle aşırı milliyetçilik, Balkan ülkelerinde döneminde yani sosyalizmden kapitalizme geçişin gerçekleştiği yıllarda yükselişe geçti ve yaygınlaştı Aşırı Milliyetçiliğin Nedenleri Balkan ülkelerinde döneminde aşırı milliyetçiliği geliştiren ve yaygınlaştıran başlıca nedenler geçiş sürecinde işsizliğin ve yoksulluğun artması ve kitleselleşmesi, belirsizlik ve güvensizlik ortamının oluşması ve yaygınlaşması ve politikacıların artan milliyetçi söylemleri oldu. Sosyalizmden kapitalizme geçiş süreci işsizliği ve yoksulluğu arttırdı ve kitleselleştirdi. Örneğin Yugoslavya da 1961 yılında işsizlik oranı %2,8 ve döneminde ortalama % 6,3 iken, 1984 te %16,3, döneminde ortalama %14,2, 1989 da %12,6, 1990 da %13,8 ve 1991 in ilk altı ayında %15,5 olarak gerçekleşti yılında işsizlerin sayısı idi. 16 Bir başka kaynağa göre; 1986 yılında kişi yani çalışabilir nüfusun %37,6 sı Yugoslavya daki işsizler ordusu nu meydana getiriyordu. 17 Đşsizliğin ve yoksulluğu nedeni, öteki olarak görüldü. Yani işsizlik ve yoksulluktan dolayı öteki etnik ve dinsel gruplar suçlandı. Örneğin; işsizliğin ve yoksulluğun nedeni aşırı milliyetçi Arnavutlar a göre Sırplar dır, aşırı milliyetçi Sırplar a göre Hırvatlar ve Slovenler dir, aşırı milliyetçi Makedonlar a göre Arnavutlar dır, aşırı milliyetçi Bulgarlar a göre Türkler dir, vs Bu durumda, aşırı milliyetçiliğe göre işsizlik probleminin çözülmesi için yapılması gereken, işsizliğe sebep olan öteki etnik ve dinsel gruplar ın ekonomi-politik alandan tasfiye edilmesidir. 18 Ayrıca geçiş sürecinde, eski sosyalist ekonomik-politik-toplumsal kurumlar tasfiye edildi ve kapitalizme uygun yeni kurumlar oluşturuldu. Eski sosyalist kurumlar çabuk tasfiye edildi. Ama eski kurumların yerine yeni kurumlar aynı hızda çabuk inşa edilemedi. Dolayısıyla eski kurumların yıkıldığı, ama yeni kurumların henüz tam olarak oluşmadığı Balkan ülkelerinde, kitleler için bir belirsizlik ve güvensizlik ortamı oluştu ve yaygınlaştı. Geçiş sürecinde artan işsizlik ve yaygınlaşan yoksulluk, belirsizliği ve güvensizliği daha da derinleştirdi ve yaygınlaştırdı Cas Mudde, Racist Extremism in Central and Eastern Europe, East European Politics and Societies, Vol. 19, No. 2, 2005, s James H. Gapinski, The Economic Structure and Failure of Yugoslavia, Westport, Conn., Praeger Publishers, 1993, s. 8 de Tablo 1.1 ; Ronald H. Linden, The Impact of Interdependence: Yugoslavia and International Change, Comparative Politics, Vol. 18, No. 2, 1986, s. 222 ; Emil Primorac - Mate Babic, Systemic Change and Unemployment Growth in Yugoslavia, , Slavic Review, Vol. 48, No. 2, 1989, s. 208 de Tablo Joze Mencinger, From a Capitalist to a Capitalist Economy, James Simmie ve Joze Dekleva (der.), Yugoslavia In Turmoil: After Self-management, London, Pinter Publishers, 1991, s. 78 ve 82 de 5.1 ve 5.3 numaralı tablolar. 18 Ayrıntılı bilgi için bkz.: Milica Zarkovic Bookman, Economic Decline and Nationalism In The Balkans, New York, St. Martins Press, Susan L. Woodward, Balkan Tragedy: Chaos and Dissolution After the Cold War, Wahington, D. C., the Brookings Institution, 1995, s

9 Güvensizlik ve belirsizlik ortamına sürüklenen emekçi kitleler, tek tek bireylerden daha üstün ve daha güçlü olarak algılanan süper güçlü birliğe yani ulusa yöneldiler döneminde emekçi kitlelere önemli bir düzeyde ekonomik refah ve toplumsal-ekonomik güvenceler sağlamış olan sosyalist kurumların dağıtıldığı ve rekabetçi-bireyci serbest piyasa ekonomisine geçişin yaşandığı bir süreç içerisinde insanlar, kendi ulusunu güvence yuvası, bağımsız ulusal ekonomiyi de ekonomik refah ve ekonomik kurtuluş kapısı olarak görmeye başladılar. 20 Đşsizlik-yoksulluk ve belirsizlik-güvensizlik ortamına bir de politikacıların milliyetçi söylemleri eklendi. Politikacılar, yeni kapitalist dönemde siyasal iktidarı ele geçirebilmek için milliyetçi söylem kullandılar. Eski sosyalist dönemin pek çok komünist lideri, yeni kapitalist dönemde yayılmacı veya ayrılıkçı milliyetçi hareketlerin yeni milli liderlerine dönüştüler. Yeni dönemin politik alanında iktidar olabilmek için komünist ten milliyetçi ye dönüşen bu politik liderler, yeni dönemde yeni düşman ı, eski dönemde birlikte yaşamış oldukları öteki etnik ve dinsel gruplarda keşfettiler ve her türlü ekonomik, politik, toplumsal sıkıntılardan dolayı yeni düşmanlarını sorumlu tutup suçladılar. 21 Milliyetçi söylem, güçlü ulus a ve güçlü ulus-devlet e vurgu yaptı. Politikacıların bu milliyetçi söylemi, belirsizlik-güvensizlik içinde olan işsizyoksul kitleleri kolaylıkla etki altına aldı. Çünkü milliyetçi söylem; güçlü ulus ve güçlü ulus-devlet kurulunca işsizliğin, yoksulluğun, belirsizliğin ve güvensizliğin sona ereceğini vaat ediyordu. Böylece; işsizlikten, yoksulluktan, belirsizlikten ve güvensizlikten bıkmış olan kitleler, zenginliği ve güveni güçlü ulus ta ve güçlü ulus-devlet te aramaya başladılar Aşırı Milliyetçiliğin Beslenme Kaynakları Sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinde artan işsizlik-yoksulluk, belirsizlikgüvensizlik ve politikacıların milliyetçi söylemleri aşırı milliyetçiliği ortaya çıkardı ve geliştirdi. Bu süreçte aşırı milliyetçiliği besleyen üç temel kaynak ise; antikomünizm, din-kilise ve yabancı düşmanlığı oldu. Aşırı milliyetçiler, 1980 lerde gelişen komünizm karşıtı muhalefet içinde yer aldılar ve sosyalist rejimlerin çökmesinde önemli rol oynadılar. Çünkü komünizm düşüncesi ve sosyalist rejim, güçlü ulus un ve güçlü ulus-devlet in kurulmasını engelliyordu. Çünkü komünizm düşüncesi, uygulamada her ne kadar bazı farklılıklar ve sapmalar yaşanmış olsa da, özü itibariyle ulusçuluğa ve ulus-devlet modeline karşıdır, hangi ulusa mensup olursa olsun tüm işçilerin ve halkların birliğini savunur. Örneğin Yugoslavya sosyalist deneyiminde bu durum (işçilerin ve halkların birliği); Yugoslavizm (Yugoslavyacılık) ve Bratstvo i Jedinstvo (Kardeşlik ve Birlik) olarak ifade ediliyordu. Bu anlayıştan hareketle Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti (YSFC), altı federe cumhuriyetten ve iki özerk eyaletten oluşan bir 20 Zagorka Golubovic, Contemporary Yugoslav Society: A Brief Outline of its Genesis and Characteristics, John B. Allcock et al (der.), Yugoslavia In Transition: Choices and Constraints, New York, Berg Publishers, 1992, s Svetozar Stojanovic, The Fall of Yugoslavia: Why Communism Failed, New York, Prometheus Books, 1997, s

10 federasyon olarak örgütlendi. Federal birlikten ayrılma hakkı dahil federe sosyalist cumhuriyetlerin çok geniş ekonomik, politik ve sosyo-kültürel hakları, yetkileri ve özgürlükleri vardı. Sırbistan içinde kalan iki özerk eyalet (Kosova ve Voyvodina) ise, birlikten ayrılma hakkına sahip olmasalar da, kendi yasama, yürütme, yargı organlarına ve bu organlar üzerinden ekonomik, politik (yönetimsel) ve sosyo-kültürel haklara, yetkilere ve özgürlüklere sahipti. 22 Tanınan bu geniş haklara, yetkilere ve özgürlüklere rağmen 1980 lerde yükselişe geçen aşırı milliyetçi hareketler, YSFC yi, kendi ulusal kimliklerini zayıflatmakla suçladılar! Ayrıca YSFC yi kendi ulus-devletlerinin kurulması önünde büyük bir engel olarak gördüler. Bu bakış açısı, 1980 li ve 1990 lı yıllarda YSFC coğrafyasında gelişen tüm aşırı milliyetçi hareketlerin ortak bir özelliği oldu. Bu nedenle, kendi ulusdevletlerini kurmak için birbirleriyle çatışan aşırı milliyetçi gruplar/hareketler, Yugoslavya daki sosyalist özyönetim sisteminin tasfiye edilmesi, Yugoslavizm (Yugoslavyacılık) düşüncesinin geriletilmesi ve Bratstvo i Jedinstvo anlayışının yok edilmesi konusunda uzlaşarak birlikte hareket ettiler. 23 Aşırı milliyetçiler, komünizm ideolojisine ve sosyalist rejime karşı kilise ve din adamları ile işbirliği yaptılar. Kilise ve din adamları da, komünist düşünceyi geriletmek ve sosyalist rejimi çökertmek için aşırı milliyetçilere destek verdiler. Ayrıca aşırı milliyetçilik, kendi ulusunu ve kendi ulusal kimliğini yüceltmek ve kutsamak için dini kullandı. Aşırı Hırvat ve Sloven milliyetçiliğine göre Katoliklik Hırvat ve Sloven uluslarının ve ulusal kimliklerinin ayrılmaz parçalarıdır. Öte yandan, aşırı Sırp, Bulgar, Yunan ve Romen milliyetçiliğine göre ise Ortodoksluk kendi uluslarının ve ulusal kimliklerinin ayrılmaz parçasıdır. Yani din kullanılarak, ulus ve ulusal kimlik kitleler nezdinde yüceltildi, kutsandı ve meşrulaştırıldı. Vejokslav Perica nın son derece önemli tespitine göre; Yugoslavya da din ile aşırı milliyetçilik arasında doğrudan bağ kuruldu ve böylece din, milliyetçi yükselişte ve ülkenin parçalanmasında aktif rol oynadı. Katolik ve Ortodoks kiliseleri özellikle 1980 de Tito öldükten sonra faaliyetlerini hızlandırdılar, milliyetçiliği körüklediler, toplumu din üzerinden böldüler, farklı dinlere mensup insanlar arasında dinsel nefret tohumları ektiler. Din adamlarının çoğunluğu sosyalist rejimin yıkılmasını arzuluyordu ve bunun için de büyük gayret sarf ettiler. Çünkü sosyalist rejim din adamlarının ekonomik, politik ve toplumsal nüfuzlarını büyük ölçüde kırmıştı. Sosyalist rejimin çökmesi ve ulus-devletlerin kurulması, din adamlarına, sosyalizm öncesi dönemlerdeki eski nüfuzlarını geri iade edecekti. 24 Aşırı milliyetçiliğin üçüncü beslenme kaynağı ise yabancı düşmanlığı oldu. Ülkede yaşanılan işsizlik, yoksulluk, belirsizlik, güvensizlik gibi çeşitli olumsuzluklardan dolayı yabancılar suçlandı. Ayrıca aşırı milliyetçiliğe göre yabancılar, güçlü ulusun ve güçlü ulus-devletin kurulmasını engelleyen düşmanlardır. Peki, bu düşman yabancılar kimdir? Aşırı milliyetçiliğe göre bu düşman 22 Ayrıntılı bilgi için bkz.: Alpaslan Işıklı, Kuramlar Boyunca Özyönetim ve Yugoslavya Deneyi, Đstanbul, Alan Yayıncılık, 1983, s Bu konuda örnek bir çalışma için bkz.: Arnold Suppan, Yugoslavism versus Serbian, Croatian, and Slovene Nationalism: Political, Ideological, and Cultural Causes of the Rise and Fall of Yugoslavia, Norman M. Naimark - Holly Case (der.), Yugoslavia and Its Historians: Understanding the Balkan Wars of the 1990s, Stanford, Stanford University Press, 2003, s Ayrıntı için bkz.: Vejokslav Perica, Balkan Idols: Religion and Nationalism in Yugoslav States, Oxford, Oxford University Press,

11 yabancılar, ülke içinde yaşayan öteki etnik ve dinsel gruplardır. Yani ülkedeki öteki etnik ve dinsel gruplar, egemen ulusun ve ulus-devletin düşmanları olarak kabul edildi. 25 Bazı durumlarda ABD ve Batı Avrupalı büyük güçler de düşman yabancılar olarak görüldü. Nitekim aşırı milliyetçiler, AB ye katılmaya karşı çıktılar ve halen karşı çıkıyorlar. Çünkü onlara göre AB ye katılım, ulusal kimliği zayıflatıyor ve güçlü ulus-devletin kurulmasını engelliyor. Günümüzde bu şekilde düşünen aşırı milliyetçi partilere örnek olarak Bulgaristan da Volen Siderov liderliğindeki Ataka (Atak) Partisi ve Sırbistan da Vojislav Seselj liderliğindeki Sırp Radikal Partisi verilebilir. Günümüzde Bulgaristan Meclisi nde 21 sandalyeye sahip olan ve milliyetçi merkez sağ hükümetini dışarıdan destekleyen Ataka Partisi, NATO dan ve AB den ayrılmayı, Batılı güçlerle ilişkilerin zayıflatılmasını, buna karşılık Rusya ve Sırbistan ile ilişkilerin geliştirilmesini savunuyor. 26 Şu anda Sırbistan Meclisi nde 57 sandalyeye sahip olan Sırp Radikal Partisi, Vojislav Seselj liderliğinde 1991 de kuruldu. Kurulduğu günden itibaren Sırbistan da ve ayrıca Bosna-Hersek, Karadağ, Makedonya, Kosova ve Hırvatistan Sırpları arasında örgütlendi larda Hırvatistan ve Bosna-Hersek topraklarında yaşanılan savaşlarda aktif olarak yer alan parti, silah zoru kullanılarak Büyük Sırbistan idealinin gerçekleştirilmesi için mücadele etti. Partinin kurucu lideri Vojislav Seselj, savaş suçlusu olarak 2003 te tutuklandı. Kasım 2007 den itibaren Lahey deki Eski Yugoslavya Đçin Uluslararası Ceza Mahkemesi nde Seselj in yargılanmasına devam edilmektedir. Büyük Sırbistan idealini halen devam ettirmekte olan Radikal Parti, NATO ya ve AB ye katılmayı reddediyor, ABD ve Batı Avrupalı devletlerle ilişkilerin kesilmesini, buna karşılık Rusya ile ilişkilerin geliştirilmesini savunuyor. Ayrıca Radikal Parti, ABD ve Batı Avrupa ittifakı tarafından yönetilen küreselleşme sürecine karşı çıkıyor. Çünkü Batı Đttifakı, Radikal Parti ye göre, Sırbistan ı Avro- Atlantik bütünleşmesi ne ve küreselleşme ye dahil ederek Sırp ulusunu köleleştirmek istiyor Aşırı Milliyetçiliğin Ekonomik-Politik Amacı Milliyetçilik ideolojisini/hareketlerini şekillendiren ve inşa eden unsurlardan birisinin ekonomik-politik amaç olduğunu yukarıda belirtmiştik. Balkanlar da 1980 sonrasında yükselen aşırı milliyetçiliğin nihai ekonomik-politik amacı, sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecini tamamlamak ve kendi Güçlü Kapitalist Ulus-Devlet ini kurmaktır. Nitekim bu nedenle, Balkan ülkelerindeki aşırı milliyetçi partiler ve politikacılar döneminde Büyük Projeler geliştirdiler: Büyük Arnavutluk, Büyük Hırvatistan, Büyük Makedonya, Büyük Romanya, Büyük Sırbistan, Büyük Bulgaristan projeleri gibi Balkanlar da sosyalist rejimlerin çöktüğü ve SSCB nin dağıldığı 1990 ların başında ülkemizde gelişen Adriyatik ten Çin Seddi ne Türk Dünyası düşüncesi de, 25 Bkz.: Mudde, a. g. m., s ve Jacques Julliard, Geliyorum Diyen Faşizm, (çev. Zafer Üskül), Đstanbul, AFA Yayınları, Ataka Partisi hakkında ayrıntılı ayrıntılı bilgi için bu partinin resmi sitesine bakılabilir: 27 Daha fazla bilgi için bkz.: ; ve 381

12 ülkemizdeki aşırı milliyetçilerin geliştirdiği bir başka Büyük Proje idi. Bu Büyük Türk Projesi ne göre Türkiye, Balkanlar daki Türk ve Müslüman topluluklarının hamisi ve Orta Asya ile Kafkasya daki Türk Cumhuriyetleri nin abisi olacaktır. Böylece Türkiye; Balkanlar, Orta Asya ve Kafkasya da hegemonik güç olacaktır. Bu hegemonik gücün zeminini, adı geçen bölgelerdeki Türk ve Müslüman toplulukları oluşturacaktır. Adriyatik ten Çin Seddi ne Türk Dünyası projesini sadece Türkiye deki aşırı milliyetçiler desteklemedi. Bu Büyük Türk Projesi, aynı zamanda; dış piyasalarını genişletmek isteyen Türkiyeli kapitalistler, kapitalistlerin ideolojik ortakları liberal aydınlar, adı geçen bölgelerde Müslüman Birliği kurmak isteyen dinci-muhafazakar politikacılar ve bu politikacıların ideolojik ortakları dinci-muhafazakar aydınlar tarafından da destekledi. Fakat hedeflenen bölgelerdeki gayrimüslim ve Türk olmayan devletler/halklar, Adriyatik ten Çin Seddi ne Türk Dünyası projesine sert tepki gösterdiler. Ayrıca bu projeye bir başka olumsuz tepki, Türk Cumhuriyetleri nden geldi. Çünkü SSCB nin dağılmasıyla birlikte bağımsızlığını yeni kazanan Türk Cumhuriyetleri, tekrar bir başka gücün (bu güç soydaş ve dindaş olsa dahi) hegemonyası altına girmek istemiyorlardı. Aşırı milliyetçiliğin Büyük Projeleri, sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinde mümkün olduğu kadar çok piyasa ve kaynak kapmayı hedefliyordu. Başka bir ifadeyle, Güçlü Kapitalist Ulus-Devlet kurmak için, mümkün olduğu kadar çok piyasalar ve kaynaklar ele geçirilmesi gerekiyordu. Çünkü kapitalizm ve kapitalist sermaye birikimi, geniş piyasaya ve bol ucuz kaynaklara ihtiyaç duyar. Bu amaçla Balkanlı aşırı milliyetçiler 1980 li ve 1990 lı yıllarda birbirlerinin topraklarına ve kaynaklarına göz diktiler Aşırı Milliyetçiliğin Kullandığı Yöntemler Balkan ülkelerindeki aşırı milliyetçi hareketler, kendi Büyük Projeleri ni gerçekleştirmek amacıyla, yani kendi Güçlü Kapitalist Ulus-Devlet lerini kurmak amacıyla, döneminde çeşitli yöntemler kullandılar. Bu yöntemleri beş grupta özetleyebiliriz: (1) Öteki etnik ve dinsel grupların asimile edilmesi: Bu yöntem, öteki etnik ve dinsel grupların dil ve dinlerinin yasaklanması, yer ve kişi adlarının değiştirilmesi ve yasaklanması, resmi egemen dil ve dinin öteki etnik-dinsel gruplara öğretilmesi veya zorla dayatılması şeklinde gerçekleştirildi. Örneğin; Bulgaristan Türkleri yıllarında bu tür uygulamalara maruz kaldı yılında Soya Dönüş (Vızroditelen Protses) adı altında çıkarılan bir yasa, Bulgaristan Türkleri nin adlarını Bulgarcalaştırdı, Türkçe konuşmayı ve etnik kimliği ve dinsel inancı ifade eden her türlü sosyo-kültürel faaliyetlerin icra edilmesini yasakladı. 28 (2) Öteki etnik ve dinsel grupların politik, ekonomik, sosyo-kültürel ve entelektüel alanlardan dışlanması: (a) Ekonomik alandan dışlama, özellikle iş yapma imkanı tanımama, işe almama veya işten çıkarma; (b) politik alandan dışlama, çoğunlukla siyasi partilerin kapatılması, siyasi liderlerin hapse atılmaları ve siyasetten men 28 Hasine Şen, 1989 Bulgaristan Göçmenleri ve Sorunları, Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Caner Sancaktar (der.), Đstanbul, TASAM Yayınları, 2009, s. 398 ve Rafet Ulutürk, Bulgaristan Türklerinin Sorunları, Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Caner Sancaktar (der.), Đstanbul, TASAM Yayınları, 2009, s

13 edilmeleri (yasaklanmaları); (c) sosyo-kültürel alandan dışlama, genellikle dilin, dinin ve diğer sosyo-kültürel unsurların yasaklanması; (d) entelektüel alandan dışlama ise, entelektüel seçkinlerin hapse atılmaları ve entelektüel çalışmaların (kitap, dergi, gazete, müzik, tiyatro, filim, vs.) yasaklanması şeklinde gerçekleştirildi. (3) Öteki etnik ve dinsel grupların ülke dışına kovulmaları (göçe zorlanmaları): Bulgaristan Türkleri döneminde, Bosna-Hersek teki Boşnaklar iç savaşın yaşandığı yıllarında, Hırvatistan daki Sırplar iç savaşın yaşandığı yıllarında ve Kosovalı Arnavutlar yıllarında kitlesel olarak göçe zorlanan Balkanlı topluluklar oldu. Ayrıca Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) adı altında örgütlenen Arnavut silahlı gruplar, Kosova da yaşayan sivil Sırpları yıllarında ve Sırbistan ın güney doğusunda yer alan Presevo Vadisi nde (Presevo, Bujanovac ve Medveda belediyeleri) yaşayan sivil Sırpları yıllarında göçe zorladı. Arnavut silahlı gruplardan kaçan Sırplar, evlerini, işyerlerini ve topraklarını geride bırakarak kendileri ve çocukları için Sırbistan ın daha güvenli bölgelerine sığındılar. Ayrıca Bosna-Hersek Savaşı boyunca Bosna-Hersek ten Sırbistan a kitlesel Sırp göçü ve Bosna-Hersek ten Hırvatistan a kitlesel Hırvat göçü yaşandı. (4) Öteki etnik ve dinsel gruplara yönelik soykırım uygulanması: tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nda kabul edilen Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ne göre soykırım ; ırk, ulus, soy veya din özelliklerine dayalı bir insan grubunun tamamına veya bir kısmına karşı barış veya savaş zamanında gerçekleştirilen (a) fiziksel varlığına son verme, (b) fiziksel varlığının sona ermesini sağlayacak koşulları oluşturma, (c) fiziksel veya psikolojik sağlığını bozma, (d) doğumların gerçekleşmesini engellemek için tedbirler alma, (e) çocukları gruptan koparıp başka bir gruba nakletme fiilleridir. Sözleşmeye göre; (a) bu fiillerden hepsini, birkaçını veya birisini yapan, (b) bu fiillerin yapılmasını özendiren, (c) bu fiillere niyetli olan, (d) bu fiillerin planlanmasına, hazırlanmasına, yapılmasına katılan veya yardım eden kişiler soykırım yapma suçunu işlemiş olurlar. 29 Bu sözleşmede tarif edildiği biçimiyle soykırım; Bosna-Hersek Savaşı süresince Sırp ve Hırvat silahlı güçleri tarafından Boşnaklara, Kosova Savaşı süresince Sırp silahlı güçleri tarafından Arnavutlara, Hırvatistan daki savaş süresince Hırvat silahlı güçleri tarafından Hırvatistanlı Sırplara karşı uygulandı. Ayrıca 1990 lı yıllarda Kosova da ortaya çıkan Arnavut silahlı gruplar Kosovalı Sırp sivillere yönelik, yıllarında Presevo Vadisi nde UÇK grupları buradaki Sırp sivillere yönelik ve Bosna-Hersek Savaşı sırasında Boşnak silahlı grupları Bosnalı Sırp ve Hırvat sivillere yönelik silahlı saldırılar ve cinayetler gerçekleştirdiler. 30 Kosova ile Presevo Vadisi nde Sırp sivillere yönelik ve Bosna-Hersek te Sırp ve Hırvat sivillere yönelik gerçekleştirilmiş olan bu saldırıları ve cinayetleri, 1948 tarihli Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ne göre soykırım olarak nitelendirmek mümkün değildir. Fakat bu saldırı ve cinayetleri, uluslararası hukuka göre savaş suçu ve insanlığa karşı suç olarak nitelendirmek mümkündür. Çünkü günümüzde uygulanmakta olan uluslararası hukuk kurallarına göre; sivilleri 29 Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk, Ankara, Turhan Kitabevi, 2006, s Bkz.: Norman M. Naimark, Fires of Hatred: Ethnic Cleansing in the Twentieth-Century Europe, London, Harvard University Press, 2002, s

14 kasten öldürme ve sivillere saldırma fiilleri, savaş suçu ve insanlığa karşı suç kapsamına giren fiillerdir. 31 (5) Komşu ülkelere yönelik irredentizm politikası: Đrredentizm; bir devletin, başka devletlerin siyasal sınırları içerisinde yaşayan soydaşları veya dindaşları üzerinde bazı haklar talep etmesi veya bu soydaşların / dindaşların yaşadıkları toprakları kendisine katmak istemesidir. 32 Örneğin; 1990 lı yıllarda Sırbistan daki Slobodan Milosevic yönetimi ve Hırvatistan daki Franjo Tudjman yönetimi Bosna-Hersek e yönelik böyle bir politika uyguladılar. Milosevic yönetimi Büyük Sırbistan ı kurabilmek için Bosna-Hersek i ele geçirmeye çalışırken, Büyük Hırvatistan ı kurmak isteyen Tudjman yönetimi de Bosna-Hersek in Hersek (Herzegovina) bölgesini ele geçirmeye çalışıyordu. Bu amaçlarına ulaşabilmek için Belgrad yönetimi Bosna- Hersek teki Sırpları, Zagreb yönetimi ise Bosna-Hersek teki Hırvatları kullandı. Böylece Bosna-Hersek ve buradaki Boşnaklar, aşırı milliyetçi Milosevic ve Tudjman hükümetlerinin irredentist politikalarına hedef oldular Aşırı Milliyetçiliğin Sonuçları Aşırı milliyetçi politikacıların ve hükümetlerin uyguladıkları bu yönetmeler, kaçınılmaz olarak, bölge halkları için son derece olumsuz ve yıkıcı sonuçlar doğurdu. Bunlarında en acı vereni hiç kuşkusuz silahlı çatışmalar ve savaşlar oldu: 1990 lar boyunca Kosova da Sırp-Arnavut çatışması ve bu çatışma bahane edilerek Sırbistan ın ABD liderliğinde NATO tarafından 1999 da bombalanması, Hırvatistan da Sırp- Hırvat savaşı ( ), Bosna-Hersek te Sırp-Hırvat-Boşnak savaşı ( ), Sırbistan ın Presevo Vadisi nde Sırp-Arnavut çatışması ( ) ve Makedonya da Arnavut-Makedon çatışması (2001). Aşrı milliyetçiliğin bir başka olumsuz sonucu, Balkan ülkelerinde sivil toplumun etnik ve dinsel temelde parçalanmasıdır lı yıllarda Balkanlı eski sosyalist ülkelerde çok sayıda etnik ve/veya dinsel kimliğe dayalı sivil toplum kuruluşları kuruldu. Bu kuruluşlar, milliyetçiliğin bir sonucu olarak ortaya çıktılar ve aşırı milliyetçiliği geliştirip yaydılar. Aynı yıllarda, birlikte yaşamı savunan ve aşırı milliyetçiliğe karşı mücadele eden yurttaşlık kimliğine (etnik-dinsel kimliğe değil) dayalı sivil toplum kuruluşları da kuruldu. Ayrıca Balkan ülkelerinde politik alan da aşırı milliyetçiliğin bir bir sonucu olarak etnik ve dinsel temelde parçalandı Bunun en önemli göstergesi, 1990 sonrasında çok partili hayata geçiş sürecinde Balkan ülkelerinde çok sayıda etnik-dinsel partilerin kurulmasıdır. Bu partiler, vatandaşı veya belli bir ekonomik-politik-toplumsal programı temsil etmezler; bunun yerine belli bir etnik veya dinsel grubu temsil ederler. Etnik-dinsel partilere oy veren seçmenler de, partinin programından dolayı değil, sadece etnik-dinsel kimliğinden dolayı oy vermektedir sonrasında Balkan ülkelerinde kurulan ve halen faal durumda olan etnikdinsel partilerden bazıları şunlardır: Bulgaristan da Türklerin temsilcisi konumundaki Hak ve Özgürlükler Hareketi ve aşırı milliyetçi-dinci Bulgarların temsilcisi 31 Bkz.: Pazarcı, a. g. e., s Sönmezoğlu, a. g. e., s Bu konuda şimdiye kadar yapılmış en geniş kapsamlı ve ayrıntılı çalışma için bkz.: Smail Cekic, The Aggression Against the Republic of Bosnia and Herzegovina (Book 1, Book 2), Sarajevo, KULT/B,

15 konumundaki Ataka Partisi; Bosna-Hersek te Sırp Demokrat Partisi, Hırvat Demokratik Birliği ve Boşnakların temsilcisi konumundaki Demokratik Eylem Partisi; Sırbistan da Voyvodina Macarları Birliği, Arnavutların Demokratik Partisi ve Boşnakların temsilcisi olan Sancak Koalisyonu; Romanya da Macarların Demokratik Birliği; Yunanistan da milliyetçi-dinci kesimin temsilcisi olan Halk Ortodoks Birliği; Hırvatistan da Bağımsız Demokratik Sırp Partisi; Makedonya da Arnavut Demokratik Partisi, Türk Demokratik Partisi ve Romanlar Birliği; Karadağ da Arnavut Demokratik Birliği, Boşnak Partisi, Hırvat Sivil Đnisiyatifi ve Demokratik Sırp Partisi; Kosova da Demokratik Türk Partisi, Boşnakların temsilcisi Demokratik Eylem Partisi, Sırp Milli Partisi, Birleşik Roman Partisi ve Hıristiyan Arnavutların temsilcisi konumundaki Arnavut Hıristiyan Demokratik Partisi. 34 Aşırı milliyetçiliğin bir başka olumsuz sonucu da, Balkan milletleri ve devletleri arasında tarihten gelen bir takım düşmanlıkları/nefretleri ve güvensizlikleri iyice artırması oldu. Balkan devletleri ve milletleri arasında uzun zamandır varolan düşmanlıklar / nefretler ve güvensizlik sadece tarihte yaşanılmış olan savaşlardan ve karşılıklı kıyımlardan kaynaklanmaz. Balkan ülkelerindeki milliyetçi ideolojiler, partiler, hükümetler, politik liderler ve entelektüeller özellikle sosyalizm öncesi krallık dönemlerinde kendi ulusal devletlerini ve ulusal kimliklerini inşa edebilmek için bir takım yalan-yanlış tarihsel hikayeler ürettiler. Resmi milli tarih olarak da adlandırabileceğimiz bu yalan-yanlış tarihsel hikayeler, Balkan halkları arasında nesilden nesile aktarılacak olan tarihsel düşmanlıklar/nefretler ve güvensizlikler yarattı döneminde yükselişe geçen aşırı milliyetçilik, hiçbir gerçekliği olmayan tarihsel hikayeleri yeniden canlandırdı ve dönemin şartlarına göre yeniden formüle etti. Böylece aşırı milliyetçilik, mevcut tarihsel düşmanlıkları/nefretleri ve güvensizliği 1980 li ve 1990 lı yıllarda daha da arttırdı ve derinleştirdi. Tüm bu olumsuz sonuçları doğuran aşırı milliyetçilik, Balkan ülkelerinde 2000 sonrasında geriledi ve zayıfladı. Aşırı milliyetçiliğin 2000 sonrasında gerilemesinin başlıca nedenleri; sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinde artan işsizliğin, yoksulluğun, belirsizlik ve güvensizlik ortamının 2000 sonrasında 1990 lara oranla azalmasıdır sonrasında bölgenin AB ye entegrasyon sürecinin hızlanması ve bazı Balkan ülkelerinin (Slovenya, Romanya, Bulgaristan) Avrupa Birliği ne katılmaları da aşırı milliyetçiliği önemli ölçüde geriletti. Ayrıca aşırı milliyetçi politikacıların 2000 sonrasında siyasal iktidarlarını kaybetmeleri veya zayıflamaları, bölge ülkelerinde aşırı milliyetçi dalganın gerilemesinde önemli rol oynadı yılının Ekim ayında Milosevic in devrilmesi, buna bir örnektir. Milosevic ten sonra iktidara gelen ılımlı siyasal liderler, Sırbistan da aşırı milliyetçiliğin azalmasında önemli rol oynadılar. Fakat aşırı milliyetçiliğin Balkan ülkelerinde 2000 sonrasında tamamıyla yenilgiye uğratıldığını söylemek mümkün değildir. 4. Sonuç Sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinde Balkan ülkelerinde büyük ekonomik, politik ve toplumsal problemler ve Balkanlı devletler arasında yeni anlaşmazlık ortaya çıktı. Yugoslavya nın parçalanması sürecinde savaşlar ve silahlı çatışmalar yaşanıldı. Ayrıca kapitalizme geçiş ile birlikte Balkanlı ülkeler, merkez kapitalist ülkelere bağımlı çevre kapitalist ülkeler haline geldiler. Batılı güçlü devletlerin sosyalizm 34 (Erişim Tarihi 14 Nisan 2011). Bu partiler hakkında ayrıntılı bilgilere, partilerin resmi web sitelerinde ulaşılabilir. 385

16 sonrası dönemde Balkanlar da etkinliklerini arttırmaları bu bağımlılık durumunu perçinledi sonrasında Balkanlı eski sosyalist ülkelerin temel dış politika amaçları, AB ye ve NATO ya katılmak oldu. Fakat AB ye ve NATO ya entegrasyon, bölgedeki problemlerin çözülmesinde yetersiz kaldı ve yetersiz kalmaya devam ediyor. Yani 1990 larda Balkan kamuoyundaki yaygın kanının aksine; entegrasyon süreci, bölgedeki problemleri otomatikman çözmedi. Ayrıca AB ye katılmayı başaran Balkanlı ülkelerin (Slovenya, Romanya, Bulgaristan) bağımlı çevre pozisyonları AB içinde de devam ediyor. Dolayısıyla, halihazırdaki ekonomik, politik ve toplumsal problemlerin ve devletler arasındaki anlaşmazlıkların çözülmesi, gelecekte yeni silahlı çatışmaların ve savaşların yaşanmaması ve çevreleşme sürecinin durdurulması için Balkanlar da çok boyutlu bölgesel işbirliği ilişkilerinin geliştirilmesi büyük önem arz ediyor. Ayrıca çok boyutlu bölgesel işbirliği; Balkan ülkelerinde katılımcı-güçlü demokrasinin geliştirilmesine, politik ve ekonomik istikrarın sağlanmasına ve sosyoekonomik kalkınmanın hızlandırılmasına da katkı sağlayacaktır. Balkanlar da bölgesel işbirliği; ekonomi, politika, kültür, sanat, eğitim, bilim, teknoloji, sağlık, basın-yayın, spor gibi çok çeşitli alanları kapsamalı yani çok boyutlu olmalıdır. Çok boyutlu bölgesel işbirliği, sadece devletleri değil sivil toplumları da içine almalıdır. Çünkü sivil toplum ayağı olmayan, sadece devletler arasında resmi düzeyde yürütülen işbirliği ilişkileri uzun vadede sürdürülemez ve başarılı olamaz. Fakat Balkanlar da devletler ve sivil toplumlar arasında çok boyutlu bölgesel işbirliğinin geliştirilmesi kolay olmuyor ve olmayacaktır. Çünkü bölgesel işbirliğine yönelik meydan okumalar ve engeller de mevcuttur Balkanlar bölgesinde. Bunlardan birisi ve belki de en önemlisi aşırı milliyetçilik tir. Balkanlar da aşırı milliyetçilik, yukarıda ayrıntısıyla açıklandığı gibi, döneminde yükselişe geçti ve 2000 sonrasında gerilemeye başladı. Günümüzde aşırı milliyetçiliğin 1980 li ve 1990 lı yıllara oranla daha zayıf/etkisiz olması tüm Balkan devletleri ve halkları için olumlu bir gelişmedir. Fakat aşırı milliyetçilik, Balkan ülkelerinde henüz tam olarak yenilgiye uğratılmış değildir. Meclislerde, hükümetlerde, çeşitli devlet kurumlarında ve önemli mevkilerde aşırı milliyetçi partiler ve politikacılar halen mevcuttur ve dönemindeki kadar olmasa da halen etkilidir. Ayrıca Balkan ülkelerinde aşırı milliyetçi basın-yayın organları ile aşırı milliyetçi sivil kuruluşlar da günümüzde faaliyet halindedir ve sivil toplum üzerinde etkilidir. Balkanlar da aşırı milliyetçilik; (1) ekonomik-politik amacı, (2) bu amaca ulaşmak için kullandığı yöntemler ve (3) bu yöntemlerin doğurduğu sonuçlar nedeniyle devletler ve sivil toplumlar arasında çok boyutlu bölgesel işbirliğinin kurulmasını ve geliştirilmesini zorlaştırıyor. Dolayısıyla Balkan devletleri ve sivil toplumları arasında çok boyutlu bölgesel işbirliğinin tesisi, korunması ve geliştirilmesi için aşırı milliyetçiliğin mutlak anlamda yenilgiye uğratılması gerekmektedir. Bu amaçla; Balkan ülkelerindeki sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, düşünce kuruluşları, entelektüeller, siyasal partiler ve medya organları aşırı milliyetçiliğe karşı 386

17 birlikte mücadele etmelidir. Birlikte mücadele edebilmek için Balkanlar genelinde Aşırı Milliyetçiliğe Karşı Platform kurulmalı ve geliştirilmelidir. Bu Balkan Platformu, sivil toplum alanında aşırı milliyetçi kuruluşlara/örgütlere karşı, politik alanda ise aşırı milliyetçi partilere ve politikacılara karşı mücadele etmeli ve eş zamanlı olarak Balkan halkları arasında işbirliği ilişkilerinin geliştirilmesi için çeşitli ortak faaliyetler/projeler gerçekleştirmelidir. Balkanlar da böyle bir platformun kurulması, kurumsallaşması ve güçlenmesi, çok boyutlu bölgesel işbirliği önünde önemli bir engel teşkil eden aşırı milliyetçiliğin geriletilmesine ve yenilgiye uğratılmasına büyük katkı sağlayacaktır. Kaynakça Kitap ve Makaleler BEREND Ivan T., Central and Eastern Europe: Detour from the Periphery to the Periphery, Cambridge, Cambridge University Press, BLITZ Brad K., War and Change in the Balkans: Nationalism, Conflict and Cooperation, Cambridge, Cambridge University Press, BOOKMAN Milica Zarkovic, Economic Decline and Nationalism In The Balkans, New York, St. Martins Press, CEKIC Smail, The Aggression Against the Republic of Bosnia and Herzegovina (Book 1, Book 2), Sarajevo, KULT/B, CHOSSUDOVSKY Michel, Yoksulluğun Küreselleşmesi: IMF ve Dünya Bankası Reformlarının Đçyüzü, (çev. Neşenur Domaniç), Đstanbul, Çiviyazıları, GAPINSKI James H., The Economic Structure and Failure of Yugoslavia, Westport, Conn., Praeger Publishers, GOLUBOVIC Zagorka, Contemporary Yugoslav Society: A Brief Outline of its Genesis and Characteristics, John B. Allcock et al (der.), Yugoslavia In Transition: Choices and Constraints, New York, Berg Publishers, HEUWOOD Andrew, Siyasi Đdeolojiler, (çev. Hüsamettin Đnaç), Ankara, Adres Yayınları, IŞIKLI Alpaslan, Kuramlar Boyunca Özyönetim ve Yugoslavya Deneyi, Đstanbul, Alan Yayıncılık, JOHNSTONE Diana, Ahmakların Seferi: Yugoslavya, NATO ve Batının Aldatmacaları, (çev. Emre Ergüven, Engin Bulut), Đstanbul, Bağlam Yayınları, JULLIARD Jacques, Geliyorum Diyen Faşizm, çev. Zafer Üskül, Đstanbul, AFA Yayınları, KNIGHT Amy, Government and Politics, Raymond Zickel and Walter R. Iwaskiw (der.), Albania: A Country Study, Washington, Federal Research Division Library of Congress,

18 KOFOS Evangelos, Greek Policy Considerations over FYROM Independence and Recognition, James Pettifier (der.), The New Macedonian Question, London, Macmillan Press, KORNETI Melpomeni, The Macedonian Perspective and Role in the Balkans, Caner Sancaktar (der.), Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Đstanbul, TASAM Yayınları, KUT Şule, Balkanlar da Kimlik ve Egemenlik, Đstanbul, Đstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, LINDEN Ronald H., The Impact of Interdependence: Yugoslavia and International Change, Comparative Politics, Vol. 18, No. 2, LUKIC Reneo - Allen Lynch, Europe from the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union, Oxford, Oxford University Press, MENCINGER Joze, From a Capitalist to a Capitalist Economy, James Simmie ve Joze Dekleva (der.), Yugoslavia in Turmoil: After Self-management, London, Pinter Publishers, MORTON Jeffrey S. vd., Reflections on the Balkan Wars: Ten Years after the Break-up of Yugoslavia, New York, Palgrave Macmillan, MUDDE Cas, Racist Extremism in Central and Eastern Europe, East European Politics and Societies, Vol. 19, No. 2, NAIMARK Norman M., Fires of Hatred: Ethnic Cleansing in the Twentieth- Century Europe, London, Harvard University Press, ÖZÜLKER Uluç, Avrupa Birliği nin Balkan Politikası, Caner Sancaktar (der.), Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Đstanbul, TASAM Yayınları, PAZARCI Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Ankara, Turhan Kitabevi, PERICA Vejokslav, Balkan Idols: Religion and Nationalism in Yugoslav States, Oxford, Oxford University Press, PRIMORAC Emil Mate Babic, Systemic Change and Unemployment Growth in Yugoslavia, , Slavic Review, Vol. 48, No. 2, SERVANTIE Alain, EU Enlargement in the Balkans: Socioeconomic Cooperation with-in EU Context, Caner Sancaktar (der.), 2. Uluslararası Balkan Kongresi: Balkanlar da Sosyo-Ekonomik Đşbirliği ve Kalkınma, Đstanbul, TASAM Yayınları, SÖNMEZOĞLU Faruk, Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Đstanbul, Filiz Kitabevi,

19 STOJANOVIC Svetozar, The Fall of Yugoslavia: Why Communism Failed, New York, Prometheus Books, SUPPAN Arnold, Yugoslavism versus Serbian, Croatian, and Slovene Nationalism: Political, Ideological, and Cultural Causes of the Rise and Fall of Yugoslavia, Norman M. Naimark - Holly Case (der.), Yugoslavia and Its Historians: Understanding the Balkan Wars of the 1990s, Stanford, Stanford University Press, ŞEN Hasine, 1989 Bulgaristan Göçmenleri ve Sorunları, Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Caner Sancaktar (der.), Đstanbul, TASAM Yayınları, ULUTÜRK Rafet, Bulgaristan Türklerinin Sorunları, Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, Caner Sancaktar (der.), Đstanbul, TASAM Yayınları, VACHUDOVA, Milada Anna, Europe Undivided: Democracy, Leverage and Integration After Communism, Oxford, Oxford University Press, WOODWARD Susan L., Balkan Tragedy: Chaos and Dissolution After the Cold War, Wahington, D. C., the Brookings Institution, Đnternetten Alınan Kaynaklar BOSTIC Anze Voh, Slovenian-Croatian Border Dispute: A Political Perspective, 28 Aralık 2009, (Erişim Tarihi 23 Şubat 2011). JAZBEC Milan, The Integration Process as a Tool Stability and Security in the Western Balkan, 21 Nisan 2009, (Erişim Tarihi 2 Şubat 2011). NICK Stanko, Balkan Problems at Europe s Door, 3 Mart 2009, 433, (Erişim Tarihi 3 Ocak 2011). SWOBODA Hannes, Balkans: Stay in the Waiting Room, 19 Mart 2009, Jezik= En&Kat = 10&ID=437, (Erişim Tarihi 3 Ocak 2011). VRANGELOSKI Ljupco, Macedonia and Its Euro-Atlantic Prospects, 5 Mayıs 2009, default.cfm? Jezik=En&Kat=10&ID=459, (Erişim Tarihi 17 Mart 2011). (Erişim Tarihi 6 Mayıs 2011). geos/bu.html (Erişim Tarihi 6 Mayıs 2011). 389

20 index.html, (Erişim Tarihi 14 Nisan 2011). aspx, (Erişim Tarihi )

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER Modern Siyaset Teorisi Dersin Kodu SBU 601 Siyaset, iktidar, otorite, meşruiyet, siyaset sosyolojisi, modernizm,

Detaylı

ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ

ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ 209 ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nun 20 Aralık 1993 tarihli ve 47/135 sayılı Kararıyla ilan edilmiştir.

Detaylı

ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ

ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ STRATEJİK VİZYON BELGESİ ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ Ekonomi, Enerji ve Güvenlik; Yeni Fırsatlar ( 20-22 Nisan 2016, Pullman İstanbul Otel, İstanbul ) Karadeniz - Kafkas coğrafyası, tarih boyunca

Detaylı

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, (1)

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, (1) BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, 1914-1918 (1) Topyekûn Savaş Çağı ve İlk Büyük Küresel Çatışma Mehmet Beşikçi I. Dünya Savaşı nın modern çağın ilk-en büyük felaketi olarak tasviri Savaşa katılan toplam 30 ülkeden

Detaylı

20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010

20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010 T.C. BAŞBAKANLIK AVRUPA BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ Siyasi İşler Başkanlığı 20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010 - Reform İzleme Grubu nun (RİG) 20. Toplantısı, Devlet Bakanı ve Başmüzakerecimiz

Detaylı

İktisat Tarihi

İktisat Tarihi İktisat Tarihi 7.5.18 SAVAŞLAR VE EKONOMİK PERFORMANS Savaş 10 milyon askerin ölümüne, 20 milyonunun yaralanmasına neden oldu. Ekonomik açıdan uzun dönemde fizik yıkımdan daha zararlı olan normal ekonomik

Detaylı

AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET

AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET Avrupa Konseyi üyesi olmayan devlet (Belarus) ÜYE ÜLKELER KURULUŞUN MERKEZİ VE BÜROLARI BÜTÇE Almanya, Arnavutluk, Andorra, Avusturya, Azerbaycan, Belçika,

Detaylı

HAZİRAN AYINDA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER. AB Liderleri Jean-Claude Juncker in AB Komisyonu Başkanı Olması İçin Uzlaştı

HAZİRAN AYINDA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER. AB Liderleri Jean-Claude Juncker in AB Komisyonu Başkanı Olması İçin Uzlaştı SİYASİ GELİŞMELER HAZİRAN AYINDA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER AB Liderleri 27 Haziran da Jean- Claude Juncker i AB Komisyon Başkan adayı olarak belirledi. Schulz yeniden AP Başkanı oldu. AB Liderleri Jean-Claude

Detaylı

ÖN SÖZ... XI KISALTMALAR... XIII KAYNAKLAR VE ARAŞTIRMALAR... XV GİRİŞ... 1 I. ARNAVUTLUK ADININ ANLAM VE KÖKENİ...

ÖN SÖZ... XI KISALTMALAR... XIII KAYNAKLAR VE ARAŞTIRMALAR... XV GİRİŞ... 1 I. ARNAVUTLUK ADININ ANLAM VE KÖKENİ... İçindekiler ÖN SÖZ... XI KISALTMALAR... XIII KAYNAKLAR VE ARAŞTIRMALAR... XV GİRİŞ... 1 I. ARNAVUTLUK ADININ ANLAM VE KÖKENİ... 5 I.1. Arnavutluk Adının Anlamı... 5 I.2. Arnavutluk Adının Kökeni... 7 I.3.

Detaylı

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı.

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı. TÜRKİYE AB İLİŞKİLERİ HAFTA 2 Roma Antlaşması Avrupa Ekonomik Topluluğu AET nin kurulması I. AŞAMA AET de Gümrük Birliğine ulaşma İngiltere, Danimarka, İrlanda nın AET ye İspanya ve Portekiz in AET ye

Detaylı

Türkiye ve Avrupa Birliği

Türkiye ve Avrupa Birliği Türkiye ve Avrupa Birliği Türkiye ve Avrupa Birliği İlişkisi Avrupa Birliği 25 Mart 1957 tarihinde imzalanan Roma Antlaşması'yla Avrupa Ekonomik Topluluğu adı altında doğdu. Türkiye 1959 yılında bu topluluğun

Detaylı

TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1

TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 ( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Polonya İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen

Detaylı

Haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati Kategoriler Alt kategoriler Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki IV.

Haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati Kategoriler Alt kategoriler Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki IV. 339 GENEL LİSE Haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati Kategoriler Alt kategoriler Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki IV. Yeniçağ 3. Yeniçağda Avrupa 6. Eğitim, kültür, bilim ve

Detaylı

1. BÖLÜM KAVRAM, TARİHÇE VE KAVRAMLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA KENDİ KADERİNİ TAYİN

1. BÖLÜM KAVRAM, TARİHÇE VE KAVRAMLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA KENDİ KADERİNİ TAYİN İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 1. BÖLÜM KAVRAM, TARİHÇE VE KAVRAMLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA KENDİ KADERİNİ TAYİN I. KENDİ KADERİNİ TAYİNİN ANLAMI...5 A. Terim Sorunu...8

Detaylı

İ Ç İ N D E K İ L E R

İ Ç İ N D E K İ L E R İ Ç İ N D E K İ L E R ÖN SÖZ.V İÇİNDEKİLER....IX I. YURTTAŞLIK A. YURTTAŞLIĞI YENİDEN GÜNDEME GETİREN GELİŞMELER 3 B. ANTİK YUNAN-KENT DEVLETİ YURTTAŞLIK İDEALİ..12 C. MODERN YURTTAŞLIK İDEALİ..15 1. Yurttaşlık

Detaylı

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir.

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. SİYASAL PARTİLER Siyasi Parti Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. Siyasi partileri öteki toplumsal örgütlerden ayıran

Detaylı

TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1

TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 ( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Fransa İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen ekonomisi

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

AB NİN BATI BALKANLAR BÖLGESİNE YÖNELİK POLİTİKASI VE BATI BALKAN ÜLKELERİNİN AB ÜYELİK SÜREÇLERİ

AB NİN BATI BALKANLAR BÖLGESİNE YÖNELİK POLİTİKASI VE BATI BALKAN ÜLKELERİNİN AB ÜYELİK SÜREÇLERİ AB NİN BATI BALKANLAR BÖLGESİNE YÖNELİK POLİTİKASI VE BATI BALKAN ÜLKELERİNİN AB ÜYELİK SÜREÇLERİ Giriş: Soğuk Savaş ın bitişi ve komünizmin çökmesiyle Balkanlar da yaşanmaya başlanan sancılı dönüşüm sürecinin

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ GELİŞİMİ, KURUMLARI ve İŞLEYİŞİ

AVRUPA BİRLİĞİ GELİŞİMİ, KURUMLARI ve İŞLEYİŞİ AVRUPA BİRLİĞİ GELİŞİMİ, KURUMLARI ve İŞLEYİŞİ İLKER GİRİT 04.11.2015 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ AVRUPA BİRLİĞİ ANABİLİM DALI İÇERİK Birliğin Kuruluşu Birliğin Gelişimi Antlaşmalar

Detaylı

İSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ

İSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ İSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı : İspanya Krallığı Nüfus : 48.146.136 Dil :İspanyolca (resmi dil), Katalanca, Portekizce. Din :%96 Katolik Yüzölçümü

Detaylı

TÜRKİYE - İTALYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1

TÜRKİYE - İTALYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 ( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - İTALYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - İtalya İlişkileri: Fırsatlar ve Güçlükler ( 2014 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen

Detaylı

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013 Başkent Pekin Yönetim Şekli Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 Nüfus 1,35 milyar GSYH 8,2 trilyon $ Kişi Başına Milli Gelir 9.300 $ Resmi

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kamu Yönetimi Trakya Üniversitesi 2001

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kamu Yönetimi Trakya Üniversitesi 2001 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Volkan TATAR 2. Doğum Tarihi : 08.04.1977 3. Unvanı : Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Doktora Derece Alan Üniversite Lisans Kamu Yönetimi Trakya Üniversitesi 2001 Y.Lisans Uluslararası

Detaylı

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 ( STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Suudi Arabistan İlişkileri: Kapasite İnşası ( 2016, İstanbul - Riyad ) Türkiye 75 milyonluk nüfusu,

Detaylı

F. KÜRESEL VE BÖLGESEL ÖRGÜTLER

F. KÜRESEL VE BÖLGESEL ÖRGÜTLER F. KÜRESEL VE BÖLGESEL ÖRGÜTLER 20. yy.da meydana gelen I. ve II. Dünya Savaşlarında milyonlarca insan yaşamını yitirmiş ve telafisi imkânsız büyük maddi zararlar meydana gelmiştir. Bu olumsuz durumun

Detaylı

IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU

IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU Osmanlı Devleti nin 19. yüzyılda uyguladığı denge siyaseti bekleneni vermemiş; üç kıtada sürekli toprak kaybetmiş ve yeni yeni önem kazanan petrol Osmanlı

Detaylı

Balkanlar da Nüfus Sayımları ve Kimlik Tartışması. Dr. Erhan Türbedar Dış Politika Analisti

Balkanlar da Nüfus Sayımları ve Kimlik Tartışması. Dr. Erhan Türbedar Dış Politika Analisti Balkanlar da Nüfus Sayımları ve Kimlik Tartışması Dr. Erhan Türbedar Dış Politika Analisti TEPAV Değerlendirme Notu Mart 2011 Balkanlar da Nüfus Sayımları ve Kimlik Tartışması Avrupa Birliği (AB) üyesi

Detaylı

Bu nedenle de Balkan ülkelerinin Batı dünyasıyla entegre olma süreçleri hem yapısal hem de siyasal anlamda farklılık arz etmektedir.

Bu nedenle de Balkan ülkelerinin Batı dünyasıyla entegre olma süreçleri hem yapısal hem de siyasal anlamda farklılık arz etmektedir. Ünite 4: Siyasal ve İdeolojik Yapı Balkanlar da Siyasetin Temel Özellikleri Farklı tarihsel birikim, kültürel, etnik ve toplumsal yapı, farklı dil ve dinlere ev sahipliği yapan Balkanlar gibi bir bölgeyi,

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Uluslararası İlişkiler Ana Gazi Üniversitesi 2004

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Uluslararası İlişkiler Ana Gazi Üniversitesi 2004 ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Fatma ÇOBAN Doğum Tarihi: 1983 Öğrenim Durumu: Doktora Yabancı Dil : İngilizce Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Uluslararası İlişkiler

Detaylı

KAYSERİ SANAYİ ODASI. SLOVAKYA ÜLKE RAPORU 27 Kasım 2018

KAYSERİ SANAYİ ODASI. SLOVAKYA ÜLKE RAPORU 27 Kasım 2018 KAYSERİ SANAYİ ODASI SLOVAKYA ÜLKE RAPORU 27 Kasım 2018 SLOVAKYA Ülke Raporu Resmi Adı : Slovakya Cumhuriyeti Yönetim Biçimi : Parlamenter Demokrasi. Başkent : Bratislava Nüfus : 5.445.040 (2018 verl.)

Detaylı

MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI

MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI II. Mahmut ve Tanzimat dönemlerinde devlet yöneticileri, parçalanmayı önlemek için ortak haklara sahip Osmanlı toplumu oluşturmak için Osmanlıcılık fikrini

Detaylı

STRATEJİK VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE DE GÖÇ. Göç Veren Ülkeden Göç Alan Ülkeye Fırsat ve Risklerin Dönüşümü

STRATEJİK VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE DE GÖÇ. Göç Veren Ülkeden Göç Alan Ülkeye Fırsat ve Risklerin Dönüşümü STRATEJİK VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE DE GÖÇ Göç Veren Ülkeden Göç Alan Ülkeye Fırsat ve Risklerin Dönüşümü ( 20-22 Nisan 2016, Pullman İstanbul Otel - İstanbul ) 2. Dünya Savaşı sonunda harap olmuş

Detaylı

1915 OLAYLARINI ANLAMAK: TÜRKLER VE ERMENİLER. Mustafa Serdar PALABIYIK

1915 OLAYLARINI ANLAMAK: TÜRKLER VE ERMENİLER. Mustafa Serdar PALABIYIK 1915 OLAYLARINI ANLAMAK: TÜRKLER VE ERMENİLER Mustafa Serdar PALABIYIK Yayın No : 3179 Araştırma Dizisi : 12 1. Baskı - Şubat 2015 ISBN: 978-605 - 333-207 - 7 Mustafa Serdar Palabıyık 1915 Olaylarını Anlamak:

Detaylı

ABD - AB SERBEST TİCARET ANLAŞMASI Ve TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLERİ

ABD - AB SERBEST TİCARET ANLAŞMASI Ve TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLERİ ABD - AB SERBEST TİCARET ANLAŞMASI Ve TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLERİ ÇERÇEVE SUNU Gülçiçek ÖZKORKMAZ Başkanlık Baş Danışmanı Mukim Özel Temsilciler Direktörü ABD - AB SERBEST TİCARET ANLAŞMASI ve TÜRKİYE ÜZERİNE

Detaylı

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı,

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı, Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı nın Geliştirilmesi Projesi nin Açılış Toplantısında Ulrika Richardson-Golinski a.i. Tarafından Yapılan Açılış Konuşması 3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği

Detaylı

ÖRNEK SORU: 1. Buna göre Millî Mücadele nin başlamasında hangi durumlar etkili olmuştur? Yazınız. ...

ÖRNEK SORU: 1. Buna göre Millî Mücadele nin başlamasında hangi durumlar etkili olmuştur? Yazınız. ... ÖRNEK SORU: 1 1914 yılında başlayan Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti açısından, 30 Ekim 1918 de, yenilgiyi kabul ettiğinin tescili niteliğinde olan Mondros Ateşkes Anlaşması yla sona erdi. Ancak anlaşmanın,

Detaylı

İSLAM ÜLKELERİNDE MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİM KONGRESİ SONUÇ DEKLARASYONU

İSLAM ÜLKELERİNDE MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİM KONGRESİ SONUÇ DEKLARASYONU 18-20 Haziran 2009 İSLAM ÜLKELERİNDE MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİM KONGRESİ 1 İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) üyesi 57 ülkeye yönelik düzenlenen İslam Ülkelerinde Mesleki ve Teknik Eğitim Kongresi 18-20 Haziran

Detaylı

8. ULUSLARARASI BALKAN FORUMU

8. ULUSLARARASI BALKAN FORUMU STRATEJİK VİZYON BELGESİ 8. ULUSLARARASI BALKAN FORUMU Ticaret, Yatırım, Finans ve Rekabet ( 15-16 Ocak 2016, İstanbul ) Balkanlaşma kelimesi Birinci Dünya Savaşından sonra kullanılmaya başlayan, Yugoslavya

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kamu Yönetimi Trakya Üniversitesi 2001

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kamu Yönetimi Trakya Üniversitesi 2001 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Volkan TATAR 2. Doğum Tarihi : 08.04.1977 3. Unvanı : Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Doktora Derece Alan Üniversite Lisans Kamu Yönetimi Trakya Üniversitesi 2001 Y.Lisans Uluslararası

Detaylı

Bu yüzden de Akdeniz coğrafyasına günümüz dünya medeniyetinin doğduğu yer de denebilir.

Bu yüzden de Akdeniz coğrafyasına günümüz dünya medeniyetinin doğduğu yer de denebilir. Sevgili Meslektaşlarım, Kıymetli Katılımcılar, Bayanlar ve Baylar, Akdeniz bölgesi coğrafyası tarih boyunca insanlığın sosyal, ekonomik ve kültürel gelişimine en çok katkı sağlayan coğrafyalardan biri

Detaylı

KAPİTALİZMİN İPİNİ ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER Mİ ÇEKECEK?

KAPİTALİZMİN İPİNİ ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER Mİ ÇEKECEK? KAPİTALİZMİN İPİNİ ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER Mİ ÇEKECEK? Dünyada mal ve hizmet hareketlerinin uluslararası dolaşımına ve üretimin uluslararasılaşmasına imkan veren düzenlemeler (Dünya Ticaret Örgütü, Uluslararası

Detaylı

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ İLE İLİŞKİLERİ

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ İLE İLİŞKİLERİ TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ İLE İLİŞKİLERİ Türk-İş Dergisi, Ekim-Kasım 2000 Genel Başkan Danışmanı Avrupa Birliği nin kasım ayı içinde yayınlanan iki belgesi, Avrupa Birliği nin Türkiye yi üyeliğe almak

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ BÜLTENİ AB SERVİSİ SAYI:15 NİSAN 2004/2

AVRUPA BİRLİĞİ BÜLTENİ AB SERVİSİ SAYI:15 NİSAN 2004/2 Hazırlayan: Müge ÇAKAR İÇİNDEKİLER 1. AB- TÜRKİYE SON DAKİKA 1.1. AB-Türkiye İlişkileri nde Kıbrıs 2. AB den ÖNEMLİ BAŞLIKLAR 2.1. Avrupa Birliği nde Tarihi Genişleme AVRUPA BİRLİĞİ BÜLTENİ AB SERVİSİ

Detaylı

NAZİLLİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ(TÜRKÇE) 2016/2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ

NAZİLLİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ(TÜRKÇE) 2016/2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ NAZİLLİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ(TÜRKÇE) 2016/2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ULU101 Uluslararası İlişkiler (3+0)6 Uluslararası ilişkilerin temel

Detaylı

Çepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan

Çepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan Çepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan Hasan Kanbolat 8 Ağustos ta Güney Osetya Savaşı başladığından beri Güney Kafkasya da politika üreten,

Detaylı

BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876)

BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) I. Meşrutiyete Ortam Hazırlayan Gelişmeler İç Etken Dış Etken Genç Osmanlıların faaliyetleri İstanbul (Tersane) Konferansı BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) Osmanlı

Detaylı

Türkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi

Türkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi Türkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi Uluslararası Konferans Sivil Toplum-Kamu Sektörü İşbirliği 25-26 Nisan 2013, İstanbul 2 nci Genel Oturum

Detaylı

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde

Detaylı

KİTAP İNCELEMESİ: * ÇAĞDAŞ BALKAN SİYASETİ: DEVLETLER, HALKLAR, PARÇALANMA VE BÜTÜNLEŞME. Murat Necip ARMAN ve Nazif MANDACI

KİTAP İNCELEMESİ: * ÇAĞDAŞ BALKAN SİYASETİ: DEVLETLER, HALKLAR, PARÇALANMA VE BÜTÜNLEŞME. Murat Necip ARMAN ve Nazif MANDACI MARMARA AVRUPA ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Cilt 25 Sayı: 1 2017 203 KİTAP İNCELEMESİ: * ÇAĞDAŞ BALKAN SİYASETİ: DEVLETLER, HALKLAR, PARÇALANMA VE BÜTÜNLEŞME Murat Necip ARMAN ve Nazif MANDACI Seçkin Yayıncılık,

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Bahadır Bumin ÖZARSLAN

Yrd. Doç. Dr. Bahadır Bumin ÖZARSLAN Yrd. Doç. Dr. Bahadır Bumin ÖZARSLAN EĞİTİM GEÇMİŞİ 1. Hukuk Lisansı (2000) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi 2. Kamu Hukuku Yüksek Lisansı (2006) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sosyal

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. UTKU YAPICI

Yrd.Doç.Dr. UTKU YAPICI Yrd.Doç.Dr. UTKU YAPICI Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri 1997-2001 2001-2003 2003-2009 İşletme Fakültesi Uluslararası İlişkiler Pr. (İngilizce) Yüksek LisansDokuz

Detaylı

YENİ YAYIN ULUSLARARASI ÖRGÜTLER HUKUKU: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİ

YENİ YAYIN ULUSLARARASI ÖRGÜTLER HUKUKU: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİ YENİ YAYIN ULUSLARARASI ÖRGÜTLER HUKUKU: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİ Yazar : Erdem Denk Yayınevi : Siyasal Kitabevi Baskı : 1. Baskı Kategori : Uluslararası İlişkiler Kapak Tasarımı : Gamze Uçak Kapak

Detaylı

Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri. Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri. Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Eylül 2013 Sunum Planı STA ların Yasal Çerçevesi Türkiye nin

Detaylı

I.DÜNYA SAVAŞI ve BALKANLAR

I.DÜNYA SAVAŞI ve BALKANLAR I.DÜNYA SAVAŞI ve BALKANLAR İKİNCİ WİLHELM İN DEĞİŞEN RUSYA POLİTİKASI 1890 Bismarck ın görevden alınması Rusya nıngüvence Antlaşması nın yenilenmesi talebinin reddedilmesi 1892 Rusya nın Fransa ile gizli

Detaylı

Bu nedenle çevre ve kalkınma konuları birlikte, dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde ele alınmalıdır.

Bu nedenle çevre ve kalkınma konuları birlikte, dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde ele alınmalıdır. 1992 yılına gelindiğinde çevresel endişelerin sürmekte olduğu ve daha geniş kapsamlı bir çalışma gereği ortaya çıkmıştır. En önemli tespit; Çevreye rağmen kalkınmanın sağlanamayacağı, kalkınmanın ihmal

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

KÜRESELLEŞME VE BÖLGESELLEŞME

KÜRESELLEŞME VE BÖLGESELLEŞME Ankara Üniversitesi Avrupa Birliği ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler Anabilim Dalı Uluslararası Ekonomik Bütünleşmeler ve Avrupa Birliği KÜRESELLEŞME VE BÖLGESELLEŞME Belgin Akçay Küreselleşmeye İlişkin

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM: 2004 GENİŞLEMESİ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM: 2004 GENİŞLEMESİ KISA İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM: 2004 GENİŞLEMESİ A. LÜKSEMBURG GRUBU ÜLKELERİ - Çek Cumhuriyeti'nin Avrupa Birliği'ne Katılım Süreci 41 Muzaffer Akdoğan - Estonya'nın Avrupa Birliği'ne Katılım Süreci 81

Detaylı

Dr. Öğr. Üyesi Abbas KARAAĞAÇLI. 1. Adı Soyadı : Abbas Karaağaçlı 2. Doğum Tarihi : Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4.

Dr. Öğr. Üyesi Abbas KARAAĞAÇLI. 1. Adı Soyadı : Abbas Karaağaçlı 2. Doğum Tarihi : Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Dr. Öğr. Üyesi Abbas KARAAĞAÇLI 1. Adı Soyadı : Abbas Karaağaçlı 2. Doğum Tarihi : 10.07.1956 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İletişim Fakültesi İstanbul

Detaylı

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM 2013 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 2,8 oranında büyüyen ABD ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 3,6 oranında büyümüştür. ABD de 6 Aralık 2013 te

Detaylı

MAKALE ÇAĞRISI INTERNATIONAL CRIMES AND HISTORY / ULUSLARARASI SUÇLAR VE TARİH MAKALE ÇAĞRISI

MAKALE ÇAĞRISI INTERNATIONAL CRIMES AND HISTORY / ULUSLARARASI SUÇLAR VE TARİH MAKALE ÇAĞRISI AVRASYA İNCELEMELERİ MERKEZİ CENTER FOR EURASIAN STUDIES MAKALE ÇAĞRISI INTERNATIONAL CRIMES AND HISTORY / ULUSLARARASI SUÇLAR VE TARİH 14.06.2016 MAKALE ÇAĞRISI INTERNATIONAL CRIMES AND HISTORY / ULUSLARARASI

Detaylı

1999 dan 2007 ye Seçmen Tercihleri ve Değişim

1999 dan 2007 ye Seçmen Tercihleri ve Değişim 1999 dan 2007 ye Seçmen Tercihleri ve Değişim Türkiye de 2007 genel milletvekili seçimlerine ilişkin değerlendirme yaparken seçim sistemine değinmeden bir çözümleme yapmak pek olanaklı değil. Türkiye nin

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Maliye Hacettepe Üniversitesi İİBF Y. Lisans İktisat Akdeniz Üniversitesi SBE 2003

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Maliye Hacettepe Üniversitesi İİBF Y. Lisans İktisat Akdeniz Üniversitesi SBE 2003 ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı Doğum Yeri/Tarihi Unvanı :Servet AKYOL : Merzifon/1976 :Dr. İletişim: E-Posta :sakyol@akdeniz.edu.tr Telefon :(242) 227 44 00/6421 Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans

Detaylı

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI Uluslararası Arka Plan Uluslararası Arka Plan Birleşmiş Milletler - CEDAW Avrupa Konseyi - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Detaylı

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı.

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı. MUSUL SORUNU VE ANKARA ANTLAŞMASI Musul, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalanmadan önce Osmanlı Devleti'nin elinde idi. Ancak ateşkesin imzalanmasından dört gün sonra Musul İngilizler tarafından işgal edildi.

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI KARADAĞ ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI KARADAĞ ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI KARADAĞ ÜLKE RAPORU HAZİRAN 2017 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı: Karadağ Nüfusu: 619.800 Dil: Sırpça %42,9, Karadağca %37, Boşnakça %8,7 Din: Ortodoks 72.1%, Müslüman 19.1%, Katolik 3.4%,

Detaylı

Vekiller Heyeti Kararı, Sıkıyönetim Komutanlığı ve Milli Güvenlik Konseyi'nce Kapatılan Siyasi Partiler

Vekiller Heyeti Kararı, Sıkıyönetim Komutanlığı ve Milli Güvenlik Konseyi'nce Kapatılan Siyasi Partiler Vekiller Heyeti Kararı, Sıkıyönetim Komutanlığı ve Milli Güvenlik Konseyi'nce Kapatılan Siyasi Partiler Açılış Tarihi Kapanış Tarihi Sona Eriş Nedeni 1 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası 17.11.1924 05.06.1925

Detaylı

AB GENÇLİK POLİTİKALARINDA SAĞLIK

AB GENÇLİK POLİTİKALARINDA SAĞLIK AB GENÇLİK POLİTİKALARINDA SAĞLIK Yrd. Doç. Dr. Sedef EYLEMER İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Avrupa Birliği Uygulama ve Araştırma Merkezi

Detaylı

4. İslam İşbirliği Teşkilatı ( İİT ) Ülkeleri Düşünce Kuruluşları Forumu

4. İslam İşbirliği Teşkilatı ( İİT ) Ülkeleri Düşünce Kuruluşları Forumu BAŞKANIN SONUÇ DEKLARASYONU ( TASLAK ) 4. İslam İşbirliği Teşkilatı ( İİT ) Ülkeleri Düşünce Kuruluşları Forumu Ana teması: İslam İşbirliği Teşkilatı Ülkeleri Arasında Ekonomik Entegrasyon: Beklentiler

Detaylı

5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI

5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI 5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Karadeniz bölgesi; doğuda Kafkasya, güneyde Anadolu, batıda Balkanlar, kuzeyde Ukrayna ve Rusya bozkırları ile çevrili geniş bir havzadır.

Detaylı

Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara Karşı Filistin Halkının Tutumu (Anket)

Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara Karşı Filistin Halkının Tutumu (Anket) Kamuoyu Yoklaması Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara Karşı Filistin Halkının Tutumu (Anket) Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi 2017 1 Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara

Detaylı

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR -1- 109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR Yabancıların, 8 Haziran itibariyle Türkiye de 53 milyar 130 milyon dolarlık hisse senedi, 38 milyar 398 milyon dolar devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ve 407

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm

Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm T.C. KALKINMA BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm Erhan USTA Müsteşar Yardımcısı 29 Şubat 2012 3. İzmir Ulusal Ekonomi Kongresi 1970 li Yıllar : Dünya 1971 yılında Bretton Woods sisteminin çöküşü Gelişmekte

Detaylı

tarih ve 495 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki

tarih ve 495 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki 14.11.2013 tarih ve 495 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki Tablo 1 Sosyal BilimlerEnstitüsü İletişim Bilimleri Doktora Programı * 1. YARIYIL 2. YARIYIL İLT 771 SİNEMA ARAŞTIRMALARI SEMİNERİ 2 2 3 10 1

Detaylı

Avrupa Birliği Yol Ayrımında B R E X I T

Avrupa Birliği Yol Ayrımında B R E X I T Avrupa Birliği Yol Ayrımında B R E X I T 2016 Brexit, yani İngiltere nin Avrupa Birliği nden (AB) ayrılması olarak ifade edilen kavram, İngilizcede Britain (Britanya ve Exit (çıkış) kelimelerinin birleştirilmesiyle

Detaylı

interview INTERVIEW Ernst WELTEKE Haziran 99

interview INTERVIEW Ernst WELTEKE Haziran 99 söyleþi interview söyleþi - interview SÖYLEÞÝ(*) Ernst WELTEKE INTERVIEW Ernst Welteke is currently the Guvernor of the Central Bank of Essen State of Germany. He was recently elected as the Guvernor of

Detaylı

KAMU POLİTİKASI BELGELERİ

KAMU POLİTİKASI BELGELERİ Ünite 4 Doç. Dr. Nuray ERTÜRK KESKİN Türkiye deki kamu politikası belgelerinin tanıtılması amaçlanmaktadır. Kamu politikası analizinde görüş alanında olması gereken politika belgeleri altı başlık altında

Detaylı

KAMU DİPLOMASİSİNDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ VE MEDYANIN ROLÜ

KAMU DİPLOMASİSİNDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ VE MEDYANIN ROLÜ KAMU DİPLOMASİSİNDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ VE MEDYANIN ROLÜ Doç. Dr. O. Can ÜNVER 15 Nisan 2017 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ KAMU DİPLOMASİSİ SERTİFİKA PROGRAMI İletişim Nedir? İletişim, bireyler, insan grupları,

Detaylı

TOPLUMSAL CİNSİYETE DUYARLI BÜTÇELEME Farklı İhtiyaçlar, Eşit Haklar

TOPLUMSAL CİNSİYETE DUYARLI BÜTÇELEME Farklı İhtiyaçlar, Eşit Haklar TOPLUMSAL CİNSİYETE DUYARLI BÜTÇELEME Farklı İhtiyaçlar, Eşit Haklar 01 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Toplumsal cinsiyet, kadın veya erkek olmaya ve kadın ile erkek arasındaki ilişkiye dair toplumsal olarak

Detaylı

Türkiye Ekonomisi 2000 li yıllar

Türkiye Ekonomisi 2000 li yıllar Türkiye Ekonomisi 2000 li yıllar Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TÜRKİYE EKONOMİSİ DERS NOTLARI 1 1999 17 Ağustos 1999 depremi Marmara bölgesinde Üretim,

Detaylı

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457)

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) 2. Hafta Ders Notları - 25/09/2017 Araş. Gör. Dr. Görkem

Detaylı

NİSAN 2018 TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU

NİSAN 2018 TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU NİSAN 2018 TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU İhracat taşımalarımızın %55 i (~685.000) Ortadoğu ve Körfez Ülkelerine, %30 u (~380.000) Avrupa Ülkelerine, %15 i ise (~185.000) BDT ve Orta Asya

Detaylı

SAVAŞ, GÖÇ VE SAĞLIK. 18 Mayıs 2015 İstanbul Şeyhmus GÖKALP

SAVAŞ, GÖÇ VE SAĞLIK. 18 Mayıs 2015 İstanbul Şeyhmus GÖKALP SAVAŞ, GÖÇ VE SAĞLIK 18 Mayıs 2015 İstanbul Şeyhmus GÖKALP Sunu 1. Savaş? Savaş Ortamı 2. Tarihe dokunmak 3. IŞİD in Irak ve Suriye de ardışık saldırıları ve sonrasında gelişen Halk Sağlığı sorunları 4.

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Doç. Dr. Mehmet KARAKAŞ. Yalova Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümü Öğretim Üyesi. Üniversite. Üniversitesi

ÖZGEÇMİŞ. Doç. Dr. Mehmet KARAKAŞ. Yalova Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümü Öğretim Üyesi. Üniversite. Üniversitesi Doğum Tarihi: 28.11.1970 ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. Mehmet KARAKAŞ Doğum Yeri: Medeni Hali: Kişisel E-posta: İstanbul Evli (2 Çocuk) karakasmehmet34@gmail.com Mevcut Konum Yalova Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümü

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 1995 Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası nın Kurduğu Hükümet Rejimi (1998)

ÖZGEÇMİŞ. 1995 Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası nın Kurduğu Hükümet Rejimi (1998) ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı Oktay Uygun 2. Doğum Tarihi 18. 01. 1963 3. Unvanı Profesör 4. Öğrenim Durumu Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hukuk Fakültesi İstanbul Üniversitesi 1985 Yüksek Lisans Kamu Hukuku

Detaylı

VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme

VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Malezya ) Türkiye; 80 milyonluk nüfusu, gelişerek

Detaylı

EUR-USD. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar

EUR-USD. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar Ekonomik Gündem Fransa da yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin AB yanlısı Macron un zaferiyle sonuçlanması Avrupa da ayrılıkçı popülist trende karşı önemli bir kazanım oldu. İngiltere nin AB den ayrılması

Detaylı

Devrim Öncesinde Yemen

Devrim Öncesinde Yemen Yemen Devrimi Devrim Öncesinde Yemen Kuzey de Zeydiliğe mensup Husiler hiçbir zaman Yemen içinde entegre olamaması Yemen bütünlüğü için ciddi bir sorun olmuştur. Buna ilaveten 2009 yılında El-Kaide örgütünün

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS PLANLARI Z ULI5302 ULI5328

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS PLANLARI Z ULI5302 ULI5328 EK: 1/7 SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ 2014-2015 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS PLANLARI ULUSLARARASI İLİŞKİLER BİLİM DALI / PROGRAMI ULUSLARARASI İLİŞKİLER/ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI I. YARIYIL / GÜZ II. YARIYIL

Detaylı

Almanya daki slam Konferans ve Federal Alman Hükümetinin Entegrasyon Politikas

Almanya daki slam Konferans ve Federal Alman Hükümetinin Entegrasyon Politikas Almanya daki slam Konferans ve Federal Alman Hükümetinin Entegrasyon Politikas Ali Aslan Almanya son on yıllarda her şeyden önce Müslüman ağırlıklı devletlerden gelen göçmenler yoluyla dini ve kültürel

Detaylı

Bu bölümde A.B.D. nin tarihi ve A.B.D. hakkında sıkça sorulan konular hakkında genel bilgilere yer verilmektedir.

Bu bölümde A.B.D. nin tarihi ve A.B.D. hakkında sıkça sorulan konular hakkında genel bilgilere yer verilmektedir. - 1 - I. A.B.D. HAKKINDA GERÇEKLER Bu bölümde A.B.D. nin tarihi ve A.B.D. hakkında sıkça sorulan konular hakkında genel bilgilere yer verilmektedir. 1- Genel bakış A.B.D. nin değişen nüfus yapısı: http://usinfo.state.gov/journals/itsv/0699/ijse/ijse0699.htm

Detaylı

4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU

4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU 4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU Yeni Dönem Türkiye - AB Perspektifi Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı: Fırsatlar ve Riskler ( 21-22 Kasım 2013, İstanbul ) SONUÇ DEKLARASYONU ( GEÇİCİ ) 1-4. Türkiye

Detaylı

ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ

ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ YÜKSEK DENETİM DÜNYASINDAN HABERLER ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ

Detaylı

2014 YILI NİSAN AYI TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2014 YILI NİSAN AYI TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ DERİ VE DERİ MAMULLERİ SEKTÖRÜ 2014 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU İİTKİİB GENEL SEKRETERLİİĞİİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİİ Mayııs 2014 2014 YILI NİSAN AYI TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

Detaylı

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ Hazırlayan: Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik Görünümü IMF düzenli olarak hazırladığı Küresel Ekonomi Görünümü

Detaylı

TEKSTİL VE HAMMADDELERİ SEKTÖRÜ 2015 YILI ŞUBAT AYI İHRACAT PERFORMANSI. Genel ve Sanayi İhracatında Tekstil ve Hammaddeleri Sektörünün Payı

TEKSTİL VE HAMMADDELERİ SEKTÖRÜ 2015 YILI ŞUBAT AYI İHRACAT PERFORMANSI. Genel ve Sanayi İhracatında Tekstil ve Hammaddeleri Sektörünün Payı Mart 2015 Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2015 Yılı Şubat Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 03/2015 TEKSTİL VE HAMMADDELERİ SEKTÖRÜ 2015 YILI ŞUBAT AYI İHRACAT

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Selçuk Üniversitesi, Karaman İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü

ÖZGEÇMİŞ. Selçuk Üniversitesi, Karaman İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Sefa USTA 2. Doğum Tarihi : 12/03/1981 3. Ünvanı : Yrd.Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu : Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kamu Yönetimi İnönü Üniversitesi 2003 Y.Lisans Kamu Yönetimi

Detaylı

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum Piyasalarda Bugün Ne Oldu? USDTRY GBPUSD EURUSD ALTIN BRENT PETROL İngiltere MB ndan parasal destek sinyali İngiltere MB Başkanı Mark Carney dün yaptığı

Detaylı

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI 1. ve Terörizm (UGT) Yüksek Lisans (YL) Programında sekiz

Detaylı