BEYAZ BASTON. Dünyaya Açılan Kapınız. BEYAZ BASTON

Transkript

1

2 BEYAZ BASTON Dünyaya Açılan Kapınız BEYAZ BASTON 1

3 İÇİNDEKİLER GÖRME ENGELLİLER NAVİGASYON CİHAZINA AĞUSTOS AYINDA KAVUŞACAKLAR 4 AKILLI BİLET AKILLI DURAK PROJESİ YOLDA 6 HASTANELERDE ENGELLİLERE ÖNCELİK VERİLECEK 7 CEYHUN ATUF KANSU CADDESİNDE ENGELLİYE GEÇİT YOK 8 BAŞKENT CADDE VE SOKAKLARINDA ENGELLİ GERÇEĞİ 9 AKTİF GÖRME ENGELLİLER DERNEĞİ NİN FİZİKİ ALT YAPI VE ENGELLİLERİN ERİŞEBİLİRLİĞİ HUSUSUNDAKİ RAPORU 10 KARANFİL SOKAĞI PROJESİ 13 ÖZÜRLÜ KİŞİLERE YÖNELİK SAĞLIK HİZMETLERİNİN SUNUMUNA İLİŞKİN GENELGE 16 KEŞMEKEŞİN BÖYLESİ GÖRÜLMEMİŞ 18 MAVİ GÖZLÜ SARI SAÇLI YAĞMUR TANESİ 19 AB GEÇİŞ SÜRECİNDE ENGELLİLER BİN GÖRME ENGELLİ HAYATA BAĞLANACAK 21 HASTA HAKLARI NELERDİR? 22 ENGELLİLERİN DİŞ TEDAVİLERİ ÜCRETSİZ YAPILACAK AKILLI BİLET-AKILI DURAK PROJESİ YOLDA KEŞMEKEŞİN BÖYLESİ GÖRÜLMEMİŞ 04 GÖRME ENGELLİLER NAVİGASYON CİHAZINA AĞUSTOS AYINDA KAVUŞACAKLAR BİN GÖRME ENGELLİ HAYATA BAĞLANACAK 22 HASTA HAKLARI NELERDİR? 24 ENGELLİLERİN DİŞ TEDAVİLERİ ÜCRETSİZ YAPILACAK 2

4 EDİTÖRDEN BEYAZ B A S T O N Künye Beyaz Baston Dergisi siz değerli okurlarıyla birlikte... Engellileri değil kafanızdaki engelleri kaldırın diyerek, engelliler için yapılan, yapılamayan her projeyi her adımı takip ederek ve peşini bırakmayarak çalışmalarını sürdüren Beyaz Baston Dergisi sorunları, çözüm yollarını bilen bir ekiple kafasındakiengelleri kaldıran herkesle birleşiyor Engellilerin gözünden bakarak, Engelli arkadaşlarımızla ortak çalışmalar yaparak, yapılması gerekenleri, inandıklarımızı, bildiklerimizi sizinle paylaşmak, bunları yaparken de haklarımızı almak, farkındalığı arttırmak, eğitimden kültüre, yasal ve hukuksal, bütün sosyal haklarımızı irdeleyeceğiz. Türkiye nin her köşesine ulaşarak, siz değerli okurlarımızın da sıkıntılarını dinleyerek ve fikirlerini alarak hep birlikte engelleri kaldıracağımıza inanıyoruz. Bizlere beyazbaston_06@hotmail.com adresinden ulaşabilir, her türlü öneri ve fikirlerinizi bizimle paylaşabilirsiniz ve adresinden de bizleri takip edebilirsiniz. Tavizsiz sürdüreceğimiz bu tavrımızı yazılı basınla göstermek, sizlere ulaştırmak için Beyaz Baston Dergisi nin 4 üncü sayısı ile çıkıyoruz karşınıza. Gelecek sayılarımızda buluşmayı diliyoruz... İmtiyaz sahibi Beyaz Baston Dergisi Adına Şerafettin Hasanoğlu Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Haber Müdürü Türkan Işık Editör Yıldırım Alkaya Yayın Türü Aylık, yaygın, süreli yayın İrtibat İnkılap Sk. Arı Apt. No:15/20 Kızılay-Çankaya/Ankara Tel: beyazbaston_06@hotmail.com beyazbastondergisi@gmail.com Basım Yeri Melike Matbaacılık (0.312) İskitler/ANKARA Baskı Tarihi 30 Haziran 2011 Yazılar kaynak gösterilerek kullanılabilir Yıldırım ALKAYA BEYAZ BASTON 3

5 GÖRME ENGELLİLER NAVİGASYON CİHAZINA AĞUSTOS AYINDA KAVUŞACAKLAR Ulaştırma Bakanlığı Haberleşme Genel Müdürlüğü ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Genel Müdürlüğü arasında protokol imzalandı. Yapılan açıklamada cihazın müracaata dayalı olarak dağıtılacağı bilgisi verildi. Ancak Aktif Görme Engelliler Derneği Cihazın müracaatla değil, Özürlü Kimlik Kartı Veri Tabanı na dayalı olarak dağıtılmasını önerdi ve öneri kabul edildi. Böylece Navigasyon Cihazı Ağustos ayı içerisinde Özürlü Kimlik Kartı Veri Tabanı na dayalı olarak dağıtılacak... Ulaştırma Bakanlığı Haberleşme Genel Müdürü Atilla Çelik ile yaptığmız röportaj: Beyaz Baston Dergisi: Navigasyon cihazının fikri nerden edinildi, fikir kaynağı nedir, kimdir? Atilla Çelik: Öncelikle Türkiye için bu fikri uyandıran, çıkaran ana Mimarı Sayın Binali Yıldırım dır Kanun da çıkması için çok çabalamıştır en büyük pay ondadır bence, ancak tek başına değil tabiî ki, Gazi Üniversitesinden Sayın Prof. Çetin Elmas bu fikri ortaya atan ve çalışan kişilerden birisidir. Beyaz Baston Dergisi: Kamuoyunda Görme Engelli vatandaşlara dağıtılacağı açıklanan Navigasyon cihazı Engellilerin hayatına nasıl bir katkıda bulunacak? Atilla Çelik: Bu cihaz, Görme özürlü Vatandaşlarımızın hayatını kolaylaştıracağını umuyoruz. Bu cihaz hem Navigasyon moduna geçen, hem de cep telefonu moduna geçebilen, ikisini de aynı anda yapabilecek bir sistem yani bir düğmeye bastığınızda Navigasyon moduna geçiyor, Navigasyonla işiniz bittiği zaman cep telefonu olarak da kullanabilecekleri bir cihaz. Beyaz Baston Dergisi: Bu cihazın testi, saha çalışması yapıldı mı? Görme Engelli biri tarafından mı yapıldı? Atilla Çelik: Biz bu denemeyi tamamen Görme Engelli olan bir Vatandaşımıza vererek saha çalışmasını, testini yaptık, bu cihaz sayesinde istediği adrese gittiğini gördük. Beyaz Baston Dergisi: Türkiye nin her yerinde kullanabilecek mi? Atilla Çelik: Tabiî ki Türkiye nin her yerinde kullanılabilecek fakat cihaz ilk etapta pilot bölgeler tarafından kullanılacak, bu bölgeler Ankara ve İstanbul dur, daha kapsamlı çalışmamızı yaptıktan sonra yani tüm iller için yazılımlarımızı tamamladığımızda, tüm Türkiye de kullanılabilecek, uyduya bağlı olarak ücretsiz çalışacak. Beyaz Baston Dergisi: Navigasyon cihazının dağıtımında belli bir kriter gözetilecek mi, gözetilecekse bu kriterler nedir? Atilla Çelik: Navigasyon cihazında ilk etapta belli kriterler gözetilecek yani Ankara ve İstanbulu pilot bölge seçtiğimiz için Ankara da 2000, İstanbul da 3000 tane cihaz dağıtacağımız için ilk aşamada % 70 ile %95 yada hiç görmeyen Vatandaşlarımıza dağıtım yapacağız yani görme özrü kriteri kullanacağız. Beyaz Baston Dergisi: Ankara daki görme özürlü bir vatandaş başka bir şehre gittiğinde bu cihazı kullanabilecek mi? Atilla Çelik: Ankara daki vatandaşımız ilk etapta pilot bölge olarak belirlenen diğer şehre yani İstanbul a gittiğinde kullanabilecek fakat Eskişehir e gittiğinde kullanamayacak çünkü donanım itibariyle ilk etapta pilot bölgelerin haritalarını yüklüyoruz, diğer bölgelerin haritalarını yüklediğimizde o bölgelerde de kullanıma girecek, bu ihale ve şartnamemizin içerisinde Türkiye deki diğer illerinde haritalarının cadde cadde, sokak sokak yüklenmesi var bu yüklemeler de tamamlandıktan sonra tüm Türkiye de kullanılabilecek. Beyaz Baston Dergisi: Cihazların kullanımından kaynaklı sorunların yaşanabilmesi karşısında teknik danışmanlık yapacak bir brim oluşturulması düşünülüyor mu? Atilla Çelik: Bu cihazı üreten firma 3 yıl garanti veriyor ve teknik danışmanlığını da bir arada yürütecek. Cihaz verilmeden önce, bu cihazı 4 RÖPORTAJ

6 kullanacak vatandaşlarımıza iki günlük bir eğitim vereceğiz, yani firma şartnamemiz gereği bu eğitimi verecek. Beyaz Baston Dergisi: Bu cihazın dağıtım zamanı belli mi? Bu cihazların dağıtımı nasıl yapılacak? Atilla Çelik: Biz ihaleyi yaptık, eğer bir aksilik söz konusu olmazsa, sözleşme gereği Haziran ayının sonuna doğru Görme Özürlü Vatandaşlarımız bu cihazla buluşacaklar. Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme kurumunu Özürlüler bölümü daire başkanlığı arcılığı ile dağıtımını sağlayacağız. Beyaz Baston Dergisi: Bu dağıtım bir başvuru sonucunda mı olacak? Atilla Çelik: Dağıtım aşamasında basınla bunu paylaşacağız, bizde kaydı olan ve bizim belirlediğimiz kriterlere uygun ve Ankara da ikamet eden Vatandaşlarımıza dağıtımı yapacağız. Bu Kriter sözcüğümüz yanlış anlaşılmasın, biz bütün Görme Özürlü Vatandaşlarımızın hepsine bu Cihazı dağıtacağız fakat bu şimdilik bir pilot projedir o yüzden belli sayıda dağıtılıp daha sonra genele ulaşmayı hedefliyoruz. Beyaz Baston Dergisi: Cihazın özellikleri nelerdir? İnsanlar bu özelliklerden nasıl yararlanacaklar? Atilla Çelik: Daha önce bahsettiğim gibi Navigasyon ve Telefon özelliği dışında, internet ve Bluetooth özelliği var, Bluetooth özelliği sayesinde iki Görme Engelli arkadaşımız birbirlerini Bluetooth sayesinde bulabilecekler, üstelik bu Cihaz Braille alfabesiyle yapılmış bir Cihazdır, Cihazın üzerinde Braille alfabesi vardır, tabiî ki aynı zamanda konuşan bir Cihazdır, hem de sesli olarak kumanda etme özelliği vardır. Bu sistem hem yaya moduna göre ayarlanmış olacak hem de araç moduna göre ayarlanmış olacak yani istediğiniz yere göre zaman ve metre hesabı olarak da bilgilendirecek ayrıca daha fazla içerik yüklediğimizde, yerel yönetimlerle anlaştığımızda Otobüs duraklarına ve otobüslere bir sensör takarak hem otobüs şöförü görme engelli bir vatandaşı bilecek hem de görme engelli bir vatandaş otobüsün geldiğini anlayacak, yani günlük yaşantıyı kolaylaştıracak her türlü teknolojiyi kullandırmayı düşünüyoruz, kullanım için de alt yapı hazır, cihaz buna müsait. Beyaz Baston Dergisi: İsteyen herkes, yani sizin saydığınız kriterler içinde olmayan vatandaşlarımız da bu cihazı alabilecekler mi? Atilla Çelik: Bu cihazı isteyen herkes alamayacak çünkü patenti Bakanlığımıza aittir ve biz belirlediğimiz kişilere dağıtacağız ilk etap da fakat piyasada Navigasyon cihazları var onlardan alabilirler fakat bizimki gibi değil tabiî ki bu cihazlar. Atilla Çelik: Son olarak bu cihazların olumsuz yönleri olmayacak mı, tabiî ki olacaktır fakat bu durumun üstesinden cihazımızı geliştirerek, zamanla daha iyi bir dizayn yaparak olumsuzlukları kaldıracağımıza inanıyorum. Röportaj: Beyaz Baston BEYAZ BASTON 5

7 AKILLI BİLET AKILLI DURAK PROJESİ YOLDA Devrim niteliğinde hükümler içeren 5378 sayılı yasa, engellilere ulaşım, eğitim, sağlık ve iş hayatı gibi alanlarda önemli haklar getiriyor yılında Meclis te kabul edildikten sonra yükümlülüklerini yerine getirmeleri için kamu kurumları ve belediyelere 7 yıl süre tanınmıştı. Bu sebeple illere genelge gönderen İçişleri Bakanlığı, 2012 Temmuz a kadar eksiklerini tamamlamaları konusunda belediyeleri son kez uyardı. Kanuna göre, belediye araçlarının tümü engelliler için uygun olacak, kamudaki 25 bin engelli kadrosu doldurulacak ve eksik hizmet veren kamu kurumları tazminat ödeyecektir sayılı yasayla belediyelere yükümlülükleri için tanınan 7 yıllık süre 7 Temmuz 2012 de dolacak. İçişleri Bakanlığı, konuyla ilgili olarak belediye ve valiliklere eksiklerini tamamlamaları gerektiğini hatırlatan bir genelge gönderdi. Engelli vatandaşların toplu taşıma araçlarına erişiminde ve kullanımda yaşadığı problemlere dikkat çekilen genelgede; otobüs, tramvay ve metro gibi araçların acilen bu vatandaşların da kolaylıkla yararlanabileceği hale getirilmesi istendi. Belediyelerin engellilere uygun olmayan toplu taşıma aracı almalarına yasak getirilirken, mevcut araçların da engellilere için uygun hale dönüştürülmesi gerekiyor. Beyaz Baston Dergisi olarak bu kapsamda Otobüs İşletme Dairesi Başkanı Sayın Yaşar Ekici ile bir röportaj gerçekleştirdik. Ekici yaptığı açıklamada yasa kapsamında mevcut sorunları tek tek tespit ettiklerini ve çözünme kavuşturduklarını dile getirirken beş yüz kapalı durak, engellilere uygun otobüs, tramvay ve metro gibi araçların temini gibi birçok projeyi hayata geçirmeye başlayacaklarını belirtti. Bu projelerin başında devrim niteliğinde olan Akıllı Bilet-Akıllı Durak Projesi geliyor. Bu proje içerisinde birçok teknolojik imkanı barındırıyor. Proje hayata geçtiğinde otobüs bekleme çilesi, zaman kaybı, Otobüsü kaçırma, engellilerin fark edilmemesi gibi birçok sorun ortadan kalkmış olacak. Ekici Vatandaşa verilecek Akıllı Kart ile vatandaş 10 metre mesafede kartını okutabilecek, otobüsün nerde olduğu kaç dakikaya durağa geleceğini bilecek ve otobüs şoförleri de durakta bekleyen bir engeli varsa onu fark edip uyarabilecektir. Tüm bu uyarılar dijital sinyaller sayesinde gerçekleşecek. Akıllı Kart sadece ulaşım araçlarında değil belediyeye ait hizmetlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında, alışverişte ve birçok alanda kullanılabilecektir dedi. 6 RÖPORTAJ

8 HASTANELERDE ENGELLİLERE ÖNCELİK VERİLECEK Sağlık Bakanlığı nın genelgesi ile engellilere sağlık hizmetlerinin sunumunda birçok kolaylık sağla nacak, ayrıca hastanelerde özürlü vatandaşlara refakatçi personel verilecek. Sağlık Bakanlığı nın genelgesi ile engellilere sağlık hizmetlerinin sunumunda birçok kolaylık sağla nacak, ayrıca hastanelerde özürlü vatandaşlara refakatçi personel verilecek. Bandırma İlçe Sağlık Grup Başkanı Dr. Zafer Yılmaz, söz konusu genelge doğrultusunda Bandırma daki hastanelerde gerekli çalışmaların başlatıldığını açıkladı. Bakanlığın Özürlü Kişilere Yönelik Sağlık Hizmetlerinin Sunumu na ilişkin genelgesiyle, sağlık kuruluşlarına imkânlar ölçüsünde özürlü asansörü konulacak, muayenelerde ise genel hizmeti aksatmayacak şekilde engellilere öncelik tanınacak. Genelgeyle sağlık hizmetlerinin verildiği iç ve dış mekanlar, özürlülerin kullandıkları araç-gereçlerle rahat hareket etmelerini sağlayacak şekilde çevresel ve mimari açıdan da düzenlenecek. Sağlık kuruluşlarında özürlüler için, işlemlerinde yardımcı olacak refakatçi personel sağlanacak.özürlü ve kimsesiz hastaların başvurdukları sağlık kuruluşundan başka bir sağlık kuruluşuna transferi gerektiğinde, bulunduğu sağlık kuruluşunun imkânları ölçüsünde transferi yapılacak. Sağlık kuruluşunun otoparkında özürlü personel ve özürlü hastaların araçları için yer ayrılacak. Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu nun imzasıyla yayınlanan genelgede, tüm kurumlarda özürlülerle ilgili çeşitli düzenlemeler ve mevzuatlara karşın uygulamada çeşitli aksaklıkların yaşandığı bildirildi. Genelgede, sağlık hizmetlerini talep eden özürlülerin bu ihtiyaçlarının durumlarına uygun ortamlarda, hızlı, verimli ve mağdur edilmeden karşılanması gerektiğine işaret edildi. Öte yandan Bandırma İlçe Sağlık Grup Başkanı Dr. Zafer yılmaz, önerge doğrultusunda Bandırma da ki hastanelerde gerekli çalışmaların başladığını açıkladı. Ömer TURAN BEYAZ BASTON 7

9 CEYHUN ATUF KANSU CADDESİNDE ENGELLİYE GEÇİT YOK Ankara nın Çankaya ilçesine bağlı olan ve Ankara da tekstilin kalbi olarak bilinen Balgat birçok sorunu içerisinde barındırmaktadır. Bunların başında altyapı ve üstyapı sorunları gelmektedir. Balgat tın genelinde caddeler dar ve kullanışsız, trafik felç ve araç park yerleri bulunmamaktadır. Bu nedenle de araç sahipleri araçlarını Caddelere, trafiğin aktığı yoların kenarlarına ve kaldırımlara biçimsiz olarak park etmektedir. Bu sorunların sıkça yaşandığı caddelerin başında gelen Ceyhun Atuf Kansu Caddesi görenleri hayrete düşürüyor. Caddede kaldırımlar ve yollar araçlar tarafından tamamen işgal edilmiş olup yıkık dökük ve dar yolarda ise bırakın engelli insanı normal bir insan bile geçerken akla karayı seçiyor. Cadde üzerinde yer alan esnaf ve yayalarla gerçekleştirdiğimiz röportajımızda her kesin aynı sorunlardan muzdarip olduğuna şahit olduk. Esnaf park edecek yer yok aracımızı nereye park edelim diyor, yayalar ise yürüyecek yer bulamadıklarından yakınıyorlar. Birçok ülkenin başkentinde engelliler için uygun cadde, kaldırımlar, yollar ve geçişlerini kolaylaştıracak yenilikler yapılmaya devam ederken, Ankara nın hemen hemen her yerinde engellilerin hiç düşünülmediğini hatta hareket alanlarının kısıtlandığını görüyoruz. Büyükşehir Belediyesi sorumluluğunda yer alan Ceyhun Atuf Kansu Caddesindeki bu sorunlar yıllardır devam ediyor. Yetkililer ise mevcut sorunları çözmek için hiç bir adım atmamaktadır. Hayatları zorluklarla geçen engelliler cadde yürümeye kalkıştıklarında ortopedik engelliyse cadde ve yol kenarlarına park etmiş araçların arasında sıkışıp kalıyor, görme engelliyse yönünü belirleyemediğinden ya duran araçlara çarpıyor kendine ve araca zarar veriyor ya da farkında olmadan ana yola iniyor hem hayatını tehlikeye atıyor hem de kazalara davetiye çıkarıyor. Engelliler ve semt sakinleri, Büyükşehir Belediyesinin bir an önce asli sorumluluğunu yerine getirerek Ceyhun Atuf Kansu Caddesindeki park, kaldırım ve diğer sorunları engellilerin fikrini de alarak bir an önce çözüme kavuşturulmasını istiyorlar. 8 HABER

10 BAŞKENT CADDE VE SOKAKLARINDA ENGELLİ GERÇEĞİ Sakarya Sakarya Selanik Selanik Sıhhiye Sıhhiye Sıhhiye Sıhhiye Atatürk Bulvarı Dünya genelinde başkentler cadde ve sokaklarının bakımlı olması ve engellilerin ihtiyaçlarına uygunluğu bakımından engellilerin en rahat hareket alanı bulduğu yerlerdir. Ancak Ankara için aynı şeyleri söylemek neredeyse imkansız. Beyaz Baston dergisi olarak başkent cadde ve sokaklarında engellilerin karşılaştığı sorunları yakından görmek için yanımıza görme engelli birini de alarak başkent sokaklarına seyahate çıkıyoruz. İlk durağımız Çankaya Belediyesine bağlı olan Sakarya caddesi oluyor. Bu caddede üzerinde gözümüze ilk çarpan Çankaya Belediyesi tarafından yaptırılan ahşap oyma heykeller oluyor. Cadde üzerine kurulmuş çalışma alanlarıyla birçok noktayı işgal eden ve engelli birinin geçişini zorlaştıran ve gece hiç bir tedbir alınmadan orda bırakılan çalışma alanları içerisinde her tehlikeyi barındırıyor. Daha sonra ise rast gele dikilmiş aydınlatma direkleri, rampasız yolar, gereksiz yükseltiler dikkatimizi çekiyor. Bir sonraki durağımız Selanik Caddesi oluyor. Çankaya Belediyesine bağlı olan bu caddede de engelli birinin çarpması kaçınılmaz olan aydınlatma direkleri özelikle iş bankası köşesinde yer alan aydınlatma direği ve biraz ilerisinde yer alan ve boyları yaklaşık 30 santime ulaşan yere dikey olarak monte edilmiş demir uzantıları dikkatimizi çekiyor. Caddenin sonunda Atatürk Bulvarının kesiştiği noktada yer alan üst geçitte ise engelliler için yürüyen merdiven ve asansör bulunmuyor. Büyükşehir Belediyesi yıllardır devam eden bu sorunları bir an önce çözmeli engelliler için gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. Son durağımız olan Sıhhiye ile seyahatimize devam ediyoruz. Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırında yer alan sıhhiye, metro (yeraltı treni ) girişi ile dikkatimizi çekiyor. Burada yer alan metro girişlerinin hiç birinde Engelliler için yürüyen merdiven ve asansör bulunmuyor. Öyle ki metroya girmek isteyen ortopedik engelli ya birinin yardımını bekliyor ya sırtta-kucakta taşınıyor ya da en yakın 1 km mesafede olan Kızılay metrosuna gitmek zorunda kalıyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi çözümü çok kolay olan bu sorunları bir an önce çözüme kavuşturmalıdır. BEYAZ BASTON 9

11 AKTİF GÖRME ENGELLİLER DERNEĞİ NİN FİZİKİ ALT YAPI VE ENGELLİLERİN ERİŞEBİLİRLİĞİ HUSUSUNDAKİ RAPORU Fiziksel çevrenin engellilerce ulaşılabilir ve yaşanabilir kılınması için; imar planları ile kentsel, sosyal, teknik altyapı alanlarında ve yapılarda, Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standartlarına uyulması zorunludur. Tüm insanlar gibi, engelli insanların da ulaşım hizmetlerinden eşit fırsatlarda yararlanması işine, okuluna, alışverişe, spor alanlarına, parklara, engelli olmayan insanların kullandığı yollarla ve taşıtlarla gidebilmesi gerekmektedir. Herkes, tüm yaşamsal alanlara ulaşmak hakkına sahiptir. Bu, çağdaş toplum olmanın önemli bir gereğidir ve yerel yönetimlere bu konuda çok büyük sorumluluklar düşmektedir. Yerel yönetimler, yaptıkları sosyal ve teknik alt yapı yatırımlarıyla kent mekânının şekillenmesinde önemli role sahiptir. Kentsel ulaşım hizmetlerinin, kentteki her türlü açık alan ve yapının engelliler için ulaşılabilirliğinin yerel yönetimlerce sağlanıyor olması, engellilerin sosyal yaşama katılmasında fırsat eşitliğini sağlayan en önemli unsurdur. Engellilerin fiziksel çevreye ulaşılabilirliklerinin sağlanmasının yanında, çevre faktörlerinin özre neden olması da bir diğer konuyu oluşturmaktadır. Bu nedenle, engellilere yönelik olarak yapılması gereken düzenlemelerin, mevzuat ve standartlara uygun olması konusunda karşılaşılan aksaklıklar; yerel yönetimlerin bu konudaki yetki ve sorumlulukları; mevcut mevzuat ve standartlar konusunda yerel yönetimlerin bilgi, teknik ve mali açıdan yeterliliği; bu konudaki denetim sistemi hususlarında Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve ilgili Sivil Toplum Kuruluşları ile sürekli işbirliğinde olmalarında yarar görülmektedir. Özel, fiziksel ve mimari düzenlemeler gerektiren, hareket engeli son derece geniş kapsamlıdır. Bu sorun sürekli engellilerin yanında; hamile, çocuk, yaşlı, hastalık ve kaza nedeniyle engelli şartlarında yaşayan geçici engellileri de kapsar. Bu rehber, tamamen fiziksel altyapı ve engellinin erişebilirliği konusunda sorunları birebir yaşayan, yerel yönetimlerin eksiklerini ortaya koyan ve tespit eden engelli sivil toplum örgütlerini bir arada toplayan! Engelsiz yaşam ve fırsat eşitliği platformu nca ilgili komisyon tarafından hazırlanmıştır. Ayrıntılar TSE nin ilgili standartlarında ve belediyelerin hazırlamış olduğu imar yönetmeliklerinde mevcuttur. Rehberde tasarımcı, plancı veya uygulayıcı olarak; fiziksel çevreye ulaşım alt yapısı, konutlar ve ulaşım hizmetine ilişkin önerilerde bulunulmaktadır. Uygulamada da gün geçtikçe daha fazla sayıda örneğe rastlanmaktadır. Ancak, yine de uygulamaların beklenilen hızla gerçekleştiğini ve fiziksel çevrenin tam erişilebilir niteliğe kavuştuğunu söylemek mümkün değildir. Bunda, uygulayıcıların ilgili sivil toplum örgütleriyle işbirliği ve 10 HABER

12 koordinasyon eksikliklerinin yanı sıra, standartlardan haberdar olmamasının etkisi büyüktür. Bunlar arasında; TS Şehir İçi Yollar- Engelli ve Yaşlılar İçin Sokak, Cadde, Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemler ve İşaretlemenin Tasarım Kuralları, fiziksel çevrenin erişilebilir olması yönünde kapsamlı önerilere sahiptir. Kaldırımın başladığı yerlerde ve her imar adasında tretuvarların en az 2 yerinde tekerlekli sandalyelerin inip çıkabileceği rampaların olması, bina girişlerinin en az birinin düz giriş veya tekerlekli sandalye ile inilip çıkılabilecek eğimde ve genişlikte olması, Kaldırımların üzerinde bulunan mantarlar, çöp kutuları, trafik panoları, çiçeklikler, sarkan ağaç dallarının engellilerin geçişine uygun hale getirilmesi ve araçların kaldırıma terk etmelerinin önlenmesi. Görme engelliler için meydan, kaldırım, park, bahçe ve bina girişlerinde merdiven iniş ve çıkışları belirtilecek şekilde baston takibi yapabileceğimiz kanallar konulması (5-10 cm. genişliğinde 2 cm. derinliğinde takip kanalı şeklinde). Kaldırım yüksekliklerinin TSE standartlarında olmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca, Başbakanlık Özürlüler İdaresinin vermiş olduğu Özürlü Kartlarında çipli kart uygulamasına geçilmesi ve bu kartların toplu taşıma araçları, özürlü asansörleri ve kamu hizmeti veren tüm kurum ve kuruluşlarda turnike geçişlerine uygun hale getirilmesi. TS ŞEHİRİÇİ YOLLARI TAŞIMA SİSTEMLERİ Toplu taşıma araçları lastikli ve raylı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. RAYLI TAŞIMA SİSTEMLERİ; Tren, Metro, Ankaray, Tramvay v.b raylı sistemler, şehir içi ve şehirler arası ulaşımı sağlayan araçlardır. Bu araçların engellilerimiz için daha erişilebilir olması için; Engelli ve geçici engelliler için asansörlerin çalışır vaziyette ve tekerlekli sandalyelerin sığabileceği standartlarda olması gerekir. Engellilerimizin özel ve kamuya ait tüm ulaşım araçlarından ücretsiz olarak faydalanması sağlanmalıdır. (Bu uygulama ülkemizde İstanbul, İzmir, Diyarbakır, Bursa, Eskişehir, Mersin v.b. illerimizde mevcuttur.) Görme engelliler için kat seslendirmelerinin yapılması ayrıca Braille yazı ve rakamların bulunması, yürüyen merdivenlerin hizmete sokulması ve çalışır vaziyette olması, zemin girişlerinden itibaren görme engelliler için istasyona kadar takip kanallarının olması, turnikelerin tespiti konusunda sesli düzenek konulması, vagon bağlantıları arasındaki boşluklar arasına bariyerlerin konulması, görme engellilerinin kapıyı tespit edebilmeleri için vagon kapılarının sesli uyarı vermesi sağlanmalı, merdiven iniş ve çıkışlarında korkulukların konulması önerilir. LASTİKLİ TAŞIMA SİSTEMLERİ Şehir içi ve şehirler arası toplu taşımacılık yapan; kamuya ait otobüs, dolmuş, okul ve işyeri servisleri ile özel halk otobüsleridir. Toplu taşıma araçlarında engelli ve geçici engelliler için asansörlü araç alımı yaygınlaştırılmalı, araç içerisinde görme engelliler için sesli uyarı sisteminin getirilmesi ve otobüs ile durak arasında bir sensör sistemi ile gelen otobüsün güzergâhının okutulularak durakta bekleyen engellilere sesli bildiriminin sağlanması ayrıca otobüslerin durağa tam olarak yanaşması ve güvenli iniş binişlerin sağlanması, araç merdiveni ile kaldırım arasındaki kot farkının ortadan kaldırılması gerekmektedir. TS 9111 ENGELLİ İNSANLARIN İKAMET EDECEĞİ BİNALARIN DÜZENLENMESİ KURALLARI Asansörlü binalarda bir asansörün tekerlekli sandalyeyi içine alacak standartta olması, ayrıca görme özürlüler için asansördeki katlara ait iç ve dış butonlarının Braille yazı ve rakamlarla ve sesli olarak düzenlenmesi Umumi ve işyeri tuvaletlerindeki kabinlerden en az birisinin alafranga tuvaletinin olması, korkuluk ve tutunacak yerlerinin bulunması dışarıda ve içeride tüm merdivenlerin iki taraflı korkuluklarının olması fiziksel yetersizlikleri olan kişilerin binalarda kullanabilecekleri girişlerin ve asansörlerin, WC kompartımanlarını gösteren tanıtıcı işaretler taşıyan levhaların, binanın vaziyet planının giriş hollerine ve kritik noktalara konulması Ticari işyerlerinin önlerine tezgâh açılmasının önlenmesi ve yaya geçitlerindeki trafik ışıklarında sesli sistemlerin şehir genelinde yaygınlaştırılması engellilerin yaşadığı konutların tekerlekli sandalye ile dolaşılabilecek bir zemine sahip olmasıengellilerin ulaşımı, normal insanlarla aynı toplu taşım aracı kullanma esasına dayanmalıdır. Ancak yalnız otobüs değil, gerektiğinde BEYAZ BASTON 11

13 engellilere yönelik tasarlanmış daha küçük ulaşım araçları seçilerek, düzenli ya da talebe bağlı seferler konulması düşünülebilir. Yerel yönetimlerin denetimindeki tüm toplu taşım araçları ile şehir içi servis araçlarının engellilere yardımcı araç ve gereçlerle engellilerin rahatlıkla erişebilecekleri biçimde donatılması.. Yerel yönetimler, hastanelere kendi imkânlarıyla gidemeyecek durumdaki engellilerin taşınması için özel donanımlı araçlar tasarlamalı ve bunları hizmete sunmalıdır. Erişebilirlik bir bütün olarak görülmelidir, arada bir parçası koparsa erişebilirlik sağlanamaz. Bundan dolayı yapılacak uygulamaların sürekliliğinin sağlanmasına özen gösterilmelidir. Örneğin, bilgilendirme sistemi, konuttan durağa, istasyona, iskeleye vb. erişim, otobüsler, vagonlar, vapurlar vb ile kaldırımlar bu bütünün birer parçası olarak görülmelidir. Yayanın, yaya yolunda, geçidinde ve kaldırımdaki tüm hareketleri trafik güvenliği kapsamında ele alınmalıdır. Yaya ve taşıt trafiğinin kesiştiği noktalarda, yayanın yolu hemzemin olarak geçmesi sağlanmalıdır. Yayalar açısından kent içinde trafik güvenlikli alanlar oluşturulmalıdır. Yaya alanları artırılmalı ve genişletilmelidir. Taşıt hızının yavaşlatıldığı trafik durultma alanları oluşturulmalıdır. Kavşak noktalarında güvenli ve konforlu geçişi sağlayacak sinyalizasyon ve şerit düzenlemeleri yapılmalıdır. Işıklı yaya geçitlerinde engelli, yaşlı ve çocuk hızı düşünülerek geçiş süresi belirlenmelidir. Düzenli kent içi kaza istatistikleri toplanmalı, bu doğrultuda tehlikeli kavşaklar güvenlikli hale getirilerek trafik kazaları nedeniyle oluşabilecek engellilik durumlarını önleyici tedbirler alınmalıdır. Kent içindeki demiryoluyla karayolunun hemzemin olarak kesişmeleri, trafik yoğunluğuna göre katlı çözümlere kavuşturulmalı veya otomasyon sistemiyle donatılmalıdır. Görme engelliler için üretilen, konum ve trafik işaretlerine ilişkin bilgi veren sesli kumanda cihazı ve benzeri yardımcı araçların kullanımı yaygınlaştırılmalı, görme engellilerin bu tür sesli yâda titreşimli uyarı aletleri sosyal güvenlik kapsamına dâhil edilmelidir. Engellilerin kullandığı motorlu taşıtlara uygun park yeri düzenlemeleri kent genelinde yaygınlaştırılmalıdır. Araçların kaldırıma çıkmasını önlemek üzere yapılan mantar türü taşıt engelleyicileri, görme ve ortopedik engelliler açısından ciddi tehlikeler yaratmaktadır. Bu tür cadde mobilyaları kaldırılmalıdır. Sinyalizasyon standartlarının ve engellilere yönelik uyarı işaretlerinin tüm belediyelerce kullanımı sağlanmalıdır. Aydınlatmanın artırılması ile engellilerin mekânları daha güvenli kullanımı sağlanabilecektir. Sonuç olarak; yukarıda belirttiğimiz hususlar biz engeller için hayati önem taşımakta ve acilen ele alınarak çözümlenmesi gerekmektedir. Kaldı ki; Temmuz 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5378 sayılı Özürlüler Kanununun 50. maddesinden sonra gelen geçici 2. ve 3. maddelerinde; kentlerimizin özürlüler için erişilebilir ve engelsiz bir yaşam alanı haline getirilmesi konusunda belediyelere önemli sorumluluklar verilmiştir. Söz konusu maddelerde şöyle denilmektedir. GEÇİCİ MADDE 2.- Kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirilir. GEÇİCİ MADDE 3.- Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alır. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlüler için erişilebilir duruma getirilir. Bu maddelerden de anlaşılacağı üzere, yollarıyla, kaldırımlarıyla, toplu ulaşım araçlarıyla, binalarıyla, parkları, spor ve oyun alanlarıyla kentlerimizin belediyeler tarafından 7 yıl içerisinde özürlü vatandaşlarımızın durumuna uygun standartlara kavuşturulması gerekmektedir. Görüldüğü gibi zaman kalmamıştır, durum acildir sayılı Özürlüler Kanununun ilgili maddeleri gereğince kentlerimizin özürlüler için erişilebilir ve engelsiz bir yaşam alanı haline getirilmesi için tanınan süre 2012 nin 6 cı ayında dolacaktır. 12 HABER

14 KARANFİL SOKAĞI PROJESİ Türkiye Sakatlar Derneği Ankara esksi şube başkanı Cafer Tayar Erdek ve Aktif Görme Derneği Genel Başkanı Şerafettin hasanoğlu nun katkılarıyla Çankaya Belediyesi tarafında hayata geçirilen bu proje ile birçok engellinin hayatı kolaylaşmış ve engelliler daha rahat bir hareket alanına kavuşmuşlardır... Projenin içeriği ve detayları gruplar halinde aşağıda sıralanmıştır: Oturma Grupları Farklı kullanıcı grupları tarafından gün içerisinde yoğun yaya sirkülasyonun olduğu alanda pek çok noktada toplanma ve dinlenme amaçlı oturma elemanları bulunmaktadır. Mekânın kullanıcı ile bütünleşmesinde önemli bir rolü olan oturma grupları, amacına göre kısa sureli dinlenme ve ya daha uzun sureli vakit geçirmeye olanak sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Ancak alan içerisinde yer alan oturma grupları birbiri ile bir bütünlük göstermediği gibi amacına uygunluk da sağlamamaktadır. Bunun yanı sıra pek çoğu da bakımsız ve yıpranmış durumdadır. Bir bütünlük içinde yenilenmeleri gerekmektedir. Oturma gruplarının engellilere engel olmayacak şekilde ve tekerlekli sandalyelerin rampa -geçiş yerlerine ve görme engelliler için düşünülen takip çizgisine engel olmayacak şekilde dizayn edilerek yerleştirmesi gerekmektedir. İşyerlerinin önlerine giriş ve çıkışlarına engel gruplarını sınırlayıcı bahçe malzemeleri ve oturma gruplarının konularak geçiş engelliğinin yaratılması önlenmelidir. Çöp Kutuları Günün her saati yoğun olarak kullanılan alandaki çöp kutuları sayıca oldukça yetersizdir. Alan içerisinde yapılan gözlemlerde de bu konudaki eksikliğin geçici çözümlerle yer çöp torbaları bağlanması yöntemi ile çözülmeye çalışıldığı görülmüştür. Alan içerisinde sınırlı sayıda bulunan cöp kutuları da diğer kentsel donatı elemanları ile bütünlük göstermemektedir. Daha büyük ölçekte ise mevcut işletmelerin atıkları da alanda büyük bir sorun yaratmaktadır. Yeterli ve planlı toplama alanlarının olmaması özellikle aksam saatlerinde belirli alanlarda Başkentin merkezine yakışmayacak büyük çöp yığınlarına sebep olmaktadır. Çöplerden akan sular ise kent ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Yukarıda bahsedildiği gibi çöp toplama alanları olmadığından dolayı bu çöp öbekleri engelli vatandaşlarımız için bir engel teşkil etmektedir. Çöp toplama alanlarının ivedilikle çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Çöp kutularının, oturma gruplarının yakınına konularak yayalara engel teşkil etmeyecek şekilde engelli rampalarına ve takip çizgisine engel olmayacak şekilde konulması gerekmektedir. Telefon Kulübeleri İçinde yasadığımız teknoloji çağında pek çok kişi cep telefonları ile iletişimini sağlamaktadır. Bu sebeple daha sınırlı sayıda olsa da alan içerisinde yer telefon kulübeleri mevcuttur. Ancak kulübeler çoğunlukla reklam ve afişlerin yapıştırıldığı bir pano gibi kullanılmanın ötesine geçememektedir. Kulübelerin sayı ve yer seçimi açısından yeniden ele alınmaları zorunlu görünmektedir. BEYAZ BASTON 13

15 İşaret ve Yön Tabelaları Sokakların isimlerinin yazdığı ya da yayaları yönlendirecek tabelalar alandaki karmaşanın içerisinde kaybolmuş durumdadır. Bunların yani sıra is yerlerine ait tabelalar da alan içerisinde büyük bir görsel kirliliğe sebep olmaktadır İşaret ve yön tabelaları sokağın giriş ve çıkışlarına ve görülebilecek alanlara konulması,görme engelliler için brille yazı tekniği ile görme engellinin ulaşabileceği bir yerde dizayn edilmesi gene engelli rampalarına ve görme engelliler için oluşturulacak olan takip çizgisine engel olmayacak şekilde düzenlemenmesi. Ağaç Izgaraları Her bitkinin canlılığını sürdürebilmesi için bir yasam alanına ihtiyacı vardır. Ağaçların ihtiyaç duyduğu su ve besini alabilmesi için özellikle yoğun sert zeminle çevrili mekânlarda bitki gövde çevresinde alana ihtiyaç vardır. Bu alanları tanımlamak için farklı malzeme ve çözümler mevcuttur. Ancak çalışma alanı içerisindeki bitkilerin çevresinde bu amaca uygun herhangi bir çalışma yapılmadığından çöp vb. atıklar ile doldurulabilmektedir. Canlı ağaç çukurlarının etrafına 5 ila 10 cm yüksekliğinde uygun görülen malzeme ile çevrilmesi görme engelliler için önem teşkil etmektedir. Yağmur Izgaraları Bölge içerisinde yüzey drenajını sağlamak amacıyla oluklar ve ızgaralar yer almaktadır. Yağmur olukları sokakları boydan boya geçmektedir ancak yaya dolaşımındaki sürekliliğini aksatmaktadır. Yüzey sularının yeraltına alınması için yer alan ızgaralar düzensiz konumlanmıştır ve yine yaya dolaşımına engel olabilecek unsurlar olarak ortaya çıkmaktadır. Elektrik panoları Yayaların geçiş alanları üzerinde dağınık bir şekilde yer alan ve de üzerilerine yapıştırılan afiş, poster vb. unsurların yarattığı görsel kirlilik sebebiyle elektrik panoları sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Heykeller Heykeller, Ankara kentinin önemli kültürel ve tarihsel değerlerini oluşturmaktadırlar. Yüksel caddesi üzerinde İnsan Hakları Heykeli, Ayakkabı Boyacısı, Oturan Kadın Heykeli ve Memur Heykeli olmak üzere caddeyle özdeşleşen ve caddeye kimlik kazandıran dört adet heykel bulunmaktadır. Yüksel caddesinin Konur sokakla kesişiminde yer alan İnsan Hakları Heykeli çevresiyle birlikte bir çekim noktası, çeşitli eylem ve etkinliklerin yapıldığı bir meydan niteliğindedir. Bulunduğu bölge için imgesel değeri yüksek ve bir toplanma noktası da oluşturan İnsan Hakları Heykelinin özgün bir düzenlemeye ihtiyacı bulunmaktadır. Bunların yanında, heykeller yıllardır oldukça yıpranmış ve tahrip olmuştur. Bakımları gerekli görünmektedir. Reklam Panoları Yaya bölgesinin yoğun olarak kullanımından kaynaklı reklam panoları, çeşitli etkinliklerin duyuruları için poster ve afişler yapıştırılarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda duvarlar, elektrik panoları ve çöp kutuları da benzer amaçla kullanılmaktadır. Bu durum görsel kirlilik yaratmaktadır Sınır Elemanları Binaların kendi mülkiyet sınırlarını belirlemek ve komşu parselden ayırmak amaçlı, ya da zemin kotta yer alan işletmelerin kendi bahçe sınırını belirleyip, bu alanda faaliyet gösterebilmek amacıyla çeşitli sınır elemanları kullandığı görülmektedir. Bu elemanların önemli bir bölümü sigara yasağından sonra oluşan çoğunlukla hukuka aykırı, kapalı çıkma niteliği taşımaktadır. Ayrıca, bu alanlarda kullanılan malzemenin birbiri ile uyumlu olmayışı da sokakların estetik bütünlüğünü bozmaktadır. Hukuka aykırı olarak yapılan çıkmalar engelli vatandaşlar için risk taşıdığında dolayı Belediye İmar Müdürlüğü nce kabul edilmiş standartlarda tekrardan eski sınırlarına getirilmesi gerekmektedir. Büfeler Yaya bölgesinin sokak başları ve köşelerinde farklı kullanımlarda toplam 11 adet büfe bulunmaktadır. Büfeler boyutları ve konumları itibariyle yaya sirkülasyonunun sürekliliğini aksatmaktadır. Büfelerin Şekilsel özellikleri estetik bütünlük açısından sorun oluşturmaktadır. Ayrıca, bölgede zeminin kullanılabilirliği ile ilgili sorunlar yaşanmaktadır. Özellikle Yüksel Caddesi ile Konur Sokak kesişiminde yer alan büfe konumu itibari ile yaya yoğunluğunun en yoğun olduğu alanda daha fazla mekansal daralmaya sebep olmaktadır. Bitkisel Peyzaj Öğeleri Yaya bölgesinin bitkisel dokusunun çoğunluğunu yapraklı, gelişimini tamamlamış boylu ağaçlar oluşturmaktadır. Sokaklar boyunca sürekliliği ve yönlendiriciliği olan bir bitkisel doku veya yaya bölgesine uygun bir ağaçlandırma bulunmamaktadır. Yapılan gözlemlerde en yoğun bitkisel dokunun Yüksel caddesinde olduğu, Konur ve Karanfil sokakta ise bu dokunun seyrek bir yapı gösterdiği tespit edilmiştir. Bina önlerinde parsel sınırları içerisinde yer sınır elemanları ile çevrilmiş yeşil alanlar da bulunmaktadır. Ancak tüm çalışma alanı içerisinde belirli bir düzen, nitelik ve kaliteye 14 HABER

16 sahip bitkisel dokudan söz etmek mümkün değildir. Alanda yer alan ağaç ve çalı türleri; Robinia pseudoaccacia (Yalancı Akasya), Alianthus altissima (Kokar Ağaç), Acer negundo (Adi Akçaağaç), Quercus robur (Meşe), Koelroteria paniculata (Güvey Kandili), Platanus orientalis (Çınar), Pinus nigra (Kara Çam), Cedrus atlantica (Altantik Sediri), Thuja orientalis (Doğu Mazisi), Morus nigra pendula (Ters dut), Eleagnus angustifolia (İğde), Pyrecantha coccinea (Ateşdikeni), Tilia cordata (Ihlamur), Viburnum opulus (Kartopu), Aesculus hippocastanum (At Kestanesi), Fraxinus execlsior (Dış Budak), Sophora japonica (Japon Soforası), Prunus ceracifera (Süs Kirazı). Sekil 10 da görüldüğü gibi Yüksel Caddesi boyunca yoğun bir bitkisel dokudan söz etmek mümkün iken Karanfil ve Konur Sokaklarında parçalı, sürekliliği olmayan ve seyrek bir yapı görülmektedir. Yine aynı pafta üzerinden değerlendirdiğimizde mekandaki doluluk ve boşluk durumunu da analiz etmek mümkün olmaktadır. Gelecekte verilecek tasarım kararlarında mevcut bitkisel duruma ilişkin olanak ve sınırlamalar önemli bir veri olacaktır. Aydınlatma Elemanları Bir mekanda aydınlatma elemanlarından beklenen özellikler; öncelikle mekanda güvenlik ile yaşam-mekan kalitesine ilişkin görünürlüğü sağlaması, daha sonra estetik ve kimlik öğesi olarak mekana katkı yapılmasıdır. Ancak alan içerisindeki aydınlatma elemanları hem sayıca yetersiz olması hem bir bütünlük gösterememesi hem de oldukça yıpranmış durumda olmaları sebebi ile kendilerinden beklenen nitelikleri gösterememektedir. Özellikle bu alanlarda bulunan aydınlatma elemanlarının düzensiz oluşu görme engelliler için çok büyük riskler oluşturmakta özellikle cadde ortasında bulunan aydınlatma direkleri tekerlekli sandalye kullanıcıları içinde tehlike arzetmektedir. Bu aydınlatma elemanlarının özellikle yürüme alanlarının ve takip çizgilerini engellemeyecek şekilde konulması gerekmektedir. Döşeme Çalışma alanı her ne kadar yaya öncelikli bir bölge olsa da, döşeme kaplamaları rahat bir yürüyüşe olanak sağlamamaktadır. Pek çok yerde kot farklılıklarından kaynaklı çıkan basamaklar ve bu basamakların farklı rıht yüksekliklerine sahip olması ulaģımın sürekliliğini olumsuz şekilde etkilemekte, ayrıca burkulmalar vs. gibi kazalara da sebebiyet vermektedir. Bunun yanında, yeryer düzensiz ve nedensiz bir şekilde farklılaşan döşeme tipleri de alanda karmaşaya sebep olmaktadır. Drenajın sağlanması için düşünülen yağmur olukları ise yaya ulaşımının aksamasına sebep olmaktadır. Konur ve Karanfil Sokakları arası sadece yayaların kullanımına bunun harici saatlerde ise servis araçları ya da daha yüklü cop kamyonu vs. gibi araç trafiğine açılmaktadır. Bu durum da döşemelerin pek çok yerde kırılmasına ve çökmesine sebep olmuştur. Döşeme kaplamasının, tüm bu sorunları ortadan kaldıracak bir nitelik ve malzeme seçimi ile yapılandırılması gerekmektedir. Mevcut zeminin yıkanabilir olmaması bölgenin temizliği açısından da sorun yaratmaktadır.yer döşemeleri yapılırken,çabuk deforme olmayan, uzun yıllar kullanım özelliği taşıyan malzemelerden seçilmesi önemlidir.döşeme yapılırken bedensel engellilere yönelik olarak yapılacak olan rampaların modern hayata katkıları bulunmakla birlikte,istenilen şekilde ve bilimsel standartlara uygun yapılmadıklarında hem işe yaramadıkları hem de tehlike yarattıkları görülmektedir. Şehirsel çevrede de modern olmayan görüntüler ortaya çıkmaktadır. Bir rampanın eğimi %6 yı geçmemelidir. Tekerlekli sandalyenin, çocuk arabasının, yürütecin, bavul yada hamal arabasının geçebilmesi için en az 90 cm olması gerekmektedir. 25 cmden fazla olan kaldırımlarda rampa eğimi %6 olmalıdır.6-7 metrelik bir rampa kolundan sonra 150 cm uzunlukta düz bir sahanlık gerekmektedir. Engelli rampalarının iki yanında korkuluk olması zaruridir. Ayrıca araç tekerlerinin dışarıya düşmesini engellemek için 6-7 cmlik düşey kenarlar yapılmalıdır. Her 6 metrelik rampadan sonra mutlaka bir sahanlık yapılmalıdır. Görme engelliler için döşeme üzerinde bir takip çizgisi konulmalıdır. Takip Çizgisi Beyaz bastonla rahatlıkla bulunması ve bina giriş çıkışlarının (merdiven iniş ve çıkışları) belirtilecek şekilde bir döşemenin uygun olarak tanzim edilmesine Takip çizgisi denir. (Bina girişlerine kadar olması gerken takip çicgileri bu projede hayata geçirilmemiştir) 5 cm genişliğinde 1,5-2 cm derinliğinde veya hut döşemenin üzerine 2 cm yüksekliğinde diğer yayalarıda rahatsız etmeyecek şekilde bir kabartma çizgi şeklinde olarak düşünülebilir.merdiven iniş ve çıkışlarında takip çizgisinin olması zaruridir. Kaldırım üzerinde bulunan mantarlar, çöp kutuları ve trafik panoları, çiçeklikler ve sarkan ağaç dallarının özellikle engelli rampalarında ve takip çizgilerinin ivedilikle kaldırılarak engelli erişiminin sağlanması gerekmektedir. BEYAZ BASTON 15

17 ÖZÜRLÜ KİŞİLERE YÖNELİK SAĞLIK HİZMETLERİNİN SUNUMUNA İLİŞKİN GENELGE Konu : Özürlü Kişilere Yönelik Sağlık Hizmetlerinin Sunumuna İlişkin Genelge/ GENELGE 2010/79 İlgi : tarih ve 2008/43 sayılı Genelge. Bilindiği üzere, 12 Eylül 2010 tarihinde Halk Oylaması na sunularak kabul edilen 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümleriyle Anayasamızın 10 uncu maddesine eklenen fıkralarda yer alan; Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz. hükmü ve Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malûl ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz. hükmü ile özürlüler lehine pozitif ayrımcık içeren ayrıcalıklar tanınmasının eşitlik ilkesine aykırı olmayacağı anayasal güvence altına alınmıştır. Bu itibarla, özürlü bireylerin ve özel ihtiyaç grubunda yer alan kişilerin sağlık hizmeti taleplerinin, beklentilerinin tam ve sürekli karşılanması, sağlık hizmeti talep eden özürlü kişilerin bu ihtiyaçlarının durumlarına uygun ortamlarda, hızlı, verimli ve mağdur edilmeden karşılanarak, sağlık bakım kalitesinin yükseltilebilmesine yönelik olarak aşağıdaki hususların açıklanmasına ihtiyaç duyulmuştur. 1) Özürlülere yönelik sağlık hizmeti sunumunda Bakanlığımızın 2010/73 sayılı Poliklinik Hizmetlerinde Öncelik Sırasına İlişkin Genelgesi hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. 2) Özürlü sağlık kurulu raporları, Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 sayılı formda gösterilen formata uygun olarak ve Ek-4 te yer alan Özür Durumuna Göre Tüm Vücut Fonksiyon Kaybı Oranları Cetveli doğrultusunda yetkili hastanelerce eksiksiz ve doğru olarak düzenlenecektir. 3) Özürlülere yönelik sağlık hizmetlerinin verildiği sağlık kuruluşlarının iç ve dış mekanlarının mimari ve çevresel düzenlemelerine ilişkin olarak; a) Düzenlemelerin TSE Standartlarına uygun olarak yapılması, b) Ortak alanlarda ve asansörlerde her özür grubundaki kişilerin algılayabileceği şekilde yazılı, sesli ve görsel yönlendirmelerin yapılması, c) Asansör, tuvalet, lavabo, müracaat bankosu v.b. gibi ortak alanların 16 HABER

18 her özür grubuna hitap edecek şekilde düzenlenmesi, tekerlekli sandalye transferini kolaylaştıracak ve tekerlekli sandalye manevrasına imkan verecek şekilde gerekli görülen alanların tutunma barlarıyla desteklenmesi suretiyle düzenlemelerin yapılması, d) Görme özürlüler için ortak alanlarda takip izi oluşturulması, e) Sağlık kuruluşlarında, özürlülerin ve yakınlarının kendilerine tanınan öncelikleri belirten tabelaların kolayca görebilecekleri yerlere asılması, söz konusu bilgilere görme özürlülerin ulaşmalarını teminen braille alfabesinin de kullanılması, Sağlanacaktır. 4) Sağlık kuruluşlarında özürlülerin kullandıkları araçların rahat hareket edebilmesini sağlayacak iç ve dış mimari düzenlemeler yapılacaktır. 5) Sağlık kuruluşlarında özürlü ve yaşlı hastalara hizmet alımlarını kolaylaştıracak, işlemlerinde yardımcı olacak refakatçi personel (hostes hizmeti) temin edilecektir. 6) İşitme özürlü hastalarla iletişimi sağlamak üzere işaret dili bilen personel istihdam edilecektir. 7) Özürlü vatandaşlarımızın sağlık kuruluşlarına kayıt ve kabul işlemleri yapılırken özel durumuna uygun şekilde gerekiyorsa oturması sağlanarak işlemleri yapılacaktır. 8) Özürlü ve kimsesiz hastaların başvurdukları sağlık kuruluşundan başka bir sağlık kuruluşuna nakli gerektiğinde, imkanlar ölçüsünde transferi sağlanacaktır. 9) Sağlık kuruluşunun otoparkında özürlü personel ve özürlü hastaların araçları için yer ayrılacak ve ayrılan yer standartlara uygun olarak işaretlenecektir. 10) Evde bakım hizmetleri kapsamında her ilde ihtiyaca cevap verecek sayıda özürlü nakil aracı temin edilerek hizmete sunulacaktır. 11) Özürlülere sunulan sağlık hizmetleri konusunda ilgili personel hizmet içi eğitim programlarına alınacak ve eğitimlerinin sürekliliği sağlanacaktır. Özürlü bireylere sağlık hizmeti sunan tüm kuruluşlarımızda belirtilen hususlar çerçevesinde her türlü tedbirin alınması ve özürlü vatandaşlarımızın mağduriyetine mahal verilmemesi hususlarında gereken hassasiyet gösterilecektir. İlgi Genelge yürürlükten kaldırılmıştır. Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Prof.Dr. Recep AKDAĞ Bakan BEYAZ BASTON 17

19 KEŞMEKEŞİN BÖYLESİ GÖRÜLMEMİŞ Merhaba sevgili okurlarım ben Aktif Görme Derneği Genel Başkanı Şerafettin hasanoğlu Normal insanlar kadar görme engellilerinin de derslerine çalışmasında, dünyanın her yerinden çevre edinmesinde, çeşitli programlar aracılığıyla sohbet etmelerine ve gündelik hayatın akışını takip etmeleri gibi her türlü ihtiyacın olmasa olmazı olan ve dünyaya açılan penceremiz bilgisayar teknolojisinden bahsediyorum Değerli okurlarım ve kader arkadaşlarım 12 Eylül referandumunda kabul edilen Anayasanın 10 uncu Maddesinde bütün engelliler pozitif olarak ayrı tutulurlar anlamına gelecek ibareler yer almıştır. Ancak Devlet Kurumlarına tam anlatılmamış olacak ki 10 Bin Görme Engelli Hayata Bağlanacak adlı proje hakkında bilgi edinmek ve Söz Konusu Proje Hakkında Engelli kamuoyunu bilgilendirmek için Akay Caddesi no 6 da bulunan Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfı genel Müdürlüğüne gittiğimizde konuyla ilgili muhatap bulmak için bize Karanfil sokak 67 numarayı tarif ettiler. Fakat bu adreste de konuyla ilgili çıkmadı ve bizi tekrar Akay 6 numaraya gönderdiler burada nihayet üst düzey bir muhatap bulduk diye sevinirken o memurda halk tabiriyle fos çıktı yani kripto odasındaki gizli bilgi gibi söz konusu projenin süresi, amacı, bilgisayarın özellikleri ve bir görme engellinin kullanabileceği klavye düzenine uygunluğu gibi çok basit sorularımızın cevabını alıp Görme engelli vatandaşlarımızı ve bazı taşra teşkilatlarınızı bilgilendirmemize müsaade etmediler. Şahsen gidip öğrenemediğimiz bahsi geçen soruları Aktif Görme Engelliler Derneği tarafından resmi yazıyla bilgi edindirme yasasına rağmen bizi yine iki kurum arasında dolaştırdılar ve en sonunda Dilekçemizi Akay Caddesi 6 numaranın gelen evrak bölümüne zorla kabul ettirebildik. Ardından da anlaşıldığı gibi Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı yani dar gelirli ve sosyal yardıma ihtiyacı olan vatandaşların müracaat ettiği bu kurumda vatandaş ne yapıyor acaba diyor bir başka yazımda buluşmayı ümit ediyorum 18 YORUM

20 MAVİ GÖZLÜ SARI SAÇLI YAĞMUR TANESİ Merhaba sevgili okurlarım ben Türkan Işık, 1960 yılında Ankara nın Bala İlçesinde maviş gözlerimle Dünyaya merhaba dedim, Ailemin altı çocuğundan en büyüğü bendim, hayatın bütün yükümlülüğünü ve sorumluluğunu sanki sırtımda hissediyordum çünkü ailemin ilk çocuğuydum ve göz önündeydim. Elimdeki her şeyi tükettiğim o anda kapıdaki o ses beni hayata döndürdü. işte babam, ne kadar güçlü olduğunu hissettirdi bana durakladım birden. Ne yapacağımı bilemedim. Elim ayağım kesildi.yürüyemedim.biranda mı çıkmalıydım karşısına yoksa? Aniden baba bak bana ne oldu demelimiydim. yada kendimi fark etmeliydi. Belirsiz kaldım biliyordum o kadar güçlüydüm ki.artık aylar sonra ilk defa gülebiliyordum.bir hırsla kapının olduğu tarafa yöneldim bedenim buz gibiydi.öne doğru uzattığım ellerim tutunacak bir dal arıyordu. Emin adımlarla umuda doğru, hayat bana için kan ağlarken gülmeyi tebessüm etmeyi öğretti. Ne garip bir hayattı bu yarabbi. Şimdi babam bana bakınca yüzümü güleç görmesini istiyorum çok acıdı ama güçlüyüm baba demek istiyorum. Seni bekledim babam sen benim umudumsun babam demeyi istiyorum evimizi bir telaş sarmıştı annem babaannem hem korku, hem de nasıl söyleyeceğiz diye korkarlarken. Evin erkeğinin gelmiş olması ayrı bir mutluluktu. Özlem bitmişti sonunda. Adımlarımı yavaş yavaş atarken annemin beni alıp odaya götürmesi gücüme gitmişti. ben ne istiyorum bu kadın ne yapıyordu. Dedim kendi lkendime, kapılara vura vura ağladım. Feryadımı duyan babam kapıyı açıp yanıma gelmişti. Muhtemelen kollarını açmış kucağına atlamamı bekliyordu. Babam bana bakıyor bense karanlıktaki o beyaz ışığıma, biraz durduk kaldık öyle. Sonra babam kızım dedi. Baba dedim aplamaya başladım. Zaten annemler dudaklarını ısırarak ağlıyorlardı. ne tuhaf ALLAHIM durduramıyorum göz yaşlarımı, kalbim kıpır kıpır heyecandan. Annem ağlayan sesiyle ziya kızının yanına git dedi. Babam adımlarını atıkça heyecanlanıyordum. Yanıma geldiğinde o kızım diye bağırışı halen kulaklarımda.unutamıyorum.içim nasıl yanmıştı. Sanki benim gözlerim değil de babamın gözleri görmeyecekti.göz yaşlarım donmuştu artık ağlayamıyordum.babam ne oldu kızıma diye sorup dururken, ben sesimi çıkartamıyordum. annemde durumu anlatınca fer yad ı isyan etti babam. Evimiz babamın bana sarılıp ağlayışından inliyordu sarıldı bana sımsıkı, bedenim donmuştu. Kendini yerden yere atıyordu.. sorular soruyordu ama bunlar kayıp ettiklerimi geri getirmezdi ki Biran ağlamaktan soluğunun kesildiğini fark ettim. Genç delikanlı babam sanki anında eriyip gitmişti.hiç konuşamadı. Oturduğu yerde kala kaldı bir gün boyunca, yanına gidemiyordum.yüzünü göremiyordum ki.ne hissettiğini anlasam ne düşündüğünü bilsem. En azından bir şeyler yapardım. Su içmiyordu öyle bir sessizlik vardı ki evimizde kimse konuşamıyordu. İçimden bağırmak geliyordu! baba oturmamamı geldin demek istiyordum ama sustum kaldım öylece. Yapacaklarım sadece onu beklemekti her zamanki gibi kaderimiydi acaba beklemek BEYAZ BASTON 19