SEZARYEN DOĞUMLARI AZALTMA STRATEJİLERİ. Dr Ayşe Filiz Yavuz Yıldırım Beyazıt Üniv Tıp Fakültesi / Ankara
|
|
- Mehmet Kaynarca
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 SEZARYEN DOĞUMLARI AZALTMA STRATEJİLERİ Dr Ayşe Filiz Yavuz Yıldırım Beyazıt Üniv Tıp Fakültesi / Ankara
2 Olması gereken % 15, kabul edilebilir olan % 25 rakamlarına inmek için ciddi bir çalışmaya ihtiyaç vardır ve bu oldukça zaman, emek, eğitim isteyen bir iştir. DSÖ Tıbbi nedenlerle yapılan sezaryenlerin kabul edilebilir sınırları % aralığında olmalıdır. SB Eğitim hastanelerinde % 20, diğer hastanelerde % 15 i geçmemelidir.
3 Etkili taraflar Hekim tarafı Anne tarafı Teknik imkanlar Çevre faktörü (akraba, komşu, arkadaş, basın ) İLK VE SON CÜMLE Her 4 tarafın doğum şekli konusundaki doğru yönlendir(il)mesi ile sonuç alınması mümkündür. Tek taraflı bir çalışmanın etkisi yoktur.
4 Ana stratejik maddeler: SABIR, doğal sürece saygı, gereksiz müdahaleden kaçınmak, yeni önerilere (Friedman yerine Zhang?) göre doğumun ilerlemesini ve evrelerini yeniden gözden geçirmek Gebe okulları, doğuma hazırlık kurs/sınıfları ile hastanın hazırlanması Ağrısız doğumun desteklenmesi Toplumun eğitimi, kamu algısı oluşturmak Yönetimin desteği (Bakanlık, İşveren ) Maddi destekler (emek karşılığı doğuma değer biçmek???) Hukuk desteği
5 Hekim tarafı-1 Kanuni olarak otoritenin hekimin yanında yer almaması, her mahkemede hekime neden sezaryen yapmadın sorusunun sorulması, çocuk uzmanlarının sezaryen olsaydı bu olmazdı hatta sezaryene geç alınmış seklinde ifade ve yönlendirmeleri hekimin defansif/ tıp uygulamasına yol açmaktadır. Davalardaki çok yüksek meblağlar Mahkemelerin bilirkisi raporlarını dikkate alıp almaması hakimin düşüncesine kalmıştır. hükmü hekimin kendini korumasına yol açmıştır. BUNLAR ASLINDA HUKUKİ TARAF OLARAK DA KABUL EDILMELİ ve Hekimin Hukuktan korkmasının önüne geçilmelidir. Hekim hukukun keyfi değil, bilimsel olarak yanlarında olmasını istemekte ve kanaat kullanilmasını istememektedir. Hukukun kanaat kullanması pozitif bir bilim/ fen olan tıbbın karşısına dikilen duvardır.
6 -2 Hekimin yıllık izin, kongre, toplantı, ders programları ve hastanın kendi hekimimi isterim ısrarı Hekimin sancılı bir gebelikte saat beklemesi, sezaryenin dakikalık bir işlem olması hekimin C/S a yönlenmesine yol acmaktadir.. Tıbbi uygulamalarda fazla müdahaleci olmak veya hastaların bitsin artık bu süreç ısrarı da bu yönlenmenin bir başka sebebidir. Ayrıca HEKIMİN ANNE/ YENİDOĞAN da ortaya çıkabilecek sağlık problemlerini düşünerek korkması, C/S yapmaya yönelmesidir. BUNLAR AŞILABILIR MI?
7 -3 4o haftayı aşan gebeliklerin yatırılarak takibi yerine haftayı (40+10 günü?) beklemek? Postterme yaklaşım Yatağa bağlı doğum takibinden vazgeçmek ( hastanın sıkılması, yorulması, aç kalması, etkisiz ıkınma) Ağrıyı azaltıcı yöntemleri kullanmak (farmakolojik, nonfarmakolojik yöntemler) Ebe/ hemşire desteği almak Sık tuşe etmek, açılmayan serviks yanılgısı
8 -4 Uygun vakalarda doğru uygulanmış forseps ve vakumun maternal ve fetal mort/morbid üzerine olan etkisi, eylem sonrası C/S kararı alınmış olan anne/ bebek mort/morb den de farklı bulunmamış (Towner D. 1999). Daha çok çıkım forsepsi, vakum denemesi Bu konudaki deneyim azaldıkca c/s oranı da artmıştır. Yeniden deneyim kazanma için yıllara ihtiyaç vardır. Bunların kullanımı ile maternal fetal morbidite varlığında çıkacak hukuki sorunlar hekimleri caydırmıştır. (Goetzinger 2008) Hukuki meselelerin halledilmesi ile bu yöntemlerin uygulanması ve C/S sayısının azalması mümkün olabilir.
9 -5 Indüksiyon yada ağrı desteğinden (augmentasyon) mümkün olduğunca kaçınmak ve doğal süreci beklemek Uygun olmayan servikste, elektif indüksiyon uygulanması, özellikle primigravitlerde ilerlemeyen eylem kavramıyla c/s oranını artırmaktadır Zhang J NIH 2012 Medikal endik. olmadan indüksiyon yapmayın/ Nonmedikal sebeplerle yapılan indüksiyonları 39 hf dan önce yapmayın / serviks uygun değilse yapmayın (Özellikle nulliparlarda) / yeni belirlenen sınırlara (Zhang) göre eylem takibi yapın.
10 -6 Cochrane analiz (2011) de (n:1338) spontan olarak eylemin ilk fazı başlamış ancak yavaş ilerleyen gebelerde yapılan incelemelerde (oksitosinli, plasebo, tedavisiz ile erken veya geç oksitosin uygulamalarının) ( ilerlemeyen eylem kavramından kurtulmaları için) başarı açısından fark bulunamamış. Ancak eylemin oksitosin ile daha kısa sürdüğü (2 saat) tespit edilmiş. Eylem başladıktan sonra oksitosin uygulamasının C/S oranını artıran bir etkisi tespit edilmemiş. Spontan olarak eylemin ilk fazı başlamış olanlarda Oksitosin ile ağrı desteği eylem durması/yavaslaması endikasyonu ile C/S yapılmasını azaltabilir.
11 -7 NST kullanımının azaltılması daimi olarak NST ile hastanın takibinin perinatal sonuçları iyileştirmediği ve serebral palsi oranını azaltmadığı gösterilmiş. Buna rağmen NST kullanımı yine de yetkili/ otör rehberlerine girmiştir. Ayrıca değerlendirme interobserver olarak dahi çok farklı ve subjektif (Chauhan 2008, Grimes 2010, ACOG 106 no 2009) Devamlı monitorizasyondan kaçınmak yalancı fetal distres/ gereksiz c/s? Her deselerasyonun fetal distres anlamını taşımadığı, kaldı ki böyle bir durum varlığında bile acil sezaryen yapılması gerekmediği ve fetusun belirli bir bekleme süresine sahip olduğu da bilinmektedir. Tekrarlayıp tekrarlamadığı, serviksin açıklığının vajinal doğumu beklemeye müsait olup olmadığı da dikkate alınmalıdır. Çıkım bradikardisi de unutulmamalıdır. Distosi, uzamış eylem, fetal distres kavramlarının doğru koyulması ve yeni partogramların (Zhang) dikkate alınması.
12 -8 MAKAT GELEN FETUSLARDA vajinal doğumlarının desteklenmesi Makat dogumun C/S ile ikame olması ile erken dönem yenidoğan sonuçları iyi gibi görülmekle beraber uzun dönem sonuçlar ve erişkin dönem zeka durumu ile de farklılık görülmemiştir. Hannah 2000, Whyte H Dolayısı ile iri fetuslar hariç vajinal makat doğum uygulaması artırılabilir. Makat gelişlerde eylem baslayana kadar beklemek de gereklidir. Kendiliğinden verteks pozisyonuna dönüş oranı artmakta. C/S oranı azalmaktadır.
13 Anne tarafı-1 Sezaryen ile doğum bir statü olarak kabul ediliyor. C/S de daha az ağrı veya ağrı kontrolunun yapılabileceği kanaati. Pelvik kasların, vajen/vulva zedelenmelerinin, inkontinans ve cinsel fonk bozukluğunun daha az olacağı düşüncesi. Doğum zamanını ayarlamak isteği (takvim yaprağı seçimi). Sezaryen ile doğan bebeğin travmasız, daha güzel olacağı inancı. Sezaryen bebeginin daha akıllı, serebral palsiden MUAF olacağı düşüncesi BU YÜZDEN ELEKTIF/ ANNE ISTEĞİNE BAĞLI SEZARYEN ORANI SADECE BİZDE DEĞIL BÜTÜN DÜNYADA HIZLA ARTIŞ GÖSTERMEKTEDİR.
14 -2 EGITIM Sezaryenin mortalite ve morbiditesinin normal doğuma göre daha fazla olduğunu anlatmak: daha fazla kan kaybı, uzun iyileşme süresi, daha sık fetal RDS, maternal mesane/ureter/ barsak yaralanması oranında artış, pp enfeksiyonda artış, VTE artışı, rehospitalizasyonda artma, (ACOG no ; Lydon-Rochelle M 2000, ACOG no 559, april 2013) Daha fazla plasenta previa ve akreata, pekcreata, C/S artışına bağlı histerektomi ve hatta ölüm riskinin artması Sonraki gebeliklerde artacak olan morbidite Bir kez sezaryen varlığında acil durumda her ortamda doğumun gerceklesmesinin mümkün olmadığının anlatılması saglanmalıdır.
15 -3 ACOG 2008 isteğe bağlı c/s ler 39 haftadan önce yapılmamalıdır. ACOG 2010 Sezaryen isteğe bağlı değil, tıbbi endikasyonlarla yapılmalıdır. ACOG 2013 Anne isteğine bağlı sezaryende Endikasyon yokluğunda vajinal doğumun emniyetli olduğu anlatılmalı ve tavsiye edilmelidir. Buna rağmen engellenemiyorsa 39 haftadan önce yapılmamalı. Sezaryen sonrası etkili ağrı kontrolu yapılacağı konusunda güven verilmemelidir. Birden fazla çocuk arzusu olan gebelerde endikasyonsuz C/S ile pl previa yapışma anomalileri hatta histerektomi bile gerekebileceği anlatılmalı ve vazgeçirilmelidir.
16 -4 Anne isteğine bağlı sezaryen oranı ABD de net olarak bilinmiyor. Ancak tüm doğumların % 2.5 oranını kapsadığı düşünülüyor. Ancak 2009 da ABD de ki tüm doğumların % 30 u C/S ile olduğuna göre Tüm C/S lerin ~% 9 unun elektif istek sonucu yapıldığı düşünülebilir. Sadece bu konuda bile etkili bir çalışmayla sezaryen oranının % 10 azaltılması mümkün görünmektedir. Elektif isteğe bağlı C/S ile vajinal doğum kıyaslaması hakkında yeterli ve kontrollu çalışma yok. NIH 2006 konferansında 1406 makale üzerinden değerlendirme yapılmış ancak vajinal doğum ve isteğe bağlı C/S arasındaki yöntem seçiminde risk ve fayda değerlendirmesi hakkında yeterli delil, bilgi sağlanamamıştır. 2006;23:1-29 ( ACOG practice bulletin)
17 -5/ Elde edilen veriler KISA VADEDEKİ MATERNAL SONUÇLAR Vajinal doğumda daha kısa hastanede kalış, düşük enfeksiyon oranı, daha az anestezi kompl, emzirmede yüksek uyum/başarı.olumlu YÖNLER. Ancak pp 3 ve 24. aylarada emzirmede doğum şeklinin farkı ortadan kalkmış. Sezaryende azalmış maternal hemoraji, az kan nakli, az cerrahi komplikasyon, pp ilk yılda daha az inkontinans Ancak pp. 2 ve 5 yıldaki kontrolerde inkontinans ile doğum seklinin ilgisi bulunamamış. Ancak bu grupta anne yaşının ileri olması ve obezite de bu faydaları da zayıflatabilir deniyor.
18 -6/ C/S nin maternal riskleri daha ciddi. Rüptür, pl previa, akreata, mesane ve barsak yaralanması, histerektomi ihtiyacı Bir Kanada çalışmasında iki grup arasındaki kıyaslamada yara yeri hematomu, kardiyak arrest, histerektomi, pp enfeksiyon, anestezi kompl, VTE, hemoraji, pp kanamaya bağlı histerektomi ihtiyacı daha yüksek oranda bulunmuş. Liu S 2007 Sonraki gebelikte uterin skar rüptür oranı, bu rüptür riskini azaltmak için EDE vakalarında C/S yapılması ile Prematür doğumlar ve erken doğumların yenidoğan komplikasyonlarının oranı da artmaktadır.
19 -7 FETAL ETKILER-1 Sınırlı sayıda çalışma bulunmasına rağmen TartİŞmasİz olarak C/S OLUMSUZ ETKILI. RDS, prematürite, yenidoğan hipotermisi, hipoglisemisi, YDYBÜ ihtiyacı, persistant pulmoner HT, geçici yenidoğan takipinesi Ayrica elektif C/S nin neonatal ensefalopati ve asfiksiden koruyucu olduğuna dair olumlu etkisinin oldukca zayıf olduğu da belirtilmiştir.
20 -8 Maternal isteğin ancak cok nadir durumda gözönüne alınabileceği, bunların hastanın özel durumları ile sınırlı kalması gerektigi de ACOG tavsiyesinde vardır: Spesifik sağlık problemlerinin varlığı, travma, şiddet anamnezleri, kötü obstetrik öyküye sahip olma gibi durumlarda anne isteği değerlendirilebilir.
21 TEKNIK IMKANLAR-1 VBAC-SSVD(C/S sonrası vajinal doğum) veya TOLAC (trial of labor after cesarean delivery-c/s sonrası eylem denemesi) VBAC (SSVD) mi? Bir kez C/S, daima C/S mi? VBAC/SSVD: Teknik olarak daha donanımlı yerlerde ve deneyimli ekip ile yapılması gerektigi için maliyet olarak pahalı arası taranan bütün literatürlerde maternal-fetal sonuçların (VBAC/SSVD ve daima C/S) karsılaştırıldığı randomize çalışma yok.
22 2-VBAC/SSVD Hem deneyimli ekip, hem acil müdahale için uygun şartlar gereklidir. Buna rağmen komplikasyonların engellenmesi her zaman mümkün değildir. Uygun şart ve kondisyon varlığında, hasta da arzu ederse önerilebilir. Bu konuda ACOG, RCOG, SOGC, AAFP, AHRQ önerileri vardır. Ortak olanlar şöyle sıralanmıştır.
23 3- ACOG, 2011 önerisi Denenebilecek olanlar; Alt segment c/s geçirmiş olanlar / normal fetal boyut ve normal pelvis yapısı olanlar / önceden uterin skar, anomali ve geçirilmiş rüptürü olmayanlar / önceden vajinal doğumu da olanlar / hastanın olur formu olanlar / eylemi spontan başlamış olanları/ durumu yönetebilecek olan ekip ve şart varlığında ( anestezi, kan bankası, acil operasyon odası ) Muhtemel risk taşıyanlar, denenmesi cesaret isteyenler; Klasik veya T şekilli kesisi olanlar / dar pelvis veya iri fetusu olanlar / obs C/S endikasyonu taşıyanlar / vajinal doğum için risk taşıyanlar / hastanın reddi / serviksi uygun olmayanlar / eyleminde yetersiz ilerleme olan ve destek gerekenler / acil müdahale için yetersiz ekip ve ekipman
24 4-VBAC/SSVD Gebelerin bilinç düzeyi değerlendirmesi ve denenebilecek / denenmiyecek olanların ayırımını değiştirebilir. Hasta alt uterin transvers veya vertikal kesi ayırımını bilir mi? Epikriz kağıdını herzaman taşır mı? ULUSLARASI GÖRÜŞ! Artmış C/S oranı ve uterin rüptür riski arasında kalmış olan hekimleri Medikolegal korkular etkilemektedir. Ortaya çıkacak olan hukuki sorunları göze almalı mıdır? Ayrıca bu risklere karşılık hekim vajinal doğum ile kıyaslanınca, c/s de ya aynı yada biraz fazla bir para kazanmaktadır. Yani göze aldığı riskin karşılığı yoktur, riski vardır. (SSVD yine de emniyetli bir yöntem olarak önerilmekte, ancak korkular devam etmektedir. )
25 Diğer Prezentasyon anomalileri eksternal/internal sefalik versiyon? Iri fetuslarda vajinal doğumu denemek (iri fetus: 4000, 4500, 5000 gr?) BU KARAR ANNE PELVIK YAPISINA GÖRE VERİLMELİDİR. Iri fetus doğumunu engellemek için GDM tedavisi, takibi, kilo kontrolu Geçirilmiş pelvik cerrahi sonrası vajinal doğumu denemek Kesin C/S endikasyonu degildir. BUNLARLA YAPILMIŞ RANDOMİZE GENİŞ ÇALIŞMALAR YOK. Medikolegal korkuları gözardı etmek mümkün müdür?
26 Diğer Servikal yumuşatıcılar???... C/S oranını azalttığı gösterilememiştir. Anne ve fetus için gereklilik yoksa, serviks olgunlaştırıcı ile indüksiyon yapmayınız. 7-8/2/2012 toplanan konseyde (NIH Public Access, 2012 Nov, 120(5): ) kesin primer C/S endikasyonu olarak: total plasenta previa, vasa previa, kord prolapsusu gibi. Diğerleri için endikasyonu bebek ve anneye göre hekim vermelidir, diğerleri kesin endikasyon sayılmamalıdır.
27 Potansiyel C/S endikasyonu olanlarda BMI>40 obez gebeler gebelik oncesi kilo kaybi, gebelikte az kilo alinmasi, egitim, bu durumun kesin endikasyon olmadigi bilgisinin verilmesi HSV, HCV, HIV varlığında tedavisinin yapılarak bulaşmanın azalacağı bilgisi verilmesi Akut HT, MI, kardiyomyopati, pulmoner HT, cerebral anevrizma, CVO Egitim Bunların kesin endikasyon olmadığının belirtilmesi. Bu endikasyonları ve hastanın eylemi kaldıramayacağı konusunda konsey kararını ilgili dal uzmanları eşliğinde konsey kararı aldıktan sonra... Ancak bu konsey kararlarında da diğer dal uzmanlarının gebelik fizyolojisi ile bilgilerinin yeterli olup olmadığını gözönünde tutarak almak gerekir.
28 Fetal malformasyon C/S endikasyonu sadece anektotlara dayalı bir durumdur ve (abdominal duvar defektleri dahil) endikasyonu yoktur.(2012, NIH Public Access) Coğul gebelik Coğul gebeliklerin engellenmesi, vajinal doğum tecrübelerinin artması, ikinci fetusta sefalik versiyon/makat doğumun denenmesi(nih 2012) Preeklamsi bir C/S endikasyonu degildir.(nih 2012) Önceki omuz distosi hikayesi Iyi dökümente edildiği nadirdir. Ayrıca kesin olsa bile C/S endikasyonu değildir.(2012, NIH)
29 Lamaze yöntemi etkisi 1951, Fransız obstetrityen Fernand Lamaze. Ivan Pavlov dan etkilenerek agrinin sartli refleks oldugunu anlatmis ve bu metodu gelistirmistir. Dogum egitimi, gevseme ve solunum egzersizlerinden olusur. Gunumuzde artik felsefe haline gelmis ve Lamaze International ismini almistir. Her kadının güvenli şekilde doğum yapmasını, rahatını sağlayacak yöntemleri seçme konusunda özgür olmasını, hem ailesi hem kendisine ve doğumu yapabilme yeteneğine güvenen sağlık ekibi üyeleri tarafindan desteklenmesi gerekliliğine inanır.
30 Lamaze Doğum kendiliğinden başlamalı Doğum yapan kadının eylem boyunca hareket etmesine izin verilmeli Doğum yapan kadın, eylem boyunca araliksiz sekilde desteklenmeli (muzik dinleme, yaninda olma, pozisyon degistirebilme, gevseme, kontrollu solunum, masaj, hayal kurma ) Eylem boyunca rutin uygulamalardan kacinmali Sirt ustu pozisyon verilmemeli Anne bebek ayni odada kalabilmeli ve emzirme sınırı koyulmamali.
31 Eylem sırasında yürüyüs yapmanın doğum eylemi üzerine olan etkisinin incelendığı çalışmalarda 1978 de yapilan n:68; çalışmada operatif doğum oranı azalmış bulunmuş, ancak 1998 de yapılan n:1067; operatif doğum dahil, eylem süresi, oksitosin kullanma oranı, analjezik ihtiyacı arasında fark bulunamamış. Dolayısı ile aktiviteli eylemin faydalı olduğunu söylemek mümkün değil. Ancak stres azalması, gevşemek, ailesi ile zaman zaman görüşmesini sağlamak ile zorlayıcı ve endikasyonu genişletici etkilerden korunmak mümkün olabilir.
32 YBÜ/Ata Klinik çalışması Proje çalışmasında 2 şer saatlik 6 kez eğitim alan ve almayan iki grup arasında yapılan değerlendirmede Primigarvid 66 gebe çalışma grubu, 64 gebe kontrol grubu. Eğitim alan grupta gebeliğe uyumun daha iyi, doğum süresinin daha kısa (6.5 saate, 10 saat), hasta memnuniyeti yüksek ve hastanın normal doğum ile ilgili yaklaşım ve sonuçlarının daha olumlu olduğu tespit edildi ( Istatistiksel anlamlı)
33 Sezaryen ve maliyet-1 Harcanan malzeme, zaman, emek, ekip ve ekipman sayısının daha fazla oluşu Sonraki gebeliklerde yine C/S ve artan maliyet, artan morbidite ve mortaliteye bağlı bu değerin katlanması en önemli konulardan biridir. Bu yüzden elektif C/S nin dikkate alınması gereklidir.
34 Maliyet-2 Devletin verdiği vajinal doğum fatura değeri tl Devlete maliyeti.. Ortalama 504 (Atatürk/ YBÜ Hast) Sezaryenin fatura değeri 450 Tl Devlete maliyeti. 810 TL Pprevia+ mükerrer C/S, Previa hisrektomi, Previa+c/s ve histerktomi olan YRG vakaların olduğu bir listede maliyet TL, devletin ödediği TL
35 Maliyet-3 Isteğe bağlı tum sezaryenlerin ve devamındaki gebeliklerin c/s maliyet paralarının hastadan alınması (veya normal doğum ücretinin ödenip farkın hastaya fatura edilmesi ) caydırıcı bir yol olabilir. (Bu konu önceden düşünüldü ancak uygulanamadı.)
36 Maliyet-4 Hekimlere ödenen paranın emek, zaman, risk değerlendirmesi sonrası hesaplanması daha doğru olacaktır. Ancak hekimi C/S dan caydırma yollarından sadece en son sebep budur. Para ödenmesine dair olan yaklaşım hekim için sadece özendirici olur, engelleyici değil. ÇÜNKÜ Malpraktis adıyla hekimin akıldışı meblağlarla karşılaşması, aldığı ücretlerle kıyaslanamaz.
37 Hukuk desteği Hekimin KANUNI DESTEKLERINI SAGLAMAK Elektif sezaryen isteğini red hakkı netleşmeli Medikolegal problemlerin çözülerek otoritenin HEKIMIN HAKLI OLDUĞU / BILIRKİŞİLERIN ONAYLADIĞI DURUMLARDA YANINDA/ ARKASINDA olması sağlanmalıdır. Bilirkişi raporları otorite tarafindan dikkate alınmadıkca, derneklerin kendi önerileri/ takip şemaları oluşturulmadıkca ve bilirkişilik konusunda hekimler birbirini /objektif/doğru şekilde desteklemedikçe SONUÇ ALMAK veya BUNLARI UYGULAYARAK C/S oranını düşürmek pek mümkün görünmüyor.
38 Son çalışma Kanada da % 21 den 28 e çıkmış. Çığlık atıyorlar. Halen de aynı seviyede sebat ediyor. Bu rakamı sabitlemelerine rağmen azaltmaya çalışıyorlar. 32 Hastane arası. (NEJM, 2015, Chaillet) kadında. Klinisyen, ebe, hemşire eğitimi, desteği ile yapılan çalışma da oran çalışma grubunda %22.5, kontrol grubunda % 23.2.Istatistik açıdan anlamlı/ AMA ÖNEMSİZ Pratikte kullanılan algoritma /Pratik klinik rehber örnekleri etkisiz bulunmuş. Uzman görüş ve yönlendirmeleri, eğitimin etkisi,.. hep birlikte ele alınırsa etkili olabilir belki. Bu sadece hekim, eğitim, algoritma uygulaması faktörü için bile BELKI lerle dolu.
39 Sonuç Tıbbi olmayan sezaryen oranları Tıbbi olmayan indüksiyon oranları Kabul edilmiş sınırlara uymayan başarısız indüksiyon, ilerlemeyen eylem, güven vermeyen NST endikasyonu ile yapılan C/S oranları Anne isteğine bağlı C/S oranlarının da bilinmesi ve kararların da bu bilgiler doğrultusunda alınarak STRATEJI belirlenmesine ihtiyaç vardır.
40 Ancak bu rakamlar dosyalardan alınarak elde edilecektir. Dosyalardaki rakamların ne kadarı doğrudur? Biz yeterince dürüst müyüz? HUKUKI olarak kendimizi korumak için dosya üzerinde gerçekler yazılmadıkca da bu rakamları bulmak mümkün değil.
41 Hekim hastayı doğru yönlendirmedikce sonuç alınamaz. (bebek oksijensiz kalacak, sakat doğabilir, palsi gelisebilir, yırtık ve sarkma olabilir telkinleri Pediatri uzmanlarının her olumsuz yenidoğan patolojisini doğum şekline bağlamasından vazgeçilmedikce sonuç alınamaz. Vajinal doğumda olabilecek her muhtemel KOMPLIKASYON hekime hukuki mesele çıkarıyorsa ve RESMI makamlar hekimin arkasında durmuyorsa, hekim DEFANSIF tıbba yönelecektir. Hasta vajinal doğumun olumsuz bir statü göstergesi olduğunu düşünüyorsa, burç/fal yönlendirmesi varsa Basın, komşu, arkadaş deneyimlerinin yanlış yönlendirmesi engellenmedikce başarı elde edilemez. Teknik imkanlar uygunsuz ise anne veya hekimin istekli olması yetmez.
42 ZOR BIR SÜREÇ VAR. Politikaların tek taraflı değil, birlikte, gerçekten niyetlerin kesin ve iyi, yapıcı olmak için bir araya geldiği şekilde alınması, oluşturulması gerekli.
43 İLGİNİZ VE DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.
SEZARYEN DOĞUMLARI AZALTMA STRATEJİLERİ. Prof Dr Ayşe Filiz Yavuz Avşar Yıldırım Beyazıt Üniv Tıp Fakültesi 2015 Nisan/ Ankara
SEZARYEN DOĞUMLARI AZALTMA STRATEJİLERİ Prof Dr Ayşe Filiz Yavuz Avşar Yıldırım Beyazıt Üniv Tıp Fakültesi 2015 Nisan/ Ankara Olmasi gereken % 15, kabul edilebilir olan % 25 rakamlarina inmek icin ciddi
DetaylıSEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD)
SEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD) Sezaryen Sonrası Vajinal Doğum (SSVD) Daha önce sezaryen olan kadın tekrar doğum yapacak Sezaryen Sonrası Doğum Denemesi (SSDD) Sezaryen Sonrası Sezaryen Doğum (SSSD)
DetaylıDoğumun 2. Evresi Ne Kadar Sürer ve Ne Zaman Sonlanır? İlerlemeyen Eylem Tanısı Nasıl Konulur? Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH
Doğumun 2. Evresi Ne Kadar Sürer ve Ne Zaman Sonlanır? İlerlemeyen Eylem Tanısı Nasıl Konulur? Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH EVRE 2 (Atılma dönemi) Efasman ve dilatasyonun tamamlanması ile doğum
DetaylıDOĞUMDA PARTOGRAM KULLANIMI
DOĞUMDA PARTOGRAM KULLANIMI Dr Özlem Gün Eryılmaz Zekai Tahir Burak Eğitim Araştırma Hastanesi Doğum Kliniği Never let the sun set twice on a laboring woman. Steer P; BMJ 1999 PARTOGRAM NEDİR? Doğum eyleminin
DetaylıPRETERM-POSTTERM EYLEM
PRETERM-POSTTERM EYLEM PRE-TERM EYLEM PRETERM EYLEM; Doğum ağırlığı dikkate alınmaksızın, gebenin son adetinin ilk gününden itibaren 20-37. haftalar arasında eyleme girmesi ve bu eylem ile servikal açıklık
DetaylıSEZERYAN SONRASI VAGİNAL DOĞUM. Dr. BELGİN HARZADIN
SEZERYAN SONRASI VAGİNAL DOĞUM Dr. BELGİN HARZADIN Neden SSVD Konuşulmaya Başlandı? Tekrarlayan sezaryenler artıkça komplikasyonların artması Sezaryen olan annelerin bir kısmının yaşadıkları fiziksel ve
DetaylıMakat prezentasyonu. Görülme oranı %3-4 dür. Tanı leopold manevraları ile konulabilir
MAKAT DOĞUM Makat prezentasyonu Görülme oranı %3-4 dür Tanı leopold manevraları ile konulabilir 2 MAKAT DOĞUM Sırt solda olduğunda birinci makat gelişi ; sırt sağda olduğunda ikinci makat gelişi, çocuk
DetaylıDOĞUM İNDÜKSİYONU VE DOĞUMDA MÜDAHALELERE YÖNELİK KANIT TEMELLİ YAKLAŞIMLAR. Prof. Dr. Yaprak ÜSTÜN Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
DOĞUM İNDÜKSİYONU VE DOĞUMDA MÜDAHALELERE YÖNELİK KANIT TEMELLİ YAKLAŞIMLAR Prof. Dr. Yaprak ÜSTÜN Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doğum indüksiyonu Destekleme (Augmentasyon) Servikal olgunlaşma Uterin
DetaylıDoğumun Aktif Fazında Uygulanan Hidroterapinin, Doğum Süreci, Anne Memnuniyeti ve Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Üzerine Etkisi
Doğumun Aktif Fazında Uygulanan Hidroterapinin, Doğum Süreci, Anne Memnuniyeti ve Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Üzerine Etkisi EBE SEMRA TUNCAY* YRD. DOÇ DR. SENA KAPLAN ** DOÇ.DR. ÖZLEM MORALOĞLU
DetaylıPREVENTİF DOĞUM İNDÜKSİYONU ÖNERİLMELİ Mİ? Dr Ayşe Filiz Yavuz Yıldırım Beyazıt Univ. Tıp Fak.
PREVENTİF DOĞUM İNDÜKSİYONU ÖNERİLMELİ Mİ? Dr Ayşe Filiz Yavuz Yıldırım Beyazıt Univ. Tıp Fak. Gerekçe Sosyal sebepler (anne korkusu, kötü obs öykü, uzakta oturmak vs) LGA Fetusun daha fazla büyümesi ve
Detaylı190 kadın planlanmamış ya da istenmeyen gebelikle karşılaşmakta, 110 kadında gebeliğe bağlı komplikasyon gelişmekte,
Dünyada her bir dakikada 380 kadın gebe kalmakta, 190 kadın planlanmamış ya da istenmeyen gebelikle karşılaşmakta, 110 kadında gebeliğe bağlı komplikasyon gelişmekte, 40 kadın sağlıksız düşük yapmaktadır.
DetaylıSezaryen veya Normal doğum Üriner inkontinans?
Sezaryen veya Normal doğum Üriner inkontinans? Prof. Dr. Fuat AKERCAN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Maternal Sonuçlar Mortalite / Morbidite Erken Sonuçlar Geç Sonuçlar 1.
Detaylıİntrapartum Ebelik Hizmetlerinin Kapsam ve Kalitesi
İntrapartum Ebelik Hizmetlerinin Kapsam ve Kalitesi Yrd. Doç. Dr. Nazan KARAHAN Ebeler Derneği Genel Başkanı Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü/Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölüm
DetaylıSEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD) DR. HÜSEYİN PEHLİVAN
SEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD) DR. HÜSEYİN PEHLİVAN BİR SEZARYEN HEP SEZARYEN Dr Edwin Cragin 1916 C&S 1960 %2 1970 %4 2002 WHO Önerisi %15 USA günümüz %30 2003 Türkiye %21 2008 Türkiye %36 Türkiye
DetaylıDOĞUM OBJESi İLE ilgili DİSTOSİ
1 DOĞUM OBJESi İLE ilgili DİSTOSİ DOĞUM OBJESi İLE ilgili DİSTOSİ Fetusun prezantasyon ve pozisyon bozukluğu pelvis içindeki hareketini zorlaştırır ve bazen imkansız kılar. Bu nedenle disfonksiyonel doğum
DetaylıKOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLENMESİ PROSEDÜRÜ
KOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLENMESİ PROSEDÜRÜ DH.PR.01 31.10.2018 Revizyon No Revizyon tarihi 1/5 1.AMAÇ: Obstetrik problemleri hızla değerlendirip ayırıcı tanıyı
DetaylıKOMPLİKE VAKALARDA DOĞUM ÖNCESİ, DOĞUM VE DOĞUM SONRASI SÜREÇLERİN İZLEMİ PROSEDÜRÜ
KODU: SDH.PR..73 YAYIN TA: 21.09.2017 REVİZYON TA:-- REVİZYON NO:00 Sayfa 1 / 6 1.AMAÇ: Obstetrik problemleri hızla değerlendirip ayırıcı tanıyı yaparak ekip anlayışı içinde anne ve bebeğin doğum öncesi,
DetaylıPROF DR FERİDE SÖYLEMEZ AÜTF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM
PROF DR FERİDE SÖYLEMEZ AÜTF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 1.Devre: Açılma ve silinme Latent faz (multiparda 14 saat, nulliparda 20 saat) Aktif faz 2.Devre: Fetusun doğumu 3. Devre: Plasentanın çıkışı Latent
DetaylıÇOĞUL GEBELİK EYLEM PLANI
ÇOĞUL GEBELİK EYLEM PLANI Fetüs sayısını belirle İki Fetüs Üç Ve Üzeri Fetüs Prezantasyonu Belirle Amniyon Durumunu Belirle Monoamniyotik Diamniyotik Doğum Eylemi Sırasında Meydana Gelecek Morbiditeden
DetaylıSezaryen mi? Vaginal Doğum mu? Dr. Nuri Danışman BÜYÜK DOĞUM
Sezaryen mi? Vaginal Doğum mu? Dr. Nuri Danışman BÜYÜK DOĞUM Endikasyon Tüm gebeler vaginal doğum aday adayıdır. Vaginal doğumun maternal veya fetal morbidite veya mortalite oluşturma riski belirirse endikasyon
DetaylıGebelik ve Trombositopeni
Gebelik ve Trombositopeni Prof.Dr. Sermet Sağol EÜTF Kadın Hast. ve Doğum AD Gebelik ve Trombositopeni Kemik iliğinde megakaryosit hücrelerinde üretilir. Günde 35.000-50.000 /ml üretilir. Yaşam süresi
DetaylıACOG diyor ki GEÇ-TERM VE POST-TERM GEBELİKLERİN YÖNETİMİ. Özeti yapan: Dr. Yasemin Doğan
ACOG diyor ki GEÇ-TERM VE POST-TERM GEBELİKLERİN YÖNETİMİ Özeti yapan: Dr. Yasemin Doğan Son adet tarihinden itibaren 42 0/7 gebelik haftasına ulaşan veya bu haftayı geçen gebelikler post-term gebelik
DetaylıSEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ
SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ Meryem Karataş*, Aysun Çakır Özçelik*, Canan Sarı*, Sevinç Kaymaz* *Liv Hospital Ulus GİRİŞ Kadın sağlığı açısından gebelik
DetaylıDoğumhane Standartlarımızın Gözden Geçirilmesi
Doğumhane Standartlarımızın Gözden Geçirilmesi Prof Dr Selahattin KUMRU Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Antalya Türk Alman Jinekoloji Eğitim Araştırma ve Hizmet Vakfi
DetaylıFetal tedavide amniyoinfüzyon ve amniyodrenaj
Fetal tedavide amniyoinfüzyon ve amniyodrenaj Prof.Dr.Cüneyt Evrüke Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıklar ve Doğum ABD, Peinatoloji BD, Adana Amniyoinfüzyon Amniyodrenaj Amniyotik kaviteye
DetaylıAntepartum İntrauterin Hipoksinin Öngörüsü
Antepartum İntrauterin Hipoksinin Öngörüsü Prof. Dr. H.Mete TANIR Perinatoloji Uzmanı Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Antepartum Fetal ölümler Değişik
DetaylıPOSTPARTUM KANAMA MATERNAL MORTALİTE VE MORBİDİTE
POSTPARTUM KANAMA MATERNAL MORTALİTE VE MORBİDİTE YRD. DOÇ.DR. MEHMET SÜHHA BOSTANCI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ Tanımlar MATERNAL ÖLÜM Bir kadının, gebelik
DetaylıMAKAT DOĞUM YÖNETİMİ. Prof Dr M Tamer Mungan Medicana İnternational Ankara tdmungan@gmail.com
MAKAT DOĞUM YÖNETİMİ Prof Dr M Tamer Mungan Medicana İnternational Ankara tdmungan@gmail.com Makat Gelişlerde Sorun? Dünya genelinde Makat gelişlerde doğum şekli ne olmalıdır? Ülkemizde; Makat doğum usul
DetaylıTÜRKİYE MATERNAL FETAL TIP VE PERİNATOLOJİ DERNEĞİ 11. ULUSAL KONGRESİ PANEL BİLDİRİSİ:
TÜRKİYE MATERNAL FETAL TIP VE PERİNATOLOJİ DERNEĞİ 11. ULUSAL KONGRESİ PANEL BİLDİRİSİ: TÜRKİYEDE SEZARYEN ORANLARI: NEDEN ARTIYOR? NASIL DÜŞÜREBİLİRİZ? 02 Kasım 2018 Panel Başkanı: Atıl YÜKSEL Panelistler:
Detaylı4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI (Grup 3)
4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI (Grup 3) Amaç: Kadın yaşamının evreleri ve bu evrelerde karşılaşılabilecek sağlık sorunları hakkında öğrenciyi bilgilendirmek, bu sorunlara pratisyen
DetaylıAnnenin Psikolojisi İle İlgili Distosi
Annenin Psikolojisi İle İlgili Distosi Eylemin psikolojisi Kadının psikolojik olarak eyleme ve doğuma uyumu ile ilgilidir. Bu da doğrudan doğum sürecinin seyrini etkiler. Bu faktörlerden herhangi birinin
DetaylıProgesteronun Preterm Doğumları ve Düşüğü Önlemede Yeri Var mıdır? Prof. Dr. Feride Söylemez A.Ü.T.F Kadın Hastalıkları ve Doğum AD
Progesteronun Preterm Doğumları ve Düşüğü Önlemede Yeri Var mıdır? Prof. Dr. Feride Söylemez A.Ü.T.F Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Erken doğum: İlk bir yılda görülen infant ölümlerinin %35 inin nedeni
Detaylı4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI
4. SINIF KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI Amaç: Kadın yaşamının evreleri ve bu evrelerde karşılaşılabilecek sağlık sorunları hakkında öğrenciyi bilgilendirmek, bu sorunlara pratisyen hekim düzeyinde
DetaylıGEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ
GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ Doğuma Hazırlık Doğum Öncesi Eğitim Fetal Aktivitenin İzlenmesi Göğüs Bakımı Emzirmeye
DetaylıGEBELİK TERMİNASYONLARI MİSOPROSTOL. Doç.Dr. Halil Aslan İstanbul Kanuni Sultan Süleyman EAH Perinatoloji Kliniği
GEBELİK TERMİNASYONLARI VE MİSOPROSTOL Doç.Dr. Halil Aslan İstanbul Kanuni Sultan Süleyman EAH Perinatoloji Kliniği 1874 1927 1950 1970 70-80 2000 Alfred HEGAR (D&C) S.G. BYKOV (Vakum küretaj) WU & WU
DetaylıDÖNEM IV GRUP B DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıGestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar
Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar Prof. Dr. Lemi İbrahimoğlu İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Perinatoloji Bilim Dalı Gestasyonel Diyabetes
DetaylıGebelikte diyabet taraması. Prof. Dr. Yalçın Kimya
Gebelikte diyabet taraması Prof. Dr. Yalçın Kimya Gestasyonel diyabet İlk defa gebelik sırasında saptanan diyabet Diagnosis and classification of diabetes mellitus. Diabetes Care 2010;33(Suppl 1):S62 9.
Detaylı30.12.2014. Doğuma Yardım ve Takip. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. 13.Hafta ( 08-12 / 12 / 2014 ) DOĞUMA YARDIM VE TAKİP Slayt No: 17
10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı 13.Hafta ( 08-12 / 12 / 2014 ) DOĞUMA YARDIM VE TAKİP Slayt No: 17 4 Doğum eylemi, doğum ağrılarının başlamasından, fetüsün doğumu ve plasentanın ayrılmasının
DetaylıDÖNEM IV GRUP A DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıDÖNEM IV GRUP C DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıPERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ. Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği
PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği Perinatoloji Yüksek riskli gebelik Maternal ve fetal sağlığı tehdit eden, mortalite ve morbidite olasılığını
DetaylıPERİNATAL HERPES VİRUS İNFEKSİYONLARI. Uzm.Dr.Cengiz Uzun Alman Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları
PERİNATAL HERPES VİRUS İNFEKSİYONLARI Uzm.Dr.Cengiz Uzun Alman Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Perinatal dönemde herpesvirus geçişi. Virus Gebelik sırasında Doğum kanalından Doğum
DetaylıT. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018-2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıİNTRAPARTUM FETAL DEĞERLENDİRME
İNTRAPARTUM FETAL DEĞERLENDİRME Doç.Dr.Miğraci TOSUN ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM AD. 1/38 İNTRAPARTUM FETAL MONİTÖRİZASYONDA (FM) AMAÇ İntrauterin fetal kaybı önlemek
DetaylıT. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018-2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıT. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018-2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıFetal Distress. Dr.Cenk Yaşa İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD
Fetal Distress Dr.Cenk Yaşa İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Fetal Distress Fetal sıkıntı olarak ta bilinen bu durum; bir klinik duruma tam doğruluk ile uygulanması için geniş ve
DetaylıDOĞUM BİÇİMİNİN YILLAR İÇİNDE GÖSTERDİĞİ DEĞİŞİM VE ROBSON ON GRUPLU SINIFLANDIRMA SİSTEMİ
T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI DOĞUM BİÇİMİNİN YILLAR İÇİNDE GÖSTERDİĞİ DEĞİŞİM VE ROBSON ON GRUPLU SINIFLANDIRMA SİSTEMİ Dr. Murat ÇAĞAN UZMANLIK TEZİ
DetaylıNORMAL GEBELİK ve BAKIM DERS ÖĞRETİM PLANI
NORMAL GEBELİK ve BAKIM DERS ÖĞRETİM PLANI Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Türü (Zorunlu, Seçmeli) Dersin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Y.Lisans, Doktora) Dersin AKTS Kredisi Haftalık Ders Saati (Kuramsal)
DetaylıYARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ UYGULAMALARI VE PERİNATAL/NEONATAL ETKİLER
YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ UYGULAMALARI VE PERİNATAL/NEONATAL ETKİLER Nilüfer Güzoğlu, H. Gözde Kanmaz, Dilek Dilli, Nurdan Uras, Ömer Erdeve, Uğur Dilmen İlk tüp bebeğin 1978 de doğumundan bu yana IVF
DetaylıGestasyonel Diyabet (GDM)
Gestasyonel Diyabet (GDM) Tanım, Sıklık Gebelikte ortaya çıkan veya ilk defa tespit edilen glikoz intoleransı olarak tanımlanmaktadır (WHO 2012; ACOG, 2013). Aşikar diyabet kriterlerini içermeyen ve gebeliğin
DetaylıGEBELİKTE SİFİLİZ. Dr. Mustafa Özgür AKÇA Bursa Yüksek İhtisas E.A.H. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği
GEBELİKTE SİFİLİZ Dr. Mustafa Özgür AKÇA Bursa Yüksek İhtisas E.A.H. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği SİFİLİZ TANIM T.pallidum un neden olduğu sistemik bir hastalıktır Sınıflandırma: Edinilmiş (Genellikle
DetaylıKADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 1. GÜN 08.15-09.00 Pratik Ders Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinin Tanıtılması 09.15-10.00 Teorik Ders Jinekolojik Anamnez M. ÇOLAKOĞLU 10.15-11.00 Teorik Ders Jinekolojik
DetaylıDOĞUMA HAZIRLIK KURSUNUN GEBELER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
DOĞUMA HAZIRLIK KURSUNUN GEBELER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Ayfer Ayan(1) Cemile Aksoy(2) Hande Edizkan Budak(3) 1 Acıbadem Bursa Hastanesi, Hemşirelik Hizmetleri Müdürü 2 Acıbadem Bursa Hastanesi, Eğitim ve
DetaylıPOSTPARTUM KANAMADA ANNE ÖLÜMLERİNİ ÖNLEMEDE BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM OP.DR.ÇETİN KILIÇÇI ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI E.A.H
POSTPARTUM KANAMADA ANNE ÖLÜMLERİNİ ÖNLEMEDE BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM OP.DR.ÇETİN KILIÇÇI ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI E.A.H Tanım Anne ölümü : Bir kadının, gebelik süresince, doğumda ya da gebeliğin
DetaylıPostpartum kanama nedenleri, insidansı ve Türkiye mortalitesi
Postpartum kanama nedenleri, insidansı ve Türkiye mortalitesi Dr. D. Haluk Dervişoğlu Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Birincil doğum sonu kanama gözle saptanan,
DetaylıTİG Branş ve MTS (Majör Tanı Sınıfı) Odaklı Çalıştay Dokümanı
1. TİG Branş ve MTS (Majör Tanı Sınıfı) Odaklı Çalıştay Dokümanı Kadın Doğum ve Yenidoğan Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teşhis İlişkili Gruplar ve Sosyal Güvenlik Uygulamaları Daire Başkanlığı 1.TİG
DetaylıHasta Adı Dosya No Tarih / Saat
SAYFA NO Sayfa 1 / 5 Hasta Adı Dosya No Tarih / Saat.. Hasta olarak size uygulanacak olan işlem hakkında karar verebilmeniz için, işlem öncesinde, durumunuz ve önerilen cerrahi, tibbi ya da tanısal işlem
DetaylıGebe ve Emziren Kadında Antihipertansif Tedavi. Prof Dr Serhan Tuğlular MÜTF Nefroloji Bilim Dalı
Gebe ve Emziren Kadında Antihipertansif Tedavi Prof Dr Serhan Tuğlular MÜTF Nefroloji Bilim Dalı Konunun Önemi Gebelikte karşılaşılan en sık dahili sorun HİPERTANSİYON (Tüm gebeliklerin % 6-8 i) 1. Kronik
DetaylıADOLESAN VE PERİMENOPOZDA İNFERTİLİTE TEDAVİSİ YAPILMALI MIDIR? Prof. Dr. Yusuf ÜSTÜN
ADOLESAN VE PERİMENOPOZDA İNFERTİLİTE TEDAVİSİ YAPILMALI MIDIR? Prof. Dr. Yusuf ÜSTÜN ADOLESAN Çocukluktan erişkinliğe geçiş süreci DSÖ 10-19 yaş arasını kapsar Menarş sonrası ilk 2 yıl anovulatuar siklustan
DetaylıGebelikte vaginal kanamalar. Dr. Şevki Hakan Eren Gaziantep
Gebelikte vaginal kanamalar Dr. Şevki Hakan Eren Gaziantep Vajinal kanama, erken gebelik döneminde sık görülen klinik bir sorundur. Tüm gebelerin yaklaşık %20 si bu klinik durumdan şikayetçi olmaktadır.
DetaylıERKEN MEMBRAN RÜPTÜRÜNDE YÖNETİM
ERKEN MEMBRAN RÜPTÜRÜNDE YÖNETİM Prof. Dr H.Mete TANIR Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Perinatoloji Uzmanı Erken Membran Rüptürü (EMR) Erken membran
DetaylıThe Fetal Medicine Foundation
Erken Term Dönemde İntrauterin Büyüme Geriliği Olan Fetuslarda Neonatal Asidozu Öngörmede Orta Serebral Arter Tepe Akım Hızı ve Serebroplasental Oranın Kullanımı Rauf Melekoğlu Ayşe Gülçin Baştemur Sevil
DetaylıKADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJ PROGRAMI 9 Kasım 12 Kasım 13 Kasım 14 Kasım 15 Kasım 08.15-09.00 4.KAD001 4.KAD007 4.KAD011 Hasta Başı Eğitim 09.15 10.00 4.KAD002 4.KAD008 4.KAD012 4.KAD015 10.15-11.00
DetaylıSÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP E1 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP E1 DERS PROGRAMI 01 ŞUBAT 2019 28 ŞUBAT
DetaylıGÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016
GÜVENLİ ANNELİK Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 Bu sunum; Arş. Gör. Dr. Tuğçe Şanver, Arş. Gör. Dr. Can Keskin ve Prof. Dr. Şevkat Bahar Özvarış tarafından hazırlanmıştır.
DetaylıÜlkemizde Doğumhane Yapılanmaları ve Doğum Salonu Hizmetleri Maternal Mortalite ve Morbiditeyi Azaltıyor mu?
Ülkemizde Doğumhane Yapılanmaları ve Doğum Salonu Hizmetleri Maternal Mortalite ve Morbiditeyi Azaltıyor mu? Op. Dr. Semra ÖZER Gebelik Doğum ve Lohusalık Kongresi Ankara 1-3 Aralık 2017 Doğum fizyolojik
DetaylıGebelikte Anöploidi Taraması: İkinci Üçayda Biyokimyasal Tarama. Dr. Atıl Yüksel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi TMFTP Derneği
Gebelikte Anöploidi Taraması: İkinci Üçayda Biyokimyasal Tarama Dr. Atıl Yüksel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi TMFTP Derneği Tarama Testlerinin Özellikleri Aranan hastalık ciddi olmalıdır. Nadir olmamalıdır.
DetaylıKADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM
1. GÜN 08.15-09.00 Pratik Ders Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinin Tanıtılması 09.15-10.00 Teorik Ders Jinekolojik Anamnez M. ÇOLAKOĞLU 10.15-11.00 Teorik Ders Jinekolojik Muayene Usulleri M. ÇOLAKOĞLU
DetaylıOp.Dr. Meryem Hocaoğlu Prof. Dr. Atıl Yüksel Prof. Dr. Cem Batukan 10/11/2013
Op.Dr. Meryem Hocaoğlu Prof. Dr. Atıl Yüksel Prof. Dr. Cem Batukan 10/11/2013 İntrauterin adezyonlar (IUA), ilk olarak 1894 de Fritsch tarafından tarif edilmiştir. 1946 da Joseph G. Asherman, yayınladığı
DetaylıDÖNEM VI GRUP F-1 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıDOĞUMDA HAREKET VE POZİSYONLAR
DOĞUMDA HAREKET VE POZİSYONLAR DOĞUMDA HAREKET VE POZİSYONLAR Doğum eylemi esnasında hareket etmek daha rahat hissettirir, daha fazla kişisel özgürlük duygusu verir. Kadının hareket etmesi, olumlu doğum
DetaylıACOG Diyor ki! İNFLUENZA ŞÜPHELİ VEYA TANILI GEBELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TEDAVİSİ (ACOG Committee Opinion Number: 753.
ACOG Diyor ki! İNFLUENZA ŞÜPHELİ VEYA TANILI GEBELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TEDAVİSİ (ACOG Committee Opinion Number: 753. Eylül 2018) Özeti yapan: Dr. Ahmet Erol ÖZET: Gebeler ve postpartum kadınlar, mevsimsel
DetaylıDÖNEM VI GRUP F2 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP F2 DERS PROGRAMI 01 KASIM 2018 30 KASIM
DetaylıSÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B1 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B1 DERS PROGRAMI 1 AĞUSTOS 2018 31 AĞUSTOS
DetaylıDÖNEM VI GRUP F-2 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
Detaylı2 EYLÜL 2015 ÇARŞAMBA
İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJI D GRUBU TEORİK VE PRATİK DERS PROGRAMI (31.08.2015 16.10.2015) 31 AĞUSTOS 2015 PAZARTESİ
DetaylıSEZARYEN DOĞUM SONRASI VAJİNAL DOĞUM UYGUNLUĞUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ. Tülay AYTEKİN AYDIN
SEZARYEN DOĞUM SONRASI VAJİNAL DOĞUM UYGUNLUĞUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ Tülay AYTEKİN AYDIN Hemşirelik Anabilim Dalı Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Tez Danışmanı Doç. Dr. Sermin TİMUR TAŞHAN Yüksek
DetaylıSÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI DÖNEM VI GRUP B-2 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıYENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI
YENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI Doç. Dr. Nurullah OKUMUŞ Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağ. Ve Hast. Eğitim Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği ANKARA HASTANEMİZDE EVDE SAĞLIK HİZMETİ Hastanemizde,
DetaylıPostpartum Kanamayı Önlemek Erken Tanı Postpartum Order Nasıl Olmalı? Dr. Şevki ÇELEN. ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği
Postpartum Kanamayı Önlemek Erken Tanı Postpartum Order Nasıl Olmalı? Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği Maternal Mortalite 2015 yılı; anne ölümü 303.000 / yıl 830/gün Gebelik-doğum
DetaylıGEBELİK VE MEME KANSERİ
GEBELİK VE MEME KANSERİ Doç. Dr. Ramazan YILDIZ Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı, 27 Kasım 2014, Ankara Gebelikte Kanser Gebelikte kanser insidansı % 0.07-0.1 arasında Gebelik
DetaylıPrenatal Tanının Etik ve Hukuk Yönleri
Prenatal Tanının Etik ve Hukuk Yönleri Dr. İsmail Dölen Türkiye Maternal Fetal Tıp ve Perinataloji Derneği IX. Ulusal Kongresi 24-27 Eylül 2014, İstanbul Prenatal Test Çeşitli metotlarla embrio/fetusun
Detaylı1. HAFTA PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA. Hasta Başı Eğitim / İş Başında Öğrenme Hasta viziti, poliklinik, doğumhane ve ameliyathanede pratik
1. HAFTA Stajın Tanıtımı Hekimlik Uygulaması Obstetrik antenatal vizit ve anamnez Puberte ve bozuklukları Hekimlik Uygulaması Jinekolojik anamnez, muayene Non-invaziv ve invaziv antenatal tetkikler Kadın
DetaylıDÖNEM VI GRUP B2 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2018 2019 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıTiroidektomi Komplikasyonlarında Hukuki Sorumluluk. Dr. Ali Rıza Tümer
Tiroidektomi Komplikasyonlarında Hukuki Sorumluluk Dr. Ali Rıza Tümer Sizin Komplikasyon Tanımınız Nedir, Lütfen Yazınız!!! Komplikasyon nedir? PubMed de Aranan Kelime Komplikasyon Cerrahi komplikasyon
Detaylı3 EYLÜL 2014 ÇARŞAMBA
İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014-2015 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM STAJI D GRUBU TEORİK VE PRATİK DERS PROGRAMI (01.09.2014 10.10.2014) 1 EYLÜL 2014 PAZARTESİ 09.30-10.20
DetaylıEktopik Gebelik. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012
Ektopik Gebelik Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Sunum Planı Tanım Epidemiyoloji Patofizyoloji Klinik Tanı Ayırıcı tanı Tedavi Tanım Fertilize ovumun endometriyal kavite dışında
DetaylıEK-4 KURUM VERİMLİLİK GÖSTERGELERİ
EK-4 KURUM VERİMLİLİK GÖSTERGELERİ Özellikle rekabetin artmakta olduğu hastane sektöründe hastaların ihtiyaçlarını miktar, kalite ve hizmet olarak en iyi düzeyde karşılayabilmek, hastanenin gerçek amaçlarına
DetaylıAcil Doğum! Hazırmıyız?
Acil Doğum! Hazırmıyız? Yrd.Doç.Dr Doç.Dr.Serkan.Serkan YILMAZ Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı 02-06 Mayıs 2007 Antalya Amaç Acil servis pratiğinde nadir görülen doğum ile ilgili
DetaylıAbdominal Myomektomi Fertiliteyi Arttırıyor
Abdominal Myomektomi Fertiliteyi Arttırıyor Amaç: Bu çalışmanın amacı, abdominal myomektomi sonrası fertiliteyi değerlendirmek ve uterin fibroid lerin sayı, büyüklük ve lokalizasyonunun cerrahi sonrası
DetaylıİNDİKATÖR ADI ACİL SERVİSE 24 SAAT İÇERİSİNDE AYNI ŞİKAYETLE TEKRAR BAŞVURAN HASTA SAYISI VE ORANI İNDİKATÖR KARTI
Sayfa No 1/17 ACİL SERVİSE 24 SAAT İÇERİSİNDE AYNI ŞİKAYETLE TEKRAR BAŞVURAN HASTA SAYISI VE ORANI İNDİKATÖR KARTI Acil servise 24 saat içinde aynı şikâyetle tekrar başvuran hasta sayısı ve oranının tespiti
DetaylıDÖNEM VI GRUP D 2 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
DetaylıSAĞLIKLI FETUSLARDA KOLON VE REKTUM ÇAPLARININ DOĞUM EYLEMİ VE POSTPARTUM MEKONYUM ÇIKIŞ ZAMANI İLE İLİŞKİSİ
SAĞLIKLI FETUSLARDA KOLON VE REKTUM ÇAPLARININ DOĞUM EYLEMİ VE POSTPARTUM MEKONYUM ÇIKIŞ ZAMANI İLE İLİŞKİSİ Cihan İnan, N. Cenk Sayın, Nihal Dolgun, Selen Gürsoy Erzincan, Işıl Uzun, Havva Sütcü, Füsun
DetaylıTÜRK TORAKS DERNEĞİ İSTANBUL ŞUBESİ EYLEM PLANI 2014-2015
TÜRK TORAKS DERNEĞİ İSTANBUL ŞUBESİ EYLEM PLANI 2014-2015 ŞUBE PROJELERİ Proje Adı tarih Hedef İzlenecek strateji Sorumlu kişiler Kistik fibrozis Kasım- Erişkin Göğüs Hastalıkları uzmanlarının bu Kistik
DetaylıAmniotik Mayi Anomalileri
Amniotik Mayi Anomalileri ERKEN MEMBRAN RÜPTÜRÜ (EMR) Gestasyonel yaş göz önünde bulundurulmaksızın korioamniotik membranların doğum eyleminin başlangıcından 37. Membran gebelik açıldığı haftasından önce
Detaylı1)SML 2) Ön lisans 3) Lisans 4) Yüksek lisans 5) Doktora 3. Çalışma Yılı:.. yıl
Ebelerde Bilgi Beceri Kursu Eğitim Modülü Belirleme Anketi Sayın Güney Genel Sekreterliğine Bağlı Bulunan Hastanelerde Çalışan Ebe Meslektaşlarımız. Ebelik eğitimi almış, ancak daha sonraki yıllarda farklı
DetaylıDÖNEM VI GRUP C 2 DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2015 2016 EĞİTİM VE ÖĞRETİM
Detaylı