ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR

Transkript

1 TÜRKÝYE ODALAR VE BORSALAR BÝRLÝÐÝ TOBB ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Ocak-Mart 2007 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði Ekonomik Araþtýrmalar ve Ýstatistik Müdürlüðü

2 Sayfa düzeni ve baský Uzman Matbaacýlýk ANKARA

3 (Ocak-Mart 2007) SUNUÞ Türkiye ekonomisinde meydana gelen geliþme ve deðiþmeleri üçer aylýk dönemler itibariyle kamuoyuna sunmayý amaçlayan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði, 2007 yýlýnýn Ocak-Mart dönemine ait "Üç Aylýk Ekonomik Rapor"u, söz konusu döneme iliþkin verilerin tamamlanmasýný müteakip hazýrlamýþ bulunmaktadýr. Raporda, 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde ekonomide meydana gelen geliþmeler, bir önceki dönem ve 2006 yýlýnýn ayný dönemiyle karþýlaþtýrýlarak incelenmiþtir. Uluslararasý Para Fonu (IMF) ile yürütülmekte olan 19. stand-by düzenlemesine iliþkin altýncý gözden geçirme çalýþmalarý, 1 Mayýs 2007 tarihinde IMF ye iletilen niyet mektubunun 18 Mayýs 2007 tarihinde Ýcra Direktörleri Kurulunda onaylanmasýyla tamamlanmýþtýr. Ülkemiz 2007 yýlýna, bir önceki yýl Mayýs ayýnda yaþanan ekonomik çalkantýnýn olumsuz etkilerinden büyük ölçüde sýyrýlmýþ þekilde girmiþtir. Bu toparlanmanýn da etkisiyle Türkiye ekonomisi, 2006 yýlýndaki % 6 lýk büyümenin ardýndan, 2007 yýlý ilk çeyreðinde de % 6,7 büyümüþtür. Böylece 2002 yýlý birinci üç aylýk döneminde baþlayan büyüme sürecinde kesintisiz olarak 21. çeyrek tamamlanmýþtýr. Enflasyon düþüþ sürecinde 2006 yýlýnda baþlayan katýlýk, ekonominin normalleþme sürecini büyük ölçüde tamamladýðý 2007 yýlý birinci çeyreðinde de devam etmiþtir. Yýlýn ilk üç aylýk döneminde bütçe performansýnda aksaklýklar görülmüþ, harcamalarýn artýþ oraný, gelirlerdeki artýþ oranýnýn üzerinde gerçekleþmiþtir. Genel eðilimin tersine ihracat artýþ oraný ithalat artýþ oranýnýn üzerine çýkmýþ, böylece ihracatýn ithalatý karþýlama oraný artmýþtýr. Yýlýn ilk üç ayýnda doðrudan yabancý yatýrýmlar 9 milyar dolarý aþmýþtýr. Yoðun sýcak para giriþinin de olduðu ilk üç aylýk dönemde cari açýðýn finansmanýnda problem yaþanmamýþtýr. Raporumuzun, Türk özel sektör camiasýna ve ekonomideki geliþmeleri izlemek isteyenlere yararlý olmasýný dilerim. Saygýlarýmla, M. Rifat HÝSARCIKLIOÐLU Baþkan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði III

4

5 (Ocak-Mart 2007) ÝÇÝNDEKÝLER Sayfa SUNUÞ A. GENEL DURUM...1 B. BÜYÜME VE ÜRETÝM...5 a. Gayri Safi Milli Hasýla...5 b. Üretim...5 C. YATIRIMLAR D. FÝYAT HAREKETLERÝ E. PARA-KREDÝ-MEVDUAT F. KAMU MALÝYESÝ a. Harcamalar b. Gelirler c. Bütçe Açýðý G. DIÞ EKONOMÝK ÝLÝÞKÝLER a. Ýhracat b. Ýthalat c. Döviz Kurlarý d. Ödemeler Dengesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði V

6

7 (Ocak-Mart 2007) A. GENEL DURUM Uluslararasý Para Fonu (IMF) ile yürütülmekte olan 19. stand-by düzenlemesine iliþkin deðerlendirme çalýþmalarý kapsamýnda 1 Mayýs 2007 tarihinde IMF ye verilen ve 18 Mayýs 2007 tarihinde de Ýcra Direktörleri Kurulu tarafýndan onaylanan niyet mektubuyla altýncý gözden geçirme tamamlanmýþtýr. Bu kapsamda 749,5 milyon SDR (yaklaþýk 1.135,3 milyon ABD Dolarý) tutarýndaki kredi dilimi serbest býrakýlmýþtýr. Niyet mektubunda 2007 yýlýnda para politikasý uygulamasýnda sýký duruþun korunacaðý ve ileriye dönük ihtiyatlý bütçe politikalarýna devam edileceði belirtilmiþtir yýlýna iliþkin makro ekonomik çerçevede deðiþiklik yapýlmamýþtýr yýlý için belirlenen enflasyon hedefi % 4, büyüme hedefi % 5, kamu sektörü faiz dýþý fazla hedefi de GSMH nýn % 6,5 i olarak korunmuþtur. Türkiye ekonomisi 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 6,7 büyümüþtür yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde % 6,4 olan GSMH artýþ hýzý, 2007 yýlýnýn ayný döneminde 0,3 puan artarak % 6,7 ye yükselirken, tarým sektöründe % 1,1, sanayi sektöründe % 7,5, hizmetler sektöründe % 6,5 büyüme kaydedilmiþtir. Sanayi üretiminde 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 8 artýþ kaydedilmiþtir. Alt sektörler itibariyle, madencilik üretiminde % 8, imalat sanayi üretiminde % 7,9, enerji üretiminde % 8,9 artýþ olmuþtur. Ýmalat sanayi kapasite kullaným oraný 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre 2,4 puanlýk artýþla % 80,2 seviyesinde gerçekleþmiþtir. Ýmalat sanayi kapasite kullaným oraný bir önceki yýlýn ayný dönemine göre 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde 2,4 puanlýk artýþa % 80,2 ye yükselirken, özel sektör kapasite kullaným oraný 2,4 puanlýk artýþla % 79,3, kamu sektörü kapasite kullaným oraný 2,3 puanlýk artýþla % 85,6 olmuþtur. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 1

8 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde verilen yatýrým teþvik belgeleri tutarý bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 21,4 lük düþüþle 6.616,4 milyon YTL ye gerilemiþtir. Bunun 4.226,3 milyon YTL lik kýsmý imalat sektörüne, 1.588,8 milyon YTL lik kýsmý hizmetler sektörüne, 571,9 milyon YTL lik kýsmý enerji sektörüne, 149 milyon YTL lik kýsmý madencilik sektörüne, 80,4 milyon YTL lik kýsmý tarým sektörüne verilmiþtir yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde üretici fiyatlarýnda % 1,88, tüketici fiyatlarýnda % 2,36 artýþ gerçekleþmiþtir. Üretici fiyatlarý endeksi bir önceki aya göre Ocak ayýnda % 0,05 düþerken, Þubat ayýnda % 0,95 Mart ayýnda % 0,97 artýþ göstermiþtir. Tüketici fiyatlarý endeksinde bir önceki aya göre Ocak ayýnda % 1, Þubat ayýnda % 0,43, Mart ayýnda 0,92 artýþ olmuþtur yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre emisyon hacmi % 9,9, M1 para arzý % 12,8, M2 para arzý % 23,2 artýþ göstermiþtir. Ayný dönemde toplam mevduat % 16, banka kredileri % 36, altýn rezervleri % 13,6, brüt uluslararasý rezervler % 33,6 artmýþtýr. Merkez Bankasý döviz rezervleri de % 15,8 artarak milyon dolara yükselmiþtir yýlýnýn Ocak-Mart döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre Amerikan Dolarý nominal olarak % 5,9 deðer kazanýrken, reel olarak % 3,8 deðer kaybetmiþ, Euro nominal olarak % 15,4, reel olarak % 4,7 deðer kazanmýþtýr. Amerikan Dolarý nominal olarak 2007 yýlýnýn Ocak ayýnda % 0,5, Þubat ayýnda % 2,1 deðer kaybederken, Mart ayýnda % 0,9 deðer kazanmýþtýr. Reel olarak ise Ocak ayýnda % 0,4, Þubat ayýnda % 3, Mart ayýnda da % 0,1 deðer kaybetmiþtir. Nominal olarak Ocak ayýnda % 2,1, Þubat ayýnda % 1,5 deðer kaybeden Euro, Mart ayýnda % 2,3 deðer kazanmýþtýr. Reel olarak da Ocak ayýnda % 2,1, Þubat ayýnda % 2,5 deðer kaybederken, Mart ayýnda % 1,3 deðer kazanmýþtýr. 2 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

9 (Ocak-Mart 2007) 2007 yýlý Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçesi milyon YTL açýk vermiþtir yýlý Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçe gelirleri % 20,3 lük artýþla milyon YTL, merkezi yönetim bütçe giderleri % 25,6 lýk artýþla milyon YTL olurken, bütçe açýðý milyon YTL olarak gerçekleþmiþtir yýlý Ocak-Mart döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre dýþ ticaret açýðý % 7,5 artarak milyon dolar olmuþtur yýlýnýn Ocak-Mart döneminde ihracat 2006 yýlýna göre % 24,2 artarak milyon dolara, ithalat % 18 artarak milyon dolara yükselmiþtir. Dýþ ticaret hacmi % 20,4 artarak milyon dolar, dýþ ticaret açýðý da % 7,5 artarak milyon dolar olmuþtur. Ýhracatýn ithalatý karþýlama oraný % 63 den % 66,3 e yükselmiþtir. Cari iþlemler dengesi 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde milyon dolar açýk vermiþtir yýlýnýn Ocak-Mart döneminde milyon dolar olan cari iþlemler açýðý 2007 yýlýnýn ayný döneminde % 5,4 artarak milyon dolara yükselmiþtir Ýþçi gelirleri bir önceki yýlýn ayný dönemine göre deðiþmeyerek 228 milyon dolar olarak kalmýþtýr. Turizm gelirleri % 8 lik artýþla milyon dolara, turizm giderleri de % 18,3 lük artýþla 672 milyon dolara yükselmiþtir. Buna baðlý olarak net turizm gelirleri % 3,9 artarak milyon dolar olmuþtur. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 3

10 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR TABLO: 1 DÖNEMLER ÝTÝBARÝYLE TEMEL EKONOMÝK GÖSTERGELER (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Deðiþim Oranlarý) / I II III IV I 1. GSMH (1987 Fiyatlarýyla) 6,4 9,3 4,3 4,6 6,0 6,7 Tarým 7,6-0,4 0,5 9,7 2,9 1,1 Sanayi 4,5 11,1 7,2 6,5 7,4 7,5 Hizmetler 6,5 6,9 5,3 4,1 5,6 6,5 2. ÝMALAT SANAYÝ ÜRETÝM ENDEKSÝ 2,8 8,1 5,1 6,0 5,5 7,6 3. FÝYATLAR Üretici Fiyatlarý 4,86 8,37 12,61 11,40 9,34 10,14 Tarým 4,06 8,92 11,17 5,20 7,29 3,56 Madencilik 16,10 13,36 17,16 11,82 14,58 12,99 Ýmalat Sanayii 4,86 8,28 12,72 11,28 9,34 11,20 Enerji 3,94 4,25 10,92 37,19 13,35 18,94 Tüketici Fiyatlarý Türkiye 8,08 9,61 10,83 9,82 9,60 10,32 Ankara 10,74 10,85 12,79 11,54 11,49 11,09 Ýstanbul 7,97 10,13 11,71 10,72 10,15 11,02 4. PARASAL GÖSTERGELER Emisyon Hacmi 33,5 39,8 25,1 36,7 36,7 9,9 Para Arzý (M1) 91,8 114,0 84,9 72,8 72,8 12,8 Para Arzý (M2) 118,0 122,6 101,8 94,2 94,2 23,2 Banka Kredileri 58,7 64,1 49,5 41,0 41,0 36,0 5. DIÞ TÝCARET Ýhracat 7,9 17,5 18,5 20,9 16,4 24,2 Ýthalat 14,8 24,9 19,4 15,4 18,7 18,0 Ýþçi Gelirleri 26,0 64,9 25,1 15,9 30,6 0,0 Turizm Gelirleri 0,4-1,8-8,8-12,8-7,2 8,0 6. DÖVÝZ KURLARI Nominal Döviz Kurlarý YTL/Dolar 0,3 6,5 12,0 7,5 6,6 5,9 YTL/Euro -8,1 6,0 17,0 16,6 7,6 15,4 Reel Döviz Kurlarý YTL/Dolar -4,4-1,7-0,5-3,5-2,5-3,8 YTL/Euro -12,4-2,2 3,9 4,7-1,6 4,7 Kaynak: TOBB 4 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

11 (Ocak-Mart 2007) B. BÜYÜME VE ÜRETÝM a. Gayri Safi Milli Hasýla 2006 yýlýnda bir önceki yýla göre GSMH artýþ hýzý % 6 düzeyinde gerçekleþerek % 5'lik hedef aþýlmýþtýr. Tarým sektörü % 2,9, sanayi sektörü % 7,4, hizmetler sektörü % 5,6 büyümüþtür (Tablo 2) yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde % 6,4 olan GSMH artýþ hýzý, 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde 0,3 puan artarak % 6,7'ye yükselirken, tarým sektöründe %1,1, sanayi sektöründe % 7,5, hizmetler sektöründe % 6,5 büyüme kaydedilmiþtir yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde GSMH cari fiyatlarla % 20,6 büyüyerek milyon YTL olmuþtur. GSYÝH içinde tarým sektörünün payý % 3,9, sanayi sektörünün payý % 26,6 ve hizmetler sektörünün payý % 69,5 olmuþtur (Tablo 3). b. Üretim 2006 yýlýnda toplam imalat sanayi üretiminde bir önceki yýla göre % 5,5 artýþ olmuþtur (Tablo 4). Toplam imalat sanayi üretiminde 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre % 7,6 artýþ olurken, bir önceki döneme göre % 5,8 düþüþ olmuþtur yýlýnda imalat sanayi kapasite kullaným oraný bir önceki yýla göre 0,7 puan artarak % 81, özel sektör kapasite kullaným oraný 0,8 artarak % 79,6, kamu sektörü kapasite kullaným oraný 3,4 artarak % 89,4 düzeyinde gerçekleþmiþtir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 5

12 6 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 1. TARIM A. Çiftçilik ve Hayvancýlýk B. Ormancýlýk C. Balýkçýlýk 2. SANAYÝ A. Madencilik ve Taþocakçýlýðý B. Ýmalat Sanayi C. Elektrik, Gaz, Su 3. ÝNÞAAT 4. TÝCARET A. Toptan ve Perakende Ticaret B. Otel, Lokanta Hizmetleri 5. ULAÞTIRMA VE HABERLEÞME 6. MALÝ KURULUÞLAR 7. KONUT SAHÝPLÝÐÝ 8. SERBEST MESLEK VE HÝZMETLER 9. (-)ÝZAFÝ BANKA HÝZMETLERÝ 10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9) 11. DEVLET HÝZMETLERÝ 12. KAR AMACI OLMAYAN Ö. HÝZ. KUR. 13. TOPLAM ( ) 14. ÝTHALAT VERGÝSÝ 15. GSYÝH (Alýcý Fiyatlarýyla) (13+14) 16. DIÞ ALEM NET FAKTÖR GELÝR. A. Dýþ Alemden Gelen B. (-) Dýþ Aleme Giden 17. GSMH (Alýcý Fiyatlarýyla) (15+16) Kaynak: TÜÝK TABLO: 2 SABÝT FÝYATLARLA GAYRÝ SAFÝ MÝLLÝ HASILA (FAALÝYET KOLLARINA VE 1987 YILI ÜRETÝCÝ FÝYATLARINA GÖRE) (Bin YTL) Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Ýktisadi Faaliyet Kollarý I. Dönem (%) II. Dönem (%) III. Dönem (%) IV. Dönem (%) TOPLAM (%) I. Dönem (%) , , , , , , , , , , , , , , , ,8 92 7, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 89 1, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3 90 1, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,7 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR

13 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 7 Kaynak: TÜÝK TABLO: 3 CARÝ FÝYATLARLA GAYRÝ SAFÝ MÝLLÝ HASILA (FAALÝYET KOLLARINA VE ÜRETÝCÝ FÝYATLARINA GÖRE) (Bin YTL) Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Deðiþim Ýktisadi Faaliyet Kollarý I. Dönem (%) II. Dönem (%) III. Dönem (%) IV. Dönem (%) TOPLAM (%) I. Dönem (%) 1. TARIM , , , , ,3 A. Çiftçilik ve Hayvancýlýk , , , , ,7 B. Ormancýlýk , , , , ,1 C. Balýkçýlýk , , , , ,2 2. SANAYÝ , , , , ,1 A. Madencilik ve Taþocakçýlýðý , , , , ,9 B. Ýmalat Sanayi , , , , ,1 C. Elektrik, Gaz, Su , , , , ,3 3. ÝNÞAAT , , , , ,5 4. TÝCARET , , , , ,0 A. Toptan ve Perakende Ticaret , , , , ,0 B. Otel, Lokanta Hizmetleri , , , , ,7 5. ULAÞTIRMA VE HABERLEÞME , , , , ,9 6. MALÝ KURULUÞLAR , , , , ,8 7. KONUT SAHÝPLÝÐÝ , , , , ,8 8. SERBEST MESLEK VE HÝZMETLER , , , , ,1 9. (-) ÝZAFÝ BANKA HÝZMETLERÝ , , , , ,8 10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9) , , , , ,0 11. DEVLET HÝZMETLERÝ , , , , ,1 12. KAR AMACI OLMAYAN Ö. HÝZ. KUR , , , , ,4 13. TOPLAM ( ) , , , , ,9 14. ÝTHALAT VERGÝSÝ , , , , ,2 15. GSYÝH (Alýcý Fiyatlarýyla) (13+14) , , , , ,3 16. DIÞ ALEM NET FAKTÖR GELÝR A. Dýþ Alemden Gelen , , , , ,2 B. (-) Dýþ Aleme Giden , , , , ,3 17. GSMH (Alýcý Fiyatlarýyla) (15+16) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,6 (Ocak-Mart 2007)

14 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR TABLO: 4 ÝMALAT SANAYÝ ÜRETÝM ENDEKSÝ (1997=100) Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Bir Önceki Döneme Göre Üretim Endeksi Göre Deðiþim (%) Deðiþim (%) Dönemler I. Dönem 119,6 122,9 132,3 2,8 7,6-7,2-5,8 II. Dönem 132,3 143,0 8,1 16,4 III. Dönem 133,9 140,7 5,1-1,6 IV. Dönem 132,5 140,4 6,0-0,2 Yýllýk Ortalama 129,6 136,8 5,5 Kaynak: TÜÝK Not: TÜÝK tarafýndan açýklanan Aylýk Sanayi Üretim Anketinden hesaplanmýþtýr. Ýmalat sanayi kapasite kullaným oraný 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre 2,4 puanlýk artýþla % 80,2'ye, özel sektör kapasite kullaným oraný 2,4 puanlýk artýþla % 79,3'e, kamu sektörü kapasite kullaným oraný 2,3 puanlýk artýþla % 85,6'ya yükselmiþtir (Tablo 5). TABLO: 5 ÝMALAT SANAYÝ KAPASÝTE KULLANIM ORANLARI (Üretim Deðeri Aðýrlýklý) (%) Dönemler Toplam Devlet Özel Toplam Devlet Özel I. Dönem 77,8 83,3 76,9 80,2 85,6 79,3 II. Dönem 82,7 90,4 81,4 III. Dönem 81,3 93,0 79,4 IV. Dönem 82,3 90,7 80,8 Yýllýk Ortalama 81,0 89,4 79,6 Kaynak: TÜÝK Not: TÜÝK tarafýndan açýklanan Ýmalat Sanayi Aylýk Eðilim Anketi'nden hesaplanmýþtýr. 8 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

15 (%) Grafik: 1 ÝMALAT SANAYÝ ÜRETÝM ENDEKSÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Deðiþim) ,6 8, ,1 6, ,8 2 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði Dönemler (Ocak-Mart 2007)

16 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde 2006 yýlýnýn ayný dönemine göre seçilmiþ sanayi maddeleri içinde en yüksek üretim artýþý % 143,8 ile küp þeker, % 108,4 ile pik ve % 36,4 ile þarap üretiminde olurken, en yüksek oranlý üretim düþüþü % 47,3 ile kristal þeker, % 16,8 ile sentetik dokuma ve % 8,2 ile karo fayans üretiminde olmuþtur (Tablo 6-7). TABLO: 6 SEÇÝLMÝÞ SANAYÝ MADDELERÝNÝN ÜRETÝMÝ (Ton) Maddeler I II III IV Toplam I Taþkömürü Linyit (Bin Ton) Ham Petrol Doðalgaz (Bin m 3 ) Buðday Unu Kristal Þeker Küp Þeker Raký (45) (Bin Litre) Þarap (Bin Litre) Bira (Bin Litre) Filtreli Sigara Pamuk Ýpliði Sentetik Ýplik Pamuklu Dokuma (Bin Metre) Sentetik Dokuma (Bin Metre) Yazý Kaðýdý Karton Normal Benzin Kurþunsuz Benzin Motorin Fuel Oil L.P.G Polietilen PVC+PCC Kompound Binek Oto Dýþ Lastiði (Bin Adet) Karo Fayans (Bin m 2 ) Çimento Pik Teneke Rulo Sac Alümina Bakýr Teller Elektrik (Milyon KWS) Kaynak: TÜÝK 10 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

17 (Ocak-Mart 2007) TABLO: 7 SEÇÝLMÝÞ SANAYÝ MADDELERÝ ÜRETÝMÝNÝN DEÐÝÞÝM ORANLARI Yýllýk Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Maddeler /I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I Taþkömürü 0,7 6,2-20,0 5,8 18,6 5,8 1,8 7,5-1,2 9,6-9,1 Linyit 9,7 11,5 14,9 13,4 1,4 9,3-14,1-6,2 22,4 2,8-7,4 Ham Petrol -4,6-6,0-3,2-3,1-6,1-2,2-7,6 4,8 2,6-5,5-3,7 Doðalgaz -36,5 5,4-48,3-56,9-41,6-6,7-27,1-53,6-0,3 72,9 16,4 Buðday Unu -4,2 13,9-15,8-1,0-9,0 19,0-14,2 3,5 12,0-8,5 12,1 Kristal Þeker -6,4 41,5 - -3,7-11,1-47,3-88,7-94,3 1035,3 1105,8-93,3 Küp Þeker 6,3 344,8 48,7 185,9-36,5 143,8-69,3-11,3-31,3 240,2 17,6 Raký (45) -14,1 29,4 23,2-83,1-0,7 9,4-16,5 7,9-81,3 488,7-8,0 Þarap -3,5-41,7 10,5-5,6 20,3 36,4-41,1 131,8-13,2 1,4-33,1 Bira 1,4 4,0-6,5 1,7 12,8 0,3 33,6 36,1 9,5-43,4 18,9 Filtreli Sigara 23,2 27,8 17,8 16,2 33,7 15,2 18,4 19,3-3,4-2,1 2,1 Pamuk Ýpliði 13,7-20,5 95,2 12,3 9,9 8,9-2,2 15,3-10,3 8,7-3,1 Sentetik Ýplik -0,9-15,7 20,1-1,6-3,3 4,9-8,1 18,2-15,6 5,5-0,4 Pamuklu Dokuma 11,3-8,5 12,1 12,6 33,1 20,3 11,1 10,1 2,1 6,6 0,4 Sentetik Dokuma -14,3-16,5-16,9-10,6-12,5-16,8-3,4-1,1-7,1-1,4-8,2 Yazý Kaðýdý 1,9 1,5 6,6 1,3-1,7 13,1-17,3 22,4 6,5-8,7-4,9 Karton -0,2-16,6 40,5-24,4 5,9 13,0-6,6 39,6-38,6 32,3-0,3 Normal Benzin -1,1 75,2 4,6-26,4-15,5 0,9-24,4 12,8-21,2 25,7-9,8 Kurþunsuz Benzin 11,5 4,9 15,4 14,1 11,0 11,2-13,7 20,2 6,9 0,1-13,6 Motorin 0,9-19,0-0,2 6,4 14,4 17,8-24,1 47,4 7,1-4,5-21,9 Fuel Oil 6-3,1-12,8 4,0-10,7 8,1 18,2 3,1 15,9-24,1 19,0 12,7 L.P.G. 4,4 3,1 9,5 3,4 1,6 5,5-14,9 20,0 2,7-3,2-11,5 Polietilen 40,6 182,1 73,5-4,1 13,5 9,3 18,9 4,9-3,0-6,1 14,4 PVC+PCC Kompound 1,4 28,8 13,6 0,0-25,3 24,1-15,6 10,0-1,1-18,7 40,2 Binek Oto Dýþ Lastiði -0,3-3,6-5,1 12,2-3,8 3,7-3,1 4,4 6,9-11,1 4,4 Karo Fayans 3,4 11,4 11,9 6,5-14,4-8,2-12,1 23,3 0,0-21,0-5,7 Çimento 15,0 12,6 18,4 15,5 12,1 17,0-18,9 80,5-2,4-21,6-15,3 Pik -10,5-29,3-21,8 40,8-9,1 108,4-16,4 67,5-19,4-19,4 91,6 Teneke Rulo Sac -5,6-48,3-10,6 21,3 18,2 30,3-29,8 84,7 44,7-37,0-22,6 Alümina 24,5-8,3-25,0 194,4 78,1 6,5 72,0-20,6 24,1 5,1 2,9 Bakýr Teller 16,1 16,9 31,8 11,4 4,9 19,6 7,0 16,2-16,8 1,5 22,0 Elektrik 8,4 8,4 8,6 9,2 7,7 7,9 1,7-1,7 10,8-2,8 1,9 Kaynak: TÜÝK Bir Önceki Döneme Göre (%) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 11

18 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde seçilmiþ dayanýklý tüketim mallarýndan dikiþ makinesi ve müzik seti üretimi yapýlmazken, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre en yüksek oranlý üretim artýþý % 86,8 ile bulaþýk makinesi üretiminde, % 38 ile çamaþýr makinesi üretiminde ve % 31,5 ile de buzdolabý üretiminde olmuþtur. Üretimde en yüksek oranlý düþüþler % 32,6 ile televizyon, % 22,6 ile kamyon ve % 16,2 ile minibüs-midibüs üretiminde gerçekleþmiþtir (Tablo 8-9). Kaynak: TÜÝK Kaynak: TÜÝK TABLO: 9 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARI ÜRETÝMÝNÝN DEÐÝÞÝM ORANLARI Yýllýk TABLO: 8 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARININ ÜRETÝMÝ Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Bir Önceki Döneme Göre (Adet) Maddeler I II III IV Toplam I Traktör Dikiþ Makinesi Buzdolabý Bulaþýk Makinesi Çamaþýr Makinesi Elektrik Süpürgesi Fýrýn Televizyon Müzik Seti Otomobil Minibüs-Midibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Maddeler /I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I Traktör 11,4 21,6 14,2 9,7 0,8-9,7 12,0 0,2-7,6-2,8 0,3 Dikiþ Makinesi Buzdolabý 22,1-30,8 132,7 10,2 35,3 31,5-3,3 66,9-7,7-9,2-6,0 Bulaþýk Makinesi 52,2 6,3 124,9 29,2 74,2 86,8 2,3 29,8-12,6 50,2 9,7 Çamaþýr Makinesi 22,0 19,9 30,2 19,5 19,7 38,0-15,7 17,1 14,7 5,7-2,8 Elektrik Süpürgesi 23,2 30,7 14,2 7,6 42,0 10,5 11,2 14,2-17,8 36,0-13,4 Fýrýn 15,8 29,0 25,7 26,7-13,1-9,8 5,4-4,0 18,4-27,5 9,4 Televizyon -12,6 5,2-13,7-22,9-16,9-32,6-16,8-20,1-1,9 27,3-32,5 Müzik Seti Otomobil 19,0 15,4 19,9 11,9 28,2 13,4 7,5 29,6-21,8 17,7-4,8 Minibüs-Midibüs -21,3-20,2-26,2-24,7-13,4-16,2-24,3 4,4-0,1 9,6-26,7 Otobüs 13,1 14,6 26,5 12,9-0,6-0,3-2,4 22,8-25,2 10,9-2,0 Kamyonet 6,4 17,0-6,2 13,7 3,3 4,7-0,8-9,4 4,7 9,9 0,5 Kamyon -10,6-0,1 0,6-20,5-22,4-22,6-13,5 25,8-29,5 1,2-13, (%) 12 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

19 (Ocak-Mart 2007) 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde seçilmiþ dayanýklý tüketim mallarýndan dikiþ makinesi ve müzik seti satýþý olmazken, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre televizyon satýþlarýnda % 27,8, kamyon satýþlarýnda % 19,7, fýrýn satýþlarýnda % 11,2 düþüþ, diðerlerinin satýþlarýnda ise artýþ olmuþtur. En yüksek oranlý artýþlar % 277,9 ile video, % 64,5 ile bulaþýk makinesi ve % 28,3 ile çamaþýr makinesi satýþlarýnda gerçekleþmiþtir (Tablo 10-11). TABLO: 11 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARI SATIÞLARININ DEÐÝÞÝM ORANLARI Yýllýk Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Mallar /I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I Traktör 11,5 15,4 27,0-7,3 10,2 0,8 28,7 9,3-29,4 10,9 17,8 Dikiþ Makinesi Buzdolabý 16,0 7,5 23,0 11,7 20,6 25,0-11,6 56,9 1,4-14,3-8,4 Bulaþýk Makinesi 35,6-4,8 61,5 20,2 72,6 64,5 5,3 36,2-17,2 45,3 0,4 Çamaþýr Makinesi 23,3 29,6 26,6 21,7 18,3 28,3-18,7 12,7 20,2 7,3-11,8 Elektrik Süpürgesi 20,2 20,4 7,0 6,2 51,9 6,0 21,7 8,0-9,6 27,9-15,0 Fýrýn 15,2 23,3 26,9 24,1-10,2-11,2 0,3 5,8 19,0-28,9-0,8 Televizyon -12,7 6,1-8,4-28,6-15,9-27,8-24,3-9,2-11,8 38,7-35,0 Müzik Seti Video 744, ,8 277,9 12,4 279, ,3 Otomobil 17,7 17,4 19,9 15,7 17,2 14,5-4,8 33,5-22,2 18,6-7,0 Minibüs-Midibüs -25,0-31,2-28,7-23,7-17,2 3,9-41,8 26,6 3,8 8,3-27,0 Otobüs 6,1-6,3 13,4 10,3 6,2 25,2-19,1 35,5-11,7 9,7-4,7 Kamyonet 4,4 13,7-4,6 9,5 1,1 5,9-6,7-2,3 0,8 10,0-2,3 Kamyon -18,1-6,4-4,6-30,1-28,5-19,7-31,0 37,4-28,5 5,5-22,5 Kaynak: TÜÝK TABLO: 10 SEÇÝLMÝÞ DAYANIKLI TÜKETÝM MALLARININ SATIÞI Bir Önceki Döneme Göre (Adet) Mallar I II III IV Toplam I Traktör Dikiþ Makinesi Buzdolabý Bulaþýk Makinesi Çamaþýr Makinesi Elektrik Süpürgesi Fýrýn Televizyon Müzik Seti Video Otomobil Minibüs-Midibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Kaynak: TÜÝK Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 13

20 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR C. YATIRIMLAR 2007 yýlýnda milyon YTL'lik sabit sermaye yatýrýmý yapýlmasý programlanmýþtýr. Bu yatýrýmýn milyon YTL'lik kýsmýnýn kamu kesimi, milyon YTL'lik kýsmýnýn özel kesim tarafýndan gerçekleþtirilmesi öngörülmüþtür (Tablo 12). TABLO: 12 SEKTÖRLER ÝTÝBARÝYLE SABÝT SERMAYE YATIRIMLARI 2006 (1) 2007 (2) (Cari Fiyatlarla, Milyon YTL) Pay (%) Sektörler Toplam Kamu Özel Toplam Kamu Özel Toplam Kamu Özel Tarým ,6 7,8 3,7 Madencilik ,9 2,5 1,6 Ýmalat ,9 1,5 42,3 Enerji ,9 12,0 2,8 Ulaþtýrma ,9 27,0 16,4 Turizm ,7 0,5 7,2 Konut ,3 1,4 15,6 Eðitim ,6 12,3 1,0 Saðlýk ,6 6,5 5,3 Diðer Hizmetler ,7 28,5 4,1 TOPLAM ,0 100,0 100,0 (1) Gerçekleþme tahmini (2) Program Kaynak: DPT Programa göre 2007 yýlýnda toplam sabit sermaye yatýrýmlarý içinde ilk sýrayý milyon YTL ile imalat sektörü alýrken, onu milyon YTL ile ulaþtýrma, milyon YTL ile konut sektörü izleyecektir yýlýnda ,7 milyon YTL'lik yatýrým teþvik belgesine baðlanýrken bunun ,7 milyon YTL'lik kýsmý imalat sektörüne, 7.755,4 milyon YTL'lik kýsmý hizmetler sektörüne, 1.888,4 milyon YTL'lik kýsmý enerji sektörüne, 614,8 milyon YTL'lik kýsmý madencilik sektörüne ve 523,4 milyon YTL'lik kýsmý tarým sektörüne verilmiþtir yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde verilen yatýrým teþvik belgelerinin toplam deðeri bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 21,4 azalarak 6.616,4 milyon YTL ol- 14 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

21 (Ocak-Mart 2007) muþtur. Bunun 4.226,3 milyon YTL'lik kýsmý imalat sektörüne, 1.588,8 milyon YTL'lik kýsmý hizmetler sektörüne, 571,9 milyon YTL'lik kýsmý enerji sektörüne, 149 milyon YTL'lik kýsmý madencilik sektörüne, 80,4 milyon YTL'lik kýsmý tarým sektörüne verilmiþtir (Tablo 13). TABLO: 13 YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN SEKTÖREL DAÐILIMI (Bin YTL) Sektörler I II III IV Toplam I Tarým Madencilik Ýmalat Enerji Hizmetler TOPLAM Kaynak: HM 2006 yýlýnda 1.615'i imalat sektörüne, 1.194'ü hizmetler sektörüne, 132'si madencilik sektörüne, 94'ü tarým sektörüne ve 55'i enerji sektörüne olmak üzere toplam yatýrým teþvik belgesi verilmiþ ve kiþiye istihdam saðlanmasý amaçlanmýþtýr (Tablo 14). TABLO: 14 YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN SEKTÖREL DAÐILIMI Belge Sayýsý Ýstihdam (Kiþi) Sektörler I II III IV Toplam I I II III IV Toplam I Tarým Madencilik Ýmalât Enerji Hizmetler TOPLAM Kaynak: HM Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 15

22 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde 400'ü imalat sektörüne, 190'ý hizmetler sektörüne, 36'sý madencilik sektörüne, 22'si enerji sektörüne ve 12'si tarým sektörüne olmak üzere toplam 660 adet yatýrým teþvik belgesi verilmiþtir. Böylece 'i imalat, 8.605'i hizmetler, 2.813'ü de bunlarýn dýþýnda kalan sektörlerde olmak üzere toplam kiþiye istihdam saðlanmasý amaçlanmýþtýr yýlýnda verilen yatýrým teþvik belgelerinin 8.432,5 milyon YTL'si (% 37) Marmara Bölgesi'ne, milyon YTL'si (% 16,1) Akdeniz Bölgesi'ne, 3.370,9 milyon YTL'si (% 14,8) Ýç Anadolu Bölgesi'ne verilmiþtir (Tablo 15). TABLO: 15 YATIRIM TEÞVÝK BELGELERÝNÝN BÖLGESEL DAÐILIMI (Bin YTL) Bölgeler I II III IV Toplam I Marmara Bölgesi Ýç Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi Karadeniz Bölgesi Doðu Anadolu Bölgesi G. Doðu Anadolu Bölgesi Muhtelif Bölge (*) TOPLAM Kaynak: HM (*) Birden fazla ili kapsayan yatýrým 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde Marmara Bölgesi milyon YTL ile (% 41,9) en çok yatýrým teþviki alan bölge olurken, 1.228,2 milyon YTL ile (% 18,6) Akdeniz Bölgesi ikinci, 922,3 milyon YTL ile (% 13,9) Karadeniz Bölgesi üçüncü sýrada yer almýþtýr yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde yapý ruhsatý verilen yapýlarýn alaný bir önceki yýlýn ayný dönemine göre % 3,9 artýþ göstererek bin m²'ye yükselmiþtir. Bunun bin m²'sini iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlý binalarýn alaný oluþtururken, sanayi binalarý ve depolarýn alaný bin m², toptan ve perakende ticaret binalarýnýn alaný bin m² olmuþtur (Tablo 16). 16 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

23 TABLO: 16 YAPI RUHSATLARININ KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE DAÐILIMI Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 17 (Bin m²) Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Deðiþim (%) Kullaným Amaçlarý I II III IV Toplam I I II III IV Toplam I Bir Daireli Ýkamet Amaçlý Binalar ,4 3,1-18,1-18,6-13,8-2,0 Ýki ve Daha Fazla Daireli Ýkamet Amaçlý Binalar ,9 20,0 7,6-15,2 9,4-4,1 Otel vb. Binalar ,3-32,9-27,2-33,5-27,3 174,0 Ofis (iþyeri) Binalarý ,3 65,2 154,3 44,5 82,5 5,3 Toptan ve Perakende Ticaret Binalarý ,5 50,4 56,0-16,5 22,4 27,1 Sanayi Binalarý ve Depolar ,6-7,5 18,0-1,1-1,0-3,1 Diðerleri ,9 27,4 22,3 12,7 24,9 25,6 Toplam ,1 18,9 12,9-12,0 9,6 3,9 Kaynak: TÜÝK (Ocak-Mart 2007)

24 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR D. FÝYAT HAREKETLERÝ 2006 yýlýnda Üretici Fiyatlarý Endeksinde bir önceki yýl sonuna göre % 11,58, oniki aylýk ortalamalara göre % 9,34, Tüketici Fiyatlarý Endeksinde bir önceki yýl sonuna göre % 9,65, oniki aylýk ortalamalara göre % 9,60 artýþ olmuþtur. Üç aylýk endeks ortalamalarý alýnarak yapýlan hesaplamaya göre, 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre üretici fiyatlarý artýþ hýzý % 10,14 olmuþtur. Sektörler itibariyle en yüksek oranlý fiyat artýþý % 18,94 ile enerji sektöründe olurken, onu % 12,99 ile madencilik sektörü, % 11,20 ile imalat sanayi sektörü ve % 3,56 ile tarým sektörü fiyatlarýndaki artýþ takip etmiþtir (Tablo 17) yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde üç aylýk endeks ortalamalarý alýnarak yapýlan hesaplamaya göre, geçen yýlýn ayný dönemine göre tüketici fiyatlarýnda % 10,32 artýþ olmuþtur. Ayný dönemde tüketici fiyatlarý Ankara'da % 11,09, Ýstanbul'da % 11,02 oranýnda artmýþtýr (Tablo 18). TABLO: 18 TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (2003=100) Türkiye Ankara Ýstanbul Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Döneme Yýlýn Ayný Döneme Yýlýn Ayný Döneme Yýlýn Ayný Dönemine Dönemine Dönemine Göre Göre Göre Göre Göre Göre Yýllar Dönemler Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % 2006 I. Dönem 123,86 1,73 8,08 126,50 1,70 10,74 126,18 1,77 7,97 II. Dönem 127,56 2,99 9,61 131,22 3,73 10,85 130,73 3,61 10,13 III. Dönem 129,89 1,83 10,83 135,24 3,06 12,79 133,45 2,08 11,71 IV. Dönem 133,71 2,94 9,82 138,74 2,59 11,54 137,28 2,87 10, I. Dönem 136,64 2,19 10,32 140,53 1,29 11,09 140,09 2,05 11,02 Kaynak: TÜÝK 18 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

25 TABLO: 17 ÜRETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (2003=100) GENEL TARIM MADENCÝLÝK ÝMALAT SANAYÝ ENERJÝ Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Bir Önceki Yýlýn Ayný Bir Önceki Yýlýn Ayný Bir Önceki Yýlýn Ayný Bir Önceki Yýlýn Ayný Döneme Dönemine Döneme Dönemine Döneme Dönemine Döneme Dönemine Genel Göre Göre Göre Göre Göre Göre Göre Göre Bir Önceki Döneme Göre Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yýllar Dönemler Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % Endeks Deðiþim % Deðiþim % 2006 I. Dönem 125,02 1,87 4,86 132,76 4,05 4,06 132,62 1,90 16,10 123,97 0,18 4,86 107,31 18,6 3,94 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 19 II. Dönem 131,88 5,49 8,37 138,07 4,00 8,92 139,15 4,92 13,36 131,71 6,24 8,28 108,25 III. Dönem 136,97 3,86 12,61 135,40-1,93 11,17 151,29 8,72 17,16 138,87 5,44 12,72 110,31 IV. Dönem 136,71-0,19 11,40 134,23-0,86 5,20 145,54-3,80 11,82 137,71-0,84 11,28 124, I. Dönem 137,70 0,72 10,14 137,48 2,42 3,56 149,85 2,96 12,99 137,85 0,10 11,20 127,63 Kaynak: TÜÝK 0,88 4,25 1,90 10,92 12,56 37,19 2,79 18,94 (Ocak-Mart 2007)

26 20 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) ,14 Grafik: 2 ÜRETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 12,61 11,40 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 8 8,37 6 4, Dönemler

27 (%) 14 Grafik: 3 ÜRETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (ÝMALAT SANAYÝ) (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 12, ,20 11, ,28 6 4,86 4 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði Dönemler (Ocak-Mart 2007)

28 22 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) ,32 Grafik: 4 TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 10,83 9,61 9,82 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR 8 8, Dönemler

29 (Ocak-Mart 2007) Ana harcama gruplarý itibariyle 2007 yýlýnýn birinci üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre en yüksek oranlý fiyat artýþý % 13,73 ile gýda-alkolsüz içecekler harcamalarýnda görülürken, onu % 13,32 ile konut, % 13,24 ile lokanta-otel harcamalarýndaki artýþ izlemiþtir (Tablo 19-20). TABLO: 19 ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ (2003=100) Endeks Harcama Gruplarý Genel Gýda, alkolsüz içecekler Alkollü içecekler, tütün Giyim, ayakkabý Konut Ev eþyasý Saðlýk Ulaþtýrma Haberleþme Eðlence ve kültür Eðitim Lokanta, oteller Çeþitli mal ve hizmetler 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 123,86 127,56 129,89 133,71 136,64 120,02 122,22 122,14 127,41 136,50 163,28 163,48 163,59 163,80 170,61 102,28 114,31 106,31 118,50 103,94 128,96 131,65 137,65 142,47 146,14 115,60 116,24 123,00 125,22 126,62 113,11 116,02 118,15 120,53 121,89 129,48 134,51 141,70 140,07 141,43 107,48 107,44 108,08 107,45 108,89 116,17 120,73 126,43 128,20 127,62 140,78 142,26 147,98 151,58 151,59 144,25 149,81 154,55 159,72 163,35 128,92 137,47 141,19 140,61 143,35 Kaynak: TÜÝK Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 23

30 24 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði Harcama Gruplarý TABLO: 20 ANA HARCAMA GRUPLARINA GÖRE TÜKETÝCÝ FÝYATLARI ENDEKSÝ DEÐÝÞÝM ORANLARI (%) Bir Önceki Yýl Ayný Döneme Göre Bir Önceki Döneme Göre 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I 2006/I 2006/II 2006/III 2006/IV 2007/I ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Genel 8,08 9,61 10,83 9,83 10,32 1,73 2,99 1,83 2,94 2,19 Gýda, alkolsüz içecekler 6,56 9,77 11,77 10,73 13,73 4,31 1,83-0,07 4,31 7,14 Alkollü içecekler, tütün 32,10 31,17 15,65 8,44 4,49 8,10 0,12 0,07 0,13 4,16 Giyim, ayakkabý -2,15-0,56-0,29 2,47 1,63-11,56 11,76-7,00 11,47-12,29 Konut 10,86 11,75 14,13 13,74 13,32 2,95 2,09 4,56 3,50 2,57 Ev eþyasý 3,28 2,29 8,36 8,43 9,54 0,10 0,55 5,82 1,80 1,12 Saðlýk 0,21 1,52 5,70 7,96 7,76 1,32 2,57 1,84 2,01 1,13 Ulaþtýrma 9,12 9,95 12,42 9,55 9,23 1,27 3,88 5,35-1,15 0,97 Haberleþme 3,15 2,75 3,27 1,25 1,31 1,27-0,04 0,60-0,58 1,34 Eðlence ve kültür 3,01 4,48 4,17 8,15 9,86-2,00 3,93 4,72 1,40-0,45 Eðitim 7,92 7,95 7,42 7,79 7,68 0,11 1,05 4,02 2,43 0,01 Lokanta, oteller 13,89 13,82 14,23 13,77 13,24 2,76 3,85 3,16 3,34 2,28 Çeþitli mal ve hizmetler 13,05 18,30 20,15 14,25 11,19 4,75 6,63 2,71-0,41 1,95 Kaynak: TÜÝK

31 (Ocak-Mart 2007) E. PARA - KREDÝ - MEVDUAT 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre emisyon hacmi % 9,9'luk artýþla ,9 milyon YTL'ye, M1 para arzý % 12,8'lik artýþla ,5 milyon YTL'ye, M2 para arzý % 23,2'lik artýþla ,3 milyon YTL'ye yükselmiþtir (Tablo 21-22). TABLO: 21 PARA ARZLARI Emisyon Hacmi Para Arzý (M1) Para Arzý (M2) (Bin YTL) Yýl Sonuna Göre Aylýk Deðiþim Yýl Sonuna Göre Aylýk Deðiþim Yýl Sonuna Göre Yýllar Aylar Deðer Deðiþim (%) Deðer % Deðiþim (%) Deðer % Deðiþim (%) 2006 Ocak , ,5-6, ,3-0,3 Þubat , ,5-2, ,1 1,9 Mart , ,5-5, ,9 4,8 Nisan , ,5-2, ,1 6,0 Mayýs , ,9 8, ,1 15,7 Haziran , ,5 14, ,4 17,3 Temmuz , ,1 7, ,9 14,0 Aðustos , ,8 9, ,6 15,8 Eylül , ,9 10, ,6 17,6 Ekim , ,0 10, ,3 19,2 Kasým , ,0 6, ,4 22,1 Aralýk , ,0 16, ,4 25, Ocak , ,5-10, ,1 1,1 Þubat , ,3-11, ,9 0,3 Mart , ,3-8, ,1 3,3 Kaynak: TCMB TABLO: 22 PARA ARZLARI (Bin YTL) Emisyon Hacmi Para Arzý (M1) Para Arzý (M2) Bir Önceki Geçen Yýlýn Bir Önceki Geçen Yýlýn Bir Önceki Geçen Yýlýn Döneme Göre Ayný Dönemine Döneme Göre Ayný Dönemine Döneme Göre Ayný Dönemine Yýllar Dönemler Deðer Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) Deðer Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) Deðer Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) 2006 I. Dönem ,0 33, ,8 91, ,9 118,0 II. Dönem ,2 39, ,1 114, ,9 122,6 III. Dönem ,0 25, ,6 84, ,3 101,8 IV. Dönem ,2 36, ,9 72, ,3 94, I. Dönem ,2 9, ,7 12, ,3 23,2 Kaynak: TCMB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 25

32 26 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) ,5 Grafik: 5 EMÝSYON HACMÝ (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 39,8 36,7 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR , , Dönemler

33 (%) Grafik: 6 PARA ARZI (M1) (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) ,0 91,8 84,9 72,8 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði , Dönemler (Ocak-Mart 2007)

34 28 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði (%) ,0 122,6 Grafik: 7 PARA ARZI (M2) (Bir Önceki Yýlýn Ayný Dönemine Göre Yüzde Deðiþim) 101,8 94,2 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR , Dönemler

35 (Ocak-Mart 2007) 2006 yýlýnýn ilk üç aylýk dönemi sonunda ,1 milyon YTL olan toplam mevduat, 2007 yýlýnýn ayný döneminde % 16'lýk artýþla ,7 milyon YTL'ye yükselmiþtir. Ayný dönemde banka kredileri geçen yýlýn ayný dönemine göre % 36'lýk artýþla ,5 milyon YTL'den ,4 milyon YTL'ye yükselmiþtir (Tablo 23-24). TABLO: 23 MEVDUAT VE BANKA KREDÝLERÝ Aylýk Deðiþim Aylýk Deðiþim Yýllar Aylar Deðer (%) Deðer (%) 2006 Ocak , ,9 Þubat , ,5 Mart , ,4 Nisan , ,4 Mayýs , ,3 Haziran , ,5 Temmuz , ,3 Aðustos , ,7 Eylül , ,5 Ekim , ,5 Kasým , ,7 Aralýk , , Ocak , ,8 Þubat , ,3 Mart , ,8 Kaynak: TCMB (1): Yurtiçi yerleþiklere ait toplam YTL mevduat. (2): Mevduat bankalarý yurtiçi kredileri. Mevduat (1) Banka Kredileri (2) (Bin YTL) TABLO: 24 MEVDUAT VE BANKA KREDÝLERÝ (Bin YTL) Bir Önceki Döneme Geçen Yýlýn Ayný Dönemine Bir Önceki Döneme Geçen Yýlýn Ayný Dönemine Yýllar Dönemler Deðer Göre Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) Deðer Göre Deðiþim (%) Göre Deðiþim (%) 2006 I. Dönem ,7 43, ,0 58,7 II. Dönem ,5 42, ,1 64,1 III. Dönem ,8 27, ,0 49,5 IV. Dönem ,3 17, ,3 41, I. Dönem ,4 16, ,2 36,0 Kaynak: TCMB (1): Yurtiçi yerleþiklere ait toplam YTL mevduat. (2): Mevduat bankalarý yurtiçi kredileri. Mevduat (1) Banka Kredileri (2) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 29

36 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Brüt uluslararasý rezervler 2007 yýlýnýn ilk üç aylýk dönemi sonunda geçen yýlýn ayný dönemine göre % 33,6'lýk artýþla milyon dolara yükselmiþtir. Bu dönemde bankalar+katýlým bankalarý döviz rezervleri % 83,3'lük artýþla milyon dolara, Merkez Bankasý döviz rezervleri % 15,8'lik artýþla milyon dolara ve altýn rezervleri % 13,6'lýk artýþla milyon dolara yükselmiþtir (Tablo 25). TABLO: 25 ULUSLARARASI REZERVLER 2007 I II III IV I Altýn Bir Önceki Döneme 13,6 4,1-1,1 5,8 4,2 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 33,1 42,0 26,9 23,9 13,6 Dönemine Göre Deðiþim (%) Merkez Bankasý Bir Önceki Döneme 15,4-2,7 3,2 4,0 10,9 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 53,4 44,6 40,1 20,4 15,8 Dönemine Göre Deðiþim (%) Bankalar + Katýlým Bankalarý Bir Önceki Döneme -3,9 11,8 16,2 34,4 5,0 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 18,8 21,8 11,9 67,7 83,3 Dönemine Göre Deðiþim (%) Toplam Brüt Rezerv Bir Önceki Döneme 9,5 1,3 6,8 13,7 8,6 Göre Deðiþim (%) Geçen Yýlýn Ayný 41,9 37,0 29,4 34,8 33,6 Dönemine Göre Deðiþim (%) Kaynak: TCMB 2006 (Milyon $) F. KAMU MALÝYESÝ 2007 yýlý Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçe gelirleri geçen yýlýn ayný dönemine göre % 20,3'lük artýþla milyon YTL, merkezi yönetim bütçe giderleri % 25,6'lýk artýþla milyon YTL olurken, bütçe milyon YTL açýk vermiþtir (Tablo 26). 30 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

37 (Ocak-Mart 2007) TABLO: 26 MERKEZÝ YÖNETÝM BÜTÇE DENGESÝ (Mart sonu, Milyon YTL) Deðiþim (%) Bütçe Giderleri ,6 Faiz Hariç Giderler ,2 Faiz Harcamalarý ,5 Bütçe Gelirleri ,3 Bütçe Dengesi ,4 Faiz Dýþý Fazla ,5 Kaynak: MB a. Harcamalar 2007 yýlýnýn Mart ayý sonunda merkezi yönetim bütçe harcamalarý % 25,6'lýk artýþla milyon YTL olmuþtur. Bunun milyon YTL'lik (% 32,3) kýsmýný faiz harcamalarý, milyon YTL'lik (% 67,7) kýsmýný da faiz dýþý harcamalar oluþturmuþtur (Tablo 27). TABLO: 27 MERKEZÝ YÖNETÝM BÜTÇE HARCAMALARI (Mart sonu, Milyon YTL) Pay (%) Deðiþim (%) Giderler ,6 100,0 100,0 Faiz Hariç Giderler ,2 71,3 67,7 Personel Giderleri ,2 22,7 22,6 Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi ,8 3,1 2,8 Mal ve Hizmet Alýmlarý ,1 6,7 7,0 Cari Transferler ,1 33,4 30,0 Sermaye Giderleri ,9 2,5 2,5 Sermaye Transferleri ,9 0,8 0,9 Borç Verme ,4 2,1 1,7 Yedek Ödenekler 0 0-0,0 0,0 Faiz Giderleri ,5 28,7 32,3 Kaynak: MB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 31

38 ÜÇ AYLIK EKONOMÝK RAPOR Merkezi yönetim bütçe harcamalarý içinde personel giderlerinin payý % 22,6, cari transferlerin payý % 30, faiz giderlerinin payý % 32,3 olmuþtur. b. Gelirler 2007 yýlýnýn Mart ayý sonunda geçen yýlýn ayný dönemine göre merkezi yönetim bütçe gelirleri % 20,3'lük artýþla milyon YTL olmuþtur. Merkezi yönetim bütçe gelirleri içinde vergi gelirlerinin payý % 73,6, teþebbüs ve mülkiyet gelirlerinin payý % 4,3, alýnan baðýþ ve yardýmlar ile özel gelirlerin payý % 0,5, faizler, paylar ve cezalarýn payý % 8,8, sermaye gelirlerinin payý % 12,8 olarak gerçekleþmiþtir (Tablo 28). TABLO: 28 MERKEZÝ YÖNETÝM BÜTÇE GELÝRLERÝ (Mart sonu, Milyon YTL) Pay (%) Deðiþim (%) Gelirler ,3 100,0 100,0 Vergi Gelirleri ,6 81,6 73,6 Teþebbüs ve Mülkiyet Gelirleri ,1 5,2 4,3 Alýnan Baðýþ ve Yardýmlar ile Özel Gelirler ,0 0,6 0,5 Faizler, Paylar ve Cezalar ,4 12,4 8,8 Sermaye Gelirleri ,1 0,3 12,8 Kaynak: MB c. Bütçe Açýðý Merkezi yönetim bütçesi 2007 yýlýnýn Mart ayý sonunda milyon YTL açýk verirken, bütçe nakit açýðý da milyon YTL olmuþtur (Tablo 29). 32 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði

39 (Ocak-Mart 2007) TABLO: 29 MERKEZÝ YÖNETÝM NAKÝT DENGESÝ (Milyon YTL) Yýl Sonu Mart Sonu Bütçe Dengesi Borçlar Bütçe Emanetleri Emanetler Ödenecek Vergi ve Fonlar Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Fonlar ve Kamu Ýdareleri Paylarý Ödenecek Çekler Diðer Alacaklar Nakit Dengesi Kaynak: MB G. DIÞ EKONOMÝK ÝLÝÞKÝLER 2006 yýlýnda ihracat 2005 yýlýna göre % 16,4 artarak milyon dolara, ithalat % 18,7 artarak milyon dolara yükselmiþtir. Dýþ ticaret hacmi % 17,8 artarak milyon dolar, dýþ ticaret açýðý da % 22,5 artarak milyon dolar olmuþtur. Ýhracatýn ithalatý karþýlama oraný % 62,9'dan % 61,7'ye gerilemiþtir yýlýnýn Ocak-Mart döneminde ihracat 2006 yýlýnýn ayný dönemine göre % 24,2 artarak milyon dolara, ithalat % 18 artarak milyon dolara yükselmiþtir. Ayný dönemde dýþ ticaret hacmi % 20,4 artarak milyon dolar, dýþ ticaret açýðý da % 7,5 artarak milyon dolar olmuþtur. Ýhracatýn ithalatý karþýlama oraný % 63'den % 66,3'e yükselmiþtir (Tablo 30). a. Ýhracat Ýhracat 2007 yýlýnýn Ocak-Mart döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre % 24,2'lik artýþla ,4 milyon dolardan ,1 milyon dolara yükselmiþtir (Tablo 31). Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði 33