İklim Değişikliği Müzakereleri Kılavuzu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İklim Değişikliği Müzakereleri Kılavuzu"

Transkript

1 İklim Değişikliği Müzakereleri Kılavuzu 1

2 MÜZAKERECİLER İÇİN ÖNERİLER 1. İklim değişikliği ile ilgili temel kavramları bildiğinizden emin olun. 2. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli nin (IPCC) ve diğer kurumların raporlarını okuyarak iklim değişikliğinin bilimsel kanıtları hakkında en azından genel bilgiye sahibi olun. 3. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) ve Kyoto Protokolü (KP) dokümanlarını daima yanınızda bulundurun. 4. Müzakerelerin hem resmi hem de gayriresmi usûllerini öğrenin. 5. Kendi ülkenizin çıkarları dışında, diğer tarafların çıkarlarını da anlamaya çalışın. 6. Delegasyon üyelerine açıkça belirtilmiş rol ve sorumlulukların verildiğinden emin olun. 7. Müzakere dokümanlarındaki ve diğer önemli dokümanlardaki önemli yerlerin altını çizin ve sizin için önemli olan kısımları işaretlemek için ayrıcılar kullanın. 8. Aradığınızda dokümanları daha kolay bulabilmeniz için, Taraflar Konferansı (COP), Uygulama Yardımcı Organı (SBI) ve Geçici Çalışma Grubu (AWG) gibi farklı süreçler ile ilgili dokümanları farklı klasörlere koyun. Müzakereler sırasında COP kararlarını yanınızda bulundurmaya çalışın. Bunlar BMİDÇS Sekretaryası ndan CD olarak da edinilebilinir. 9. Katılamadığınız toplantılardaki müzakereleri Earth Negotiations Bulletin (ENB) veya diğer bültenlerden okuyarak takip etmeye çalışın. Kişisel iletişim de müzakereleri takip etmek açısından çok önemli bir araçtır. 10. Kafanızda herhangi bir soru veya belirsizlik olması durumunda, bunları iyi ilişkileriniz bulunan sivil toplum kuruluşlarına (STK) her zaman danışabilirsiniz. 11. Uzun vadede bir müzakere koalisyonu veya grubu oluşturmaya veya bir gruba katılmaya ve farklı grupların sözcüleri ile görüşmeye çalışın. 12. Kişisel iletişim yoluyla diğer tarafların çıkarları hakkında daha fazla şey öğrenmeye ve pozisyonlarının arkasındaki temel itici güçleri anlamaya çalışın. 13. Bir dokümanı okurken örtük anlamları ortaya çıkarmaya çalışın. Bu konuda her zaman bir hukukçuya danışabilirsiniz. 14. Resmi oturumlar öncesinde, oturum programını ve önceki oturumların sonuçlarını gözden geçirmek ve sorumlulukları dağıtmak için delegasyon toplantıları yapın. 15. Resmi oturumlar başlamadan önce, grup toplantıları yaparak kilit müzakere ortakları ile görüş alışverişinde bulunun. 16. Toplantı yerine varmadan önce müzakere gruplarıyla (Türkiye örneğinde AB ile) toplantılar ayarlayın. 17. Resmi oturumların ilk gününde, lojistik hususları, iletişim bilgilerini, genel yaklaşımı ve rolleri gözden geçirmek için bir delegasyon toplantısı yapın. 18. Müzakereler boyunca, benzer düşüncedeki gruplara veya bölgesel gruplara ilave olarak, büro irtibat sorumluları ve Sekretarya da dâhil olmak üzere kilit müzakere ortakları ile düzenli olarak irtibat halinde olun. 19. Müzakereler boyunca, ülkenizin önceliklerini takip edin ve üst düzeyde karar verilecek hususları tespit edin. 20. Delegasyon içerisinde düzenli bilgi akışını sağlayın. 21. Müzakereler boyunca başkentiniz ile temas ve istişare halinde olun ve düzenli bilgi akışını sağlayın. 22. Delegasyon raporları hazırlayın ve müzakere ortaklarından önemli müzakere dokümanlarını ve ilgili materyalleri temin edin. 23. Müzakereler boyunca, herhangi bir müdahalenin gerekip gerekmediğini değerlendirin ve taslak toplantı raporlarına dâhil edilebilecek girdi/katkıları düşünün. 24. Zor durumlarda dâhi yapıcı bir şekilde katılımda bulunun. 25. Müzakereler süresince her zaman desteğe ihtiyaç duyabilirsiniz. Dolayısıyla, gelecekte desteklerine ihtiyaç duyabileceğinizi düşünerek, farklı çıkarlara sahip ülkeleri destekleme fırsatlarını değerlendirin. 26. Kişisel iletişim ve iyi ilişkiler çok önemlidir; dolayısıyla diğer katılımcılara nazik ve dürüst davranın. 27. Bir oturum sırasında görüşülen metinle ilgili herhangi bir endişenizin olması durumunda, söz konusu metnin köşeli parantez içine alınmasını talep edin; ancak, bu müzakerelerde zaman kaybına yol açabileceğinden, bu aracı gerçekten ihtiyaç duyduğunuzda kullanın. 28. Söylenenleri olduğu kadar söylenmeyenleri de dikkatli bir şekilde takip edin. 29. İlerleme kaydedebilmek için çoğu zaman daha fazla bilgi ve daha derin anlayış gerekir; iletişim, gayriresmi gruplar ve çalıştaylar müzakereler hakkında daha derin bir anlayışa sahip olmanıza yardımcı olabilir. 2

3 30. Müdahalelerinizin daha fazla destek görebilmesi için amaç odaklı ve kısa olması gerekir. Gelişigüzel müdahalelerde bulunmayın. 31. Usûl kurallarına göre, karar almak için uzlaşma gereklidir; tek bir Tarafın itirazı bile süreci bloke etmek için yeterli olabilir. Fakat bu aracı son çare olarak kullanın ve suiistimal etmeyin. 32. Diğer Tarafların müdahale ve açıklama ları daha fazla zaman kazanmak amacıyla mı, başka nedenlerle mi kullandıklarını anlamak için, bunların arkasındaki asıl gerekçeleri saptamaya çalışın. 33. Müzakereler süresince kilit müzakere ortakları ile düzenli olarak görüş alışverişinde bulunun. 34. Gerektiğinde STK grupları ve kendi ülkenizin akredite kuruluşları ile istişarelerde bulunun. 35. Bir karar veya sonuç kabul edileceği durumlarda, nihai hukuki inceleme, formaliteler ve iletişimle ilgili ihtiyaçları gözden geçirin. 36. Yemek, yerel para ve alternatif ulaşım gibi pratik ihtiyaçlar konusunda hazırlıklı olun. Kaynaklar: REC Türkiye, 2006; UNEP, 2007a; UNEP, 2007b. 1. İLKELİ MÜZAKERE TEORİSİ Bu Bölüm İklim Diplomatı 2012 Sonrası İklim Değişikliği Müzakere Simülasyonu ndan (Climate Diplomat Post-2012 Climate Change Negotiation Simulation) uyarlanmıştır. Çıkar-tabanlı bir müzakere yaklaşımı olan ilkeli müzakere teorisi, beş temel ilkeyi savunmaktadır: (1) Kişileri sorundan ayırmak: Kişisel sorunların ve konuların temel müzakere konularından ayrı tutulması anlamına gelir. Kızgınlık ve güvensizlik gibi duygular anlaşmaya varılmasını güçleştirir. İlişki sorunlarının müzakerelerden ayrı tutulması ve bunların ayrı ayrı ele alınması, ilkeli müzakere teorisinin birinci ilkesidir. (2) Pozisyonlar üzerinde değil çıkarlar üzerinde odaklanmak: Taraflar çoğu zaman diğer tarafların çıkarlarını dikkate almayan katı pozisyonlar alır. Tarafların pozisyonları genellikle diğerlerinin meşru çıkarlarını göz ardı eder ve kendi çıkarlarını korumak veya rakiplerinin pozisyonlarına karşı çıkmak üzere tasarlanır. Pozisyonlara odaklanmak yerine, bunların altında yatan hususların saptanması ve tartışılmasından sonra, tüm tarafların çıkarlarını karşılayan bir çözümün müzakere edilmesi, anlaşmaya varılmasını çok daha kolaylaştıracaktır. Taraflar, çıkarlarını açık bir şekilde tartıştıklarında, çoğunlukla çıkarlarının birbirini dışlamadığını fark ederler. Özetle, pozisyonlar yerine çıkarlar üzerine odaklanma, bir pozisyonun müzakeresinden ziyade bir tarafın temel sorunlarını ve endişelerini müzakere etme anlamına gelir ve bu da sonuçta daha iyi seçeneklerin ve sonuçların geliştirilmesini sağlayabilir. (3) Karşılıklı kazanç için seçenekler yaratmak: Taraflar pozisyonlar yerine çıkarlar üzerine odaklanarak, tek bir kazanan yerine iki kazananın olduğu karşılıklı kazanca dayalı seçenekler yaratabilirler. Sorunlara yeni ve yaratıcı çözümler bulunmasına yönelik ortak bir arayış, anlaşmaya varılmasını kolaylaştıracaktır. (4) Nesnel kriterler üzerinde ısrarcı olmak: Karar verme için nesnel kriterler üzerinde ısrarcı olmak, müzakerelerin dördüncü ilkesidir. Örneklemek gerekirse, bir arabanın fiyatı üzerinde müzakere edilirken, benzer arabaların en son satış fiyatları nesnel bir kriter olarak referans alınabilir. Nesnel kriterlerin mevcut olduğu durumlarda, bunların müzakerelerde kullanımı çatışmaları azaltabilir, müzakereleri basitleştirebilir ve daha adil bir sonucun yolunu açabilir. (5) Müzakere Edilen Anlaşmaya En İyi Alternatifiniz den (BATNA) daha düşük bir sonucu kabul etmeyin: Bu ilke, tarafların diğer taraf ile anlaşma ihtiyacı olmadan, en iyi seçenek olarak düşünülen en alt çizgilerini bilmelerini gerektirir. Alternatiflerin farkında olmak ve bunları BATNA ile karşılaştırmak, müzakerecilerin herhangi bir anlaşmaya varmamaktan daha kötü olan bir anlaşmayı kabul etmelerini veya tek başlarına ulaşabilecekleri sonuçtan daha iyisini içeren bir anlaşmayı reddetmelerini engeller. Müzakereciler, müzakere edilen anlaşmaya en iyi alternatif lerinden daha düşük sonucu kabul etmemelidir. 3

4 Taraflardan biri bu ilkelere sadık kalır, fakat diğer taraf başkalarının çıkarlarını tanımayı reddederek, kendi katı pozisyonunu korumaya devam ederse ne yapmalı? Birinci adım, tartışmaları çıkarlara ve seçeneklere doğru yönlendirmeye çalışmak konusunda ısrarcı olmak ve diğer tarafa sorun ve çıkarların tartışılmasından kaybedecekleri bir şey olmadığını hatırlatmak olabilir. Eğer bundan sonuç alınamazsa, Müzakere Edilen Anlaşmaya En İyi Alternatifiniz kritik bir önem kazanır. Bazen, özellikle de taraflardan biri müzakerelerde öteki tarafların çıkarlarını dikkate almayı reddettiğinde, hiç anlaşmaya varılmaması en iyi sonuç olabilir. 2. ÇOK TARAFLI ÇEVRE ANLAŞMALARI: ANTLAŞMA YAPMA ESASLARI VE SÜREÇLERİ Bu bölüm Çok Taraflı Çevre Anlaşması: Müzakerecinin El Kitabı ndan (The Multilateral Environmental Agreement: Negotiator s Handbook; UNEP, 2007a) alınmış ve uyarlanmıştır Antlaşma Yapma Süreci Bu bölümde Çok Taraflı Çevre Anlaşmaları (MEAs) ve antlaşma yapma süreci hakkında temel bilgiler verilmiştir Çok taraflı çevre anlaşmalarının (MEAs) türleri Çok taraflı çevre anlaşmaları ikiden fazla devlet arasında çevre ile ilgili olarak yapılan, hukuksal olarak bağlayıcı anlaşmalardır. Çok taraflı çevre anlaşmaları anlaşma, sözleşme, akit, protokol ve antlaşma gibi çeşitli adlar alabilmekle birlikte, en yaygın olarak kullanılan ifade sözleşmedir. Aralarında farklılıklar bulunmakla birlikte, antlaşma ve sözleşme devletler arasındaki hukuksal olarak bağlayıcı anlaşmalar için kullanılan genel terimlerdir. Çok taraflı çevre anlaşmaları coğrafi kapsam açısından tüm devletlerin taraf olabileceği şekilde küresel veya belli bir bölgeyi ilgilendirecek şekilde bölgesel olabilir. Örneğin, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) tüm devletlerin katılımına açık küresel bir anlaşma iken, Uzun Menzilli Sınırlar Ötesi Hava Kirliliği Sözleşmesi (CLRTAP) bölgesel bir sözleşmedir. Protokol ise, mevcut bir sözleşmeyi müteakiben, sözleşmeye ilave yapmak veya mevcut sözleşmeyi değişiklik etmek üzere geliştirilen, yalnızca söz konusu sözleşmeye taraf olan devletler için hukuksal olarak bağlayıcılığı bulunan ayrı bir anlaşmadır. Değişiklik mevcut bir anlaşmaya ilavelerde bulunur veya anlaşmada değişiklik yapar; ancak değişiklik ayrı bir anlaşma değildir. Bazı anlaşmaların kabulü, daha sonraki tamamlayıcı anlaşmaların kabulü için karar verme ve teşkilat çerçevesi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Genellikle çerçeve sözleşme olarak anılan bu anlaşmalar, çoğunlukla bilgi derlemeyle ilgili hükümler gibi genel kurumsal nitelikte yükümlülükler içerir (örneğin, BMİDÇS, Madde 4). Bu yükümlülükler genellikle aynı konuda daha sonraki protokollerde yer alacak çok daha spesifik yükümlülüklerin (hedefler, takvimler, mekanizmalar gibi) kabulüne yönelik bir ilk adım olarak görülmektedir (örneğin, BMİDÇS ne ek Kyoto Protokolü, Madde 3). Genel bir kural olarak sadece çerçeve sözleşmenin Tarafları, müteakiben hazırlanan bir protokole taraf olabilir (ancak bu yine de sözleşme metnine bağlıdır). Esas olarak, kabul edilebilecek protokol sayısı konusunda bir sınırlama bulunmamaktadır. Genellikle bir çerçeve sözleşmenin kabulünü takiben bir protokolün geliştirileceği yolunda bir beklenti olmakla birlikte, çerçeve sözleşme olmayan bir sözleşmenin 4

5 Taraflarının da bir protokol kabul etmelerinin önünde engel bulunmamaktadır. Çok taraflı bir çevre anlaşmasında yer alan yükümlülüklerin anlaşma Tarafları için hukuken bağlayıcı olduğu kabul edilmektedir. Çok taraflı çevre anlaşmaları, antlaşmaları düzenleyen uluslararası hukuk kurallarına tabidir. Devletler arasındaki yazılı antlaşmalar için uygulanan kurallar, kendisi de bir antlaşma olan Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesi nde (VCLT) belirtilmektedir. VCLT 1980 yılında yürürlüğe girmiştir ve şu anda 94 Devlet bu sözleşmeye taraftır. Bazı önemli ülkeler (ABD gibi) sözleşmeye taraf değildir. Genel olarak, bir antlaşmada yer alan kurallar sadece anlaşmanın Tarafı olan devletler için geçerlidir. Bununla birlikte, VCLT örneğinde kuralların çoğunun tüm devletler için geçerli olduğu kabul edilir Çok taraflı çevre anlaşmalarının etkisi Çok taraflı çevre anlaşmaları, Tarafları arasında bağlayıcı uluslararası yükümlülükler oluşturur. Herhangi bir çok taraflı çevre anlaşmasının tüm Tarafları, yükümlülüklerini iyi niyet çerçevesinde yerine getirmelidir (pacta sunt servanda ahde vefa ilkesi olarak bilinmektedir). Hiçbir Taraf kendi iç hukukunun hükümlerini çok taraflı çevre anlaşmasından kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirmeme gerekçesi olarak gösteremez Taraflar Devletler ve antlaşma yapma yetkisine sahip uluslararası kuruluşlar çok taraflı bir çevre anlaşmasının Tarafı olabilir. Avrupa Birliği gibi Bölgesel Ekonomik Entegrasyon Kuruluşları (REIO) antlaşmaya taraf olma ehliyetine sahiptir; dolayısıyla çok taraflı bir çevre anlaşmasına taraf olabilirler İmza Çok taraflı çevre anlaşmasının diplomatik bir konferansta kabulünden sonra, antlaşma imzaya açılır ve devletler antlaşmayı imzalamaya davet edilir. Devletlerin imzacı taraf olması için tanınan süre anlaşmada belirtilir. Çok taraflı bir çevre anlaşmasının imzalanması büyük ölçüde semboliktir ve anlaşmada imzanın bağlayıcı yükümlülükler doğurduğu belirtilmediği sürece, bir devletin anlaşmaya Taraf olduğu anlamına gelmez. Bununla birlikte, bir devlet kesin imza (onay veya kabul süreçlerine tabi değildir) yoluyla da bağlanma rızası beyan edebilir. Bir devletin niyeti hakkında herhangi bir kuşku bulunuyorsa, bunun açıklığa kavuşturulması gerekir. Ancak, imza sahibi taraf genel olarak çok taraflı çevre anlaşmasında yer alan spesifik yükümlülüklere uymak zorunda olmamakla birlikte, anlaşmanın amacına ters düşecek eylemlerden kaçınmalıdır. İmza ile ilgili hüküm, çok taraflı çevre anlaşmasının son hükümleri arasında yer alır Onay, katılım, kabul veya uygun bulma Çok taraflı bir çevre anlaşmasının Tarafı olmak için, bir devletin anlaşmayı onaylaması ( kabul veya uygun bulma ) veya anlaşmaya katılması gerekir. Alternatif olarak, yukarıda da belirtildiği gibi, bir devlet onay veya katılım ile aynı sonucu doğuracak kesin imza atabilir. Çok taraflı bir çevre anlaşması kabul edildikten sonra, genellikle devletlerin imzasına ve daha sonra da onayına sunulur. Müzakerelere katılmayan veya imzaya kapanış tarihinden önce anlaşmayı imzalamayan bir devlet için anlaşmanın bağlayıcı hale gelmesinin tek yolu anlaşmaya katılmadır. Bazı anlaşmalarda, sadece sınırlı bir grup devlet tarafından imzalanmaya veya onaylanmaya açık oldukları belirtilir. 5

6 İmzadan sonra bir anlaşmanın kabulü veya uygun bulunması, onay ile aynı etkiye sahiptir ve antlaşmada aksi belirtilmediği sürece aynı kurallar geçerlidir. Bazı yükümlülükler, zamanlama ve/veya son tarihler ile ilgili hükümlerden etkilenebilirler. Buradaki kilit husus, onay veya katılımın, genellikle bir Tarafın uluslararası hukuktaki bağlayıcı yükümlülükleri kabul ettiği mekanizma olmasıdır. Yukarıda da belirtildiği gibi, bazı devletler imza ile bir anlaşmanın bağlayıcılığı altına girmek için irade beyan etme yönünde yasal ehliyete sahiptir, ancak çoğunda onay veya katılımı sağlayacak ilave bazı yürütme veya yasama süreçleri gereklidir. Her bir devletin kendine ait iç prosedürleri mevcuttur, ancak uluslararası hukukta onayın veya katılımın yürürlük kazanabilmesi için, belirlenen üç yetkiliden birisi yani Devlet Başkanı, Hükümet Başkanı veya Dışişleri Bakanı- tarafından imzalanan onay veya katılım enstrümanının anlaşmanın depoziterine gönderilmesi gerekir. Bu yapıldıktan ve antlaşmada belirtilen süre geçtikten sonra, çok taraflı çevre anlaşması onaylayan devlet için bağlayıcı hale gelir (söz konusu devletin onayladığı tarihte çok taraflı çevre anlaşması yürürlüğe girmiş durumda ise). Birçok ülke onay sürecinin yönetilmesi için spesifik ve genellikle teknik yasal süreçlere sahiptir. Türk hukukunda uluslararası çok taraflı bir çevre anlaşması Anayasanın 90. Maddesi uyarınca, bir uygun bulma kanuna dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan onay kararnamesinin Resmi Gazete'de yayımlanması ile içhukuka aktarılır. İlgili bakanlıkların görüşüne açıldıktan sonra, söz konusu anlaşmanın uygun bulunduğuna dair bir Kanun Tasarısı hazırlanır. Anlaşma iç hukukta Onay Kararnamesinin Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte, uluslararası hukukta ise, onay belgelerinin (çok taraflı anlaşmalar için) depozitere tevdi edildiği tarihte veya anlaşmada başka bir tarih belirlenmişse. belirtilen tarihte yürürlüğe girer Yürürlüğe girme Çok taraflı bir çevre anlaşması ancak gerekli onay veya katılım sayısına ulaşıldıktan sonra yürürlüğe girer. Kyoto Protokolü örneğinde, yürürlüğe giriş için gerekli onay sayısı bir ölçüde belirtilen gazların toplam salım miktarına bağlı idi. Kyoto Protokolü nün 25.1 Maddesi nde Protokol ün yürürlüğe giriş tarihi, Sözleşme Taraflarından en az % 55 inin Protokole taraf olması ve taraflar arasındaki EK-I ülkelerinin, bu grubun 1990 yılı toplam karbondioksit salımlarının yüzde 55 ini temsil edebilecek sayıda olmasını takiben taraf ülkelerin onay, kabul, tasdik ya da katılım belgelerini Depoziter e tevdi ettikleri tarihten sonraki doksanıncı gün olarak belirlenmiştir Değişiklikler Değişiklik, antlaşma veya eklerinin ana hükümlerinin değiştirilmesine yönelik bir araçtır. BMİDÇS ve Kyoto Protokolü değişikliklerin kabulü ve yürürlüğe girmesine ilişkin kural ve usûller belirlemiştir. BMİDÇS 15. Maddesi uyarınca, yalnızca Taraflar Sözleşme de değişiklik önerebilir. Sekretarya önerilen değişiklik metnini kabul edilmesi teklif edilen toplantıdan en az altı ay önce Taraflara, imzacılara ve Depoziter e bildirir. Sözleşme de yapılan değişiklikler Taraflar Konferansı nın (COP) bir olağan oturumunda (olağanüstü oturumunda değil) kabul edilmelidir. Sözleşme genellikle uzlaşı yoluyla değiştirilmelidir. Uzlaşmanın imkânsız olduğunun ortaya çıkması durumunda, değişiklik son çare olarak toplantıda hazır bulunan ve oy kullanan (yani, fiili olarak olumlu veya olumsuz yönde oy kullanan) Tarafların dörtte üç çoğunluk oyu ile kabul edilebilir. Değişiklik kabul edildikten sonra, Sekretarya değişikliği Depoziter e bildirir ve Depoziter de tüm Taraflara dağıtır. Kabul edilen bir değişiklik, Tarafların dörtte üçü tarafından onaylandıktan doksan gün sonra yürürlüğe girer. Değişiklik yalnızca kabul eden Taraflar için bağlayıcıdır. Değişiklik, daha geç bir aşamada kabul eden 6

7 Taraflar için, onay enstrümanlarının Depoziter e ulaşmasından doksan gün sonra yürürlüğe girer. Şu ana kadar Sözleşme de herhangi bir değişiklik yapılmamıştır (UNFCCC, 2006). Kyoto Protokolü değişikliklerle ilgili usûlleri 20. Madde de düzenlemiştir. Eklerin ve eklerde yapılacak değişikliklerin kabulü ve yürürlüğe girmesine ilişkin usûller 21. Madde de belirtilmiştir. Protokol Ek-A ve Ek-B de yapılacak değişiklikler için 20. Madde de tanımlanan usûller takip edilmelidir. Ek-B de yapılacak değişiklikler için özel bir hüküm bulunmaktadır; Protokol, Ek-B ye ilişkin herhangi bir değişikliğin yalnızca ilgili Taraf ın yazılı rızası ile kabul edileceğini hükme bağlamıştır (Madde 21.7) Çekilme Hem BMİDÇS hem de Kyoto Protokolü, Tarafların anlaşmanın kendileri için yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl geçtikten sonra istedikleri zaman çekilmelerine izin vermektedir. Sözleşme den çekilme Protokol den de çekilme olarak kabul edilmektedir. Taraflar değişikliklerden de çekilebilmektedir (UNFCCC, 2006). Müzakerelerin başlaması Depoziterin orijinal metni hazırlaması İmza süresinin başlaması Antlaşmanın onayı, kabulü veya uygun bulunması Devletler anlaşmaya katılabilir Devletlerin yürürlüğe girmeyi bekleyen anlaşmayı geçici olarak uygulamaları Devletlerin anlaşmayı onaylaması Antlaşmanın kabulü Bildirimin dağıtılması Devletlerin antlaşmaya kesin imza koyması veya onay, kabul ya da uygun bulmaya tabi olarak imzalamaları Anlaşmanın imzaya kapanması Anlaşmanın yürürlüğe girmesi Devletlerin onaylanmayı bekleyen anlaşmayı geçici olarak uygulamaları Devletlerin anlaşmaya katılması Şekil 1. Antlaşma Süreci Çizelgesi Kaynak: UNEP, 2007a Çok Taraflı Çevre Anlaşması Toplantılarının İşleyişi Aşağıda, çok taraflı çevre anlaşmaları toplantılarının işleyişi ve genel çalışma usûlleri kısaca açıklanmıştır. 7

8 2.2.1 Toplantıların gündemi Belirli konuların tartışılmasını şekillendirebileceği, engelleyebileceği veya teşvik edebileceğinden dolayı, gündemin yönetilmesi stratejik açıdan çok önemli olabilir. Her bir toplantının geçici gündemi Taraflar Konferansı (COP) Başkanının onayı ile Sekretarya tarafından hazırlanır ve usûl kurallarına (içtüzük) bağlı olarak genellikle toplantıdan en az altı hafta önceden destekleyici dokümanlarla birlikte Taraflara dağıtılır. Tarafların gündeme konu eklemek için kullanabileceği çeşitli fırsatlar bulunmaktadır. Bu yöndeki taleplerini geçici gündem dağıtılmadan önce Sekretarya ya iletebilirler. Geçici gündem dağıtılmış ise, ilave geçici gündeme bir gündem maddesi ilave edilmesini talep edebilirler. Son olarak, gündemin kabulü sırasında Taraflar Konferansı ndan gündeme madde eklemesini talep edebilirler. Yukarıda söz edilen son duruma ilişkin olarak, usûl kuralları genellikle sadece COP tarafından acil ve önemli görülen gündem maddeleri ilave edilebilir hükmünü içermektedir. BMİDÇS ve diğer çok taraflı çevre anlaşması forumlarında bir gündem maddesinin askıda tutulması nispeten yaygın bir uygulamadır. Üzerinde uzlaşı bulunmayan bir gündem maddesi kenara ayrılır; ancak gündemde veya askıda tutulur. Böylelikle gündemin geri kalanı kabul edilebilir ve toplantıda çalışmalar başlatılabilir. Eğer toplantı sonunda gündem maddesi hala askıda tutuluyorsa, bir sonraki oturumun geçici gündemine otomatik olarak dâhil edilmesi (genellikle uygun dipnotlar ile birlikte) için ortak bir usûl oluşturulmuştur. Bu uygulama, eğer gündem maddesinin değerlendirilmesi tamamlanmamış ise, o maddenin ilgili organın bir sonraki oturumuna tevdi edilmesini hüküm altına alan bir usûl kuralının işletilmesine dayalı olabilir. Buna bir örnek olarak BMİDÇS Usûl Kuralları nın 16. Kuralı gösterilebilir Müdahaleler Bir toplantıda söz almak için, bir delegenin Başkan dan izin alması gerekir. Bir delege söz alabilmek için ülkesinin isim kartını ( bayrak olarak adlandırılır) havaya kaldırır ve kurallara göre Başkan konuşma isteklerini belirtme sırasına göre konuşmacılara söz verir. Bir Tarafın veya Başkanın teklifi ile Taraflar Konferansı her bir konuşmacı için ayrılacak süreyi veya bir temsilcinin söz alma sayısını sınırlamaya karar verebilir Usûl itirazları ve önergeler Usûl itirazı, bir başka delegenin veya başkanlık eden görevlinin belirli bir eyleminin usûl kurallarına uygun olup olmadığına ilişkin delegelerce yöneltilen resmi bir sorudur. Usûl itirazı herhangi bir zamanda dile getirilebilir ve Başkan ın hemen gerekli kararı vermesi gerekir. Önerge, usûlle ilgili resmi ve sözlü bir öneridir. Örneğin, bir organın belirli bir konuyu ele alma veya bir teklifi kabul etme yetkisinin olup olmadığının kararlaştırılması için bir önerge verilebilir. Önergeler uzlaşmayla veya oylamayla getirilebilir. Aşağıdaki önergeler (öncelik sırası ile), usûl itirazları dışında diğer tüm önergeler ve teklifler karşısında önceliğe sahiptir: toplantının askıya alınması veya ertelenmesi tartışılan konu ile ilgili görüşmelerin ertelenmesi, tartışılan konu ile ilgili görüşmelerin sonlandırılması Öneriler ve değişiklikler 8

9 Öneriler ve değişiklikler Taraflarca yapılır (Tarafların talebi üzerine Başkan veya Sekretarya tarafından bir metin sunulmuş olsa bile). Önerinin amacı Tarafların bir karar almasını sağlamaktır ve öneri çalışma programı, eylem planı, kılavuz veya başka bir metnin kabul edilmesini içerebilir. Öneriler ve bunlarda yapılacak değişiklikler normalde BM nin altı resmi dilinden birinde yazılı olarak yapılmalıdır ve Sekretarya tarafından delegasyonlara dağıtılmalıdır. Genel bir kural olarak, öneriler veya değişiklikler bir gün önceden dağıtılmamış ise bunlar görüşülmez veya oylanmaz. Bununla birlikte, Başkan öneri veya usûl önergelerinde yapılacak değişiklikler ile ilgili aksi yönde karar verebilir. Bir delege, öneri değiştirilmediği sürece, önerisini oylamadan önce istediği zaman geri çekebilir Karar alma, oylama ve oyların açıklanması (EOV) Çok taraflı çevre anlaşması forumlarında karar alma genellikle Taraflar arasında uzlaşı yoluyla (oybirliğiyle) gerçekleştirilir. Normal olarak, tartışmadan sonra bir uzlaşıya ulaşılacağının görüldüğü durumlarda Başkan uzlaşı olup olmadığını sorar. Eğer hiçbir Taraf itirazda bulunmazsa, Başkan konunun karara bağlandığını açıklar (genellikle karara bağlanmıştır ifadesini kullanır). BMİDÇS kapsamında karar alma işlemi Taslak Usûl Kuralları na göre gerçekleşir. Sözleşme Madde 7.2 de Taraflar Konferansı, kendisi ve yardımcı organlardan herhangi biri için usûl ve mali yönetmelik kurallarını oybirliği ile kararlaştırır ve kabul eder hükmü yer almaktadır. Madde 7.3, Taraflar Konferansı nı ilk oturumunda kendisi ve Sözleşme tarafından oluşturulan yardımcı organların, Sözleşme de belirtilen karar alma mekanizması tarafından kapsanmayan sorunlara ilişkin karar alma yöntemlerini de kapsayan usûl kuralları kabul etmesi konusunda görevlendirmiştir. Taslak usûl kuralları 1. Taraflar Konferansı (COP1) tarafından kabul edilmek üzere hazırlanmıştır. Ancak, oylama hakkındaki taslak Kural 42 üzerinde anlaşma sağlanamaması COP 1 de uzlaşıya varılmasını engellemiştir. Taraflar, COP un çalışmalarına devam edebilmesini sağlamak için, taslak usûl kurallarının, Kural 42 hariç olmak üzere, FCCC/CP/1996/2 sayılı COP belgesinde yer aldığı şekliyle, uygulanmasını kabul etmiştir. Usûl kuralları konusundaki anlaşmazlığın devam etmesi nedeniyle, bu uygulama o zamandan bu yana sürmektedir. Çözüm bekleyen husus, esasa ilişkin konular ile Sözleşme Madde 4.3 ve Madde 11 tarafından düzenlenen finansal mekanizmaya ilişkin sorunlar hakkındaki kararlar için Kural 42 de belirlenecek olan oy çoğunluklarıdır. Taslak usûl kurallarının dayandığı BM uygulaması esasa ilişkin tüm konularda oybirliği ile anlaşmaya varılmasını ve oylamaya son çare olarak başvurulmasını teşvik etmektedir. COP oturumlarında oylama ile ilgili herhangi bir kural uygulanmadığından, esasa ilişkin tüm konulardaki kararlar oybirliği gerektirmektedir. Usûle ilişkin tüm konular içinse, hazır bulunan ve oy kullananların basit çoğunluğu kuralı geçerlidir. COP oturumlarında genel olarak oylama, oturum yeri ve tarihinin belirlenmesi, gündemin kabulü ve çalışmaların yürütülmesi gibi alanlarda taslak usûl kurallarına uyulmaktadır (UNFCCC, 2006) Resmi belgeler Çok taraflı çevre anlaşmalarının müzakere sürecinde çeşitli belgeler ortaya çıkmaktadır. Bunların çoğu ya toplantı öncesinde hazırlanan resmi toplantı belgeleri (oturum öncesi belgeler) ya da toplantıdan hemen sonra hazırlanan belgelerdir (toplantı raporu gibi). Belgeler normal olarak ilgili anlaşmanın resmi web sitesinde yayımlanmaktadır. Diğer belgeler ilk kez toplantı sırasında hazırlanmakta ve dağıtılmaktadır. Resmi belgeler genellikle BM in resmi dillerinden birinde müzakere edilmekte ve oluşturulmakta ve daha sonra diğer resmi dillere çevrilmektedir. Anlaşma organları genellikle bir çalışma dili belirlemektedir ve bu dil genellikle İngilizce olmaktadır. 9

10 İklim değişikliği rejiminde farklı türde belgeler üretilmektedir. Tablo 1 başlıca belge türlerini göstermektedir. Tablo 1. Belge Türleri Kısaltma (Sembol) Tam Adı Açıklama Dil FCCC/CP BMİDÇS hazırlık belgesi Taraflar Konferansı (COP) öncesi - ya da düzenli belge belge FCCC/CMP Kyoto Protokolü hazırlık Taraflar Toplantısı (COP/MOP) - belgesi ya da düzenli belge öncesi belge INF.doc Bilgilendirme belgesi Yardımcı bilgiler İngilizce Misc.doc Çeşitli belgeler Tarafların önerileri veya görüşleri Sunum dili (genellikle İngilizce) Add. Ek Daha önce yayımlanan bir belgenin Orijinal belgeye göre devamı Corr. Düzeltme Daha önce yayımlanan bir belgedeki Orijinal belgeye göre yapılan düzeltmeler Rev. Yenileme Daha önceki bir belgenin yeniden düzenlenmiş hali Orijinal belgeye göre CRP. Konferans salonu belgesi Müzakereler sırasında ortaya çıkan çalışma belgesi L.docs Sınırlı belge Kabul için COP veya SB ye sunulan Taslak Kararlar veya Sonuçlar Non-papers Gayriresmi belge Müzakereler sırasında, müzakerelere yardımcı olmak amacıyla hazırlanan, Sekretarya veya Taraflarca dağıtılan, herhangi bir sembol veya Sekretarya logosu taşımayan belge IDR Ayrıntılı gözden geçirme Ulusal Bildirim ayrıntılı gözden geçirme raporu TP Teknik belgeler Teknik konulara ilişkin ayrıntılı arka plan belgeleri NC Ulusal Bildirimler Sözleşme nin uygulanması ile ilgili olarak, Taraflar Konferansı na sunulan ulusal bildirimler. İngilizce Altı BM resmi dilinin tümü Genellikle İngilizce İngilizce İngilizce - X/CP.Y Z/CMP.T Y sayılı BMİDÇS Taraflar Konferansı, X numaralı kararı T sayılı Kyoto Protokolü Taraflar Toplantısı, Z numaralı kararı - - Kaynak: UNEP, 2007a; Yamin ve Depledge 2004; REC Türkiye, 2006; UNFCCC, 2002 İklim değişikliği sürecinde başlatılan yeni bir uygulama ise web belgelerinin hazırlanmasıdır. Bunlar sadece Sekretarya nın resmi web sitesinde yayımlanan belgelerdir (talep edilmesi halinde Sekretarya dan basılı nüshaları edinilebilir). 10

11 Resmi belgelere ek olarak, müzakere oturumları sırasında sıklıkla gayriresmi belgeler üretilmektedir. Gayriresmi belgeler tipik olarak Taraflardan gelen önerileri ve pozisyon belgelerini içermektedir. Hızlı dağıtım ihtiyacı karşısında basit bir şekilde resmi logonun olmadığı boş kâğıtlar üzerinde fotokopi ile çoğaltılmaktadırlar. Sekretarya genellikle önemli gayriresmi belgelerin kayıtlarını tutmaktadır. 3. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BİLİMİ 3.1. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) iklim değişikliğinin değerlendirilmesi konusunda önde gelen kuruluştur. Panel, iklim değişikliği ve iklim değişikliğinin potansiyel çevresel ve sosyoekonomik sonuçları hakkında disiplinlerarası güncel ve güvenilir bilgi sağlamak amacıyla Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından 1988 yılında kurulmuştur (UNFCCC, 2006). IPCC dünya genelindeki iklim değişikliği hakkındaki bilimsel çalışmaları üç çalışma grubu aracılığıyla değerlendirmektedir: 1) Fiziksel bilim, 2) İklim değişikliğinin etkileri, uyum ve etkilenebilirlik ve 3) Azaltım. Panel bugüne kadar iklim değişikliği hakkında en güvenilir bilgi kaynağı olarak kabul edilen dört kapsamlı değerlendirme raporu hazırlamıştır. Panel ayrıca, bazıları Sözleşme organlarının talebine istinaden olmak üzere, belirli konularda teknik değerlendirmeler ve özel raporlar da hazırlamaktadır. Panel vardığı sonuçların politika emredici değil tavsiye niteliğinde olduğunu belirtmektedir. Panel kendisi bir Sözleşme kurumu olmamakla birlikte, Sözleşme organları BMİDÇS de ve bazı COP kararlarında tanımlandığı gibi IPPC ile işbirliği yapmaktadır (UNFCCC, 2002; UNFCCC, 2006). IPCC Genel Kurulu IPCC Sekretaryası IPCC Bürosu Çalışma Grubu I Fiziksel Bilim Temeli TDB Çalışma Grubu II İklim Değişikliğinin Etkileri, Uyum ve Etkilenebilirlik Çalışma Grubu III Azaltım TDB TDB TDB Ulusal Sera Gazı Envanterleri Görev Gücü Yazarlar, Katkıda Bulunanlar, Gözden Geçirenler/ Hakemler TDB: Teknik Destek Birimi Şekil 2. IPCC Teşkilat Yapısı Kaynak: Tablo 2. IPCC Raporları Rapor Adı Yılı Birinci Değerlendirme Raporu (FAR) 1990 İkinci Değerlendirme Raporu (SAR)

Bu nedenle çevre ve kalkınma konuları birlikte, dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde ele alınmalıdır.

Bu nedenle çevre ve kalkınma konuları birlikte, dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde ele alınmalıdır. 1992 yılına gelindiğinde çevresel endişelerin sürmekte olduğu ve daha geniş kapsamlı bir çalışma gereği ortaya çıkmıştır. En önemli tespit; Çevreye rağmen kalkınmanın sağlanamayacağı, kalkınmanın ihmal

Detaylı

KÜRESEL ISINMA HAKKINDA ULUSLARARASI DÜZENLEMELER

KÜRESEL ISINMA HAKKINDA ULUSLARARASI DÜZENLEMELER GİRİŞ KÜRESEL ISINMA HAKKINDA ULUSLARARASI DÜZENLEMELER ULUSLARARASI ÇEVRE HUKUKU Aktörler Kaynaklar ULUSLARARASI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ REJİMİ Ozon Tabakasının Korumasına Dair Viyana Sözleşmesi Ve Montreal

Detaylı

ULUSLARARASI ÇEVRE MEVZUATI

ULUSLARARASI ÇEVRE MEVZUATI ULUSLARARASI ÇEVRE MEVZUATI 1. Viyana Anlaşmalar Hukuku Sözleşmesi (1969) Viyana Anlaşmalar Hukuku Sözleşmesi (The Vienna Convention on the Law of Treaties, 1969 (VCLT)), uluslararası hukuk araçlarının

Detaylı

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12) EKİM 2015 TARİHLERİNDE ANKARA DA YAPILACAKTIR.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12) EKİM 2015 TARİHLERİNDE ANKARA DA YAPILACAKTIR. [ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12) 12-23 EKİM 2015 TARİHLERİNDE ANKARA DA YAPILACAKTIR. [ Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele 12. Taraflar Konferansı

Detaylı

Kyoto Protokolü nün Onanması (Taraf Olunması) ve Uluslararası İklim Rejiminin Geleceği ile İlgili Bazı Politik ve Diplomatik Noktalar

Kyoto Protokolü nün Onanması (Taraf Olunması) ve Uluslararası İklim Rejiminin Geleceği ile İlgili Bazı Politik ve Diplomatik Noktalar Kyoto Protokolü nün Onanması (Taraf Olunması) ve Uluslararası İklim Rejiminin Geleceği ile İlgili Bazı Politik ve Diplomatik Noktalar José Romero* İsviçre Federal Çevre Bakanlığı Berne, İsviçre Ankara,

Detaylı

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12)

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12) BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12) Çölleşme; kurak, yarı-kurak ve yarı nemli alanlarda, iklim değişiklikleri ve insan faaliyetleri de dahil olmak üzere

Detaylı

ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ

ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ YÜKSEK DENETİM DÜNYASINDAN HABERLER ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ ÇEVRE DENETİMİNDE KÜRESEL GÜNDEM VE EUROSAI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN DENETİMİ SEMİNERİ

Detaylı

Türkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi

Türkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi Türkiye de Sivil Toplumu Geliştirme ve Sivil Toplum-Kamu Sektörü Diyaloğunu Güçlendirme Projesi Uluslararası Konferans Sivil Toplum-Kamu Sektörü İşbirliği 25-26 Nisan 2013, İstanbul 2 nci Genel Oturum

Detaylı

TEST REHBER İLKELERİ PROGRAMI ULUSAL KOORDİNATÖRLER ÇALIŞMA GRUBU 26. TOPLANTISI (8-11 Nisan 2014, Paris)

TEST REHBER İLKELERİ PROGRAMI ULUSAL KOORDİNATÖRLER ÇALIŞMA GRUBU 26. TOPLANTISI (8-11 Nisan 2014, Paris) TEST REHBER İLKELERİ PROGRAMI ULUSAL KOORDİNATÖRLER ÇALIŞMA GRUBU 26. TOPLANTISI (8-11 Nisan 2014, Paris) Dr. A. Alev BURÇAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Sunu Planı OECD Hakkında

Detaylı

ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI SON GELİŞMELER VE ÜLKEMİZİN DURUMU

ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI SON GELİŞMELER VE ÜLKEMİZİN DURUMU ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2012 SONRASI İKLİM REJİMİNDE SON GELİŞMELER VE ÜLKEMİZİN DURUMU 24 Haziran 2009 KYOTO PROTOKOLÜ NDE ÜLKEMİZİN SON DURUMU Kyoto Protokolü nün 13 Mayıs

Detaylı

Karar -/CP.15. Taraflar Konferansı, 18 Aralık 2009 tarihli Kopenhag Mutabakatını not alır.

Karar -/CP.15. Taraflar Konferansı, 18 Aralık 2009 tarihli Kopenhag Mutabakatını not alır. Karar -/CP.15 Taraflar Konferansı, 18 Aralık 2009 tarihli Kopenhag Mutabakatını not alır. Kopenhag Mutabakatı Kopenhag daki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 2009 Yılı Konferansı nda hazır bulunan

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI MÜCADELE ADIMLARI

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI MÜCADELE ADIMLARI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI MÜCADELE ADIMLARI 16 Haziran 2009 Four Seasons Sultanahmet-İstanbul bv.karbonhizmetleri@tr.bureauveritas.com Kyoto Sonrası Dönemde Küresel Dinamikler Bahar Ubay İDKG Proje Yöneticisi

Detaylı

İklim Değişikliği ve Enerji İlişkisi

İklim Değişikliği ve Enerji İlişkisi İklim Değişikliği ve Enerji İlişkisi Prof. Dr. Murat Türkeş (Fiziki Coğrafya ve Jeoloji Klimatoloji ve Meteoroloji) Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi

Detaylı

1. İklim Değişikliği Nedir?

1. İklim Değişikliği Nedir? 1. İklim Değişikliği Nedir? İklim, en basit ifadeyle, yeryüzünün herhangi bir yerinde uzun yıllar boyunca yaşanan ya da gözlenen tüm hava koşullarının ortalama durumu olarak tanımlanabilir. Yerküre mizin

Detaylı

III. ÇALIŞMA GRUBU İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM AÇILIŞ ÇALIŞTAYI

III. ÇALIŞMA GRUBU İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM AÇILIŞ ÇALIŞTAYI III. ÇALIŞMA GRUBU İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM AÇILIŞ ÇALIŞTAYI 2 Mayıs 2007, Ankara Bölgesel Çevre Merkezi - REC Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş Orta ve Doğu Avrupa

Detaylı

İKLİM DOSTU ŞİRKET MÜMKÜN MÜ?

İKLİM DOSTU ŞİRKET MÜMKÜN MÜ? İKLİM DOSTU ŞİRKET MÜMKÜN MÜ? Gülçin Özsoy REC Türkiye Proje Uzmanı İklim Platformu Program Yöneticisi 22 Mart 2012, İzmir REC Türkiye REC Kuruluş Sözleşmesi Ekim 2002 de imzalandı; Ocak 2004 te yürürlüğe

Detaylı

Piyasaya Hazırlık Ortaklık Girişimi

Piyasaya Hazırlık Ortaklık Girişimi Piyasaya Hazırlık Ortaklık Girişimi Geleceğin Karbon Piyasaları Şekilleniyor Pazara Hazırlık Ortaklık Girişimi (PMR) Kyoto Protokolü nün ilk yükümlülük döneminin sona ereceği 2020 yılı sonrası yeni iklim

Detaylı

BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER

BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER AYŞE YASEMİN ÖRÜCÜ ODTÜ Mezunları Derneği Ankara, 2011 Tespitler Kopenhag-Cancun: İD BM kapsamında çözülebilecek bir konu mu? Kopenhag maliyeti: 1 trilyon $;belirsizlik

Detaylı

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı,

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı, Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı nın Geliştirilmesi Projesi nin Açılış Toplantısında Ulrika Richardson-Golinski a.i. Tarafından Yapılan Açılış Konuşması 3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği

Detaylı

SERA GAZI SALIMLARININ DEĞERLEND

SERA GAZI SALIMLARININ DEĞERLEND KAPANIŞ KONFERANSI 2006 ENVANTERİ IŞIĞINDAINDA 1990-2004 DÖNEMD NEMİNDE NDE TÜRKT RKİYE NİN SERA GAZI SALIMLARININ DEĞERLEND ERLENDİRMESİ 9 Ocak 2008, Ankara Bilgi Kaynakları Sıra No. Belge Adı/Numara

Detaylı

İşletmelerde Karbon Yönetimi ve Gönüllü Karbon Piyasaları. Yunus ARIKAN REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Yöneticisi

İşletmelerde Karbon Yönetimi ve Gönüllü Karbon Piyasaları. Yunus ARIKAN REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Yöneticisi İşletmelerde Karbon Yönetimi ve Gönüllü Karbon Piyasaları Yunus ARIKAN REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Yöneticisi ÇET 07, 7.6.2007 Bölgesel Çevre Merkezi - REC ( ) Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen

Detaylı

Kyoto Protokolü. Nurel KILIÇ

Kyoto Protokolü. Nurel KILIÇ Kyoto Protokolü İklim değişikliğine neden olan karbondioksit (CO 2 ) emisyonlarını azaltmaya yönelik eylem stratejilerini ve yükümlülüklerini, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS)

Detaylı

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü. ENOFİS 05 Şubat 2009

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü. ENOFİS 05 Şubat 2009 BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü ENOFİS 05 Şubat 2009 BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (1994) Ulusal sera gazı envanterini hazırlamak ve bildirimini yapmak İklim değişikliğinin

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI ve ENERJİ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI ve ENERJİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI ve ENERJİ LİTİ Gürcan SEÇGEL Uzman 01 Mart 2010, GEBZE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN NEDENLERİ Fosil Yakıtların kullanılması (ısınma, ulaşım, sanayi, enerji) Endüstriyel üretim, Atık,

Detaylı

OECD Ticaretin Kolaylaştırılması Göstergeleri - Türkiye

OECD Ticaretin Kolaylaştırılması Göstergeleri - Türkiye OECD Ticaretin Kolaylaştırılması Göstergeleri - Türkiye OECD, hükümetlerin sınır (gümrük dahil) prosedürlerini geliştirmeleri, ticaret maliyetlerini azaltmaları, ticareti artırmaları ve böylece uluslar

Detaylı

Uluslararası Gelişmeler

Uluslararası Gelişmeler Kopenhag Öncesi ve Sonrasında Uluslararası Gelişmeler Kapasitelerin Artırılması Projesi Bahar Ubay 1 İçerik İklim Değişikliği Rejimi Kilometre Taşları UNFCCC ve Politika Grupları İki Eksenli Müzakere Süreci

Detaylı

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ, BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ, KYOTO PROTOKOLÜ VE TÜRKĠYE

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ, BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ, KYOTO PROTOKOLÜ VE TÜRKĠYE ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ, BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ, KYOTO PROTOKOLÜ VE TÜRKĠYE Gözde SEVĠLMĠġ Bugün küresel ölçekte karşılaştığımız en önemli problemlerden biri iklim değişikliğidir.

Detaylı

YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI. ( tarihi İtibariyle) Yayımlandığı Resmi Gazete

YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI. ( tarihi İtibariyle) Yayımlandığı Resmi Gazete YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI (21.01.2016 tarihi İtibariyle) Taraf Devlet Anlaşmanın İmza Edildiği Tarih Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih No Yürürlük Tarihi Vergiler Açısından

Detaylı

TEKSTİLDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM. Prof.Dr. Şule ALTUN, Bursa Teknik Üniversitesi

TEKSTİLDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM. Prof.Dr. Şule ALTUN, Bursa Teknik Üniversitesi TEKSTİLDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM Prof.Dr. Şule ALTUN, Bursa Teknik Üniversitesi İklim değişikliği Küresel iklim değişikliği Küresel Isınma Sera gazları 1. Karbon Dioksit (CO 2 ) 2. Metan (CH 4 ) 3. Diazot

Detaylı

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat) Rapor No: 1/ Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (13/1 Şubat) Şubat 1 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB (7) ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı 13 yılı Şubat ayında

Detaylı

9. Uluslararası İlişkiler

9. Uluslararası İlişkiler 9. Uluslararası İlişkiler 9.1. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA) Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları, 03.11.1970 tarihinde Avusturya ile imzalanarak başlamış olup, bugüne kadar 76 ülke

Detaylı

NEC hakkında gerekli bilgi

NEC hakkında gerekli bilgi NEC hakkında gerekli bilgi TR 2008 IB-EN-02 1 Kaynak: CCE İçerik NEC Çerçevesi & Yasal Uyumlaştırma Envanter & Projeksiyonlar Ulusal Program (Eylem Planı & Yol Haritası) 2 NEC Çerçevesi (1): Tek Direktif

Detaylı

İKV DEĞERLENDİRME NOTU

İKV DEĞERLENDİRME NOTU 162 Aralık 2015 İKV DEĞERLENDİRME NOTU YENİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ANLAŞMASI ÖNCESİNDE EN KRİTİK KONULAR İlge Kıvılcım, İKV Uzmanı İKTİSADİ KALKINMA VAKFI www.ikv.org.tr YENİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ANLAŞMASI ÖNCESİNDE

Detaylı

TEKSTİLDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM

TEKSTİLDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM TEKSTİLDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM Prof.Dr. Şule ALTUN, Bursa Teknik Üniversitesi B U T E K O M S E M I N E R L E R I, 2 9. 0 9. 2 0 1 4, B U R S A İklim değişikliği Küresel iklim değişikliği Küresel Isınma

Detaylı

Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi

Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi This project is co-financed by the SERA GAZI EMİSYON AZALTIMI İLE İLGİLİ TAAHHÜTLERİN YANI SIRA, ULUSAL VE SEKTÖREL İKLİM POLİTİKASI & MEVZUAT ÇERÇEVESİ NE GENEL BAKIŞ Özlem Döğerlioğlu Işıksungur, Hukuk

Detaylı

DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma

DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma Demografi (nüfus bilimi), sınırları belli olan bir coğrafyanın nüfus yapısını, özelliklerini ve değişimlerini incelemektedir. Doğum, ölümün yanı sıra göç gibi dinamikleri

Detaylı

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 21 Mayıs 2018

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 21 Mayıs 2018 AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 21 Mayıs 2018 Pazar 2018 yılı Mart ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2017 yılı aynı ayına göre yüzde 2,8 azalarak 268 bin adet seviyesinde gerçekleşti.

Detaylı

3 Kasım 2006, İstanbul

3 Kasım 2006, İstanbul İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ için STK BULUŞMALARI 3 Kasım 2006, İstanbul Bölgesel Çevre Merkezi - REC ( ) Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş olan REC, çevreyle ilgili sorunların çözümüne

Detaylı

ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE

ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE TÜRKİYE NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER ÇEVRE VE DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ ULUSAL VE ULUSLARARASI ÖRGÜTLER DERS 5 TÜRKİYE NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 1-Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANINDA SU

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANINDA SU T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞKIN VE KURAKLIK YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ EYLEM PLANINDA SU TANSEL TEMUR Meteoroloji Mühendisi Ulusal Su ve Sağlık Kongresi,

Detaylı

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 27 Şubat 2018

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 27 Şubat 2018 AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 27 Şubat 2018 Pazar 2017 yılı Aralık ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2016 yılı aynı ayına göre yüzde 4,2 azalarak 213 bin adet seviyesinde gerçekleşti.

Detaylı

187 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ GELİŞTİRME ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ, 2006

187 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ GELİŞTİRME ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ, 2006 187 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ GELİŞTİRME ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ, 2006 ILO Kabul Tarihi: 15 Haziran 2006 Yürürlüğe Giriş Tarihi: 20 Şubat 2009 Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Konferansı, Uluslararası

Detaylı

KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI

KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI İÇERİK -Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MRA) Nedir? -Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları

Detaylı

AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET

AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET Avrupa Konseyi üyesi olmayan devlet (Belarus) ÜYE ÜLKELER KURULUŞUN MERKEZİ VE BÜROLARI BÜTÇE Almanya, Arnavutluk, Andorra, Avusturya, Azerbaycan, Belçika,

Detaylı

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 14 Temmuz 2017

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 14 Temmuz 2017 AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 14 Temmuz 2017 Pazar 2017 yılı Mayıs ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2016 yılı aynı ayına göre yüzde 9,4 artış göstererek 213 bin adet seviyesinde

Detaylı

İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Çalışma Grupları

İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Çalışma Grupları İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Çalışma Grupları İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu altında oluşturulan Çalışma Grupları şunlardır: 1. Sera Gazı Emisyon Azaltımı

Detaylı

IPCC 1.5 C Küresel Isınma Özel Raporu ve Türkiye ye Etkileri

IPCC 1.5 C Küresel Isınma Özel Raporu ve Türkiye ye Etkileri IPCC 1.5 C Küresel Isınma Özel Raporu ve Türkiye ye Etkileri 16 Ekim 2018 Prof. Dr. Murat Türkeş IPPC Başyazarlarından, TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi, BÜ İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma

Detaylı

HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Emisyon Kontrolünün Geliştirilmesi Projesi 09.03.2012

HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Emisyon Kontrolünün Geliştirilmesi Projesi 09.03.2012 HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Emisyon Kontrolünün Geliştirilmesi Projesi 09.03.2012 Ulusal Emisyon Tavanlarının Belirlenmesi Ülkemizin, Ø Uzun Menzilli Sınırötesi Hava Kirliliği Sözleşmesi (CLRTAP)

Detaylı

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2011/2012 Ekim)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2011/2012 Ekim) Rapor No: 212/23 Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (211/212 Ekim) Kasım 212 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB (27) ve EFTA Ülkeleri nde otomobil pazarı 211 yılı

Detaylı

İKİLİ İŞBİRLİĞİ. çevre ve ormancılık alanında otuz üç (33) Ülke ile toplam otuz yedi (38) tane,

İKİLİ İŞBİRLİĞİ. çevre ve ormancılık alanında otuz üç (33) Ülke ile toplam otuz yedi (38) tane, İKİLİ İŞBİRLİĞİ 1. İkili İşbirliği Türkiye tarafından; çevre, iklim değişikliği, meteoroloji, ormancılık ve su alanında sürdürülen uluslararası ilişkilerin temelinde: karşılıklı dostluğun geliştirilmesi

Detaylı

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL 24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE İRAN İSLAM CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA ÇEVRE ALANINDA MUTABAKAT ZAPTI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE İRAN İSLAM CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA ÇEVRE ALANINDA MUTABAKAT ZAPTI TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE İRAN İSLAM CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA ÇEVRE ALANINDA MUTABAKAT ZAPTI Bundan böyle "Taraflar" olarak anılacak olan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile İran İslam Cumhuriyeti

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI Hazırlayan: Ömer Faruk Altıntaş Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü Daire Başkanı ANKARA 5 Nisan 2007 Birincil Kurucu Antlaşmalar Yazılı kaynaklar

Detaylı

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 2 Ekim 2017 Pazar 2017 yılı Ağustos ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2016 yılı aynı ayına göre yüzde 0,3 artarak 159 bin adet seviyesinde gerçekleşti.

Detaylı

01/05/ /05/2016 TARİHLERİ ARASINDAKİ EŞYA TAŞIMA GEÇİŞLERİ

01/05/ /05/2016 TARİHLERİ ARASINDAKİ EŞYA TAŞIMA GEÇİŞLERİ 01/05/2016 31/05/2016 TARİHLERİ ARASINDAKİ EŞYA TAŞIMA GEÇİŞLERİ Geçici Plaka İzni Geçiş Abd Minor Outlying Adaları 03 08 03 Almanya 03 03 02 18 26 93 50 53 89 Arnavutluk 02 Avusturya 02 03 01 02 Belçika

Detaylı

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2012/2013 Ağustos)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2012/2013 Ağustos) Rapor No: 213/18 Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (212/213 Ağustos) Ağustos 213 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB () ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı 212 yılı

Detaylı

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1 EK TABLOLAR Tablolar, - (129) Dünya Sağlık Örgütü: WHO Dünya Sağlık Raporu - (123) Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı: UNDP İnsani Gelişme Raporu - (128) Dünya Bankası: WB

Detaylı

UNFCC VE KYOTO PROTOKOLÜ GEREKLİLİKLERİ

UNFCC VE KYOTO PROTOKOLÜ GEREKLİLİKLERİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI UNFCC VE KYOTO PROTOKOLÜ GEREKLİLİKLERİ Kadir Demirbolat Uzman 29 Haziran 2011 TEMEL GÖSTERGELER Türkiye; OECD üyesi,g-20 üyesi, AB ne aday ülke, OECD, AB ve

Detaylı

KYOTO PROTOKOLÜ NÜN TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜNE MUHTEMEL ETKİLERİ

KYOTO PROTOKOLÜ NÜN TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜNE MUHTEMEL ETKİLERİ KYOTO PROTOKOLÜ NÜN TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜNE MUHTEMEL ETKİLERİ 1. Kyoto Protokolü nedir? Kyoto Protokolü ( Protokol ), Anlaşma 1992 de Rio de Janeiro da (Brezilya) gerçekleştirilen Dünya Zirvesi nde kabul

Detaylı

Marakeş in Kazandırdıkları Rifat Ünal Sayman, Direktör - REC Türkiye 6 Aralık 2016, Mövenpick Otel, Ankara

Marakeş in Kazandırdıkları Rifat Ünal Sayman, Direktör - REC Türkiye 6 Aralık 2016, Mövenpick Otel, Ankara Marakeş in Kazandırdıkları Rifat Ünal Sayman, Direktör - REC Türkiye 6 Aralık 2016, Mövenpick Otel, Ankara Bölgesel Çevre Merkezi (REC) Bağımsız, tarafsız ve kâr amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş.

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI OZON TABAKASINI İCELTEN MADDELER VE FLORLU SERA GAZLARINA İLİŞKİN BAKANLIĞIMIZ FAALİYETLERİ 1 3 0

Detaylı

ÜYE DEVLET HÜKÜMETLERİ TEMSİLCİLERİ KONFERANSI. Brüksel, 25 Ekim 2004 CIG 87/1/04 EK 2 REV 1. Konu :

ÜYE DEVLET HÜKÜMETLERİ TEMSİLCİLERİ KONFERANSI. Brüksel, 25 Ekim 2004 CIG 87/1/04 EK 2 REV 1. Konu : ÜYE DEVLET HÜKÜMETLERİ TEMSİLCİLERİ KONFERANSI Brüksel, 25 Ekim 2004 CIG 87/1/04 EK 2 REV 1 Konu : Hükümetlerarası Konferans Nihâi Senedi ne ek Bildirgeler ve Nihâî Senet NİHÂÎ SENET NS / Anayasa 1 30

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE Fevzi İŞBİLİR ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Genel Müdür Yardımcısı 19 Ekim 2007 - KONYA SUNUM İÇERİĞİ İklim Değişikliği Uluslararası İklim Rejimi İklim Değişikliği Çerçeve

Detaylı

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi Ankara, 15 Şubat 2017

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi Ankara, 15 Şubat 2017 Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi Ankara, 15 Şubat 2017 Türkiye Cumhuriyeti nin Ulusal Sera Gazı Envanteri Sisteminin Güçlendirilmesi ve İyileştirilmesi:

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLIK ANALİZİ. Bülent YAĞCI Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLIK ANALİZİ. Bülent YAĞCI Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanı T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLIK ANALİZİ Bülent YAĞCI Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanı İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi,

Detaylı

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 3 Ocak 2017 Pazar 2016 yılı Kasım ayında AB ve EFTA ülkeleri toplamına göre ticari araç pazarı 2015 yılı aynı ayına göre yüzde 12,8 artış göstererek 211 bin adet seviyesinde

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Münevver Cebeci Marmara Üniversitesi, Avrupa Birliği Enstitüsü

Yrd. Doç. Dr. Münevver Cebeci Marmara Üniversitesi, Avrupa Birliği Enstitüsü Yrd. Doç. Dr. Münevver Cebeci Marmara Üniversitesi, Avrupa Birliği Enstitüsü AVRUPA BİRLİĞİNEDİR? Hukuki olarak: Uluslar arası örgüt Fiili olarak: Bir uluslararası örgütten daha fazlası Devlet gibi hareket

Detaylı

Dağlık alanda yaşayan insanlar ve yaşadıkları çevreler için birlikte çalışmak

Dağlık alanda yaşayan insanlar ve yaşadıkları çevreler için birlikte çalışmak Dağlık alanda yaşayan insanlar ve yaşadıkları çevreler için birlikte çalışmak BİZ KİMİZ? Dağ Ortaklığı bir Birleşmiş Milletler gönüllü ittifakı olup, üyelerini ortak hedef doğrultusunda bir araya getirir.

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA 2018 Yenilenebilir Enerji Kaynakları SUNU İÇERİĞİ 1-DÜNYADA ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 2-TÜRKİYEDE ENERJİ KAYNAK

Detaylı

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü PAN AVRUPA AKDENİZ TERCİHLİ MENŞE KURALLARINA DAİR BÖLGESEL KONVANSİYON KAPSAMI TİCARETTE EŞYANIN TERCİHLİ MENŞEİNİN TESPİTİ HAKKINDA YÖNETMELİK HAKKINDA BİLGİ I. Neden Bölgesel Konvansiyon? Ülkemiz Avrupa

Detaylı

ürünümü tüm dünyada koruyabilir miyim?

ürünümü tüm dünyada koruyabilir miyim? Hayır. Türkiye de patent başvurusu yapmakla ürünümü tüm dünyada koruyabilir miyim? Sadece, 1 Kasım 2000 tarihinden itibaren Türkiye nin de dahil olduğu 38 Avrupa ülkesi tarafından kabul edilen ve ayrıca

Detaylı

Kurumsal Düzenlemeler Dokümantasyon: İtalya, Finlandiya ve Hollanda nın Ulusal Envanter Sistemleri

Kurumsal Düzenlemeler Dokümantasyon: İtalya, Finlandiya ve Hollanda nın Ulusal Envanter Sistemleri 3. Oturum Kurumsal Düzenlemeler Dokümantasyon: İtalya, Finlandiya ve Hollanda nın Ulusal Envanter Sistemleri Ulusal Sera Gazı Envanterlerine Yönelik Uygulamalı Eğitim Çalıştayı Envanter Yönetimi ve KG/KK

Detaylı

(1) ATRG L 268, 3.10.1998, s. 1.

(1) ATRG L 268, 3.10.1998, s. 1. 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı çerçevesinde bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kontrolü için erken uyarı ve yanıt sistemi hakkında 22 Aralık 1999 tarihli KOMİSYON KARARI [C(1999)

Detaylı

International Cartographic Association-ICA

International Cartographic Association-ICA International Cartographic Association-ICA 1.AMAÇ: Uluslararası Kartografya Birliği (International Cartographic Association-ICA), 1959 yılında kurulmuştur. Hükümetler dışı bir kuruluş olan ICA nın ana

Detaylı

KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ

KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ Yükseköğretim Sisteminin Uluslararasılaşması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrenciler İçin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi Araştırma Projesi KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI

Detaylı

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ 2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ TUTAR 1000$ 'NİN DAKİ 1.203.101 466.269 38,756% YE 'NİN TUTAR BİRİM TUTAR 1 1 Çin 755.033 399.367 62,7572% Dünya 755.033 3.857.570 196

Detaylı

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve aynı zamanda karar alma süreçlerinde katılımcı bir yaklaşım

Detaylı

YÜKSEK ÇEVRE KURULU VE MAHALLİ ÇEVRE KURULLARININ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

YÜKSEK ÇEVRE KURULU VE MAHALLİ ÇEVRE KURULLARININ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK Çevre ve Şehircilik Bakanlığından: YÜKSEK ÇEVRE KURULU VE MAHALLİ ÇEVRE KURULLARININ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1

Detaylı

AB Fonları nda Ortaklık İlkesi Macaristan dan Deneyimler

AB Fonları nda Ortaklık İlkesi Macaristan dan Deneyimler AB Fonları nda Ortaklık İlkesi Macaristan dan Deneyimler Ákos Éger Orta ve Doğu Avrupa Banka İzleme Ağı (CEE Bankwatch Network) Ulusal Çevre ve Doğa Korumacıları Topluluğu AB Fonlarının planlanması 2004-2006

Detaylı

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 16 Ekim 2016 Pazar 2016 yılı Ağustos ayında AB ve EFTA ülkeleri toplamına göre ticari araç pazarı 2015 yılı aynı ayına göre yüzde 31,2 artış göstererek 157 bin adet seviyesinde

Detaylı

Hava Durumu İKLİM İklim Değişiyor Peki Siz Bunun Farkında mısınız? Sera Etkisi Ve İklim Değişikliği En önemli sera gazları Karbon dioksit (CO2) Metan (CH4) Diazot monoksit(n2o) İklim Değişikliğine Sebep

Detaylı

AKDENİZ EYLEM PLANI SEKRETARYASI (AEP)

AKDENİZ EYLEM PLANI SEKRETARYASI (AEP) AKDENİZ EYLEM PLANI SEKRETARYASI (AEP) Türkçe Adı Akdeniz Eylem Planı Sekretaryası (AEP) İngilizce Adı Secretariat on Mediterrenaen Action Plan (MAP) Logo Resmi İnternet Sitesi http://www.unepmap.org Kuruluş

Detaylı

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 2 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ (İDÇS) NEDİR? İklim değişikliğine neden olan sera gazı salımlarını (SGSler) azaltmaya yönelik eylem stratejilerini ve

Detaylı

Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi

Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi Büyükdere Cad. No. 106 34394 Esentepe - İstanbul AçıkDeniz Telefon Bankacılığı: 444 0 800 www.denizbank.com Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi 2013 Mali Verileri DenizBank bir Sberbank

Detaylı

Devletin Bilgi Talepleri ile ilgili Rapor

Devletin Bilgi Talepleri ile ilgili Rapor Devletin Bilgi Talepleri ile ilgili Rapor Temmuz - Aralık Apple da, verilerinizi koruma konusundaki taahhüdümüzü son derece ciddiye alıyoruz ve size mümkün olan en güvenli donanımları, yazılımları ve hizmetleri

Detaylı

LÜTFEN KAYNAK GÖSTEREREK KULLANINIZ 2013

LÜTFEN KAYNAK GÖSTEREREK KULLANINIZ 2013 OECD 2013 EĞİTİM GÖSTERGELERİ RAPORU: NE EKERSEN ONU BİÇERSİN (4) Prof. Dr. Hasan Şimşek İstanbul Kültür Üniversitesi (www.hasansimsek.net) 5 Ocak 2014 Geçtiğimiz üç hafta boyunca 2013 OECD Eğitim Göstergeleri

Detaylı

Resmî Gazete Sayı : 29361

Resmî Gazete Sayı : 29361 20 Mayıs 2015 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 29361 TEBLİĞ Orman ve Su İşleri Bakanlığından: HAVZA YÖNETİM HEYETLERİNİN TEŞEKKÜLÜ, GÖREVLERİ, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

3 Ağustos 2013 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28727

3 Ağustos 2013 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28727 3 Ağustos 2013 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28727 YÖNETMELİK Çevre ve Şehircilik Bakanlığından: YÜKSEK ÇEVRE KURULU VE MAHALLİ ÇEVRE KURULLARININ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ

Detaylı

Türkiye ve Dünya, Marakeş te (COP22) Beklediğini Bulamadı!

Türkiye ve Dünya, Marakeş te (COP22) Beklediğini Bulamadı! Türkiye ve Dünya, Marakeş te (COP22) Beklediğini Bulamadı! REC Türkiye tarafından, Almanya Büyükelçiliği desteğiyle düzenlenen geniş katılımlı konferansta; BM İklim Değişikliği Marakeş COP22 - Taraflar

Detaylı

Yerel Yönetimler İçin Sera Gazı Salım Envanteri (Karbon Ayak İzi) nin Önemi

Yerel Yönetimler İçin Sera Gazı Salım Envanteri (Karbon Ayak İzi) nin Önemi Yerel Yönetimler İçin Sera Gazı Salım Envanteri (Karbon Ayak İzi) nin Önemi Prof. Dr. Cengiz Türe Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Danışma Kurulu Üyesi ve Anadolu Üniversitesi Ekoloji Anabilim Dalı Başkanı

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ REJİMİ VE TÜRKİYE ÇALIŞMA GRUBU (ÇGI) 3. ÇALIŞTAYI. 6 Kasım 2007 - Ankara

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ REJİMİ VE TÜRKİYE ÇALIŞMA GRUBU (ÇGI) 3. ÇALIŞTAYI. 6 Kasım 2007 - Ankara İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ REJİMİ VE TÜRKİYE ÇALIŞMA GRUBU (ÇGI) 3. ÇALIŞTAYI 14:00 14:05 Açılış 14:05 14:20 Sunum: SB26 nın Ardından COP13 Kapsamında Müzakere Başlıkları Yunus ARIKAN, REC Türkiye İklim Değişikliği

Detaylı

Türkiye ve Dünya, Marakeş te (COP22) Beklediğini Bulamadı!

Türkiye ve Dünya, Marakeş te (COP22) Beklediğini Bulamadı! Türkiye ve Dünya, Marakeş te (COP22) Beklediğini Bulamadı! REC Türkiye tarafından, Almanya Büyükelçiliği desteğiyle düzenlenen geniş katılımı konferansta; BM İklim Değişikliği Marakeş COP22 - Taraflar

Detaylı

ISSAI UYGULAMA GİRİŞİMİ 3i Programı

ISSAI UYGULAMA GİRİŞİMİ 3i Programı ISSAI UYGULAMA GİRİŞİMİ 3i Programı 3i Programme Taahhütname ARKA PLAN BİLGİSİ Temel denetim alanları olan mali denetim, uygunluk denetimi ve performans denetimini kapsayan kapsamlı bir standart seti (Uluslararası

Detaylı

Türkiye Bilişim Sektörü:

Türkiye Bilişim Sektörü: TÜBİSAD Raporu Tanı1m Toplan1sı TÜRKİYE NİN DİJİTAL EKONOMİYE DÖNÜŞÜMÜ Türkiye Bilişim Sektörü: Yeri, Önemi, Evrimi ve Yetenekleri Yılmaz Kılıçaslan Anadolu Üniversitesi İktisat Bölümü Eskişehir 14 Şubat

Detaylı

Kopenhag Birleşmiş Milletler Đklim Değişikliği Konferansı (COP15) Genel Değerlendirmesi ve Türkiye ye Yansımaları

Kopenhag Birleşmiş Milletler Đklim Değişikliği Konferansı (COP15) Genel Değerlendirmesi ve Türkiye ye Yansımaları Kopenhag Birleşmiş Milletler Đklim Değişikliği Konferansı (COP15) Genel Değerlendirmesi ve Türkiye ye Yansımaları Amaç Atmosferdeki sera gazı seviyesinin sabit düzeyde kalmasını sağlayamak Đnsan kaynaklı

Detaylı

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı.

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı. TÜRKİYE AB İLİŞKİLERİ HAFTA 2 Roma Antlaşması Avrupa Ekonomik Topluluğu AET nin kurulması I. AŞAMA AET de Gümrük Birliğine ulaşma İngiltere, Danimarka, İrlanda nın AET ye İspanya ve Portekiz in AET ye

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVUSTURYA ÜLKE RAPORU Şubat 2009 B.Ö. AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 1 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Avusturya Cumhuriyeti Yönetim Şekli

Detaylı

Pazar AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ. Ekim 2018

Pazar AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ. Ekim 2018 AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ Ekim 2018 Pazar 2018 yılı Ağustos ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında toplam otomotiv pazarı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 26,4 artarak 1 milyon 342 bin adet

Detaylı

Su Yönetimi Sektörü için pilot SÇD 23 Ekim 2014

Su Yönetimi Sektörü için pilot SÇD 23 Ekim 2014 Technical Assistance for Implementation of the By-Law on Strategic Environmental Assessment EuropeAid/133447/D/SER/TR Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği'nin Uygulanması Teknik Yardım Projesi

Detaylı

Karbon Emisyonu Nedir?

Karbon Emisyonu Nedir? KARBON EMİSYONU Dünya nüfusunda son yıllarda yaşanan kontrolsüz artış, sanayileşme, şehirleşme gibi faktörler doğal kaynaklara olan talebi hızla artırmıştır. Diğer bir söyleyiş ile insanoğlunun günlük

Detaylı