ZENG N OLMANIN KURALLARI

Transkript

1 ZENG N OLMANIN KURALLARI

2 ZENG N OLMANIN KURALLARI Bolluk çinde Yaflamaya Yönelik Kiflisel Bir Anahtar RICHARD TEMPLAR Çeviren: Ümit fiensoy

3 ISBN The Rules of Wealth Richard Templar 2007 Optimist Yay nlar Optimist Yay m Da t m Telefon: Faks : e-posta: bilgi@optimistkitap.com Optimist yay n no. : 132 Konu : fl/yönetim Yay ma haz rlayan : Cemal Engin Birinci bas m Düzelti Düzenleme Bask ve cilt : Mart 2008, stanbul : Fevzi Gölo lu : Selim Talay : Acar Bas m ve Cilt San. Tic. A.fi. Beysan San. Sit. Birlik Cad. No: 26 Acar Binas Haramidere - AVCILAR / STANBUL Tel: Faks:

4 çindekiler Teflekkür 11 Girifl 12 Zenginmifl Gibi Düflünmek Herkes para kazanabilir; para adam seçmez, ayr mc l k yapmaz Zenginlik tan m n za karar verin Hedeflerinizi belirleyin Akl n zdakini kendinize saklay n nsanlar n ço u zengin olamayacak kadar tembeldir Parayla ilgili inançlar n z anlay n ve bunlar n nereden kaynakland n bulun Zengin olman n bir mükâfat de il de, bir fleyin sonucu oldu unu anlay n Zenginli i dost bilin, düflman de il Paray ne için istedi inize karar verin Paran n paray çekti ini anlay n Paray çözüm olarak görürseniz, karfl n za problem olarak ç kar Bol para kazanabilir, iflinizden keyif alabilir ve geceleri rahat bir uyku çekebilirsiniz Kötü yoldan para kazanmay denemeyin Para ile mutluluk aras ndaki iliflkiyi yakalay n Fiyat ile de er aras ndaki fark görün 48 5

5 16. Zenginlerin nas l düflündü ünü ö renin Baflkalar n n sahip oldu u fleylere imrenmeyin nsan n kendisini yönetmesi, paras n yönetmesinden zordur 54 Servet Sahibi Olmak Bafllamadan önce bulundu unuz noktay bilmelisiniz Bir plan yapmal s n z Hesaplar n z kontrol alt na al n Ancak zengin görünerek zengin olabilirsiniz Birikim sa lamak için spekülasyonu deneyin (yo, kumardan söz etmiyorum) Risk konusundaki tutumunuzu belirleyin Güvenmedi iniz kiflilerle ifl yapmay n Servet sahibi olmak için hiçbir zaman geç de ildir Tasarrufa genç yaflta bafllay n (ya da sizin için ifl iflten geçtiyse, bunu çocuklar n za ö retin) Parasal gereksinimlerinizin yaflam n z n de iflik aflamalar nda farkl olaca n bilin Çok çal flmak zorunda kalmayacak kadar zengin olmak için çok çal flman z gerekir Al flverifl sanat n ö renin Pazarl k sanat n ö renin Ufak tefek tasarruflarla zengin de il, olsa olsa mutsuz olursunuz Baflkalar için çal flarak zengin olamazs n z; ama olabilirsiniz de Kararlar n z geciktirerek bofla zaman harcamay n, parayla ilgili kararlar çabuk al n 92 6 Ç NDEK LER

6 35. Paraya ihtiyac n z yokmufl gibi çal fl n Kazand n zdan daha az harcay n Gerçekten, ama gerçekten zorunlu olmad kça borç almay n Borçlar n z tahkim yoluna gidin Bir beceri gelifltirirseniz, karfl l n kat kat al rs n z Önceli i borçlar n z ve kredilerinizi ödemeye verin Para kazanmay ihmal edecek kadar geçim derdine düflmeyin Tasarrufa çok para ay rmal m, ay rmamal m? Kiralamay n, sat n al n Yat r m yapman n gerçekten ne demek oldu unu anlay n Biraz sermaye oluflturun, sonra bunu ak ll ca bir yat r ma yöneltin Gayrimenkul uzun vadede hisse senedini geçemez Sat fl sanat n n ustas olun Her zaman kazanabilece inizi sanmay n Hisse senedi piyasas n n asl nda nas l iflledi ini ö renin Yaln zca ne oldu unu anlayabildi iniz hisseleri (ya da herhangi bir fleyi) al n Mutlaka yat r m uzman kullan n (ama onlar sizi kullanmas n) Finansal tavsiye almak istiyorsan z, bedelini mutlaka ödemelisiniz Fazla kurcalamay n Uzun erimli düflünün Zengin olma stratejiniz üzerinde çal flmaya günün belli bir saatini ay r n 136 Ç NDEK LER 7

7 56. Ayr nt lara dikkat edin Yeni gelir kaynaklar yarat n Ya olursa? oynamay ö renin Harcama dürtünüzü kontrol edin K sa yoldan zenginlik vaat eden reklamlara kanmay n çabuk zenginleflecek olan siz de ilsiniz Zenginli in s rr diye bir fley yoktur Bu kitab okumakla kalmay n, bir fleyler de yap n 150 Daha da Zengin Olmak Mali durumunuzu düzenli olarak finansal sa l k kontrolünden geçirin Kendinize para yönderleri bulun Önsezilerinize kulak verin Bofl oturmay n Yapamad n z iflleri baflkalar na yapt r n Kendinizi tan y n tek bafl na m daha baflar l s n z, ikili çal flmada m, yoksa ekip halinde mi? Gizli de erleri ve f rsatlar aray n Çok çabuk zengin olmaya çal flmay n Her zaman karfl n zdakinin bu iflten ne ç kar oldu unu sorun Paran z iflletin Yat r mlar n z ne zaman geri çekmek gerekti ini ö renin Kötü talihin pefline tak lmay n Bir bilançoyu neden ve nas l okuman z gerekti ini bilin Her zaman vergi memurundan bir ad m önde olun Ç NDEK LER

8 77. Varl klar n z nas l iflletece inizi ö renin Ald n z ücretin de erinizin karfl l oldu unu asla kabullenmeyin Herkesle ayn rotay izlemeyin 191 Servetinizi Korumak Bir fley al rken kaliteye önem verin Minik yaz lara dikkat edin Kazanmadan harcamay n Yafll l k günleri için kenara biraz para ay r n yo, o yetmez! Acil durumlar / kara günler için para ay rmak: Ola anüstü hal fonu Kaça ald n z? Pazar araflt rmas nas l yap l r? Dostlar n zdan ya da ailenizden borç almay n (ama yat r m yapmalar na izin verebilirsiniz) Özkaynaklar n zdan feragat etmeyin Ne zaman duraca n z bilin 214 Servetinizi Paylaflmak Servetinizi ak ll ca kullan n Gözden ç kartmaya raz de ilseniz, dostlar n za ya da ailenize borç vermeyin Borç vermeyin, özkaynak sat n al n Kefenin cebi yoktur Ne zaman ve nas l hay r ya da evet diyece inizi bilin nsanlara kendilerini borçlu hissettirmeden para verme yollar bulun Çocuklar n z afl r koruma alt na alarak, yokluk çekmenin de erli deneyimlerinden yoksun b rakmay n 232 Ç NDEK LER 9

9 96. Hay r iflleri ve iyi amaçlar nas l seçilir? Paran z kendiniz harcay n, kimse onu sizin kadar ak ll ca harcayamaz Tavsiye dinlemeden önce sorumlulu u üzerinize al n Sak n zenginli inizle hava atmay n S rada ne var? fieytanla anlaflma m? 242

10 Teflekkür Kitab n ilk aflamalar nda taslak metni okuyarak birçok konuda düzeltme yapma inceli ini gösteren Ba ms z Mali Dan flmanlar Clayden Associates in direktörü Dan Clayden a teflekkür etmek isterim. Dan benim meslek yaflam mda karfl laflt m mali dan flmanlar n en iyilerinden biriydi. Ayr ca bu kitab, paras n hem lütufkâr, cömert, dürüst ve ahlâkl bir flekilde yöneten, hem de onu profesyonelce ve verimli bir flekilde iflleten zevk sahibi kay npederime adamak isterim. Onun zenginlik kurallar n n hepimize örnek olacak kadar mükemmel bir uygulay c s oldu unu söyleyebilirim. 11

11 Girifl Dürüst olal m. Hepimiz hali vakti yerinde, varl kl, zengin olmak ve bolluk içinde yaflamak isteriz. Bu duruma ulaflm fl olanlar n büyüsüne kap l r z. Bunu nas l baflard lar acaba? Biz ayn fleyi nas l yapabiliriz? Zengin olmufl insanlar n di erlerinin anlamad ve yapamad fleyleri anlamaya ve yapmaya yatk n olduklar basit bir gerçektir. Onlar n kafa yap s ndan bafllay p somut eylemlere kadar uzanan servetleriyle ilgili belli davran fl kurallar vard r; onlar baflkalar ndan bu kurallar ay r r. Elinizdeki kitap daha zengin olmak için sizin de seçebilece iniz bu davran fllar derleyip sunuyor. Kurallar n temeli (öteki Kurallar kitaplar nda oldu u gibi) bunlar n hepsinin varl kl insanlarda gözlemledi im davran fllar olmas d r. Buna, uygun görürseniz, duygusal paylafl m n büyüsü diyebiliriz. Onlar gibi hareket edersek, biz de onlar gibi oluruz. Bu yaklafl m gerçekten de ifle yar yor. Bu kitap, oldukça yal n bir flekilde, flu unsurlara aç kl k kazand r yor: insanlar para kazanmak için ne yap yorlar para kazanmay nas l sürdürüyorlar bunu baflard ktan sonra, durumlar n nas l kal c laflt r yorlar paray nas l harc yorlar nas l yat r m yap yorlar paran n keyfini nas l ç kar yorlar paray özveriyle nas l kullan yorlar? Kuflku yok ki, mümkün olan en az çabayla zengin, varl kl ve bolluk içinde yaflayan biri olmak isterdik. ngiltere de kumar oyunlar na her y l 50 milyar pound gibi ak l almaz bir tutar harcan yor. Kumara harcanan paran n 50 milyar pound düzeyine ulaflm fl olmas, pek çok insan n kolay para kazanma peflinde oldu unu gösteriyor. Bu düzey ayn zamanda, hepsi olmasa bile, bunlar n büyük ço unlu unun düfl k r kl na u rayaca n da gösteriyor. Kumarhaneler bütün di er ifl- 12

12 letmeler gibi belli bir yüzde hesab yla çal fl rlar. Örne in kurallara uygun çal flt r lan bir rulet oyununda bu oran yüzde 28 dir. Yani, masada 100 pound dönüyorsa, bunun yüzde 28 i mutlaka içerde (kasada) kalacak demektir. Oyunculara verilecek olan para 72 poundu geçmez. Tabii her zaman ayn kiflilere ç kacak de il. Kimisi kaybedecek. Kimisi kazanacak. Kimisi de koydu unu geri alacak. Ama kasa eninde sonunda mutlaka her zaman kazanacak. Bu iflin kural d r. Demek ki, bu kadar çok insan kumara bunca para yat r yorsa, bu bana kumarhanede çal flt m s rada bolca tan k oldu um flu gerçekleri anlat r: bu insanlar n cebinde öyle çok para vard r ki, bir k sm ndan kurtulmak isterler 1 flansl olduklar na deli gibi inan rlar kendilerini kötü hissetmek hofllar na gitti i için kaybetmeyi severler kolay para kazanmaya can atarlar. Bu kitap, yukarda s ralad m amaçlardan hiçbirinin peflinde olmayanlar için yaz lm flt r. Hay r, kolay para kazanmak isteyenler için de de- il (kusura bakmay n). Buna karfl l k, elinizdeki kitap, genel parasal durumunuzda hat r say l r bir iyileflme sa layacakt r. Sizi çabucak zengin etmeyecek, ancak nezih bir kifli olmay sürdürerek, para kazanma ve servetinizi ço altma olana n z art racak bir ilkeler, stratejiler ve nesneler kümesini anlaman z ve uygulaman z sa layacakt r. Asl nda biz de kasa olabilir ve her zaman kazanabiliriz. Öyleyse, ne yapmal y z? Yapabilece imiz pek çok fley var. Baflar y garanti edebilecek tek bir kural yoktur. Fakat her biri olas l klar azalt r. Hepsi para kazanma flans m z ço alt r. Yirmi bir (blackjack) masas ndaki kadar kolay bir 1 Kimisi de para aklama derdindedir: Bu ifl için ay rd paray masaya koyar, sonra da oynamadan koydu unu kazanç çeki fleklinde geri alarak, vergi ödemekten kurtulur. Ne ay p de il mi? Tabi flöyle bir sorun var, o kifli ne kadar oynamamaya gayret etse de, bu paran n yüzde 28 ini kasa mutlaka al r. G R fi 13

13 kazanç vaat etmese de, daha emin ve uzun erimlidir; üstelik insan hem kumar al flkanl na, hem de sonu gelmeyen bir kay p bata na sürüklemez. Küçükken yoksul bir çocuk oldu umu söyleyece im, ama ac kl bir ara na meye gerek yok. Hiçbir fleyim yoktu. Baflkalar n n ne çok fleye sahip oldu unu görüyordum. Bu yoksulluktan kurtulman n bir yolunu mutlaka bulmam gerekti inin aç k bir biçimde fark ndayd m. Ama pek çok hatal ad m att m bafllarda; do ru yolu bulana kadar çok yanl fl yapt m. Ancak gerçek zenginlerin yapt klar n gözlemeye zaman ay r p bunun zahmetine katlanmay ö rendi imde do ru yolu bulabildim. Ve flimdi bu gözleme dayanan bilgiyi size aktarmaktan mutluluk duyuyorum. fiunlar istedi inizi varsay yorum: zengin olmak bunu yasal yollardan yapmak amac n za ulaflt ktan sonra, yararl ifller yapmak kenara bir fleyler ay rmak bunun bir k sm n yast k alt nda saklamak Ve biraz gayret göstermeye haz r oldu unuzu kabul ediyorum. Bu amaçla kitab befl bölüme ay rd m: zenginmifl gibi düflünmek; servet sahibi olmak; daha da zengin olmak; servetinizi korumak; servetinizi paylaflmak. Zenginmifl gibi düflünmekle bafll yoruz çünkü varl kla ilgili her fley bu temele dayan r. Hepimizin para konusunda birtak m inançlar vard r. Ço umuz, para insan mutlu etmese de (gerçi gizliden gizliye mutlu edece ine inan r z ya), hiç de ilse belirli bir konfor içinde mutsuz olaca m za inan r z. Hemen hepimiz paran n daha iyi fleyler almam za olanak verece ine ve iyi fleyler sat n almakla daha mutlu olaca m za inan r z. Bu inançlar n zdan herhangi biriyle ilgili olarak cesaretinizi k rmak bana düflmez. Benim iflim, bunun do ru olup ol- 14 G R fi

14 mad n kendi bafl n za bulabilmeniz için gereken araçlar size sunmaktan ibarettir. fle bafllama zaman geldi. Haydi, veryans n edelim. Her koflulda, varl n z n mutlaka artmas ad na. Richard Templar G R fi 15

15 ZENG NM fi G B DÜfiÜNMEK

16 Para bir kavramd r. Onu gerçekten göremez ve dokunamazs n z (elinizde bir alt n külçesi yoksa tabii). Bunu ancak banknot ya da çek gibi fiziksel bir sembol arac l yla gerçeklefltirebilirsiniz. Evet, bunlar kâ t parçalar d r, muazzam bir güce sahip kâ t parçalar Para kavram ard nda daha pek çok fley tafl r bizim için. Onun iyi mi kötü mü oldu u ya da onu istemenin iyi mi kötü mü oldu una iliflkin hepimizin içinde yer etmifl bir inanç vard r. Paray sevmenin ya da onu harcaman n iyi mi kötü mü oldu una iliflkin bir inanc m z vard r. lk birkaç Kural ile önerece im fley zenginlik hakk ndaki düflüncelerimizin bizi zenginli e ulaflmaktan al koydu u fikri olabilir. Olabilir, ama bu yaln zca bir olas l kt r. E er paran n kötü bir fley oldu una ve bol paran n gerçekten kötülü ün anas oldu una tüm kalbimizle inan rsak (bilinçalt nda bile olsa), istemeden de olsa çok paraya sahip olma yönündeki kendi çabalar m za sekte vurabiliriz. Ayr ca, para kazanma u rafl na ne kadar çaba harcamaya haz r oldu- unuzu size göstermeye çal flaca m. Biraz spora benzer bu ifl. Ne kadar pratik yaparsan z, o kadar iyi olursunuz. Bunun tersine, tembellikle para kazanamazs n z. Burada bir miktar çal flma yapman z gerekir. Ayn zamanda, ne istedi inizi, neden istedi inizi, buna nas l ulaflmay düflündü ünüzü, elde ettikten sonra onunla ne yapaca n z, bütün bu gibi fleyleri, tamamen içinizden geldi i flekliyle ö renmeniz gerekecektir. Kimse size bunun kolay olaca n söylemedi. ZENG NM fi G B DÜfiÜNMEK 19