DİCLE DİŞHEKİMLİĞİ DERGİSİ

Transkript

1 DİCLE DİŞHEKİMLİĞİ DERGİSİ Cilt/Volume 11 Sayı/Number DENTAL JOURNAL OF DİCLE dergi/dergi.htm

2 Sahibi Prof.Dr. Remzi NİGİZ Dicle Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dekanı Editör Dr. İzzet YAVUZ Yayın Kurulu Üyeleri Dr. Ahmet DAĞ Dr. Filiz ACUN KAYA Dr. Mehmet ÇOLAK Dr. S. Zelal ÜLKÜ Dr. Sadullah KAYA Dr. Seher GÜNDÜZ ARSLAN Dr. Süleyman AGÜLOĞLU Dr. Senem YİĞİT ÖZER Dr. Yalçın DEĞER Dr. Zelal SEYFİOĞLU POLAT DDD 2010 Yılı Bilimsel Danışma Kurulu Dr. Abubekir HARORLI Atatürk Üniversitesi Dr. Ahmet Berhan YILMAZ Atatürk Üniversitesi Dr. Ali Erdemir Kırıkkale Üniversitesi Dr.Aslan GÖKBUKET Istanbul Üniversitesi Dr. Atilla Stephan ATAÇ Hacettepe Üniversitesi Dr. AyĢe Nil ALTAY Hacettepe Üniversitesi Dr. Belgin GÖRGÜN Dicle Üniversitesi Dr. Betül KARGÜL Marmara Üniversitesi Dr. Beyza KAYA Dicle Üniversitesi Dr. Cemal ERONAT Ege Üniversitesi Dr. Derya ÖZTAġ Ankara Üniversitesi Dr. Emrah AYNA Dicle Üniversitesi Dr. Fahinur ERTUĞRUL Ege Üniversitesi Dr. Feriha ÇAĞLAYAN Hacettepe Üniversitesi Dr. Figen SEYMEN Ġstanbul Üniversitesi Dr. Filiz KEYF Hacettepe Üniversitesi Dr. Gamze Aren Ġstanbul Üniversitesi Dr. Gülay KANSU Ankara Üniversitesi Dr. Gulfem Ergün Ankara Üniversitesi Dr. Gülten ÜNLÜ Dicle Üniversitesi Dr. Gürcan ESKĠTAġÇIOĞLU Van Yüzüncüyıl Üniversitesi Dr. Hayriye SÖNMEZ Ankara Üniversitesi Dr. H. Cem Güngör Hacettepe Üniversitesi Dr. Ġlken KOCADERELĠ Dr. Ġsmail MARAKOĞLU Selçuk Üniversitesi Dr. Ġzzet YAVUZ Dicle Üniversitesi Dr. Jalen DEVECĠOĞLU KAMA Dicle Üniversitesi Dr. Korkut DEMĠREL Ġstanbul Üniversitesi Dr. Köksal BEYDEMĠR Dicle Üniversitesi Dr. Melek D. TURGUT Hacettepe Üniversitesi Dr. Mine Betül ÜÇTAġLI Gazi Üniversitesi Dr. M.Mutahhar ULUSOY Ankara Üniversitesi Dr. Nejat TUNCER Ġstanbul Üniversitesi Dr. Nihal AVCU Hacettepe Üniversitesi Dr. Nuri YAZICIOĞLU Ankara Üniversitesi Dr. Nurhan ÖZALP Ankara Üniversitesi Dr. Nüket SANDALLI Yeditepe Üniversitesi Dr. Orhan HAMAMCI Dicle Üniversitesi Dr. Özant ÖNÇAĞ Ege Üniversitesi Dr. Remzi NĠGĠZ Dicle Üniversitesi Dr. Rezzan GÜNER Dicle Üniversitesi Dr. Rıza ALPÖZ Ege Üniversitesi Dr. Sadullah ÜÇTAġLI Ankara Üniversitesi Dr. Sema Belli Selcuk Üniversitesi Dr. Sema ÇELENK Dicle Üniversitesi Dr. Sibel YILDIRIM Selçuk Üniversitesi Dr. ġebnem ESKĠMEZ Dicle Üniversitesi Dr. Törün ÖZER Dicle Üniversitesi Dr. Ufuk HASANREĠSOĞLU Ankara Üniversitesi Dr. Yasemin KESKĠN Ankara Üniversitesi Dr. Yücel YILMAZ Atatürk Üniversitesi Dr. Zeki AKKUġ Dicle Üniversitesi Dr. Zuhal KIRZIOĞLU Süleyman Demirel Üniversitesi İletişim Adresi Dicle Üniversitesi, DiĢhekimliği Fakültesi, Dicle DiĢhekimliği Dergisi Diyarbakır. Tlf : , Fax : , ddd@dicle.edu.tr Makale Gönderme ile ddd@dicle.edu.tr adresine veya posta yolu ile elektronik kaydı yapılmıģ olarak iletiģim adresimize yapılmalıdır.

3 DİCLE DİŞHEKİMLİĞİ DERGİSİ DENTAL JOURNAL OF DİCLE Cilt / Volume 11 Sayı / Number

4 Dicle DiĢhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle Contents / Ġçindekiler Contents / Ġçindekiler 1- RENKLENMĠġ, ENDODONTĠK TEDAVĠLĠ, PERĠAPĠKAL LEZYONLU SANTRAL DĠġĠN TEDAVĠSĠ: OLGU SUNUMU THE TREATMENT OF DISCOLORED ENDODONTICALLY TREATED CENTRAL TOOTH WITH PERIAPICAL LESION: A CASE REPORT Bağdagül Helvacıoğlu KIVANÇ, Hacer Deniz ARISU Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, SÜRNÜMERER MĠKRODONTĠ: ĠKĠ OLGU SUNUMU SURNUMERARY MICRODONTY: REPORT OF TWO CASES ġeref EZĠRGANLI, Hasan Hüseyin KÖġGER Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, TRAVMAYA BAĞLI KIRILMIġ ANTERĠOR DĠġTE ALTERNATĠF BĠR TEDAVĠ YAKLAġIMI: 1 YILLIK VAKA RAPORU AN ALTERNATIVE TREATMENT APPROACH IN ANTERIOR TOOTH FRACTURES CAUSED BY TRAUMA: A CASE REPORT ONE YEAR Emin Caner TÜMEN, Sema ÇELENK, Engin AĞAÇKIRAN, Fatma ATAKUL Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, GENĠġ PERĠAPĠKAL LEZYON BULUNAN DĠġLERĠN ENDODONTĠK TEDAVĠSĠ ENDODONTIC TREATMENT OF TEETH WITH A LARGE PERIAPICAL LESION Evrim ELĠGÜZELOĞLU Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, SONLU ELEMANLAR ANALĠZĠ: DERLEME BÖLÜM I: DiĢhekimliğinde Kullanım Alanları, Temel Kavramlar ve Eleman Tanımları FINITE ELEMENT ANALYSIS: REVIEW PART I: The Uses in Dentistry, Basic Concepts and Description of Elements Özkan ADIGÜZEL Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, DĠġ HEKĠMLĠĞĠNDE LAZER UYGULAMALARI: DERLEME LASER APPLICATIONS IN DENTISTRY: A MINI REVIEW Gökçen AKÇĠÇEK, M. Sinan AKÇĠÇEK, Serdar UYSAL, L. Berna ÇAĞIRANKAYA, Nihal AVCU Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, DENTAL AĞARTMA TEKNĠKLERĠ VE KLĠNĠK UYGULAMALAR 1 DENTAL BLEACHING TECHNIQUES AND CLINICAL APPLICATIONS 1 Hatice AĞAN, Gülay KANSU, Özgür IRMAK Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, ORTODONTĠDE KÖK REZORPSĠYONU ROOT RESORPTION IN ORTHODONTICS Pınar ġahġn VESKE, Semra CĠĞER Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, LAMĠNA VENEER RESTORASYONLARIN PREPARASYON TĠPLERĠ VE YAPIM TEKNĠKLERĠ PREPARATION TYPES AND MANUFACTURING METHODS OF LAMINATE VENEERS IĢıl Damla ġener, ġ. Begüm TÜRKER Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, Cilt / Volume 11 Sayı / Number

5 Dicle DiĢhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle Contents / Ġçindekiler 10- DUDAK DAMAK YARIKLARININ TEDAVĠSĠNDE ORTODONTĠ NĠN ROLÜ THE ROLE OF ORTHODONTICS IN THE TREATMENT OF CLEFT LIP-PALATE PATIENTS Türkan Nadire GÜVENÇ, Müge AKSU, Ġlken KOCADERELĠ Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, DĠġ HEKĠMLĠĞĠ VE BĠYOUYUMLULUK DENTISTRY AND BIOCOMPATIBILITY Ülkü Tuğba TERZĠ, Gülay KANSU Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, PERĠODONTAL HASTALIK VE KORONER KALP HASTALIĞI ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠ ASSOCIATION BETWEEN PERODONTAL DISEASE AND CORONARY HEART DISEASES Filiz ACUN KAYA, Esma BARAN, Tuba TALO YILDIRIM Dicle Dişhekimliği Dergisi, 2010; Cilt 11, Sayı: 1, Cilt / Volume 11 Sayı / Number

6 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle PERİAPİKAL LEZYONLU SANTRAL DİȘİN TEDAVİSİ Bağdagül Helvacıoğlu KIVANÇ ve Hacer Deniz ARISU RENKLENMİȘ, ENDODONTİK TEDAVİLİ, PERİAPİKAL LEZYONLU SANTRAL DİȘİN TEDAVİSİ: OLGU SUNUMU THE TREATMENT OF DISCOLORED ENDODONTICALLY TREATED CENTRAL TOOTH WITH PERIAPICAL LESION: A CASE REPORT 1 *Bağdagül Helvacıoğlu Kıvanç, 1 Hacer Deniz Arısu 1 Gazi Üniversitesi Dișhekimliği Fakültesi Diș Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı, Ankara. Özet Amaç: Bu olgu sunumunun amacı, endodontik tedavili, periapikal lezyonlu ve renklenmiș sol üst santral dișinin fonksiyonel ve estetik olarak tedavisini anlatmaktır. Olgu sunumu: Hastanın renklenmiș, endodontik tedavili, periapikal lezyonlu, daha önceden kırık restorasyonu yapılmıș sol üst santral dișinin mevcut vidalı metal postu uzaklaștırıldı ve endodontik tedavisi yenilendi. Dișe ağartma ișlemi uygulandı ve diș, fiber post ve direkt kompozit rezin ile restore edildi. Sonuç: Endodontik tedavinin yenilenmesi, ağartma ișlemi yapılması, fiber post uygulaması ve direkt kompozit restorasyon uygulaması gibi çok așamalı konservatif yaklașımla maliyeti yüksek olan protetik yaklașımlara gerek duyulmadan hastanın diși tedavi edildi ve hasta memnuniyeti sağlandı. rezin Anahtar Kelimeler: Ağartma,endodontik tedavili dișler, cam fiber post, direkt kompozit Abstract Aim: The aim of this case report is to present the treatment of the discolored endodontically treated maxillary central tooth with a periapical lesion functionally and aesthetically. Case Report: The metal secrew post was removed from the discolored tooth with periapical lesion which was previously endodontically treated and restored for fracture. Then the tooth was endodontically retreated. Bleaching was done and the tooth was restored with glass fiber post and direct composite resin. Conclusion: The tooth was treated with the progressive conservative approach as retreatment of tooth, bleaching and restoring with fiber post and direct composite resin without requiring expensive prosthetic restoration and the satisfaction of the patient was provided. post. Key words: Bleaching, direct composite resin, endodontically treated teeth, glass fiber Giriș Günümüzde, önceden yapılmıș olan kök kanal tedavisi herhangi bir nedenle bașarısızlığa uğradığı zaman, "retreatment" (endodontik tedavinin yeniden yapılması) sıklıkla uygulanmakta ve bașarı İletișim Adresi *Dr. Bağdagül HELVACIOĞLU KIVANÇ Gazi Üniversitesi Diș Hekimliği Fakültesi Diș Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı, Emek (06510)/ Ankara Tel: (312) Faks: (312) bagdagulkivanc@gmail.com, bagdagul@gazi.edu.tr sağlanabilmektedir(1,2). Kanal dolgusunun tekrarlanmasını gerektiren bașarısızlıkların bașında ilk tedavinin teknik yetersizliğine bağlı olarak gelișen mikrobiyal enfeksiyon veya kök kanal sisteminin ortograt yoldan yeniden enfekte olması(3), kök kanalının yetersiz temizlenmesi ve doldurulması(4), bașarısız olmuș retreatment ve apikal rezeksiyon vakaları(5) sayılabilir. Koronal sızıntı, vertikal kırık, gözden kaçmıș kanallar, kısa veya tașkın kanal dolguları, basamak olușumu, perforasyonlar, transportasyonlar, kırık alet gibi sebepler ve ABCC DEFABC C

7 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle PERİAPİKAL LEZYONLU SANTRAL DİȘİN TEDAVİSİ Bağdagül Helvacıoğlu KIVANÇ ve Hacer Deniz ARISU post uygulanmasına bağlı hatalar bașarısızlığa neden olabilir(6). Estetik dișhekimliğinin son yıllardaki bașlıca konularından birisini herhangi bir nedenle renk değiștirmiș dișlerin tedavileri olușturmaktadır 7. Özellikle renk değiștirmiș anterior dișler tedavi gerektiren önemli bir estetik problemdir. Devital dișlerde walking bleach tekniği, kolay, ekonomik ve konservatif bir yaklașım olarak protetik çözüme alternatif olmaktadır. Kök kanal tedavisini takiben sodyum perboratın hidrojen peroksit veya su ile kombinasyonuyla yapılan intrakoronal ağartmanın değișik nedenlerle renklenmiș dișlerin doğal rengine döndürülmesinde bașarılı sonuçlar sağladığı görülmüștür. Bu teknikte okside edici amaçla kullanılan bu maddeler, 3-7 günlük geçici bir süre pulpa odası içerisine yerleștirilir. Bu süre içerisinde okside edici maddeden açığa çıkan serbest oksijenin renklenmeye neden olan moleküllerle reaksiyona girmesi ve daha az ıșığı yansıtan basit moleküllere dönüșmesiyle ağartma ișleminin gerçekleșmesi amaçlanır (8,9). Adeziv rezinler, simanlar, kompozit restoratif materyaller ve kanal içi postlarda meydana gelen teknolojik gelișmeler, endodontik olarak tedavi görmüș ve yüksek oranda harabiyet gösteren dișlerin daha estetik ve kök kırıklarına neden olmayacak șekilde rehabilitasyonuna izin vermektedir. Son yıllarda, metal postlar yerine dentine daha yakın elastisite modülüne sahip fiberle güçlendirilmiș post sistemleri kullanılmaktadır(10). Endodontik olarak tedavi görmüș dișlerin mekanik dayanımları ile ilgili yapılan çalıșmalarda fiber post sistemleri ile restore edilen dișlerin metal postlarla restore edilenlere oranla daha az kök kırığına neden olduğu bildirilmiștir(11-15). Bu olgu sunumunun amacı, endodontik tedavili, periapikal lezyonlu ve renklenmiș sol üst santral dișinin fonksiyonel ve estetik olarak tedavisini anlatmaktır. kole bölgesinde gözle görülür renklenme olduğu (Resim 1), palatinalden bakıldığında kole bölgesindeki dișetinin hiperemik olduğu gözlendi. Resim 1. Hastanın renlenmiș sol üst santral dișinin tedavi öncesi görünümü. Klinik muayenede, diște hafif perküsyon hassasiyeti olduğu, ancak palpasyon hassasiyeti olmadığı belirlendi. Radyografik muayenede, periapikal bölgede radyolüsensi olduğu ve köke vidalı post yerleștirildiği görüldü (Resim 2). Dișin restorasyonu uzaklaștırıldı (Resim 3) ve post açığa çıkarıldı. Vidalı post bir pens yardımı ile çevirilerek yuvasından çıkartıldı (Resim 4). Olgu Sunumu 15 yașındaki kadın hasta üst sol santral dișindeki renklenme sonucu tarihinde kliniğimize bașvurdu. Hastadan alınan anamnezde hastanın 3 yıl önce travma sonucu dișinin kole seviyesinden kırıldığı ve kök kanal tedavisi yapıldıktan sonra direkt kompozit rezinle restore edildiği öğrenildi. Hastanın Resim 2. Periapikal bölgedeki radyolüsensi ve intraoral muayenesinde, üst sol santral dișin kökteki vidalı postun radyografik görüntüsü. ABCC DEFABC C

8 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle PERİAPİKAL LEZYONLU SANTRAL DİȘİN TEDAVİSİ Bağdagül Helvacıoğlu KIVANÇ ve Hacer Deniz ARISU Resim 3. Dișin restorasyonu uzaklaștırıldıktan sonraki görünümü. Resim 4. Kök kanalından çıkartılan vidalı post. Resim 5. Kök kanal tedavisi yenilendikten sonra alınan radyografi. ABCC DEFABC C Restorasyon uzaklaștırıldıktan sonra palatinal kırık hattının dișetinin altına ilerlediği ve o bölgedeki dișetinin hiperemik olduğu gözlendi. Bu amaçla palatinaldeki dișeti Nd:YAG lazer (American Dental Technologies, IQ 600, Amerika) kullanılarak kırık seviyesine kadar uzaklaștırıldı. Dișin kalan parçaları rubber dam takılmasına imkan vermediğinden pamuk rulo ile izolasyon sağlandı ve kök kanal dolgusu uzaklaștırıldı. Çalıșma boyutu K tipi eğe ve apeks bulucu cihaz ile 16 mm olarak ölçüldü ve radyografik olarak doğrulandı. Kök kanal tedavisi guta perka ve AH26 (Dentsply/Caulk, Milford, De, Amerika) ile lateral kondenzasyon tekniği kullanılarak tamamlandı (Resim 5). Dișteki metal postun olușturduğu renklenmenin tedavisi için walking bleach yöntemi uygulandı. Dișin kanal ağzındaki kanal dolgusu elmas rond frezle 2-3 mm uzaklaștırılarak izolasyon için 2 mm cam iyonomer siman kavite içerisine yerleștirildi. Devital ağartma ajanı (Starbrite, Dentramar, Hollanda) kaviteye yerleștirilerek kavite geçici olarak kapatıldı ve hastaya 3 gün sonrasına randevu verildi. Hasta 3 gün sonra geldiğinde dișindeki renklenmenin kısmi olarak azaldığı ancak tam olarak ortadan kaldırılamadığı tespit edildiğinden ağartma ajanı tekrar yerleștirildi ve hastaya 3 gün sonrasına randevu verildi. Hasta geldiğinde dișinin tamamen ağardığı gözlendi. Bir sonraki randevuda post uygulaması için kökün apikalinde 4 mm gutta perka kalacak șekilde kök kanal dolgusu post drili (Reforpost no:3, Angelus, Londrina, Brezilya) ile uzaklaștırıldı. Kök kanalına uygun bir cam fiber post (Reforpost no:3) seçildi. Cam fiber post 15 mm uzunluğunda olacak șekilde su soğutması altında kesildi. Kök kanalı %37 lik fosforik asit ile 30 saniye asitlendi, bol su ile yıkandı ve kağıt konlar ile kurulandı. Adeziv rezin (Single Bond, 3M ESPE, Seefeld, Almanya) kök kanalına yine kağıt kon ile uygulandı, hafif hava ile kurutulduktan sonra 20 saniye görünür ıșık kaynağı ile polimerize edildi. Post yüzeyi dual sertleșen kompozit rezin yapıștırma simanı ile (Rely X ARC, 3M ESPE) kaplandı ve post hafif parmak basıncı ile kök kanalına adapte edildi (Resim 6,7). Krondaki rezin siman artıkları bir fırça yardımı ile uzaklaștırıldı ve 40 saniye polimerize edildi. Direkt kompozit rezin ile kron yapımı için renk belirlendi. Kompozit rezin (Clearfil Majesty Esthetic, Kuraray, Osaka,

9 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle PERİAPİKAL LEZYONLU SANTRAL DİȘİN TEDAVİSİ Bağdagül Helvacıoğlu KIVANÇ ve Hacer Deniz ARISU Japonya) ile tabakalama tekniği kullanılarak kron tamamlandı (Resim 8). Bitirme için kompozit bitirme frezleri ve diskleri sırasıyla kullanılarak polisaj tamamlandı. Hastanın 3, 6 ve 12 aylık kontrolleri yapıldı. Hastadan 12 ay sonra alınan radyrografide (Resim 9) periapikaldeki radyolüsensinin kaybolduğu, restorasyonda herhangi bir kırık ve renk değișikliği olmadığı gözlendi (Resim 10). Resim 6. Kök kanalına uygulanan cam fiber post. Resim 9. Dișin 1 yıl sonraki radyografik görüntüsü. Resim 7. Kök kanalına uygulanan cam fiber postun radyografik görüntüsü. Resim 8. Dișe yapılan direkt kompozit rezin restorasyon. ABCC DEFABC C Resim 10. Dișin 1 yıl sonraki görünümü. Tartıșma Kök kanal tedavisi bașarısızlığa uğramıș bir diște ortrograd (koronal yönde kök kanallarına girișin sağlanması) yoldan retreatment uygulanması ile %65-80 arasında

10 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle PERİAPİKAL LEZYONLU SANTRAL DİȘİN TEDAVİSİ Bağdagül Helvacıoğlu KIVANÇ ve Hacer Deniz ARISU değișmektedir(1,16-18). Hastanın periapikal lezyonlu endodontik tedavili dișine ortograd yoldan retreatment uygulandı. Kırık hattının ortaya çıkartılması amacı ile Nd:YAG lazerle palatinal bölgeye gingivoplasti yapıldı. Lazer kullanımı, yumușak dokuların uzaklaștırılması sırasında anestezi gerektirmeden hem bölgenin steril edilmesi hem de kanama kontrolünün sağlanması gibi avantajlarından dolayı günümüzde sıklıkla kullanılmaktadır(19). Hastanın 1 yıllık kontrol radyografisinde dișin periapikal bölgesindeki mevcut radyolüsensinin kaybolduğu gözlendi. Hastanın dișinde daha önce yapılan kanal tedavisine ve metal post uygulamasına bağlı olarak olușan renklenme walking-bleach tekniği uygulanarak ağartıldı. Devital dișlerde walking-bleach tekniği, ağartma ișlemi sırasında renk değișiminin takibinin kontrollü olarak yapılabilmesini sağlamaktadır. Bunun yanında teknik, kolay, ekonomik ve konservatif bir yaklașım olarak pahalı protetik ișlemlere alternatif olmaktadır (8). Endodontik tedavili așırı harabiyet gösteren dișlerin restorasyonunda genellikle post ve kor uygulaması gerekmektedir. Günümüzde metal postların yerini zirkonyum ve fiberle güçlendirimiș estetik postlar almıștır. Fiber postların elastisite modülünün dentinin elastisite modülüne çok yakın olması en önemli avantajlarından birisidir. Fiber postlarla birlikte rezin siman ve kompozit rezin kullanımı homojen bir bütünlük sağlamakta ve güçlü bir monoblok sistem olușturarak, kırılma riskini en aza indirmektedir(14,15). Bunun yanında, cam fiber postlar kökün ve dișetinin altından ıșık geçirgenliğini arttırarak üstün estetik özellik sağlamaktadır(19). Bu amaçla, hastanın dișinin renklenmesine sebep olan metal postu sökülüp yerine cam fiber post uygulandı. Hastanın yașının küçük olması da göz önünde bulundurularak protetik yaklașıma gerek duyulmadan konservatif olarak dișin restorasyonu yapıldı. Günümüzde așırı harabiyet gösteren endodontik tedavili dișler, adeziv teknikler ve kompozit rezinlerin kullanılmasıyla geleneksel kron restorasyonlarına gerek duyulmadan bașarılı bir șekilde restore edilebilmektedir(11). Sonuç Endodontik tedavinin yenilenmesi, ağartma ișlemi yapılması, fiber post uygulaması ABCC DEFABC C A ve direkt kompozit restorasyon uygulaması gibi çok așamalı konservatif yaklașımla maliyeti yüksek olan protetik yaklașımlara gerek duyulmadan hastanın diși tedavi edildi ve hasta memnuniyeti sağlandı. Kaynaklar 1. Hülsmann M, Stotz S. Efficacy, cleaning ability and safety of different devices for gutta-percha removal in root canal retreatment. Int Endod J 1997;30: Barrieshi-Nusair KM. Gutta-percha retreatment: effectiveness of nickel-titanium rotary instruments versus stainless steel hand files. J Endod 2002;28: Saunders WP, Saunders EM. Coronal leakage as a cause of failure in root-canal therapy: a review. Endod Dent Traumatol 1994;10: Abou-Rass M. Evaluation and clinical management of previous endodontic therapy. J Prosthet Dent 1982;47: Sedgley CM, Wagner R. Orthograde retreatment and apexification after unsuccessful endodontic treatment, retreatment and apicectomy. Int Endod J 2003;36: Ruddle CJ. Micro-endodontic nonsurgical retreatment. Dent Clin North Am 1997; 41: Gökay O, Müjdeci A. Ağartma ajanları uygulanmıș ve uygulanmamıș dișlerde restoratif materyaller ve mine dokusu arayüz ilișkisinin SEM ile değerlendirilmesi. A Ü Dișhek Fak Derg 1998;25: Goldstein RE, Garber DA. Comple Dental Bleaching, 1st ed Quintessence Publishing Co, Inc.Ed :Adam Haus, Hong Kong, 1995, p Walton RE, Torabinejad M. Principles and Practice of Endodontics Philadelphia:WB Saunders Company, 1996, Qualtrough AJ, Mannocci F. Tooth-colored post system: a review. Oper Dent 2003; 28: Sirimai S, Riis DN, Morgano SM. An in vitro study of the fracture resistance and the incidence of vertical root fracture of pulpless teeth restored with post-and-core systems. J Prosthet Dent 1999;81: Saupe WA, Gluskin AH, Radke RA. A comparative study of fracture resistance between morophological dowel and cores and a resin-reinforced dowel system in the intraradicular restoration of structurally compromised roots. Quintessence Int 1996;27: Fokkinga WA, Kreulen CM, LeBell-Ronnlof AM, Lassila LV, Vallittu PK, Greugers NH. Fracture behavior of structurally compromised non-vital maxillary premolars restored using experimental fiber reinforced composite crowns. Am J Dent 2006;19: Hayashi M, Takahashi Y, Imazato S, Ebisu S. Fracture resistance of pulpless teeth restored with post core and crowns. Dent Mater 2006;22: Pegoretti A, Fambri L, Zappini G, Bianchetti M. Finite element analysis of a glass fiber reinforced composite endodontic post. Biomaterials 2002;23: Stabholz A, Friedman S. Endodontic retreatment--case selection and technique. Part 2: Treatment planning for retreatment. J Endod 1988;14: Allen RK, Newton CW, Brown CE Jr. A statistical analysis of surgical and nonsurgical endodontic retreatment cases. J Endod 1989;15: Sjogren U, Hagglund B, Sundqvist G, Wing K. Factors affecting the long-term results of endodontic treatment. J Endod 1990;16: Miserendino LL. The laser apicoectomy: Endodontic application of CO2 laser for periapical surgery. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1998;66: Boschian Pest B, Cavalli G, Bertani P, Gagliani M. Adhesive post-endodontic restorations with fiber posts: Push out tests and SEM observations. Dent Mater 2002;18:

11 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle PERİAPİKAL LEZYONLU SANTRAL DİȘİN TEDAVİSİ Bağdagül Helvacıoğlu KIVANÇ ve Hacer Deniz ARISU 21. Dean JP, Jeansonne BG, Sarkar N. In vitro evaluation of a carbon fiber post. J Endod 1998;24: Purton DG, Chandler NP, Qualtrough AJ. Effect of thermocycling on the retentıon of glass-fiber root canal posts. Quintessence Int 2003;34: Garoushi S, Vallittu PK, Lassila LVJ. Direct restoration of severely damaged incisors using short fiber-reinforced composite resin. J Dent 2007;35: ABCC DEFABC C B

12 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle SÜRNÜMERER MİKRODONTİ Șeref EZİRGANLI ve Hasan Hüseyin KÖȘGER SÜRNÜMERER MİKRODONTİ: İKİ OLGU SUNUMU SURNUMERARY MICRODONTY: REPORT OF TWO CASES 1 *Șeref EZİRGANLI, 2 Hasan Hüseyin KÖȘGER 1 Dt.Cumhuriyet Üniversitesi Diș Hekimliği Fakültesi Ağız Diș Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim Dalı Sivas. 2 Yrd. Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Diș Hekimliği Fakültesi Ağız Diș Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Sivas. Özet Sürnümerer dișler (hiperdonti), 32 tane sürekli ve 20 tane süt dișinden olușan normal dentisyona ilave olarak fazladan sürmüș veya gömülü kalmıș diș ya da diș benzeri yapılardır. Sürnümerer dișler tek veya çok sayıda, tek veya çift taraflı ve tek veya her iki çenede olabilir. Tek sürnümerer diș en sık rastlanan ekstra diș olup genel popülasyonunda %0,15-1,9 arası bir prevalansa sahiptir ve erkeklerde kadınlardan daha sıktır. Sürnümerer dișlerin nedeni henüz tam olarak belli değildir ve etiyolojileri hakkında çok farklı teoriler vardır. Diș anomalisi herediter ve otozomal dominant bir bozukluktur. Bazen diğer dișlerin de bu anomaliden etkilendikleri gözlenebilir. Bu olgu sunumunda, herhangi bir sistemik hastalık veya sendromla ilișkili olmayan sürnümerer mikrodontiye sahip 21 ve 25 yașında olan iki erkek hasta sunulmuștur. Anahtar Kelimeler: Sürnümerer diș, mikrodonti. Abstract Surnumerary teeth (hyperdontia) are additional to the normal series extra teeth or tooth like structures which may have either erupted or unerupted in addition to the 20 deciduous and the 32 permanent teeth. Surnumerary teeth might be single or multiple, unilateral or bilateral, and in one or both jaws. Single surnumerary tooth is the most commonly determined extra tooth, with prevalence in the general population of %, and with a higher frequency in males than females. The cause of surnumerary teeth is not completely clear, yet and a lot of different theories are about aetiology of surnumerary teeth. Tooth anomaly is a hereditary and autosomal dominant disorder. Sometimes, also the other teeth can be affected by this anomaly. In this case report, 21 and 25 years old male two patients who have surnumerary microdonty not associated with systemic condition or irrelevant to any syndrome, was presented. Key words: Surnumerary teeth, microdonty. Giriș Sürnümerer dișler (hiperdonti), 32 tane sürekli ve 20 tane süt dișinden olușan normal dentisyona ilave olarak fazladan sürmüș veya gömülü kalmıș diș ya da diș benzeri yapılardır(1). Hem süt hem de kalıcı dișlenme döneminde meydana gelebildikleri gibi tek ya da çok sayıda da olabilirler. Çoğunlukla bu İletișim Adresi *Dt. Șeref EZİRGANLI Cumhuriyet Üniversitesi, Diș Hekimliği Fakültesi Ağız Diș Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim Dalı SİVAS Tel: / 2756 Faks: E-posta: seref.ezirganli@gmail.com dișler semptomsuzdur ve eğer gömülü olarak kalmıșlarsa sadece radyolojik muayene sonucu fark edilebilirler(2). Tek sürnümerer dișler sürekli dentisyonda daha yaygındır ve en fazla anterior maksillada görülür. Sürnümerer dișler tek taraflı veya çift taraflı olabildikleri gibi, hem maksilla hem de mandibulada veya her ikisinde birlikte olabilir (3-5). Erkeklerde kadınlardan iki kat daha fazla görülür(3). Maksillada mandibulaya oranla daha sık meydana geldiğini rapor eden araștırmacılar olduğu gibi, mandibuler premolar bölgede daha sık olduğunu rapor eden araștırmacılar da mevcuttur(5,6). Sürnümerer dișlerin sürekli dentisyonda görülme oranı %0,1-3,6 arasında iken, tek sürnümerer diș en sık rastlanan ekstra ABCC DEFABC C

13 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle SÜRNÜMERER MİKRODONTİ Șeref EZİRGANLI ve Hasan Hüseyin KÖȘGER diș olup genel popülasyonunda %0,15-1,9 arası bir prevalansa sahiptir (3). Hiperdontinin etiyolojisi henüz tam olarak bilinmemesine rağmen, olușumuna yönelik atavism, dental laminanın așırı büyümesi, diș germinin ikiye bölünmesi, kalıtım ve genetik gibi belli bazı durumları içeren çeșitli teoriler mevcuttur(1-4). Sürnümer dișler kleidokraniyal displazi ve Gardner sendromu gibi birçok genetik sendromla birlikte rapor edilmiștir(3,6). Tek yumurta ikizi olan kardeșler üzerinde yapılan çalıșmalar ailesel geçiș olduğunu göstermiștir (5). Konik diș anomalisi; genellikle üst daimi lateral dișleri ve 3. büyükazı dișlerini etkileyen herediter ve otozomal dominant bir bozukluktur. Bazen diğer dișlerin de bu anomaliden etkilendikleri gözlenebilir. Genel olarak, etkilenen dișlerin normalden daha küçük boyutlarda oldukları ve genellikle bu dișlerin çivi, kama, silindir, konik veya fıçı vb. șekillerdeki formlara sahip oldukları gözlenir. Çeșitli genetik veya çevresel faktörlerin bu tür anomalilerin ortaya çıkmasında etkili olduğu bilinmektedir(7). Bu olgu sunumunda, konik ve tüberküllü forma sahip mikro sürnümerer diși olan iki olgu sunulmuștur. Olgu 1 Kliniğimize sağ mandibuler posterior bölgede mevcut ağrı șikayeti ile bașvuran 21 yașındaki erkek hastanın yapılan klinik muayenesi sonucu, sol üst kanin ve ikinci premolar dișleri arasında sürnümerer dișe rastlandı(resim 1-2). Hastadan alınan anamnezde, herhangi bir mevcut veya geçirilmiș sistemik hastalık veya sendromun olmadığı ve hastanın bir ay önce sol üst birinci premolar dișini çektirdiği öğrenildi. Alınan anamnezde, hastanın bu sürnümerer mikro diși çekim sonrası arta kalan kök parçası olduğunu düșündüğü ve daha önce ağızda mevcut olmayan kemik içersinde gömülü olan bu dișin çekim sonrası kendiliğinden sürdüğü saptandı. Hastanın asıl șikayeti olan ve ağrıya sebep olan sağ alt birinci molar dișe ait kök ile birlikte sol üst birinci premolar bölgesindeki sürnümerer dișin çekimi de yapıldı. Çekilen sürnümerer diș 6 mm boyutunda idi ve konik bir muayenede hastanın görünümünde herhangi bir anomali saptanmadı. Olgu 2 Kliniğimize bașvuran 25 yașındaki erkek hastanın yapılan klinik muayenesi sonucu, sağ maksiler küçük azı dișleri arasında bir sürnümerer dișe rastlandı(resim 5). Hastanın yapılan ekstra ve intra oral muayenesi sonucu, herhangi bir patolojiye rastlanmamıștır. Hastanın isteği üzerine çekilen sürnümerer diș, yaklașık 8 mm boyutundaydı ve tüberküllü bir șekle sahipti(resim 6). Tartıșma Fazladan diș olarak tanımlanan sürnümerer dișlerin etiyolojisi tam olarak anlașılamamasına rağmen; vitamin D yetersizliği, dental laminanın hiperaktivitesi, çeșitli genetik faktörler, kleidokranial disostozis, Gardner s sendromu ve Down sendromu, dudak-damak yarıkları gibi doğumsal defektler ve endokrin bozukluklar gibi çeșitli faktörlerin etiyolojisinde rol oynadıkları birçok araștırıcı tarafından bildirilmekle birlikte en çok desteklenen teori dental laminanın etiyolojileri teorisidir. Sürnümerer dișleri belirlemenin en iyi yolu klinik ve radyolojik muayenedir. Sürnümerer dișlerin sürmelerinin gecikmesi ya da gömülü olarak kalmaları sıklıkla karșılașılan bir problemdir. Eğer gömülü olarak kalmıșlarsa, çoğunlukla radyolojik muayenelerde tesadüfen tespit edilirler. Bazen gömülü kalan sürnümerer bir diș daha sonra kendiliğinden sürebilmektedir(2,8-11). Hastalarımızdan alınan anamnezde, herhangi bir sistemik hastalık veya sendromun varlığı tespit edilmemiș ve bu mikro sürnümerer dișlerin etiyolojisi anlașılamamıștır. Birinci olguda, gömülü olan sürnümerer dișin bu bölgedeki birinci premolar dișin çekimini takiben bir ay sonra kendiliğinden sürdüğü öğrenilmiștir. İnsanlarda çeșitli genetik ve çevresel faktörlerden dolayı dental anomalilerin meydana geldiği bilinmektedir(12). Șekil anomalileri, diș gelișiminin morfodiferansiyasyon safhasında bașlayan ve daha sonra ilgili dișin kuron veya kök șeklini etkileyen anomalilerdir(7). Diș boyutlarındaki anomaliler diș arkı içinde olduğu kadar alt ve üst arklar arasında da uyumsuzluklara sebep șekle sahipti(resim 3). Dișin kuron ve kök boyu uzunlukları arasında fazla bir farkın olmadığı ve kök gelișimini tamamlamamıș olduğu görüldü(resim 4). Ayrıca yapılan fizik olmakla birlikte, ideal oklüzyonun ABCC DEFABC C

14 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle SÜRNÜMERER MİKRODONTİ Șeref EZİRGANLI ve Hasan Hüseyin KÖȘGER 1 sağlanmasında da problem olușturabilmektedirler(13). Bunun yanısıra, anomalinin görülme sıklığının cinsiyetler arasında da farklı olduğu gözlenmekte ve erkeklere oranla kadınlarda daha sık görüldüğü bildirilmektedir(7). Ezoddini,Sheikhha ve Ahmadi ise yaptıkları çalıșmada, mikrodontinin kadınlarda daha sık görüldüğünü saptamıșlardır(14). Șișman ve ark. yaptıkları çalıșmada, Türk toplumunda sürnümerer premolar dișlerin görülme prevalansını %0,49 olarak saptamıșlar ve ayrıca gömülü kalmıș sürnümerer dișlerin sürmüș olanlara oranını 5:1 olarak bulmușlar ve sürnümerer premolar dișlerin radyograf kullanmaksızın teșhis edilemeyeceğini öne sürmüșlerdir(9). Sunulan olgularda, premolar bögede mikro boyutta olan sürnümerer diș klinik muayene sonucu tespit edilmiș, radyografi ve hastadan alınan anamnezle de doğrulanmıștır. Rajab ve Hamdan sürnümerer dișleri morfolojilerine göre; konik, tüberküllü, odontoma ve suplemental (normal diș formu) olmak üzere dört sınıfa ayırmıșlar, sürekli dentisyonda konik formun en yaygın olarak görüldüğünü bildirmișlerdir(15). Birinci olgu sunumundaki hastamızda tespit edilen sürnümerer diș, konik olarak sınıflandırılabilir. Hastamızda çekimi yapılan dișin boyut olarak mikro düzeyde sayılacak kadar küçük (6 mm) olduğu, kuron kök oranının birbirine çok yakın olduğu ve ayrıca kök gelișimini henüz tamamlamamıș olduğu görülmektedir. İkinci olgu sunumundaki hastamızda tespit edilen sürnümerer dișin ise, tüberküllü ve boyut olarak çok küçük (yaklașık 8 mm) olduğu görülmüștür. Bu tür diș anomalileri hastalarda bazı fizyolojik ve psikolojik problemlere yol açabilir. Bu yüzden bu tür olguların erken ve doğru teșhis edilmesi ve tedavisinin planlanması fonksiyonel, estetik ve ortodontik nedenlerden dolayı önemlidir(7). Bizim vakalarımızdan biri 21 diğeri ise 25 yașında erkek idi. Oldukça geç fark edilmesine rağmen, hastalarımızın erkek olmalarından kaynaklansa gerek görünümlerinden oldukça memnun idiler. İlk olgu sunumundaki hastada oklüzal problemler vardı. Ortodontik tedavi önermemize rağmen kabul etmedi. İkinci olgu sunumundaki hastada ise, oklüzyon iyi olduğundan dolayı herhangi bir tedaviye gerek kalmamıștır. Resim 1: Konik sürnümerer mikrodontinin panoramik radyografisi. Resim 2: Konik sürnümerer mikrodontinin periapikal radyografisi. Resim 3: Konik sürnümerer mikrodontinin boyutu AB1CC1 1DEF 161 9A B 1C1 11 C

15 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle SÜRNÜMERER MİKRODONTİ Șeref EZİRGANLI ve Hasan Hüseyin KÖȘGER 1 Resim 4: Konik sürnümerer mikrodontinin çekim sonrası görüntüsü. Resim 5: Tüberküllü sürnümerer mikrodontinin ağız içi görünümü. 3. Batra P, Duggal R, Parkash H. Non-syndromic multiple supernumerary teeth transmitted as an autosomal dominant trait: Case report. J Oral Pathol Med. 2005; 34: Mason C, Azam N, Holt RD, Rule DC. A retrospective study of unerupted maxillary incisors associated with supernumerary teeth. Br J Oral Maxillofac Surg. 2000; 38: Langowska-Adamczyk H, Karmanska B. Similar locations of impacted and supernumerary teeth in monozygotic twins: A report of 2 cases. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2001; 119: Moore SR, Wilson DF, Kibble J. Sequential development of multiple supernumerary teeth in the mandibular premolar region: A radiographic case report. Int J Paediatr Dent. 2002; 12: Küçükeșmen Ç, Küçükeșmen HC. Konik diș anomalisi bulunan üç farklı olgunun, kompozit veneer restorasyonlarla estetik ve fonksiyonel tedavisi: Olgu bildirimi. AÜ Diș Hek Fak Derg. 2005; 32: Liu JF. Characteristics of premaxillary supernumerary teeth: A survey of 112 cases. ASDC J Dent Child. 1995; 62: Șișman Y, Ertaș ET, Akgünlü F. Süpernümerer premolar dișlerin değerlendirilmesi: Klinik bir çalıșma. Sağ Bil Derg. 2007; 16: Ozan F, Kara I, Ay S. Impacted mandibular permanent incisors associated with a supernumerary tooth: a case report. Eur J Dent. 2009; 3: Kökten G, Balcıoğlu H, Büyükerten M. Supernumerary fourth and fifth molars: a report of two cases. J Contemp Dent Pract 2003; 4: Suprabha BS, Sumanth KN, Boaz K, George T. An unusual case of non-syndromic occurrence of multiple dental anomalies. Indian J Dent Res ;20: Gelgör İE, Șișman Y, Malkoç S. Daimi dentisyonda boyut anomalisi gösteren dișlerin görülme sıklığı. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2005; 11: Ezoddini AF, Sheikhha MH, Ahmadi H. Prevalence of dental developmental anomalies: a radiographic study. Community Dent Health. 2007; 24: Rajab LD, Hamdan MA. Supernumerary teeth: Review of the literature and a survey of 152 cases. Int J Paediatr Dent. 2002; 12: Resim 6: Sürnümerer mikrodontinin çekim sonrası görüntüsü ve boyutu. Kaynaklar 1. Proff P, Fanghanel J, Allegrini Jr. S, Bayerlein T, Gedrange T. Problems of supernumerary teeth, hyperdontia or dentes supernumerarii. Ann Anat. 2006; 188: Bayrak S, Dalci K, Sari S. Evaluation of supernumerary teeth with computerized tomography: Case report. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2005; 100: AB1CC1 1DEF 161 9A B 1C1 11 C A

16 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle ANTERİOR DİȘTE ALTERNATİF BİR TEDAVİ Emin Caner TÜMEN ve ark. *TRAVMAYA BAĞLI KIRILMIȘ ANTERİOR DİȘTE ALTERNATİF BİR TEDAVİ YAKLAȘIMI: 1 YILLIK VAKA RAPORU AN ALTERNATIVE TREATMENT APPROACH IN ANTERIOR TOOTH FRACTURES CAUSED BY TRAUMA: A CASE REPORT ONE YEAR 1 **Emin Caner TÜMEN, 2 Sema ÇELENK, 3 Engin AĞAÇKIRAN, 4 Fatma ATAKUL 1 Yrd. Doç. Dr., Dicle Üniversitesi Dișhekimliği Fakültesi, Pedodonti A.D. Diyarbakır. 2 Doç. Dr., Dicle Üniversitesi Dișhekimliği Fakültesi, Pedodonti A.D. Diyarbakır. 3 Araș. Gör. Dr.Dt., Dicle Üniversitesi Dișhekimliği Fakültesi, Pedodonti A.D. Diyarbakır. 4 Prof. Dr., Dicle Üniversitesi Dișhekimliği Fakültesi, Pedodonti A.D., Diyarbakır. Özet Amaç: Anterior diș kırıkları, ağrı, fonksiyon kaybı ve kötü estetiğin yanı sıra hastada psikolojik sorunlara da yol açabilmesi itibariyle özel öneme sahiptir. Travma sonucu kırılmıș dișlerin, orjinal parçası ile tekrar yerine yapıștırılması, kompozit restorasyonlardan daha üstün çeșitli avantajlara sahip, önemli bir tekniktir. Bu teknik daha iyi bir estetik görünüm, doğal diș formu ve renginin korunması, minimal diș kaybı, yüksek așınma direnci ve böylece geliștirilmiș bir fonksiyon sağlamaktadır. Olgu Sunumu: Sunulan vaka, düșmeye bağlı travma sonucu komplike kron kırığı olușan üst sol santral dișin, kendi kırık parçasıyla ve sol üst lateral dișin de kompozit rezinle, hastayı ve hekimi memnun eden bașarılı tedavisinin, bir yıllık takibini içermektedir. Sonuç: Sonuç olarak sürekli kesici dișlerde kron kırıklarının restorasyonlarında, kırık parçanın yerine yapıștırılmasının doğal diș dokularının devamlılığını sağlaması nedeniyle, geleneksel uygulamalara alternatif bir tedavi seçeneği olduğunu düșünmekteyiz. Anahtar Kelimeler: Travma, Komplike kron kırığı, Re-ataçman tekniği. Abstract Aim: Anterior dental injuries developed after trauma have a special importance, because besides causing pain, lose of function in teeth or poor esthetics seen, they may also lead to psychological problems in patient life. Compared to other composite restorations, reattaching the fractured tooth back into original place is an important technique, which has significantly higher advantages. This technique protects the natural colour and form of tooth, provides a better esthetics, higher resistance and minimum lose of tooth. These are all highly essential for a developed tooth function. Case Report: The case includes one year follow of reattachment procedure of fractured maxillary left central tooth and restoration with composite resin of maxillary left lateral tooth. The treatment is conserned as highly satisfied for both of patient and the dentist. Conclusion: We consider that the restorations of fractured teeth by reattaching, its fractured fragments back into place in permanent incisive teeth, as an alternative choice of treatment, because, this treatment will provide continuity in the development of natural textures of tooth. Key Words: Trauma, Complicated crown fracture, Re-attachment technique. Giriș Dișlere gelen ani ve șiddetli darbelerle, kronlarda çatlaklar veya kırıklar olabilir. İletișim Adresi **Yrd. Doç. Dr. Emin Caner TÜMEN Dicle Üniversitesi Dișhekimliği Fakültesi, Pedodonti A.D , Diyarbakır Tel: Fax: emin.caner@isnet.net.tr *Bu vaka raporu, E.Ü. Dișhekimliği Fakültesi Uluslararası Dișhekimliği Kongresinde sunulmuștur. 29 Eylül- 01 Ekim 2005, İZMİR ABCC DEFABC C Travmatik diș kırılmaları, genelde çocuklarda ya da genç yetișkinlerde rastlanan bir durumdur (1,2). Çocuklarda daimi kesicilerin kırılma sıklığının %5 ile %20 arasında olduğu bildirilmiștir. Diș dokusu kaybının vertikalden çok horizontal olduğu izlenmektedir (3). Travmadan en çok üst santral ve lateral dișler etkilenir ve bu dișlerin konumları da yaralanma șiddetinde önemlidir (4,5). Anterior diș kırıkları, ağrı, fonksiyon kaybı ve kötü estetiğin yanı sıra hastada psikolojik sorunlara da yol açabilmesi itibariyle özel öneme sahiptir (6).

17 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle ANTERİOR DİȘTE ALTERNATİF BİR TEDAVİ Emin Caner TÜMEN ve ark. Adeziv tekniklerin ve kompozit reçinelerin geliștirilmesi, dișhekimlerinin karmașık vakaları tedavi edebilmesini kolaylaștırmıștır (7). Travma nedeniyle bașvuran hastaların direkt adeziv yöntem yardımıyla tek seansta, eski görünümlerine tekrar kavușmaları, hastaları psikolojik açıdan rahatlatmaktadır. Sürekli kesici dișlerdeki kron kırıklarının geleneksel restorasyonu, kompozit reçineler ya da sabit protetik restorasyonlarla gerçekleștirilmektedir(8). Ancak, travma nedeniyle kırılmıș olan keser dișlerin tedavilerinde, kırık parçanın mevcut olduğu durumlarda, adeziv teknolojisindeki ilerlemeler sayesinde, dișin kendi parçası ile restore edilmesi alternatif bir tedavi olarak güncelleșmeye bașlamıștır. Bu yöntemle ilgili pek çok araștırmalar yapılmakta olup, uzun süreli takipler gerçekleștirilmiș ve yapılan tedavilerin bașarılı estetik ve fonksiyona ulașabildiği gösterilmiștir (1). Sunulan vaka, düșmeye bağlı travma sonucu komplike kron kırığı olușan üst sol santral dișin, kendi kırık parçasıyla ve sol üst lateral dișin de kompozit rezinle, hastayı ve hekimi memnun eden bașarılı tedavisinin, bir yıllık takibini içermektedir. Alınan anamneze göre; kazanın, hasta kliniğimize bașvurmadan 1 saat önce gerçekleștiği belirlendi. Sol üst santral dișin kırık parçası, ebeveyn tarafından kuru bir șekilde saklanarak getirildiği için hafif opak bir renk değișimi olduğu gözlendi (Resim 2). Resim 2. Kırık kronal parça. Hastanın klinik muayenesinde, sol üst santral dișteki kırık parçanın kronun yaklașık üçte birini kapsadığı, kırık hattının mine, dentin ve pulpayı içerdiği tespit edildi (Resim 3,4). Olgu Sunumu 14 yașındaki erkek hasta, düșmeye bağlı çarpma sonucu sol üst santral ve lateral dișlerinde meydana gelen horizontal kırık nedeni ile kliniğimize bașvurdu (Resim 1). Resim3. Kırık parçanın yapıștırılmadan önceki adaptasyonu. Olgunun tedavisinde ilk olarak 21 nolu dișe Cvek amputasyonu yapıldı ve ebeveyn tarafından getirilen kırık parça, bonding ajan ve rezin siman özelliklerini bir arada bulunduran "C&B Metabond"(Parkell, Japonya) ile dișe sabitlendi. Daha sonra, optimal fonksiyon ve Resim 1. Travmaya uğramıș dișlerin tedavi estetiği sağlamak amacıyla, kırık hattı boyunca öncesi vestibül yüzden görünümü. açılan V șeklindeki eksternal oluk üzerine yapılan küçük düzeltmelerde ve 22 nolu dișin ABCC DEFABC C

18 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle ANTERİOR DİȘTE ALTERNATİF BİR TEDAVİ Emin Caner TÜMEN ve ark. restorasyonunda Ecusit ( DMG- Hamburg) ıșıkla sertleșen hibrit kompozit kullanıldı (Resim 5). Resim 4. Travmaya uğramıș dișin okluzal yüzden görünümü. Resim 6. Dișlerin tedavi sonrası radyografik görünümü. Resim 5. Tedavi tamamlandıktan sonra dișlerin görünümü. Restorasyon sonrası yapılan radyografik muayenede, dișin kök gelișimini tamamladığı, periapikalinin sağlıklı bir yapı gösterdiği ve kök boyunca kırık olmadığı gözlendi (Resim 6). Hastanın 1 yıl sonraki muayenesinde, dișinde mobilite ve perküsyona karșı hassasiyet olmadığı, estetik ve fonksiyon açısından oldukça memnun olduğu gözlendi (Resim 7). Resim 7. Tedaviden 1 yıl sonraki görünümü. Tartıșma Travma sonucu kırılmıș dișlerin, orijinal parçası ile tekrar yerine yapıștırılması, kompozit restorasyonlardan daha üstün çeșitli avantajlara sahip, önemli bir tekniktir. Bu teknik daha iyi bir estetik görünüm, doğal diș formu ve renginin korunması, minimal diș kaybı, yüksek așınma direnci ve böylece geliștirilmiș bir fonksiyon sağlamaktadır. Günümüzde, kullanımda bulunan adeziv sistemlerin pulpaya olan biyolojik uyumları yeterli düzeydedir. Dentin kanalları tamamen tıkandığında ve kronik irritasyon ABCC DEFABC C

19 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle ANTERİOR DİȘTE ALTERNATİF BİR TEDAVİ Emin Caner TÜMEN ve ark. engellendiğinde, adeziv bağlantının pulpada neden olduğu kısa süreli irritasyon kendiliğinden düzelmektedir (9). Bonding rezinlerin ve yapıștırıcı simanların fiziksel ve mekanik özellikleri geliștirildikçe, diș dokularına bağlanma dayanımları da artmakta, pek çok dental problemin çözümünde artık daha minimal doku kaybı ile restorasyonlar gerçekleștirilebilmektedir. Biz de, adeziv teknolojisindeki bu ilerlemelerden ve biyouyumluluğundan yararlanarak bu vakada, pulpası açığa çıkmıș kırık bir dișin orjinal parçasının yapıștırılması ile diși restore etmeyi amaçladık. Ayrıca çalıșmamızda, açığa çıkan pulpa dokusunun dıș etkenlerle direkt temasındaki sürenin kısa olmasının, dișin 1. yılın sonunda vitalitesini korumasında oldukça önemli olduğunu düșünmekteyiz. Burke adlı araștırmacı yaptığı bir çalıșmasında, pulpası açığa çıkmıș fraktüre bir kesici dișin daha sonra vitalitesini kaybedebileceği düșüncesiyle, öncelikle kanal tedavisini yapmıș ve akabinde kırık parçayı yapıștırarak restorasyonunu tamamlamıștır (6). Ancak, çalıșmamıza benzer șekilde Kanca, pulpa perforasyonu ile sonuçlanmıș bir kesici dișin kırık parçasını yerine yapıștırmıș ve 1 yıl sonunda dișin vital ve asemptomatik olduğunu rapor etmiștir (10). Trushkowsky adlı araștırmacı da, kırık bir dișin yapıștırılması ile ilgili yapmıș olduğu in vivo çalıșmasının 8 aylık takibinde bașarılı sonuçlar elde ettiğini bildirmiștir. Tedavide dișin kırık parçasını kullanmanın, geleneksel kompozit restorasyonlara alternatif bir yöntem olduğunu belirtmiștir (8). Buna paralel bir çalıșmada da, Karakaya ve Özer, kırık bir dișin orijinal parçasının yapıștırılması ile restore edilen üst sağ santral dișin 2 yıl içerisinde hastayı ve hekimi memnun edecek șekilde fonksiyona devam ettiğini gözlediklerini bildirmișlerdir(11). Bizim çalıșmamızda da, 1 yıl sonunda estetik ve fonksiyon açısından kabul edilebilir bir bașarı sağlanmıștır. Sonuç olarak, sürekli kesici dișlerde kron kırıklarının restorasyonlarında, kırık parçanın yerine yapıștırılmasının, doğal diș dokularının devamlılığını sağlaması nedeniyle, geleneksel uygulamalara alternatif bir tedavi seçeneği olduğunu düșünmekteyiz. Kaynaklar 1. Murchison DF, Burke FJT, Worthington RB: Incisal edge reattachment: indications for use and clinical technique. Br Dent J, 1999; 186: Sanchez AV, Garcia-Godoy F: Traumatic dental injuries in 3 to 13-year-old boys in Monterrey, Mexico. Endod Dent Traumatol, 1990; 6: Chan DCN, Cooley RL: Direct anterior restorations in: Schwarlz RS, Summitt JB, Robbins JW (eds). Fundamentals of Operative Dentistry. Illinois: Quintessence publishing Co, s , Hunter ML, Hunter B, Kingdon A, Addy M, Dummer PMH, Shaw WC: Traumatic injury to maxiallary incisor teeth in a group of South Wales school children. Endod Dent Traumatol,1990; 6: Scott J, Burke FJT, Watts DC: A review of dental injuries and the use of mouthguards in contact team sports. Br Dent J, 1994; 176: Burke FJT: Reattachment of a fractured central incisor tooth fragment. Br Dent J, 1991; 170: Dickerson WG: Conservative re-attachment of a pulpally exposed fractured incisors. Dental Economics, 1994; 84: Trushkowsky RD: Esthetic, biologic and restorative considerations in coronal segment reattachment for a fractured tooth: a clinical report. J Prosthet Dent, 1998; 79: Katoh Y: Histopathological reactions of pulp in direct capping of adhesive resinuous materials. J Dent Res, 1994, 73: 293, Abstr Kanca J: Replacement of a fractured incisor fragment over pulpal exposure: a case report. Quint Int, 1993; 24: Karakaya Ș, Özer F: Kırılmıș bir anterior dișin kendi kırık parçası ile restore edilmesi: 2 yıllık vaka raporu. OMÜ Dișhek Fak Derg, 2004; 5: ABCC DEFABC C

20 Dicle Dișhekimliği Dergisi / Dental Journal of Dicle LEZYOLU DİȘLERİN ENDODONTİK TEDAVİSİ Evrim ELİGÜZELOĞLU GENİȘ PERİAPİKAL LEZYON BULUNAN DİȘLERİN ENDODONTİK TEDAVİSİ ENDODONTIC TREATMENT OF TEETH WITH A LARGE PERIAPICAL LESION 1 *Evrim Eligüzeloğlu 1 Evrim Eligüzeloğlu, YYU Dișhekimliği Fakültesi Restoratif Tedavi ve Endodonti Anabilim Dalı, Kampüs, VAN. Abstract To report the repair of a large periapical lesion following non-surgical root canal treatment. A 38 year old female patient with a large periapical lesion around the apices of mandibular central incissors is described. The lesion formed because of the traumatic occlusion. During root canal treatment, sodyum hypocloride was used for irrigation, and calcium hydroxide was used intracanal dressing. After two weeks the canals were obturated with gutta-percha and AH26. Periapical healing was observed after 1 year. Conventional root canal treatment, including the use of sodyum hypocloride and calcium hydroxide showed successful results in promoting healing of a large periapical lesion. Key Words: periapical lesion, sodyum hypocloride, calcium hydroxide. Giriș Akut ve kronik travmalar sonrasında pulpa nekrozu sıklıkla görülmektedir. Pulpa nekrozuna mikrobiyal enfeksiyon da eșlik ettiğinde kök ucunda periapikal lezyon gelișebilmektedir(1). Kök ucunda periapikal lezyon gelișmiș bir dișe endodontik tedavi yeterli düzeyde yapıldığında, periapikal lezyon sert doku yapımıyla sağlığına kavușabilir(2). Periapikal iyileșme, tedavi sonrası belli aralıklarla alınan radyografilerde lezyonun olduğu bölgede radyolusensi azalmasıyla belirlenmektedir(3,4). Bu vaka sunumunun amacı, kronik okluzal travma nedeniyle kök ucunda gelișmiș periapikal lezyonun, geleneksel kök kanal tedavisi ile bașarısını değerlendirmektir. bașvurdu. Ağız içi muayenesi esnasında yumușak dokularda skar veya fistüle rastlanmadı. Dișlerde bir miktar renk değiștirme gözlendi, perküsyonda hassasiyet ve mobilite belirlendi ancak herhangibir çürük lezyonuna raslanmadı. Okluzal ilișki incelendiğinde mandibular kesicilerin direk üst kesicilerle temasta olduğu, over-jet bulunmadığı tespit edildi. Dișlerden alınan periapikal radyograflarda mandibular sağ ve sol 1 numaralı kesicilerin kök uçlarını içine alan periapikal lezyon gözlendi(resim 1). Olgu Bildirimi 38 yașında bayan hasta, mandibular sağ ve sol kesici dișlerinin tedavisi için Gazi Üniversitesi Diș Hekimliği Fakültesi Diș Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı kliniğine İletișim Adresi *Yrd. Doç. Dr. Evrim Eligüzeloğlu YYU Dișhekimliği Fakültesi Restoratif Tedavi ve Endodonti Anabilim Dalı Kampüs VAN Resim 1. Periapikal lezyonlu alt santral kesici dișlerin ișlem yapılmadan önceki radyografileri. Tel: eeliguzeloglu@yahoo.com ABCC DEFABC C Bu dișlere yapılan elektrik pulpa testi sonucunda dișlerin devital olduğu tespit edildi.