ADLİ TOKSİKOLOJİ LABORATUVARINDA STANDARDİZASYON STANDARDIZATION IN FORENSIC TOXICOLOGY LABORATORY ÖZET ABSTRACT

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ADLİ TOKSİKOLOJİ LABORATUVARINDA STANDARDİZASYON STANDARDIZATION IN FORENSIC TOXICOLOGY LABORATORY ÖZET ABSTRACT"

Transkript

1 DERLEME REVIEW ADLİ TOKSİKOLOJİ LABORATUVARINDA STANDARDİZASYON Nebile Dağlıoğlu, Pınar Efeoğlu, Mete Korkut Gülmen Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Adli Tıp Ana Bilim Dalı, Adana, Türkiye Alındı: / Kabul: Sorumlu Yazar: Pınar Efeoğlu Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adli Tıp Ana Bilim Dalı Adana - Türkiye, e-posta: pnrefeoglu@gmail.com STANDARDIZATION IN FORENSIC TOXICOLOGY LABORATORY Nebile Dağlıoğlu, Pınar Efeoğlu, Mete Korkut Gülmen Department of Forensic Medicine, Medical Faculty, Cukurova University, Adana, Turkiye Received: August 1, 2012 / Accepted: February 14, 2013 Correspondence to: Pınar Efeoğlu Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adli Tıp Ana Bilim Dalı Adana - Türkiye, e-posta: pnrefeoglu@gmail.com ÖZET Adli bilimler disiplini içerisinde kalite güvenliği, sonuçların adalet sisteminde verilen kararı etkilemesi açısından önemli rol oynamaktadır. Adli toksikolojik analizlerde araştırmaların kalitesini güvence altına almak için Avrupa da, Amerika da ve tüm dünyada tanınan profesyonel kuruluşlar tarafından standartlar ve kılavuzlar hazırlanmıştır. Bu çalışma adli toksikoloji laboratuvarı için var olan standartlara ve kılavuzlar hakkında genel bir bakış açısı sağlamak üzere hazırlanmıştır. Bu kılavuzlar personel, numune, laboratuvar organizasyonu, laboratuvar analiz prosedürleri, kalite güvencesi/kontrolü ve sonuçların yorumlanması şeklinde 7 ana bölümü içermektedir. Kılavuzda yer alan öneriler her laboratuvara uygun değildir. Ancak bu öneriler gelecek hedeflerini başarmada, adli toksikoloji sahasında çalışan laboratuvarlara yardımcı olacaktır. Anahtar Kelimeler: standardizasyon, kalite güvencesi/kontrolü, adli toksikoloji laboratuvarı ABSTRACT Quality assurance has an important role in forensic science discipline since it influences results of court. Standards and guidelines set up to assure quality of investigation in forensic toxicological analysis by recognized professional bodies in the United States, Europe and worldwide. This study is prepared to provide a viewpoint about existing standards and guidelines for forensic toxicology laboratory. These guidelines comprise of seven major chapters; personnel, specimen, laboratory organization, laboratory analysis procedures, quality assurance/control and interpretation of results. Suggestions which take part in guidelines are not available for every laboratory. However, these suggestions will help laboratories which are working in forensic toxicology to achieve future purposes. Key words: standardization, quality assurance/control, forensic toxicology laboratory Daglıoglu N, Efeoglu P, Gulmen MK. Standardization in forensic toxicology laboratory. J For Med 2013;27(2): doi: /adlitip Daglıoglu N, Efeoglu P, Gulmen MK. Standardization in forensic toxicology laboratory. J For Med 2013;27(2): doi: /adlitip

2 GİRİŞ Adli bilimlerin mahkemeye katkısındaki değeri laboratuvarlarda yürütülen testlerin güvenilirliğine ve yorumlarının geçerliliğine dayanır. Yeni analitik yöntemlerin de hızla gelişmesine paralel olarak adli bilimlerle ilgilenen ulusal ve uluslararası tüm enstitülerde adli analitik toksikoloji hızla gelişmeye başlamıştır. Bundan önce Avrupa da sadece birkaç adli bilimler enstitüsü adli toksikoloğa sahipken 1950 sonları ile 1960 lar boyunca hemen hemen tüm Avrupa da adli toksikoloji laboratuvarları kurulmuş ve bu analizlerin kalitesini kontrol etmek için ilk çabalar yine Avrupa da başlamıştır yılında Uluslararası Adli Toksikologlar Birliği (TIAFT) konferansında Avustralyalı Kimyager De Zeeuw analitik toksikolojide kalite güvenliği ve performansı konularını yansıtarak kalitatif analizlere nasıl yaklaşılması gerektiği ile ilgili konuları gündeme getirmiştir (1). Bu tarihten itibaren adli toksikoloji alanına daha gerçekçi ve uygulamalı olabilen bütünleyici pek çok kılavuz ve standart, ulusal ve uluslararası organizasyonlar tarafından yayımlanmıştır. Tablo 1 de çeşitli organizasyonların listesi ve yayınladıkları klavuzlar verilmiştir. Adli Toksikologlar Birliği (TIAFT) ve Amerikan Adli Bilimler Akademisi (AAFS) tarafından yayınlanan kitapçık adli toksikolojinin uygulamaları için bütünleyici bir kılavuzdur. Madde bağımlılığı Tablo 1: Adli toksikoloji uygulamaları için bazı organizasyonlar tarafından yayımlanan kılavuzlar Kılavuz United Nations Office drug control and crime prevention Forensic toxicology laboratory Toxicological analysis Toxicological analysis in the context of determining brain death Workplace drug testing programme Gas chromatography/mass spectrometry confirmation of drugs blood and urine testing Drugs of abuse testing guidelines European Laboratory Guidelines for Legally Defensible Workplace Drug Testing ve akıl sağlığı servisi (SAMHSA) kitapçığı ise kıyaslanabilir genel yapısal plana sahiptir. Birleşmiş Milletler Narkotik İlaçlar Birimi (UN-ODCCP) ilaç analizlerinde maddelerin analitik görünüşlerini belirlemede gerekli ihtiyaçları ortaya koymaktadır. Birkaç analit, basit donanım ve yetenekli elemanlarla ilgili konularla ilgilenmektedir. Aynı zamanda saç, ter ve salya gibi biyolojik materyallerin analizine de değinmektedir. Adli amaçlı Organizasyon UN-ODCCP a SOFT/AAFS b TIAFT c GTFCh d SAMSHA e CLSIf AGSA g EWDTS h Forensic Science c The International Association of Forensic Toxicologist d German Toxicological and Forensic Chemistry e Substance Abuse and Mental Health Services Administration f Clinical and Laboratory Standards Institute g Swiss Working Group for Drugs of Abuse Testing Guidelines h European Working Defensible Drug Testing alkol analizlerinde ise Alman kitapçığı (GTFCh) kullanılabilmektedir (2). Akreditasyon prosesi periyodik olarak yürütülen ve kendi bünyesinde iyileştirmeler yapan öz-değerlendirme işlemidir. Laboratuvar denetimi ve akreditasyon seçenekleri arasında işleyiş ve yöntemsel farklılıklar olmasına rağmen laboratuvar hizmetlerinin değerlendirilmesi pek çok alanı kapsayan temel konularla ilgilenir. Bir laboratuvarın kalite sistemi içerisinde yer alabilmesi için organizasyonel bir plana ve yapıya sahip olması gerekir. Bu plan ve yapı; laboratuvarın fiziki durumunu, amacını, tüm çalışanların görev ve sorumluluklarını, enstrümantal cihazları, kullanılan kimyasalların hazırlanmasından etiketlenip saklanmasına kadarki aşamaları, yöntem validasyonunu, kalite planı ve risk değerlendirmesini ve ayrıca güvenliği içermektedir (3). Aynı zamanda cihaz kalibrasyonu, uygulanan testin yeterliliği ve laboratuvar genel ihtiyaçları EN ISO/CEI 17025:2005 Avrupa standardı akreditasyon çalışması içerisinde yer almaktadır. Personel Adli toksikoloji laboratuvarı idari ve yönetimsel, eğitimsel, kurumsal ve profesyonel sorumlulukları için uygun eğitim almış ve tecrübe sahibi olan bir kişi tarafından idare edilmelidir. Laboratuvar müdürlüğü için Fen bilimlerinde doktora derecesi ve en az üç yıl adli toksikolojide tüm gün laboratuvar çalışması veya Fen bilimlerinde master derecesi ve en az beş yıl tüm gün laboratuvar tecrübesi ya da Fen bilimleri mezunu olup, en az 7 yıl tüm gün laboratuvar çalışması koşulları aranmalıdır. Laboratuvarda çalışacak olan diğer personellerin sayısı ve türü laboratuvarın amacına ve büyüklüğüne göre değişir. Laboratuvar müdürü aynı zamanda laboratuvar personelinin yeterli şekilde eğitilmesi ve tecrübelendirilmesinden sorumlu olmalıdır. Personelin yeteneklerini ve çalışma performansını personel performans testleriyle takip etmelidir. Geçerli olan yeni analitik yöntemler için bir prosedür ve uygun işleyişi sağlayacak bir kalite kontrol programı hazırlamalıdır (4,5). Standart İşletme Metodları Laboratuvar; güncel uygulama ve testleri yapan, tüm elemanlara uygun olan eksiksiz bir standart işletme metot kılavuzuna sahip olmalıdır. Bu kılavuz; numune alma, transfer etme ve koruma zinciri, kalite güvence ve kontrol, analiz, veriyi gözden geçirme ve rapor etme gibi ayrıntılı tanımları içermelidir. Her ne zaman bu kılavuz değiştirilirse veya ilk kullanım konumuna getirilirse yeniden gözden geçirilip tarih ve imza atılmalıdır. Standart işletme metodu; uygulanan her analitik yöntemin teorisi ve prensibini, reaktif, kalibratör ve kontrollerin hazırlanması ile ilgili talimatları, güvenliği sağlamadaki gereklilikleri, kalitatif veya kantitatif sonuçların kabul veya reddedilmesindeki validasyon kriterlerini içermelidir. Ayrıca, analitik çalışmaları yapan ve örnekleri hazırlayan kişilerin adını ve imzalarını atacağı bir defter tutulmalı ve eski defterler arşiv bölümünde saklanmalıdır (4,6). Numune toplama ve etiketleme Toksikolojik analiz için uygun numunenin seçimi, toplanması Tablo 2: SOFT tarafından önerilen numune miktarları Postmortem Analiz Antemortem Analiz Beyin 50 g Kan 15 ml Karaciğer 50 g İdrar 30 ml Böbrek 50 g Tükürük, salya 1 ml Kardiyak kan Periferik kan Safra İdrar Mide içeriği 25 ml 10 ml

3 ve teslimi önemlidir. Toksikolojik değerlendirmede ihtiyaç duyulan doku örnekleri ve vücut sıvılarının minimum miktarı belirlenmelidir. Toplanan örneğin miktarı tekrar gerekebilir düşüncesi ile yeterli miktarda olmalıdır. Tablo 2 de antemortem ve postmortem çalışmalarda önerilen numune miktarları yer almaktadır (4). Olay yerinden laboratuvara gelen örnek için transfer ve koruma zinciri formu hazırlanmalı ve laboratuvar istem formuna eklenmelidir. Taşımada zarar, kontaminasyon ve bozunma olasılığını en aza indirmek için numune doğru bir şekilde saklanmalı ve taşınmalıdır. Taşıma kutuları sadece güvenlik alanlarında açılmalıdır. Güvenlik alanı yetkisiz kişilerin giremeyeceği yer olarak tanımlanır. Numune kayıt makbuzunun basılı kopyası sürekli olarak muhafaza edilmelidir. Bu kayıt elde yazılmış veya bilgisayarda oluşturulmuş olabilir. Her örnek kutusunun bütünlüğü, doğruluğu kontrol edilip farklılıklar kayıt edilmelidir (4,5). Güvenlik ve Koruma Zinciri Adli toksikoloji laboratuvarına giriş sınırlandırılmış olmalıdır. Laboratuvar müdürü belirli alanlara girebilmeleri için personele belge ve yetki vermelidir. Yetkilendirilmemiş personele eşlik edilmeli ve ziyaretin amacı, tarihi ve zamanı kayıt edilip laboratuvar giriş ve çıkışta günlük deftere imza attırılmalıdır. Numune; şüphelinin ismi, vaka numarası, örnek tipi (kan, idrar, saç vb.), tarih ve örneği alan kişinin kimliği ile etiketlenmelidir. Örnek güvenliğini korumak için laboratuvarların ayrı bir ulaşım alanına sahip olması tavsiye edilmektedir. Bu alanda örnek alınır, geliş sayıları verilir, 24 saatlik numuneden alınan örnek dondurucuda saklanır. Eğer çoklu örnek içeriyorsa bir grup formu hazırlanır. Örnekler analiz edildikten sonra bir standart işletme prosedürü hazırlanmalıdır (4). Analitik Prosedür Laboratuvara gelen idrar örneğinin seyreltilip seyreltilmediğini ya da sahte olup olmadığını tanımlamak amacıyla idrar geçerlilik testi uygulanmaktadır. Bu testteki belirleyici parametreler kreatinin, ph ve spesifik yoğunluktur. Tablo 3 idrar geçerlilik parametrelerinin kabul değerlerini göstermektedir (7,8). Tablo 3: AGSA, EWDTS ve SAMSHA tarafından önerilen idrar geçerlilik kriterleri Yorum(Yorum) Analit(Analit) AGSA EWDTS SAMSHA Dilüe idrar* İdrar matriksi değil Karıştırılmış idrar Kreatinin Spesifik ağırlık Kreatinin Spesifik ağırlık Nitrit ph Diğer mmol/l mmol/l <1.001 *verilen referans değerleri bu aralığın dışında ise idrar dilüedir. Ekzojen veya endojen maddeler bulunmuş mmol/l mmol/l Out of range mg/dl <2mg/dL <1.001 Ekzojen veya endojen maddeler bulunmuş Araştırma (Ön izleme) Testleri Ön izleme testleri; negatif örnekleri elimine etmek, pozitif örnekleri ise tanımlamak için kullanılan immunoassay test tekniğidir. İmmunoassay testler maddelerin olası kullanımının hızlı bir şekilde tespitini içerir. Laboratuvara alınan idrar örneğine genellikle amfetamin, kokain, opiyat, fensiklidin ve esrar tayini için ön izleme testi uygulanır. Her bir ilaç sınıfını belirlemede farklı immunoassay kitleri kullanılmaktadır. İmmunoassay testler diğer ilaç ve ilaç metabolitleri ile çapraz reaksiyon gösterebilmektedir. Bu nedenle yanlış pozitiflik ve yanlış negatiflik gibi sonuçların ortaya çıkması söz konusudur (9). Tablo 4 de ön izleme testlerindeki cut-off değerleri yer almaktadır (4,8). Doğrulayıcı Testler Bilimsel ve adli ilkenin genel bir maddesi olarak ilaçların ve diğer toksik maddelerin teşhisi farklı bir kimyasal ilkeye dayanan ikinci bir teknik tarafından doğrulanmış olmalıdır. Kütle spektrometresiyle eşleşmiş gaz kromatografi (GC/MS) doğrulayıcı analiz olarak önerilir. Doğru bir şekilde kullanıldığında hassasiyet ve spesifiklik açısından daha güvenilir sonuçlar sağlar. Doğrulayıcı test hedef analit için ilk testten daha spesifik olmalıdır. Yüksek performanslı sıvı kromatografi (HPLC) amfetamin ve sentetik ilaçlar veya bunların metabolitlerinin tespitinde Tablo 4: Ön izleme testlerindeki idrar cut-off konsantrasyonu Madde AGSA µg/l EWDTS µg/l Amfetamin 300/ Cannabis Kokain veya metaboliti Benzoilekgonin Barbitürat Benzodiazepin SAMSHA ng/ml Opiyat 300/ Phencyclidine Methadone Methaqualone LSD türevlendirme işlemi gerektirmediği ve daha hassas olduğu için GC/MS e iyi bir alternatiftir. Doğrulama testlerinde immunoassay analizi doğrulamak için ikinci bir immunoassay sisteminin kullanılması kabul edilebilir değildir. Çünkü cross reaktifi aynı zamanda ikinci araştırma için olasıdır. Farklı cross reaktifleri ile ikinci bir immunoassay analizi ilk araştırmaya ek olarak. Bir analiti kimliklendirme için seçilmiş iyon izleme modlu kütle spektrometri kullanılır (GC/MS-SIM). Kontrol veya kalibratöre uygun olan iyon oranları için kabul edilebilir kriter %±20 dir. Tanımlama için niteleyici iyonlar olarak izotop ve yaklaşık iyonların kullanımı geçerli değildir (9). Kalibrasyon ve Geçerlilik Metodu Kalibrasyon bir enstrümanın performans parametrelerini tanımlamak ve doğrulamak için kullanılan olmak üzere grupları hazırlanarak oluşturulur. Farklı materyallerde mümkün olduğu kadar uygun matris kalibratörü kullanılmalıdır. Bir laboratuvar; uyguladığı immunoassay testlerde kör veya negatif kalibratör ve bunların standart sapmasının cut-off değeri ile çakışmayacağını ispatlayabilmelidir. Kromatografik analizler için uygun internal standart kullanılmalıdır. İnternal standart örnek içindeki analite olabildiği kadar benzer kimyasal ve fiziksel özellikte olmalıdır. Spesifite, kesin

4 lik, doğruluk, tekrarlanabilirlik, doğrusallık, tespit limiti ve geri kazanım uygulanan yöntemin validasyon parametreleridir. Doğrusallık en az dört kalibratör kullanılarak saptanmalıdır. Doğrusallık (linerlik) kriteri olarak korelasyon katsayısı (r) kullanılmaktadır ve çoğu çalışmada kabul edilebilir korelasyon katsayısı 0,99 dur. Ancak bu değerin 0,98 olduğu durumlarda olabilir. Diğer bir validasyon parametresi olan geri kazanım ilaç, ilaç metabolitleri veya internal standardın yüzdesi olarak tanımlanmaktadır. Analitin geri kazanımının %100 olması gerekmez. Fakat ölçütü tutarlı (tüm konsantrasyonlar ölçülmeli), tekrarlanabilir (%20 den daha yüksek) ve hassas olmalıdır (4,10). Kalite Güvenliği ve Kalite Kontrol Suç laboratuvarlarında kaliteyi sağlama sadece doğru şeyi yapmak değil aynı zamanda bu doğru şeyi gerçekten yapmak ve bunu kanıtlamak için objektif bilgiye sahip olup olmadığından emin olmaktır. Uluslararası bilimsel komiteler; tekrarlanabilirliği, geçerliliği ve kıyaslanabilirliği olan yayımlanmış araştırma sonuçlarına gereksinim duyarlar. Örnekler farklı bir metot veya teknikle başka bir laboratuvar tarafından analiz edildiğinde laboratuvarı kullanan kişi aynı sonuç beklentisi içerisinde olacaktır. Son 20 yıldır validasyon ve kalite kontrol çalışmaları önem kazanmıştır. Pek çok ülkede hukuk otoriteleri adli veya klinik tespitlerde belli örneklerin analizini yapan laboratuvarlarda uluslararası standardizasyon organizasyonuna (ISO) göre yeterlilik testlerini veya akreditasyonu uygulamaya koymuştur (11). Standart işletme metotları; suç veya adli bilimler laboratuvarlarının sonuçları nasıl yorumlayacağı, delilleri nasıl test edeceğini kontrol etmektedir. Kalite sistemindeki temel ilke yaptığın şeyi yaz, yazdığın şeyi yap ifadesidir. Analitik ilerlemenin tüm yönlerini içerir. Kalite güvenliğinin adli bilimler disiplini içerisinde tek bir rolü varsayılır, o da yanlışı tespit etmek ve uygun iyileştirici yöntemi başlatmaktır (12). Laboratuvarlarda kullanılan standartlar yapılan test için uygun olmalıdır ve referans materyalin kimliği ve saflığı laboratuvar tarafından doğrulanmalıdır. Laboratuvar müdürü kalite kontrol ve yeterlilik testinin sonuçlarını düzenli bir şekilde gözden geçirmelidir (13). Verilerin Gözden Geçirilmesi Sonuçlar rapor edilmeden önce analitik veri uzman olan bilimsel bir personel tarafından gözden geçirilmelidir. Minimum koşullarda bu inceleme; koruma zinciri belgelemesi, analitik verinin geçerliliği ve hesaplamaları (kromatografik pikin sinyal gürültü oranı), kalite kontrol verisini içermelidir. Bu işlem yapıldıktan sonra ilgili makama rapor edilmelidir. Bu raporda hem nitel hem de nicel sonuçlar bulunmaktadır. Nitel sonuçlar pozitif veya bulunmadı olarak takip edilen testte isimlendirme yoluyla gösterilmelidir. Nicel sonuçlar uygun terminoloji kullanılarak belirlenmelidir. Tercih edilen birimler; sıvılar ve dokular için mg/l, mg/kg dır. Diğer birimler ise mg/dl, mg/100g olarak kullanılır (4). Kayıtların Tutulması Kayıtlar en az beş yıl muhafaza edilmelidir. Bunların içerisinde raporun bir kaydı, istek ve koruma formu, laboratuvar verisi, kalite kontrol ve uzmanlık test kayıtları olmalıdır. Aynı zamanda CD, DVD gibi ortama uygun aygıtlarla elektronik veri dosyaları arşivi yapılması için uğraşılmalıdır. SONUÇ Toksikoloji laboratuvarlarındaki farklılıklar göz önünde bulundurulduğunda özel prosedürler ve prosesler gerekecektir. Adli toksikoloji laboratuvarlarında yapılan analizlerin yeterliliği ve geçerliliği için laboratuvarların akredite olması gerekmektedir. Adli bilimlerde hizmet alanının (adalet mekanizması, yurttaşlar) yükselen beklentileri, artan iletişim ve bilinçlenme, hasta hakları ve tüketiciyi koruma hareketleri, maliyet baskıları, özel sigortalar, adalet reformları, teknolojik ve bilimsel ilerlemeler, rekabette artış potansiyeli kalite standartlarının benimsenmesini zorunlu hale getirmiştir. Ülkemizde sadece şimdilik klinik laboratuvarlarda akreditasyon istenirken yakın gelecekte Adli Toksikoloji laboratuvarlarında da standardizasyon zorunlu hale gelecektir. NOT: Bu çalışma 4. Mediterranean Academy of Forensic Science Meeting, Antalya, Turkey, Ekim14-18,2009 da poster bildirisi olarak sunulmuştur

5 KAYNAKLAR 1. Battista HJ, Meyer LV, Wehinger G. Quality assurance in forensic toxicological analysis. Accred Qual Assur 1996;1: Penders J, Verstraete A. Laboratory guidelines and standards in clinical and forensic toxicology. Accred Qual Assur 2006;11: Berte LM. Laboratory quality management: a roadmap. Clin Lab Med 2007;27: United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC). Guidance for testing of illicit drugs in seized materials and biological specimens: validation and verification of analytical methods. New York, 2009: Wille SMR, Peters FT, Fazio VD, Samyn N. Practical aspects concerning validation and quality control for forensic and clinical bioanalytical quantative methods. Accred Qual Assur 2011;16: SOFT/AAFS Forensic Laboratory Guidelines. Forensic Toxicology Laboratory Guidelines Version. 5. Cooper GAA, Paterson S, Osselton MD. The United Kingdom and Ireland Association of Forensic Toxicologists. Forensic toxicology laboratory guidelines(2010). Science and Justice 2010;50: Mozayani A, Noziglia C. The Forensic Laboratory Handbook Procedures and Practice. Second Edition, Humana Pres, 2011: Bissell MG. Regulatory issues in accreditation of toxicology laboratories. Clin Lab Med 2012;32: Li H, Adeli K. Laboratory quality regulations and accreditation standards in Canada. Clinical Biochemistry 2009;42: Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMSHA): Division of Workplace Programs. Mandatory guidelines for federal workplace drug testing programs. Specimen Validity Testing, AGSA. Drugs of Abuse Testing Guidelines, Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMSHA): Division of Workplace Programs. Mandatory guidelines for federal workplace drug testing programs. Analytical Testing methods,

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü...

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü... T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sayı : 95966346/010.06.02 Konu : Genelge 2015/14... 09.10.2013 tarih ve 28790 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği

Detaylı

Klinik Mikrobiyoloji Testlerinde Doğrulama (verifikasyon) ve Geçerli Kılma (validasyon)

Klinik Mikrobiyoloji Testlerinde Doğrulama (verifikasyon) ve Geçerli Kılma (validasyon) Klinik Mikrobiyoloji Testlerinde Doğrulama (verifikasyon) ve Geçerli Kılma (validasyon) Kaynaklar Mikrobiyolojik prosedürleri doğrulama / geçerli kılmaya ilişkin aşağıdaki uluslararası kaynaklar önerilir

Detaylı

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Dr. Hamide Z Şenyuva 16 17 Ekim 2007, Bursa İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite

Detaylı

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI KALİTE KONTROL PROSEDÜRÜ PR17/KYB

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI KALİTE KONTROL PROSEDÜRÜ PR17/KYB TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI PR17/KYB Sayfa No: 1/6 1. AMAÇ ve KAPSAM Bu prosedürün amacı, Daire Başkanlığında deney hizmetleri

Detaylı

BELGELER. Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD

BELGELER. Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD BELGELER Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Belgeler - 1 ISO 15189, 2003 (2009 da revizyon) A global quality standart for medical laboratories 4. bölüm -

Detaylı

İÇME SUYUNDA METAL TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

İÇME SUYUNDA METAL TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 17 İÇME SUYUNDA METAL TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Fatma AKÇADAĞ Emrah UYSAL ÖZET TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME) Kimya Grubu Laboratuvarları yeterlilik testlerinin önemini

Detaylı

İŞYERİ MADDE TESTİ. Doç.Dr. Nebile DAĞLIOĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD

İŞYERİ MADDE TESTİ. Doç.Dr. Nebile DAĞLIOĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD İŞYERİ MADDE TESTİ Doç.Dr. Nebile DAĞLIOĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD İşyeri madde testleri Amerika'da 1980'li yıllarda demiryolunda yaşanan kazalar ile gündeme gelmiş ve yasadışı

Detaylı

ÖRNEK TRANSPORTUNDA PREANALITIK FAKTÖRLER: LOKAL, ULUSAL VE ULUSLARARASI DÜZEYDE NASIL SAĞLANMALI?

ÖRNEK TRANSPORTUNDA PREANALITIK FAKTÖRLER: LOKAL, ULUSAL VE ULUSLARARASI DÜZEYDE NASIL SAĞLANMALI? ÖRNEK TRANSPORTUNDA PREANALITIK FAKTÖRLER: LOKAL, ULUSAL VE ULUSLARARASI DÜZEYDE NASIL SAĞLANMALI? UZ.DR.ÇIĞDEM SÖNMEZ ANKARA II. BÖLGE LABORATUVARLARI KOORDINATÖRÜ PREANALITIK FAZ TRANSPORT NE? NEREDEN?

Detaylı

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst.

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst. Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Hamide Z Şenyuva 8 9 Ekim 2008, İzmir İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite Kontrol

Detaylı

BELGELER. Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD

BELGELER. Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD BELGELER Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Belgeler - 1 ISO 15189, 2003 (2009 da revizyon) Tıbbi laboratuvarlar için uluslar arası kalite standardı 4. bölüm

Detaylı

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU R20.07 LABORATUVAR İÇ DENETİMLERİ

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU R20.07 LABORATUVAR İÇ DENETİMLERİ R20.07 LABORATUVAR İÇ DENETİMLERİ Rev.00 03-2002 1 GİRİŞ 1.1 TS EN ISO/IEC 17025 (2000) Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar standardında, bir laboratuvarın yaptığı deney

Detaylı

TANIMLAR. Dr. Neriman AYDIN. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

TANIMLAR. Dr. Neriman AYDIN. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı TANIMLAR Dr. Neriman AYDIN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı In-vitro tanı Sürekli doğru sonuç Amaca uygun Zamanında Uygun maliyet In-vitro tanı elemanları Kitler

Detaylı

ANALİTİK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİNİN LABORATUVARA KURULMASI İLE İLGİLİ HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005

ANALİTİK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİNİN LABORATUVARA KURULMASI İLE İLGİLİ HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005 ANALİTİK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİNİN LABORATUVARA KURULMASI İLE İLGİLİ HESAPLAMALAR Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005 1 Yöntem Seçiminde Göz Önünde Bulundurulacak Özellikler 1 *Yönteme ilişkin

Detaylı

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Hamide Z Şenyuva 8 9 Ekim 2008, İzmir İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite Kontrol

Detaylı

ADLİ TOKSİKOLOJİ LABORATUVAR REHBERİ

ADLİ TOKSİKOLOJİ LABORATUVAR REHBERİ ADLİ TOKSİKOLOJİ LABORATUVAR REHBERİ İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. KAPSAM 3. TANIMLAR 4. LABORATUVAR GÜVENLİĞİ 4.1. Laboratuvar-içi Güvenlik 4.2. Ekipman Güvenliği 5. PERSONEL 5.1. Laboratuvar Yöneticisi/Koordinatörü

Detaylı

Doç.Dr.Yeşim Gürol Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji

Doç.Dr.Yeşim Gürol Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Doç.Dr.Yeşim Gürol Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında kalite uygulamaları son yıllarda başta ISO 15189 kriterlerinin laboratuvarlarımıza girmesiyle

Detaylı

LABORATUVAR AKREDİTASYON BAŞKANLIĞI

LABORATUVAR AKREDİTASYON BAŞKANLIĞI TÜRK AKREDİTASYON KURUMU LABORATUVAR AKREDİTASYON BAŞKANLIĞI Soner Karataş Standardı ve EA 2/17 Revizyon Değişiklikleri 08 Ekim 2015 İstanbul 1 Kapsam Akreditasyon ve Uluslararası Durum ISO 17025 Standardının

Detaylı

VERİFİKASYON (SEROLOJİ, MOLEKÜLER TESTLER)

VERİFİKASYON (SEROLOJİ, MOLEKÜLER TESTLER) VERİFİKASYON (SEROLOJİ, MOLEKÜLER TESTLER) Dr. Tijen ÖZACAR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD - İZMİR TANIM Ticari veya laboratuvarda geliştirilmiş bir testin, laboratuvardaki performansının

Detaylı

Klinik Mikrobiyoloji Laboratuarında Validasyon ve Verifikasyon Kursu 12 Kasım 2011 Cumartesi Salon C (BUNIN SALONU) Kursun Amacı:

Klinik Mikrobiyoloji Laboratuarında Validasyon ve Verifikasyon Kursu 12 Kasım 2011 Cumartesi Salon C (BUNIN SALONU) Kursun Amacı: Klinik Mikrobiyoloji Laboratuarında Validasyon ve Verifikasyon Kursu 12 Kasım 2011 Cumartesi Salon C (BUNIN SALONU) Kursun Amacı: Katılımcılara; klinik mikrobiyoloji laboratuarlarında doğru, geçerli ve

Detaylı

ANALİTİK YÖNTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2004

ANALİTİK YÖNTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2004 ANALİTİK YÖNTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2004 1 Laboratuvarlarda yararlanılan analiz yöntemleri performans kalitelerine göre üç sınıfta toplanabilir: -Kesin yöntemler

Detaylı

Moleküler Testlerde Yöntem Geçerliliğinin Sınanması. Dr. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD

Moleküler Testlerde Yöntem Geçerliliğinin Sınanması. Dr. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Moleküler Testlerde Yöntem Geçerliliğinin Sınanması Dr. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD 8. Ulusal Moleküler ve Tanısal Mikrobiyoloji Kongresi 2014 Laboratuvarda

Detaylı

Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi;

Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi; Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi; o Örnek türünü, o Örnek kabul ve ret kriterlerini, o Örnek alımı ile ilgili kuralları, o Örneklerin

Detaylı

Laboratuvar Akreditasyonu

Laboratuvar Akreditasyonu Akreditasyon Laboratuvar, muayene ve belgelendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğin onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesi

Detaylı

VERİFİKASYON. Dr. Tijen ÖZACAR. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD - İZMİR

VERİFİKASYON. Dr. Tijen ÖZACAR. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD - İZMİR VERİFİKASYON Dr. Tijen ÖZACAR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD - İZMİR TANIM Ticari veya laboratuvarda geliştirilmiş bir testin, laboratuvardaki performansının ölçülerek dökümante

Detaylı

Laboratuvar Tıbbında İzlenebilirlik

Laboratuvar Tıbbında İzlenebilirlik Laboratuvar Tıbbında İzlenebilirlik Medikal Metroloji Çalıştayı TÜBİTAK-UME, İstanbul Dr. Diler Aslan Pamukkale Üniversitesi 13 Şubat 2013, İstanbul İçerik Adlandırma,Tanım, kavram, sektör, segment: Tıbbi

Detaylı

Adli Tıp Enstitüsü 1982 yılında İstanbul Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak kurulmuş olup, Tıp, Fen ve Sosyal Bilimler Anabilim Dalları altında Li

Adli Tıp Enstitüsü 1982 yılında İstanbul Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak kurulmuş olup, Tıp, Fen ve Sosyal Bilimler Anabilim Dalları altında Li İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ADLİ TIP ENSTİTÜSÜ TANITIM REHBERİ 2009 Adli Tıp Enstitüsü 1982 yılında İstanbul Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak kurulmuş olup, Tıp, Fen ve Sosyal Bilimler Anabilim Dalları

Detaylı

I. Analitik duyarlılık ve özgüllük II. Klinik duyarlılık ve özgüllük III. Kesinlik tekrarlanabilirlik IV. Doğruluk V. Doğrusallık (lineerite)

I. Analitik duyarlılık ve özgüllük II. Klinik duyarlılık ve özgüllük III. Kesinlik tekrarlanabilirlik IV. Doğruluk V. Doğrusallık (lineerite) SORU 1 IVD/CE belgesi olan kantitatif HBV DNA PCR testi satın alma aşamasında yöntem doğrulama (verifikasyon) yapmak istiyorsunuz. Hangi parametreleri mutlaka kontrol etmek isterseniz? I. Analitik duyarlılık

Detaylı

Toksikolojik Tarama Testleri. Doç.Dr. Cemil Kavalcı Başkent ÜTF Acil Tıp AD Ankara

Toksikolojik Tarama Testleri. Doç.Dr. Cemil Kavalcı Başkent ÜTF Acil Tıp AD Ankara Toksikolojik Tarama Testleri Doç.Dr. Cemil Kavalcı Başkent ÜTF Acil Tıp AD Ankara Sunu planı Giriş Genel bilgiler Testler ne için istenir? Testler nelerdir? Sorunlar? Literatür.. 01.06.2016 2 Giriş Zehir,

Detaylı

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI ŞARTNAME HAZIRLAMA PROSEDÜRÜ PR24/KYB

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI ŞARTNAME HAZIRLAMA PROSEDÜRÜ PR24/KYB TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI PR24/KYB Sayfa No: 1/6 1. AMAÇ ve KAPSAM Bu prosedürün amacı; Daire Başkanlığının ihtiyacı

Detaylı

KULLANICI TARAFINDAN TESTİN DOĞRULANMASI (VERİFİKASYON) Dr. Murat Öktem Düzen Laboratuvarlar Grubu

KULLANICI TARAFINDAN TESTİN DOĞRULANMASI (VERİFİKASYON) Dr. Murat Öktem Düzen Laboratuvarlar Grubu KULLANICI TARAFINDAN TESTİN DOĞRULANMASI (VERİFİKASYON) Dr. Murat Öktem Düzen Laboratuvarlar Grubu Kaynaklar CLSI EP5-A2: Evaluation of Precision Performance of Quantitative Measurement Methods (2004)

Detaylı

DOKÜMAN KOTROLÜ. Çeviri: Elif KILIÇ, Gıda Müh. Düzenleme: Fırat ÖZEL, Gıda Müh.

DOKÜMAN KOTROLÜ. Çeviri: Elif KILIÇ, Gıda Müh. Düzenleme: Fırat ÖZEL, Gıda Müh. BRC Gıda standardında geçen gerekliliklerin bir kısmına yönelik olarak açıklayıcı klavuzlar BRC tarafından yayınlandı. Bu klavuzlardan biri olan bu dokümanın Türkçe çevirisi Sayın ELİF KILIÇ tarafından

Detaylı

Kimyasal analiz : bir örnekteki bileşenleri v bileşenlerin konsantrasyonların bulmak için yapılan işlemi genel adıdır.

Kimyasal analiz : bir örnekteki bileşenleri v bileşenlerin konsantrasyonların bulmak için yapılan işlemi genel adıdır. Analitik Kimya Kimyanın, maddelerin hangi bileşenlerden ve bileşenlerin hangi oranlarda (bağıl miktarlarda) olduğunu inceleyen dalı Analitik Kimya olarak isimlendirilir. bir ürünün istenen kalitede olup

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Analiz Çeşitleri ve Temel Kavramlar Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY Analiz Nitel (Kalitatif) Analiz: Bir örnekte hangi bileşen ve/veya bileşenlerin (atom, iyon, molekül) olduğunun tayinine

Detaylı

P704. Revizyon No : 05 Yürürlük Tarihi : 17.12.2014. Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma Programları Prosedürü

P704. Revizyon No : 05 Yürürlük Tarihi : 17.12.2014. Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma Programları Prosedürü P704 Revizyon No : 05 Yürürlük Tarihi : 17.12.2014 Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma Programları Prosedürü Sayfa 1 / 6 1. AMAÇ Bu prosedürün amacı, TÜRKAK tarafından akredite olmak

Detaylı

SHKS-DTL. Değerlendirme Ölçütü STANDARTLAR. Standart No. Revizyon. Sonuç. Puan

SHKS-DTL. Değerlendirme Ölçütü STANDARTLAR. Standart No. Revizyon. Sonuç. Puan SHKS-DTL Revizyon Standart No Değerlendirme Ölçütü STANDARTLAR Puan Sonuç 00 01 00 Laboratuvarda çalışılan tüm testleri içeren test rehberi bulunmalıdır. 10 00 01 01 Test rehberi; 00 01 01 o Örneklerin

Detaylı

Rapor No: 01-2013. Laboratuvar No:...

Rapor No: 01-2013. Laboratuvar No:... Rapor No: 01-2013 Laboratuvar No:... 2013 İÇİNDEKİLER 1. ÇALISMANIN AMACI... 2 2. ÇALISMA PROGRAMI... 2 3. KULLANILAN METOTLAR...3 4. ANALİZ SONUÇLARININ RAPORLANMASI...3 5. SONUÇLARIN DEGERLENDİRİLMESİ...3

Detaylı

NAT Yöntem onayı. Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD

NAT Yöntem onayı. Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD NAT Yöntem onayı Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Yöntem onayı (minimum) Doğruluk Ticari test (Verifikasyon) Tekrarlanabilirlik (intra-,inter-assay) Doğrusallık

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARLARININ STANDARDİZASYONU. Prof. Dr. Hüseyin BALOĞLU

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARLARININ STANDARDİZASYONU. Prof. Dr. Hüseyin BALOĞLU MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARLARININ STANDARDİZASYONU Prof. Dr. Hüseyin BALOĞLU İYİ HABER Akciğer kanserinde yeni ilaç.. Meme kanserinin seyri artık biliniyor Tiroid kanserinde kesin tanı metodu.....

Detaylı

(Kimyasal) Ölçüm Sonuçları

(Kimyasal) Ölçüm Sonuçları Laboratuvar Akreditasyon Danışmanlık Ltd. Şti. Konusunda 2o+10 yıllık bilgi ve deneyimini sizinle paylaşmak için! DIŞ KALİTE KONTROL ( LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA VE YETERLİLİK TESTLERİ) İbrahim

Detaylı

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU. 24. İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ HAFTASI

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU. 24. İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ HAFTASI TÜRK AKREDİTASYON KURUMU 24. İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ HAFTASI İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizleri Laboratuvarlarının Akreditasyonu Recep YEŞİLÖZ Başdenetçi Akreditasyon Uzmanı Mayıs 2015 Ankara 1 TASLAK

Detaylı

KÖMÜR ANALİZİ YETERLİK TEST ÇALIŞMASI RAPORU

KÖMÜR ANALİZİ YETERLİK TEST ÇALIŞMASI RAPORU KÖMÜR ANALİZİ YETERLİK TEST ÇALIŞMASI RAPORU Rapor No: 01-2010 Laboratuvar No:... MART 2010 İÇİNDEKİLER 1. ÇALISMANIN AMACI... 2 2. ÇALISMA PROGRAMI... 2 3. KULLANILAN METOTLAR...3 4. ANALİZ SONUÇLARININ

Detaylı

KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ

KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ Kantitatif analiz yöntemleri, maddenin miktar tayinlerine dayalı analiz yöntemleridir. Günümüzde miktar tayinine yönelik birçok yöntem bilinmektedir. Pratik çalışmalarda

Detaylı

Yöntem ve Test Seçimine Yaklaşım. Dr. Alpay Özbek Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Dokuz Eylül Üni. Tıp Fak. İZMİR

Yöntem ve Test Seçimine Yaklaşım. Dr. Alpay Özbek Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Dokuz Eylül Üni. Tıp Fak. İZMİR Yöntem ve Test Seçimine Yaklaşım Dr. Alpay Özbek Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Dokuz Eylül Üni. Tıp Fak. İZMİR Literatür Tanı Rehberleri Kongre İyileştirme Ğereksinimi Uzman Klinisyen İsteği

Detaylı

4.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ NİSAN 2018 METOT VALİDASYONU (5N+1K)

4.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ NİSAN 2018 METOT VALİDASYONU (5N+1K) 4.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ 25-27 NİSAN 2018 METOT VALİDASYONU (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com

Detaylı

Sami EROL Gıda Mühendisi Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Dairesi

Sami EROL Gıda Mühendisi Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Dairesi Sami EROL Gıda Mühendisi Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Dairesi 1 24 Aralık 2012-22 Mart 2013 Maryland Üniversitesi Amerika Birleşik Devletleri 2 3 Maryland Üniversitesi

Detaylı

TEMİZLEME PROSEDÜRLERİ VE ÇİZELGELERİ

TEMİZLEME PROSEDÜRLERİ VE ÇİZELGELERİ BRC Gıda standardında geçen gerekliliklerin bir kısmına yönelik olarak açıklayıcı klavuzlar BRC tarafından yayınlandı. Bu klavuzlardan biri olan bu dokümanın Türkçe çevirisi sayın ECE BAĞUÇ tarafından

Detaylı

8-Biyolojik İzleme. Volkan Dündar

8-Biyolojik İzleme. Volkan Dündar 8-Biyolojik İzleme Volkan Dündar Biyolojik izlemenin tanımı 1 Biyolojik izleme: Tehlikeli maddelerin, Metabolitlerinin ya da bunların biyokimyasal veya biyolojik etkilerinin parametrelerinin varlığında

Detaylı

1.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 16-18 Mayıs 2013 KALĠBRASYON (5N+1K) İbrahim AKDAĞ

1.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 16-18 Mayıs 2013 KALĠBRASYON (5N+1K) İbrahim AKDAĞ 1.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 16-18 Mayıs 2013 KALĠBRASYON (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com Konusunda

Detaylı

İÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ KALİTE KONTROL ve TEST KALİBRASYON PROSEDÜRÜ

İÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ KALİTE KONTROL ve TEST KALİBRASYON PROSEDÜRÜ Sayfa No : 1 / 6 1. Amaç Tıbbi Biyokimya Laboratuvarında rastgele ve sistematik hataları önlemek, doğru ve güvenilir test sonuçları elde etmek için iç ve dış kalite kontrol yöntemleri, bakım-kalibrasyonu

Detaylı

Tıbbi Laboratuvarlarda Standardizasyon-İzlenebilirlik: Harmonizasyon

Tıbbi Laboratuvarlarda Standardizasyon-İzlenebilirlik: Harmonizasyon Tıbbi Laboratuvarlarda Standardizasyon-İzlenebilirlik: Harmonizasyon Mehmet ŞENEŞ S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Biyokimya Bölümü Türk Biyokimya Derneği Laboratuvar Yönetimi Sempozyumu

Detaylı

YETERLİLİK DENEYLERİ VE LABORATUARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: P704 Revizyon No: 04 Yürürlük Tarihi:

YETERLİLİK DENEYLERİ VE LABORATUARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: P704 Revizyon No: 04 Yürürlük Tarihi: Doküman Adı: YETERLİLİK DENEYLERİ VE LABORATUARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: Revizyon No: 04 Yürürlük Tarihi: 30.12.2011 Hazırlayan: Kontrol: Onay: Halil İbrahim ÇETİN Gökhan

Detaylı

oe(i!!!!!iillilll~ov;iwıj"mfiı11/ iii

oe(i!!!!!iillilll~ov;iwıjmfiı11/ iii Tr {;ıl Bakantıg S&()hl< ",mau.,n Genel M\.odl1rtuQU Sayı: 95966346 - Konu: Yasadışı ve Kötüye Kullal1llan ilaç ve Madde Analizi Yapan Tıbbi Laboratuvarlar ile Madde Bağımlılığı Teşhis ve Tedavi Merkezlerindeki

Detaylı

3.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ Mayıs 2016 METOT VALİDASYONU (5N+1K)

3.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ Mayıs 2016 METOT VALİDASYONU (5N+1K) 3.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ 11-12-13 Mayıs 2016 METOT VALİDASYONU (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com

Detaylı

METOT VALİDASYONU VE VERİFİKASYONU. Sedat Abuşoğlu Konya

METOT VALİDASYONU VE VERİFİKASYONU. Sedat Abuşoğlu Konya METOT VALİDASYONU VE VERİFİKASYONU Sedat Abuşoğlu Konya İki Tanım Validasyon (CLSI): Bir sistem veya yöntemin beklendiği şekilde çalıştığını kanıtlama eylemi veya sürecidir. Validasyon (WHO-BS/95.1793):

Detaylı

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02. Koordinatör: Dr.

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02. Koordinatör: Dr. ATIK SUDA KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak

Detaylı

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI Akreditasyon Danışmanlık İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI 12.02.2018-İSTANBUL İbrahim AKDAĞ ATAKENT MAH. AKASYA SK. NO:3-G D.14 34303 KÜÇÜKÇEKMECE-İSTANBUL Tel-Fax: 0212-698 73 01 Gsm: 0505-652

Detaylı

DIŞ KALİTE KONTROL. İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi

DIŞ KALİTE KONTROL. İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi Akreditasyon Danışmanlık DIŞ KALİTE KONTROL ( LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA VE YETERLİLİK TESTLERİ) 12.02.2018-İSTANBUL İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi ATAKENT MAH. AKASYA SK. NO:3-G D.14 34303 KÜÇÜKÇEKMECE-İSTANBUL

Detaylı

JET-A1 YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-9900.2014.

JET-A1 YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-9900.2014. JET-A1 YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-9900.2014.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 8 Aralık 2014 Gebze/KOCAELİ Bu yeterlilik

Detaylı

Yöntemin Geçerliliği (Validasyon)

Yöntemin Geçerliliği (Validasyon) VALİDASYON Prof. Dr. A. Olcay Sağırlı Yöntemin Geçerliliği (Validasyon) Geçerlilik, (Validasyon) cihazın, metodun veya ölçüm prosedürünün belirlenen amaçlara uygunluğunun objektif olarak test edilerek

Detaylı

Suların Kimyasal Analizi ve İzlenmesi için Teknik Spesifikasyon Direktifi 2009/90/EC

Suların Kimyasal Analizi ve İzlenmesi için Teknik Spesifikasyon Direktifi 2009/90/EC SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ENVANTER VE İZLEME DAİRESİ BAŞKANLIĞI Suların Kimyasal Analizi ve İzlenmesi için Teknik Spesifikasyon Direktifi 2009/90/EC Bahar Ayşe AYDIN Aralık 2014 1 Sunum İçeriği 2009/90/EC

Detaylı

İDRARDA TOKSİK MADDE ANALİZİ: TARAMA ve DOĞRULAMA

İDRARDA TOKSİK MADDE ANALİZİ: TARAMA ve DOĞRULAMA İDRARDA TOKSİK MADDE ANALİZİ: TARAMA ve DOĞRULAMA Doç. Dr. Hüseyin KAYADİBİ, MD, MSc Tıbbi Biyokimya Uzmanı Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi S.B. Hitit Üniversitesi Çorum Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Detaylı

RGKLM-2015/02 BAL NUMUNESİ (HMF-NEM) LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA(LAK) TESTİ SONUÇ RAPORU

RGKLM-2015/02 BAL NUMUNESİ (HMF-NEM) LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA(LAK) TESTİ SONUÇ RAPORU RGKLM-2015/02 BAL NUMUNESİ (HMF-NEM) LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA(LAK) TESTİ SONUÇ RAPORU 1 Laboratuvarlar arası karşılaştırma test numunesinin hazırlanması ve çevrimin organizasyonunda görev alan

Detaylı

(*) Dr. Çağatay Kundak DÜZEN LABORATUVARLAR GRUBU 16 Ekim 2009, Ankara

(*) Dr. Çağatay Kundak DÜZEN LABORATUVARLAR GRUBU 16 Ekim 2009, Ankara (*) Dr. Çağatay Kundak DÜZEN LABORATUVARLAR GRUBU 16 Ekim 2009, Ankara Referans Aralığı Kavramı Eş anlamlılar Referans değerler = Reference Values Normal değerler = Normal Values Beklenen değerler = Expected

Detaylı

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU R20.08

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU R20.08 R20.08 LABORATUVARLARDA YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRME FAALİYETİ Rev.00 03-2002 1. GİRİŞ 1.1 TS EN ISO/IEC 17025 (2000) Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar standardında bir

Detaylı

Analitik Kimya. (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği)

Analitik Kimya. (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği) Analitik Kimya (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği) 1. Analitik Kimya Maddenin bileşenlerinin belirlenmesi (teşhisi), bileşenlerinin ayrılması veya bileşenlerinin bağıl miktarlarının tayiniyle ilgilenir.

Detaylı

HAZIRLAYAN. KAMİL GÜRSEL / Fizik Mühendisi ELİMKO LTD. ŞTİ.

HAZIRLAYAN. KAMİL GÜRSEL / Fizik Mühendisi ELİMKO LTD. ŞTİ. HAZIRLAYAN ISO 9001 KAMİL GÜRSEL / Fizik Mühendisi ELİMKO LTD. ŞTİ. OTOMATİK KONTROLDA GÜVENİLİR İSİM... 1 KALİTE SİSTEMLERİ Günümüzde tüm işletme ve firmalarda belli bir kalite anlayışı ile buna bağlı

Detaylı

SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-240.2013.

SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-240.2013. SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-240.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak 2014 Gebze/KOCAELİ Bu yeterlilik

Detaylı

UYGULAMA NOTU. LCMSMS Sistemi ile Tekstil, Deri ve Kağıt Materyallerinde Perflor Gruplu (PFOSs) Kimyasal Bileşiklerin Tayini

UYGULAMA NOTU. LCMSMS Sistemi ile Tekstil, Deri ve Kağıt Materyallerinde Perflor Gruplu (PFOSs) Kimyasal Bileşiklerin Tayini UYGULAMA NOTU Sıvı Kromatografi Kütle Spektrometre M026 LCMSMS Sistemi ile Tekstil, Deri ve Kağıt Materyallerinde Perflor Gruplu (PFOSs) Kimyasal Bileşiklerin Tayini HAZIRLAYAN Yük. Kim. Murat ONUL Ant

Detaylı

SUDA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-190.2014.

SUDA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-190.2014. SUDA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-190.2014.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 23 Aralık 2014 Gebze/KOCAELİ Bu

Detaylı

Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma Programları Prosedürü

Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma Programları Prosedürü P704 Revizyon No : 08 Yürürlük Tarihi : 07 Aralık 2017 Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma Programları Prosedürü Hazırlayan: Kontrol: Onay: Saime Sibel SÜMER Ahmet GÖZÜKÜÇÜK Dr.

Detaylı

ÜÇ FARKLI YÖNTEMDE SALİSİLAT KONSANTRASYONUNA GÖRE İNTERFERANS DEĞERLENDİRİLMESİ

ÜÇ FARKLI YÖNTEMDE SALİSİLAT KONSANTRASYONUNA GÖRE İNTERFERANS DEĞERLENDİRİLMESİ ÜÇ FARKLI YÖNTEMDE SALİSİLAT KONSANTRASYONUNA GÖRE İNTERFERANS DEĞERLENDİRİLMESİ Arzu ALYAKUT 04.11.2015 AMAÇ Salisilat (asetilsalisilik asit) en sık kullanılan analjezik, antiinflamatuar ve antipiretik

Detaylı

Dokümantasyon, doküman veya destekleyici referans ve kayıt sağlamak anlamına. DAS Dokümantasyonu. Doç. Dr. Duygu PERÇİN

Dokümantasyon, doküman veya destekleyici referans ve kayıt sağlamak anlamına. DAS Dokümantasyonu. Doç. Dr. Duygu PERÇİN Doç. Dr. Duygu PERÇİN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, KAYSERİ Dokümantasyon, doküman veya destekleyici referans ve kayıt sağlamak anlamına gelir.

Detaylı

İYİ LABORATUVAR UYGULAMALARI. Prof. Dr. Dilek BOYACIOĞLU İ.T.Ü. Gıda Mühendisliği Bölümü

İYİ LABORATUVAR UYGULAMALARI. Prof. Dr. Dilek BOYACIOĞLU İ.T.Ü. Gıda Mühendisliği Bölümü İYİ LABORATUVAR UYGULAMALARI Prof. Dr. Dilek BOYACIOĞLU İ.T.Ü. Gıda Mühendisliği Bölümü 80626 Maslak - İstanbul Ulusal Düzeyde Standartlar Uluslararası Pazardaki Spesifikasyonlar GIDA KALİTESİ Tüketici

Detaylı

1. Kozmetik Kongresi, 18-20 Subat 2011, Antalya. EGM DANISMANLIK HIZMETLERI www.egmdanismanlik.com

1. Kozmetik Kongresi, 18-20 Subat 2011, Antalya. EGM DANISMANLIK HIZMETLERI www.egmdanismanlik.com KOZMETĐKTE GMP UYGULAMALARI ĐYĐ ÜRETĐM TEKNIKLERI www.egmdanismanlik.com GMP Nedir? Personel, Eğitim ve Hijyen Tesis ve Alt Yapı Ekipmanlar Hammaddeler ve Ambalaj Malzemeleri Üretim Bitmiş Ürünler Kalite

Detaylı

o Dissolüsyon Testi o Stabilite Analizleri o Farmakope uygunluk analizleri

o Dissolüsyon Testi o Stabilite Analizleri o Farmakope uygunluk analizleri T.C. Yeditepe Üniversitesi İyi Klinik Uygulamalar Kliniği Yard Doç Dr Latif Özbay Yeditepe Üniversitesi İyi Klinik Uygulamaları (İKU) Kliniği, 2005 yılında T.C. Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi

Detaylı

DENEY VEYA KALİBRASYON LABORATUVARLARININ TS EN ISO/IEC 17025:2005 STANDARDINA GÖRE DENETİMİ VE AKREDİTASYONU

DENEY VEYA KALİBRASYON LABORATUVARLARININ TS EN ISO/IEC 17025:2005 STANDARDINA GÖRE DENETİMİ VE AKREDİTASYONU 583 DENEY VEYA KALİBRASYON LABORATUVARLARININ TS EN ISO/IEC 17025:2005 STANDARDINA GÖRE DENETİMİ VE AKREDİTASYONU Şahin ÖZGÜL ÖZET Deney veya kalibrasyon laboratuarları kendi sözcük dağarcıklarını özenle

Detaylı

Transfüzyon merkezinde süreçlerin işleyişine yönelik yazılı düzenleme bulunmalıdır. Yazılı düzenleme;

Transfüzyon merkezinde süreçlerin işleyişine yönelik yazılı düzenleme bulunmalıdır. Yazılı düzenleme; Transfüzyon merkezinde süreçlerin işleyişine yönelik yazılı düzenleme bulunmalıdır. Yazılı düzenleme; o Hangi durumlarda bağışçıdan kan alınacağı, o Bağışçının seçilmesi, bağışçının reddi, bağışçıdan kan

Detaylı

KLİNİK LABORATUVARLARDA PRATİK YAKLAŞIM PROGRAMI MART 2016 DÖNEMİ REFERANS ARALIKLARI

KLİNİK LABORATUVARLARDA PRATİK YAKLAŞIM PROGRAMI MART 2016 DÖNEMİ REFERANS ARALIKLARI KLİNİK LABORATUVARLARDA PRATİK YAKLAŞIM PROGRAMI MART 2016 DÖNEMİ REFERANS ARALIKLARI Klinik laboratuvarlarda test çalışmalarından elde edilen sonuçlar genelde bir referans aralık verisi ile birlikte değerlendirilmektedir.

Detaylı

KONFİRMASYON TESTLERİNDE DÜNYA ÜZERİNDE UYGULANAN TEKNİKLER

KONFİRMASYON TESTLERİNDE DÜNYA ÜZERİNDE UYGULANAN TEKNİKLER KONFİRMASYON TESTLERİNDE DÜNYA ÜZERİNDE UYGULANAN TEKNİKLER Serap Annette Akgür Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü- BATI Toksikoloji analitik yönden değerlendirildiğinde

Detaylı

GIDA MADDELERİNDE NEM, KÜL, YAĞ VE PROTEİN TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU

GIDA MADDELERİNDE NEM, KÜL, YAĞ VE PROTEİN TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU GIDA MADDELERİNDE NEM, KÜL, YAĞ VE PROTEİN TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-500.2014.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ

Detaylı

YÖNETİM SİSTEMLERİ. Yönetim Sistemi Modelleri: Deming tarafından geliştirilen, Planla Uygula Kontrol Et Önlem Al

YÖNETİM SİSTEMLERİ. Yönetim Sistemi Modelleri: Deming tarafından geliştirilen, Planla Uygula Kontrol Et Önlem Al YÖNETİM SİSTEMLERİ Yönetim Sistemi Modelleri: Deming tarafından geliştirilen, Planla Uygula Kontrol Et Önlem Al kavramlarını içeren sürekli iyileştirme döngüsü ile uygulanır. YÖNETİM SİSTEMLERİ Şematik

Detaylı

İDRAR ÖRNEĞİ ANALİZ İÇİN NE KADAR UYGUN? (Avrupa ve CLSI kılavuzlarına göre) Dr. Koza Murat

İDRAR ÖRNEĞİ ANALİZ İÇİN NE KADAR UYGUN? (Avrupa ve CLSI kılavuzlarına göre) Dr. Koza Murat İDRAR ÖRNEĞİ ANALİZ İÇİN NE KADAR UYGUN? (Avrupa ve CLSI kılavuzlarına göre) Dr. Koza Murat İdrar örneği analiz için ne kadar uygun İdrar analizi Böbrek ve üriner sistem bozukluklarının veya hastalıklarının

Detaylı

TEST VE ÖLÇÜ CİHAZLARININ KALİBRASYONU VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ

TEST VE ÖLÇÜ CİHAZLARININ KALİBRASYONU VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ _ 761 TEST VE ÖLÇÜ CİHAZLARININ KALİBRASYONU VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ Selman ÖLMEZ ÖZET Bu çalışmada test ve ölçü cihazlarının kalibrasyon konusu ele alınarak sektörümüzde kalibrasyonun önemi açıklanmaya

Detaylı

TS EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi Kurum İçi Bilgilendirme Eğitimi ISO 9001 NEDİR?

TS EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi Kurum İçi Bilgilendirme Eğitimi ISO 9001 NEDİR? ISO 9001 NEDİR? ISO 9001, tüm imalat ve hizmet şirketleri için hazırlanmış olan ve Kalite Yönetim Sistemi nin gereklerini belirleyen uluslararası bir standarttır. Kurumun mal veya hizmet üretimindeki tüm

Detaylı

ATB-TA-014 Yeterlilik Testi Raporu. Adapazarı Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı

ATB-TA-014 Yeterlilik Testi Raporu. Adapazarı Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı Adapazarı Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı ATB-TA-014 FINDIK FÜRESĐ NUMUNESĐNDE AFLATOKSĐN ANALĐZĐ YETERLĐLĐK TESTĐ SONUÇ RAPORU 19/11/2015 ADAPAZARI TĐCARET BORSASI ÖZEL GIDA KONTROL LABORATUVARI

Detaylı

ECZ 965 Farmasötik Ürünler İçin İyi İmalat Uygulamaları 4. HAFTA. Doç.Dr. Müge Kılıçarslan

ECZ 965 Farmasötik Ürünler İçin İyi İmalat Uygulamaları 4. HAFTA. Doç.Dr. Müge Kılıçarslan ECZ 965 Farmasötik Ürünler İçin İyi İmalat Uygulamaları 1 4. HAFTA Doç.Dr. Müge Kılıçarslan Rehberde yer alan bazı tanımlar 1: 2 Başlangıç maddesi: Bir farmasötik ürünün üretimde kullanılan ambalaj malzemeleri

Detaylı

BUĞDAY UNUNDA NEM, KÜL, YAĞ, PROTEİN VE SEDİMANTASYON İNDEKSİ TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU

BUĞDAY UNUNDA NEM, KÜL, YAĞ, PROTEİN VE SEDİMANTASYON İNDEKSİ TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU BUĞDAY UNUNDA NEM, KÜL, YAĞ, PROTEİN VE SEDİMANTASYON İNDEKSİ TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-500.2015.01 Koordinatör:

Detaylı

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI Akreditasyon Danışmanlık Konusunda 25 yıllık bilgi ve deneyimini sizinle paylaşmak için! İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi ATAKENT 3.ETAP B.32 Blok D.14 Atakent Mah.

Detaylı

İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK BAŞVURU SÜRECİ KADİR KADİROĞULLARI İSG UZMAN YRD.

İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK BAŞVURU SÜRECİ KADİR KADİROĞULLARI İSG UZMAN YRD. İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK BAŞVURU SÜRECİ KADİR KADİROĞULLARI İSG UZMAN YRD. BAŞVURU DİLEKÇESİ ÜCRET DEKONTU İŞYERİ BİLGİ FORMU EK-3 DE BELİRTİLEN FORM YETKİ

Detaylı

KROM (Cr +6 ) ANALİZ YÖNTEMİ VALİDAYON RAPORU VE BELİRSİZLİK HESAPLARI

KROM (Cr +6 ) ANALİZ YÖNTEMİ VALİDAYON RAPORU VE BELİRSİZLİK HESAPLARI Doküman No: R.LAB.5.4.04 Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: 08.07.2011 Sayfa: 1 / 1 KROM (Cr +6 ) ANALİZ YÖNTEMİ VALİDAYON RAPORU BELİRSİZLİK HESAPLARI Doküman No: R.LAB.5.4.04 Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi:

Detaylı

SUDA ASKIDA KATI MADDE (AKM) TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI

SUDA ASKIDA KATI MADDE (AKM) TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI SUDA ASKIDA KATI MADDE (AKM) TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-260.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak 2014

Detaylı

LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI

LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI Dr. Tuncer ÖZEKİNCİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ A.D. 14 KASIM 2011 ANTALYA 1 İyi Laboratuvar Yönetimi İyi tanımlanmış, uluslararası kabul

Detaylı

Tüberküloz laboratuvarında kalite kontrol

Tüberküloz laboratuvarında kalite kontrol Tüberküloz laboratuvarında kalite kontrol Prof. Dr. Aydan Özkütük Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Sunum planı Kalite gereklilikleri Yöntem geçerli kılma İç Kalite Kontrol

Detaylı

TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI

TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI Mehmet ŞENEŞ TBD Pre-Analitik Evre Çalışma Grubu XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi 5 Kasım 2015 ABD Tıp Enistitüsünün (The Institute of

Detaylı

Sunum Planı. Akreditasyon. Standardizasyon, Harmonizasyon ve akreditasyon İç akreditasyon : Yüksek Öğretim Kurumu Plan.

Sunum Planı. Akreditasyon. Standardizasyon, Harmonizasyon ve akreditasyon İç akreditasyon : Yüksek Öğretim Kurumu Plan. Sunum Planı Akreditasyon Standardizasyon, Harmonizasyon ve akreditasyon İç akreditasyon : Yüksek Öğretim Kurumu Plan Tıp eğitimi genel Tıbbi Biyokimya Eğitiminde Akreditasyon AKREDİTASYON Bir öğretim kurumunun

Detaylı

UYGULAMA NOTU. LCMSMS ile Gıdalarda Sentetik Boyaların Analizi (Sudan Boyaları) Sıvı Kromatografi Kütle Spektrometre HAZIRLAYAN

UYGULAMA NOTU. LCMSMS ile Gıdalarda Sentetik Boyaların Analizi (Sudan Boyaları) Sıvı Kromatografi Kütle Spektrometre HAZIRLAYAN UYGULAMA NOTU Sıvı Kromatografi Kütle Spektrometre M027 LCMSMS ile Gıdalarda Sentetik Boyaların Analizi (Sudan Boyaları) HAZIRLAYAN Dr. Engin Bayram Ant Teknik Cihazlar Ltd. Şti. KONU: Sudan Boyaları (SudanI,

Detaylı

DOĞRULAMA TECRÜBELERİ - ÇİMENTO. Hande Sezer

DOĞRULAMA TECRÜBELERİ - ÇİMENTO. Hande Sezer DOĞRULAMA TECRÜBELERİ - ÇİMENTO Hande Sezer GENEL HATALAR Faaliyet verisi toplama yöntemi Sürekli Ölçüm Stok Değişimi GENEL HATALAR Net Kalorifik Değer ve Emisyon Faktörü Seçimi En Güncel Türkiye Sera

Detaylı

2.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 30-31Ekim 2014 METOT VALĠDASYONU VE ÖNEMĠ (5N+1K)

2.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 30-31Ekim 2014 METOT VALĠDASYONU VE ÖNEMĠ (5N+1K) 2.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 30-31Ekim 2014 METOT VALĠDASYONU VE ÖNEMĠ (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com

Detaylı

Laboratuvar Akreditasyonu

Laboratuvar Akreditasyonu Laboratuvar Akreditasyonu Akreditasyon, Laboratuvarların, Muayene Belgelendirme ve Yeterlilik Deneyi Sağlayıcı Kuruluşlarının Ulusal ve Uluslararası Kabul Görmüş Teknik Kriterlere Göre Değerlendirilmesi,

Detaylı