OBSTRÜKTİF UYKU APNESİ VE ORTODONTİK APAREYLER İLE TEDAVİ SEÇENEKLERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "OBSTRÜKTİF UYKU APNESİ VE ORTODONTİK APAREYLER İLE TEDAVİ SEÇENEKLERİ"

Transkript

1 T.C. Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı OBSTRÜKTİF UYKU APNESİ VE ORTODONTİK APAREYLER İLE TEDAVİ SEÇENEKLERİ BİTİRME TEZİ Stj. Dişhekimi Elif KANTAR Danışman Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Aslıhan ERDİNÇ İZMİR-2008

2 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ TANIMLAR EPİDEMİYOLOJİ ETİYOLOJİ OSAS ile İlişkili Hastalıklar PATOGENEZ OSA nın SONUÇLARI TANI YÖNTEMLERİ Klinik Tanı Semptomlar Fizik Muayene Radyolojik Tanı Sefalografi Bilgisayarlı Tomografi Manyetik Rezonans Akustik Refleksiyon Floroskopi Endoskopik Tanı Polisomnografi OSAS TEDAVİSİ Davranışların Modifikasyonu Sürekli Pozitif Nasal Havayolu Basıncı (ncpap) Aygıtının Kullanımı Cerrahi Yaklaşımlar...27

3 8.4 Oral Aygıtların Kullanımı DENTAL APAREYLERE GENEL BAKIŞ Mandibular Repositioner Apareyleri Ayarlanamayan Mandibular Repositionerler Kroşe Tutuculu Mandibular Repositioner Mandibular İlerletici Repositioner Splint Elastomerik Uyku Apareyi OSAP Uyku Apareyi Uyku Apnesi Goldilock Apareyi (SAGA) Nokturnal Havayolu Açan Aparey (NAPA) Snore Free Apareyi Snore Guard Thera Snore (ayarlanamayan) Uyku ve Nokturnal Obstruktif Uyku Apne Azaltıcı (SNOAR) Ayarlanabilir Mandibular Repositionerler Klearway Ayarlanabilen PM Pozisyonlandırıcı Elastik Mandibula İlerletici Hilsen Ayarlanabilir Pozisyonlandırıcı Silencer Sistem Thornton Ayarlanabilir Pozisyonlandırıcı (TAP) Silent Nite Snore Aid Herbst...44

4 Jasper Jumper Karwetzky Thera Snore (Ayarlanabilir) Damak Yükselticiler Ayarlanabilir Yumuşak Damak Yükseltici (ASPL) Equalizer Dil Tutucular Dil Kilitleyici Aygıt Snor-x Dil Tutucu Aygıt (TRD) Ağız İçi ve Ağız Dışı Stabilizatörü AĞIZ İÇİ APAREYLER VE CPAP KOMBİNASYONU CPAP/PRO Ağız İçi Basınç Apareyi (OPAP) Uyku Apnesi Hava Yolu Yönetme Sistemi ORAL APAREYLERİN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI ORAL APAREYLERİN ETKİNLİĞİNİ ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER ORAL APAREYLERİN ÇALIŞMA MEKANİZMASI Mandibula ve Dil İlerletilmesinin Üst Hava Yolu Genişliğine Etkileri Mandibula ve Dil İlerletilmesinin Üst Hava Yolu Kas Tonusuna Etkileri ORAL APAREYLERİN YAN ETKİLERİ SONUÇ...58

5 16. KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ..66

6 ÖNSÖZ Okul hayatım boyunca ilgisini ve Obstrüktif Uyku Apnesi ve Ortodontik Apareyler ile Tedavi Seçenekleri konulu tezimin hazırlanmasında benden yardımlarını esirgemeyen değerli hocam Doç. Dr. Aslıhan ERDİNÇ e, desteği ve yardımları için Stj. Dişhekimi Anıl ATİLA ya, bugüne kadar hem maddi hem manevi anlamda bana destek olan ve hep yanımda olan aileme teşekkürü bir borç bilirim. Stj. Dişhekimi Elif KANTAR İZMİR, 2008

7 1. GİRİŞ Uyku, hayatımızın üçte birini geçirdiğimiz ve sağlıklı yaşam için vazgeçilmez bir olgu olmasına karşın, uyku fizyolojisi ancak yirminci yüzyılda EEG nin uygulanmasıyla açıklanabilmiştir. Uykunun solunum üzerine olan etkileri ise günümüzde uyku apne sendromu tanısında altın standart olarak kabul edilen polisomnografi tetkikiyle gösterilmiştir. Uykuda solunum bozukluğunun en önemli grubunu uyku apne sendromu oluşturması nedeniyle uyku apne sendromu denildiğinde pratik olarak obstrüktif uyku apne sendromu (obstructive sleep apnea syndrome =OSAS ) anlaşılmaktadır. Obstrüktif Uyku Apnesi (OSA), yüksek sesli horlama, bölünmüş uyku, uyku sırasında tekrarlayan hava yolu tıkanmaları ve gün içi uyku hali ile karakterize bir rahatsızlıktır. Gelişiminde havayolu ile ilgili bölümlerdeki anatomik varyasyonlar, aşırı kilo ve yatış pozisyonu etkili olur. Bu rahatsızlık kişinin gece uykusunu ve gün içindeki yaşam kalitesini etkilediği gibi, ileri safhalarda kardiak aritmi, angina, miyokard infarktüsü, ruhsal problemler ve gün içi uykulu olma halinin sebep olduğu trafik kazaları gibi daha ciddi sonuçlara da yol açmaktadır. OSA nın ortodontik apareylerle tedavisi diğer tedavi yöntemlerine göre ucuz, basit, noninvaziv, reversible olması, klinikte geçen zamanın az olması ve hastalar tarafından daha kolay tolere edilebilmesi gibi avantajlara sahiptir. Yapılan araştırma ve çalışmalar sonucunda geliştirilen birçok aparey OSA nın tedavisinde alternatif seçenekler sunmaktadır.

8 2. TANIMLAR Apne: Hava akımında oronazal airflowmetre ile saptanan, 10 sn veya daha fazla süreli kesilme olmasıdır(1). Hipopne: Hava akımının oronazal airflowmetre ile saptanan 10 sn veya daha uzun süre ile % 50 veya daha fazla azalması, beraberinde oksijen saturasyonunun % 4 veya daha fazla oranda düşmesi ve arousalların görülmesidir(1). Arousal: Uyku sırasında mevcut fazdan bir önceki faza veya uyanıklık durumuna geçiş, non-rem fazında EEG frekansında 3 sn den uzun süren artış olması, REM fazında ise EMG aktivitesinde azalma ile belirlenir. Arousal oksijen desaturasyonuna yanıt olarak ortaya çıkar, uyanma neden olarak uykuyu böler, verimliliğini azaltır(1). Apne 3 tip halinde tanımlanmaktadır. Ağız ve burun solunumunun kesilmesine karşılık, abdominal ve torasik solunumun devam etmesine obstrüktif uyku apnesi denir. Abdominal ve torasik solunum hareketlerinin durmasıyla birlikte, ağız ve burundan hava akımının da kesilmesi santral uyku apnesi olarak tanımlanır. Mikst uyku apnesi ise, başlangıçta ağız ve burun hava akımının kesilmesi ile birlikte karın ve göğüs solunumunun da kesilmesi şeklinde ortaya çıkıp, sonra hava akımının kesikliğinin devam etmesine karşılık, karın ve göğüs solunum eforunun yeniden başlamasıdır. Yani mikst apne santral apne şeklinde başlar, obstrüktif apne şeklinde devam eder. Obstrüktif uyku apnesi basit horlamadan, ciddi kardiyak ve pulmoner komplikasyonlara kadar uzanan geniş bir semptomlar dizisini kapsayan bir hastalıktır(1). Uyku sırasındaki nefes düzensizliğinin etiyolojisi multifaktöriyeldir. Nonapneik horlama; apne hikayesi olmadan, faringeal yumuşak dokuların duyulabilir 2

9 yüksek frekanslı titreşimi ve apne hikayesi olmadan farinksin hızlı kısmi açılma ve kapanma değişimleriyle karakterizedir. OSA da havayolu darlığı çok fazladır ve periyodik olarak faringeal obstruksiyon meydana gelir. Nokturnal polisomografi, non-apneik horlamayı OSA dan ayırmak için kullanılır. Sleep Nasendoskopi (SNE), havayolu tıkanmaları ya da daralma alanlarını saptar. Horlama ve OSA yönetimi, üst havayolu patensini arttırmayı ve havayolu direncini düşürmeyi amaçlar. Uyku apnesinin şiddeti apne hipopnea indeksi olan AHI ile ölçülür. Önceden obstruktif uyku apnesinin tanımı artan AHI ve aşırı gündüz uykusu gibi semptomlarla sınırlandırılırdı. Bununla birlikte obstruktif uyku apnesi nedeniyle kardiyovasküler risk artışı görülmüş ve birçok araştırmacı yüksek AHI ye sahip uykusuzluk çeken kişiyi hastalığa sahip olarak sınıflamıştır. Bu nedenle hastalığın sıklığına ilişkin istatistikler kullanılan farklı tanımlamalara bağlıdır. Uyku esnasında ara sıra meydana gelen obstrüksiyonlar zararsızdır ve normal yetişkin populasyonda oldukça yaygındır. Apne epizodlarının her biri 10 sn den uzun sürdüğünde ve saatte 7-10 defadan veya gece boyunca 30 dan fazla meydana geldiğinde patolojik olark kabul edilir. Apne hastalarının birçoğunda epizodlar 30 sn den uzun sürmekte ve bu gece boyunca yüzlerce defa meydana gelmektedir(1). Apneli hastalarda diğer yaygın bir olay havayolunun tam olmayan obstrüksiyonudur. Hava akımının normalin % 30 una indiği ve saturasyonda % 3-4 lük düşmenin meydana geldiği bu gibi durumlar hipopne veya hipnoik epizod olarak adlandırılır(2). Bir saatlik uyku dönemindeki apne sayısına apne indeksi (Aİ) denir. Yine bir saatlik uyku dönemindeki apne ve hipopnelerin toplamı ise apnehipopne indeksi (AHI) solunum distres indeksi (Respiratory disturbance index =RDI) olarak tanımlanır(1). 3

10 Apne İndeksi (Aİ)= Apne sayısı / toplam uyku süresi Apne Hipopne İndeksi (AHI)= Apne ve hipopne sayısı toplamı/toplam uyku süresi OSAS obez hastalarda sık görülmektedir. Obezitenin derecesini değerlendirmek için en uygun yöntem vücut kitle indeksidir. (Body Mass İndeks =BMI) Vücut kitle indeksi, vücut ağırlığının (kg olarak ) boy uzunluğunun karesine (m2 olarak ) bölünmesiyle elde edilen değerdir. National Center for Health Statistics, BMI inin erkeklerde kg /m2, kadınlarda kg /m2 ve üstünde olmasını kilolu olarak erkeklerde kg/m2, kadınlarda kg/m2 ve üstünde olmasını aşırı kilolu olarak tanımlamıştır(1). 3. EPİDEMİYOLOJİ Obstruktif uyku apnesi için risk faktörleri obezite, erkek cinsiyet ve artan yaştır. Bunların içinde obezite önemli bir yere sahiptir, bu düzensizliğe sahip hastaların %70ine eşlik eder. Obezite ile obstruktif uyku apnesi arasında önemli bir ilişki bulunmasına rağmen temelindeki mekanizmalar açıklığa kavuşmamıştır. Bununla birlikte kilo artımıyla birlikte faringeal hava yolu boyutunun azalması olasıdır ve artan apne eğilimi mevcuttur. Erkek cinsiyet de obstruktif uyku apnesi için önemli bir risk faktörüdür, erkeklerde risk faktörleri kadınlara göre 2-3 kat fazla olmasına rağmen, uyku laboratuvarı çalışmaları göstermiştir ki kadınlarla kıyaslandığında erkeklerde bu düzensizlik 5 veya 6 kat daha fazla görülür. Bu tutarsızlık hem doktorlar hem de hastalar tarafından kadınlardaki bu rahatsızlığın değerlendirilmesinden kaynaklanmaktadır. Diğer taraftan, kadınlar 4

11 farklı semptomlar belirtebilir veya horlama gibi bazı semptomları belirtmekte daha isteksiz olabilirler. Yaş ile obstruktif uyku apnesi arasındaki ilişki karmaşıktır. Çocuklarda adenotonsiller hipertrofinin ardından obstruktif uyku apnesi tanımlanmıştır. Yetişkinlerde artan yaşla birlikte bu düzensizliğin prevelansı artmıştır. Şiddetli horlaması olan kişiler aynı yaş ve ağırlıktaki horlamayan kişilerden daha fazla hipertansif olma eğilimindedir. Bu kişiler felç ve anjina pektoristen daha fazla şikayet etmektedirler. Horlama, obstrüktif uyku apnesi sendromunun en erken ve en çok görülen semptomudur. OSAS ı olan hastaların, gündüz uyuklamaları ve uyku esnasında solunum duraklamaları başlamadan yıllarca öncesinde, sıklıkla şiddetli horlama hikayesi vardır. Horlama şikayeti bu hastaların % 35 inde OSAS tesbit edilmektedir. Uyku prevelansı çeşitli çalışmalarda % 0. 3 ile % 15 arasında belirtilmiştir. Sonuçlardaki bu farklılık büyük ölçüde çalışma metotlarının ve tanı kriterlerinin farklılığından kaynaklanmaktadır. Bu farklılıklar dikkate alındığında, yaklaşık olarak yetişkin erkeklerin % 1-5 inde OSAS görülmektedir. Etnik köken ve menopozal durum gibi yeni risk faktörleri de tanımlanmıştır. Apne, beyaz ırka göre Afrika kökenli Amerikalılarda daha sıktır. Özellikle daha genç yaşta uyku apnesi gelişir. Bu yatkınlığın anatomik ve fizyolojik mekanizmaları net olmamasına karşın, üst hava yolunun kemik yapısı ve yumuşak dokuya ait değişiklikler muhtemel açıklamalardır. Ayrıca OSAS prevelansı obesitenin daha fazla görüldüğü ABD ve Avustralya gibi ülkelerde, İngiltere gibi obezitenin daha az görüldüğü ülkelere göre daha yüksektir(1). Köktürk ve arkadaşları yalnızca horlama şikayeti bulunan hastalara yaptıkları polisomnografik inceleme sonucu hastaların % 9. 4 ünde AHİ ini >5 olarak tesbit etmişlerdir. Habituel horlama oranının % 10 - % 20 arasında değiştiği kabul edildiğinde, toplumumuzdaki OSAS prevelansını %

12 % 1. 9 olarak tahmin etmektedirler. OSAS lı hastaların % 12 sini kadınlar oluşturmaktadır. Daha çok postmenapozal dönemdeki kadınlarda görülmektedir(3). Son olarak sigara ve alkol tüketimi gibi bazı sosyal alışkanlıklar obstruktif uyku apnesi açısından risk faktörüdür. Sigaranın etkisi üst havayolu ödemine neden olması, alkol kullanımında ise faringeal dilatör kas aktivitesinin supresyonu şeklindedir. Alkol ve sedatif hipnotik ilaçlar üst solunum yolu nöromuskuler aktivitesini azaltarak ve arousal eşiğini arttırarak OSAS için bir risk teşkil ederler ve /veya OSAS ı ağırlaştırırlar. Sigaranın etkisi net bilinmemekle beraber hava yolu inflamasyonunu arttırarak OSAS a eğilimi arttırdığı bildirilmektedir(1). 4. ETİYOLOJİ OSA multifaktoriyel etiyolojiye sahip bir hastalıktır. Etyolojide rol oynayan faktörler; kranyofasiyal formdaki değişiklikler, mandibula büyümesindeki yetersizlik, kas aktivitesindeki yetersizlik, yumuşak doku anomalileri, mikrognati, retrognati, makroglossi ve geniş yumuşak damak, dik mandibular düzlem açısı, nasal obstrüksiyon, adenotonsiller hipertrofi, azalmış hava yolu lümeni, vokal kord disfonksiyonu, epiglottis ödemi, polip ve tümörler, obezite, alkol ve depresan ilaçların kullanımı, akromegali, sendromlar ( Franceshetti-Treacher-Collins, Apert, Crouzon, Pierre Robin ve Down sendromları ), juvenil temporomandibuler ankiloz olarak sıralanabilir. Araştırmalar OSA hastalarında genioglossus ve tensor veli palatini kaslarının uyanıkken aktivitelerini arttırdıklarını, bunun üst hava yolu şeklini değiştirmeye yardım ettiğini fakat hasta yatar pozisyonda ve uyurken bu kasların aktivitelerinin 6

13 azalarak hava yollarının daraldığını göstermiştir. Alkol ve depresan ilaçlar üst hava yolu kaslarını gevşeterek üst hava yollarının daralmasına neden olurlar. OSA lı hastaların dik pozisyondan yatar pozisyona geçmelerinin hava yollarına olan etkisini inceleyen bazı çalışmalar yapılmıştır. Bu araştırmaların sonucunda dik pozisyonda yatar pozisyona geçen OSAS hastalarının yumuşak damak kalınlıklarının artıp orofarengeal hava yollarının anteroposterior çaplarının belirin derecede azaldığı, daralmanın en fazla yumuşak damağın posteriorunda olduğu, dilin şeklinin değiştiği fakat kapladığı alanın değişmediği, yumuşak damak kalınlığının dilin vertikal ve anteroposterior pozisyonundan daha az önemli olduğu bildirilmiştir. Üst hava yolu hastalığına sahip bireyler aynı morfolojiyi göstermemelerine rağmen normal bireylere göre daha benzer iskeletsel, oral ve farengeal anomaliler göstermektedirler. Yapılan araştırmalar sonucunda kranial kaide uzunluğu (S-N) ve kranial kaide açısındaki (S-N-Ba) azalmanın OSA hastalarında belirgin olduğunu belirtirken, diğer araştırmalar ise normal bireyler ile üst hava yolu hastalığına sahip bireylerin sefalogramları arasında fark olmadığını, bulunan farkların etnik kökene bağlı olduğunu belirtmektedir(1). OSA lı ve kontrol grubu hastalar karşılaştırıldığında OSA lı hastalarda yumuşak damağın arkasındaki bölümün %50 daha kısa fakat dil kökü gerisindeki kısmın aynı uzunlukta olduğu, hava yolarının daha dar, orofarengeal alanların daha küçük, damakların daha kalın, dillerinin daha geniş olduğu sonuçlarına varılmıştır. Çocuklarda genişlemiş adenoid ve tonsiller nedeniyle tekrarlayan hava yolu obstrüksiyonu OSAS a neden olabilmektedir. Juvenil temporomandibuler ankiloz veya çocuklukta çene bölgesine alınan travmalar da mandibulanın yeterli derecede ileri yönde büyümemesine veya retropozisyona neden olarak OSAS etyolojisinde rol 7

14 oynayabilir. Mandibulanın posteriorda konumlanması dilin, hava yollarını daraltmasına neden olabileceğinden OSAS etkenidir(1,4). Obez hastalarda yumuşak damak, dil ve çevre dokularda daha fazla yağ depozitleri vardır. Lateralden üst hava yoluna doğru olan yağ infiltrasyonu hava yollarının daralmasına neden olur. OSAS lı ve kontrol grubu hastalar üzerinde yapılan bir çalışmada OSAS lı hastalarda yağ depozitlerinin orofarengeal hava yolunun posterolateralinde konumlandığı bildirilmiştir. Başka bir araştırma sonucunda ise boyun çapının OSA gelişiminde oldukça etkili olduğu, erkeklerde 17 inch, kadınlarda 16 inch den fazla boyun çapına sahip bireylerin OSA a yakalanma risklerinin diğer bireylere göre daha fazla olduğu bildirilmiştir(1,4). 4.1 OSAS ile İlişkili hastalıklar A. Üst Solunum Yolu Patolojileri i. Burunda: Septum deviasyonu, polipler, septal hematom, septal dislokasyon, alerjik rinit. ii. Nazofarinkste: Karsinoma, adenoid hipertrofi, lenfoma, stenoz, faringeal flap, papillomatozis. iii. Ağızda ve Orofarinkste: Tonsiller hipertrofi, uzamış ya da kalınlaşmış damak ve uvula, tonsil lenfoması, lingual kist, lingual tonsiller hipertrofi, makroglossi, mikro ve retrognathi, boyunda lipom, Hunter sendromu, Hurler sendromu, baş boyun yanıkları, papillomatozis. 8

15 iv. Larenks hastalıkları: Epiglottis ödemi, chorda vocalis paralizi, laringomalazi. B. Akciğer Hastalıkları i. Obstrüktif akciğer hastalıkları (KOAH, Bronş astması) ii. Restriktif akciğer hastalıkları C. Endokrinal Hastalıklar i. Diabetes mellitus ii. iii. iv. Hipotiroidi Akromegali Obezite D. GİS Hastalıkları i. Gastroözefajiyal reflü E. Kollajen Doku Hastalıkları i. SLE ii. iii. Romataid artrit Crest sendromu F. Kardiyovaskuler Hastalıklar i. ASKH ii. iii. iv. Hipertansiyon Kalp yetmezliği Aritmiler 9

16 G. Nörolojik Hastalıklar i. Nöropatiler ii. iii. Primer kas hastalıkları Myestenia Gravis H. Psikiyatrik Hastalıklar i. Depresyon ii. Psikoz G. Uyku Hastalıkları i. Narkolepsi ii. İnsomnia(1,4) 5. PATOGENEZ Obstruktif uyku apnesinin patogenezisine ait birçok model, uyanıklık sırasındaki faringeal görüntülere (CT ve MRI) dayandırılmaktadır. Ve bu görüntüler hastalardaki bu düzensizliğin üst havayolu boyutunu azalttığını göstermektedir. Endoskopi teknikleri kullanarak araştırmacılar, daha küçük faringeal havayolu ve artan havayolu daralmasını rapor etmişlerdir. Bundan dolayı apne hikayesi olmayan hastalarla kıyaslandığında apneli hastalar daha küçük veya yetersiz faringeal sisteme sahiptirler. Üst havayolu patensi bu bölgedeki dilatör kasların fazik ve tonik aktivitesine bağlıdır. Faringeal mukozadaki sensörler patensin sürmesini sağlayan refleks yayını beslemektedir. OSA lı bireyler uyanıklık süresince artan kas tonusuna sahiptir ve 10

17 histolojik çalışmalar uzun süreli kas yorgunluğunu göstermiştir. Uyku sırasında, dilatör aktivite artar ve solunum sırasındaki subatmosferik intraluminar baskı faringeal duvarı içeriye doğru çeker. Faringeal duvarın kısmen içeri çekilmesiyle özellikle damağın titremesi sonucu karakteristik horlama sesi ortaya çıkar. Neticede, havayolu kısmi ya da tamamen kapandığında, faringeal ve pulmonar reseptörler ile kemoreseptörlerin artan sinir aktivitesi havayolunun yeniden açılmasına ve uykudan kaynaklanan arousala öncülük etmektedir. Buna çoğunlukla horultu veya abartılı bir horlama eşlik etmektedir. Tekrarlayan arousallar uykuyu böler ve aşırı gündüz uyuklamasına yol açar. Kalp yetmezliğiyle birlikte, kas güçsüzlüğü olan hastalar, gürültülü bir horlamayı oluşturacak kas gücüne sahip değildir ve böyle bireylerde horlamanın olmayışı ya da sessizliği hastalığın hafif olduğunun belirtisi olarak algılanmamalıdır. Bu son faktör bireyin eğilimine, uyku evresine ve sedatif ilaç varlığına (örneğin alkol, benzodiazepinler, anestezikler) bağlıdır. Hipoksemi ve kısa süreli taşikardi ve hipertansiyon arousala eşlik ettiğinde OSA nın kardiyovasküler sonuçlarını doğurur. OSA nın çok hafiften çok şiddetliye formları vardır, normalin nerede bittiği ve abnormalitenin nerede başladığını söylemek zordur. OSA genel olarak apne/hipopne indeksiyle (AHI) sınıflandırılmıştır. Özellikle yaşlılarda 2-5 arası AHI değeri yaygındır ve kişi çoğunlukla asemptomatikse normal olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte hipertansiyon riskine karşı AHI yle ilişkili büyük araştırmalar çok hafif vakalarda bile bir ilişki göstermiştir. OSA nın alternatif bir sınıflaması ise Lugaresi ye aittir ve oksimetri kayıtlarına dayanır. Sınıf 0 tipik ağır horlayanlara ait bir sınıflamadır ve obstruktif arousallara sahiptirler fakat bunlar tekrarlar nitelikte değildir. Sınıf 1 orta şiddette Osa olarak tanımlanmıştır ve uykunun 11

18 bazı evrelerinde ya da bazı uyku pozisyonlarındaki tekrarlayan arousallarla birliktedir. Sınıf 2, şiddetli OSA dır ve uyku boyunca tekrarlayan arousallarla birliktedir. Sınıf 3, episodik hipoksiyle karakterizedir, çoğunlukla REM uykusunda daha kötüdür. Bu hastalar kardiyak yetmezlik ve diğer kardiyovasküler komplikasyonlar açısından yüksek risk grubundadırlar(5). Üst havayolu anatomisi OSA nın olası olup olmadığını tanımlamakta önemli bir faktördür. Geniş bir boyun çevresi büyük bir risk faktörüdür. Aynı zamanda ufak bir çene, büyük dil veya tonsiller ve burun geçişinin önlenmiş olması etkilidir(6)(tablo 1.). Tablo 1. Üst Solunum Yolu Obstrüksiyonuna Katkıda Bulunan Faktörler (Kaynak 1 den alınmıştır) 12

19 6. OSA NIN SONUÇLARI OSA nın sonuçları multiple arousallardan dolayı uykunun bölünmesi ve tekrarlayan hipoksi ile hipertansiyondur. Genel semptomlar anti-sosyal horlama ve hayat kalitesinin düşmesine yol açan aşırı gündüz uyuklamasıdır. OSA nın kardiyovasküler sonuçları artan hipertansiyon riski, myokard infarktüsü ve felç olarak bilinmektedir. Şiddetli OSA ya sahip birçok hasta exertional dispne ve gizli veya açık kardiyak yetmezliğine işaret eden ayak bileklerinde ödeme sahiptir. Üst hava yolu hastalığına sahip bireyler aynı morfolojiyi göstermemelerine rağmen normal bireylere göre daha benzer iskeletsel, oral ve faringeal anomaliler göstermektedirler. Yapılan araştırmalar sonucunda kranial kaide uzunluğu (S-N) ve kranial kaide açısındaki (S-N-Ba) azalmanın OSA hastalarında belirgin olduğunu belirtirken, diğer araştırmalar ise normal bireyler ile üst hava yolu hastalığına sahip bireylerin sefalogramları arasında fark olmadığını, bulunan farkların etnik kökene bağlı olduğunu belirtmektedir. Normal ve OSA lı hastaların doğal baş pozisyonlarının aynı olmadığı OSA lı hastaların daha ileri ve yukarı bir baş pozisyonu olduğu bildirilmiştir(1,6). OSA lı ve kontrol grubu hastalar karşılaştırıldığında OSA lı hastalarda yumuşak damağın arkasındaki bölümün %50 daha kısa fakat dil kökü gerisindeki kısmın aynı uzunlukta olduğu, hava yollarının daha dar, orofaringeal alanlarının daha küçük, damaklarının daha kalın, dillerinin daha geniş olduğu sonuçlarına varılmıştır. Dik mandibular düzlem açısı mandibulanın saat yönünde rotasyon yapmasına, genioglossus ve hyoid kaslarının posterior faringeal duvara daha fazla yaklaşmasına neden olur(1,6) 13

20 7. TANI YÖNTEMLERİ Obstruktif uyku apnesinin sık kullanılan tanı yöntemi, uyku laboratuvarında geceboyu alınan polisomnografidir. Ve genel olarak fleksible nasofaringoskopi, akustik refleksiyon, floroskopi, sefalometri, bilgisayarlı tomografi (CT),manyetik rezonans (MR), elektro-okulogram, çene elektromyogramı, horlama (mikrofone), thermistor, elektrokardiyogram, pulse oximetry ve tibialis anterior elektromyogramından yararlanılır. Nasal basıncın ölçümü, yüksek solunum direncini belirlemede ve daha güç farkedilen solunum olaylarını tanımlamakta yardımcı olabilir. OSAS tanısında altın standart olan PSG nin yeri tartışmasızdır (Şekil 2). Ancak dünyada ve ülkemizde uyku bozuklukları ile ilgili yeterli düzeyde çalışma yapabilecek laboratuar sayısı oldukça sınırlıdır. Uyku sırasındaki solunum bozukluklarının saptanması, gerek hastalığın prognozu, gerekse uygun tedavinin verilmesi bakımından önemlidir. Bu nedenle OSAS dan şüphelenilen olguların seçiminde, kesin tanı koydurmasa da pahalı, zaman alıcı ve özel ekipler gerektiren bir yöntem olan PSG öncesinde diğer tanı yöntemlerinden faydalanmak gerekir(6). Şekil 2. Polisomnografi 14

21 7.1 Klinik Tanı OSAS tanısında kullanılan tanı yöntemleri arasında klinik tanının önemi büyüktür. Klinik tanı, ülkemiz uyku laboratuarı olanakları son derece kısıtlı ülkelerde bu merkezlere refere edilebilecek olguları belirler(6). 7.2 Semptomlar OSAS ın major semptomları horlama, tanıklı apne ve gündüz aşırı uyku halidir. Kardiyopulmoner semptomlar, nöropsikiyatrik semptomlar ve diğer semptomlar (ağız kuruluğu, gece terlemesi, nokturnal öksürük vs.) eşlik edebilir(6). 7.3 Fizik Muayene OSAS da hastalığa tanı koydurucu belirgin bir fizik muayene bulgusu yoktur ancak gerek tanı, gerekse tedavi aşamsında olgulara multidisipliner olarak yaklaşıp, göğüs hastalıkları, kulak-burun-boğaz (KBB), endokrinoloji, kardiyoloji, nöroloji, psikiyatri ve diş hekimliği uzmanlarından oluşan bir ekiple değerlendirilmesi gerekir. KBB muayenesi gerek hastalığın tanısında, gerekse tedavi kararı aşamasında yapılması gereken en önemli muayenelerden biridir. Hastalarda üst solunum yoluna ait klasik bulgular olabilir(6). -Artmış orofarengeal doku (büyük-ödemli uvula, geniş tabanlı posterior tonsiler plika, artmış mukozal katlantılar) -Uzun, gevşek yumuşak damak ve düşük palatal ark -Büyük dil -Floppy epiglot -Hipertrofik tonsil -Lateral farengeal bantların kalınlaşması -Nazal septum deviasyonu 15

22 OSAS ta fizik muayenin tanısal değeri sınırlı olsa da, hastaların mortalite ve morbiditesini arttıran ve OSAS a eşlik eden hastalıkların belirlenmesinde önemlidir. Kardiyovaskuler sistem muayenesinde; hipertansiyon, aritmiler, siyanoz, sağ kalp yetmezliği ve kronik kor pulmonale bulguları saptanabilir. OSAS lı hastaların % ında hipertansiyon saptanmaktadır. Eşlik eden hastalıkların bulguları da (KOAH, hipotiroidi, akromegali) OSAS tanısına yardımcı olabilir. Örneğin ; OSAS tanısı alan olgularda % oranlarında hipotirodizm saptandığı bildirilmektedir. Bu olgularda hipotirodizmin tedavi edilmesi OSAS bulgularında düzelme sağlayabilir(6). 7.4 Radyolojik Tanı Bu tanı yöntemleri kesin tanı koydurmasalar da, apneye neden olabilecek havayolu, kemik ve yumuşak doku değişikliklerini saptayarak OSAS tanısına katkıda bulunabilirler. PSG yapılmak üzere uyku merkezlerine refere edilecek OSAS kuşkusu olan olguların belirlenmesine yardımcı olurlar. Bu yöntemler ayrıca; cerrahi tedavi planlanan olgularda ameliyat tipinin belirlenmesinde ve postop başarı şansının önceden tahmin edilmesinde, diğer tedavi yöntemlerinin yeterliliğinin değerlendirilmesinde ve OSAS patogenezini açıklamaya yönelik yapılan bilimsel çalışmalarda kullanılabilirler(6) Sefalografi OSA hastalarında kullanılan en yaygın radyolojik yöntemdir. Hava yolu ile ilgili kemiksel yapıların ve yumuşak dokuların aynı anda değerlendirilmesine izin verir. Kullanımı yaygın, kolay ve ucuzdur. Esas avantajlardan birisi de standardize 16

23 edilebilmesidir. Kranyofasiyal anormalliklerin değerlendirilmesi sefalometrinin ana faydasıdır(6)(şekil 3). Şekil 3. Sefalometrik görüntü OSA hastalarında görülen en yaygın sefalometrik bulgular retrognati, daralmış posterior hava yolu alanı (PAS), uzamış yumuşak damak, dil kökünde hacim artışı ve hiyoid kemiğin aşağı pozisyonudur. Sadece sagital boyutları gösterir, transversal yapılar hakkında bilgi vermez.. Çeşitli yazarlar OSA hastalarındaki hava yolu daralmasının latero-lateral yönde gerçekleştiğini tesbit etmişlerdir. Bu da sefalometrinin yararını sınırlandırmaktadır. Ancak hastaların değerlendirilmesinde ve özellikle de maksilla ve mandibulanın etkisinin obstrüksiyonda şüpheli olduğu hastalarda hala kullanılmaktadır(4) Bilgisayarlı Tomografi Bilgisayarlı tomografi (CT) ile farinks- larinks kompleksindeki yumuşak ve kemiksel yapıların şekillerinin üstün bir şekilde ayrıştırılması ve değerlendirilmesinde kullanılır. Aksiyel ve koronel kesitler oluştur, ölçümler CT tarama ile alınabilir ve 3 boyutlu görüntü oluşturulabilir. CT yönteminde horlayan, horlamayan ve OSA hastaları arasında farinks şeklinin değişikliklerinin izlenmesi 17

24 mümkündür. Çoğu araştırmacı tarafından CT uygulaması OSA nın araştırılmasında kullanılmaktadır(4). Avantajları: - Yeni tarayıcılar hemen kullanıma hazır hale getirilebilir. - Hava yolunun ve perifaringeal yapıların 3 boyutlu görüntülenmesi ve hacimsel görüntüleme mümkündür. - Yatar pozisyonda da uygulanabilir. Dezavantajları: - Radyasyon kullanılır. - Çalışma sayısı kısıtlıdır. - Pahalıdır(4) Manyetik Rezonans Yatar pozisyonda mükemmel ayrıştırma sağlayan bir yöntem OSA hastalarında kullanılan en iyi tanı yöntemidir. Faringeal duvarların kalınlığını, yumuşak dokuları ve bunların hava yoluyla olan ilişkilerini ayrıntılı şekilde görüntüler. Sagital, aksiyal ve koronal görüntünün yanında 3 boyutlu görüntü de elde edilir. Radyasyon kullanılmaması avantajlarındandır. Böylece birçok uygulama yapılabilir. MR makinasının hantal ve sesli dizaynı nedeniyle içerisinde uyumak zordur. MR, nasal sürekli pozitif hava yolu basıncı (ncpap) terapisinin uyku sırasındaki etkilerini araştırmada kullanılır. Hızlı ekipmanı sayesinde dinamik araştırmaların yapılmasına da olanak tanır. 18

25 MR, uvulopalatofaringoplasti, dil kökü rezeksiyonu ve M. Geniohyoideusun cerrahisi öncesi ve sonrası hastaların değerlendirilmesinde önemli paya sahiptir. Ancak pahalı bir uygulamadır. Bu da araştırma sayısını sınırlayabilir(4) Akustik Refleksiyon Hava yollarının oluşturduğu ses dalgası yankılarının ölçümlerine dayalı noninvaziv bir tekniktir. Ses dalgası ağızdan itibaren ölçülür ve 0.2 saniyede bir değerlendirilir. Performans sırasında dinamik testlerin yapılmasına imkan verir(4). Ağız açıkken tutulan bir oral adaptörün kullanılması nedeniyle üst hava yolunun anatomisinin modifikasyonu gerekir. Farengeal duvar hakkında gerekli bilgi elde edilemez. Diğer kullanılan teknikte ise burundan farinkse ve özefagusa kadar uzanan bir tüp kullanılır. Bu teknikte tüpün içinden ses dalgası gönderilir ve bu dalganın yansıması ile değişik alanların sıkışması analiz edilir. Böylece değişik seviyelerdeki farinks sıkışma alanlarının pozisyonları hakkında bir fikir elde edilmiş olur(4). Avantajları: - Uyku sırasında kullanılır - Radyasyon kullanılmaz - Ucuzdur - Tekrarlanabilir - Noninvazivdir Dezavantajları: - Hasta için rahatsız edici olabilir - Sadece sıkışma alanlarındaki pozisyonları gösterir - Sıkışmayı yaratan yapıları ve mekanizmaları göstermez(4) 19

26 7.4.5 Floroskopi Hastalar uyurken ya da uyanıkken, uzanmış ya da otururken hareket halindeki görüntülerin oluşturulması esasına dayanır. Yatar pozisyondaki sıkışma alanlarının değerlendirilmesine olanak verir. Hava yolunun kesit genişliğindeki değişimlerin ölçümüne duyarlı değildir. Bu yöntemin sakıncalarından biri hastanın yüksek dozda radyasyona maruz kalmasıdır. Ayrıca alanın bölgesel kesitlerini elde etmek imkansızdır. Bu durum bu tekniği pratik olmaktan çıkarır ve kullanımını kısıtlar(4). 7.5 Endoskopik Tanı (Nazofarengoskopi) Burundan glottise kadar ÜSY un dinamik değişikliklerini incelemek ve OSAS lılardaki havayolunun kollabe olduğu seviyeyi belirlemek için kullanılan bir tanı yöntemidir. İnvaziv olmakla birlikte radyasyon içermemesi, uyku, uyanıklık ve CPAP tedavisi altında uygulanabilir olması avantajlarıdır. Fiberoptik nazofarengoskopi sadece üst hava yolunun açık-kapalı durumunu veya polip, adenoid gibi yapıların varlığını gösterir, çevredeki yumuşak doku alanlarını ölçüp yorumlayamaz. Uygulama sırasında hastaya Müller manevrası (ağız-burun kapalı iken zorlu inspirasyon yapmaya çalışmak) yaptırılarak kollapsın derecesi ve seviyesi belirlenir. Bu yöntemle saptanan darlık seviyesinin uyku sırasındaki obstrüksiyon seviyesi ile tam korelasyon göstermeyebileceği akıldan çıkmamalıdır(6). Avantajları: Radyasyon kullanılmaz. Dinamik testlerin yapımına izin verir. Retropalatal ve retroglossal tıkanma seviyelerini değerlendirme imkanı vardır. 20

PROF. DR. TÜLİN TANER

PROF. DR. TÜLİN TANER Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliği Uygulamaları PROF. DR. TÜLİN TANER Hacettepe Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti AnaBilim Dalı TTD Okulu Uyku Bozuklukları Merkezi Kursu Ankara 26 27 Mart

Detaylı

OBSTRÜKTİF UYKU APNESİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

OBSTRÜKTİF UYKU APNESİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ T.C. Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı OBSTRÜKTİF UYKU APNESİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ BİTİRME TEZİ Stj. Dişhekimi Büşra GÜVEN Danışman Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Servet DOĞAN İZMİR-2013

Detaylı

OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU. Dr. M. Sezai Taşbakan Ege ÜTF Göğüs Hastalıkları A.D.

OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU. Dr. M. Sezai Taşbakan Ege ÜTF Göğüs Hastalıkları A.D. OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU Dr. M. Sezai Taşbakan Ege ÜTF Göğüs Hastalıkları A.D. 1 Sunum Planı Tanım - görülme sıklığı Klinik tanı - Risk faktörleri - Yakınma ve öykü - Fizik muayene Tanı yöntemleri

Detaylı

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI SINIFLAMA VE TANIMLAR

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI SINIFLAMA VE TANIMLAR UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI SINIFLAMA VE TANIMLAR Dr. Sibel Özkurt Pamukkale Üniversitesi Tıp T p Fak. Göğüs s Hastalıklar kları Anabilim Dalı Organizmanın çevreyle iletişiminin değişik şiddette uyaranlar

Detaylı

OSAS TANIM, SEMPTOMLAR & KLİNİK BULGULAR

OSAS TANIM, SEMPTOMLAR & KLİNİK BULGULAR OSAS TANIM, SEMPTOMLAR & KLİNİK BULGULAR Doç. Dr. Hüseyin LAKADAMYALI Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uykuda Solunum Bozuklukları: Uyku sırasında solunum paterninde

Detaylı

Dr. Oğuz Köktürk. Tablo-1: Uykuda solunum bozuklukları

Dr. Oğuz Köktürk. Tablo-1: Uykuda solunum bozuklukları UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI TANINIZ NEDİR, NASIL TEDAVİ EDERSİNİZ? Olgu Sunuları Dr. Oğuz Köktürk Uyku vücudumuzun fiziksel ve ruhsal olarak dinlendiği, yenilendiği, yeni bir güne hazırlandığı dönem ve

Detaylı

HORLAMA VE TIKAYICI UYKU APNESĠ HASTALIĞI. Prof. Dr. Ali Vefa YÜCETÜRK Celal Bayar Ün. Tıp Fak. KBB AD Öğretim Üyesi

HORLAMA VE TIKAYICI UYKU APNESĠ HASTALIĞI. Prof. Dr. Ali Vefa YÜCETÜRK Celal Bayar Ün. Tıp Fak. KBB AD Öğretim Üyesi HORLAMA VE TIKAYICI UYKU APNESĠ HASTALIĞI Prof. Dr. Ali Vefa YÜCETÜRK Celal Bayar Ün. Tıp Fak. KBB AD Öğretim Üyesi TANIM Horlama ve buna eşlik eden solunum düzensizlikleri ile karakterize klinik tablolardır.

Detaylı

BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI

BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI BARİATRİK AMELİYATLARIN KİLO VERMENİN ÖTESİNDE 7 ÖNEMLİ YARARI Bariatrik ameliyatlar sadece kilo kaybı sağlayarak fiziksel değişim sağlamazlar, asıl önemli olan kilo kaybı sonrası vücudumuz için bu 7 önemli

Detaylı

Sınıf II Div 1 Anomaliler ve Tedavi Prensipleri

Sınıf II Div 1 Anomaliler ve Tedavi Prensipleri Dr. Levent Vahdettin Sınıf II Div 1 Anomaliler ve Tedavi Prensipleri Ortodontik tedavilerin başlıca hedeflerinden biri de yüz estetiği ve güzelliğini sağlayıp, geliştirmektir. Yüz profilindeki değişiklikler,

Detaylı

UYKU. Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya...

UYKU. Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya... UYKU Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya... Sırça tastan sihirli su içilir, Keskin Sırat koç üstünde geçilir, Açılmayan

Detaylı

Titrasyonda hangisi tercih edilmeli? CPAP mı? APAP mı?

Titrasyonda hangisi tercih edilmeli? CPAP mı? APAP mı? Titrasyonda hangisi tercih edilmeli? CPAP mı? APAP mı? Dr. Selma FIRAT GÜVEN Atatürk Göğüs Hasalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara CPAP Yüksek devirli bir jeneratör Basıncı

Detaylı

GÖĞÜS HASTALIKLARI UYKU LABORATUVARI HASTA DEĞERLENDĠRME FORMU. Genel Bilgiler

GÖĞÜS HASTALIKLARI UYKU LABORATUVARI HASTA DEĞERLENDĠRME FORMU. Genel Bilgiler Doküman No: SHB.FR.01 Yayın Tarihi: 21.01.2015 Revizyon Tarihi: 30.03.2018 Revizyon No: 00 Sayfa 1 / 8 Genel Bilgiler Adı, Soyadı: Dosya No: Hasta Kayıt No: Cinsiyet: GörüĢmenin Yapıldığı Tarih: PSG Randevu

Detaylı

ORTODONTİ. Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K DOR 603 Ortodontik tanı yöntemleri, Fonksiyonel analiz,

ORTODONTİ. Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K DOR 603 Ortodontik tanı yöntemleri, Fonksiyonel analiz, ORTODONTİ Ders Koordinatörü: Prof. Dr. Mutahhar Ulusoy Ders Sorumluları: Prof. Dr. Zahir Altuğ altug@dentistry.ankara.edu.tr Prof. Dr. Hakan Gögen Doç.Dr. Çağrı Ulusoy DOR 601 Büyüme ve gelişim Z 3 0 3

Detaylı

Tarihçe, CPAP Cihazının Teknik Özellikleri ve Aksesuarları. Dr. Hikmet Fırat SB Dışkapı Y.B Eğitim & Araştırma Hastanesi Uyku Bozuklukları Merkezi

Tarihçe, CPAP Cihazının Teknik Özellikleri ve Aksesuarları. Dr. Hikmet Fırat SB Dışkapı Y.B Eğitim & Araştırma Hastanesi Uyku Bozuklukları Merkezi Uykuda Solunum Bozukluklarında Pozitif Havayolu Basınç (PAP) Tedavisi Tarihçe, CPAP Cihazının Teknik Özellikleri ve Aksesuarları Dr. Hikmet Fırat SB Dışkapı Y.B Eğitim & Araştırma Hastanesi Uyku Bozuklukları

Detaylı

CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Hastanesi Nöroloji Epilepsi ve Uyku Bozuklukları Birimi

CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Hastanesi Nöroloji Epilepsi ve Uyku Bozuklukları Birimi CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Hastanesi Nöroloji Epilepsi ve Uyku Bozuklukları Birimi Teknisyen : Evren SÖNMEZIŞIK CPAP OSAS tedavisinde birinci seçenektir.

Detaylı

Uykuda Solunum Kayıtlama ve Skorlama

Uykuda Solunum Kayıtlama ve Skorlama Uykuda Solunum Kayıtlama ve Skorlama Hikmet Fırat SB Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH, Uyku Bozuklukları Tanı Tedavi Merkezi, Ankara Uykuda solunum bozuklukları skorlamasında temel elektrodlar; Thermistör

Detaylı

Tüm Uyku Teknologları Derneği. Uyku laboratuarı Akretidasyon Formu.? Telefon:.? Faks:..? E-posta:.? Web Sayfası:.

Tüm Uyku Teknologları Derneği. Uyku laboratuarı Akretidasyon Formu.? Telefon:.? Faks:..? E-posta:.? Web Sayfası:. Tüm Uyku Teknologları Derneği Uyku laboratuarı Akretidasyon Formu Tarih: A) ÇALIŞANLAR 1. Uyku laboratuarının Adı:? Adres:? Telefon:.? Faks:..? E-posta:.? Web Sayfası:. 2. Uyku laboratuarı Yönetimi:? Uyku

Detaylı

Diagnostik Görüntüleme ve Teknikleri

Diagnostik Görüntüleme ve Teknikleri Diagnostik Görüntüleme ve Teknikleri Diagnostik görüntüleme ve teknikleri, implant ekibi ve hasta için çok amaçlı tedavi planının uygulanması ve geliştirilmesine yardımcı olur. 1. Aşama Görüntüleme Aşamaları

Detaylı

Açıklama 2008-2010. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Açıklama 2008-2010. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK Açıklama 20082010 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU VE UYKU Hypnos (Uyku Tanrısı) Nyks (Gece Tanrısı) Hypnos (uyku tanrısı) ve Thanatos (ölüm tanrısı) Morpheus

Detaylı

CPAP Titrasyonu (manuel titrasyon)

CPAP Titrasyonu (manuel titrasyon) CPAP Titrasyonu (manuel titrasyon) Doç. Dr. Tansu Ulukavak Çiftçi Gazi Ü. Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. Tanım CPAP titrasyonu; obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) tanısı almış, uygun endikasyondaki

Detaylı

Uykuda Solunum Olayları Skorlaması. Eğt Gör Doç Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Kliniği

Uykuda Solunum Olayları Skorlaması. Eğt Gör Doç Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Kliniği Uykuda Solunum Olayları Skorlaması Eğt Gör Doç Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Kliniği Uyku Skorlaması 2003 te Board of Directors of the American Academy of Sleep Medicine 2004-2006 2007

Detaylı

BÖLÜM UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI

BÖLÜM UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI BÖLÜM 14 UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI Uyku Apne Sendromu 47 Uyku Apne Sendromu Prof. Dr. Oya İtil Uyku, organizmanın çevreyle iletişiminin, çeşitli uyaranlarla geri döndürülebilir biçimde, geçici, kısmi

Detaylı

Polisomnografi Raporunun Hazırlanması ve Yorumlanması

Polisomnografi Raporunun Hazırlanması ve Yorumlanması Polisomnografi Raporunun Hazırlanması ve Yorumlanması Dr. Hikmet FIRAT SB Yıldırım Beyazıt Dışkapı Eğit & Araş Hast. Göğüs Hastalıkları Kliniği Uyku Bozuklukları Tanı & Tedavi Merkezi ANKARA KONU AKIŞ

Detaylı

DERİN KAPANIŞ VAKALARINDA ORTODONTİK VE ORTOPEDİK TEDAVİ. Derin Örtülü Kapanışın Tanımı ve Etyolojisi

DERİN KAPANIŞ VAKALARINDA ORTODONTİK VE ORTOPEDİK TEDAVİ. Derin Örtülü Kapanışın Tanımı ve Etyolojisi Dr. Levent Vahdettin DERİN KAPANIŞ VAKALARINDA ORTODONTİK VE ORTOPEDİK TEDAVİ Derin Örtülü Kapanışın Tanımı ve Etyolojisi Derin örtülü kapanış, maksiller keserlerin mandibuler keserleri % 50 veya daha

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Beyin Tümörleri Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi Sizde mi Diş Sıkıyorsunuz? Diş sıkma ve gıcırdatma, gece ve/veya gündüz oluşabilen istemsiz bir aktivitedir.

Detaylı

MEDİKAL TEDAVİ VE AĞIZ İÇİ ARAÇ UYGULAMALARI

MEDİKAL TEDAVİ VE AĞIZ İÇİ ARAÇ UYGULAMALARI MEDİKAL TEDAVİ VE AĞIZ İÇİ ARAÇ UYGULAMALARI Dr. Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU Ege ÜTF Göğüs Hastalıkları A.D. Türk Toraks Derneği 12. Yıllık Kongresi 8 Nisan 2009 1 Medikal tedavi Ağız içi araç (AİA); Sunum Planı

Detaylı

POLİSOMNOGRAFİDE SOLUNUMUN SKORLANMASI

POLİSOMNOGRAFİDE SOLUNUMUN SKORLANMASI Sema Saraç POLİSOMNOGRAFİDE SOLUNUMUN SKORLANMASI Uykuda solunum bozukluklarının (USB) tanısında altın standart yöntem polisomnografidir (PSG). Uyku laboratuarında yapılan PSG lerin büyük çoğunluğu USB

Detaylı

ÜST SOLUNUM YOLU. Dr. Zeynep Zeren Uçar. kları ve Cerrahisi

ÜST SOLUNUM YOLU. Dr. Zeynep Zeren Uçar. kları ve Cerrahisi ÜST SOLUNUM YOLU DİRENÇ SENDROMU Dr. Zeynep Zeren Uçar İzmir Göğüs G s Hastalıklar kları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma rma Hastanesi 9 SORUDA ÜSYDS 1. Tanımı 2. Tarihçe e ( Uyku bozuklukları sınıflamasında

Detaylı

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı?

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? Burcu Zeydan, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Detaylı

UYKU APNE SENDROMUNUN KLİNİĞİ -Olgunun Değerlendirilmesi- Dr. Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU 21 Mart 2009, Ankara TTD Uyku Bozuklukları Merkezi Kursu

UYKU APNE SENDROMUNUN KLİNİĞİ -Olgunun Değerlendirilmesi- Dr. Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU 21 Mart 2009, Ankara TTD Uyku Bozuklukları Merkezi Kursu UYKU APNE SENDROMUNUN KLİNİĞİ -Olgunun Değerlendirilmesi- Dr. Özen KAÇMAZ BAŞOĞLU 21 Mart 2009, Ankara TTD Uyku Bozuklukları Merkezi Kursu 1 Sunum Planı OSAS tanım-prevalansı Klinik tanı - Risk faktörleri

Detaylı

Obstruktif Sleep Apne de Ortodontik Yaklaşımlar: Vak a sunumu & Klinik Öneriler

Obstruktif Sleep Apne de Ortodontik Yaklaşımlar: Vak a sunumu & Klinik Öneriler Obstruktif Sleep Apne de Ortodontik Yaklaşımlar: Vak a sunumu & Klinik Öneriler Dr. Ufuk Toygar-Memikoğlu Ankara Universitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Ortodonti Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye. Anlatım

Detaylı

CPAP TEDAVİSİ. Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. www.uykubozuklugu.com

CPAP TEDAVİSİ. Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. www.uykubozuklugu.com CPAP TEDAVİSİ Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi www.uykubozuklugu.com UZUN DÖNEMDE Hipertansiyon Felç Aritmiler İnfarktüs KISA DÖNEMDE Yaşam Kalitesinde kötüleşme

Detaylı

Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü

Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü Amaç Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Uyku Bozuklukları Laboratuvarı nda tetkik edilen 86 hastanın klinik ve polisomnografik

Detaylı

SOMNOGRAFİDE SOLUNUM KAYITLARI TEMEL BİLGB

SOMNOGRAFİDE SOLUNUM KAYITLARI TEMEL BİLGB POLİSOMNOGRAF SOMNOGRAFİDE SOLUNUM KAYITLARI TEMEL BİLGB LGİLERLER Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ UÜTF Göğüs G s Hastalıklar kları AD BURSA www.uykubozuklugu.com POLİSOMNOGRAF SOMNOGRAFİDE SOLUNUM KAYITLARI

Detaylı

Uykuda Solunum Olayları Skorlaması. Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Merkezi

Uykuda Solunum Olayları Skorlaması. Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Merkezi Uykuda Solunum Olayları Skorlaması Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Merkezi Uyku Skorlaması 2003 te Board of Directors of the American Academy of Sleep Medicine 2004-2006 2007 de yayınlandı

Detaylı

Uykuda Solunumsal Skorlama; Geçmişten -------Günümüze. Dr. Hikmet Fırat

Uykuda Solunumsal Skorlama; Geçmişten -------Günümüze. Dr. Hikmet Fırat Uykuda Solunumsal Skorlama; Geçmişten -------Günümüze Dr. Hikmet Fırat SB Yıldırım Beyazıt Dışkapı Eğit. ve Araş. Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Tbc Kliniği & Uyku Bozuklukları Tanı - Tedavi Merkezi SKORLAMA

Detaylı

Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliği Uygulamaları. Haluk İşeri. Ankara Üniversitesi Ortodonti Anabilim Dalı

Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliği Uygulamaları. Haluk İşeri. Ankara Üniversitesi Ortodonti Anabilim Dalı Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliği Uygulamaları Haluk İşeri Ankara Üniversitesi Ortodonti Anabilim Dalı OSAS Tanı ve Tedavi Yöntemleri Ankara 2007 Habitüel horlama, populasyonun % 25 i Rice

Detaylı

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV Sunu planı NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON DOÇ. DR. HAKAN TOPAÇOĞLU İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Neden Endikasyonlar Kontrendikasyonlar Hasta seçilmesi Komplikasyonlar Solunum yetmezliği IMV

Detaylı

Türk Uyku Tıbbı Derneği. Akreditasyon Başvuru Formu

Türk Uyku Tıbbı Derneği. Akreditasyon Başvuru Formu Türk Uyku Tıbbı Derneği Avrupa Uyku Araştırmaları Birliği Tarafından Avrupa Uyku Tıbbı Merkezleri için Belirlenmiş Akreditasyon Başvuru Formu Tarih: A. ÇALIŞANLAR: 1. Uyku Tıbbı Merkezinin Adı: a. Adres:

Detaylı

Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım. Dr. Hakan KAYNAK

Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım. Dr. Hakan KAYNAK Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım Dr. Hakan KAYNAK Uykusuzluk Birçok kişi için = Uyku ilacı Uyku hekimi için =??? Kabus 1979 Sınıflaması Diagnostic Classification of Sleep and Arousal Disorders

Detaylı

UYKU APNE SENDROMU KLİNİĞİ Olgunun Değerlendirilmesi. Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

UYKU APNE SENDROMU KLİNİĞİ Olgunun Değerlendirilmesi. Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı UYKU APNE SENDROMU KLİNİĞİ Olgunun Değerlendirilmesi Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunum Planı Anamnez Semptomlar Risk faktörleri Fizik muayene

Detaylı

Prof. Dr. Mehmet Ünlü. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD.

Prof. Dr. Mehmet Ünlü. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD. Prof. Dr. Mehmet Ünlü Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD. Uyku sırasında solunum şeklinde patolojik düzeydeki değişikliklere bağlı olarak gelişen Hastalarda morbidite ve

Detaylı

TDB AKADEMİ Oral İmplantoloji Programı Temel Eğitim (20 kişi) 1. Modül 29 Eylül 2017, Cuma

TDB AKADEMİ Oral İmplantoloji Programı Temel Eğitim (20 kişi) 1. Modül 29 Eylül 2017, Cuma TDB AKADEMİ Oral İmplantoloji Programı Temel Eğitim (20 kişi) 1. Modül 29 Eylül 2017, Cuma Oral İmplantolojide Temel Kavramlar, Teşhis ve Tedavi Planlaması 13.30-15.00 Dental implantların kısa tarihçesi

Detaylı

Horlama hastalığı umutsuz değil

Horlama hastalığı umutsuz değil Horlama hastalığı umutsuz değil Normal erişkin insanların en az %45'i zaman zaman horlamaktadır. %25'i sürekli olarak horlamaktadır. Horlama problemi en sık şişman erkeklerde görülür ve yaşla birlikte

Detaylı

Uykuda Hareket Bozuklukları. Hüseyin Yılmaz Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Merkezi

Uykuda Hareket Bozuklukları. Hüseyin Yılmaz Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Merkezi Uykuda Hareket Bozuklukları Hüseyin Yılmaz Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Merkezi İçerik Periyodik Ektremite Hareketleri - PLM Bruksizm RBD Periyodik Ekstremite Hareketleri (PLM) Stereotipiktir,

Detaylı

Otomatik CPAP ların (APAP) Teknik Özellikleri ve Tedavi Endikasyonları

Otomatik CPAP ların (APAP) Teknik Özellikleri ve Tedavi Endikasyonları Otomatik CPAP ların (APAP) Teknik Özellikleri ve Tedavi Endikasyonları Dr. Selma FIRAT GÜVEN Atatürk Göğüs Hasalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara CPAP (Continious Positive

Detaylı

Genel Önlemler. Dr. Bülent Çiftçi Sanatoryum Hastanesi Keçiören-Ankara

Genel Önlemler. Dr. Bülent Çiftçi Sanatoryum Hastanesi Keçiören-Ankara Genel Önlemler Dr. Bülent Çiftçi Sanatoryum Hastanesi Keçiören-Ankara OSAS tedavisinde altın standart tedavi yöntemi PAP tedavisidir. Yaşam tarzı değişikliği Obezite Alkol Sigara Egzersiz(aşırı yorgunluk!!!)

Detaylı

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARINDA CERRAHİ TEDAVİNİN YERİ

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARINDA CERRAHİ TEDAVİNİN YERİ UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARINDA CERRAHİ TEDAVİNİN YERİ Prof.Dr. Yusuf K. KEMALOĞLU Gazi Ün. Tıp Fak. KBB Hast. AD, Ankara http://w3.gazi.edu.tr/web/yusufk/ http://www.kbb.gazi.edu.tr Uykuda Solunum Bozuklukları

Detaylı

POLİSOMNOGRAFİ İÇİN HASTANIN HAZIRLANMASI. Dr.Ender Levent Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. İstanbul

POLİSOMNOGRAFİ İÇİN HASTANIN HAZIRLANMASI. Dr.Ender Levent Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. İstanbul POLİSOMNOGRAFİ İÇİN HASTANIN HAZIRLANMASI Dr.Ender Levent Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. İstanbul Polisomnografi için hastanın hazırlanması Hasta, polisomnografi tetkiki için;

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI Dr. Oğuz Köktürk Uyku sağlıklı bir yaşam için mutlak gerekli bir olgudur.yaşamımızın üçte birini uykuda geçirmemize rağmen bu konuda bildiklerimiz yakın zamana kadar bir sır

Detaylı

BETATOM EMAR GÖRÜNTÜLEME VE TANI MERKEZİ DENTO MAKSİLLO FASİYAL RADYOLOJİ BİRİM

BETATOM EMAR GÖRÜNTÜLEME VE TANI MERKEZİ DENTO MAKSİLLO FASİYAL RADYOLOJİ BİRİM GÖRÜNTÜLEME VE TANI MERKEZİ DENTO MAKSİLLO FASİYAL RADYOLOJİ BİRİM Betatom da Morita Veraviewepocs 3D Model CP80 kullanılmaktadır Dijital panoramik röntgen Dijital sefalometrik röntgen 3 Boyutlu hacimsel

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR ÖĞRENİM HEDEFLERİ SFT parametrelerini tanımlayabilmeli, SFT ölçümünün doğru yapılıp yapılmadığını açıklayabilmeli, SFT sonuçlarını yorumlayarak olası tanıyı

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

Prof. Dr. Hatice GÖKALP Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı

Prof. Dr. Hatice GÖKALP Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı Prof. Dr. Hatice GÖKALP Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı İÇERİK 1. Kuvvet Kaynakları A. Doğal Kuvvet Kaynakları B. Mekanik kuvvet Kaynakları 2. Ortodontik Kuvvet Özellikleri

Detaylı

Çocuklarda ve Gençlerde Uykuda Solunum Bozuklukları. Dr. Uğur Özçelik Hacettepe Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

Çocuklarda ve Gençlerde Uykuda Solunum Bozuklukları. Dr. Uğur Özçelik Hacettepe Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Çocuklarda ve Gençlerde Uykuda Solunum Bozuklukları Dr. Uğur Özçelik Hacettepe Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Çocuklarda uykuda solunum bozuklukları (ICSD3) Obstruktif uyku apne sendromu

Detaylı

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Hastalıkların tedavisinde kat edilen yol, bulaşıcı hastalıklarla başarılı mücadele, yaşam koşullarında düzelme gibi

Detaylı

Solunumsal Olayların Skorlanması

Solunumsal Olayların Skorlanması Solunumsal Olayların Skorlanması Dr. Hikmet FıratF SB Yıldırım Beyazıt Dışkapı Eğit & Araş Hast. Göğüs Hastalıkları Kliniği Uyku Bozuklukları Merkezi SOLUNUMSAL OLAYLAR Solunum parametreleri PSG nin vazgeçilmez

Detaylı

Polisomnografi(PSG) Elektrofizyolojik Temeller

Polisomnografi(PSG) Elektrofizyolojik Temeller Polisomnografi(PSG) Elektrofizyolojik Temeller Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Nörofizyoloji Bilim Dalı Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi Uyku Bozuklukları

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI Yrd. Doç. Dr. Sibel KÜÇÜK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Solunum Sistemi Hastalıklarında Evde Bakımın Amacı Progresyonu önlemek,

Detaylı

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivite ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi artışı özellikle yaşlı nüfusta önemli görülmektedir. Bu kısımda yaşlılar için egzersiz programı oluşturulurken nelere dikkat edilmesi gerektiği

Detaylı

SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ SAĞLIKLI OBEZLERDE FİZYOTERAPİ VE REFLEKSOLOJİ UYGULAMALARININ ZAYIFLAMAYA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HAZIRLAYAN:FZT.MELTEM ERASLAN DANIŞMAN:PROF.DR.İSMET MELEK Obezite (şişmanlık),vücutta aşırı ölçüde

Detaylı

CERRAHİ SONRASI YUMUŞAK DAMAK DEFEKTLERİNİN PROTETİK REHABİLİTASYONU. Yavuz ASLAN* Mehmet AVCI** ÖZET

CERRAHİ SONRASI YUMUŞAK DAMAK DEFEKTLERİNİN PROTETİK REHABİLİTASYONU. Yavuz ASLAN* Mehmet AVCI** ÖZET G.Ü. Dişhek. Fak. Der. Cilt VII. Sayı 1, Sayfa 147-152, 1990 CERRAHİ SONRASI YUMUŞAK DAMAK DEFEKTLERİNİN PROTETİK REHABİLİTASYONU Yavuz ASLAN* Mehmet AVCI** ÖZET Bu makalede, cerrahi rezeksiyon sonucunda

Detaylı

Uykuda Solunumsal Olayların Skorlanması-Tanımlar

Uykuda Solunumsal Olayların Skorlanması-Tanımlar Uykuda Solunumsal Olayların Skorlanması-Tanımlar Doç. Dr. Mehmet Ünlü Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD. Uykuda solunum bozuklukları Uyku sırasında solunum şeklinde patolojik

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BAKIRKÖY DR. SADİ KONUK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KULAK BURUN BOĞAZ KLİNİĞİ ŞEF: DOÇ. DR. A. OKAN GÜRSEL

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BAKIRKÖY DR. SADİ KONUK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KULAK BURUN BOĞAZ KLİNİĞİ ŞEF: DOÇ. DR. A. OKAN GÜRSEL T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BAKIRKÖY DR. SADİ KONUK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KULAK BURUN BOĞAZ KLİNİĞİ ŞEF: DOÇ. DR. A. OKAN GÜRSEL OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMLU HASTALARDA HİPOTİROİDİ SIKLIĞI (UZMANLIK

Detaylı

HORLAMA VE UYKU APNELERİ

HORLAMA VE UYKU APNELERİ HORLAMA VE UYKU APNELERİ Uyku fizyolojisi: Normal bir erişkinin uyku ihtiyacı 7.5-8.5 saat civarındadır. Bu süreyi belirleyen bazı faktörler mevcuttur. Kişinin genetik yapısı, sirkadyen ritm çalar saat

Detaylı

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? VÜCUT BAKIMI 1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Anatomi B) Fizyoloji C) Antropometri D) Antropoloji 2. Kemik, diş, kas, organlar, sıvılar ve adipoz dokunun

Detaylı

Uyku skorlama-2 (Temel EEG grafo elemanlar)

Uyku skorlama-2 (Temel EEG grafo elemanlar) Uyku skorlama-2 (Temel EEG grafo elemanlar) Dr. Hikmet YILMAZ XVII. Uyku Tıbbı Hekimliği Sertifikasyon Kursu Uyku Tıbbı Teknisyenliği Sertifikasyon Kursu 26 Şubat-2 Mart 2014 Spice Otel, Belek, Antalya

Detaylı

Deomed Medikal Yay nc l k

Deomed Medikal Yay nc l k Deomed Medikal Yay nc l k Horlama ve Obstrüktif Uyku Apnesi Editör / Prof. Dr. Cemal Cingi 44 Yazar kat l m yla 16.5 x 23.5 cm, XIV+434 Sayfa 162 Resim ve fiekil, 25 Tablo ISBN 978-975-8882-23-6 Deomed,

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı Göğüs Cerrahisi Akciğer Kanserinde Anamnez ve Fizik Muayene Bulguları Giriş Akciğer kanseri ülkemizde 11.5/100.000 görülme sıklığına

Detaylı

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak İNME Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND ye aittir. Kaynak

Detaylı

Takiplerde hastalarda hangi özelliklere dikkat edilmesi gerektiğini

Takiplerde hastalarda hangi özelliklere dikkat edilmesi gerektiğini Dönem IV Kardiyoloji Stajı Konu: Atrial fibrilasyonlu hastaya yaklaşım Amaç: Bu dersin sonunda dönem IV öğrencileri atrial fibrilasyonu tanımlayabilecek, hastaya yaklaşımdaki temel prensipleri belirtebileceklerdir.

Detaylı

Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliğinin Rolü

Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliğinin Rolü 198 Derleme Review Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Diş Hekimliğinin Rolü The Role of Dentistry in Obstructive Sleep Apnea Syndrome Dr. Cafer ŞAHBAZ 1, Dr. Server MUTLUAY ÜNAL 2 1 Afyon Kocatepe Üniversitesi,

Detaylı

Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Ağıziçi Araç Tedavisi

Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Ağıziçi Araç Tedavisi Uykuda Solunum Bozuklukları Dizisi: 13 Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Ağıziçi Araç Tedavisi Oğuz KÖKTÜRK*, Tansu ULUKAVAK ÇİFTÇİ* * Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ANKARA

Detaylı

ORTODONTİ ANABİLİM DALI

ORTODONTİ ANABİLİM DALI ORTODONTİ ANABİLİM DALI Ortodonti; Latince de "düzgün diş anlamına gelmektedir. Genel olarak; çocuklar ve yetişkin bireylerin diş ve çene yapılarında meydana gelen bozuklukların teşhisi, tedavisi ve önlenmesi

Detaylı

Uykuda Solunum Bozuklukları Merkezimize Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri, Tedavi Yöntemleri ve Tedaviye Uyumları

Uykuda Solunum Bozuklukları Merkezimize Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri, Tedavi Yöntemleri ve Tedaviye Uyumları Uykuda Solunum Bozuklukları Merkezimize Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri, Tedavi Yöntemleri ve Tedaviye Uyumları E. Sevil Akkurt, Özlem D. Birben, Şerife S. Bozbaş, Elif Küpeli, Serdar Demirtaşoğlu,

Detaylı

ÇOCUKLARDA OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU VE MEDİKAL TEDAVİ

ÇOCUKLARDA OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU VE MEDİKAL TEDAVİ ÇOCUKLARDA OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU VE MEDİKAL TEDAVİ Prof. Dr. Ayşe Tana ASLAN Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Obstrüktif uyku apne sendromu (OUAS) uykuda normal

Detaylı

PROF. DR. ERDAL ZORBA

PROF. DR. ERDAL ZORBA PROF. DR. ERDAL ZORBA Vücut Kompozisyonu Çocukluk ve gençlik dönemi boyunca beden kompozisyonu sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler, kemik mineral yoğunluğundaki artış, beden suyundaki değişimler,

Detaylı

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011 Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını

Detaylı

diastema varlığında tedavi alternatifleri

diastema varlığında tedavi alternatifleri diastema varlığında tedavi alternatifleri Prof. Dr. L. Şebnem TÜRKÜN Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı Etken Muayene Tedavi Planı Etiyoloji Süt/daimi diş geçiş

Detaylı

İnmede Tedavisi BR.HLİ.102

İnmede Tedavisi BR.HLİ.102 BR.HLİ.102 Serebral Felç (İnme) ve Spastisitede Botoks Spastisite Nedir? Spastisite belirli kasların aşırı aktif hale gelerek, adale katılığına, sertliğine ya da spazmlarına neden olmasıyla ortaya çıkan

Detaylı

Dr Çağlar Çuhadaroğlu

Dr Çağlar Çuhadaroğlu KARDİYAK İŞLEVLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Tanıya katkı Solunumsal olayların yansımaları Tüm arousalların yansımaları Dr Çağlar Çuhadaroğlu Etyopataojenezin anlaşılması Tanıya Primer uyku sorunları Apne, hipopne

Detaylı

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI Dr. Oya İTİL 1. Obstrüktif Uyku Apne Sendromu ( OSAS) 2. Santral Uyku Apne Sendromu ( CSAS) 3. Üst Solunum Yolu Rezistans Sendromu ( UARS) 4. Obezite Hipoventilasyon Sendromu

Detaylı

Çalışmaya katılan hasta sayısı: 7601 (7599 hastanın datası toplandı)

Çalışmaya katılan hasta sayısı: 7601 (7599 hastanın datası toplandı) Sevgili Arkadaşlarım, CANTAB için en önemli çalışmamız CHARM Çalışmasıdır.. Eğitimlerde söylediğim gibi adınız-soyadınız gibi çalışmayı bilmeniz ve doğru yorumlayarak kullanmanız son derece önemlidir.

Detaylı

Solunumsal Çabaya Bağlı Arousal (=Respiratory Effort Related Arousal =RERA)

Solunumsal Çabaya Bağlı Arousal (=Respiratory Effort Related Arousal =RERA) BASİT HORLAMA TANI VE TEDAVİSİ ÜST SOLUNUM YOLU REZİSTANS SENDROMU (UARS) TANI VE TEDAVİSİ Dr. Remzi Altın BASİT HORLAMA TANI VE TEDAVİSİ Erişkin insanların yaklaşık 50'i horlar. Horlama, erkeklerde ve

Detaylı

Uykuda Solunum Bozuklukları Fizyopatoloji. Prof. Dr. Turan Acıcan AÜTF Göğüs Hastalıkları ABD

Uykuda Solunum Bozuklukları Fizyopatoloji. Prof. Dr. Turan Acıcan AÜTF Göğüs Hastalıkları ABD Uykuda Solunum Bozuklukları Fizyopatoloji Prof. Dr. Turan Acıcan AÜTF Göğüs Hastalıkları ABD Normal üst solunum yolu anatomisi Üst solunum yolları 3 bölgeye ayrılır. 1-Nazofarinks:Nazal türbinlerden sert

Detaylı

Pediatrik Uyku Evrelemesi Ve Yetişkinle Karşılaştırması

Pediatrik Uyku Evrelemesi Ve Yetişkinle Karşılaştırması Pediatrik Uyku Evrelemesi Ve Yetişkinle Karşılaştırması Doç.Dr.Nalan Kayrak Nöroloji ve Klinik Nörofizyoloji İstanbul Cerrahi Hastanesi Çocuklarda Uyku Yapısı Erişkinlerdekinden Farklıdır REM süresi daha

Detaylı

UYKUDA SOLUNUM OLAYLARI SKORLAMASI

UYKUDA SOLUNUM OLAYLARI SKORLAMASI UYKUDA SOLUNUM OLAYLARI SKORLAMASI DR. SİBEL ÖZKURT PAÜ Tıp Fak. Göğüs Hast. AB.D 15. ULUSAL UYKU TIBBI KONGRESİ 01-05 Kasım 2014 SUNUM PLANı Solunum olaylarını skorlama tarihçesi Solunum kayıtları ve

Detaylı

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu

Detaylı

Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu

Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu Prof. Dr. Hakan Kaynak Uykum Uyku Bozuklukları Merkezi Normal Uyku Uykunun Dönemleri Nasıl Uyuyoruz? Richardson GS: The human circadian system

Detaylı

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA Vücut Kompozisyonu Çocukluk ve gençlik dönemi boyunca beden kompozisyonu sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler; kemik

Detaylı

Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir

Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir Kalp Yetersizliğinde Güncel Tedavi Doç. Dr. Bülent Özdemir Kalp yetmezliği Ventrikülün dolumunu veya kanı pompalamasını önleyen yapısal veya işlevsel herhangi bir kalp bozukluğu nedeniyle oluşan karmaşık

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TIPTA UZMANLIK KURULU. Protetik Diş Tedavisi Uzmanlık Eğitimi Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Komisyonu.

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TIPTA UZMANLIK KURULU. Protetik Diş Tedavisi Uzmanlık Eğitimi Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Komisyonu. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TIPTA UZMANLIK KURULU Protetik Diş Tedavisi Uzmanlık Eğitimi Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Komisyonu Protetik Diş Tedavisi Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Eğitim Müfredatı 2011

Detaylı

Kardiyovasküler Hastalıklarda Çekirdekli Kırmızı Kan Hücrelerinin Tanısal Değeri

Kardiyovasküler Hastalıklarda Çekirdekli Kırmızı Kan Hücrelerinin Tanısal Değeri Kardiyovasküler Hastalıklarda Çekirdekli Kırmızı Kan Hücrelerinin Tanısal Değeri Doç. Dr. Meral Yüksel Marmara Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Tıbbi Laboratuvar Teknikleri Programı meralyuksel@gmail.com

Detaylı

DİSFONKSİYONEL İŞEME (İŞEME FONKSİYON BOZUKLUĞU) NEDİR?

DİSFONKSİYONEL İŞEME (İŞEME FONKSİYON BOZUKLUĞU) NEDİR? DİSFONKSİYONEL İŞEME (İŞEME FONKSİYON BOZUKLUĞU) NEDİR? Tuvalet eğitimi döneminde, nörolojik olarak normal bazı çocuklarda yanlış edinilmiş işeme alışkanlıkları neticesinde ortaya çıkan işeme fazındaki

Detaylı

Solunum Kayıtlar. tları Artefaktları,, Sorunlar ve. Dr. Banu Eriş Gülbay AÜTF Göğüs Hastalıkları AD

Solunum Kayıtlar. tları Artefaktları,, Sorunlar ve. Dr. Banu Eriş Gülbay AÜTF Göğüs Hastalıkları AD Solunum Kayıtlar tları Artefaktları,, Sorunlar ve Çözümleri Dr. Banu Eriş Gülbay AÜTF Göğüs Hastalıkları AD Solunum Monitörizasyonu Uyku ile ilişkili Solunum hastalıklarının tanısını koymak ve doğru olarak

Detaylı

Amaç: Egzersiz programına katılmak üzere gelen bireylerin başlangıçta var olan hastalıklarını ve hastalık risk sınıflamasını öğrenmek

Amaç: Egzersiz programına katılmak üzere gelen bireylerin başlangıçta var olan hastalıklarını ve hastalık risk sınıflamasını öğrenmek Amaç: Egzersiz programına katılmak üzere gelen bireylerin başlangıçta var olan hastalıklarını ve hastalık risk sınıflamasını öğrenmek 2 Egzersiz programına başlamadan önce bireyin aşağıdaki değerlendirmesinin

Detaylı

SANTRAL UYKU APNE SENDROMU. Doç. Dr. Banu Eriş Gülbay A.Ü.T.F Göğüs Hastalıkları AD

SANTRAL UYKU APNE SENDROMU. Doç. Dr. Banu Eriş Gülbay A.Ü.T.F Göğüs Hastalıkları AD SANTRAL UYKU APNE SENDROMU Doç. Dr. Banu Eriş Gülbay A.Ü.T.F Göğüs Hastalıkları AD Santral Uyku Apne Sendromu Tanım Patofizyoloji Epidemiyoloji Sınıflama* Klinik özellikler ve sonuçları Tanısal değerlendirme

Detaylı

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ Erhan Çalışıcı, Birgül Varan, Mahmut Gökdemir, Nimet Cındık, Özge Orbay Başkent Üniversitesi Çocuk Sağ.Has.ABD Göğüs ağrısı, çocukluk ve adölesan

Detaylı