KPSS KONU ÖĞRETİMİ CAN SİMİDİ MODÜLER SET (GY - GK) ÇÖZÜMLÜ SORU DERGİSİ SETİ KPSS AJANDASI MODÜLER SET

Transkript

1

2 Alan ÖABT ÖABT ÖABT ÖABT Ürün Adı KPSS KONU ÖĞRETİMİ CAN SİMİDİ MODÜLER SET (GY - GK) ÇÖZÜMLÜ SORU DERGİSİ SETİ KPSS AJANDASI MODÜLER SET KPSS Tarih Kopar Çöz Yaprak Test KPSS Coğrafya Kopar Çöz Yaprak Test KPSS Vatandaşlık Kopar Çöz Yaprak Test KPSS Türkçe Kopar Çöz Yaprak Test KPSS Matematik+Geometri Kopar Çöz Yaprak Test TABLOLARLA MADDE MADDE KONU TEKRARI Damlaya Damlaya Deneme Tarih Damlaya Damlaya Deneme Coğrafya Damlaya Damlaya Deneme Vatandaşlık Damlaya Damlaya Deneme Türkçe Damlaya Damlaya Deneme Matematik Çak Bi Beşlik- KPSS Havuzu GYGK Çözümlü Deneme GY GK Ders Anlatan 10 Çözümlü Deneme Türkiye Geneli 7 Deneme Sınavı Tarih Çıkartmaları Coğrafya Çıkartmaları Vatandaşlık Çıkartmaları Türkçe Çıkartmaları Matematik Çıkartmaları KPSS KONU ÖĞRETİMİ CAN SİMİDİ MODÜLER SET () ÇÖZÜMLÜ SORU DERGİSİ SETİ KPSS AJANDASI MODÜLER SET KPSS Eğitim Bilimleri Komisyonu Soru Bankası KPSS Kopar Çöz Yaprak Test Çak Bi Beşlik- KPSS Havuzu Çözümlü Deneme Türkiye Geneli 7 Deneme Sınavı TABLOLARLA MADDE MADDE KONU TEKRARI Program Geliştirme Çıkartmaları Öğretim Yöntem ve Teknikleri Çıkartmaları Gelişim Psikolojisi Çıkartmaları Öğrenme Psikolojisi Çıkartmaları Ölçme ve Değerlendirme Çıkartmaları Rehberlik ve Özel Eğitim Çıkartmaları Öğretim Teknolojileri ve Sınıf Yönetimi Çıkartmaları TARİH ÖĞRETMENLİĞİ ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ KONU ANLATIMLI Türkiye Geneli 5 Deneme Sınavı 2015 YAYIN MENÜMÜZ

3 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı 3 1. A seçeneğinde yer alan Şuralarda alınan kararlar kesin değildir, öneri niteliğindedir. ifadesi doğrudur. Çünkü şuralar öneri niteliğinde kararlar alan bir danışma kurulu işlevindedir. Zira soru öncülünde de kabul edilerek tavsiye kararına dönüşmüştür. ifadesi bunu doğrulamaktadır. B seçeneğinde yer alan KPSS ile öğretmen alımı yeterli görülmeyip tutum sınavları da önerilmektedir. önergesi de söylenebilir. Çünkü verilen açıklamada bilişsel boyutunun yanında duyuşsal ve psikomotor özelliklerini de temel alan çoklu değerlendirme sistemlerini içeren bir modelin oluşturulması önerilmiştir ki bu ifadede yer alan duyuşsal boyut tutumları da içerisine almaktadır. C seçeneğinde yer alan Öğretmenlerin ders performansları psikomotor değerlendirme ile ölçülebilir. önergesi de söylenebilir. Çünkü performanslar çoğunlukla psikomotor becerilerle ilgilidir. D seçeneğindeki Öğretmenler, ilk atamadan sonra aday öğretmen olarak göreve başlamaktadır. önergesi de söylenebilir. Çünkü atanmadan önce aday adayı olduğu verilen açıklamada yer almaktadır. Zira öğretmenler atandıktan sonra ilk yıl stajyer öğretmen olarak bilinen aday öğretmen statüsündedir. Asaleti tasdik olduktan sonra aday değil asil öğretmen statüsünü hak kazanmaktadırlar. E seçeneğinde yer alan Çoktan seçmeli olan KPSS ve ÖABT duyuşsal boyut ile ilgili değerlendirmelerdir. ifadesi doğru değildir. Çünkü KPSS ve ÖABT duyuşsal boyut ile ilgili değil bilişsel boyut ile ilgili değerlendirmelerdir. Çoktan seçmeli bilişsel testlerle duyuşsal özellikler ölçülemez. 2. Örtük program resmi programda yazılı olarak yer almayan fakat öğrenenlere birtakım tutum ve davranışları kazandırması beklenen program türüdür. Sınıf iklimi, okul iklimi, öğretmen ve yöneticilerin tutum ve davranışları, okulu oluşturan bireylerin sosyo-kültürel yapıları, inançları, değer yargıları, okuldaki etkileşim ortamı gibi daha çok duyuşsal özellikleri kapsar. Bu bağlamda değerlendirme yapıldığında ders kazanımlarının örtük programdan çok eğitim programı kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. 3. Varoluşçuluğa göre, insan kendini yaratan, kendi faaliyetlerinin toplamı olan ve kendinden sorumlu olan bir varlıktır. Varoluşçuluk insanı merkeze alan ve insan eğitiminde mutlak özgürlüğü ön planda tutan bir felsefedir. Bu felsefeye göre her birey, baskı altında hissetmeden kendi değerler sistemini ve gerçekliklerini ortaya koyabilmelidir. 4. Geleceğe dönük kestirimlerin, uzmanlar tarafından anket tekniğiyle, birbirlerinin etkisinde kalmadan, gereksiz ve konu dışı tartışmalara girmeden, bağımsız düşüncelerini aktardıkları ihtiyaç belirleme tekniği Delphi tekniğidir. Bu çalışma bir araştırmacı ve alanında uzmanlaşmış kişiler tarafından yürütülür. Uzmanların birbirleriyle etkileşimi söz konusu değildir. Anket yoluyla uzmanların görüşleri toplanır ve bir sonuca varılır. 5. Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkân eşitliği sağlanır. Maddi imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli yardımlar yapılır. Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel tedbirler alınır ifadesi Türk Milli Eğitiminin Fırsat ve İmkân Eşitliği ilkesiyle ilişkilidir. 6. Modern eğitim programları, öğrenciler arasında rekabetten çok iş birliğine dayalı yöntem ve teknikleri ön planda tutmaktadır. Rekabetçi bir sınıf ortamının öğrencileri daha agresif ve bencil hale getirdiği dolayısıyla sınıfta istenmeyen davranışların görülme sıklığını artırdığı söylenebilir.

4 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı 7. Öğrencilerin davranışları konusunda otokontrol sahibi olmasına destek olmak ve bu özelliklerini geliştirmelerini sağlamak bir öğretmenin sınıf yönetimi açısından en önemli görevidir. Öğrencileri sürekli denetim altında tutmak, yakın gözetime tabi tutmak, onları cezalandırmak ve baskı yoluyla otorite sağlamaya çalışmak sınıf yönetimini olumsuz yönde etkileyen tutum ve davranışlardır. 8. Sınıfı oluşturan bireyler aynı zamanda bir grup dinamiği oluştururlar. Her grupta olduğu gibi sınıf grubunda da birtakım normlar vardır ve bu normlara uyulması gruba aidiyet bakımından önem taşımaktadır. Grubun sıklıkla gösterdiği davranışlara örnek olarak; sınavlarda arkadaşlarına yardım etme, arkadaşlar arasında lakap kullanma, arkadaşını ispiyonlamama ve zararlı madde tüketimi örnek olarak gösterilebilir. Tartıştığı bir arkadaşıyla okul dışında kavga etme bireysel bir tercihtir söz konusu duruma uygun düşmemektedir. 9. Materyalde üzerinde yatay-dikey eksene objelerin eşit olarak dağıtılması ile denge yaratılabilir ya da asimetrik formların oluşturulması yoluna gidilebilir. Simetrik olmayan (informal) denge, simetrik (formal) dengeye göre daha dinamik ve daha ilginç olduğu için daha çok tercih edilmektedir. Tasarımda vurguyu artırmak ve daha güçlü bir etki oluşturulmak istenirse simetrik olmayan denge seçilmelidir. Görsellerin tasarımında bunun dışındaki denge türlerinin kullanımından kaçınılmalıdır. 10. Yazılı veya resim içerikli görsellerde düzen önemlidir. Gözler soldan sağa tarama yaparak gittiği için en önemli metin veya nesneler sol üst köşeye yakın bir yere yerleştirilebilir. 11. Duyu organlarımızın öğrenme sürecindeki rolü düşünüldüğünde doğru sıralamanın; 1-görme, 2- işitme, 3-koklama, 4- dokunma ve 5- tatma olması gerekmektedir. 12. Soru kökü incelendiğinde, söz konusu durumda öğretmenin materyal kullanarak elde edeceği temel faydanın var olan içeriği farklı sınıflarda tutarlı bir şekilde sunabilmesi olduğu görülmektedir. 13. İdil Öğretmen bir etkinlik yoluyla hem matematik öğretmiş hem de beden eğitimi dersi yapmış yani bir işle iki verim elde etmiştir. Bu durum ekonomiklik ilkesiyle açıklanabilir. 14. Öğretmenin gelişimi 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ile belirlenmiştir. Bu kanun öğretmenin 3 alanda kendisini geliştirmesini gerekli görmüştür. Bunlar alan bilgisi, meslek bilgisi ve genel kültürdür. Öğretmenin yöntem kullanım bilgisi mesleki bilgi kapsamındadır. Bu yüzden kendini meslek alanında geliştirmesi gereklidir. 15. Öğretilecek bir kavramı doğadaki benzerleriyle açıklama analoji (metafor) olarak tanımlanır. 16. Öğretmen adayları mikroöğretim tekniği yoluyla küçük ders planları yaparak bu planları diğer adaylar önünde sunar, gerekli dönütleri alır. Bu yolla mesleki deneyim kazanır ve bu deneyimleri meslek hayatında kullanır. Kişinin deneyimleri yoluyla düşünmesi, geçmişten ders çıkarması yansıtıcı düşünme ile ilgilidir.

5 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı Altı ayakkabılı uygulama tekniği uygulama becerileri paylaşımında kullanılır. Öğrencilerin günlük yaşamda karşılaşacağı farklı durumlara nasıl müdahale etmesi gerektiğini öğretir. 23. Sunuş yolunda bilgiler aşamalı biçimde verildiğinde; yani önce basit, somut, bilinen verildiğinde öğrencinin zoru başarabileceğine, bilinmeyeni anlamlandırabileceğine dair inancı gelişir, öğrenmeye güdülenir. 18. Simülasyon tekniği, gerçeğinin sınıf ortamına getirilmesinin tehlikeli, pahalı olduğu durumlarda benzer bir modelinin ya da benzer ortamlarının oluşturularak dersin işlenmesine dayalı bir tekniktir. Öğrenciler gerçek seçim ortamına götürülemediği için sınıf seçim ortamına çevrilerek öğrenciler günlük yaşama hazırlanır. 19. Projelerin değerlendirilme sürecinde ürün ve süreç birlikte değerlendirilir. Değerlendirmeyi öğretmen kendi başına değil, öğrencilerle birlikte yapar. 20. Dramatizasyon tekniğinin önemli özelliklerinden biri de ölçme değerlendirme amaçlı kullanılabilmesidir. Öğretmenler öğrencilerin performanslarına bakarak Tiyatro Kulübü ne öğrenci seçmişlerdir. 24. Örnek olayın en önemli özelliği günlük yaşam ile ilgili genelleme becerisi kazandırabilmektir. Günlük yaşamda karşılığı olmayan bir sorunun çözümü, benzer durumlarla karşılaşma ihtimali olmadığından genellenemez. 25. Problemin daha iyi anlaşılabilmesi için problem durumunda ne, nerede, nasıl, niçin, ne zaman ve kim soruları yöneltilir. Bu teknik 5N 1K tekniğidir. 26. Marangozun ağaçları kalitesine göre sınıflaması doğa, onları kesip biçerek orijinal ürünler ortaya çıkarma görsel ve mantıksal, doğru pazarlama stratejileri kullanması sosyal zekâya örnektir. İçsel zekâ ile ilgili bir beceri soruda verilmemiştir. 21. Sınıf içi tartışmaları canlandırmak, mümkün olduğu kadar çok öğrenciyi tartışmaya katmak amacıyla öğrencilerin iç içe iki çember oluşturması, tartışmaya katılacaklar iç çemberde, seyirciler dış çemberde yerini alması, dış çemberdekilerin iç çemberdeki tartışmaya özendirilmesi akvaryum tekniğidir. 22. Beyin fırtınası tekniği bir grup öğrencinin kısa sürede verilen bir problem durumuna çözüm aradığı sorun çözme tekniğidir. Soruda da kısa zaman içinde temizlik sorununa etkili çözüm bulunma yoluna gidilmiştir. 27. Basamaklı öğretim C, B, A basamaklarından oluşur. C basamağında bilgi ve kavrama, B basamağında uygulama, A basamağında ise analiz-sentez ve değerlendirme kazanımlarına yönelik etkinlikler yapılır. A seçeneği bilgi, B kavrama, C uygulama, D sentez, E analiz basamağındadır. 28. Özellikleri verilen iş birlikli öğrenme tekniği akademik çelişkidir. Çünkü iş birlikli gruplar içerisinde iki farklı görüşün savunularak öğrenildiği teknik akademik çelişkidir.

6 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı 29. Sınav sonucuna karışan, kaynağı, yönü, miktarı belli olmayan hatalar tesadüfi hatalardır. Hangi değere ne kadar hata karıştığı belli olmadığından karışan hataların düzeltilmesi mümkün değildir. Öğrencinin hasta olması, güdülenmişlik seviyesinin düşüklüğü, bazı soruların bazı öğrencilerce yanlış anlaşılması tesadüfi hataya örnektir. Verilen durumda öğrencinin hasta olması sınav sonucuna tesadüfi hatanın karıştığını gösterir. Her öğrenci bu hatadan etkilenmediğinden sabit hata olamaz, yine yanlı ve bilinçli bir durum olmadığından sistematik hata da olamaz. İkinci durumda Ali nin boyunun yanlış ölçülmesi söz konusudur. Bu, ölçüm yapan kişiden kaynaklanan bir hatadır. Çünkü vurgu ölçülmeye yapılmıştır. Eğer kullanılan ölçme aracındaki sınırlılığa ya da hataya vurgu yapsaydı ölçme aracından kaynaklanan hata, özelliğin değişkenliği ve ölçülmesinin zorluğuna vurgu yapılsaydı ölçülen özellikten kaynaklanan hata olurdu. 30. Eğitim-öğretim sürecinde kullanılan ölçme araçlarından biri de sözlü yoklamalardır. Sözlü yoklamalar şu durumlarda sıklıkla kullanılır; İletişim becerilerinin ölçülmesinde Vurgu, telaffuz gibi özelliklerin ölçülmesinde Okul öncesi sınıf seviyesinde Okuma-yazma durumlarının güç olduğu durumlarda Soru kökünde Türkçe, İngilizce ve Fransızca, gibi derslerin ortak özelliği dil bilgisi ve iletişim olduğundan bu derslerde sözlü yoklamaların kullanıldığı söylenebilir. 31. Farklı derslerdeki başarıyı ham puan üzerinden kıyaslamak yanlış olur. Ham puanları standart puanlara çevirerek kişiler arasında, kişilerin farklı derslerdeki puanları arasında kıyaslama yapılabilir. Verilen tabloda öğrencinin en başarılı ya da en başarısız olduğu dersi bulmak için öğrencinin Z puanı hesaplanmalıdır. Z puanı formülü; Z = X Y ss X = Kişinin puanı Y = Aritmetik ortalama ss = Standart sapma Türkçe = = 4 2 Kimya = = 0 3 Fizik = = 2 5 Tarih = = 3 4 Matematik = = 3 6 Z puanı en büyük olan ders, öğrencinin en başarılı, en küçük olduğu ders ise en başarısız olduğu derstir. Ek bilgi: Z ve T puanları standart puanlardır. 32. Öğrenciler arasındaki farklılaşma sorulduğunda eğer aritmetik ortalamalar eşitse standart sapmaya bakılır. Standart sapması büyük olan derste farklılaşma daha fazladır. Fakat aritmetik ortalamalar eşit değilse derslerdeki bağıl değişkenlik katsayısı bulunur. Bağıl değişkenlik katsayısı büyük olanda farklılaşma daha fazla, küçük olanda ise daha azdır. B.D.K = ss X.100 ss = Standart sapma X = Aritmetik ortalama

7 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı 7 Türkçe = = 2,8 70 Kimya = = 5 Fizik = = 9 Tarih = = 6,2 64 Matematik = = 8,6 69 CEVAP: B 33. Ranj bir puan dağılımında en yüksek puanla en düşük puan arasındaki farktır. Yapılan sınavda en yüksek puanı 9 puanla Kazım almıştır. En düşük puanı ise 2 puanla Ayşe almıştır. Dolayısıyla ranj 7 dir. Bir soruyu tüm öğrenciler yaptıysa veya hiçbir öğrenci yapamadıysa öğrenme farklarını ortaya çıkarmada soru etkisizdir, yani ayırtediciliği sıfırdır. Dağılımda puanlar ve kaç kişinin o puanı aldığı belirlenirse Puan Frekans En çok tekrar eden puanın 6 olduğu görülür. Yani mod 6 dır. Bir sorunun güçlük indeksi doğru yapan öğrencilerin toplam öğrenci sayısına bölünmesiyle elde edilir. 3. soruyu doğru yapan 6 öğrenci vardır ve sınava toplam 10 öğrenci katılmıştır. 3. sorunun güçlüğü; 6 10 = 0,6 olarak bulunur. 34. Bir sorunun yanlış cevaplanma yüzdesi sorulduğunda ya yanlış yapan öğrencileri toplam öğrenci sayısına böleriz ya da sorunun güçlüğünü bulup 1 değerinden çıkarırız. 1. soruyu 10 öğrenciden 2 si doğru 8 i yanlış yapmıştır. Birinci yol olarak 8 10 = 0,8 yöntemini kullanabiliriz. İkinci yol olarak ise önce madde güçlüğünü buluruz. Madde güçlüğü doğru cevaplayanların toplam öğrenci sayısına bölünmesiyle elde edilir. Birinci soruyu 2 öğrenci doğru cevapladığından 2/10 dan güçlük 0,2 bulunur. Güçlüğü 1 değerinden çıkardığımızda sonuç 1-0,2= 0,8 bulunur. Yani grubun %80 i soruyu yanlış cevaplamıştır. 35. Sorunun seçenekleri irdelenince; A seçeneği ölçmenin neye göre, hangi aralıkta yapılacağını gösterdiğinden ölçme kuralı, B seçeneğindeki sınıfı geçirmesi bir karar verme, sonuca bağlama olduğundan değerlendirme, C seçeneğinde her sorunun puan değerini belirttiğinden ölçme kuralı, D seçeneğinde derece sınıfına geçirilmesi yine bir karar verme, sonuca bağlama olduğundan değerlendirme süreciyle açıklanacak örneklerdir. E seçeneğinde ise bir özelliği sayı ve sembollerle belirtilmesi söz konusu olduğundan ölçmeye örnek bir durum söz konusudur. 36. Ölçme bir özelliğin gözlenip sonuçlarının sayı ve sembollerle ifade edilmesidir. Değerlendirme ise ölçme sonucu elde edilen ölçünün bir ölçütle karşılaştırılarak yeterli olup olmadığına karar verme işlemidir. Verilenlerden ölçme kuralı, ölçme ve ölçüm ölçme sürecinde karşımıza çıkan kavramlardır. Değerlendirme ise bu süreç sonunda elde edilen ölçümü bir ölçütle karşılaştırarak karar verme olduğundan ölçüm, ölçüt ve karar durumlarını içerir. NOT: Değerlendirme süreci ölçme sürecini kapsadığından arkadaşlar verilen kavramların hepsini değerlendirme sürecinde düşünebilirler; ancak değerlendirme için ölçütle karşılaştırılacak bir ölçümün olması yeterlidir.

8 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı 37. Bağıl (keyfi, izafihi) sıfır bir özelliğin hiç olmadığı anlamına gelmez, gerçek yokluğu göstermez. Yani tanımlanmış bir noktadır. Mutlak sıfır ise gerçek sıfırı, yokluğu gösterir. Bağıl sıfır eşit aralıklı ölçeklerde, mutlak sıfır ise eşit oranlı ölçeklerde söz konusudur. A seçeneği eşit oranlı ölçekle elde edilmiştir ve sıfır gerçek yokluğu gösterir. B seçeneği bilişsel alandaki bir özelliğin ölçümünden bahsetmiştir ve sıfır o özelliğin hiç olmadığı anlamına gelmez. C seçeneğindeki meridyen sıralaması yine mutlak sıfırın olmadığı bir ölçümdür. D seçeneğindeki sıcaklık ölçümü eşit aralıklı ölçekle elde edildiğinden sıfır derecede sıcaklık yoktur anlamı çıkmaz. E seçeneğindeki tutum ölçümü de eşit aralıklı ölçekle elde edilir ve sıfır bulunan sonuçta hiç tutum yok anlamı çıkmaz. 38. Sorudaki öncüller ele alındığında I. öncül amaca hizmet etme durumuna vurgu yaptığından geçerlikle alakalıdır. Çünkü bir ölçme aracının ölçeceği özelliği diğer değişkenlere katmadan ölçmesi geçerlik özelliğinin göstergesidir. II. öncülde soruların homojen olması, iç tutarlılığı dolayısıyla güvenirliği gösterir. III. öncülde sınavı farklı puanlayıcıların puanlaması, puanlama güvenirliğini gösterir. IV. öncülde soruların bir kaynaktan alınıp tekrar tekrar sorulması geçerliği düşüren bir durumdur. Çünkü daha önce soruları alan, cevapları öğrenen öğrenciler konuyu bilmeseler de sınavdan yüksek alabilirler. Dolayısıyla bilen öğrenciyle bilmeyen öğrenci birbirinden ayırt edilemez. 39. Seçeneklere bakıldığında B, C, D ve E seçeneğindeki durumlar çağdaş anlayışa dolayısıyla alternatif ölçme aracı ile amaçlanan durumlara örnektir. Ancak A seçeneğindeki öğrencileri başarılarına göre sıralama geleneksel amaçla yapılan bir ölçme-değerlendirme sonucunu yapılan işlemdir. Çünkü çağdaş anlayışa hizmeti amaçlayan alternatif değerlendirme öğrencileri kıyaslama, başarı sırasına koyma gibi amaçları taşımaz. Öğrenci özelliğini belli bir dilimde ölçmek, özelliklerine göre sıralamak ve değerlendirme sürecine öğrenciyi katmamak geleneksel anlayışa uygun durumlardır. 40. Kontrol listesi bir alandaki özelliklerin hedef kitlede sadece varlığı-yokluğuyla ilgilenen çeteleme aracıdır. Evet-Hayır, Var-Yok, Gözlendi-Gözlenmedi şeklinde tiklerle özelliğin olup olmadığını gösterir. Ayrıntılı olmadığı için performansın önemli ve gözlenebilir yanlarını kapsar. Öğrencinin davranışı yapıp yapmadığını ya da özelliğe sahip olup olmadığını belirtir ama davranışın hangi kalitede yapıldığını, özelliğin hangi derecede var olduğunu göstermez. Belirlenen ölçütle elde edilen performansın uyumuna bakmak kolaydır. Verilenlere bakıldığında II. öncül dışındaki ifadeler yukarıdaki açıklamalarla uyumludur. Fakat öğrencinin önceki eğitim hayatında gösterdiği performansları kontrol listeleri ile değil portfolyalarla elde ederiz. 41. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre Kuzey in kaşığı bir uçak gibi kullanması sembolik düşünce, oyun oynarken kendi kendisine konuşma ve sesler çıkarması monologdur. Sembolik düşünce, işlem öncesi dönem çocuklarında özellikle 2-4 yaş arasında belirgin şekilde görülmeye başlanır. Bu durum çocukların dış dünyayı zihinlerinde temsil edebildiklerini ve aynı zamanda istedikleri şeye istedikleri anlamı yüklediklerini gösterir. Monolog ise yine aynı dönemde görülen benmerkezci konuşma türlerinden birisidir. Bu konuşmada çocuklar bir amaç taşımadan kendi kendilerine konuşmaktan hoşlanırlar. Bu tür konuşma onların bir oyun ya da eylemine eşlik eden konuşmadır.

9 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı Okan Bey in söylemleri dikkate alındığında Psikanalitik kurama göre anal dönemi sorunlu olarak yaşadığından söz edilebilir. Freud un kuramına göre anal dönem, kişilik gelişimin 1-3 yaşları arasına denk gelen bir evredir. Bu evrede haz arayışı anal bölgede yoğunlaşır ve en önemli faaliyet tuvalet eğitimidir. Dönem başarılı yaşanırsa çocukta özerklik, irade kullanabilme ve karar verebilme becerileri gelişir. Başarısız yaşanması durumunda çocukta katı, kuralcı, herkesi koyduğu kurallara uymaya zorlayan, takıntılı davranış özellikleri, inatçılık, cimrilik ya da dağınıklık, savurganlık, düzensizlik gibi özellikler görülür. 43. Vygotsky çocukların aktif ve yapıcı varlıklar olduğu konusunda Piaget ile aynı görüştedir. Ancak Piaget çocukların dünyayı anlamak için harcadıkları bağımsız çabaları vurgularken, Vygotsky bilişsel gelişimde, çocukların yeni zorluklarla karşılaştıkça yetişkinlerin ve daha yetkin akranlarının yardımlarının önemini vurgular. ifadesinden bilişsel gelişimin sosyal aracılı bir süreç olduğu sonucuna ulaşılır. Vygotsky ye göre bilişsel gelişim, çocuğun kendi içsel biyolojik sürelerinden çok sosyal çevrenin etki ve katkısına dayalıdır. Çünkü çocukların kendi kendisine öğrendiği ve öğretilen kavramlar olmak üzere iki tür kavram vardır. Çocukların sadece kendi olgunlaşma düzeyiyle öğrenmesinin mümkün olmadığı kavramların öğrenilmesine yetişkinler ve yetkin akranlar katkı sağlarsa çocuklar daha üst düzey öğrenme ve becerilere ulaşabilirler. Bu nedenle çocuklar çok fazla serbest bırakılmamalı sosyal çevre gelişim sürecine katkı sağlamalıdır. 44. Vygotsky nin tarihsel-kültürel kuramına göre çocukların kendi başlarına yapabilecekleri ile sosyal çevrelerinin katkısıyla bir süre sonra kendi başlarına yapabilecekleri arasındaki potansiyele, gelişmeye açık alan adı verilir. Bu alanın gelişmesine yardımcı olan yaşlıların oynattıkları oyunlar ve onları ava götürmeleri gibi her türlü araca da yapı iskelesi adı verilir. 45. Ahmet Bey in aralarında yaptıkları sözleşmeye göre kiranın %10 cezalı yatırılmasını istemesi, Kohlberg e göre kanun ve düzen evresine uygun bir davranıştır. Çünkü Ahmet Bey kiranın, kiracısıyla aralarında kiranın ödenmesini bir kurala bağlayan kontrata uygun olarak cezalı olarak yatırılmasını istemektedir. Çünkü kira zamanında yatırılmayarak kurala aykırı davranılmıştır ve düzen bozulmuştur. Bu nedenle de kira %10 cezalı olarak yatırılmalıdır. 46. Büyüme ergenliğin bitimiyle büyük ölçüde son bulur. Erkek ergenlerde kas dokusu daha fazla olduğu için büyüme daha yavaş ve uzun sürer. Kızlarda yağ dokusu fazla olduğu için öncelikle göğüs, omuz ve kalça hatları belirginleşir. Ergenlerin üstlerine çok düşülmesi anne ve babayla çatışmalara yol açar. Yavaşlamış olan büyüme ergenliğin başlangıcı olan erinlikle birlikte yeniden ani ve orantısız bir hıza sahip olur. Bu nedenle ergen bedeni ergenliğin sonlarına doğru değil başlarında orantısız bir görünüm alır. 47. Yıllardır bir üniversitede öğretim görevlisi olan Murat Bey in bir türlü yabancı dilini geliştirememesi, bu nedenle doçentlik sınavını verememesi ve yıllardır doktor unvanıyla çalışmak zorunda kalması, buna bağlı olarak giderek benlik algısının olumsuz etkilenmesi ve kendisini işe yaramaz birisi olarak görmeye başlaması üretkenliğe karşı durgunluk evresinin gelişim krizini gösterir. Orta yaşları kapsayan bu dönemde bireyin işinde belli bir standarda ulaşması, çocuklarını yetiştirip soyunu sürdürme amacını gerçekleştirmesi, çevresine katkı sağlaması gibi gelişim görevlerini yerine getirmesi beklenir. Murat Bey işinde belli bir gelişme sağlayamadığı için üretkenlik duygusuna yeterince sahip olamamakta bu durum onun benlik daralması yaşamasına yol açmaktadır.

10 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı 48. Psikanalitik kurama göre Serap Hanım ın, oyuncakla, çocukların bir süre birisinin bir süre diğerinin oynamasını sağlaması ego gelişimini daha çok destekler. Ego kişiliğin gerçeklik yanını temsil eder. Çocukların karşıdakinin de haklarının olduğunu görmesini ve sabretmesi gerektiğini gösteren sırayla oynama davranışı gerçeklik algısının gelişimine daha çok katkı sağlar. 49. Çocukların oyuncak için kavga etmeleri Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre benmerkezciliğe örnektir. Okul öncesi dönemde çocuklarda benmerkezci düşünce yapısı egemendir ve bu nedenle çocuklara göre her şey onlarındır. Bu nedenle mülkiyet anlayışını geliştiremez ya da başkalarının bakış açılarını edinemezler. Evrenin merkezi kendileridir ve her şeye kendi benlerinden öteye bakarlar. 50. Araştırmada kullanılan yöntem boylamsaldır. Çünkü araştırmacılar aynı bireyleri yıllar boyunca izlemişlerdir. Boylamsal araştırma aynı bireylerin belli bir araştırma boyunca tekrar tekrar ve zamana bağlı gelişimlerinin izlenmesi amacını taşır. Bu nedenle araştırmada aynı öğrencilere ait dosyaların yıllar itibariyle incelenmesi boylamsal bir çalışmadır. 51. Yapılan araştırmaya göre, öğrencilerin ilgi puanlarındaki kararlılığın artışı yaşa bağlıdır. Dikkat edilirse çalışma sadece zamana bağlı olarak gerçekleşen değişmeleri izlemeyi amaçlamakta ve bu amaçla aynı öğrencileri belli yaşlardaki farklılıklarına bakılmaktadır. Bununla birlikte eğer soruda boylamsal nitelikte bir araştırmaya dayalı gelişim süreci sonuçlarından söz ediliyorsa buradaki amacın gelişim üzerine zamanın (yaşın) etkisinin incelendiği de pratik olarak soru çözümünde yardımcı olacaktır. 52. Şempanzelerin ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın kural temelli bir yapıya uyan üç ya da daha fazla simge dizisi üretememeleri, dil gelişimi açısından türe özgü hazır oluşa (biyolojik altyapı) sahip olmamalarından kaynaklanır. Biyolojik altyapı sadece bir türe özgü hazır oluş anlamına gelir ve unutulmamalıdır ki her canlı kendi türüne özgü gelişim gösterebilir ve ondan kendi türü dışında bir gelişim göstermesi beklenemez. Ya da tür, herhangi bir eğitim verilmese de biyolojik donanımı uygunsa olgunlaşmaya dayalı olarak zaman içerisinde söz konusu davranışı ya da gelişmeyi gösterebilir. 53. Parçada verilen iki çalışma sonucu dikkate alındığında davranış gelişiminde olgunlaşmanın öneminin vurgulandığı görülmektedir. Gesell ve Thompson ın yaptığı araştırmada egzersiz yaptırılan ve yaptırılmayan bebeklerin bir hafta arayla eşit düzeyde merdiven çıkabildikleri yani egzersiz (yaşantı) olmasa da yaşantı geçirilenlerle kısa sürede arasındaki farkı kapatabildikleri; ikinci araştırmada nefes borusunda sorun olan çocukların da bu sorun giderildikten sonra zaman içerisinde kendiliğinden normallerle aynı sesleri çıkarabilmeye başladıkları görülmektedir. Bu durum davranış gelişiminde zaman içerisinde kendiliğinden gelişmenin yani olgunlaşmanın önemini göstermektedir. 54. Hemşirenin klasik koşullanma yoluyla bebeğin emzirilmesinin sağlanmasını amaçlayan önerisi incelendiğinde bebeğin süt geldiği için anne memesini emmesi koşulsuz tepkidir. Bebeğin emmesini sağlamada anne sütü koşulsuz uyarıcıdır. Emmeden önce alnın okşanması nötr uyarıcıdır. Koşullanmadan sonra alnın okşanması koşullu uyarıcı, buna bağlı emme koşullu tepkidir. Alnın okşanması koşullu uyarıcı bebeğin memeyi emmesi koşulsuz tepkidir. ifadesi yanlıştır. Çünkü sürecin sonunda alnın okşanması koşullu uyarıcı olmakla birlikte buna karşılık bebeğin emmesi koşulsuz değil koşullu tepkidir.

11 KPSS / Eğitim Bilimleri Türkiye Geneli 1. Deneme Çözüm Kitapçığı Tolman ve Henzik in yaptığı çalışmadan çıkarılabilecek en uygun sonuç bazı davranışların farkında olmadan öğrenildiği (gizil öğrenme) varlığının performanstan anlaşılabildiğidir. Çünkü ratlar başlangıçta rastgele labirentin içinde dolaşırken labirentin bir şemasını (bilişsel harita) edinmişler ve bu öğrenme performansa dönüştüğünde anlaşılmaktadır. Bu durum bize hem öğrenme ve performansın farklı şeyler olduğunu hem de bazı öğrenmelerin farkında olmadan oluştuğunu ve performansa dönüştüğünde anlaşılabildiğini göstermektedir. 56. Parçada sözü edilen çalışmadan çıkarılabilecek en uygun sonuç kalıp yargı tehdidinin öğrenme performansını etkilediğidir. Çünkü ilk gruptakilere adeta siz yaşlısınız ve yaşlılar yeterince hatırlayamaz mesajı verilmiş ancak ikinci gruptakilere ise böylesi bir mesaj verilmemiştir. Sonuçta ilk gruptakiler bu kalıp yargının (bir tür öğrenilmiş çaresizlik) etkisiyle gerçekten de olumsuz bir performans sergilemişlerdir (kendini doğrulayan kehanet). Oysa böyle bir kalıp yargının etkisi altında bırakılmayan ikinci gruptakilerin performansı ise gençlerle aynı düzeydedir. Bu durum kalıp yargıların performans üzerinde olumsuz etki yaratabildiğini göstermektedir. 57. Öğretmenin olumsuz duygular hissettiği öğrencisini tuttuğu takımın formasıyla görüp hissettiğinin tam tersi duygulara sahip olması karşıt koşullamadır. Karşıt koşullama olumsuz tepkiye yol açan uyarıcının tam tersi bir uyarıcı sunularak söz konusu tepkinin tersinin oluşturulmasıdır. Bu soruda karşıt tepki geliştirme seçeneği ciddi bir çeldiricidir. Sınavda bu duruma dikkat edilmelidir. Karşıt tepki geliştirme bir ego savunma mekanizmasıdır ve bir öğrenme durumu değildir. 58. Yanlış isimlerin asıl ismin hatırlanmasına izin vermemesi bir engellemedir. Çünkü diğer bellek izleri asıl istenen bellek izinin uzun süreli bellekten kısa süreli belleğe gelmesine izin vermeyerek engel oluşturmaktadır. Engelleme sadece davranışçı kurama özgü bir kavram değildir yani sadece koşullanma bazında düşünülmemelidir. Engelleme ya da gölgeleme kavramları bilgi işleme kuramı bağlamında bellek izleri çerçevesinde de açıklanabilir. 59. Sosyal öğrenme kuramına göre, Mustafa Kemal Atatürk ün başarısı öz düzenleme kapasitesiyle açıklanabilir. Çünkü Atatürk ulaşmak istediği hedefi belirlemiş ve bu hedefe ulaşacak adımları planlayarak (öz düzenleme) bu plana uyarak adım adım amaçladığı Türkiye Cumhuriyeti hedefine ulaşmıştır. Sizler de KPSS yolculuğunuzda aynı şekilde uygun ve gerekli planlamaları yaparak ve bu plana göre çalışarak istediğiniz hedefe ulaşabilirsiniz. 60. Görevlilerin ayıları ve insanları istenmeyen durumlardan korumak amacıyla kullandıkları yöntem itici uyarıcıyla davranış kontrol tekniğidir. İtici uyarıcı organizma için istenmeyen, maruz kalındığında ceza anlamına gelen bir uyarıcıdır. Kaçmaya yol açar. Görevlilerin attıkları ses bombaları bu türden uyarıcılar olup ayıların kaçmasına yol açar ve bu sayede yol kenarlarına ve yerleşim yerlerine çıkmaları önlenir. 61. Öğrencilerin araba, hırsız, siyah, öğretmen, polis gibi karışık olarak verilen kelimeleri daha kolay hatırlamak amacıyla öğretmen-öğrenci, araba-yol, siyah-beyaz, hırsız-polis gibi kelime çiftleri şeklinde ardışık olarak hatırlamasını kolaylaştıracak bir yol izlemesi çağrışımsal gruplamadır. Burada öğrenci kelime çiftlerini birbirlerini çağrıştıracak şekilde gruplayarak daha kolay hatırlayabilmektedir.