Meslekleşme ve Profesyonellik

Transkript

1 Meslekleşme ve Profesyonellik Prof. Dr. Zafer Cirhinlioğlu İletişim: II. Ulusal Hemşirelikte Yönetim Kongresi Aralık 2016 İstanbul Üniversitesi Kongre Kültür Merkezi

2 PROFESYONEL(LEŞME) NEDİR? İngilizceden dilimize aktarılan bir sözcüktür. Meslek(leşme) şeklinde çevrilebilmektedir. Ancak meslek kavramı İngilizcede iki kavramla karşılanmaktadır: a. Occupation: Sıradan meslekler, örn, Memurluk, sekreterlik, işçilik, tamircilik vb. b. Profession: Hekimlik, hukukçuluk, mühendislik, öğretmenlik, muhasebecilik. c. Bu bakımdan Türkçede Profesyonel Meslekler kavramı daha uygun durmaktadır.

3 PROFESYONEL MESLEKLERİN ÖZELİKLERİ-1 Sanayi devriminin bir ürünüdürler. Ağır toplumsal sorunların çözümü için bir çare olarak doğmuşlardır. Örneğin Durkheim, 19.yy da Fransız toplumun karşılaştığı büyük toplumsal sorunların profesyonel mesleklerce aşılabileceğini söylemektedir.

4 PROFESYONEL MESLEKLERİN ÖZELİKLERİ-2 Uzun süren bir eğitim Özel bir bilgiyi elinde tutma Mesleki Örgütleşme Belge (Lisans) verme yetkisi Mesleğe Girme-Çıkmayı Kontrol etme Etik kuralları koyma ve uygulanmasını sağlama Çevreden gelen etkilere kapalı olma Özerklik Meslek İdealinin yaratılması Kapalılık

5 Bir Profesyonelin Genel Özellikleri-1 Yüksek düzey bilgileri edinir, kullanır ve bu bilgiler ışığında davranış geliştirir. Eğitim aracılığıyla bilgilerini sürekli geliştirir. Başkalarında olmayan beceri (skill), yeterlilik (competence) ve motivasyona sahiptir. Sorumluluk duyar, kendinden çok diğer insanları (alturism) ve toplumun refahını düşünür. Kendini feda edebilir.

6 Bir Profesyonelin Genel Özellikleri-2 Entelektüeldir, özerktir, bağımsızdır ve etiksel davranır. Maddi sorun ve beklentileri olmaz. Mesleki bir örgüt içerisinde yer alır. Halkla iletişim kurabilir. İnsancıldır. Hesap verebilir ve saydamdır. Mükemmeliyetçi, Dürüst, Güvenilir, Düşünceli, İşbirliğine açık, İşine adanmışlık.

7 PROFESYONEL MESLEKLERE YAKLAŞIMLAR İşlevselci yaklaşımlar a. Kamu yararına çalışan mesleklerdir b. Profesyonel kişi kendini değil toplumun diğer üyelerini gözetir. Marxist yaklaşımlar a. Kapitalizm, rekabet ve Pazar ortamı olduğundan, her profesyonel önce kendini düşünme zorundadır. b. Bu da onları zorunlu olarak hakim sınıfların özellikle yönetici sınıfların bir tür kölesi haline getirir. c. Profesyoneller 20.yy sonunda işçileşmişlerdir. Çünkü, sendika dernek ya da birlikler kurarak kendi çıkarlarını savunur hale gelmişlerdir.

8 PAZAR/PARA İLİŞKİLERİ Günümüzde profesyoneller zorunlu olarak bir tür Pazar içerinde yer alırlar. Para mı meslek mi? Eğitim sisteminin para kazanmaya yönelik olması Sınıfsal konumlarının yeniden belirlenmesi Siyaset ile ilgilenme zorunda kalmaları

9 PROFESYONELLEŞME VE HEMŞİRELİK (1) Profesyonel bir meslek olabilmek için: a. Tarihsel bir süreçten geçmek ve b. Yukarda sıralanan Profesyonel meslek özelliklerini yerine getirmek gerekir. Bu açılardan Hemşirelik mesleği ele alınacak olursa, üç görüş ortaya çıkmaktadır: a. Hemşirelik profesyonel bir meslek değildir, b. Hemşirelik yarı-profesyonel meslektir, c. Hemşirelik profesyonelleşme sürecinde olan bir meslektir.

10 PROFESYONELLİK VE HEMŞİRELİK (2) Hemşirelik Profesyonelliktir, görüşünde daha ziyade hemşireliğin evrenselliği, duygusallığı ve adanmışlığı önplana çıkmaktadır. Örneğin Florence Nightingale hemşireliği bir bilim olduğu kadar bir sanat olarak da görmüştü. Oysa günümüzde profesyonellik bilgi ve örgütleşme düzeyi ile tanımlanmaktadır. İ

11 YAPILABİLECEKLER-1 İş in yeniden düzenlenmesi Hukuksal konumun yeniden düzenlenmesi Eğitimin yeniden düzenlenmesi Meslek içi eğitimin yeniden düzenlenmesi Halkın gözünden değerinin artırılması Mesleki örgütleşmenin tam anlamıyla sağlanması Mesleğin kontrol edilmesi

12 YAPILABİLECEKLER-2 Etik değerlerin yaygınlaştırılması Kültür, Değer, Siyaset ve Toplum hakkında bilgileri genişletmek. Standardize olmak ve meslek kültürü yaratmaya çalışmak Mesleki sınırlar içerisinde kalma alışkanlığı edinme

13 PROFE S İ