Neriman ARAL - Okul Öncesi.

Transkript

1 Neriman ARAL - Okul Öncesi Cepsitesi.Net: Öncelikle; bu çalışma yoğunluğunuzda bize de zaman ayırdığınız için, sitelerimizi takip eden okul önceciler adına size çok teşekkür ederiz. Hiç şüphe yok ki okul öncesi eğitimin gelişiminde üstün katkıları olan değerli akademisyenlerimizdensiniz. Öncelikle okul öncesi eğitimini ve okul öncesi dönemi çocuklarını sizin için özel kılan nedenler nelerdir? N.A: Okul öncesi eğitim, hepimizin bildiği gibi yaşamın çok önemli yıllarını kapsayan bir dönemdir. Bu dönemde çocuklar hızlı bir gelişim göstermekte ve bu dönemde bildiğimiz gibi çocuklarımızın kişiliklerinin temelleri atılmaktadır. Bunlardan dolayı bu dönemin çok önemli olduğunu düşünüyorum ve diğer dönemlerden daha ayrıcalıklı olmasını istiyorum. Bu doğrultuda okul öncesi eğitimin ve okul öncesi dönemdeki çocukların çok özel olduğunu söyleyebilirim. Çünkü bu dönemde ki çocuklar henüz çok fazla dış etkenlerin etkisinde kalmadığı için, şekillendirilmelerinin daha kolay olabileceği söylenebilir. Yani istediğin her şeyi, çocukların ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda onlara sunabilirsin. Ayrıca bu dönemdeki çocukların duyguları, düşünceleri daha doğal olduğu için bir takım olaylarda çok daha iyi dönüt alınabileceğini düşünüyorum. Kısacası hem çocuklar, hem dönemin özellikleri açısından bu dönemin incelenmesi, araştırılması ve bu döneme önem verilmesi gerekiyor. Cepsitesi.Net: Sizce çocuk gelişimi eğitimi programı ile okul öncesi eğitim öğretmenliği programı birbirinden ayıran en temel özellikler nelerdir? N.A.: İki program arasındaki en belirgin fark yaşlardadır. Çocuk gelişimi ve eğitimi programı 0 18 yaş grubundaki çocuklarla ilgilenirken, okul öncesi eğitim öğretmenliği programı 0-6 yaş grubu çocuklarla ilgilenmektedir. Bunun dışındaki en önemli fark, okul öncesi eğitimi öğretmenliği programında öğretmen yetişirken, çocuk gelişimi ve eğitimi programından ise çocuk gelişimi ve eğitimcisi yetişiyor. Çocuk gelişimi ve eğitimi programından mezun olan öğrenciler öğretmen olmak isterlerse, tezsiz yüksek lisans programına devam ederek öğretmen olma hakkını da elde ediyorlar. Okul öncesi eğitimi öğretmenliğinden mezun olan arkadaşlarımız 0 6 yaş dönemindeki çocukların gelişimsel özelliklerini bilirlerken, çocuk gelişimi ve eğitimi programından mezun olan arkadaşlarımız 0-18 yaş dönemi çocukların gelişim özelliklerini biliyorlar. Aslında çocuk gelişimi ve eğitimi programının daha kapsamlı olduğu, okul öncesi eğitimin de bu programın içinde yer aldığını söylemek mümkündür. Kısaca birinden öğretmen yetişiyor, birinden çocuk gelişimci ve eğitimcisi yetişiyor. Çalışma alanları da farklı.

2 Buna bakılarak da öğretmenlik programından mezun olanlar, sadece okul öncesi eğitim kurumlarında çalışabilirken; çocuk gelişimi ve eğitimi programından mezun olanlar sağlık bakanlığında, hastanelerde, çocuk esirgeme kurumlarında, okul öncesi eğitim kurumlarında, özel eğitim alanında çalışabiliyor. Cepsitesi.Net: Sizce bir çocuk gelişimi ve eğitimcisinin yeterlilikleri neler olmalıdır? N.A.: Bir çocuk gelişimi ve eğitimcisi her şeyden önce çocuğu sevmelidir. Bunun dışında çocuğun gelişim alanlarını mutlaka iyi bilmeli, yani hangi zamanda çocuğun ne yaptığını bilmeli ki ona göre programlar hazırlayabilmelidir. Gelişim alanlarını bilmeden program hazırlamak oldukça zordur. Onun dışında meslekte yeterli olabilmesi için çocuk gelişimi ile ilgili kuramları, yaklaşımları, programları kesinlikle bilmelidir. Çocuk gelişimi ve eğitimcisinin idarecilik boyutu da düşünüldüğü anda, mutlaka kurum yönetimi ile ilgili bilgilere sahip olmalıdır. İnsan ilişkilerini, iletişim şekillerini çok iyi bilmelidir. Çünkü meslek hayatında hem yetişkinlerle hem de çocuklarla karşı karşıyadır. Çocuk aile ilişkilerini bilmeli, konu ile ilgili aileleri yönlendirebilmelidir. Çocuk ruh sağlığını çok iyi bilmeli, çocuk sağlığı ve beslenmesi ile ilgili bilgilere sahip olmalı, yani çocuk gelişimi ve eğitimi programında var olan dersler ve uygulamalar hakkında mutlaka donanımlı olmalıdır. Çocuk gelişimi ve eğitimi programında yer alan dersler ve uygulamalar mezunların kendi kişiliklerinin gelişmesine de katkı sağlamaktadır. Ayrıca çocuklar arasında bireysel farklılıklar olduğunu çok iyi bilmeli, her çocuğun birbirinden farklı olduğunu kabul etmelidir. Çocukların hazır bulunuşluluklarını mutlaka programlarında göz önünde bulundurmalıdır. Sonuç olarak, çocuk gelişimi ve eğitimcisi alanda yeterli olabilmesi için alt yapısının çok sağlam olması gerekmektedir. Sağlam bir alt yapı sayesinde çocuk gelişimi ve eğitimcisi karşısındaki çocuğa ve ailesine yardımcı olabilir. Cepsitesi.Net: Sizce okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik hazırlanan kitapların başarılı sayılabilmesi için hangi hedefler doğrultusunda yapılandırılmış olması gerekmektedir? N.A.: Okul öncesi dönem çocukları için hazırlanan kitaplar çocuğun gelişim seviyesine, yaşına ve çevresel özelliklerine uygun olmalıdır. Mutlaka resimli olmalı ve bu resimler çocukların yaş ve gelişim düzeyine uygun bir şekilde çizilmelidir. Okul döneminde çocuğa sunulan bir resimle, okul öncesinde çocuğa sunulan bir resim arasında büyük farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin, okul dönemi çocuğu için resimde ayrıntılar önemli iken, okul öncesi dönem çocuğu için resimdeki ayrıntılar önemli olmayabilir. Ayrıca resimler yapılırken renk boyutu gözden kaçırılmamalı, kesinlikle renklerin çocuğun ilgisini çekecek şekilde kurgulanmış olması gerekmektedir. Renklerin birbirine çok karışmaması, can alıcı renklerin, dikkat çekici renklerin kullanılmış olması gerekir.

3 Okul öncesi eğitim kitapları; öykü kitapları, uygulama kitapları, ya da okul öncesi dönem programlarındaki amaç ve kazanımları desteklemeye yönelik çalışma sayfalarından oluşan kitaplardan oluşmaktadır. Bunların hepsinde de kullanılan dilin o dönem çocuklarının anlayabileceği düzeyde, basit olması gerekir. Cümleler kısa olmalı, karışık olmamalıdır. Okul öncesi dönemde kullanılacak çocuk kitaplarının fiziksel özellikleri açısından da mutlaka sayfa yapıları çocukların tutuşuna uygun nitelikte, daha kalın sayfa yapısına sahip olmalıdır. Kolayca parçalanmayan, yırtılmayan, dağılmayan sayfaları olmalı, dış kapağı çocuğun ilgisini çekmelidir. Bu kitaplar çocuklarla ailelerin ya da öğretmenlerin birlikte uygulayabilecekleri kitaplar olduğu için, mutlaka kitapların kullanımıyla ilgili ön kısmında bilgiler olmalı. Yani bu kitabın neden hazırlandığı, amacının ne olduğu, çocuğun hangi gelişim alanlarını desteklediğine yönelik bilgilerin önsözde yazılmış olması gereklidir. Cepsitesi.Net: Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik kitaplar yazmaya başladığınızda karşılaştığınız problemler neler oldu? Bu problemleri aşmak için hangi yolları denediniz? N.A.: İnsan ne kadar bilirse bilsin bir takım acemice davranışlar sergileyebiliyor. Biz de epeyce sıkıntı yaşadık. Özellikle çocuklara uygun olan resimlerin oluşturulması ile ilgili birçok problem yaşadık. Bu yaş grubuna ve bu gelişimsel düzeye kitap hazırlarken resimlerin o yaş grubuna uygun olması, renkli olması istendiğinde ressamla ya da yayın evi ile sıkıntı yaşıyorsunuz. Yayın evi daha ticari düşündüğü için belirli bir takım kısıtlamalara gidebiliyor. Ressam ise sizin önerilerinizin dışında hareket edebiliyor. En belirgin problem kitabın oluşturulması aşamasında yaşanıyor. Bunun dışında yönergeleri basit bir şekilde oluşturmada zaman zaman zorluklar çektik. Zaman ilerledikçe bu zorluklarımızın çok kolay çözümlendiğini gördük. Şimdi bu tür zorlukları yaşamadığımızı belirtmek isterim. Alanda birçok kitabımız bulunmakta ve çok da talep görmektedir. Bu kitapları yazarken bazı özelliklerimizin ortaya çıktığını da gördük. Kitaplarımızı arkadaşlarımla birlikte yazıyoruz. Bizler kitap yazmak için bir araya gelip, fikir alışverişine başladığımızda, birimizin ortaya attığı fikir şekillenerek, ilk başta düşündüğümüz fikirden farklı bir boyut alarak kitaba yansıdığını gördük. Bu da sonuçta başlangıç noktasında düşündüğünüz fikirlerden ayrı bir noktaya gittiğinizi görmemize sebep oldu. Bu çalışmalar sırasında hepimizin farklı farklı yönlerinin olduğu ortaya çıktı. Örneğin, birimiz öykü oluşturmada daha başarılı olurken, bir başka arkadaşımız şiir yazmada daha etkili oldu, bir başka arkadaşımızda görselliği ön plana çıkartırken görsel boyutta bunları daha cazip, daha yaratıcı bir şekilde çocuklara nasıl sunabilirimin hesabını yaptı ve bu anlamda kendi kendimizi çok geliştirdik. Yaratıcı yönlerimizi kitaplar sayesinde keşfettik.

4 Hiç birimiz şiir yazmayla ilgili bir yeteneğimizin olduğunu düşünmüyorduk, ama bir araya gelip, farklı farklı yönlerini ele alarak okul öncesi dönem çocukları için çok güzel şiirler yazabildiğimizi gördük. Yani insan istediği zaman kendi içinde saklı olan özelliklerini belirli bir takım zorunluluklar sonucunda ortaya çıkartabiliyor. Bu kitaplar bize bunu öğretti. Cepsitesi.Net: Peki, okul öncesi eğitimde yaratıcılığın kullanılması ve geliştirilmesi konusunda sizce öğretmenlerimiz ve okullarımız ne düzeydeler? N.A.: Genel olarak gözlediğimizde, aslında yaratıcılık ile ilgili çalışmaların sıklıkla yapıldığını görüyoruz, ama gene de bazı bir takım konularda sıkıntılar yaşanıyor. Çevresel düzenleme konusunda öğretmenler, yaratıcılığın ortaya çıkartılmasında ya da geliştirilmesinde mutlaka fiziksel koşulların iyi olması gerektiğini düşünüyorlar. İşte bu doğrultuda da öğretmenler Bizim malzemelerimiz yok, fiziksel olanaklarımız yetersiz, bunlardan dolayı çocuklarımızın yaratıcılıklarını ortaya çıkartamıyoruz. diyerek kendilerine bir çıkış yolu bulmaya çalışıyorlar. Çocukların yaratıcılıklarının ortaya çıkartılmasında hiçbir şekilde çok pahalı oyuncakların olması gerekmemektedir. Çocuğun eline verdiğiniz bir ip, bir kâğıt, bir top bile onların yaratıcılığının ortaya çıkmasında etki yaratabilmektedir. Bu konuda biraz daha öğretmenlerimizin kendilerini geliştirmelerini ve daha olumlu bakmaları gerektiğini düşünüyorum. Eğer olumlu bakarlarsa çevresel olanaklarını kullanarak rahatlıkla çocukların yaratıcılıklarını ortaya çıkartabileceklerini düşünüyorum. Cepsitesi.Net: Amacı, anasınıflarına yardım ve okul öncesi eğitimci adaylarının ve eğitimcilerinin kişisel ve mesleki gelişimlerine katkı sağlamak olan ve Türkiye nin 19 üniversitesindeki 100 ü aşkın üniversite temsilcisi ile gerçekleştirmekte olduğumuz Geleceğini Şekillendir projesi hakkındaki düşüncelerinizi ve önerilerinizi alabilir miyiz? N.A.: Geleceğini şekillendir projesinin okul öncesi eğitime katkı sağlayacağını, okul öncesi eğitimin yaygınlaştırılmasında etkili olacağını, okul öncesi eğitime gönül verenleri bir çatı altında toplayacağını düşünüyorum. Bu girişimi takdirle karşılıyorum. Çalışmalarınızda yanınızda olduğumu belirterek projede emeği geçen herkesi kutluyorum. Cepsitesi.Net: Meslek hayatınızda sizi derinden etkileyen, unutamadığınız bir anınızı bizimle paylaşır mısınız? N.A.: Meslek hayatımda beni derinden etkileyen unutamadığım birkaç tane anım oldu. Mezun olduktan sonra üç yıl Cerebral Palsy li çocuklarla ilgili bir merkezde eğitimci olarak çalıştım. Burada çalışmalarım sırasında beş yaş civarında bir öğrencim vardı. Spastik olan bu çocuk ilk geldiği anda konuşamıyordu, iletişime göz hareketleri ile giriyordu. Tuvalet eğitimi almamış, çok fazla tepkili ve anne kucağında taşınıyordu. Bu çocuk, hem fizik tedaviye hem de eğitime aynı anda başladı.

5 Çocuğun tuvalet eğitimini kazanmamış olması açıkçası bizim için bir sorundu. Fizyolojik bir probleminin olmadığı da belirlendi. İlk planda bu çocuğun öz bakım becerileri ile ilgili alandaki gelişimine yönelik çalışmalarla birlikte tuvalet eğitimine yönelik çalışmalara başlandı. Anne de eğitimin içine dâhil edilerek, çocuğa birkaç günde tuvalet eğitimi kazandırıldı. Bundan çok etkilenmiştim. Bir başka anı ise; ağır derecede zihinsel engelli bir çocukla, yaptığımız çalışmalar sonucunda Anne kelimesini bu çocuğun öğrenmesi ve annesine Anne diye hitap etmesi sonucunda, annenin gözlerindeki ışıltıyı hiçbir zaman unutamam. Cepsitesi.Net: Son olarak; biz yeni nesil okul öncesi eğitimi neferlerine, mesleğimiz ile ilgili neler önerebilirsiniz? N.A.: İlk planda önereceğim en önemli şey mutlaka çocuğu sevin, yaptığınız işi sevin. Eğer işinizi sevmiyorsanız o işi yapmayın, sevdiğiniz işi yapın. Eğer okul öncesi öğretmenliğini sevmeden yapıyorsanız hem bu sizin için yararlı olmayacak, hem de çocuklar için yararlı olmayacaktır. Mutlaka yaptığınız işi sevip ondan haz almasını bilin. Hazırlayacağınız programlarda, görüşmelerde hiçbir şekilde çocukların gelişimsel seviyelerini, yaşlarını ve bireysel farklılıklarını göz ardı etmeyin. Öncelikle kendinizi, daha sonra mesleğinizi severseniz en iyi öğretmen olursunuz. Hepinizin her şey gönlünce olmasını diliyorum. Sevgilerimi sunuyorum.... Son... Bu Kitap bizzat benim tarafımdan [ [ By Igleoo ]] tarafından ; siteleri için hazırlanmıştır... E-Book ta kimseyi kendime rakip olarak görmem bizzat kendim orjinalinden tarayıp ye e-book haline getirdim lütfen emeğe saygı gösterin. Gösterinki ben ve benim gibi insanlar sizlerden aldığı elektrikle daha iyi işler yapabilsin... Herkese saygılarımı sunarım... Sizlerde çalışmalarımın devamını istiyorsanız emeğe saygı duyunuz ve paylaşımı gerçek adreslerinden takip ediniz... Not: Okurken gözünüze çarpan yanlışlar olursa, bize öneriniz varsa ya da elinizdeki kitapları paylaşmak için bizimle iletişin. Teşekkürler. Ne Mutlu Bilgi için, Bilgece yaşayanlara. By-Igleoo -