21. YÜZYILDA EĞİTİMDE YENİ YÖNELİMLER. Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA

Transkript

1 21. YÜZYILDA EĞİTİMDE YENİ YÖNELİMLER Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA

2 Yaşamboyu Öğrenme

3 Yaşamboyu Öğrenme Yaşam boyu öğrenme dünyayı ve kendini anlama demektir. Yeni bilgi beceri ve güç kazanma asla kaybetmeyeceğin gerçek değer demektir. Yaşam boyu öğrenme bir şeyler yaratma ve dünyadaki yeni güzelliklerin farkına varma demektir. Yaşam boyu öğrenme bir öğrenme alışkanlığı, davranış biçimidir Bireylerin yaşam boyu öğrenmeyi sürdürebilmeleri için şu becerileri geliştirmeleri gerekir.

4 Yaşamboyu Öğrenme Becerileri Kendi öğrenmesini, nasıl yöneteceğini ve kendini nasıl güdeleyebileceğini bilme Değişen dünyaya nasıl uyum sağlayacağını bilme Etkili öğrenme ve bireylerle iletişim kurmak için geniş bir strateji repertuarına sahip olma Öğrendiklerini uygulama ve belleğini geliştirme Geriye dönerek düzeltme ve geliştirme

5 Tam Öğrenme Olumlu öğrenme koşulları sağlanmış ise hemen herkes öğrenebilir ilkesinin ön planda olduğu bir modelidir. Tüm öğrenciler okulda öğretilenleri öğrenebilir. Ek zaman ve öğrenme olanakları sağlandığında öğrenciler okulda öğretilmek istenen davranışları %80-90 oranında öğrenebilirler. Modelin temeli, değiştirilebilir değişkenleri etkili bir şekilde kullanarak hemen tüm öğrencilere tüm yeni davranışlar öğretilebilir. Bloom, Caroll un kavramsal Okulda Öğrenme modelinden hareketle, iş görüsel bir model olan Tam Öğrenmeyi geliştirilmiştir

6 Tam Öğrenme Grupla ve sınıfla öğretim tekniğidir. Bilgi birimleri üniteler şeklinde belirlenir ve bir ünite öğrenilmeden diğer üniteye geçilmez. Bu üniteler arasındaki geçiş için belirlenen eşik değer öğrenmenin %70 düzeyinde gerçekleşmesi gereklidir.

7 Tam Öğrenme Tam Öğrenme/Okulda Öğrenme Modelinde temel üç değişken vardır: 1. Öğrenci nitelikleri, 2. Öğretim hizmetinin niteliği ve 3. Bu iki değişkene bağlı gelişen öğrenme ürünleri.

8 1. Öğrenci Nitelikleri Okulun en önemli girdisidir. Bilişsel giriş davranışları: Bilgi, beceri ve yeterlikler: Başarıda gözlenen varyansın %50 sini açıklar. Duyuşsal giriş özellikleri: İlgi, tutum ve akademik benlik: Başarıda gözlenen varyansın %25 ni açıklar. İkisi birlikte %65.

9 2. Öğretim Hizmetinin Niteliği Başarıda gözlenen varyansın %25 ni açıklar. Üçü birden başarıda gözlenen varyansın %90 ını açıklar. a)ipucu b)pekiştirme c)öğrenci katılımı d)dönüt-düzeltme

10 İpucu İşaret ve açıklamaları kapsar, öğrenciye neyin nasıl öğrenileceğini açıklayan mesajların tümüdür. İpucu, başarının %14 kadarını açıklar. Zamanlama, açıklık ve anlaşılırlık. İpucu seçiminde, öğrenci özellikleri, hedef davranış ve kültürel özelliklere dikkat edilir.

11 İpucu İpucu işlevleri: 1-Dikkat sağlama 2-Hedeften haberdar etme 3-Ön bilgilerin hatırlatılması 4-Öğrenci katılımını sağlama 5-Öğrenmeyi kolaylaştırma (Güçlük çekilen yerlerde).

12 Pekiştirme Bir davranışın gösterilme sıklığını artıran uyarıcılara pekiştireç, bu uyarıcıların verilmesi işlemine pekiştirme denilir. Süreçte öğrenilen kritik davranışlar ortaya çıktıkça pekiştirilmelidir. Pekiştirme= Ödül, doğru değildir. Olumlu pekiştireç = Ödül, doğru. Aralıklı pekiştirme, ard arda pekiştirmeden daha etkilidir.

13 Pekiştirme İlk derslerde her doğru cevaba pekiştireç verilmeli, Dersler ilerledikçe her doğru değil, zihinsel açıdan daha üst düzey cevaplara pekiştirme verilmelidir, Geç ve güç öğrenenlere her zaman pekiştireç kullanılmalı, Pekiştireç, yaş, cinsiyet kültür ve kişiliğe uygun verilmeli, Hep aynı tür pekiştireç kullanılmamalıdır.

14 Öğrenci Katılımı Öğrencinin etkin öğrenme çabası içine girmesi. Öğrencinin öğretme durumuyla yeterince etkileşime girmesi. Bunun için öğrencinin güdülenmiş olması, ön koşul öğrenmelere sahip olması gerekir. Öğrenci katılımı, başarı değişkenliğinin %20 kadarını açıklar.

15 Dönüt-Düzeltme Dönüt: Öğrenciye öğrendiklerinin eğitim amaçlarına uygun olup olmadığının bildirilmesidir. Yada yaptığı davranış sonucu hakkında bireye bilgi verme. Üç iş görüsü vardır: 1-Yönlendirici 2-Güdüleyici 3-Pekiştirici Düzeltme: Dönüte bakarak öğrencinin eksiklerini tamamlama ve yanlışlarını doğrulama işlemidir (hedef davranışa göre).

16 Tam Öğrenmenin Olumlu ve Olumsuz Yönleri Olumlu Yönleri Öğretim süreci, öğrencilere göre ayarlanabilir. Her öğrencinin kendi hızında ilerlemesine imkan tanır. Öğrenciye başarıya kadar zaman tanıdığı için kendisine olan güveni artar. Olumsuz Yönleri Zaman alıcıdır. Yavaş öğrenenler, hızlı öğrenenleri engelleyebilir

17 Proje Tabanlı Öğrenme

18 Proje Tabanlı Öğrenme problem çözümünde öğrencinin katılımını sağlar öğrencilerin kendi öğrenme yapılarına göre çalışmalarına izin verir öğrenen merkezlidir öğrenme öğrenci gruplarında meydana gelir öğretmenler yönlendirici ve rehberdir ekiple çalışmayı sağlar öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirir

19 Proje Aşamaları Projeye karar vermek Zaman akış şeması hazırlamak Proje çalışmalarını aşamalandırmak Değerlendirme ölçütünü belirlemek Projeye başlamak Öğrenme kaynaklarına inmek Projeyi tamamlayıp sunmak Projeyi değerlendirmek

20 Sınıf İçi Proje Çalışmaları Projeye belirleme ve ekibi oluşturma Projenin amaçları, içeriği, proje ekibinin görev tanımları, zaman akış çizelgesi Araştırma yapma Okul kitaplığı, diğer öğrenme kaynakları, teknoloji kullanımı, proje üyelerinin ekiple çalışmaları, soruna çözüm önermeleri, öğretmenden dönüt alma Raporu yazma (editörlük ve gözden geçirme) Raporu sunma (sunu için hazırlık yapma, teknolojiyi kullanma) Raporu değerlendirme (Biçimlendirici, düzey belirleyici ve tümel değerlendirme)

21 Projede Ele Alınan Sorunun Çözüm Yolları Sorunu okuyup anlama Beyin fırtınası yapma Sorunu tanımlama, tartışma, görevlendirme Öğrenme kaynaklarını inceleme, okuma, araştırma, hazırlık yapma Yapılan çalışmaları gözden geçirme, rapor hazırlama, rapora son şeklini verme Raporu sunma Raporu değerlendirme

22 Proje Tabanlı Öğrenmede Kullanılan Strateji ve Yöntemler İşbirliğine Dayalı Öğrenme Problem Çözme Becerileri Araştırma Yoluyla Öğrenme Stratejisi Yapılandırmacılık Probleme Dayalı Öğrenme Çoklu Zeka Kuramı

23 Serbest Zaman Eğitimi Serbest zaman eğitimi kişinin bireysel tatminini sağlayan ve bireyi zenginleştiren, serbest zaman fırsatları sunan, toplum üzerinde serbest zamanın etkisini anlamayı gerektiren ve serbest zaman davranışlarını göz önünde bulundurmayı amaçlayan eğitim olarak tanımlanmıştır

24 Yaratıcı Drama Yaratıcı drama şu aşamalardan oluşur: Kendini tanıma, karşısındakini ve giderek grubu tanıma, karşılıklı iletişim, doğaçlamalar, karşılıklı iletişimden etkileşime geçme ve rol oynama, gösterim aşaması ve bütün aşamaların tartışılması. Eğitimde drama, bir sözcüğü bir kavramı bir davranışı, bir tümceyi, bir düşünceyi; bir yaşantıyı ya da bir olayı, tiyatro tekniklerinden yararlanarak, oyun veya oyunlar geliştirerek canlandırmaktır.

25 Probleme Dayalı Öğrenme Probleme dayalı öğrenme gerçek yaşam problemleri üzerine kurulmuştur. PDÖ öğrencinin hem içeriği hem de eleştirel düşünme becerilerini öğrendiği gerçek problemlerden oluşan bir çabalama sürecidir.

26 Probleme Dayalı Öğrenmenin Yararları PDÖ öğrenciyi merkeze alır PDÖ de öğrenciye gerçek yaşam durumları problem olarak sunulur PDÖ öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirir PDÖ öğrencinin keşfetme duygusunu geliştirir PDÖ yaşam boyu öğrenmeyi amaç edinir PDÖ problemlerin seçiminde gerçek yaşam kullanılmaktadır PDÖ de öğrencilerin işbirlikli bir yaşam biçimi geliştirmeleri sağlanır

27 İşbirliğine Dayalı Öğrenme

28 İşbirliğine Dayalı Öğrenme Aktif öğrenme öğrenenin öğrenme sorumluluğu taşıdığı öğrenene öğrenme sürecinin çeşitli yönleri ile ilgili karar alma ve öz düzenleme yapma fırsatların verildiği ve karmaşık öğretimsel işlerle öğrenenin öğrenme sırasında zihinsel yeteneklerini kullanmaya zorlandığı bir öğrenme sürecidir Öğrencilerin küçük gruplar halinde çalışarak ve birbirinin öğrenmesine yardım ederek öğrenmeyi gerçekleştirme sürecidir.

29 İşbirliğiyle Öğrenmenin Başlıca Özellikleri Pozitif Bağımlılık Yüz-yüze Destekleyici Eğitim Bireysel Sorumluluk Kişisel ve Küçük Grup Becerileri Grup Süreci

30 İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Temel Öğeleri Pozitif bağlılık: Ben yerine Biz Hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için. Pozitif bağlılık, grubun bütün bireylerinin ortak amaca ulaşmak için birbirine bağlı olması anlamına gelir. Birbirlerinin desteği, açıklamaları ve rehberliğine ihtiyaçları vardır. Yüz yüze destekleyici etkileşim: Grubun amaçlarına ulaşabilmesi ve verilen bir görevi başarı ile yerine getirebilmesi için üyelerin birbirlerinin çabasını desteklemesi, kolaylaştırması, yönlendirmesi ve ödüllendirmesidir.

31 İşbirliği İçin Gerekli Koşullar Ortak Ürün/Grup Ödülü Olumlu Bağımlılık Bireysel Değerlendirilebilirlik Yüzyüze Etkileşim Sürecin Değerlendirilmesi Eşit Başarı Fırsatı

32 İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Avantajları Öğrencilere, özellikle günümüzde başarının sırrı olarak ifade edilen ekip çalışması becerisinin kazandırılmasında, sosyal becerilerinin geliştirilmesinde ve iyi arkadaşlık ilişkilerinin oluşturulmasında oldukça etkili bir metottur.

33 İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Avantajları Yaşam boyu gerekli olan değişik sosyal rollerin öğrenilmesinde, karşılaşılan güçlüklerin çözümünde ve insanları tanıma ve anlama yeteneğinin gelişiminde önemli etkilere sahiptir.

34 İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Avantajları Birey kendi fikirlerini diğerlerine kabul ettirmeye çalışırken, diğerlerinin fikirlerini de analiz, sentez ve kritik etmeyi öğrenir ki bu da eleştirel düşüncenin gelişimine önemli katkılar sağlar. Kalabalık sınıflarda her öğrenciye soru sorma, cevaplama ve düşüncelerini açıklama fırsatı vermesi metodun önemli avantajlarındandır.

35 İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Avantajları Akademik başarı üzerindeki olumlu etkilerinin yanında yüksek özgüven, empatik yaklaşım, iletişim becerileri, problem çözme, yaratıcı ve eleştirel düşünmenin gelişimine de büyük katkılar sağlar Öğrenme için gerekli motivasyonun yeterince sağlanamadığı durumlarda iş birliğine dayalı öğrenme metodundan istenilen verimin elde edilemeyeceğini araştırmalar göstermektedir.

36 İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Özellikleri Diğer öğrencilerle birlikte hareket ederler Ortak çalışma ve sosyal öğrenme sürecini yaşarlar Öğrenciler iki ile beş kişilik değişen gruplar halinde ortak hareket ederler Öğrenciler arasında kaçınılmaz olarak etkileşim ve bağımlılık vardır. Sorumluluk duygusu gelişir

37 İşbirliğine Dayalı Öğrenme İlkeleri Gruplar en az iki, en çok beş ya da altı kişiden oluşur. Öğrenme küçük gruplar içinde gerçekleştirilir. Öğrencilerin grup içindeki etkileşimleri önemlidir Gruplar arasındaki yarışma daha önemlidir. Başarı ya da başarısızlık gruplara aittir. Öğrencileri bütünleştirir ve dostluk duygularını arttırır Bu öğrenme modeliyle bilişsel yönler değil, duyuşsal ve sosyal yönler de gelişir.

38 İşbirliğine Dayalı Öğrenme Teknikleri 1. Öğrenci Timleri- Başarı Grupları 2. Tartışma-karşılıklı Sorgulama 3. Ayrılıp Birleşme 4. Takım-oyun-turnuva

39 1.Öğrenci Timleri- Başarı Grupları Heterojen gruplar oluşturma Öğrenme ünitesini gruba sunma Çalışma tekniğinin belirlenmesi Her öğrencinin sınanması Başarı sırasının belirlenmesi Toplam puana göre en başarılı gruba ödül verilmesi

40 2. Tartışma Grubu Tekniği Tartışma konusunun belirlenmesi Öğrenme ünitesinin belirlenmesi Kaynaklardan yararlanılması Grup raporunun hazırlanması Raporun sınıfa sunulması Tartışma yapılması ve değerlendirme

41 3. Ayrılıp Birleşme Tekniği Konular, üye sayısı kadar küçük parçalara ayrılır Her gruptan bir üye ayrılır ve yeni bir grup oluşur Yeni grup üyeleri çalışma yapar Öğrendiklerini eski grup üyelerine aktarır Gruplara sınav verilir, sonuçlar bireysel olarak değerlendirilir.

42 4. Takım-Oyun-Turnuva Tekniği 4-5 kişilik gruplar oluşur Turnuvaya uygun konular seçilir Turnuva için hazırlık yapılır Turnuvaya her gruptan bir kişi katılır En yüksek puan alan takım turnuvanın birincisi olur.

43 Beyin Temelli Öğrenme

44 Beyin Temelli Öğrenme Beyin bağlantılar, örüntüler ve sosyal kültürel açıdan bakan, insan beyninin yapısı ve fonksiyonları üzerine temellendirilmiş bütüncül bir yaklaşımdır. Beyin temelli öğrenmenin felsefesi normal beyin süreçleri ile ilgili tutarlı öğrenme olanakları sunmasıdır

45 Eleştirel Düşünme Eleştirel düşünme becerilerinin eğitimiyle ilgili çalışmalar incelendiğinde bu konuda farklı yaklaşımların varlığı göze çarpmaktadır. Örneğin, Brandt (1985) düşünme becerileri eğitiminin "düşünme öğretimi", "düşünmeyi öğretme" ve "düşünmeyle ilgili öğretim" olmak üzere üç temel öğesinin bulunduğunu belirtmektedir.

46 Çoklu Zeka Kuramı Çok yönlü zeka teorisi ile sadece dil ve matematik zekasını göz önünde bulunduran okullardaki klasik eğitim sistemi, buna dayalı klasik zeka testi ve zekanın eski tanımı tarihe karıştığı söylenebilir. Gardner, 8 tip zekayı, dilsel zeka, görsel zeka, matematik zekası, harekete dayalı (bedensel) zeka, müzik zekası, kişiler arası (sosyal) zeka ve kişinin kendine dönük, doğa zekası olarak adlandırıyordu.

47 Çoklu Zeka Kuramı 1. SÖZEL-DİLSEL ZEKA Dili kullanma becerisi; iletişim becerisi 2. MANTIKSAL-MATEMATİKSEL ZEKA Mantıksal düşünme, sayıları etkili kullanma, problem çözme 3. GÖRSEL-UZAMSAL ZEKA Görsel düşünme, nesnelerin özelliklerini şekil ve grafiklerle gösterme

48 Çoklu Zeka Kuramı 4. MÜZİKAL-RİTMİK ZEKA Duygu aktarımında müziği bir araç olarak kullanma 5. BEDENSEL-DUYU DEVİNİMSEL ZEKA Duyguları, beden dilini kullanarak, dans ve sporla ifade etme 6. SOSYAL-KİŞİLERARASI ZEKA Diğer insanlarla iletişim kurma, onları anlama ve davranışlarını yorumlama

49 Çoklu Zeka Kuramı 7. İÇSEL-KENDİNE DÖNÜK ZEKA Bireyin kendini duyma ve anlaması, kendini yansıtması, özbenliği hakkındaki sezgileri 8. DOĞA ZEKASI Bitkileri, mineralleri, hayvanları, dünyayı, dağları,denizleri ve vb. tanıma ve sınıflandırma yeteneğidir.

50 Öğrenme Etkinlikleri DİLSEL ZEKA Fotosentezi ve bağlama ilişkin kelimeleri betimleyen bölümü ders kitabından oku MANTIK-MATEMATİK ZEKASI Fotosentez basamaklarının çıkış şemasını yarat MÜZİK ZEKASI Fotosentez sürecinde yer alan basamaklar zincirini gösteren farklı müziklerle bir müzik kolajı yarat BEDENSEL-KİNESTETİK ZEKA Fotosentez sürecinde yer alan karakterlerin rollerini yapma

51 Öğrenme Etkinlikleri GÖRSEL-UZAMSAL ZEKA Fotosentez sürecini suluboya ile boya ÖZE DÖNÜK ZEKA Kişisel olarak yaşadığınız bir dönüşüm (karakter/huy değişikliği) olayını yansıtan bir gazete makalesi yazın ve o yaşantınızı fotosentez ile karşılaştırın SOSYAL ZEKA Grup tartışmaları, grupla yapılan projeler DOĞA ZEKA Doğa gezileri, gözlemler, doğada yapılan çalışmalar (gezi, gözlem)

52 Yaratıcı Düşünme Yaratıcı düşünme süreci dört aşamadan oluşmaktadır. Hazırlık aşaması: Sorun, gereksinim ya da gerçekleştirilmek istenen şey saptanır, tanımlanır. Kuluçka aşaması: Sorundan çıkarak geriye gidilir, sorun zihin irdelemesine, incelemesine bırakılır. Aydınlanma aşaması: Fikirler yaratıcılığa bir temel oluşturmak üzere zihinden doğarlar. Değerlendirme dönemi: Bilinçli ve mantıksal düşünmenin ağırlıklı olduğu dönemdir.

53 Yaratıcı Düşünme

54 Yansıtıcı Düşünme Herhangi bir düşünce ya da bilgiyi ve onun amaçladığı sonuçlara ulaşmayı destekleyen bir bilgi yapısını etkin, tutarlı ve dikkatli bir biçimde düşünmedir

55 Medya Eğitimi Medya eğitimi medyanın nasıl çalıştığı, medyanın hangi yollarla bizim gerçeği algılamamızı ve davranışlarımızı etkilediği, medyanın verdiği iletilerin uygunluğunun nasıl değerlendirilmesi gerektiği, sağlıklı olmayan önerilerin nasıl geri çevrileceği gibi konuları kapsamaktadır.

56 Yapılandırmacılık Yapılandırmacı öğrenmede temele alınanlar aşağıdaki gibi özetlenebilir. Bilgiyi araştırma yorumlama ve analiz etme. Bilgiyi ve düşündürme sürecini geliştirme. Geçmişteki yaşantılarla yeni yaşantıları bütünleştirme.

57 Öğrenen Okul Öncül herkese uyan öğretme ve öğrenme yaklaşımı, büyüyen öğrenci mevcudu için fayda sağlamaz ve öğreten merkezli yaklaşımdan öğrenen merkezli yaklaşıma geçiş için neyin gerekli olduğunu incelemek gerekir. Öğrenen merkezli okulda, öğretmenleri içerik ve metodolojiyle öğrencilerin etkileşimi üzerine tecrübelerini paylaşır.

58 Web Tabanlı Eğitim İnsanların bilgiye ulaşma, bilgiyi paylaşma, saklama ve üretme ihtiyaçları doğrultusunda ortaya çıkan ve giderek büyüyen bir iletişim ağı olan internet, sunduğu bilgiye erişim ve iletişim hizmetleri ile eğitim başta olmak üzere, sağlık, savunma, endüstri, kamu sektörü gibi pek çok alanda kullanılır hale gelmiştir, internet aracılığıyla, her geçen gün değişen ve gelişen bilgiye "herkesin, her yerde ve her zaman" ulaşabilmesi mümkün olmaktadır.

59 Uzaktan Eğitim Eğitim teknolojisi bir yandan çağdaş teknolojilerden; diğer yandan davranış bilimlerinin bulgularından yararlanarak öğrenmenin doğasına uygun bireysel koşulların nasıl oluşturulabileceğine odaklanmakta; böylelikle fizik ve davranış bilimlerini sistem yaklaşımı anlayışıyla belirli bir tabanda buluşturarak sentezlemektedir. UE sisteminin ise, eğitim teknolojisinin söz konusu gelişim yönüyle paralel ilerleyen bir uygulama boyutu olarak değerlendirildiği görülmektedir.