Ekonomi Bülteni. 24 Ocak 2011, Sayı:3. Yurtdışı Gelişmeler. Yurtiçi Gelişmeler. Finansal Göstergeler

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı:3 Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Ömer Seyfeddin Şener Berke Gümüş Yurtdışı Gelişmeler Yurtiçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Görünüm 211 in İlk Haftalarında Piyasaların Seyri... Makro Ekonomi & Strateji Kafalar Karışıyor Neden 25 baz puan?... 1

2 Yurtdışı Gelişmeler Yurtdışı Gelişmeler: Ocak 211 * Avrupa Maliye Bakanları, 17 Ocak ta Euro Bölgesi nin geleceğine yönelik kaygıları ortadan kaldırmak için Brüksel de bir araya geldi. Toplantıda borç krizini sonlandırmaya yönelik net kararlar çıkmamış olsa da umut verici gelişmeler oldu. * Avrupa Komisyonu ndan gelen AB Yardım Fonu nun 5 milyar EUR lık kapasitesinin (IMF in payı da eklendi ğinde 75 milyar EUR) arttırılması konusunda çalışmaların başlatılması yönünde adımlar atıldı. * Daha önceden yapılan ve yeterli bulunmayan stres testleri yerine daha kapsamlı ve güvenilirliği tartışılmayan stres testlerinin yapılmasına karar verildi. * Yunanistan, İrlanda, Portekiz ve İspanya nın durumları masaya yatırıldı. Mevcut programlarda sorun olmadığı ve aynı şekilde devam edeceği açıklandı. * AB nin problemli ülkelerinden olan Portekiz in borçlanma ihalesi beklentilerin üzerinde başarılı sonuçlandı. Portekiz, 12 aylık tahvil ihracıyla hedefleri doğrultusunda 75 milyar EUR borçlandı. İhalede oluşan ortalama getiri, 1 Aralık ta yapılan benzer vadeli ihalede oluşan % PIIGS CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; Fitch, LT FX) seviyesinden %4. a düştü. TR, BB+ Ita, AA- * İspanya hükümeti, sorunlu halde bulunan ve fonlama sıkıntısı yaşayan bölgesel yerel bankaları (Caja lar) standart mevduat bankalarına dönüştürerek halka açılmalarını zorunlu hale getirecek bir düzenleme üzerinde çalışıyor. Şayet bu plan başarısız olur ve bu bankalara İspanya hükümeti tarafından mali yardım yapılmak zorunda kalınırsa zaten oldukça kötü durumdaki bütçe dengesi daha da olumsuz görüntü çizer bir hale gelecek Port, A+ Gre, BB+ Spa, AA+ Ireland, BBB * Global olarak artan enflasyonist baskılar neticesinde Polonya Merkez Bankası ve Brezilya Merkez Bankası, gösterge faizleri arttırma yoluna gitti. Polonya MB, gösterge faizi 25 baz puan arttırarak %3.75 e çıkardı. Brezilya MB ise Temmuz 21 dan beri ilk defa 5 baz puan artırıma giderek gösterge faizi %11.25 e çıkarttı. * Çin ekonomisi, 21 yılında yıllık bazda %1.3 büyüme gösterdi. Ekonominin aşırı ısınmasından ötürü 21 un son aylarında Çin Merkez Bankasının faiz artışı ve munzam karşılıklarda artış şeklinde önlemleri gelmeye başlamıştı. Güçlü büyüme devam etmesi neticesinde bu tip önlemler 211 de artarak devam edebilir. * ABD Başkanı Obama ve Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao, Washington da bir araya geldi. Yapılan zirvede Amerika ve Çin arasında iki ülkenin ortak çıkarları konusunda yeni zemin arayışları için çalışmalara başlanmasına karar verildi. 2

3 Yurtiçi Gelişmeler Yurtiçi Gelişmeler: Ocak 211 TCMB Faiz Kararı - Ocak 211 * Merkez Bankası Aralık taki 5 baz puanlık indirimin ardından Ocak ayında 25 baz puanlık bir indirim daha yaptı ve 1 haftalık repo faizi %6.25 e gerilemiş oldu. * Son günlerde Merkez Bankası ndan yapılan açıklamalara paralel piyasa beklentileri daha çok yeni bir faiz indirimi gelmeyeceği şeklinde idi. * Son bir iki haftalık süreçte Merkez Bankası nın yaklaşımındaki değişiklik ağırlıklı olarak gelişmekte olan ülkelerde enflasyondaki artış trendi (ve buna bağlı olarak faiz oranlarının yükseliyor olması) ve artan enerji ve emtia fiyatları nedeni ile gerçekleşti. * Sadece dış kaynaklı enflasyonist baskılardan değil iç kaynaklı talep koşullarının yarattığı enflasyonist baskılardan da açıklamada bahsedildi. * Merkez Bankası nın beklentisine göre yıllık enflasyon Ocak ta önemli bir düşüş gösterecek (21 Ocak daki tütünlü ürünlere yapılan zam etkisi ortadan kalkacak; yılın ikinci çeyreği boyunca %5.5 luk 211 sonu hedefine paralel bir seyir olacak, yılın ikinci yarısında dalgalı bir seyrin ardından yıl sonunda hedefe yakın bir noktada tamamlanacak. * Yine yapılan açıklamada kredi arzı üzerindeki etkisi nedeni ile kısa vadeli mevduatlara uygulanan munzam oranlarının daha fazla yükseltileceğinin sinyali verildi. * Munzam üzerindeki etkinin bilindiği üzere mevduat maliyetleri üzerinde yükseltici etkisi var. Artan mevduat maliyetleri kredi faizlerini yükseltiyor bu da kredi hacmindeki hızlı artışı yavaşlatıyor. * Merkez Bankası bu mekanizma üzerinden güçlü iç talebi kısma amacını taşıyor. Bu amaçla kriz öncesinde %6 olan 3 aya kadar olan mevduata munzam oranı yapılan düzenlemelerle Aralık ayında %8 e çıkarılmıştı. * Fakat bankacılık sektörü verilerini incelediğimizde takip eden haftalarda kredi hacminde kayda değer bir yavaşlama izlememiştik. Merkez Bankası yaptığı açıklamada buna da atıfta bulunarak daha önce alınan tedbirlerin sıkılaştırıcı etkisinin önümüzdeki günlerde görüleceğini belirtti. * Bundan sonraki dönemde politika faizlerinin seyrine ilişkin net bir mesaj verilmemiş olsa da genel kanı Merkez Bankası nın özellikle global konjenktürdeki enflasyonist yükselişleri hesaba katarak son iki ayda yaptığı toplam 75 baz puanlık faiz indirimine ara vereceği yönünde. * Bundan sonra cari açığın seyrine bağlı olarak ise munzamlar ve/veya diğer önlemler üzerinden iç talebi kısmaya ilişkin girişimler ise devam edecek gibi görünüyor. * Faiz (ve tabi ki munzam) kararının yurtiçi piyasalara etkisine baktığımızda gösterge tahvil getirisinin zaten toplantıdan bir hafta öncesinde yükselmeye başladığı ve yeni duruşun fiyatlara yansıdığını; hisse senedi endeksinin munzam kararının bankaların karlılıklarını olumsuz etkileyeceği endişesi ile gerilediğini ve bu gelişmelere paralel $/TL nin hızla yükselerek 1.54 lü seviyelerden 1.59 lu seviyelere kadar sıçradığını izledik. 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler DIBS End. -.7 Emtia End. -.2 Altın -1.9 $/TRY -2. EURO/$.6 MSCI TR -4. MSCI EM -.2 ABD-S&P DIBS End..6 Emtia End. 3.4 Altın -2.7 $/TRY -1.3 EURO/$ 2.4 MSCI TR 2. MSCI EM 4.5 ABD-S&P $ bazında değişimlerde IMKB haftanın en çok kaybeden endenksi olsa da aylık bazda getirilerde pozitif. (%) 2.4 Libor 1 ay, 3 ay ve 12 ay 3 3 Aylık Libor Faizi (%) Aylık USD Libor 2 USD JPY EUR Aylık USD Libor 1 Aylık USD Libor Aralık 8 Haziran 9 Aralık 9 Haziran 1 Aralık Aralık 8 Aralık 9 Aralık 1,95,3,19 Libor faizler yatay seyirde; ECB nin desteği ile EUR libor kontrol altında. Hisse Senedi Endeksleri Değişim (%) Çin-Shangai Tr-Imkb1 Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging Jp-Nikkei225 Ger-Dax Fr-Cac4 UK-FTSE 1 EU-DJ Stoxx 5 ABD-DJ Indus ABD-S&P G-7 Ortalama MSCI Global Hisse Senedi Endeksleri (Eylül 28=1) 2 MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler Endeksi MSCI IMKB Endeksi Eylül 8 Nisan 9 Kasım 9 Mayıs 1 Aralık 1 IMKB düzeyinde olmasa da diğer gelişmekte olan endeksler de haftalık bazda geriledi. Not: Tüm veriler rapor tarihinde bir gün öncenin verileri ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Değer Kaybediyor Değerleniyor Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler (%) 25 Benchmark Tahvil Getirisi 12 PIIGS CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; Fitch, LT FX) 2 1 TR, BB+ Port, A+ Ita, AA- Spa, AA+ 8 Gre, BB+ Ireland, BBB+ 15 Benchmark Tahvil Faizi (Bileşik) Politika Faizi (Bileşik) O/N Karşılığı: 6.5% 5 Eylül 8 Haziran 9 Mart 1 Aralık Merkez bankasından yeni faiz indirimleri gelmeyeceği sinyaline paralel gösterge tahvil getirisi yükseldi. BRL MXN CZK PLN HUF ZAR KRW TRY NZD AUD JPY GBP EURO USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) GOÜ Para Birimleri (Aralık 28=1) Aralık 8 Ağustos 9 Nisan 1 Aralık TRY HUF CZK BRL KRW ZAR GOÜ para birimleri uzun süredir devam eden düşüş seyrine ara verdi. Tarım Tem. Maden Değ. Maden Emtia Endekslerinde Değişim (%) Enerji Top. Endeks Kakao Kahve Pamuk Mısır Buğday Şeker Çelik Alüminyum Bakır Gümüş Altın Doğalgaz Petrol Emtia Ürünlerinde Değişim (%) Geçen haftaların hızlı yükseleni olan petrol hız keserken tarım ürünlerindeki yükseliş dikkat çekici. Not: Tüm veriler rapor tarihinde bir gün öncenin verileri ile güncellenmiştir.. 5

6 Haftalık Görünüm 211 in İlk Haftalarında Piyasaların Seyri... Yılın ilk üç haftasını geride bıraktık. İlk iki hafta genelde yükselişte olan piyasalar üçüncü hafta gelişmekte olan ülkelerde enflasyonun artışı ve buna paralel merkez bankalarının faiz artışlarına gidebileceği beklentileri ile beraber getirilerinin bir kısmını bıraktı. Bu yılın ilk üç haftalık döneminde finansal varlık fiyatları bazında gelişmeler aşağıda özetleniyor. A- Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ): 1- Hisse Senedi Piyasaları: Birçok ülke bazında kayıpların olduğu görülüyor. Kayıplarda başı çeken Asya borsaları. Hindistan daki %7.5 luk gerileme dikkat çekici. Türkiye yi dışarıda bırakırsak bölgesel olarak sadece Doğu Avrupa artış kaydediyor. Bunda AB ye yönelik borç problemleri kaygılarının son günlerde önemli ölçüde azalmış olması etkili oldu. 2- Para Birimleri: Burada da hisse senetlerine benzer bir seyir söz konusu. Türkiye dışında majör Doğu Avrupa para birimleri yılbaşından bugüne %2-%4.5 arasında değerlendi. Son günlerde diğer GOÜ para birimlerindeki yukarı yönlü baskı dikkat çekiyor. Artan enflasyonla birlikte bu ülkelerde faiz artışlarının gündeme gelmesi para birimlerindeki olumlu seyri önümüzdeki dönemlerde destekler nitelikte olacaktır. 3- Tahvil Piyasaları: Doğu Avrupa GOÜ lerin tahvil getirileri azalan risklere bağlı olarak gerilerken, diğer GOÜ lerde tahvil getirilerinin artan enflasyona paralel- yılın ilk üç haftalık döneminde artış içinde olduğunu görüyoruz. 4- CDS Piyasaları: Yılın ilk üç haftalık döneminde GOÜ lerde CDS primlerinin artan risk algısıyla birlikte genelde limitli oranda yükseldiğini izledik. Artışlarda Polonya, Çin, Malezya, G. Kore ve Türkiye ilk 5 sırada (18-7 baz puan arası limitli artışlar). B- Gelişmiş Olan Ülkeler (GÜ): 1- Hisse Senedi Piyasaları: GOÜ lerin aksine yılbaşından bugüne GÜ hisse senedi endekslerinin genelde yükselişte olduğu görülüyor. AB risklerinin azalması ile birlikte Yunanistan, İspanya ve İtalya borsalarındaki üç haftalık yükseliş sırası ile %1, %8.8 ve %8.7 oldu. 2- Para Birimleri: AB nin problemlerin çözümüne yönelik attığı adımlarla birlikte Euro $ karşısında %1.2 güçlenirken, UK de enflasyondaki artış (ve buna paralel faiz artışı beklentileri) ile birlikte Pound $ a karşı %1.8 güçlendi. 3- Tahvil Piyasaları: Global enflasyonda artış beklentileriyle (özellikle yüksek enerji ve emtia fiyatları ve hızlanan büyüme göstergeleri bunu destekliyor) beraber sorunlu AB ülkeleri dışında 1 yıllık tahvil getirilerinin tüm GÜ lerde yükseldiğini izledik. 4- CDS Piyasaları: CDS leri en çok gerileyen ilk üç ülke Yunanistan, İspanya ve İtalya oldu. Bu ülkelerin CDS leri sırası ile 15, 72 ve 58 baz puan geriledi. Artışlar tarafında ise Japonya nın CDS priminin 72 den 83 baz puana sıçramış olması dikkat çekici. Bilindiği üzere Japonya %196 lık Kamu Borcu / GSYİH oranı ile gelişmiş ülkeler arasında borçluluk açısından açık ara ilk sırada (onu %144 ile Yunanistan ve %118 ile İtalya takip ediyor) Her ne kadar diğerlerinden farklı olarak Japonya nın kamu borcunun yaklaşık %95 i yurtiçi yatırımcılar tarafından finanse ediliyor olsa da AB deki borç problemlerinin başka ülkelere sıçraması söz konusu olursa akla ilk gelecek ülkelerden biri Japonya olacak. Özetle yılın ilk üç haftası geçen senenin ikinci yarısına benzer bir şekilde pozitif ve negatif beklentiler arasında gelgitler yaşandığını izledik. Global ekonomik toparlanmanın devam etmesi, kriz öncesi ile karşılaştırıldığında halen yüksek getiri primleri, belirsizliğin (29 ve 21 a nazaran bariz şekilde) azalması ve yüksek likidite olumlu beklentileri beslemeye devam ederken, AB kaynaklı riskler ve GOÜ artan enflasyon endişeleri piyasaları negatif anlamda etkileyen riskler olarak yılın genelinde kendini hissettirecek. 6

7 Makro Ekonomi & Strateji Kafalar Karışıyor... Perşembe günü Merkez Bankası politika faizi olarak kullandığı haftalık repo faizini (bankalara devlet tahvili karşılığında verdiği haftalık fonlama) faizini 25 baz puan daha indirerek %6.25 e çekti. Karar öncesi ve sonrası gelişmelere bakılırsa kafalar karışık ve bu para politikası açısından pek olumlu bir durum değil. Uzun bir süredir para politikası bugünün tersine gayet açık ve önden rehberlik eden ve böylece de ülkenin risk priminin düşmesini sağlayan bir konumdaydı. Örneğin, bir kaç ay öncesine kadar enflasyon raporunda açık ve net olarak piyasalara politika faizinin uzun süre yatay gideceği ama sonraki hareketin yukarı doğru olacağı mesajı veriliyordu. Bunun zamanlaması yıl içinde değişti. Bu gayet anlaşılabilir bir durum çünkü günün sonunda Merkez Bankası tahmin yapıyor ve koşullar sürekli değişiyor. Ocak ayı sonundaki 21 un ikinci enflasyon raporunda kesin bir tarih yoktu ama Nisan sonundaki raporda Merkez Bankası 21 yılının son çeyreğinde faizin yükselmeye başlayacağını ortaya koydu. Daha sonraki Temmuz sonundaki raporda faiz artışını 211 yılına erteledi. Sonra da Ekim sonundaki yılın son raporunda faiz arttırımının 211 yılının son çeyreğinden itibaren başlayabileceğini okuduk. Sonuç olarak faizin yönü süreci giderek uzayan şekilde bir süre için yatay ama sonra yukarıydı. Sebepleri yeterince ikna ediciydi. Yurtdışından veya içerden (çıktı açığı, çekirdek enflasyon) henüz bir baskı yoktu ama mevcut enflasyon 211 ve sonrası hedeflerin tutması için daha da düşmesi gerekiyordu. Ekonominin hızla büyümesi ve mevcut üretimin potansiyelin üzerine çıkmasıyla bu daha da zorlaşabilirdi. Buna yönelik olarak, piyasanın önünde gitmek isteyen bir para otoritesinin ihtiyati olarak para politikasını sıkılaştırması, yani o dönemdeki stratejiye göre politika faizini yükseltmesi, gayet mantıklıydı. Bütçeler bu tarihlerdeki faiz artışına göre yapılırken tahvil piyasası bu öngörüleri yansıttı. Ama sonra enflasyonun beklediğinden de iyi gitmesinden güç alan Merkez Bankası Aralık ayı ortasında birden konum değiştirdi. Değişiklik sadece para politikası kararında değildi (ve belki de sıkılaştırma planı hala değişmedi). Değişiklik para politikasının uygulanış biçimindeydi. Artık para politikası sadece enflasyonu değil, finansal istikrarı da dikkate alacaktı (bu aslında bir süredir karar sürecindeydi, para otoritesi boş yere finansal istikrar raporu yayınlamıyordu). Ama finansal istikrardan ne kastedildiği daha açık ortaya kondu ve para politikasının uygulanış biçimi buna göre revize edildi. Otoriteye göre finansal istikrarın en büyük tehdidi cari denge açığı idi. Zaten rating şirketleri yatırım derecesi eşiğine getirdikleri Türkiye nin önündeki tek engel olarak yüksek cari açığı gösteriyorlardı. Cari denge açığını arttıran ise yurtdışından kaynak girişiydi. Bu kaynaklar ağırlıklı bankalar üzerinden ekonomide kredi genişlemesine dönüşüyor, ekonomi iç talebe yaslanarak hızlı büyüyor ve ithalat talebini arttırıyordu. Ayrıca ülkeye giren kaynaklar (dalgalı yani pasif kur rejimi sayesinde) TL yi değerlendiriyordu. Dünyada global kriz sonrasında ihracatın daha da zorlaştığı bir ortamda değerli TL ihracata zarar veriyor ve geçmişte bunu hacimlerle telafi edebilen ihracat sektörü daha da zorlanıyordu. Uzun vadeli fonlar tanımı gereği finansal istikrarı bozacak (yani finansal piyasalarda ani ve büyük dalgalanmalar yaratacak) tür sermaye girişi değildi. Dikkate alınması gereken kısa vadeli, kısa sürede hızlı hareketler yapabilen spekülatif fonlardı. Bunları dizginlemenin bir yolu sermaye kontrolleri. Bir çok ülke kısa vadeli sermayeyi caydıran ama uzun vadeli sermaye girişini teşvik eden elek mekanizmaları uyguluyor ve sonuç da alıyorlar (nedense hep başarısız olanlar örnek veriliyor ama başarılı olanların sayısı da çok). Ama ekonomi yönetimi bunun yerine TL nin yüksek kısa vadeli (risksiz) getirisini düşürmenin ve bu tür fonlar için TL nin cazibesini azaltmanın daha doğru olduğunu düşünerek para politikasını buna göre değiştirdi. Tekrar etmek gerekirse, sadece kısa vadeli sermayeyi caydırmakla ne TL'nin rekabetçi olmasını ne de cari denge açığının düşmesini garanti etmek mümkün. Bu politika değişikliği ihtiyacını Merkez Bankası daha önce öngöremez miydi? 21 yılında piyasalar enflasyon raporlarında yavaş yavaş bu tür para politikası değişikliğine alıştırılamaz mıydı? Olabilirdi elbette ama birincisi enflasyon Merkez Bankası beklentilerinin üzerinde iyi gelince faiz indirimine yönelik cesaret verdi. İkincisi, ABD liderliğinde gelişmiş ülkeler art arda parasal genişleme programları (quantitative easing adı verilen ikinci piyasa tahvil alımları) açıkladılar ve bu tüm dünyada gelişmekte olan ülkelere ciddi bir sermaye akışı olacağı, yerel para birimlerini değerlendireceği ve finansal piyasalarda balonlar yaratacağı öngörülerini güçlendirdi. Her gün yurtdışındaki itibarlı ekonomi gazetelerinde gelişmekte olan ülkelerin bu tür bir tehditle nasıl savaşabilecekleri tartışılmaya başladı (198 lerde ve 9 larda bu tehdit değil nimet olarak görülürdü ama zaman değişti, gelişmekte olan ülkeler eski gelişmekte olan ülkeler değiller). 7

8 Makro Ekonomi & Strateji Böylece daha 1-2 ay öncesine kadar politika faizinin uzun süre yatay ve sonra yukarı yönlü olduğunu söyleyen Merkez Bankası faiz indirmeye başladı. Sadece haftalık repo faizi değil Merkez Bankası nın gecelik borç alma faizi de bir toplantıda 425 puan aşağı çekildi. Bu gecelik olarak bu şekilde değerlendirilen yurtdışı fonlar için risk getiri dengesinin darbe alması demekti ve bir anda (bu sebeple veya değil) bankalar üzerinden 1 milyar $ civarında bir döviz pozisyon kapanışı olduğu görüldü. Doğal olarak TL (sepet bazında) %1 a yakın bir değer kaybına uğradı (bu arada Merkez Bankası'nın döviz pozisyonundaki artış da son dönemde hızlandı). İlginç olan, Türkiye benzeri hızlı büyüyen ülkelerin bunu tam tersini uyguluyor olmaları. Politika faizini indirmek yerine tersine faizi yükseltiyorlar ve yukarda da belirttiğimiz üzere kısa vadeli-uzun vadeli dış kaynak girişini sermaye kontrolleri ile yapmaya çalışıyorlar. Çünkü normal koşullarda politika faizi ekonomideki genel faiz düzeyini etkilediği için faizin düşmesiyle piyasa koşullarının hakim olduğu ekonomide kredi genişlemesinin de hızlanması ve enflasyon baskılarının artması gayet mümkün. Bu iç talebe dayalı büyüyen Türkiye'ye ekonomisi için aslında cari açığın niyetlenenin aksine artması demek. Mevcut Munzam Karşılık Oranları Türk Parası Vade -3 Ay 3-6 Ay 6-12 Ay 12+ Ay - Oran 8.% 7.% 6.% 5.% 11.% Geçtiğimiz günlerde ekonomisi basınına yansıyan faiz düşüşünün cari açığı arttırıcı etkisi şeklindeki Merkez Bankası söylemi büyük olasılıkla bu kanalı kastediyordu. Ama zaten Merkez Bankası, buna karşı diğer otoritelerin de destekleriyle, munzam karşılıkları arttırarak (yani bankaların topladıkları mevduatların Merkez Bankası'nda faizsiz tutmak zorunda oldukları kısmı arttırarak) kredi imkanlarını zorlaştırmaya (azaltmaya ve pahalılaştırmaya) başladı. Bu bağlamda kriz sırasında tam tersi, destek amaçlı düşürülen munzam karşılıklar önce eski haline getirildi, sonra da daha da yukarı çekildi (tabi öncesinde de artık munzama faiz ödenmesinden vazgeçildi). Ama yine de söylem kafaları karıştırdı ve Merkez Bankası nın faiz düşürmekten vazgeçtiği şeklinde algılandı. YP Neden 25 baz puan?... Merkez Bankası bu değişiklikte herhalde spekülatif fon girişini caydırmak için 5 baz puan faiz indiriminin yeterli olacağını düşünmüyordu. Zira benzer ülkelerin riskleri daha düşük olmadığı halde faizleri çok daha düşüktü baz puan düşüş bile kısa vadeli döviz girişini kalıcı olarak caydırmaya yeterli olmayabilirdi. Zaten karar açıklandığı zaman TL'nin hızla değer kaybetmesi ve referans tahvil getirisinin hızla %7'nin altına inmesi piyasaların politika faizinin ilk baştaki 5 baz puandan çok daha fazla inebileceğine inandığının göstergesiydi. Faiz düşüşünün cari açığı arttırıcı etkisi söylemiyle kafalar karışınca bu sefer de faiz indirilmez görüşü yaygınlaştı. İçerde bunlar yaşanırken dışarda da finansal koşullar değişmeye başladı. Bunlardan biri, Merkez Bankası nın enflasyon tarafında en çok önem verdiği faktörlerden biri olan petrol fiyatlarının beklenenden çok daha olumsuz seyrediyor olmasıydı. Enflasyon baskısı artarken faiz indirmeye devam etmek kolay değil. Bu yılın 85 $ lık varsayımına karşılık Brent petrolün varil başına fiyatı 1 $ a yakın seyrediyor. Özellikle petrolün en büyük tüketicisi olan ABD ekonomisine yönelik sinyallerin giderek iyileşmesi ve büyümenin hızlanacağı beklentileri diğer emtiaların yanında petrol fiyatlarını da yukarı taşıyacağı benziyor Brent Petrol ($/Varil) 21 Tahmini 8 $ Tahmini 85 $ 8

9 Makro Ekonomi & Strateji Diğeri ise, gelişmekte olan ülkelerde giderek artan enflasyon baskıları neticesinde politika faizlerinin artış trendine girmesi. Büyük gelişmekte olan ülkelerde global krizin en çok şiddetlendiği 28 Eylül ayından beri ortalama politika faiz seviyesi her ay düzenli bir şekilde düşerek %7.5 tan %4.5 a kadar inmişti ama 21 Ekim ayından beri yükselişe geçti ve Türkiye ile ara kapanıyor. Son 2 günde Brezilya ve Polonya da faiz arttırdılar ve arttırmaya da devam etmeleri bekleniyor. Diğer bir deyişle, Türkiye de faizin büyük gelişmekte olan ülke ortalamasına doğru inmesi birkaç ay önce gayet mümkün gözükürken şimdi aradaki fark gelişmekte olan ülkelerin faiz arttırmaları nedeniyle zaten kapanıyor. Dolayısıyla, Merkez Bankası hem enflasyon baskısının biraz artıyor oluşu hem de TL nin cazibesini azaltmak için faiz düşürme ihtiyacının giderek azalması nedeniyle faizi de 25 baz puan indirdi. Ama piyasalarda kafalar hala karışık. Bunun idare edici bir karar gibi algılanması riski ve bu riskin de doğal olarak bir finansal maliyeti var. 9