MERKEZ DIŞI GÖZLEMLERİN MERKEZE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA BİR ÖNERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MERKEZ DIŞI GÖZLEMLERİN MERKEZE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA BİR ÖNERİ"

Asli Kayyali
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 MERKEZ DIŞI GÖZLEMLERİN MERKEZE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA BİR ÖNERİ Doç. Huşun KIRAN I.D.M.M.A. Bilindiği gibi bazı hallerde nirengi noktası (merkez noktası) dışında ölçü yapılır ve ölçüler hesapla merkeze dönüştürülür. Bu dönüştürme için merkeze dönüştürme elemanlarının (merkez dışı nokta ile merkez arasındaki uzaklık = e ile, merkez dışı noktadan merkez noktaya olan doğruitu r m nin) bilinmesine gerek vardır, e ve r m nin hesabı zordur. Bu değerler bulunduktan sonra; r i * V dr i den merkez noktadaki doğrultular hesaplanır. M = Merkez nokta (Üzerinde ölçü yapılmak istenen nirengi noktası) D = Dış nokta (üzerinde öçlü yapılan nokta) Hangi hallerde D noktasında ölçü yapılır : 1 M noktasına alet kurulabilir fakat bazı noktalar M den görülmezse; (bu durumda e ve r m ölçülebilir.) 99

2 2 M noktasına alet kurulmazsa; a)m noktası bir direkse, (bu durumda da e ve r m ölçülebilir.) b)m noktası bir kule ise, (e ölçülemez ve r m ölçülebiliyorsa) (Kule kalın fakat kulenin tepesi görülebiliyorsa.) c)m noktası bir minare ise; (Minare kalın, tepesi görülmüyor ve hem e, hem de r m ölçülemiyorsa; bu durumda e ve r m hesapla bulunur.) e ve r m için ayrıca şu ölçüler yapılır : 1 D noktasında ve Pi, P 2, P 3 poligon noktalarında açı ölçüleri yapılır. 2 bı ve b 2 uzunlukları.hassas olarak ölçülür. Bu ölçülerle e ve r m hesaplanır. Bu hesaplama oldukça zordur. Burada bu hesaptan kaçınma veya basitleştirme için önerileri sunulacaktır. ÖNERİ : 1 dr\ açılan bizzat nirengi noktalarında ölçülmelidir. (Şekil : 1) dn = r r İM İD dn değeri her nirengide merkez noktaya bakılan doğrultudan, dış noktaya bakılan doğrultunun çıkarılmasına eşit olur. (işaret formülün içindedir.) Bu değer (dn) dış noktada ölçülen n nirenai doğrultusuna eklenirse merkez noktadaki doğrultu elde edilmiş olur. Bu ölçmenin bir sakıncası vardır. O da nirengi noktasından D noktasının görülememesidir. D noktasına etraftan görülebilecek bir işaret veya ışık konursa bu sakınca ortadan kalkar. 100

3 SONUÇ: 1 Çevredeki nirengilerden dış nokta görülebiliyorsa hem merkez noktaya, hem de merkez dışı noktaya ö!çü yapılmalıdır. Bu durumda e ve r m nin ölçülmesine gerek yoktur. 2 Minare gibi alet kurulamıyan noktalarda merkez dışı nok tanın yeri, yerde alınan poligon noktalarından birinden merkez nok taya olan doğrultuda alınmalıdır. Bu durumda r m için hesaba gerek yoktur, e ise basit bir hesapla bulunur. 101

4 97

5 KAYNAKÇA 1. Angus - Leppan, P. V. : Refractîon in Levelling-İts variation with Ground Slope and Meteorologieal Con-.,.... dition. Unîversity ef = New*Wales, Angus Leppan, P. V. : Atmospheric Models îor. Short Range EDM, Canadion Surveyor, Angus - Leppan, P. V. : Turbelent Heat Transfer and "Atrriosphere Refrection. IÜĞG,' Moskov 1971, General Assembly, IAG Seci 4. Brunner, F.K.. and -'-i - "'^ i " ' ' *,, Praser : Application of the jatmosptşere Turbelent Transfer Modem (TTM) for tlie Reduction :.,. of Microwaye EDM üni. Surv. ' 1977 Vadi i! 5. Aydın, Ö. : Geçişlerinde Nivelnian Yöntemleri ve Sistematik Hata' Kaynaklarının İncelenmesi, -.. < = -' İ.D.M.M.A. İstanbul,

6 "- - -MERKEZ DIŞI" GÖZLEMLERİN MERKEZE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA BİR ÖNERİ V Doç. Hasan KIRAN '.,..- L.. I.D.M.M.A. 'Bilindiği gibi bazı hallerde nirengi noktası (merkez noktası) dışında ölçü yapılır ve ölçüler hesapla merkeze dönüştürülür. Bu dönüştürme için merkeze dönüştürme elemanlarının (merkez dışı nokta ile merkez arasındaki uzaklık = e ile, merkez dışı noktadan merkez noktaya olan doğrultu r m nin) bilinmesine gerek vardır, e ve r m niri hesabı zordur. Bü değerler bulunduktan sonra; e.sin( r^ " ** m ) dr. = arc sin «-< «-«- 1 S r î * V dî i - - den merkez noktadaki doğrultular hesaplanır. M = Merkez nokta (Üzerinde ölçü yapılmak istenen nirengi noktası) D = Dış nokta (üzerinde öçlü yapılan nokta) ' Hangi hallerde D noktasında ölçü yapılır : l. M noktasına alet kurulabilir fakat bazı noktalar M den göülmezse; (bu durumda, e ve r m ölçülebilir.) 99

7 2 M noktasına alet kurulmazsa; a)m noktası bîr direkse, (bu durumda da e ve r m ölçülebilir.) b)m noktası bir kule ise, (e ölçülemez ve r m ölçülebiliyorsa) (Kule kalın fakat kulenin tepesi görülebiliyorşa.) c)m noktası bir minare ise; (Minare kalın, tepesi görülmüyor ve hem e, hem de r m ölçülemiyorsa; bu durumda e ve r m hesapla bulunur.) e ve r m için ayrıca şu ölçüler yapılır : 1 D noktasında ve Pı, P 2, P 3 poligon noktalarında açı ölçüleri yapılır. 2 bı ve b;, uzunlukları hassas olarak ölçülür. Bu ölçülerle e ve r m hesaplanır. Bu hesaplama oldukça zordur. Burada bu hesaptan kaçınma veya basitleştirme için önerileri sunulacaktır. ÖNERİ : 1. dr t açıları bizzat nirengi noktalarında ölçülmelidir. (Şekil : 1) dn = r r İM İD dn değeri her nirengide merkez noktaya bakılan doğrultudan, dış noktaya bakılan doğrultunun çıkarılmasına eşit olur. (işaret formülün içindedir.) Bu değer (drı) dış noktada ölçülen n nirengi doğrultusuna eklenirse merkez noktadaki doğrultu elde edilmiş olur. Bu ölçmenin bir sakıncası vardır. O da nirengi noktasından D noktasının görülememesidir. D noktasına etraftan görülebilecek bir işaret veya ışık konursa bu sakınca ortadan kalkar, 100

8 SONUÇ: 1 Çevredeki nirengilerden dış nokta görülebiliyorsa hem merkez noktaya, hem de merkez dışı noktaya ölçü yapılmalıdır. Bu durumda e ve r m nin ölçülmesine gerek yoktur. 2 Minare gibi alet kurulamıyan noktalarda merkez dışı nok tanın yeri, yerde alınan poligon noktalarından birinden merkez nok taya olan doğrultuda alınmalıdır. Bu durumda r m için hesaba gerek yoktur, e ise basit bir hesapla bulunur. 101

Benzer belgeler

TOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri

TOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF 264/270 TOPOĞRAFYA DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz/marangoz.htm