YENİLENEBİLİR ENERJİ SEKTÖRÜNÜN DURUMU VE MİLRES. DOÇ.DR. SEDAT ÇELİKDOĞAN Balıkesir,GMKA

Transkript

1 YENİLENEBİLİR ENERJİ SEKTÖRÜNÜN DURUMU VE MİLRES DOÇ.DR. SEDAT ÇELİKDOĞAN Balıkesir,GMKA

2 MİLRES 500 KW LIK TASARIM VE ÜRETİMİN TAMAMI YERLİ RÜZGAR TÜRBİNİ PROJESİ

3 MİLRES Temel Ozellikler Guc: 500 kw Kanat Çapı: 47 m Kanat Devri: 30 d/d Kule Yüksekliği: 65 m Toplam Nacelle Ağırlığı (Kantalar dahil): 30 ton Devreye Giriş rüzgar hızı: 3-5 m/s Devreden çıkış rüzgar hızı: m/s

4

5

6

7

8

9

10

11 Türkiye de kişi başına elektrik enerjisi tüketimi 2009 da kwh (brüt) seviyesinde olmuştur Gerçekleşme Tahmini ise kwh dir. Bu değerler kwh lik gelişmiş ülkeler ortalamasının üçte birinin altındadır. Ülkeler Kişi Başına Tüketim (kwh) Dünya Ortalaması Gelişmiş Ülkeler Ort ABD Türkiye 2.871

12 Yurt İçi Enerji Arzı ve Enerji Talebinin Gelişimi

13 GÜNEŞ ENERJİSİ VE GELİŞMELER

14 GÜNEŞ ENERJİSİ Fotovoltaik Uygulamalar Termal Uygulamalar

15 GÜNEŞ ENERJİSİ Kurulduğu Yer Gücü ( KwP) Sistem Tipi Kurulum Tipi Kurulum Tarihi UNIDO-ICHET ÇANAKKALE 3 Fotovoltaik Şebeke bağlantılı 2008 Boch Sanayi ve Ticaret A.Ş 10 Fotovoltaik Şebeke bağlantılı 2010 Tesco-Kipa /Kuşadası 30 Fotovoltaik Şebeke bağlantılı 2007 Tesco-Kipa / Marmaris 30 Fotovoltaik Şebeke bağlantılı 2007 Pamulkkale Üniversitesi Temiz Enerji Evi 8,2 Melez Şebekeden bağımsız 2010 Ege Üniversiteesi Güneş Enerjisi Enstitüsü/ İzmir Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı / İstanbul 17,2 Melez Şebekeden bağımsız Fotovoltaik Şebeke bağlantılı 2011 Kurulu Fotovoltaik Sistemlerden bazıları Kaynak: Türkiye Fotovoltaik Haritası

16 Fotovoltaik Uygulamada Yeni Gelişme Mevcut Durum Yeni Teknoloji Özellik Kristalli Hücre Esnek CIGS Tür Cam tipi modül İnce Film Hücre endüstriyel Verimlilik % 6-15 % Dayanıklılık Kırılma tehlikesi var Esnek Kurulum Metodu Ağırlık Demir çerçeve/ yüksek işgücü/uzun kurulum süresi 20~25 kg/m² (sadece modül ağırlığı) Kolay ve kısa kurulum süresi 1 kg/m² den az (sadece modül ağırlığı) Çatıya verilen zarar Montajda kullanılan çekiç ve matkap etkisi Çatı üstünde hiç birşey gerektirmez CIGS: Copper Indium Gallium Di-Selenide

17 Özellik Kristalli Hücre Esnek CIGS Sızdırmazlık,ısı yalıtımı,ses yalıtımı Yok ancak başka sistemler gerektiriyor Otomatik olarak çalışıyor Kurulum Şekli Demir yapı Yapışkan yapı Yüksek sıcaklıklarda ~ %30 daha az üretim ~ %4 azalım Kurulum açısı Güneş ışınlarına göre yönlendirilir Etkilenmez ancak kısmen gerekebilir Garanti Yalnızca modül Modül 25 yılsızdırmazlık 15 yıl Fiyat %30 daha ucuz

18

19 RÜZGAR ENERJİSİ VE GELİŞMELER

20 Kaynak: DEKMTK Yıllara Göre Türkiye deki Rüzgar Kurulu Gücünün Gelişimi ( ) Yıl Kurulu Güç (MW) Yıllık Eklenen Yeni Kapasite (MW) Yıllık Kurulu Güç Artış Oranı (%) ,7 0,0 0,0% ,9 10,2 117,2% ,9 0,0 0,0% ,9 0,0 0,0% ,1 1,2 6,3% ,1 0,0 0,0% ,1 0,0 0,0% ,0 44,9 223,4% ,0 142,0 218,5% ,0 126,0 60,9% ,0 468,0 140,5% ,0 528,0 65,9% 2011 in ilk altı ayında Türkiye de 271 MW lık yeni RES yatırımı devreye alınmış ve Türkiye nin rüzgar kurulu gücü MW ta ulaşmıştır

21 RÜZGAR ENERJİ TÜRBİNLERİNDE YENİ GELİŞMELER RES lerin en önemli problemi AĞIRLIKTIR. Bunun sebebi, DİŞLİ KUTUSU ve GENERATÖRLERİN AĞIR olması ve buna bağlı olarak ŞASİ, KULE ve TEMELLERİN de AĞIR olmasıdır. Yeni gelişmeler daha çok AĞIRLIKLARIN AZALTILMASI istikametinde olacaktır. Bu hususlar, YENİ TASARIMLAR ve HAFİF MALZEMELER kullanımı ile gerçekleştirilecektir. DİŞLİKUTULARI HAFİFLETİLECEK veya SİSTEMDEN KALDIRILACAKTIR. (Direct Drive) ALTERNATÖRLER HAFİFLETİLECEKTİR. Dr. Norbert GÖTSCHMAN (Almanya) tarafından geliştirilen, patentli, HAFİF YÜKSEK MOMENTLİ GENERATÖR, yeni bir tasarım olup hafif malzeme olarak ALİMİNYUM kullanılmıştır. TASARIM: Aşağıdaki şekilde görüldüğü üzere PM (Parmanent Magnet) ler generatörde eksenel olarak dizilmişler ve böylece daha çok magnet kullanılmış ve montajı kolaylaşmıştır. MALZEME: Stator ve magnetleri taşıyan plakalar olarak ALİMİNYUM kullanılmıştır. NETİCE: GENERATÖRLERİN HAFİFLETİLMESİ VE BOYUTLARIN KÜÇÜLMESİ SONUCUNDA, dişli kutusu da kullanılmamış ve RES TOPLAM AĞIRLIĞI YARIDAN AŞAĞIYA İNMİŞTİR.

22 Herzstück des Generators: Im Stator dominieren optisch zwei Ringwicklungen (grau), in denen der Generatorstrom erzeugt wird.

23 Scheibenläufer: Je Magnetspur sind 140 Sammlerkerne und 140 Magnete eingeklebt. Keine Kühlluft nötig: Aktivbleche im Aluminiumgehäuse mit Kühlwasserkanälen führen Wärme ab.

24 Flusskonzentration:Der Sammlerkern lenkt die Magnetfeldlinien der Magnete rechtwinklig auf die kleine Fläche am Luftspalt ab und verstärkt so das Magnetfeld entsprechend dem Fächenverhältnis Magnetfläche zu Luftspaltfläche am Sammlerkern.

25 JEOTERMAL ENERJİ VE GELİŞMELER

26 JEOTERMAL ENERJİ Dünyada jeotermal enerji kurulu gücü MW olup, yıllık üretim 80 milyar KWh dir. Dünyada jeotermal enerjiden elektrik üretiminde ilk 5 ülke sıralaması: ABD, Filipinler, Meksika, Endonezya ve İtalya şeklindedir. Elektrik dışı kullanım ise MW tır. Dünya'da jeotermal ısı ve kaplıca uygulamalarındaki ilk 5 ülke sıralaması ise Çin, Japonya, ABD, İzlanda ve TÜRKİYE şeklindedir. Türkiye Dünya nın 7. büyük jeotermal enerji potansiyeline sahiptir. 50 yıl önce MTA tarafından başlatılan çalışmalarla şimdiye kadar 198 jeotermal alan tespit edilmiş ve yaklaşık 550 sondaj kuyusu açılmıştır. Kaplıcalar, bölgesel konut ısıtılması, sera ısıtılması, tarımsal kurutma, ısı pompası ve endüstriyel uygulamalar jeotermal enerjinin doğrudan kullanımı kapsamındadır. Türkiye de 2010 yılı itibariyle mevcut 6 jeotermal elektrik santralının toplam kurulu gücü 100 MW e, toplam enerji üretimi ise 670 GWh dır.

27 Kurulu Jeotermal Gücümüz Yer İşletici Firma Kurulu Gücü (MW e ) İşletmeye Alınış Yılı Denizli- Kızıldere-Sarayköy Zorlu Enerji Aydın-Salavatlı (Dora-1) Menderes Jeotermal Aydın-Salavatlı (Dora-2) Menderes Jeotermal Aydın-Germencik Gürmat Denizli-Kızıldere Bereket Çanakkale-Tuzla Enda (TJEAS) Yer Rezervuar Sıcaklığı ( C) Yer Rezervuar Sıcaklığı ( C) Denizli-Kızıldere 242 Aydın-Umurlu 155 Aydın-Germencik 232 İzmir-Seferihisar 153 Manisa-Alaşehir-Kavaklıdere 213 Manisa-Salihli-Caferbey 150 Aydın- Kuyucak-Pamukören 188 Aydın-Sultanhisar 146 Manisa-Salihli-Göbekli 182 Aydın-Hıdırbeyli 143 Kütahya- Saphane 180 Aydın-Yılmazköy 142 Çanakkale-Tuzla 174 İzmir-Balçova 137 Aydın-Salavatlı 171 İzmir-Dikili 130 Kütahya-Simav 162 Aydın-Atça 124 Elektrik üretimine uygun jeotermal sahalar

28 BİYOKÜTLE ENERJİSİ BİYOGAZ organik atıklar ve enerji bitkilerinden üretilir. Doğal gazın kullanıldığı her alanda (elektrik ve ısı üretimi, ulaştırma yakıtı) kullanılır. Sadece Almanya da in üzerinde tesis bulunmaktadır. Almanya nın 2020 yılı biyogazdan elektrik üretim hedefi 85 milyar kwh tir İsveç 2020 yılında doğal gaz ihtiyacının tümünü biyogazdan karşılayacaktır.

29 BİYOENERJİ VE GELİŞMELER

30 TÜBİTAK MAM tarafından 2009 yılında yapılan bir çalışmaya göre ; Türkiye nin hayvansal atıklara dayalı Biyogaz potansiyeli 1,8 milyon TEP (21 milyar kwh =2400 MW tır) Belediye Atıkları, Enerji bitkileri, Organik Sanayi Atıkları vb hammaddelerle Türkiye nin Biyogaz potansiyeli en az 35 milyar kwh=4000 MW Kaynak: MMO

31 ÜLKEMİZDE BİYOYAKIT SEKTÖRÜ Kurulu Kapasite Tesis Sayısı 2010 Üretimi Mevzuat BİYOETANOL 149,5 milyon lt (TAPDK) Konya Şeker Tarkim Tezkim Eskişehir Şeker Fb. 30 milyon lt den az Benzinle harmanlanan %2 lik dilim ÖTV den muaf 2013 de %2 kullanım zorunluluğu 2014 de %3 kullanım zorunluluğu BİYODİZEL 1 milyar lt (EPDK) 36 (Lisanslı) (Üretim yapan sadece 1 tesis) 9,5 milyon lt Benzinle harmanlanan %2 lik dilim ÖTV den muaf 2013 de %1 kullanım zorunluluğu 2014 de %2 kullanım zorunluluğu 2015 de % 3 kullanım zorunluluğu BİYOGAZ 145,7 MW (EPDK) 27 (Çoğu çöp ve atık su tesisi) 88,4 MW (21 Aralık 2011) Yerli ekipman katkı payı 13,3 $cent/kwh (10 yıl)

32 Toplam Kurulu Gücün Enerji Kaynağı Türlerine Göre Dağılımı (İşletmede, inşa Halindeki Kamu ve Lisans Almış Öngörülen Tarihlerde Devreye Girmesi Beklenen inşa Halindeki Özel Sektör Santralleriyle birlikte) Kaynak: TEİAŞ, Türkiye elektrik enerjisi 10 yıllık üretim kapasitesi projeksiyonu raporu

33 YERLİ KATKI VE OFFSET Türkiye nin cari işlemler hesabının 2010 a göre yüzde 65.3 artışla 77.1 milyar dolara ulaştığı 2011 de, enerji ithalatı faturası 54.1 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiği belirlenmiştir. Cari açığın ise yüzde 70.2 sini Enerji İthalatı oluşturmuştur. Türkiye nin 106 milyar dolara ulaşan dış ticaret açığının ise yüzde 51 i enerji ithalatından kaynaklanmıştır OFFSET; yurtdışından yapılan kamu alım ve yatırımlarında; Yerli Sanayiye İş Payı Ürün veya Hizmet İhracatı Teknoloji Kazanımı ve Yatırım uygulamalarıyla, yapılan harcamaların ulusal ekonomiye belli oranda geri dönüşünün sağlanmasıdır.

34 Birincil Enerji Tüketiminin Yerli Üretimle Karşılanan Oranı (%)

35 Elektrik Üretiminin Kaynaklara Göre Dağılımı Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı

36 Milyon Dolar Maden Kömürü, Linyit ve Turb Hampetrol ve Doğalgaz Kok, Petrol Ürünleri Toplam Enerji İthalatı: (İlk 6 Ay)

37 DÜNYADA KAMU HARCAMALARINDA OFFSET Sivil Kamu Alımlarında Offset Zorunluluğu Bulunan Ülkelere Örnekler ÜLKE EŞİK DEĞER ORAN ABD Bütün Alımlarda % İSRAİL 5 Milyon ABD Doları % MACARİSTAN 3,5 Milyon Avro % 100 MALEZYA 10 Milyon Avro % BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ Projenin Özelliğine göre belirlenir. % 60 KUVEYT 35 Milyon ABD Doları % 35 BULGARİSTAN 2,5 Milyon Avro % 110 GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ 10 Milyon ABD Doları % 30 BREZİLYA Projenin Özelliğine göre belirlenir.

38 TÜRKİYE DE YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ALANLARDA KAMU HARCAMALARI Yılları Arası Tahmini Harcamalar Haberleşme Bilgi Teknolojileri Ulaştırma Sağlık Enerji TOPLAM : 210 Milyar Dolar : 70 Milyar Dolar : 90 Milyar Dolar : 135 Milyar Dolar : 95 Milyar Dolar : 600 Milyar Dolar Kaynak: İlgili Bakanlıkların Stratejik Planları 38

39 OFFSET YOLUYLA YARATILABİLECEK POTANSİYEL EKONOMİK KATKI Yurtdışı kamu harcamalarında % 50 oranında offset uygulanması durumunda, 10 yıl boyunca sanayi katılımı, ihracat ve teknolojik işbirliği yoluyla ülke ekonomisine sağlanabilecek katkı Yılda 30 Milyar Dolar 39

40 Dünyadaki uygulamalara paralel olarak, Türk sanayisinin geliştirilmesi amacıyla, bütün sektörlerdeki kamu alımlarında offset uygulanmasının zorunlu hale getirilmesi gerekmektedir. 40

41 Kaynak : Savunma Sanayi Müsteşarlığı OFFSET OLMASA, BUNLAR OLMAZDI!.. 41

42 DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER DOÇ.DR. SEDAT ÇELİKDOĞAN